TOTALE HEUP OPERATIE Vervanging van het heupgewricht is een vaak voorkomende operatie waar veel mensen met een ‘versleten heup’ baat bij hebben. In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de heupoperatie die u binnenkort zult ondergaan. Leest u deze informatie zorgvuldig. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen en/of wijzigingen op deze algemene informatie altijd door uw behandelend arts aan u worden meegedeeld. Voorafgaand aan de behandeling ontvangt u gedetailleerde informatie over dit zorgpad.
De heup Het heupgewricht is een kogelgewricht. Bij het lopen en bewegen draait de kop van het dijbeen soepel rond in de kom van het bekken. Dat komt omdat op de kop en in de kom een laag kraakbeen zit.
Oorzaken van beschadiging Kraakbeen is een glad, verend weefsel. Bij het ouder worden vermindert de kwaliteit van het kraakbeen. Meestal betreft het de gewone slijtage op oudere leeftijd: artrose. Reumapatiënten hebben vaak heupproblemen omdat reuma het kraakbeen aantast. Een andere reden om de heup te vervangen is een breuk in de dijbeenhals. Meestal echter is de oorzaak onduidelijk.
031-220210
Klachten
medewerker van de apotheek het medica-
De meest voorkomende klacht bij slijtage
tietraject uit.
van het heupgewricht is pijn. De pijn wordt vaak gevoeld in de lies, in de bilstreek en
Het is de bedoeling dat u de weken vooraf-
trekt door naar het bovenbeen tot in de
gaand aan uw operatie thuis oefent met het
knie. Verder wordt het gewricht steeds
looprek en/of de krukken. Op deze manier
stijver. Er is vaak ‘startpijn’ (stijfheid bij
komt u goed voorbereid naar het ziekenhuis
het opstaan). Ook lopen, bukken en trap-
en zult u na de operatie weer gemakkelijker
lopen worden moeilijker.
op de been komen. U kunt deze hulpmiddelen bij het dichtstbijzijnde uitleenpunt van
Doel van de operatie
de thuiszorgorganisatie Careyn afhalen op
De pijn die u voor de operatie had, zal vrij-
vertoon van een geldig legitimatiebewijs.
wel altijd zeer sterk verminderen. Soms is
Een verwijsbrief van de arts is niet nodig.
het heupgewricht de eerste maanden nog gevoelig, maar na 1 jaar is meer dan ne-
De verdoving
gentig procent van de patiënten tevreden
De operatie vindt plaats onder algehele nar-
over het totale resultaat van de ingreep. De
cose of plaatselijke verdoving (ruggenprik).
stijfheid vermindert, maar omdat de spieren
Plaatselijke verdoving kan worden gecom-
rond de heup door de langdurig bestaande
bineerd met een slaapmiddel, waardoor u
pijn vaak een beetje verkort zijn, wordt de
weinig of niets van de operatie merkt.
heup niet meer zo soepel als hij ooit ge-
Tijdens uw afspraak met de anesthesist
weest is.
kunt u uw voorkeur van verdoving bespreken.
Voorbereiding op de operatie Vóór uw opname ontvangt u een uitnodiging
De operatie
voor een informatiebijeenkomst, die plaats-
Voor uw operatie is het belangrijk dat u
vindt in het ziekenhuis. Tijdens deze bijeen-
nuchter bent. U mag daarom de avond vóór
komst wordt u geïnformeerd over de
de operatie, vanaf 24.00 uur, niet meer
operatie en de revalidatieperiode daarna. De
eten, drinken, roken of drugs gebruiken.
fysiotherapeut gaat met u oefenen en de
Noodzakelijke medicijnen mag u, in overleg
verpleegkundige en transferverpleegkundige
met uw behandelend arts en anesthesist, op
nemen een intakegesprek af. Ook legt een
2
031-220210
de dag van de operatie innemen met een
het bot verschuiven of het fixatiedraad
klein slokje water.
breken. Dit kan de revalidatie vertragen.
Tijdens de operatie verwijdert de orthope-
Tijdens en na de operatie krijgt u antibiotica
disch chirurg de heupkop. In de heupkom
om de kans op infectie te verkleinen.
wordt een kom van kunststof geplaatst. Hierna wordt in het bovenbeen een metalen
De ingreep duurt ongeveer twee uur.
pen geplaatst waarop de kop is vastgemaakt welke precies in de kom past. Het
De kans op complicaties
hele gewricht wordt dus vervangen.
Ondanks alle zorg die wordt besteed aan de operatie bestaat er kans op complicaties. Er zijn algemene operatierisico’s zoals (na)bloedingen, zenuwletsel, trombose en infectie.
Risico’s meer specifiek voor deze operatie zijn het uit de kom schieten van de heupkop (luxatie), het ontstaan van een beenlengteverschil en het loszitten van het kunstgewricht na langere tijd.
Bij vragen kunt u contact opnemen met uw De nieuwe heup
behandelend arts of huisarts.
