Onderzoeksrapport
Opdrachtgever:
Gemeente Wijk bij Duurstede
Opleiding Ergotherapie
Nijmegen, januari 2007
Onderzoeksrapport
Wensen van inwoners van Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding
Opdrachtgever: Gemeente Wijk bij Duurstede Onderzoeksteam: • •
Junioronderzoekers: Inge Melsen Irene Pronk Kim Stapelbroek Mieke de Wit -
Janneke Dute Sanne van Sluijs Inge Spreeuwenberg Lena Steenkamp
-
Annet Been Sanne Duifhuizen Linda van Erp Linda Kuper Nicole Wonders
Senioronderzoekers: - Ivo Hartgerink, Wietske Kuijer, Karin Orbon en Ton Satink (projectleider)
Nijmegen, januari 2007
1
Voorwoord Voor u ligt het rapport over het onderzoek naar de wensen van inwoners van Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding. Het onderzoek is in opdracht van de gemeente Wijk bij Duurstede, uitgevoerd door vierdejaarsstudenten van de opleiding ergotherapie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Leeswijzer In hoofdstuk 1 wordt weergegeven wat de aanleiding was voor het onderzoek en welke drie deelonderzoeken het gehele onderzoek hebben vorm gegeven. Op basis van een literatuuronderzoek wordt beschreven welke probleemstelling, doelstellingen en vraagstellingen hieruit naar voren zijn gekomen. Centraal staat de vraag wat de wensen van de inwoners van de Wijk bij Duurstede zijn op het gebied en dagbesteding. In hoofdstuk 5 wordt per deelonderzoek de methode en resultaten beschreven. U vindt in hoofdstuk 5.1 het kwantitatieve onderzoek (enquêtes), in hoofdstuk 5.2 en 5.3 de kwalitatieve onderzoeken, respectievelijk de individuele interviews en het focusgroepinterview. In hoofdstuk 6 worden conclusies en aanbevelingen voor de gemeente Wijk bij Duurstede gegeven. In hoofdstuk 7 wordt een kritische blik geworpen op de methode en resultaten van de drie deelonderzoeken. Ter verduidelijking van de begrippen is achter in het rapport een begrippenlijst toegevoegd. Tevens zijn bijlagen toegevoegd als ondersteunende informatie. Veel leesplezier! Het onderzoeksteam.
2
Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Introductie 1.2 Literatuurstudie 1.3 Probleemstelling 1.4 Doelstelling 1.5 Vraagstelling
4 4 4 5 5 5
2. Onderzoeksmethoden en resultaten Kwantitatief onderzoek 2.1.1 Methode 2.1.2 Resultaten Kwalitatief onderzoek (individuele interviews) 2.2.1 Methode 2.2.2 Resultaten Kwalitatief onderzoek (focusgroepinterview) 2.3.1 Methode 2.3.2 Resultaten
7 7 7 7 11 11 12 16 16 17
3. Conclusie
20
4. Aanbevelingen
22
5. Discussie
23
Nawoord
25
Begrippenlijst
26
Literatuurlijst
29
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
32 34 35 36 38 40
1 2 3 4 5 6
Literatuuronderzoek Gegevens inwoners enquête Wensen uit enquête Interviewguide focusgroepinterview Interviewguide individuele interviews Overzicht enquêtevragen
3
1. Inleiding 1.1 Introductie Per 1 januari 2007 is landelijk de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) ingevoerd. De WMO regelt dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor een samenhangend beleid op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, wonen en welzijn (NVE, 2006). Door de invoering van deze wet zijn alle gemeenten onder andere verplicht om een zorgloket te ontwikkelen waar vanuit alle zorg kan worden gecoördineerd. De gemeente Wijk bij Duurstede, opdrachtgever van dit onderzoek, wil dat haar burgers intensief betrokken worden bij de ontwikkeling van het zorgloket. Daarom is het van groot belang te weten waar de burger in de gemeente behoefte aan heeft en welke diensten ontwikkeld kunnen worden. De uitkomst van dit onderzoek wordt in dit onderzoeksrapport weergegeven en zal een bijdrage kunnen leveren voor het ontwikkelen en opzetten van de sociale kaart voor het zorgloket. 1.2 Literatuurstudie Door de GGD in Wijk bij Duurstede is een onderzoek gedaan naar de eenzaamheid onder de inwoners van Wijk bij Duurstede. Hieruit is gebleken dat 33% van de ouderen in Wijk bij Duurstede zich matig tot zeer sterk eenzaam voelt (GGD Midden Nederland, 2003). Onder de volwassenen tussen de 24 en 54 jaar ligt dit aantal regionaal op 35% (GGD Midden-Nederland, 2005). Naar aanleiding van bovenstaand onderzoek heeft de gemeente initiatief genomen om het project sociale activering op te starten. Dit project heeft als doel de maatschappelijke participatie te verhogen en sociaal isolement te doorbreken of voorkomen door zinvolle activiteiten aan te bieden in de vorm van een zorgloket. Naar aanleiding van bovenstaande onderzoeken en ontwikkelingen wil de gemeente meer inzicht in wensen en behoeften van de eigen inwoners ten aanzien van welzijn en dagbesteding. Voorafgaand aan dit onderzoek zijn verschillende onderzoeksrapporten bestudeerd. De Gemeente Helden heeft een behoefteonderzoek gedaan naar behoeften op het gebied van zorg, wonen en welzijn in de kern Baarlo, dit gericht op huishoudens van 55-plussers (Genders, 2004). Een ander onderzoek is uitgevoerd naar participatie van 50-plussers in Noord-Brabant (Bosch & Smets, 2005). Tevens zijn verschillende onderzoeken bestudeerd over sociaal isolement en sociale contacten in Nederland (Hortulanus, Machielse en Meeuwesen, 2003; Machielse, 2003). Voor meer informatie is in bijlage 1 een uitwerking van het literatuuronderzoek terug te vinden. Bovenstaande onderzoeken waren gericht op uiteenlopende gebieden binnen welzijn en dagbesteding maar niet specifieke op de wensen van mensen ten aanzien van welzijn en dagbesteding. Verder bestaat elke gemeente uit een diversiteit aan inwoners en daarom is het van belang om onderzoek te doen onder de eigen burgers. Op deze manier sluit men beter aan op de wensen en ervaringen van de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede waardoor zorg op maat geboden kan worden.
4
1.3 Probleemstelling Naar aanleiding van de invoering van de WMO heeft de gemeente Wijk bij Duurstede het voornemen een zorgloket te ontwikkelen waar vanuit alle zorg kan worden gecoördineerd. Voorafgaand aan de opening van dit zorgloket is het van groot belang te weten wat de wensen zijn van de inwoners in de gemeente Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding. Hierover zijn weinig kwantitatieve en kwalitatieve gegevens bekend. 1.4 Doelstelling De algemene doelstelling voor dit onderzoek is: “Het in kaart brengen van de wensen van de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding.” Om deze doelstelling te behalen zijn verschillende vraagstelling opgesteld waaruit drie deelonderzoeken zijn voortgevloeid, namelijk één kwantitatief en twee kwalitatieve onderzoeken. 1.5 Vraagstelling Centraal bij de deelonderzoeken staat de volgende vraagstelling: “Welke wensen hebben de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding?” Vervolgens zijn per onderzoek deelvragen geformuleerd waarbij rekening is gehouden met de wens van de opdrachtgever om diverse leeftijds- en doelgroepen te onderzoeken. De deelvragen hebben geleid tot 3 deelonderzoeken, namelijk een kwantitatief onderzoek door middel van een enquete en twee kwalitatieve onderzoeken door middel van individuele interviews en een focusgroepinterview. Kwantitatief onderzoek: Wat zijn de wensen van de inwoners in de verschillende leeftijdscategorieën: - 18 t/m 24 jaar - 25 t/m 44 jaar - 45 t/m 64 jaar - 65 t/m 79 jaar - 80 jaar en ouder Wat is de tevredenheid van de inwoners in de verschillende leeftijdscategorieën: - 18 t/m 24 jaar - 25 t/m 44 jaar - 45 t/m 64 jaar - 65 t/m 79 jaar - 80 jaar en ouder Kwalitatief onderzoek: individuele interviews: Welke individuele wensen en ervaringen hebben de inwoners, van wie vermoed wordt dat ze meer behoefte hebben aan sociale contacten, van de gemeente Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding?
5
groepsinterviews: 1. Welke wensen voor voorzieningen hebben de inwoners van Wijk bij Duurstede op het gebied van dagbesteding en welzijn? 2. Welke behoeften voor voorzieningen hebben de inwoners van Wijk bij Duurstede op het gebied van dagbesteding en welzijn? 3. Wat is het motief van de doelgroep om wel of geen gebruik te maken van een voorziening? 4. Wat of welke voorziening(en), die de gemeente zou kunnen aanbieden, zou(den) volgens de bewoners het gevoel van eenzaamheid kunnen verminderen?
6
2. Onderzoeksmethoden en resultaten Kwantitatief onderzoek 2.1.1 Methode Type onderzoek Om de wensen van een grote groep inwoners in kaart te brengen is gekozen voor een beschrijvend kwantitatief onderzoek. Selectie Er zijn middels een aselecte gestratificeerde steekproef 150 inwoners vanaf 18 jaar en ouder uit de Gemeentelijk Basis Administratie van de gemeente Wijk bij Duurstede geselecteerd. Hierbij is onderscheid gemaakt in de leeftijdscategorieën 18 t/m 24, 25 t/m 44, 45 t/m 64, 65 t/m 79 en 80 jaar en ouder. Per leeftijdscategorie zijn 30 enquêtes verstuurd. Om meer mensen binnen de doelgroep te bereiken is de enquête tevens op internet geplaatst. Meetinstrument Voor het verzamelen van de gegevens is een schriftelijke enquête opgesteld (zie bijlage 6). De enquête bestaat uit gesloten, halfopen en open vragen. De wensen worden middels open vragen geïnventariseerd. De tevredenheid kan op diverse gebieden worden gescoord op een schaal van 1 t/m 10. De vorm van de enquêtevragen is geïnspireerd op het ergotherapeutisch meetinstrument Canadian Occupational Performance Measure (COPM) (Stomph & Zalmstra, 2003). Het COPM brengt de dagelijkse activiteiten in kaart op de gebieden zelfredzaamheid, productiviteit en ontspanning. Naast de specifieke vragen in de enquête t.a.v. zelfredzaamheid, productiviteit en ontspanning, worden tevens demografische gegevens gevraagd. Gegevensverwerking en analyse De enquêtes zijn verwerkt in het programma Statistical Products and Service Solutions versie 14 (SPSS) (Baarda, Goede & Dijkum, 2003). De open vragen uit de enquête zijn achteraf gecodeerd en daarna verwerkt in SPSS. 2.1.2 Resultaten Respons Van de 150 verstuurde enquêtes zijn 41 ingevulde enquêtes retour ontvangen. Dit betekent een respons van 27,3%, uit de literatuur blijkt dat deze respons relatief normaal is (Nederhoed, 2004). Via Internet zijn 13 enquêtes ingevuld. In totaal hebben er 54 inwoners deelgenomen aan het onderzoek. Gegevens over de inwoners met betrekking tot de verhouding tussen man en vrouw en de verdeling over de woonplaatsen, beide opgedeeld in leeftijdscategorieën (zie bijlage 2). Er is gekeken naar de wensen en tevredenheid van de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding. Daarnaast is gekeken naar verschillen en overeenkomsten per leeftijdscategorie, bij inwoners jonger en ouder dan 65 jaar en bij inwoners met of zonder een ziekte en/of handicap.
7
Wensen 35
Algemeen Van de inwoners die de enquête hebben ingevuld gaf 37% één of meerdere wensen aan. De meeste wensen liggen op het gebied van ‘recreatie’ en ‘bereikbaarheid’ (Figuur A). Opvallende terugkomende wensen die worden benoemd zijn een theater (Rondeel), verbetering van het openbaar vervoer, waarbij met name de busvoorzieningen veel wordt benoemd en verbetering van de sportvoorzieningen. Alle wensen uit de enquête zijn gecategoriseerd en uitgewerkt (zie bijlage 3). Binnen de categorie recreatie worden sociale contacten vaak vermeld als belangrijk aspect.
