Ontslag na een totale heup- of kophalsprothese
Inleiding De afgelopen week heeft u met de fysiotherapeut geoefend. Het is belangrijk dat als u thuis bent, doorgaat met de therapievorm die in het ziekenhuis gestart is. Weer thuis Het is belangrijk om op het volgende te letten: - Vermijd een aantal bewegingen zoals hurken, bukken en de benen over elkaar slaan; vermijd ook andere extreme bewegingen. - Probeer te voorkomen dat uw lichaam draait terwijl uw gewicht op het geopereerde been rust, bijv. wanneer u plotseling wilt omkijken. Maak tijdens het omdraaien kleine pasjes op de plaats. - Vraag, bij het laten vallen van spullen op de grond, het liefst hulp van iemand anders voor het oprapen. Is er niemand in de buurt dan moet u voor het oprapen van voorwerpen van de grond, uw geopereerde been naar achteren plaatsen. Zoek eventueel steun met de andere hand. - Wissel lopen, staan en zitten regelmatig af. - Loop binnen en buiten eerst met een wandelstok of kruk, en ga dit in overleg met uw behandelend fysiotherapeut geleidelijk afwennen; probeer situaties te vermijden waarin het risico om te vallen groot is. Loop dus niet over een gladde of oneffen ondergrond. - Wanneer u in bed op uw zij wilt liggen, is het nodig een dik kussen tussen de benen te leggen (u mag op beide zijden liggen). Alle andere slaaphoudingen zijn toegestaan. - Ga bij voorkeur zitten op een hoge stoel met armleuningen. - Leg uw benen omhoog als deze wat gezwollen zijn, ondersteun daarbij wel de knie om te voorkomen dat deze te ver doorstrekt. - Als u voldoende controle heeft over uw geopereerde been kunt u na zes weken weer gaan autorijden, raadpleeg wel vooraf de voorwaarden van uw autoverzekering. - Fietsen mag eveneens weer na zes weken als u voldoende controle heeft over uw geopereerde been, bovendien moet u gebruik maken van een damesfiets met een lage instap. - Zwemmen is na zes weken toegestaan. - Bij de thuiszorg kunt u hulpmiddelen lenen zoals krukken, toiletverhoger, ‘helping hand’ (grijper), bed, enz. - Oefen dagelijks, liever meerdere keren per dag dan te lang achtereen. 1
In de eerste week na uw ontslag neemt u bij onderstaande problemen contact op met de huisarts: - Bij een eventuele luxatie (kop van de prothese schiet uit de kom) - Als de pijn in het operatiegebied toeneemt in combinatie met roodheid en eventuele koorts. - Bij een dik, glanzend onderbeen. Ter voorkoming van infectie van het geplaatste kunstgewricht (prothese), moet u in bepaalde omstandigheden alert zijn. Tot deze omstandigheden worden gerekend: - ingrepen aan uw gebit, zoals sommige zenuwbehandelingen, het verwijderen van tandsteen en het trekken van tanden of kiezen; - operaties of inwendige ingrepen; - verwondingen; - etterende wonden, steenpuisten of bloedvergiftiging; - andere ontstekingen. Het is raadzaam om in bovenstaande gevallen uw (huis)arts of tandarts zo nodig over uw heupprothese te informeren.
2
Oefeningen voor thuis Zittend - 5-10 keer: 5 seconden: Ga goed achterin de stoel zitten. Strek de knie en maak het been zo recht mogelijk.
Staand Bij deze oefeningen staat u en gebruikt u een stoel, tafel of bed als steun. - 5-10 keer: 5 seconden: Beweeg het geopereerde been zijwaarts. Let op dat u uw bekken niet optrekt. Probeer uw been lang te houden.
- 5-10 keer: 5 seconden: beweeg op dezelfde wijze als hierboven, achterwaarts met uw been.
Als u goed loopt met twee elleboogskrukken, gaat u in overleg met de fysiotherapeut één kruk gebruiken. Neem de kruk in de hand aan de niet-geopereerde kant van het lichaam. Dus als u aan de rechterkant geopereerd bent, houdt u de kruk vast met de linkerhand en andersom. Steun op de kruk op het moment dat u op het geopereerde been gaat staan.