Om goed bij het gewricht te kunnen komen,
Na de operatie
wordt een bothoek van het dijbeen afge-
U gaat naar de uitslaapruimte, waar u de
haald en aan het einde van de operatie
eerste uren intensieve bewaking en controle
weer vastgezet met zogenaamd fixatie-
krijgt. Sommige patiënten zijn na de
draad. Om deze bothoek weer vast te laten
ingreep wat misselijk. Als u voldoende
groeien, mag het been de eerste zes weken
hersteld bent gaat u terug naar de afdeling.
na de operatie niet zwaar worden belast. Wanneer u het been wel zwaar belast, kan
3
031-220210
Het litteken zit aan de zijkant van de heup
van bed naar stoel en terug en te lopen met
en is ongeveer 20 cm lang. Over het boven-
een looprek of krukken.
been en het middel zit verband dat ervoor zorgt dat er niet teveel spanning op de
De eerste dag na de operatie voert u de
wond komt te staan en deze niet gaat infec-
routineoefeningen uit (zie verderop in deze
teren. Dit verband wordt een aantal dagen
folder) en komt u uit bed. Met een looprek
na de operatie verwijderd.
verplaatst u zich van bed naar stoel. Dit is een speciale stoel om te voorkomen dat u te
U dient er rekening mee te houden dat u de
ver buigt in de heup. Na 15-30 minuten zal
eerste dagen pijn hebt. Voor pijnbestrijding
de fysiotherapeut u weer terug in bed
kunt u een korte periode na de operatie ge-
helpen.
bruik maken van een zogenaamde PCApomp. Door op een knop te drukken kunt u
De tweede dag gaat u al een klein stukje
hiermee zelf de mate van pijnmedicatie
lopen met het looprek. U zit dan 30-45
bepalen (zie ook folder “Pijnbestrijding met
minuten in de stoel. U voert de routine-
de PCA-pomp”). Na deze periode kunt u van
oefeningen zelfstandig uit.
de verpleegkundigen andere middelen tegen de pijn krijgen.
De dagen daarop komt de fysiotherapeut elke dag langs om uw functioneren steeds
De eerste twee dagen na de operatie heeft
verder uit te breiden en uw afhankelijkheid
u een infuus. Hiermee kan medicatie toege-
af te bouwen. Doel is om onderstaande
diend worden tegen pijn (PCA-pomp), infec-
activiteiten zo zelfstandig mogelijk uit te
ties (antibiotica) en ter voorkoming van
voeren.
trombose. De bloedverdunnende medicijnen
•
In en uit bed komen.
worden tot drie maanden na de operatie
•
Gaan zitten en opstaan vanuit de stoel.
gegeven.
•
Naar het toilet gaan.
•
Wassen aan de wastafel.
Fysiotherapie
•
Aan- en uittrekken van de bovenkleding.
Vanaf de eerste dag na de operatie tot en
•
Traplopen (indien nodig).
met uw ontslag uit het ziekenhuis, zal de
•
Routineoefeningen uitvoeren.
fysiotherapeut u begeleiden om u te leren zelfstandig te oefenen in bed, te verplaatsen
4
031-220210
Het is de bedoeling dat u de eerste zes
2. Knie buigen (ruglig)
weken na de operatie zelfstandig loopt
Beweeg uw hiel over het bed richting uw
met een looprek of krukken en dat u
zitvlak.
doorgaat met de routineoefeningen die
Laat het andere been liggen.
u ook dagelijks in het ziekenhuis
Schuif de voet langzaam weer terug.
uitvoert.
Herhaal de oefening met het andere been.
Wat mag u de eerste zes weken na de operatie NIET doen •
Het geopereerde been zwaar belasten.
•
De geopereerde heup verder buigen dan 45 graden.
•
De benen over elkaar leggen.
•
Het geopereerde been actief zijwaarts
Druk de achterkant van uw knie in het
bewegen.
bed en trek de voet naar u toe.
•
Fietsen.
•
Zelf autorijden.
•
Zwemmen.
•
Hurken/diep bukken.
•
In een lage stoel of bank zitten (denk
3. Knie strekken (ruglig)
ook aan bed en toilet).
4. Knie strekken met hak (ruglig)
•
Zelf schoenen met veters aantrekken.
Druk de achterkant van uw hak in het
•
Zelf sokken/kousen aantrekken.
bed en trek de voet naar u toe.
Routineoefeningen De routineoefeningen die u na de operatie dagelijks moet uitvoeren zijn de volgende.
1. Voet optrekken (ruglig) Beweeg uw voet zo ver mogelijk naar beneden en naar boven.
5
031-220210
5. Knie buigen met brug (ruglig)
Tot slot
Beweeg de hiel van het goede been over
Mocht u na het lezen van deze algemene
het bed richting uw zitvlak. Laat het
informatiefolder nog vragen hebben neemt
andere been liggen.
u dan gerust contact op met uw behande-
Breng de billen omhoog tot een soort
lend arts via de medewerkers van de poli-
'brug'.
kliniek Orthopedie. Zij zijn op werkdagen
Kom langzaam terug in de beginpositie.
van 08.00 – 16.00 uur bereikbaar op tele-
Herhaal de oefening met het andere
foonnummer (0181) 65 83 88.
been.
Zoals besproken met uw fysiotherapeut en behandelend arts, dient u de routineoefeningen vóór en tijdens uw opname te oefenen, zodat u deze na de operatie goed kunt uitvoeren. U doet de oefeningen 5 keer per dag, 10 keer achter elkaar.
6
031-220210