30 25 20 15 10 5 0 Pers. verzorging
Veiligheid
Wonen
Werk
Bereikbaarheid
Recreatie
Per leeftijdscategorie Bij de leeftijdscategorieën 18 t/m 24, 45 t/m 64, en Figuur A Totaal aantal wensen 80 jaar en ouder komt de bereikbaarheid het sterkst per categorie naar voren als wens. Bij 25 t/m 44 en 65 t/m 79 jarigen komt recreatie het sterkst naar voren. Bij de leeftijdscategorie 25 t/m 44 jarigen komt naast recreatie ook bereikbaarheid sterk naar voren. Bij de leeftijdscategorie 80+ komt naast de bereikbaarheid ook het onbetaald werk sterker naar voren. Het aantal wensen in de leeftijdscategorie van 25 t/m 44 jaar is relatief groter dan de andere leeftijdscategorieën. De groep inwoners ouder dan 65 jaar is verantwoordelijk voor alle wensen op het gebied van wonen (Figuur B en C). Een verschil tussen deze categorieën is dat de groep jonger dan 65 jaar meer wensen heeft dan de groep ouder dan 65 jaar, terwijl de groepen qua omvang vergelijkbaar zijn. 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
Pers. verzorging
Veiligheid
Wonen
Werk
Bereikbaarheid
Recreatie
Pers. verzorging
Veiligheid
Wonen
Werk
Bereikbaarheid
Recreatie
Figuur B Totaal aantal wensen inwoners jonger dan 65 jaar
20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
Figuur C Totaal aantal wensen inwoners ouder dan 65 jaar
Ziekte en/of handicap Het aantal reacties met één of meerdere wensen bij de groep inwoners zonder ziekte en/of handicap ligt aanzienlijk hoger dan bij de groep met een ziekte en/of handicap. Indien wordt gekeken naar een verschil in wensen tussen inwoners met of zonder ziekte en/of handicap geldt dat bij de groep inwoners zonder een ziekte en/of handicap een piek op het gebied van recreatie ligt. Bij beide groepen liggen de meeste wensen op het gebied van mobiliteit.
8
Tevredenheid Algemeen De gemiddelde tevredenheid van de inwoners is een 7,9 (Figuur D). Dit is gemeten over de activiteiten in de gebieden persoonlijke verzorging, mobiliteit, organisatie van huishouden, betaald werk, onbetaald werk, school/studie, recreatie en sociale contacten. Over de persoonlijke verzorging en sociale contacten is men het meest tevreden. De inwoners zijn minder tevreden over school/studie en recreatie (Figuur E). Gemiddelde= 7,9 N= 54
Aantal
9
20
8,5 15
8 7,5
10
7 6,5
5
8
9
10
Tevredenheid
Figuur D Gemiddelde tevredenheid over gebied alle gebieden
Sociale contacten
7
Recreatie
6
School/studie
5
Onbetaald werk
4
Betaald werk
3
Organisatie huishouden
0
Mobiliteit
Persoonlijke verzorging
6
Figuur E Gemiddelde tevredenheid per
Tevredenheid per leeftijdscategorie Uit de analyse van de resultaten blijkt dat de leeftijdscategorie 80 jaar en ouder, in vergelijking met de andere leeftijdscategorieën zowel gemiddeld als op alle specifieke onderdelen het laagst scoort (Figuur F). Leeftijdscategorie
18 t/m 24
25 t/m 44
45 t/m 64
65 t/m 79
80+
Aantal deelnemers
n=4
n = 11
n = 11
N = 11
n = 14
Tevredenheid
8,1
7,9
8,4
8,3
7,0
Figuur F Gemiddelde tevredenheid per leeftijdscategorie
Uit de analyse van de resultaten blijkt dat de inwoners jonger dan 65 jaar meer tevreden zijn over de verschillende gebieden in vergelijking met inwoners ouder dan 65 jaar. De inwoners jonger dan 65 jaar geven gemiddeld een 8,4 en de mensen ouder dan 65 een 7,5.
9
Ziekte en/of handicap Er is een waarneembaar verschil tussen de tevredenheid van deze twee groepen. De inwoners met een ziekte en/of handicap scoren een 6,9 en de inwoners zonder ziekte en/of handicap een 8,2 gemiddeld ten aanzien van de tevredenheid over de verschillende gebieden (Figuur G).
9 8,5 8 7,5 7 6,5 Geen handicap
Wel handicap
6
Figuur G Tevredenheid wel/geen ziekte en/of handicap
Kort samengevat: Uit het onderzoek blijkt dat de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede de meeste wensen hebben op het gebied van recreatie en bereikbaarheid. De algemene tevredenheid op het gebied van welzijn en dagbesteding is hoog (7,9). De inwoners van 80 jaar scoren als enige leeftijdscategorie lager dan het gemiddelde.
10
Kwalitatief onderzoek - Individuele interviews 2.2.1 Methode Onderzoeksstrategie Een kwalitatief onderzoek is uitgevoerd om in te kunnen gaan op de wensen en ervaringen van het individu (Baarda & de Goede, 2005). Middels individuele interviews richtten de onderzoekers zich op de inwoners van wie vermoed werd dat ze meer behoefte hadden aan sociale contacten. Dit onderzoek is fenomenologisch van aard (Baarda & de Goede, 2005); de subjectieve waarneming, ervaring en de wensen van de doelgroep staan centraal. Populatie De doelgroep voor het onderzoek is geselecteerd aan de hand van de volgende criteria: Inclusie criteria De persoon is inwoner van de gemeente Wijk bij Duurstede. De persoon is ouder dan achttien jaar. Een vrijwilligersorganisatie heeft het vermoeden dat de persoon behoefte heeft aan meer sociale contacten. Dit vermoeden is gebaseerd op de volgende punten: - De persoon geeft aan dat hij niet veel sociale contacten heeft op dit moment. - De persoon geeft aan dat hij meer behoefte heeft aan sociale contacten. - De persoon is of komt vaak alleen. - De persoon trekt zich vaker terug (bijvoorbeeld na het verliezen van een dierbare). Exclusie criteria De persoon beheerst de Nederlandse taal onvoldoende om deel te kunnen nemen aan het interview. Selectie Via verschillende vrijwilligersorganisaties zijn personen uitgekozen van wie vermoed werd dat zij meer behoefte hadden aan sociale contacten. De volgende vrijwilligersorganisaties werkten mee aan het onderzoek: de Protestantse Kerk Nederlanden, de Katholieke Kerk, het Rode Kruis, Stichting De Zonnebloem, de vrijwillige hulpdienst en de thuiszorg. De vrijwilligers signaleerden aan de hand van bovenstaande punten potentiële deelnemers, gaven hen basisinformatie over het onderzoek en informeerden of zij eventueel mee wilden doen aan het onderzoek. Uiteindelijk hebben vier deelnemers te kennen gegeven dat ze deel wilden nemen aan ons interview. Deze deelnemers ontvingen een informatiebrief waarin kort werd uitgelegd wat de aard van het onderzoek was en hoe zaken als anonimiteit en vertrouwelijkheid geregeld waren. Na mondelinge toestemming werden de deelnemers uitgenodigd voor een individueel interview. Datacollectie Middels een half open interview werd ingegaan op ervaringen en wensen op het gebied van welzijn en dagbesteding. De interviews zijn afgenomen aan de hand van een interviewguide (zie bijlage 5). Het interview werd afgenomen door een interviewer en een assistent-onderzoeker. De assistent-onderzoeker noteerde nonverbale signalen tijdens de interviews en was verantwoordelijk voor de bandopnamen. Vooraf is een pilot-interview gehouden en is de interviewguide bijgesteld.
11
Data analyse De data analyse bestond uit vijf stappen (Baarda & de Goede, 2005): 1. Uitschrijven van het interview: hierbij zijn non-verbale signalen, die tijdens het interview geobserveerd zijn, via bepaalde tekens uitgeschreven. 2. Meerdere malen doorlezen van de interviews: op deze manier hebben de onderzoekers zich helemaal ingeleefd in de interviews. 3. Coderen van de tekst: opvallende fragmenten over de wensen en ervaringen van de inwoners werden gecodeerd met een open blik. Na het coderen van één interview hebben de onderzoekers de codes vergeleken en besproken welke codes over het algemeen gebruikt gaan worden. 4. Categoriseren: n.a.v. de codering hebben de onderzoekers gekeken naar overeenkomsten tussen de verschillende codes. Hierbij is met name aandacht geschonken aan codes die gingen over de wensen en ervaringen ten aanzien van welzijn en dagbesteding. 5. Thematiseren: de thema’s werden bepaald door te kijken naar overeenkomsten tussen de verschillende categorieën. Ook hier is aandacht geschonken aan overkoepelende thema’s voor de wensen en ervaringen ten aanzien van welzijn en dagbesteding. 2.2.2 Resultaten Aan dit onderzoek hebben vier vrouwelijke deelnemers meegedaan die allen tussen de 50 en 60 jaar oud zijn. De vrouwen hebben te kampen met chronische fysieke beperkingen welke zich met name uiten in uithoudingsvermogen. Binnen dit deelonderzoek valt het op dat de meeste deelnemers geen partner hebben. Ook hebben veel deelnemers huisdieren. Sommige deelnemers hebben kinderen binnen de gemeente Wijk bij Duurstede wonen, maar het merendeel van de deelnemers heeft geen familie binnen de gemeente wonen. De analyse van de interviews heeft de thema’s ‘sociale contacten’ ‘individuele recreatie’ ‘toegankelijkheid’ en ‘informatievoorziening’ opgeleverd. Sociale contacten De meeste deelnemers nemen deel aan recreatieve activiteiten met als voornaamste doel om sociale contacten op te doen. Deze deelnemers vinden het belangrijk om tussen de mensen te zijn en om niet het gevoel te hebben alleen te zijn. Slechts één deelnemer doet de activiteiten alleen ter invulling van haar dagbesteding. De activiteiten die de deelnemers nu doen bestaan uit borduren, winkelen, zwemmen, computercursus, activiteiten in de Wijkse bibliotheek, vrijwilligerswerk en gehandicaptensoos. De reden dat ze deze activiteiten doen is om bezig te zijn en onder de mensen te zijn. “Ik zit op school op het ROC… ben niet verplicht… dat zeg ik erbij… maar ik doe het gewoon, omdat eh…ik dan een beetje onder de mensen ben…” Veel deelnemers hebben aangegeven niet tevreden te zijn over de hoeveelheid sociale contacten die zij nu hebben. “... ik ben al zolang alleen… er zijn natuurlijk ook momenten dat je Denkt van... hè ik moet toch eens even kijken of dat mijn stem het nog wel doet.. want die dagen gebeuren ook” “Nou, eigenlijk ben ik niet tevreden nee… nee want ik doe alles alleen. Ik kom nergens…niemand komt hier…vraag me niet waarom, want ik zou het niét weten…” Uit het onderzoek is gebleken dat de deelnemers willen dat de gemeente activiteiten organiseert. Door deze activiteiten willen de deelnemers meer sociale contacten op
12
