Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom
l
lllll llllll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111
1 f FEB. 2015 Uw kenmerk Uw brief Onderwerp:
RM0014-0006 Motie De Melanen 30 januari 2014
Ons kenmerk Beh. door Afdeling
U14-044418 C.M. Mol-Bezembinder Stedelijke Ontwikkeling , Vrijetijdseconomie
Datum Doorkiesnr. Bijlage(n)
0164-277389 Notitie onderzoek zwembaden
Geachte leden en duoburgerleden, In deze brief informeren wij u over het benodigde onderhoud voor zwembad De Melanen en het onderzoek 'De Schelp en De Melanen, exploitatie en toekomstig concepf , welke is uitgevoerd door onderzoeksbureau Drijver & Partners.
Aanleiding onderhoud De Melanen Op 30 januari 2014 is een motie aangenomen om zwembad De Melanen open te houden. Dit betekent dat er een aantal investeringen en aanvullende uitgaven moet worden gedaan zodat het zwembad ook in de toekomst een goed vooruitzicht heeft. Bij brief van 28 maart 2014 (U14-003561) is de raad hierover al kort geïnformeerd. Onderhoudskosten korte termijn Om het zwembad komend seizoen te kunnen laten voldoen aan de eisen die worden gesteld in de Wet Hygiëne Veiligheid Bad en Zwemvoorzieningen (WHVBZ), is een investering nodig. Hierbij moet u denken aan het vervangen van de filters, de chloortank, de zuurtank en het aanbrengen van een automatische doseerinstallatie. Als deze investering niet gedaan wordt, voldoet het niet aan de eisen die gesteld worden aan de WHVBZ en kan het zwembad niet op tijd open. De dekking voor dit bedrag kan worden gevonden in het onderhoudskrediet voor zwembad De Schelp B.V. dat in het MeerjarenlnvesteringsPlan (MIP) is opgenomen (vervanging van installaties). De inzet van dit krediet wordt verantwoord in de jaarrekening. Onderhoudskosten lange termijn Bij uw besluit over Boulevard in Beweging van 30 januari jl. is de doorontwikkeling van De Schelp benoemd. Daarnaast verwezen we al naar de motie om De Melanen open te houden. De uitkomsten van de twee onderzoeken met volledig inzicht in de investeringen en hoe die verwerkt zijn in de exploitatie, worden het eerste kwartaal van 2015 aan u voorgelegd. Op basis daarvan kunt u een afgewogen beslissing nemen bij het beleidskader voor 2016. Vooruitlopend daarop is nu al een besluit genomen in lijn met de motie om het zwembad open te kunnen houden. Onderzoek 'De Schelp en De Melanen, exploitatie en toekomstig concepf Middels bijgevoegde notitie informeren wij u over het onderzoek wat is uitgevoerd door onderzoeksbureau Drijver & Partners. Het onderzoek richtte zich op de toekomstige exploitatie van de twee zwembaden, waarin nadrukkelijk de ontwikkelingen in en mogelijkheden vanuit de omgeving hebben betrokken. De aanbevelingen worden overgenomen, waarbij de haalbaarheid van een nieuw concept voor zwembad de Schelp nader wordt onderzocht. Na de zomerperiode 2015 wordt u nader geïnformeerd over de voortgang.
Jacob Obrechtlaan 4 4611 AR Bergen op Zoom E
[email protected]
Postbus 35 4600 AA Bergen op Zoom 1 www.bergenopzoom.nl
T140164 F (0164) 24 53 56 KvK 20169091
B nv BNG rek. nr. 28.50.00.942 B IBAN NL418NGH 0285000942 B BIC BNGHNL2G
Als u naar aanleiding van deze brief nog vragen heeft kunt u contact opnemen met mevrouw A.M.A. Vrijenhoek- De Vries, hoofd afdeling Stedelijke Ontwikkeling, tel. 277657.
Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom ,
De Schelp en De Melanen
Exploitatie en toekomstig concept Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V.
Datum 1 december 2014 Referentie 1413AT In opdracht van Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V.