3
Traplopen Maak indien aanwezig altijd gebruik van de trapleuning en gebruik dan één kant van de leuning. - Trap oplopen: verzet eerst het gezonde been, dan uw geopereerde been en als laatste de kruk(ken). - Trap aflopen: verplaats eerst de kruk(ken), verzet dan uw geopereerde been en als laatste uw gezonde been. Vaak gestelde vragen na een totale heupoperatie of kophalsprothese Hoe lang zal mijn heup pijnlijk blijven? De pijn na het plaatsen van een heupprothese wordt geleidelijk aan minder, beginnend ongeveer twee weken na de operatie. Drie tot vier maanden na de operatie treedt een aanzienlijke verbetering op. Soms voelt men een doffe pijn na lange wandelingen; dit gevoel kan optreden tot twaalf maanden na de operatie. ‘Startpijn’ (pijn bij de eerste paar stappen na het opstaan) kan nog een poosje aanhouden. Dit pijnlijke gevoel verbetert zonder behandeling. Het betekent niet dat de prothese niet goed functioneert of loszit! Hoe lang blijft mijn been dik? De zwelling vermindert meestal gedurende 6 tot 8 weken na ontslag. Het dik worden zal verminderen door dagelijks, een uur ’s morgens en een uur ’s avonds de benen hoog te leggen. De zwelling is over het algemeen ’s avonds het grootst en neemt af wanneer u goed de oefeningen blijft doen. Hoe vaak moet ik oefenen? Drie keer per dag tien minuten oefenen is voldoende. Dagelijks een heel uur of tweemaal een halfuur helemaal plat gestrekt op de rug liggen (om de strekking in de heup te bevorderen). Voer de oefeningen serieus uit maar overdrijf het niet! Wanneer u teveel hebt gedaan zal de pijn in de spieren rondom het heupgewricht toenemen en u zult minder controle over het been hebben. Rust dan goed uit en probeer de activiteiten van die dag verder te beperken.
4
Wanneer mag ik weer gaan autorijden? Autorijden is een individuele aangelegenheid. Als u voldoende controle heeft over uw geopereerde been kunt u na zes weken weer gaan autorijden. Het is niet verstandig om te rijden wanneer u nog pijnmedicatie slikt. Raadpleeg uw arts wanneer het verstandig is met autorijden te beginnen, en controleer de polisvoorwaarden van uw verzekeringsmaatschappij. Wanneer mag ik weer gaan fietsen? Als u voor de operatie ook al regelmatig fietste, mag u ongeveer zes weken na de operatie weer gaan fietsen. U moet wel weer voldoende controle hebben over uw been. Gebruik een damesfiets vanwege de lage instap. Het is aan te raden van tevoren te oefenen op een hometrainer. Wanneer mag ik weer gaan douchen/in bad? U mag weer gaan douchen/in bad wanneer de hechtingen/krammen zijn verwijderd. Dit is over het algemeen veertien dagen na de operatie. Wat voor soort schoenen kan ik het beste aantrekken? Het is verstandig om schoenen te dragen die vast aan de voet zitten en een brede hak hebben. Hoge hakken en slippers moet men de eerste drie maanden vermijden. Moet ik een steunkous dragen? Het is niet echt nodig om een steunkous te dragen, maar het helpt wel om de zwelling in het been te verminderen. Wanneer uw been gedurende de dag dik wordt is het dus wel verstandig om er één te dragen. Vaak wordt in het ziekenhuis al een elastische kous voorgeschreven als de dokter dit nodig vindt. Hoe lang moet ik de bloedverdunnende injecties blijven gebruiken? In het ziekenhuis bent u begonnen met Fraxiparine te spuiten. Fraxiparine is een bloedverdunnend middel dat u tot zes weken na de operatie moet gebruiken. Dit medicijn gaat de vorming van trombose (klontering van het bloed) tegen. Mocht u voor de operatie al bloedverdunnende middelen gebruiken, zoals Acenocoumarol en Ascal, dan blijft u deze middelen gebruiken. Uw dokter zal u hierover adviseren. 5
Wanneer mag ik weer op mijn zij slapen? U mag direct na de operatie op uw zij slapen met een kussen tussen uw knieën (tot ongeveer zes tot acht weken na de operatie). U mag op beide zijden slapen, kies voor de zij die het prettigst ligt. Hoe verzorg ik mijn wond? De wond moet schoon en droog blijven. De huid rondom de hechtingen/krammen kan er wat rood of geïrriteerd uitzien. Wanneer de hechtingen/krammen verwijderd zijn (na ± elf dagen) zal deze roodheid langzamerhand afnemen. Wanneer het wondgebied gezwollen of rood wordt of er komt vocht uit, is het verstandig om met de huisarts te overleggen wat u moet doen. Wanneer de hechtingen/krammen verwijderd zijn kunt u weer gaan douchen. Het is beter de wond van boven naar beneden te wassen, in plaats van links naar rechts. Het is beter de wond de eerste twee maanden met uw handen te wassen en niet met een washand. Let er ook op dat u rond het wondgebied geen crème of lotion gebruikt. Tot slot Heeft u nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de medewerkers van de polikliniek Orthopedie of uw behandelend fysiotherapeut. Zij kunnen uw vragen beantwoorden of u naar de juiste persoon doorverwijzen.
132585-V283-02/07
6
Deze folder is een uitgave van het Gemini Ziekenhuis©