kunnen doen. Zij willen bijvoorbeeld enkele activiteiten kunnen uitoefenen binnen een vaste groep. Zo willen enkele deelnemers creatief bezig zijn met ondersteuning van een begeleider (bijvoorbeeld borduren, kleuren, kunstbloemen maken, kaartjes maken, sieraden maken, potten bakken, kaas maken, breien en kleren maken). Eén deelnemer wil graag een gehandicaptensoos binnen de gemeente kunnen bezoeken waar ze niet alleen maar zwaar gehandicapten en ouderen ontmoet. “…Nou, ik ga twee keer in de maand, dat lijkt veel, maar dat is niet zoveel.. naar een… gehandicapten soos in Schalken, in Odijk…en dat is dan van `s morgens tot `s middags, maar daar is niet zo veel aan. Ik ben daar één van de betere. Je ziet allemaal ouderen... ik voel me daar niet zó… maar toch ga ik daar maar weer iedere keer heen…Nou... ik baal er zo van (zuchtend) sinds ik chronisch ziek ben dat ik altijd met gehandicapten om ga.. daar word ik zo moe van...” Andere groepsactiviteiten die de deelnemers in de gemeente wensen (niet expliciet in een vaste groep) zijn winkelen, bijvoorbeeld in Utrecht, kookles, naailes, computerles, meegaan met de kunstbus en het bezoeken van een kerstmarkt in Duitsland. Enkele activiteiten bestaan al, maar door de hoge kosten en/of slechte toegankelijkheid is het nu voor hen niet mogelijk om hieraan deel te nemen “…Nou, er wordt al wat georganiseerd.. en dat vind ik heel leuk.. ik ben nog nooit mee geweest.. maar dat is dan een kunstbus…ik dacht dat het vanuit de ouderen zorg uit ging… die gaan dan met die bus naar een muziek uitvoering ofzo..Maar daar ben ik ook nog nooit mee…want je zit.. met je handicap hè? Dan moet er een rolstoel mee, en dat gaat niet hè…” Individuele recreatie Gebleken is dat de meeste deelnemers niet tevreden zijn over de hoeveelheid recreatieve activiteiten die zij nu uitvoeren, omdat deze voor hen niet voldoende toegankelijk zijn. “…Er zijn wel clubjes, zoals bingo of wat dan ook. Ook voor de mensen van mijn leeftijd. Maar dan gaat dat bijvoorbeeld vanuit verenigingen… en die zijn dan weer niet voor ons hè…” Het gaat hierbij niet om het opdoen van sociale contacten, maar om activiteiten die de deelnemers alleen uit interesse uitvoeren. Deze activiteiten worden door de deelnemers gezien als recreatief. Nu gaan enkele deelnemers naar de wekelijkse markt, doen mee aan gymmen op tv en puzzelen. “…Ja, de markt dan wel..daar loop ik zo af en toe es.. ja dat vind ik wel lekker… gewoon lekker voor mezelf..” Tijdens het onderzoek zijn ook enkele activiteiten naar voren gekomen waar de deelnemers graag zelfstandig heen kunnen gaan of aan mee kunnen doen. Deze activiteiten zijn niet georganiseerd, maar wel mogelijk gemaakt door de gemeente. Eén deelnemer wil erg graag een theater of bioscoop in de gemeente. Het bezoeken van een theater of bioscoop in een andere gemeente is op dit moment niet goed mogelijk door middel van hoge kosten en slechte bereikbaarheid wat betreft het vervoer. “…Nou, wat ik persoonlijk wel heel fijn zou vinden is dat er in de wijk zelf wel weer een theater en zo is, ja je moet wel nu weer altijd ergens naar toe.. dat wordt toch allemaal weer wat moeilijker.. dat kost meer en dat duurt allemaal weer wat langer, ja…” Daarnaast hebben enkele deelnemers aangegeven graag te willen fietsen of wandelen op aangegeven routes. Door hun beperkingen zijn deze activiteiten op dit moment slecht toegankelijk. Eén deelnemer zou graag meer mogelijkheden hebben
13
qua winkelen in de gemeente Wijk bij Duurstede. Zij vindt dat er nu alleen maar heel dure of heel goedkope winkels zijn en zou graag een tussenmaat hierin zien. “ja, in mijn ogen konden er meer een soort tussenwinkels komen, en qua kleding en zo zijn ze nou of heel duur of ter Stal en de Zeeman of zo.. en dan heb ik zoiets van hè.. nou.. ja…daartussenin hè…” Enkele deelnemers hebben aangegeven interesse te hebben in het bezoeken van een museum waar informatie wordt gegeven over oude meubels of andere culturen. Toegankelijkheid In het onderzoek kwam naar voren dat de toegankelijkheid het meest bepalend is of aan de activiteit wordt deelgenomen. De deelnemers ervaren dat veel activiteiten op dit moment op verschillende manieren niet toegankelijk voor hen zijn. Veel geïnterviewden hebben last van hun gezondheid waardoor ze chronische beperkingen ondervinden welke zich met name uiten in een verminderd uithoudingsvermogen. Hierdoor zijn zij niet in staat activiteiten naar wens uit te voeren. Een activiteit zoals de kunstbus is niet toegankelijk voor mensen die afhankelijk zijn van een rolstoel. Ook wandelen en fietsen is voor de deelnemers vaak niet meer mogelijk: “..hier in Wijk kom ik makkelijk door met de fiets. Maar moet ik nou een heel stuk fietsen, dat trek ik niet. En dan moet ik ook weer terug en dat red ik niet…” Sommige deelnemers zitten in een rolstoel of scootmobiel, maar kunnen de fietspaden en /of wegen niet gebruiken, omdat ze slecht toegankelijk zijn. Het is belangrijk dat de activiteiten die de gemeente organiseert toegankelijk zijn voor iedereen. De deelnemers gaven aan dat activiteiten niet langer dan een dagdeel mogen duren vanwege beperkingen in het uithoudingsvermogen. De deelnemers gaven ook aan dat de activiteiten soms tegelijk worden gepland waardoor het niet mogelijk is om naar allen te gaan. De wens van de deelnemers is om deze activiteiten wat meer verspreid over de week of maand te plannen. Een ander belangrijk aspect zijn de kosten. Alle deelnemers zeiden dat ze het belangrijk vinden dat de kosten niet te hoog zijn voor het uitvoeren van de activiteiten. Veel van de deelnemers leven van een uitkering en hebben daarom niet veel te besteden. “Ja, en als je alleen woont dan moet je gauw een hoop betalen.. geen huursubsidie en.. moet je die reinigingsrechten eens zien.. ik betaal net zoveel als een gezin met tien kinderen en ik woon hier alleen. Ja.. daar houden ze geen rekening mee.. dus.. (stilte van 3 seconden) Zulk soort dingetjes dan hè? Dan lijkt me zo’n activiteit wel leuk… maarja.. ja.. de kosten…” De meeste deelnemers hebben aangegeven graag wat meer buiten de gemeente Wijk bij Duurstede te willen doen. Op dit moment is dit niet mogelijk door de hoge reiskosten en de lange reistijd. “…Ja, die dagjes weg... want als de auto te duur is en die moet eruit.. dan zit je gelijk.. dan kom je er bijna niet meer uit of ik moet door iemand gehaald worden..met de bus duurt te lang voor mij.. dat hou ik niet vol…” “ Als je meer geld hebt, kan je overal naar toe. Reizen van hier naar Utrecht kost veel geld.” Voor de meeste deelnemers geldt dat door hun beperkingen het lastig is om met het openbaar vervoer te reizen. Voor de deelnemers die wel gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer bestaat de wens voor een rechtstreekse verbinding naar Amersfoort met het openbaar vervoer.
14
Informatievoorziening Tijdens het afnemen van de interviews is duidelijk geworden dat alle deelnemers niet goed weten welke activiteiten door de gemeente worden georganiseerd. "…ik weet niet precies wat vanuit de gemeente uit gaat..” “…eh.. ik weet niet of dat altijd alleen gewoon voor 65+ is, dat weet ik eigenlijk niet..” “Nou, ik weet ook niet precies wat ze daar allemaal doen… en of dat voor mij is…” De deelnemers hebben aangegeven dat zij eerder aan een activiteit mee zouden doen als zij er beter over geïnformeerd zouden worden. Bijna alle deelnemers zouden graag door middel van een folder geïnformeerd worden door de gemeente over welke activiteiten waar en wanneer plaats vinden. “…Maar ik dacht dat persoonlijke benadering vanuit de gemeente toch ook wel heel belangrijk is. Want als de gemeente dat allemaal over gaat nemen enzo.. dan kennen ze toch ook de klanten.. Dus ik denk dat als ze dan iets voor dat soort mensen.. of voor iedereen gaan organiseren.. dat ze dan ook iets sturen met een foldertje ofzo.. ik denk dat dat wel heel belangrijk is… die informatie.. van de gemeente uit..”. Het is opgevallen dat enkele deelnemers niet weten welke vergoedingen en/of mogelijkheden op het gebied van het openbaar vervoer voor hen gelden. Zij hebben aangegeven hierover graag geïnformeerd te worden. “…Ja.. en dan.. dat met die regiotaxi.. ik weet daar niets vanaf hoor.. als ze daar nou eens een overzichtje van geven ofzo…” Kort samengevat: Als belangrijkste conclusie uit dit onderzoek kan gezegd worden dat de deelnemers aan georganiseerde activiteiten willen deelnemen in een vaste groep met als voornaamste doel het opdoen van sociale contacten. De deelnemers hebben als wens dat de toegankelijkheid van activiteiten aangepast wordt, zodat iedereen aan de activiteiten deel kan nemen.
15
Kwalitatief onderzoek - Focusgroepinterview 2.3.1 Methode Het doel van het derde deelonderzoek is het achterhalen van de wensen en behoeften van ouderen op het gebied van welzijn en dagbesteding. Het onderzoek is vorm gegeven door middel van een focusgroepinterview. De keuze is op een focusgroepinterview gevallen, omdat het doel het genereren van meningen en ideeën is. Een voordeel is tevens dat mensen door de meningen en ideeën van anderen reacties geven die in een individueel gesprek niet spontaan waren gekomen (Harinck, 2006). Populatie Dit interview is afgenomen onder een groep ouderen uit de gemeente Wijk bij Duurstede. De ouderen zijn geselecteerd aan de hand van onderstaande, vooraf opgestelde, inclusie- en exclusiecriteria. Inclusiecriteria - Leeftijd van 65 jaar tot 90 jaar - Zelfstandig wonend - Wonend in gemeente Wijk bij Duurstede - Beheersing van de Nederlandse taal
Exclusiecriteria - Cognitieve beperkingen - Mensen met een lichamelijke beperking* - Ernstige visuele of gehoors- beperkingen * bij de individuele interviews worden mensen met een lichamelijke beperking benaderd.
De interviewgroep is samengesteld met behulp van Frank Brouwer, coördinator het ‘Steunpunt Vrijwilligerswerk’. Hij heeft contact opgenomen met bewonerscommissie van het WoonZorgComplex (WoZoCo) in Cothen. Een lid deze commissie heeft zeven ouderen, die voldoen aan de inclusieexclusiecriteria, bereid gevonden deel te nemen.
van de van en
Werkwijze Het focusgroepinterview is gehouden in Cothen in het WoZoCo. Bij het interview waren één gespreksleider en drie onderzoeksassistentes aanwezig. In het interview zijn door de gespreksleider een aantal vragen gesteld die gekoppeld waren aan de vooraf opgestelde topics (zie bijlage 4). Voorbeelden van topics zijn ‘Welke behoeften zijn er voor voorzieningen?’ en ‘Wat zijn motieven om voorzieningen wel of niet te gebruiken?’ Zo is een groepsgesprek ontstaan over alle topics. De vragen dienden ervoor om het gesprek op gang te helpen maar tevens wel ruimte te laten voor inbreng van de geïnterviewden. Van het focusgroepinterview zijn geluidsopnamen gemaakt. Analyse van de gegevens Het interview is uitgetypt. De gegevens zijn gecodeerd/gelabeld, gecategoriseerd en gethematiseerd (Migchelbrink, 2006). Op basis van de analyse zijn de resultaten beschreven waarin de meningen en ideeën ten aanzien van wensen en behoeften van ouderen op het gebied van welzijn en dagbesteding in de gemeente Wijk bij Duurstede (Cothen) naar voren komen.