Samenvatting Situatieschets en opdrachtformulering
De gemeente Bergen op Zoom beschikt over twee zwembaden. Vanwege diverse ontwikkelingen, zoals een taakstelling van€ 400.000,-voor de baden, heeft de gemeente behoefte aan een onderzoek naar de toekomstige exploitatie van de baden. Daarbij dienen nadrukkelijk de mogelijkheden in het kader van het gemeentelijk beleid 'Boulevard in Beweging' te worden meegenomen. Dit betreft onder andere de mogelijke samenwerking tussen De Schelp en de nabijgelegen stadsspeeltuin Van Glymes. De opdrachtformulering luidt als volgt:
"Voer een onderzoek uit naar de toekomstige exploitatie van de twee zwembaden en betrek daarbij nadrukkelijk de ontwikkelingen in en mogelijkheden vanuit de omgeving."
Het onderzoek dient de volgende vragen te beantwoorden: 1.
Welke mogelijkheden zijn er om de exploitatie van de zwembaden te verbeteren?
2.
Welke keuzes moeten worden gemaakt om de taakstell ing van€ 400.000,- te halen?
3.
In hoeverre kan het uitbreidingsplan van De Schelp een rol spelen bij het verbeteren van de exploitatie en het vergroten van de waarde van het zwembad?
4.
Hoe kan de samenwerking met de stadsspeeltuin - na verplaatsing - financieel worden vormgegeven
5.
Op welke wijze kan de horecafunctie worden geoptimaliseerd en tot welke meerwaarde leidt dit?
6.
In hoeverre kunnen marktpartijen en het toevoegen van andere recreatieve functies een rol spelen bij
en wat zijn de voordelen van samenwerking?
het creëren van meerwaarde? 7.
Wat is - rekening houdende met de ontwikkelingen rond de Binnenschelde - het perspectief op korte, middellange en lange termijn?
Exploitatieanalyse en verbetermaatregelen
De Schelp De Schelp biedt 850 m 2 overdekt en 250 m2 onoverdekt zwemwater. Dat bezetting van die vierkante meters is aan de lage kant. Dat komt niet doordat het zwemwateraanbod te ruim is voor het verzorgingsgebied, maar doordat het aantal bezoekers om verschillende redenen tegenvalt. Binnen de huidige exploitatie kunnen diverse verbeteringen worden aangebracht: •
reduceren van het aantal uren les zwemmen en het aantal lesgroepjes;
•
beperken van de kortingspercentages en de geldigheidsduur van de meerbadenkaarten;
•
introduceren van acties waarbij toegangsbewijzen zowel in De Schelp als in De Melanen geldig zijn;
•
verder uitbreiden van de inhoudelijke samenwerking met gebruikers en externe partijen;
•
op basis van een nadere roosteranalyse beperken van de personele inzet.
Door deze maatregelen neemt het exploitatietekort van De Schelp naar schatting met circa€ 125.000,- af. Het plan voor de uitbreiding van De Schelp met extra perronruimte en een voorziening voor ouders met kleine kinderen zorgt voor een hogere maatschappelijke waarden van het zwembad, maar niet tot een substantiële afname van het exploitatietekort.
De Schelp en De Melanen - Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. Drijver en Partners
"o:
De Melanen De Melanen biedt circa 1.875 m 2 onoverdekt zwemwater. De bezetting van die vierkante meters is zeer laag. Dat komt zowel door een te omvangrijk zwemaanbod , als door een tegenvallend bezoekersaantal. Ook bij De Melanen kunnen exploitatie verbeterende maatregelen worden genomen: •
uitbreiden van het activiteitenaanbod met zwemlessen en doelgroepactiviteiten;
•
uitbreiden van het gebruik door scholen;
•
weersafhankelijk maken van de openstelling, alsmede van de dag van opening en sluiting van het bad;
•
beperken van het aantal kortingsmogelijkheden door het afschaffen van de 12-badenkaart;
•
verhogen van de (lage) abonnementsprijzen;
•
de speciale korting voor gezinnen t ijdens de voorverkoop vervangen door een (duurder) gezinsabonnement;
•
introduceren van acties waarbij toegangsbewijzen zowel in De Schelp als in De Melanen geldig zijn;
•
uitbreiden van de activiteiten op het gebied van marketing en public relations;
•
aangaan van inhoudelijke samenwerking met gebruikers en externe partijen;
•
exact in beeld brengen en reduceren van de personele inzet;
•
structurele afspraken maken over de inzet van de manager in De Schelp op dagen waarop De Melanen door de weerafhankelijke openstelling gesloten is;
•
reduceren van de gemiddelde personeelslasten per ft e;
•
reduceren van de verhouding tussen de inkoopkosten van de horeca en de bijbehorende omzet.
Door deze maatregelen neemt het exploit at ietekort van De Melanen naar schatting met circa€ 67.500,- af. Taakstelling Het is dus mogelijk om binnen de huidige exploitatie van de baden verbeteringen door te voeren, die tot een substantiële afname van het exploitat ietekort van de baden leiden. Daarmee wordt de taakstelling voor de zwem baden van€ 400.000,- echter niet gehaald. Ook het uitbreidingsplan van De Schelp, de inzet van vrijwilligers in De Melanen en diverse ontwikkelingsmogelijkheden van De Melanen -
zoals functie-uitbreiding,
verduurzaming en verkleining - zullen daar niet voor zorgen . Bovendien nemen de structurele uitgaven voor onderhoud en vervangingsinvesteringen in beide baden substantieel toe. Het is derhalve niet mogelijk om de taakstelling te realiseren, zonder dat zeer rigoureuze keuzes worden gemaakt. Dat soort keuzes gaat verder dan bijvoorbeeld het verkleinen van De Melanen en tast de maatschappelijke functie van de zwembaden aan .
Samenwerking De Schelp en stadsspeeltuin Van Glymes Stadsspeeltuin Van Glymes ligt tegenover De Schelp en vervult een belangrijke maatschappelijke functie als laagdrempelige speelvoorziening vo or ki nd eren uit Bergen op Zoo m en omgeving. Als on derdee l van 'Bou levard in Beweging' ziet de gemeente mogelijkheden voor samenwerking tussen De Schelp en de stadsspeeltuin, waarbij laatstgenoemde naar een plek naast het zwembad 'verhuist' . De basis voor de 'nieuwe speeltuin Van Glymes' kan uit drie onderdelen bestaan :
1.
de huidige stadsspeeltuin : (een deel van) de huidige speeltuin wordt naar een locatie naast het zwembad verplaatst;
2.
een nog te realiseren zand- en waterspeelplaats, die tussen de nieuwe stadsspeeltuin en het zwembad wordt gerealiseerd;
3.
een op de plek van het huidige buiten peuterbad van De Schelp nog te reali seren spraypark.
De Schelp en De Melanen - Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. Drijver en Partners
Een verhuizing van de stadsspeeltuin is op zichzelf niet voldoende, maar biedt wel een kans voor de 'doorontwi kkeling' van de speelt uin: een comb inatie van speelt uin, zand - en waterspeelplaats, spraypark en overdekt zwembad is uniek en zet De Schelp en de boulevard op de kaart als voor kinderen en families aantrekkelijke recreatieve voorzieningen . Dit versterkt de concurrentiepositie van het zwembad en de stadsspeeltuin, mede doordat er zowel bij mooi als bij slecht weer een speelvoorziening voor kinderen en families beschikbaar is. Dat verkleint de weersafhankelijkheid van het bezoek en zorgt voor een stabielere exploitatie van het zwembad en de stadsspeeltuin . Daarnaast wordt met de verhu izing en samenwerking een stevige aanzet gegeven tot de gewenste ontwikkelingen binnen het gebied van de Binnenschelde. Bovendien zorgt de doorontwikkeling
voor
een
oplossing
van
diverse
serieuze
(financiële)
knelpunten,
waarmee
de
stadsspeeltuinstichting momenteel te maken heeft en die het voortbestaan van de speeltuin bedreigen . Het ligt voor de hand om de exploitatie van beide voorzieningen na de verhuizing bij één partij onder te brengen, namelijk de huidige exploitant van het zwembad . De rol van de huidige speeltuinstichting verandert dan in het erop toezien dat de oorspronkelijke doelstelling - een laagdrempelige speeltuin met specifieke aandacht voor kinderen uit financieel minder daadkrachtige gezinnen -wordt gehaald .