16
De -
thema’s die uit het focusgroepinterview naar voren zijn gekomen, zijn: Motivatie Eenzaamheid Het succes van een activiteit Tevreden over huidige activiteiten Informatie voorziening van de gemeente
2.3.2 Resultaten Onder een groep ouderen uit Cothen is één focusgroepinterview gehouden. De groep bestond uit vier vrouwen en drie mannen, in de leeftijd van 66 tot 88 jaar oud. Tijdens het focusgroepinterview zijn onderwerpen op het gebied van welzijn en dagbesteding aan bod gekomen. Motivatie voor activiteiten Onder dit kopje worden zowel de motivatie om vrijwilligerswerk te doen als de motivatie om deel te nemen aan activiteiten benoemd. Genoemde motieven om vrijwilligerswerk te doen zijn: bejaarde mensen bezoeken om ze niet te vergeten, het zien van blije gezichten, dankbaarheid, leuk om te doen, en om voor een ander klaar te staan. “Iets voor een ander over hebben en zelf dankbaar zijn” De geïnterviewden geven aan dat alles in Cothen draait op vrijwilligers en dat ze denken dat in Wijk bij Duurstede minder vrijwilligers zijn. De geïnterviewden geven aan zich zorgen te maken over wie hun vrijwilligersactiviteiten overnemen wanneer ze het zelf niet meer kunnen organiseren. Volgens de geïnterviewden hebben jongeren het vaak te druk om vrijwilligerswerk op zich te nemen. Tevens geven de geïnterviewden aan dat voor de vrijwilligers weinig wordt gedaan. De geïnterviewden zouden het op prijs stellen dat de vrijwilligers worden beloond, bijvoorbeeld door middel van een vrijwilligersavond of het geven van een presentje. Tijdens het interview is gesproken over redenen waarom mensen deelnemen aan activiteiten. Daarbij kwamen de volgende motieven aan bod: het geeft plezier, het is gezellig en leuk, je blijft bezig, je blijft met elkaar in contact, je traint je hersenen en je zit niet achter de geraniums “We willen niet achter de geraniums zitten, omdat dan de bloemen en de mensen zelf verpieteren” Eenzaamheid In Cothen zijn volgens de geïnterviewden geen eenzame mensen. Wel hebben zij soms een eenzaam gevoel wanneer ze alleen thuis komen en hun verhaal niet kwijt kunnen. “Als je thuis komt en je bent ergens geweest, dan zeg ik hallo en niemand zegt wat terug en je kan niks kwijt. Dan voel je je eenzaam.” De geïnterviewden zijn van mening dat wanneer er in Cothen wel eenzame mensen zijn, dit mensen zijn die zelf nergens bij willen horen. In Cothen is volgens de geïnterviewden geen eenzaamheid omdat iedereen elkaar kent, wel verwachten de geïnterviewden dat in Wijk bij Duurstede meer eenzaamheid is. Dit komt door het verschil in mentaliteit en saamhorigheid tussen Cothen en Wijk bij Duurstede. De mensen uit Cothen zien zichzelf als een hechte gemeenschap, maar voelen zich niet bij Wijk bij Duurstede horen.
17
Het succes van een activiteit De geïnterviewden geven aan het belangrijk te vinden dat de activiteiten dichtbij zijn en overdag plaatsvinden. Vervoer wordt op dit moment geregeld door vrijwilligers; enkele mensen willen echter liever niet afhankelijk zijn van een ander. Expliciet wordt aangegeven dat het hebben van een doel bij activiteiten, onder andere bij het handwerken, stimulerend werkt. “En toen hadden we een doel: breien of haken voor Roemenië of Polen. Maar dat is ook weg.” Volgens de geïnterviewden worden meer mensen aangetrokken voor de activiteiten wanneer zij persoonlijk uitgenodigd worden voor een koffiemorgen en/of een bingo. Tevens denken de geïnterviewden dat mensen eerder komen wanneer deze geworven worden via kerkelijke instanties. Als belangrijkste komt naar voren dat vooral een bingo mensen trekt. De geïnterviewden geven aan dat geld een probleem is en dat de hoge kosten, die activiteiten met zich mee brengen, afschrikken. Zij zouden graag zien dat de activiteiten goedkoper worden door hogere subsidie van de gemeente zodat de contributie verlaagd kan worden. “Als het gratis is, dan komen ze helemaal al gauw”. Door een subsidie wordt ook tegemoet gekomen aan mensen met een AOW uitkering op het gebied van dagbesteding, zodat zij ook kunnen blijven deelnemen aan activiteiten. Tevreden over huidig aanbod van activiteiten De geïnterviewden zijn zelf erg actief in het deelnemen aan activiteiten. Genoemde activiteiten zijn: biljarten, koersbal, gymmen, bowlen, kaarten, ziekenbezoek, koor, sinterklaasfeest, kerstfeest, kerkwerk, hulpdienst, tafeltje-dek-je, verzorgen van koffie, parochiebezoek, bejaarden bezoeken, geestelijk gehandicapte kinderen bezoeken, fietsen, jeu de boules, bingo en een vluchtelingenproject. Bij de laatst genoemde activiteit is taal wel een barrière en willen de mensen graag dat alle allochtonen goed Nederlands leren. De activiteiten waar ze deel aan nemen worden georganiseerd door de KBO, de SWOC, het WoZoCo, de Zonnebloem en de parochie/kerk. Deze organisaties draaien grotendeels op vrijwilligers. Binnen de groep geïnterviewden bevonden zich ook een aantal vrijwilligers. “Het is hier een hele grote kern van vrijwilligers. Daar is Cothen om bekent.” Hoewel het merendeel van de geïnterviewden aangeeft actief te willen blijven, geven enkelen aan soms bewust te kiezen niet aan nog meer activiteiten deel te nemen. Dit in verband met een druk leven. Mensen willen niet gebonden zijn aan tijd en dagen en de ouderen willen ’s avonds de deur niet uit. Ook geven de geïnterviewden aan dat enkele ouderen zichzelf te jong vinden om deel te nemen aan activiteiten. “Want je krijgt heel weinig mensen ’s avonds de deur uit.” Wanneer aan de geïnterviewden wordt gevraagd welke activiteiten zeker moeten blijven bestaan, geven ze aan dat ze het liefst alle activiteiten willen behouden. Activiteiten die als meest belangrijk worden aangeven zijn de bingo, tafeltje-dek-je en voetbal/handbal voor de jongeren. “Maar hij zegt: het kaarten moet blijven. Dat is voor hem ook een heel sociaal contact. Ja, een ander zegt bijvoorbeeld de gymnastiek.”
18
Informatievoorziening van de gemeente Onder de geïnterviewden bestaat onduidelijkheid over het aanbod van de gemeente. “Want de meeste ouderen weten helemaal nog niet waar ze recht op hebben.” Deze onduidelijkheid komt door de vele regels en ingewikkelde procedures waardoor men niet meer weet wat er nu wel of niet kan en mag. Hierdoor is er behoefte aan duidelijkheid in bijvoorbeeld ‘het Wijkse krantje’ en ‘het Groene Krantje’. Informatieverstrekking via Internet bereikt niet alle inwoners. “Ja ik vind ze moeten gewoon duidelijk zijn naar de inwoners toe. Duidelijk naar de inwoners toe.” De geïnterviewden zouden graag zien dat alle hulpdiensten en de gemeentelijke loketten op één centrale plek worden gevestigd zodat deze beter bereikbaar zijn. Kort samengevat: Kijkend naar de deelvragen van het onderzoek kunnen we concluderen dat de inwoners met name tevreden zijn over het huidige aanbod van activiteiten. Men vindt het belangrijk dat de huidige activiteiten in stand worden gehouden. Wel zou de gemeente de inwoners tegemoet kunnen treden met een betere informatievoorziening en in de kosten. Tevens hebben de inwoners angst voor verval van activiteiten door het verminderen van de hoeveelheid vrijwilligers.
19
3. Conclusie In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de vooraf opgestelde vraagstelling: Welke wensen hebben de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede op het gebied van welzijn en dagbesteding? Hieronder wordt een overzicht gegeven van de overeenkomsten en verschillen in de resultaten van de drie deelonderzoeken. Op basis daarvan is de conclusie gecategoriseerd in de thema’s: algemeen, recreatieve activiteiten, sociale contacten, toegankelijkheid, ziekte en/of handicap en wonen. Algemeen Uit het onderzoek blijkt dat de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede de meeste wensen hebben op het gebied van recreatie en bereikbaarheid. Uit de enquêtes is gebleken dat de algemene tevredenheid over welzijn en dagbesteding hoog is. Tevens blijkt uit deze enquêtes dat inwoners van 80 jaar en ouder over het algemeen minder tevreden zijn. Een opvallend aantal wensen bij deze leeftijdscategorie is niet zichtbaar. Zowel uit de enquêtes als uit de individuele interviews blijkt dat inwoners met een ziekte en/of handicap minder tevreden zijn over welzijn en dagbesteding. Opvallend is dat deze groep inwoners in de enquêtes minder wensen aangeeft dan inwoners zonder ziekte en/of handicap. De groep met een ziekte en/of handicap geeft helemaal geen wensen aan op het gebied van recreatie en sociale contacten. Uit de interviews komt wel naar voren dat men wensen heeft op deze gebieden (zie resultaten, kwalitatief: individuele interviews). Uit de enquêtes blijkt dat alleen de inwoners van 65 jaar en ouder wensen aangeven op het gebied van wonen in vergelijking met inwoners jonger dan 65 jaar (bijlage 3). Recreatieve activiteiten Uit de enquêtes en individuele interviews blijkt dat de wensen op het gebied van recreatie het realiseren van een theater en verbetering van sportvoorzieningen zijn. De tevredenheid wordt in de enquêtes het laagst gescoord op het gebied van recreatie. Uit de vergelijking van de interviews met de enquêtes blijkt dat een duidelijk verschil in wensen zichtbaar is tussen de verschillende woonplaatsen. Uit het focusgroepinterview blijkt dat de oudere inwoners in Cothen tevreden zijn over het huidige aanbod van recreatieve activiteiten en dat momenteel geen behoefte is aan nieuwe activiteiten. De geïnterviewden willen juist alle huidige activiteiten behouden. Dit huidige aanbod wordt momenteel voornamelijk gerealiseerd door oudere vrijwilligers. Men is echter bang dat activiteiten vervallen wanneer oudere vrijwilligers wegvallen, “omdat jongeren zelf nog een druk leven hebben”. Uit enquêtes en individuele interviews blijkt dat men in Wijk bij Duurstede minder tevreden is over de recreatieve activiteiten. De inwoners geven veel wensen aan om meer recreatieve activiteiten te willen voor zowel sociale contacten als dagbesteding. In zowel het focusgroepinterview als in de individuele interviews geven inwoners bij dagbesteding aan dat zij activiteiten op het gebied van recreatie en vrijwilligerswerk uitvoeren of in de toekomst willen uitvoeren.
20
Sociale contacten Uit de individuele interviews komt het sterkst naar voren dat de inwoners aan georganiseerde activiteiten willen deelnemen met als voornaamste doel het opdoen van sociale contacten. Zij zouden graag zien dat de gemeente meer activiteiten organiseert die in een vaste groep uitgevoerd worden onder adequate begeleiding. Uit zowel het focusgroepinterview als de individuele interviews komt naar voren dat ‘sociale contacten’ en ‘bezig blijven’ belangrijke motieven zijn om deel te nemen aan activiteiten. Ook uit enkele enquêtes blijkt dat het aspect ‘sociale contacten’ een rol speelt bij de uitvoering van recreatieve activiteiten. Toegankelijkheid De bereikbaarheid, informatievoorziening, kosten en planning zijn van belang bij de toegankelijkheid van activiteiten en voorzieningen. De deelnemers van de individuele interviews hebben aangegeven eerder aan activiteiten deel te nemen wanneer de toegankelijkheid op deze gebieden groter zou zijn. - Bereikbaarheid Uit de enquêtes blijkt dat inwoners op het gebied van mobiliteit gemiddeld een hoge tevredenheid scoren. Opvallend hierbij is dat uit alle deelonderzoeken blijkt dat de inwoners wel relatief veel wensen hebben met betrekking tot de bereikbaarheid. Men heeft vooral behoefte aan verbetering van het openbaar vervoer (met name verbetering van busverbindingen), kortere afstanden naar voorzieningen en activiteiten en betere kwaliteit van fiets- en wandelpaden zodat deze beter geschikt zijn voor minder valide mensen. Uit het focusgroepinterview blijkt dat activiteiten niet te ver van de eigen leefomgeving af moeten zijn, zodat deelnemers niet afhankelijk zijn van vrijwilligersvervoer. Ook uit de individuele interviews blijkt dat activiteiten goed bereikbaar moeten zijn. - Informatievoorziening In alle deelonderzoeken geven de inwoners aan beter geïnformeerd te willen worden over het aanbod van de gemeente. Men wil met name informatie over vergoedingen en activiteiten. De inwoners van 50 jaar en ouder geven expliciet aan dat men nu niet tevreden is over de manier van informatieverstrekking. Zo geven de ouderen uit de focusgroep aan dat zij geen gebruik maken van internet en het liefst in begrijpelijke taal op papier worden geïnformeerd. Voorbeelden die werden gegeven zijn het Wijkse Krantje of het Groene Krantje. De geïnterviewden uit de individuele interviews geven aan het liefst geïnformeerd te worden via folders. - Kosten De inwoners geven aan dat de kosten verlaagd moeten worden om deelname aan activiteiten te bevorderen. Uit zowel het focusgroepinterview als de individuele interviews blijkt dat de kosten voor deelname aan recreatieve activiteiten laag gehouden dienen te worden. Als oplossing geven de inwoners, die deelnamen aan het focusgroepinterview, subsidies voor activiteiten zodat de contributie naar beneden kan. - Planning Uit het focusgroepinterview is naar voren gekomen dat het voor ouderen belangrijk is om activiteiten overdag te organiseren. In de individuele interviews is aangegeven dat activiteiten niet te lang moeten duren, in verband met het uithoudingsvermogen. Tevens is aangegeven dat het van belang is dat verschillende activiteiten niet tegelijkertijd moeten worden gepland. Meer spreiding van activiteiten over de hele week is ook gewenst.