Boulevard in Beweging
De gemeente heeft in januari 2014 de notitie 'Doorontwikkeli ng Binnensch eld e - Boul evard in Beweging' vastgesteld . Het doel van ' Bo ulevard in Bew eging' is het versterken en aantrekkelijker maken van Binnenscheldegebied door het stimuleren van een hoog voorzieningenniveau . De focus ligt voorlopig op de boulevard en de verbetering van de waterkwaliteit. De notitie bevat vier ambities: 1. beleefbaarheid van water vergroten;
2. de potentie van zwembad De Schelp als recreatief anker beter benutten; 3. impuls geven aan watersport en waterrecreatie; 4. recreatieve mogelijkheden uitbreiden : horeca, evenementen en stranden . Door het samenvoegen van het zwembad en de stadsspeeltuin, alsmede de doorontwikkeling van de stadsspeeltuin conform de zoju ist beschreven wijze, ontstaat een nieuw en uniek concept . Dat concept zorgt voor een aanmerkelijke versterking van de concurrentiepositie van het zwembad en de kracht/waarde van het zwembad als 'recreatief anker' binnen de bo ulevard . Dit biedt niet alleen ee n kans om de sta dss peeltui n voor de inwoners van Bergen op Zoom te behouden, maar ook om een bijdrage aan de taakstelling van de zwembaden te leveren . Onder de noemer van 'de potentie van het zwembad als recreatief anker beter benutt en' wo rden in de vermel de notitie de volgende uitgangspunten benoemd : 1. een uitbreid ing en verbreding van de horeca;
2. het toevoegen en mogelijk maken van nieuwe functies: a. een kleine voorziening voor watersporters met opslagmogelijkheden en sanitair/douches; b. nader te bepalen relevante recreatieve voorzieningen , zoals clustering van stadsspeeltu in; 3. het verplaatsen van de camperru imte naar een locatie naast het zwembad ; 4. samenwerking met ondernemers en watersportverenigingen ; 5. het optimaliseren van de exploitatie van het zwembad .
De Schelp en De Melanen - Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. Drijver en Partners
zwembad
en
Kindvriendelijke horeca Op de optimalisatie van de exploitatie van de zwembaden (punt 5) en de clustering van De Schelp en de stadsspeeltuin (punt 2b) is al ingegaan. Voorts is vooral toevoeging van aan het zwembad (en de speeltuin) gerelateerde functies en voorzieningen kansrijk . Deze functies en voorzieningen passen namelijk bij en voegen iets toe aan de hoofdfunctie. Toekomstige uitbreidingen bij/van De Schelp hebben dus bij voorkeur een relatie met zwemmen , spelen, zand, water, en/of het verhogen van het serviceniveau voor de belangrijkste klantgroepen . Naast de combinatie van het zwembad met de speeltu in heeft de belangrijkste kans hierbij betrekking op het verhogen van het serviceniveau, waardoor de aantrekkingskracht en winstgevendheid van het totaalconcept worden verhoogd . Een onderscheidend horecaconcept, waardoor de horecavoorziening wordt uitgebreid en verbreed (punt 1), biedt daartoe goede mogelijkheden . Gezien de aantrekkingskracht van de combinatie van zwembad en stadsspeeltuin op kinderen kan dit vormkrijgen door de ontwikkeling van een full-service kindvriendelijk restaurant, dat zich niet alleen op bezoekers van het zwembad en de speeltuin, maar uitdrukkelijk ook op passanten en inwoners richt. De voorziening dient kindvriendelijk en kindgericht te zijn, zonder dat ze daarmee voor volwassen bezoekers van het zwembad minder aantrekkelijk wordt.