21
4. Aanbevelingen Naar aanleiding van de resultaten van de drie deelonderzoeken zijn de volgende aanbevelingen opgesteld: Activiteiten en voorzieningen op het gebied van welzijn en dagbesteding dienen beter bereikbaar te zijn. Dit kan door het afstemmen van de locatie van de activiteit of voorziening op de woonlocatie van de doelgroep of verbeteren van aanwezige vervoersvoorzieningen. Naast de aanwezige vervoersvoorzieningen, zoals regiotaxi en vrijwilligersvervoer, dient het openbaar vervoer verbeterd te worden. Dit kan door het vergroten van het aantal opstapplaatsen of bushaltes, en/of verhogen van frequentie en/of verbeteren van aansluiting tussen lijnen. Informatievoorziening dient beter aan te sluiten op de doelgroep(en) en de manier waarop de betreffende doelgroep informatie vergaart. Bijvoorbeeld via internet, krant, folders, nieuwsbrief, poster of kabelkrant. Jongeren lijken steeds beter via internet bereikbaar te zijn, terwijl ouderen aangeven behoefte te hebben aan informatie op papier. Rekening dient gehouden te worden met de eigen bijdrage voor (recreatieve) activiteiten. De kosten dienen dermate laag te zijn, dat de activiteit voor iedereen toegankelijk is. Dit kan door het geven van meer subsidies. Aandacht dient besteed te worden aan continuering van het aanwezige aanbod van activiteiten en voorzieningen, ondanks het wegvallen van vrijwilligers (in verband met leeftijd en interesses). Veel van dit aanbod wordt namelijk gerealiseerd door veelal oudere vrijwilligers. Dit kan door aandacht te besteden aan het werven van nieuwe vrijwilligers. Bij het opzetten van nieuwe activiteiten op het gebied van recreatie dient men groepsactiviteiten te organiseren onder adequate begeleiding, in verband met het sociale aspect van de activiteit. Aandacht dient besteed te worden aan een adequate planning van recreatieve activiteiten. Dit kan door met het tijdstip, de duur van een activiteit en de spreiding over de week rekening te houden met de wensen van de doelgroep. Nader onderzoek dient gedaan te worden naar wensen en behoeften op het gebied van welzijn en dagbesteding van een grotere groep inwoners, met name bijzondere doelgroepen (zoals verstandelijk beperkten) en een grotere groep inwoners uit Cothen en Langbroek. Onder de inwoners ouder dan 80 jaar dient nader onderzoek gedaan te worden naar de oorzaak van de lage tevredenheid.
22
5. Discussie Uit de enquêtes blijkt dat inwoners met een ziekte en/of handicap minder wensen en een algemene lagere tevredenheid hebben op het gebied van welzijn en dagbesteding in vergelijking met de respondenten aan het onderzoek zonder een ziekte en/of handicap. Diverse onderzoeken lijken deze resultaten te ondersteunen. Er is al veel onderzoek gedaan naar de behoeften van mensen met een beperking (Cardol, Vervloet & Rijken, 2006; de Klerk & Schellingerhout, 2006). Op basis van deze onderzoeken worden aandachtspunten voor beleid bepaald. Hierdoor is de kans groter dat het beleid beter aansluit op de behoeften van inwoners met een ziekte en/of handicap dan bij inwoners zonder ziekte en/of handicap waardoor verklaard zou kunnen worden dat deze groep minder wensen aangeeft. Naast het beleid vanuit de gemeente ontvangen inwoners met een ziekte en/of handicap over het algemeen extra informatie en/of ondersteuning via patiëntenverenigingen of therapeuten. Daarnaast is er de organisatie MEE. (MEE, 2007) Dit zijn diensten waar inwoners zonder ziekte en/of handicap geen gebruik van kunnen maken om in de eigen wensen en behoeften te voorzien. Uit de individuele interviews blijkt dat de deelnemers die geselecteerd zijn op het hebben van meer behoefte aan sociale contacten vaak een matige tot sterke lichamelijk beperking hebben. Drie onderzoeken, uitgevoerd door het Rode Kruis, benadrukken dat chronisch zieken of gehandicapten eenzamer zijn dan mensen zonder een beperking. “Handelingsverlegenheid” richting mensen met een handicap vergroot de kans op eenzaamheid en sociaal isolement. Er zijn ook andere redenen voor meer eenzaamheid bij chronisch zieken en gehandicapten. Ze zijn fysiek vaak minder mobiel, hebben minder kans op werk en dus minder kans op sociale contacten met collega´s. En door een laag inkomen in combinatie met hogere kosten als gevolg van hun handicap of ziekte hebben ze vaak minder financiële mogelijkheden om erop uit te gaan (Rode kruis & TNS-NIPO, 2006) (Rode kruis & TNS-NIPO, 2004). De onderzoeken hebben laten zien dat een logisch verband bestaat tussen het hebben van een beperking en eenzaam zijn. Bij de focusgroep bleek dat er vrees is onder deze groep voor verval van activiteiten door afname van het aantal vrijwilligers. In meerdere onderzoeken is terug te lezen dat het moeilijk is nieuwe vrijwilligers te vinden, en de vrees bestaat dat het aantal vrijwilligers blijft afnemen door vergrijzing. Men denkt dat door de maatschappelijke ontwikkelingen steeds minder mensen beschikbaar zullen zijn voor vrijwilligerswerk (Cox, Maas & Rademakers, 2004; VNG & MINVWS, 2007). Het opdelen van het onderzoek in deelonderzoeken en de keuze voor verschillende methoden van onderzoek hebben geleid tot verbreding en verdieping van het onderwerp. De enquêtes zorgen voor een inventarisatie van de wensen onder een grote groep inwoners. De interviews onder verschillende doelgroepen zorgen voor verdere verdieping door de achterliggende gedachten en motieven duidelijk te krijgen. Alle deelnemers aan het focusgroepinterview kwamen uit Cothen. Om die reden zijn de resultaten niet automatisch geldig voor alle inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede. Desalniettemin geldt hier dat de resultaten sprekend zijn voor een woongebieden in Wijk bij Duurstede waarvan bekend is dat de sociale cohesie groot is. Enkele deelnemers hebben de enquête anoniem op internet ingevuld. Doordat deze door iedereen ingevuld kon worden, dus ook mensen buiten Wijk bij Duurstede, is de betrouwbaarheid verlaagd. Ondanks deze kritische punten zijn de onderzoekers er in geslaagd om een duidelijker beeld te vormen van de wensen en motieven die bestaan bij de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede.
23
Ondanks dat de mate van representativiteit van dit onderzoek kan worden vergroot, zijn de resultaten zeer bruikbaar en interessant voor de gemeente Wijk bij Duurstede voor het ontwikkelen van de sociale kaart. Het onderzoek heeft geleid tot een aantal concrete conclusies en aanbevelingen opgeleverd. Aanvullen onderzoek kan uitgevoerd worden naar de wensen op het gebied van welzijn en dagbesteding onder een grotere groep inwoners, met een gelijke verdeling over de leeftijdscategorieën, woonplaatsen en met specifieke aandacht voor risicogroepen.
24
Nawoord De afgelopen 16 weken heeft het onderzoeksteam met veel plezier aan het onderzoek naar de wensen op het gebied van welzijn en dagbesteding in de gemeente Wijk bij Duurstede gewerkt. Het werken aan dit onderzoek is als zeer leerzaam en interessant ervaren. Iedereen die direct en indirect betrokken is geweest bij het tot stand komen van het onderzoek willen we hierbij bedanken. Allereerst bedanken we de mensen die hebben deelgenomen aan het onderzoek. Voor ons als ‘studenten’ is het altijd zeer leerzaam om de ervaringen van potentiële cliënten te horen. Daarnaast bedanken we Suzanne van de Gein en Linda Smeets, werkzaam bij de gemeente Wijk bij Duurstede, voor hun enthousiaste meedenken in het onderzoek, hun kritische blik op de inhoud, voortgang van het onderzoek en hun openheid voor ideeën van studenten. Wij willen Frank Brouwer, werkzaam bij het Steunpunt Vrijwilligers, bedanken voor het leggen van contacten en voor het meedenken over het onderzoek. Ten derde willen we een aantal medewerkers van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen bedanken die op inspirerende wijze hun medewerking en ondersteuning verleend hebben bij dit onderzoek: Ivo Hartgerink, Wietske Kuijer, Karin Orbon en Ton Satink. In het bijzonder bedanken wij Ton Satink voor zijn rol als projectleider. Tenslotte willen we Anke Visser bedanken voor het vertrouwen in de junioronderzoekers door deze opdracht aan te nemen. De junioronderzoekers hopen door middel van dit onderzoek een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de sociale kaart voor het zorgloket in de gemeente Wijk bij Duurstede. Met veel dank, De junioronderzoekers, in opleiding tot ergotherapeut
25
Begrippenlijst Dagbesteding Dagbesteding heeft betrekking op alle bezigheden die je verricht vanaf het moment dat je opstaat tot het moment dat je gaat slapen. De gebieden wonen, werken en ontspannen zijn niet los te zien van elkaar (Born, van der, 2001). Behoeften Behoefte is een complex en multi-interpretabel begrip. Het begrip behoefte wordt in de literatuur op verschillende manieren omschreven. De meeste auteurs zijn het er over eens dat het een waardering of ervaring is van gemis, tekort, nood, gebrek in/van de huidige situatie en een wilsuiting of aandrang ten aanzien van de toekomst om het gemis ongedaan te maken (Migchelbrink, 2006). In het onderzoek worden behoeften gezien als iets wat van belang is voor een goede kwaliteit van leven. Ergotherapie Ergotherapie biedt de cliënt mogelijkheden een optimale wijze van uitvoeren van dagelijkse activiteiten te bereiken in de eigen omgeving, warbij het concrete, voor de cliënt betekenisvolle handelen op de gebieden zelfredzaamheid, arbeid en vrije tijd onderwerp is van therapie. Binnen dit onderzoek zullen de ergotherapeuten zich onder andere richten op de sociale contacten van de inwoners. Dit is een onderdeel van dagelijkse activiteiten in de vrije tijd (NVE, 1999). Geïnterviewden Inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede die geïnterviewd zijn door de onderzoekers van de individuele interviews. Gemeente Wijk bij Duurstede De gemeente Wijk bij Duurstede bestaat uit drie verschillende kernen: Cothen, Langbroek en Wijk bij Duurstede. De gemeente heeft in totaal 23.584 inwoners (site van de gemeente Wijk bij Duurstede). GGD Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Midden Utrecht. Dit is een instantie voor gezondheidsvoorlichting, epidemiologisch onderzoek, bevolkingsonderzoeken, reizigersvaccinatie, hygiënebegeleiding, milieuonderzoek, geslachtsen infectieziekten, jeugdgezondheidszorg, logopedie en rampenbestrijding (site van de gemeente Wijk bij Duurstede). Fenomenologisch De subjectieve waarneming, ervaring en de beleving staat centraal (Baarda & de Goede, 2005). Focusgroepinterview Een interview met gemiddeld zes tot twaalf personen die anderhalf tot twee uur worden geïnterviewd over één specifiek onderwerp. (Migchelbrink, 2006) Dit type groepsinterviews is vooral geschikt om enkele onderwerpen goed uit te diepen aan de hand van open vragen (Grol & Wensing, 2006). Fysieke beperkingen Lichamelijk gesteldheid van iemands lichaam. Bij fysieke beperkingen ondervindt iemand belemmeringen in zijn lichamelijk functioneren (Dikke Van Dale, 2002).
26
Informatievoorziening Het voorzien van informatie door de gemeente Wijk bij Duurstede aan de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede (Dikke Van Dale, 2002). Inwoners De inwoners van de Gemeente Wijk bij Duurstede die vanuit vrijwilligersorganisaties bereikt zijn. Recreatie Recreatie is ontspanning, vrijetijdsbesteding die individueel of in groepsverband gedaan kan worden, zowel actief als passief. Men kan daarbij denken aan fietsen, bioscoop en theater (Dikke Van Dale, 2002). Sociale activering Sociale activering is het doorbreken of voorkomen activiteiten die eventueel betekenen (site van werken
verhogen van maatschappelijke participatie en het van sociaal isolement door maatschappelijk zinvolle een eerste stap op weg naar betaald werk kunnen aan perspectief).
Sociale contacten 1. Alles wat te maken heeft met communicatie tussen mensen, en hoe dit van invloed is op activiteiten die mensen doen. 2. Met wie je als individu regelmatig te maken hebt, of in aanmerking komt als gevolg van een bepaalde rol. (Kinébanian, 2006) Sociale kaart Overzicht van alle bestaande organisaties en instellingen op het gebied van zorg en welzijn (site van digitale sociale kaart). Tevreden(heid) Geen wensen meer hebbend, gevoel dat men tevreden is. Toegankelijkheid ‘Bereikbaar of open’ (Dikke Van Dale, 2002). De bereikbaarheid kan afhankelijk zijn van: - De toegankelijkheid voor gehandicapten - De financiën - Het openbaar vervoer Voorzieningen 1. Het treffen van bepaalde maatregelen (om iets te verhelpen, te regelen) 2. Maatregel, middel om in een behoefte te voorzien, om iets te regelen, te verhelpen, te beschermen, te beveiligen enz. (Dikke Van Dale, 2002) Welzijn Welzijn is de mate waarin mensen naar eigen wens en vermogen deelnemen en deel kunnen nemen aan de samenleving (site van drempelsweg Helden). Wensen Iets willen of verlangen (Dikke Van Dale, 2002).
27
WMO De Wet Maatschappelijke ondersteuning is per 1 januari 2007 in de plaats gekomen van de Welzijnswet, Wet Voorzieningen Gehandicapten en van delen van de Algemene Wet Bijzondere Ziektenkosten. Het doel van de WMO is het scheppen van een omgeving en het aanreiken van instrumenten en voorzieningen die ervoor zorgen dat mensen aan de samenleving en maatschappelijke processen kunnen deelnemen en die hun zelfredzaamheid herstellen of bevorderen. (site van wetmaatschappelijke ondersteuning) Ziekte en/of handicap Hierbij gaat het om een langdurige ziekte en/of handicap welke is vastgesteld door een arts. Zorgloket Een zorgloket biedt doorlopend informatie op het gebied van gezondheid, zorg, welzijn en wonen. Het loket is een ontmoetingsplaats tussen vragen van inwoners enerzijds en antwoorden van organisaties en gemeente anderzijds. Het loket is er voor iedereen uit de gemeente die vragen heeft op het gebied van gezondheid, zorg, welzijn en wonen. Vooral mensen die in het doolhof van regels en voorzieningen moeilijk de weg vinden hebben er baat bij. Er is informatie te vinden over bijvoorbeeld hulpmiddelen, gezondheidsadvies, zorg in huis, voorzieningen gehandicapten en waar je voor een indicatie voor een verzorgingshuis terecht kunt (site van zorgloket Eindhoven).
28
Literatuurlijst Boeken/artikelen
Baarda, D. B. , & Goede, de M. P. M. (1990). Methoden en Technieken. Leiden: Stenfert Kroese. Baarda, D.B. , & Goede, de M.P.M. (2001). Basisboek methoden en technieken. Groningen: Stenford Kroese. Baarda, D. , & Goede, de M. (2005). Basisboek kwalitatief onderzoek. 2e druk. Groningen: Stenford Kroese. Baarda, D. B. , Goede de, M. P. M. , & Dijkum, van C. J. (2003). Basisboek Statistiek met SPSS. Handleiding voor het verwerken en analyseren van en rapporteren over (onderzoeks)gegevens. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Baarda, D. B. , Goede, de M. P. M. , & Kalmijn, M. (2000). Basisboek Enquêteren en gestructureerd interviewen. Praktische handleiding voor het maken van een vragenlijst en het voorbereiden en afnemen van gestructureerde interviews. Houten: Educatieve Partners Nederland. Born, van der J. (2001). Dagbesteding, meer dan tijdsbesteding. (pp.18-19) Houten/Diegem: Bohn Stafleu Van Loghum. Bosch, A. , & Smets, J. (2005). Actief en betrokken. Maatschappelijke participatie van 50-plussers in Brabant. Tilburg: PON/BKO. Buuren, H. , Hummel, H., Berkhout, J. , & Slootmaker, A. (2003). Onderzoek de basis. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Cardol, M. , Vervloet, M. , & Rijken, M. (2006). Participatie van mensen met beperkingen 2005. Basismeting participatiemonitor. Utrecht: Nivel. Cox, S. , Maas, H. , & Rademakers, A. (2004). Wensen en behoeften van Brabantse ouderen in de projecten ouderenproof. Tilburg: PON Instituut voor advies, onderzoek en ontwikkeling in Noord-Brabant Genderen, van A. (2006). Jongeren met een beperking zijn eenzamer en ongelukkiger. Rode Kruis & TSN-NIPO. Genders, R. (2004). Leven in het dorp. Wonen, welzijn en zorg in de regio Gemeenten Helden, Kessel, Maasbree en Meijel. Panningen: Gemeente. Grol, R. , & Wensing, M. (2006). Implementatie: effectieve verbetering van de patiëntenzorg. (pp. 209). Maarssen: Elsevier gezondheidszorg. Harinck, F. (2006). Basisprincipes praktijkonderzoek. (pp. 44-48) Antwerpen/Apeldoorn: Garant. Hortulanus, R. , Machielse, A. , & Meeuwesen, L. (2003). Sociaal isolement: Een studie over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland. ’s-Gravenhage: Elsevier Overheid/Reed Business Information bv.
29
Jonker, J. , & Pennink, B. J. W. (2000). De kern van methodologie. Assen: Van Gorcum. Kinébanian, A. , & Granse, le M. (2006). Grondslagen van de ergotherapie. Maarssen: Elsevier gezondheidszorg. Klerk, de M. , & Schellingerhout, R. (2006). Ondersteuning gewenst. Mensen met lichamelijke beperkingen en hun voorzieningen op het terrein van wonen, zorg, vervoer en welzijn. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Machielse, A. (2003). Niets doen, niemand kennen. De leefwereld van sociaal geïsoleerde mensen. ’s-Gravenhage: Elsevier Overheid/Reed Business Information bv. Migchelbrink, F. (2006). Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn. Amsterdam: Uitgeverij SWP. Nederlandse Vereniging Ergotherapie. (1999). Beroepsprofiel ergotherapie. Utrecht: Lemma. Nederhoed, P. (2004). Helder rapporteren (p. 78). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Oost, H. , & Markenhof, A. (2002). Een onderzoek voorbereiden. Baarn: HBuitgevers. Rode Kruis & TSN-NIPO (2004). Mensen met beperkingen vaker eenzaam. Te downloaden via: http://www.zorgkrant.nl/read.html?id=161 http://www.rodekruis.nl/nieuws/headlines_full.phtml?nieuws_id=94 Opgevraagd: 31/10/2006. Stomph, M. , & Zalmstra, A. (2003). Cliëntgericht gegevens verzamelen. Mondeling en schriftelijk verzamelen van gegevens. Utrecht: Lemma. Stumpel, H. A. M. (2002). Werken met SPSS. Van data naar informatie: toetsen en analyses. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Tromp, E. (2003). ‘Senioren onder de loep’ Verslag van de seniorenenquête 2001. Zeist: GGD Midden Nederland. Tromp, E. (2005). Een gezonde kijk op volwassenen. Resultaten van de gezondheidsenquête Regio Midden-Nederland. Zeist: GGD Midden Nederland.
30
Websites Brabants Kenniscentrum Ouderen. Opgevraagd: 07/11/2006. www.bkobrabant.nl De Zonnebloem. Opgevraagd: 26/10/2006. www.zonnebloem.nl Disk digitale sociale kaart. Opgevraagd: 26/10/2006. www.digitale-sociale-kaart.nl Gemeente Eindhoven. Eindhoven WMO loket. Opgevraagd: 26/10/2006. www.zorgloketeindhoven.nl Gemeente Helden. Opgevraagd: 27/10/2006. www.drempelsweg.helden.nl Gemeente Wijk bij Duurstede. Opgevraagd: 11/01/2007. www.wijkbijduurstede.nl GGD kennisnet. Portal voor openbare gezondheidszorg. Opgevraagd: 13/10/2006. www.ggdkennisnet.nl Het Nederlandse Rode Kruis. Opgevraagd: 26/10/2006. www.rodekruis.nl MEE Nederland. MEE “Eindelijk… iemand die naast me staat”. Opgevraagd: 16-01-2007. www.mee.nl Nederlandse Vereniging voor Ergotherapie. “Cliëntgericht werken en de COPM”. Opgevraagd: 02/11/2006. www.ergotherapie.nl Nederlandse Vereniging voor Ergotherapie. “Veel gestelde vragen over cliëntgericht werken met behulp van de COPM”. Opgevraagd: 02/11/2006. www.ergotherapie.nl NIZW Sociaal beleid. Innovatiepartner in zorg en welzijn. Opgevraagd: 26/10/2006. www.wetmaatschappelijkeondersteuning.nl Stichting Welzijn Ouderen Wijk bij Duurstede en Langbroek. Opgevraagd: 26/10/2006. www.swo-wijk.nl Thuiszorg. Opgevraagd: 26/10/2006. www.thuiszorg.nl Van Dale Taalweb. Opgevraagd: 17/01/2007. www.vandale.nl Vereniging van Nederlandse Gemeenten, & Ministerie van Volksgezondheid en Sport. De dragers van de Wmo centraal Opgevraagd: 16-01-2007. www.invoeringwmo.nl
31
BIJLAGE 1
Literatuuronderzoek
Hieronder wordt beschreven welke onderzoeken zijn gebruikt om de noodzaak van het onderzoek te bepalen kijkend vanuit de literatuur de basis hebben gevormd voor het gehele onderzoek. Landelijk is er in verschillende gemeenten onderzoek gedaan naar de wensen van de burgers. In de gemeente Helden is een behoefteonderzoek gedaan naar behoeften op het gebied van zorg, wonen en welzijn in de kern Baarlo. (Genders, 2004) Het onderzoek heeft zich gericht op huishoudens van 55-plussers. Er is onderscheid gemaakt in de volgende leeftijdscategorieën: 55 t/m 64, 65 t/m 74 en 75 jaar en ouder. Er zijn vragen gesteld over zowel het wonen, zorg en het welzijn. Daarnaast geeft het aan wat de ouderen willen/wensen in het dorp Baarlo. Dit onderzoek gaat over meer aspecten dan dat de gemeente Wijk bij Duurstede wil weten. Het is daarnaast zo dat het onderzoek zich alleen heeft gericht op 55plussers en niet op alle inwoners vanaf 18 jaar. Tevens wordt er aangegeven wat men in die kern mist. Deze resultaten hoeven niet van toepassing te zijn in Wijk bij Duurstede. Door al deze aspecten is het onderzoek niet te generaliseren naar de gemeente Wijk bij Duurstede. De uitkomsten van een onderzoek naar participatie van ouderen in NoordBrabant, ‘Actief en betrokken. Maatschappelijke participatie van 50-plussers in Brabant’ gaat over 50-plussers over het verrichten van vrijwilligerswerk, verlenen van mantelzorg, buurtparticipatie, lidmaatschap van vereniging, sociale contacten en gebruik van nieuwe media (Bosch & Smets, 2005). Het onderzoek is niet generaliseerbaar om aan te geven wat de wensen van de inwoners van Wijk bij Duurstede vanaf 18 jaar en ouder zijn. Er zijn verschillende onderzoeken in Nederland gedaan naar sociaal isolement onder burgers: Een onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit van Utrecht (faculteit Sociale Wetenschappen) en gaat specifiek over sociale contacten en sociaal isolement in Nederland (Hortulanus, Machielse & Meeuwesen, 2003). Omdat over sociaal isolement tot voor kort nog weinig bekend was, hebben de auteurs 2500 respondenten één of meerdere malen individueel geïnterviewd. Interessant om te lezen is dat zij vier typologieën onderscheiden: sociaal weerbaren, contactarmen, eenzamen en sociaal geïsoleerden. Daarnaast komen ze met een landelijk percentage: 6% van de Nederlandse bevolking leeft in een sociaal isolement. Bijna tweederde van de bevolking daarentegen is sociaal weerbaar: zij hebben veel persoonlijke sociale contacten en voelen zich daar ook goed bij. De overige 30% bestaat uit twee groepen: één groep die een klein netwerk heeft, maar daar op zichzelf tevreden over is, de contactarmen. Deze groep loopt een zeker risico als er iets met dat kleine netwerk gebeurt. De andere groep bestaat uit mensen die weliswaar een groot netwerk hebben, maar zich daar toch eenzaam bij voelen. Sociaal isolement komt onder alle lagen van de bevolking voor. Het blijkt een relatief zelfstandig verschijnsel te zijn dat niet simpelweg te herleiden is tot factoren als iemands leeftijd, burgerlijke staat of arbeidssituatie. Het onderzoek geeft ons de juiste basisinformatie, maar omdat deze studie niet specifiek ingaat op de wensen en ervaringen van deze doelgroep hebben we nog verder gezocht naar andere voltooide onderzoeken. Eén van de auteurs van bovenstaand onderzoek heeft ook een individueel onderzoek naar de leefsituatie van sociaal geïsoleerden uitgevoerd (Machielse, 2003). Dit onderzoek beschrijft hoe sociaal geïsoleerden hun leefsituatie zelf interpreteren en hoe zij zich aan de omstandigheden hebben aangepast. Sociaal geïsoleerde mensen onderhouden in hun persoonlijke leven geen betekenisvolle
32
contacten met familie, vrienden of kennissen. Zij hebben niemand die hen kan steunen bij problemen of tegenslagen in het leven. Door het ontbreken van persoonlijke relaties in de naaste omgeving zijn zij minder zelfredzaam dan mensen die deel uitmaken van een goed functionerend netwerk. Bovendien nemen ze nauwelijks deel aan de samenleving en keren zich daar in hun opvattingen en gedragingen meer van af. Bij het ontstaan van sociaal isolement kunnen factoren zoals ingrijpende levensgebeurtenissen, persoonlijke of maatschappelijke omstandigheden een rol spelen. Maar vooral persoonskenmerken zoals sociale vaardigheden en de wijze waarop mensen omgaan met moeilijke situaties zijn van belang. Dit onderzoek gaat voornamelijk in op de ervaringen van de sociaal geïsoleerden, maar beschrijft nergens de wensen. Daarnaast gaat het in dit onderzoek om een landelijke doelgroep en willen wij graag zorg op maat bieden door de specifieke wensen en ervaringen van de inwoners van Wijk bij Duurstede in kaart te brengen.