Er zijn twee mogelijkheden voor wat betreft de ontwikkeling van de horeca : 1.
ontwikkeling voor rekening en risico van de exploitant;
2.
ontwikkeling door een marktpartij. Het idee is dan dat het concept door een marktpartij wordt gerealiseerd, waarmee het financieel risico voor de exploitant en de gemeente wordt beperkt. De ondernemer betaalt dan een pachtsom voor de ondergrond. Daarnaast kan met de marktpartij een (financiële) afspraak over het gebruik van de speeltuinvoorzieningen door de gasten van het restaurant worden gemaakt.
Aanbevelingen Op basis van de analyses en conclusies worden de volgende aanbevel ingen gedaan: 1. werk alle verbetermaatregelen met betrekking tot de huidige exploitatie van beide zwembaden uit in een verbeterplan ; 2. werk voor De Melanen de mogelijkheden inzake functie -uitbreid ing en energiebesparende maatregelen verder uit, voor zover zij geen negatief financieel effect op de exploitatie hebben; 3. doe nader onderzo ek naar de mogelijkheden tot verkleining van De Melanen en de maatschappelijke en financiële gevolgen daa rvan ; 4. werk het toekomstige concept van de nieuwe speeltuin uit in een 'speeltuinplan ' en besteed daa rbij ook aandacht aan de wijze waarop dat concept met het uitbreidingsplan van De Schelp kan worden gecombineerd; 5. werk de kaders voor de toekomstige beheerorgan isatie van De Schelp en de stadsspeeltuin verder uit; 6. stel op basis van het speeltuinplan en de kaders voor de toekomstige organ isatie een masterplan op, waarin alle relevante aspecten worden uitgewerkt; 7. werk de mogelijkheden voor de 'doorontwikkeling' van de bestaande horeca naar een 'kindvrien delijke horecavoorziening' nader uit en betrek dit bij het masterplan.
De Schelp en De Melanen - Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. Drijver en Partners
" ~:
Vervolg
Op basis van dit rapport kan de exploitant van de zwembaden vaststellen welke maatregelen noodzakelijk en gewenst zijn in het kader van de optimalisatie van de bedrijfsvoering van beide zwembaden . Dit kan vervolgens in een uitvoeringsplan worden uitgewerkt. Een verdergaand besluit om de zwembadorganisatie van De Schelp en de speeltuinorganisatie samen te voegen en de hiermee samenhangende ontwikkeling van het speeltu inconcept en een deel van de boulevard op te pakken, raakt drie organisaties: de zwembadexploitant de speeltuinstichting en de gemeente Bergen op Zoom. Voordat hierover een beslu it wordt genomen, dienen nadere afspraken te worden gemaakt over uitgangspunten en randvoorwaarden en moet het concept nader worden uitgewerkt. Indien de drie partijen de conclusies en aanbevelingen overnemen, luidt het voorstel dan ook om daar een compacte projectorganisatie voor in te stellen, waaraan een heldere opdracht wordt meegegeven . Alleen dan kan vooruitgang worden geboekt, want een voortvarend besluit is in ieder geval voor de toekomst van de speeltuin( organisatie) dringend gewenst. Een sta ppenplan van 'overnemen van con cl usies en aanb evelingen ' tot en met 're alisatie en ingebruikname' kan er als volgt uitzien : 1.
overnemen van conclusies en aanbevelingen;
2.
inventariseren van mogelijkheden en wegwerken van beperkingen;
3.
benoemen van een projectleider en instellen van een projectorganisatie;
4.
uitwerken van het masterplan c.q. de businesscase;
5.
besluitvorming over masterplan/businesscase door elk van de drie betrokken partijen;
6.
realisatie en ingebruikname.
De Schelp en De Melanen - Gemeente Bergen op Zoom en De Schelp & De Melanen B.V. Drijver en Partners