33
BIJLAGE 2
Gegevens inwoners enquête
Overzicht geretourneerde enquêtes via post en internet Ingevulde enquêtes Post Internet Totaal
41 13 54
% van het totaal ingestuurde enquêtes 76 24 100
Verdeling man en vrouw over de leeftijdscategorieën Leeftijdscategorieën
Geslacht Man
Totaal
Vrouw
Aantal
Percentage
18 t/m 24 jaar
1
3
4
7,8
25 t/m 44 jaar
5
6
11
21,6
45 t/m 64 jaar
6
5
11
21,6
65 t/m 79 jaar
5
6
11
21,6
80 jaar en ouder
3
11
14
27,5
20
31
51
100,0
2
1
3
22
32
54
Totaal Onbekend Totaal (incl. onbekend)
Aantal deelnemers per woonplaats verdeeld over de leeftijdscategorieën Totaal
Woonplaats
Leeftijdscategorieën Cothen
Langbroek
Wijk bij Duurstede
18 t/m 24 jaar
0
1
2
3
25 t/m 44 jaar
0
1
10
11
45 t/m 64 jaar
1
2
7
10
65 t/m 79 jaar
0
1
10
11
80 jaar en ouder
2
2
10
14
Totaal
3
7
39
49
Onbekend Totaal (incl. onbekend)
5 54
34
BIJLAGE 3
Wensen uit enquête
Wensen uit de enquêtes, gemeente Wijk bij Duurstede Aantal wensen Recreatieve activiteiten* Theater (Rondeel terug) Verbetering sportvoorzieningen** Natuur (groenontwikkeling en schonere wegen) Ruimte voor recreatieve activiteiten Alles laten zoals het nu is Filmhuis/bioscoop Openlucht zwembad Terrassen bij haven Informatie verstrekking sportvoorzieningen Meer activiteiten voor 70+ vlak bij huis Subsidie sporten voor ouderen Dagopvang demente bejaarden Eenzame mensen proberen te betrekken
7 6 4 3 2 2 1 1 1 1 1 1 1 Totaal 31 * hierbij worden bij sommige wensen ook het belang van sociale contacten benadrukt. **bij sportvoorzieningen werd ook aangegeven dat deze aangepast moeten zijn op mensen met beperkingen. Bereikbaarheid Verbetering openbaarvervoer bus Verbetering regiotaxi fysiek beperkten Betere bestrating Treinstation in Wijk bij Duurstede Betere bereikbaarheid en ruimere openingstijden huisartsenpraktijk Geen (extra) parkeerplaatsen voor gehandicapten Meer parkeerplaatsen Meer zebrapaden Gratis openbaar vervoer Verbetering taxivoorziening later op de avond Duidelijkere informatie over voorzieningen Totaal Werk Meer controle op misbruik/vermindering financiële ondersteuning Mantelzorgers meer hulp bieden/werk verlichten Vrijwilligerswerk stimuleren Concrete vraag naar hulp van vrijwilliger Meer baantjes 65+ Meer aandacht/ondersteuning bij het vinden van werk Informatievoorziening over vrijwilligerswerk verbeteren Totaal Wonen Aanleunflat door toenemende leeftijd Plaats voor verzorgingshuis Huisvesting voor demente bejaarden Totaal Veiligheid Wielrenners op de weg later rijden i.p.v. op het fietspad Veiligere fietspaden Hangjongeren verminderen Totaal Persoonlijke verzorging Meer personeel in bejaardentehuis Professionele hulp zonder eindeloze bureaucratische procedure. Totaal
7 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 22 4 2 2 2 1 1 1 13 2 1 1 4 1 1 1 3 1 1 2
35
BIJLAGE 4
Interviewguide voor focusgroepinterview
Ontvangst / Kennismaking
Ontvangst zal plaatsvinden om (tijd). Tot (tijd) kunnen de respondenten arriveren. Zij zullen naar de betreffende ruimte gestuurd worden door een van de assistenten, waar zij ontvangen worden met koffie en/of thee en een versnapering. Om (tijd) worden zij verzocht plaats te nemen. Vervolgens worden zij welkom geheten, stellen wij onszelf voor en wordt een kort kennismakingsrondje gehouden. Hierbij ontvangen zij een naambordje.
Inleidend verhaal
-
De assistenten geven uitleg dat er een onderzoek wordt uitgevoerd voor de gemeente, waar we het onderzoek naar doen, hoe we dit doen, waarom we dit doen. En wat er met de resultaten gedaan zal worden. - Vervolgens wordt het gespreksthema geïntroduceerd: Uitleg wat we met dit interview willen bereiken, waar we het over willen hebben. Uitleg wat onder wensen en behoeften en welzijn en dagbesteding verstaan wordt. De afspraken over vertrouwelijkheid en anonimiteit, toestemming voor opnamen en de tijdsduur worden besproken. - De assistenten geven het woord aan Ton Satink, de gespreksleider, die het interview zal leiden. - Gespreksleider benoemt de volgende aandachtspunten: o Het is niet de bedoeling dat er onderlinge discussies gehouden worden. o Dat het van belang dat iedereen elkaar laat uitpraten, ook i.v.m. met de geluidsopnamen.
Structuur interview
Start interview: Start met openingsvraag, hierbij vragen om verduidelijking, uitnodigen meer te vertellen, doorvragen etc. - Openingsvraag: zet de toon van het interview, moet daarom aan een aantal voorwaarden voldoen: o Beschrijvend en uitnodigend van karakter zijn. o Een echte vraag zijn, je moet het antwoord nog niet weten. o Aansluiten bij de leefwereld van de geïnterviewde. o Niet te beperkt en niet te ruim zijn. o Aansluiten bij taalgebruik van de geïnterviewden. (Migchelbrink, 2006) Onze openingsvraag: “Wat vindt u van het huidige aanbod van activiteiten voor dagbesteding?” (eventueel uitleg/toelichting over dagbesteding) -
36
Kern interview: De gespreksleider zorgt voor een gesprek, waarin de volgende topics aan bod komen: Topiclijst - Behoeften: (noodzakelijk voor goede kwaliteit van leven) o Welke behoeften zijn er voor voorzieningen. o Motief voorzieningen wel of niet gebruiken. -
Wensen: (niet noodzakelijk, maar meer ‘luxeartikel’) o Welke behoefte zijn er voor voorzieningen. o Motief voorzieningen wel of niet gebruiken.
-
Welzijn/dagbesteding: o Sociale contacten o Mening over hulpaanbod bij activiteiten die niet meer zelfstandig lukken (bijvoorbeeld formulieren invullen). o Activiteiten die eenzaamheid tegen gaan.
Einde interview: Om het geheel af te ronden zal aan iedere respondent een eindopmerking worden gevraagd. Hier kan gevraagd worden naar wat nu de belangrijkste punten uit het interview waren, of wat zij nu, na de discussie, de belangrijkste punten vinden. ! Wees er alert op dat wezenlijke dingen soms pas gezegd worden als je het gesprek al formeel hebt beëindigd. Zorg dus in je planning voor wat uitlooptijd. Afsluiting
Door assistenten: De respondenten worden bedankt voor hun bijdrage aan het onderzoek en ontvangen een presentje. Eventueel kan nog gevraagd worden naar eventuele verbeterpunten ten aanzien van het verloop van het interview.
De gehele interviewguide is op te vragen bij de onderzoekers van het focusgroepinterview.
37
BIJLAGE 5
Interviewguide individuele interviews
Inleiding Hallo meneer/mevrouw... Ik ben...en dit is mijn collega... gaat u zitten... Wij zijn heel erg blij dat u deel wilt nemen aan dit onderzoek en interview en hiervoor de tijd wilt nemen... Als het goed is, heeft u van ons de informatiebrief ontvangen. Klopt dat? Heeft u nog vragen hierover? Via de vrijwilligersorganisaties hebben we u bereikt. Door dit interview wil de gemeente erachter komen welke wensen en ervaringen u heeft op het gebied van activiteiten die door de gemeente worden georganiseerd. Wij willen door dit interview uw mening over het onderwerp in kaart brengen. U weet, u kunt op elk moment stoppen met dit interview. ..(naam assistent-onderzoeker).. is verantwoordelijk voor het opnemen van dit interview, vindt u het goed als ze erbij blijft? Omdat het verplicht is vanuit de wet willen wij u vragen om dit toestemmingsformulier te ondertekenen. Hierin staat o.a. dat u toestemming geeft dat er opnames gemaakt worden. Heeft u, voordat we beginnen, nog een vraag of zullen we beginnen met het interview? Interviewguide Wat is uw geboortedatum? Heeft u een partner / kinderen /kleinkinderen / andere familieleden / andere contacten? Bent u tevreden over het contact met deze mensen? Hoe gaat het met uw gezondheid? Nu begin ik met de vragen die zich richten op het interview. Wat doet u zoal op een dag… vertelt u eens? o Kunt U er wat meer over vertellen/ heeft U nog andere activiteiten? U heeft net deze activiteiten genoemd …samenvatten…. o Opheldering van onduidelijke activiteiten (Wat betekenen deze dingen (activiteiten) voor u?) (Komt U met andere mensen in contact?) Bent u tevreden met wat u nu allemaal op een dag doet? - Kunt u daar wat meer over vertellen? Zou u andere/nieuwe dingen willen doen? - Kunt u andere voorbeelden noemen van wat u graag zou willen doen? - Is er een reden dat U deze activiteiten nu niet uitvoert? (bijvoorbeeld bereikbaarheid) Welke activiteiten bezoekt U nu die door een gemeente zou kunnen worden georganiseerd? (Bijvoorbeeld de wekelijkse markt, bingo-avonden, inloopactiviteiten, wandel en leesclubjes, sportactiviteiten e.d.)
38
-
Doet u deze activiteit dicht bij huis? Kunt u hier nog wat meer over vertellen? Hoe tevreden bent u nu over deze activiteiten?
Welke activiteiten zou U nog graag willen doen in de gemeente? - Zou U bij die activiteiten ook andere mensen willen ontmoeten? - Goh, stel nu eens dat u de wethouder van ‘leuke activiteiten voor mensen’ zou zijn / welke dingen zou u organiseren? - Hoe wilt u geïnformeerd worden over deze activiteiten? - Hoe vaak zou u de activiteiten per week/maand willen uitvoeren? - Welke activiteit zou U liever door de week/ in het weekend uitvoeren? Als de gemeente activiteiten organiseert voor de mensen, wat is dan het belangrijkste? - Vindt U het belangrijk dat U andere mensen tegen komt? Kunt u dat toelichten? - Vindt U de bereikbaarheid belangrijk? Kunt u dat toelichten? - Vindt U de onkosten belangrijk? Kunt u dat uitleggen? Kan ik samenvattend zeggen dat de activiteiten ... het meest belangrijk voor u zijn? Dit was het interview. Heeft u misschien nog vragen? Ik wil u heel erg bedanken voor uw medewerking. Wij gaan dit nu meenemen in ons onderzoek. Eind januari komt er een presentatie op het gemeentehuis over ons onderzoek. Het is mogelijk voor u om hier bij te zijn (uitnodiging hiervoor heb je de adresgegevens nodig, vragen om toestemming om dit door te geven aan gemeente) Wanneer u interesse heeft kunt u ook een exemplaar van het onderzoeksrapport dat in januari verschijnt ontvangen. -
voorbeelden voor algemeen doorvragen: o kunt u daar wat meer over vertellen? o kunt u dat verduidelijken? o Kunt u dat toelichten? o Kunt u dat uitleggen o Kunt u daar een voorbeeld van geven? o het is me nog niet helemaal duidelijk o hoe bedoelt u dat? o dat is alles? o kunt u daar wat nader op ingaan? o wat moet ik me daar bij voorstellen?
-
voorbeelden voor specifieke vragen: o hoe zat dat dan precies? o hoezo? o waroom denkt u dat? o u zegt:.... wat bedoelt u daar precies mee? o waar maakt u dat uit op? o hoe verloopt zo´n ... dan? o zoals? o ik zag u steeds ... toen u het over ... had. Wat moet ik daaruit opmaken?
39
BIJLAGE 6 Overzicht enquêtevragen Algemene Vragen 1.
Wat is uw geslacht? Man Vrouw
2.
Wat is uw geboortejaar?
3.
Wat is uw woonplaats? Cothen Langbroek Wijk bij Duurstede
4.
Wat is het aantal inwoner(s) van uw huishouden? inwoner(s)
5.
Wat is uw geloofsovertuiging? Christendom Islam Jodendom Geen Anders, namelijk……………………………………………… Indien u een geloofsovertuiging aanhangt, beleeft u deze in groepsverband? Nee Ja, namelijk ……. keer per week. 6. Wat is de hoogste opleiding die u met een diploma heeft afgerond? (Er is maar één antwoord mogelijk) Geen onderwijs afgerond Basisonderwijs (lagere school) Middelbaar onderwijs (VMBO, MAVO, MULO, HAVO, VWO) Beroepsonderwijs (LBO, LTS, MBO, HBO, HTS) Wetenschappelijk onderwijs (Universiteit) 7. Welke situatie is het meest op u van toepassing? (Meerdere antwoorden mogelijk) Ik werk, betaald, ….. uur in de week. (Graag aantal uren invullen) Ik ben (vervroegd) met pensioen (AOW, VUT, FPU) Ik ben werkloos/werkzoekend (geregistreerd bij het arbeidsbureau) Ik ben arbeidsongeschikt (WAO, AWW, WAZ, WAJONG) Ik heb een bijstandsuitkering Ik ben fulltime huisman/huisvrouw Ik volg onderwijs/studeer 8. Hoe zou u over het algemeen uw gezondheid noemen? (omcirkel welk cijfer u aan uw gezondheid zou willen geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Slecht <--------------------------------------------------------------------------------------------> Uitstekend 9.
Heeft u een langdurige (lichamelijke of psychische) ziekte en/of handicap? Nee Ja, namelijk…………………………………………………………………………. Indien ja, is dit vastgelegd door een arts? Ja Nee
Zelfredzaamheid Dit onderdeel van de vragenlijst gaat over uw alledaagse bezigheden met betrekking tot zelfredzaamheid. Onder zelfredzaamheid wordt verstaan het vermogen om het leven in te richten zonder dat er hulp van anderen nodig is. Persoonlijke verzorging 10. Hoe tevreden bent u over de mate waarin u zichzelf kunt verzorgen: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Eten helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Drinken helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden
40
Wassen
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden
Kleden
11.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) op het gebied van eten, drinken, wassen en kleden? (voor toelichting op het begrip voorzieningen, zie de introductie op de enquête) Geen Maaltijdenservice Thuiszorg Mantelzorg * Alarmeringsdienst Vrijwilliger * Hulpmiddelen, namelijk:………………………………………………………… Anders, namelijk: ………………………………………………………………… 12. Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen op het gebied persoonlijke verzorging? (voor toelichting op het begrip wensen, zie de introductie op de enquête) Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Functionele mobiliteit * 13. Hoe tevreden bent u over de mate waarin u zichzelf kunt verplaatsen: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Verplaatsen helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer binnenshuis niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Verplaatsen buitenshuis helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 14.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) bij het verplaatsen binnens- en buitenshuis? Geen Trein Fiets Auto Bus Regiotaxi Wandelstok Rollator Rolstoel Aangepaste auto Scootmobiel Anders, namelijk ……………………………………………………………………
15.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen op het gebied van verplaatsen? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Organisatie en uitvoering van het huishouden 16. Hoe tevreden bent u over de mate waarin u zelf uw huishouden kunt organiseren en uitvoeren: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Boodschappen doen helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Schoonmaken helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden Kleding wassen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Maaltijden bereiden helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Financiën helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Transport * helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden
41
17.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) bij het organiseren en uitvoeren van uw huishouden? Geen SRV wagen Wasserette Openbare eetgelegenheid Maaltijdenservice Betaalde hulp in huishouden Vrijwilliger * Mantelzorger * Adviseur voor administratieAdviseur voor financiële activiteiten activiteiten Thuiszorg Financiële tegemoetkoming * Anders, namelijk …….…………………………………..…………………………
18.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen bij het organiseren en uitvoeren van uw huishouden? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Productiviteit Dit onderdeel van de vragenlijst gaat over uw alledaagse bezigheden met betrekking tot productiviteit. Onder productiviteit worden de activiteiten verstaan waarin u uzelf en/of anderen kunt onderhouden of een basis hiervoor legt. Betaald werk Hoe tevreden bent u over uw werk (indien van toepassing): (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vinden helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer van werk niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uitvoeren helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer van werk niet tevreden tevreden 19.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) op het gebied van het vinden van werk en het uitvoeren van werk? Geen Internet Krant CWI (voorheen arbeidsbureau) Arbeidstraining Uitzendbureau Aanpassingen op het werk Financiële ondersteuning Lidmaatschap vakbondorganisatie, namelijk………………………………… Anders, namelijk …………………………………………………………………...
20.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen op het gebied van werk? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Onbetaald werk 21. Biedt u op dit moment ondersteuning/diensten in de vorm van mantelzorg * en/of vrijwilligerswerk *? Ja, vrijwilligerswerk Ja, mantelzorg Nee, maar ik zou wel willen, namelijk: vrijwilligerswerk mantelzorg Nee (ga verder naar vraag 25) Hoe tevreden bent u over uw werk (indien van toepassing) met betrekking tot de volgende aspecten: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer Vrijwilligerswerk niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Mantelzorg helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 22.
23.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) op het gebied van vrijwilligerswerk en/of mantelzorg? Geen Internet Krant Financiële ondersteuning Steunpunt vrijwilligerswerk Vrijwilligersorganisatie, namelijk……….………………………………………. Anders, namelijk …………………………………………………………………...
42
24.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen op het gebied van vrijwilligerswerk en/of mantelzorg? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee School Indien u niet aan schoolactiviteiten deelneemt én u hierin geen wensen heeft gaat u verder bij vraag 28. Indien u wel wensen heeft vult u die dan in bij vraag 27. 25. Hoe tevreden bent u over de mate waarin u nu kunt deelnemen aan: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Schoolactiviteiten helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden Huiswerk 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 26.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) bij het organiseren en uitvoeren van schoolactiviteiten? Geen Bibliotheek Studiebegeleiding Ambulante begeleiding Naschoolse begeleiding Buitenschoolse cursus(sen), namelijk……………………………………….… Financiële tegemoetkoming *, namelijk…………..…………………………… Anders, namelijk ….………………………………………………..………………
27.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen op het gebied van schoolactiviteiten en huiswerk? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Ontspanning Dit onderdeel van de vragenlijst gaat over uw alledaagse bezigheden met betrekking tot ontspanning. Er zijn verschillende vormen van ontspanning. Ontspanning is een vorm van het kunnen loslaten van stress. Recreatie 28. Hoe tevreden bent u over de mate waarin u recreatieve activiteiten kunt uitvoeren: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Hobby’s helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden Handenarbeid 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden Lezen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden Sporten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Uitstapjes helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden Reizen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 29.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) bij het uitvoeren van recreatieve activiteiten? Geen Fietsroutes Skatebaan Wandelroutes Georganiseerde bingo Zonnebloem Bibliotheek Verzamelbeurs Sportvereniging Op basis van therapie sporten Georganiseerde reis(zen), namelijk.…………………………………………….. Georganiseerde uitstapjes namelijk.…………………………………………… Cursussen, namelijk……………………………………………………………….. Hobbyclub, namelijk………………………………………………………….…..... Anders, namelijk.……………….…………………………………………………..
43
30.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen bij recreatieve activiteiten? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Sociale contacten 31. Hoe tevreden bent u over de mate waarin u sociale contacten kunt leggen en onderhouden: (omcirkel het cijfer om uw tevredenheid aan te geven) Sociale contacten 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 binnenshuis helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer niet tevreden tevreden 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sociale contacten helemaal <-----------------------------------------------------------------------> zeer buitenshuis niet tevreden tevreden 32.
Maakt u gebruik van bepaalde middelen en/of voorziening(en) bij de sociale contacten binnens- en buitenshuis? Geen Internet Telefoon Vrijwilliger * Buurthuis Bezoekdienst Uitgaansgelegenheid Anders, namelijk………..…………………………………………………………..
33.
Heeft u wensen, ideeën en/of voorstellen bij het leggen en onderhouden van sociale contacten? Ja, namelijk: (meerdere wensen, ideeën en/of voorstellen zijn mogelijk) Nee Afsluitende vragen Uw mening telt Stel: u mag een paar dingen aanpakken binnen uw gemeente op het gebied van welzijn * en dagbesteding *. Wat zou u nu belangrijk vinden om te veranderen en/of te verbeteren binnen de gemeente Wijk bij Duurstede. 35. Welke wensen, ideeën en/of voorstellen heeft u? - ……………………………..………………………………………………………………………….
36. Hoe heeft u deze vragenlijst ingevuld? Zelfstandig Met behulp van partner Met hulp van ander familielid, vriend(in) of buren Met hulp van iemand anders, namelijk………………………………………….. 37. Wilt u kans maken op een cadeaubon en/of aanwezig zijn bij de presentatie over de uitkomsten van dit onderzoek? Nee, geen interesse Ja, ik wil kans maken op een cadeaubon Ja, ik wil een uitnodiging ontvangen voor de presentatie Ja, beide Hartelijk dank voor uw bijdrage aan het onderzoek!
44
