Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij

RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij Daltonschool Nellestein

Plaats : Amsterdam Zuidoost BRIN-nummer : 20VI Onderzoeksnummer : 123253 Datum schoolbezoek : 12 juli 2011 Rapport vastgesteld te Amsterdam op 7 september 2011

Onderzoek naar kwaliteitsverbetering Daltonschool Nellestein | 12 juli 2011

Inhoud 1

Inleiding 5

2

Bevindingen 7

3

Toezichtarrangement 15

pagina 3 van 15


1

Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 juli 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op basisschool De Nellestein naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van weten regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd 26 november 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces op De Nellestein. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 20 januari 2010. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Toezichthistorie De inspectie heeft in juni 2005 op De Nellestein een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Daarbij constateerde de inspectie dat de kwaliteit van het onderwijs op basisschool Nellestein op het merendeel van de indicatoren van een voldoende tot goed niveau was. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd 26 november 2009 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces op De Nellestein. Door veel directiewisselingen en daarmee samenhangend onvoldoende zorg voor de kwaliteit had de school haar kwaliteit niet weten vast te houden. De inspectie beoordeelde de kwaliteit als zwak. De inspectie heeft het toezicht geïntensiveerd, waarbij met het bevoegd gezag afspraken zijn gemaakt over het verbetertraject. Deze afspraken zijn vastgelegd in een toezichtplan. Tijdens de voortgangsgesprekken in juni 2010 en mei 2011 over het verbetertraject tussen de inspectie, het bevoegd gezag en de directie van De Nellestein bleek dat de afspraken vanuit het toezichtplan voldoende zijn nagekomen. Op 22 november 2010 voerde de inspectie een tussentijds kwaliteitsonderzoek (TKO) uit en constateerde dat er voldoende vooruitgang was geboekt op onderdelen van het didactisch handelen, de afstemming, leerlingenzorg en de kwaliteitszorg. De afstemming van de instructie en systematisch volgen en analyseren van de ontwikkeling van leerlingen vroeg nog om verdere ontwikkeling.

pagina 5 van 15


Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. • Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. • Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten zelfevaluatie (februari-maart 2011), voortgangsrapportage uitvoeringsplan maart 2011 (in het kader van de Kwaliteitsaanpak basisonderwijs Amsterdam) en Verslag Monitor Kwaliteitsaanpak basisonderwijs Amsterdam (maart 2011). • Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2 b en c, 3a en b, 4, 5, 6a en b, 7a en b. • Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. • Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, didactisch handelen en afstemming, zorg en begeleiding en (voorwaarden) voor kwaliteitszorg.

Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.

pagina 6 van 15


2

Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Nellestein het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op standaard gecontroleerde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.

Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden.

1

2

3

4

5

z

z z

pagina 7 van 15


Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen.

Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.

1

2

3

4

z z z z z

1

2

3

4

z

Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 5.6 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren.

Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.

Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.

1

2

3 z z z

4

3

4

z

1

2

z z z z

1

2

3 z z

pagina 8 van 15

4


Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.

Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces.

Kwaliteitsaspect 10 Voorwaarden voor kwaliteitszorg 10.1 De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan. 10.3 De schoolleiding zorgt voor een professionele schoolcultuur. 10.4 Bij de zorg voor kwaliteit zijn bestuur, directie, team en andere belanghebbenden betrokken.

1

2

3

4

z z z z

1

2

3

4

z z z z z

1

2

3

4 z z

z

Naleving weten regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1b In de schoolgids is informatie opgenomen over standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO) NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT2b In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).

ja

nee

z z z z z z z z

pagina 9 van 15


pagina 10 van 15


2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het kwaliteitsprofiel van De Nellestein laat een overwegend positief beeld zien. De school heeft met succes de belangrijkste tekortkomingen, zoals vastgesteld bij het kwaliteitsonderzoek in het najaar van 2009, weten weg te werken. De inspectie kent de school dan ook het basisarrangement toe en zij beëindigt daarmee het geïntensiveerd toezicht. De directie heeft tijdens het verbetertraject gedreven en consequent gestuurd op versterking van de didactische vaardigheden van het team en maatregelen genomen om het opbrengstgericht werken te vergroten. Met een resultaat om trots op te zijn. Zo zijn de resultaten voldoende en deze vertonen ook een stijgende lijn. In alle groepen is sprake van een taakgericht klimaat, waarin leraren doelgericht lesgeven en leerlingen actief betrekken bij de les. De school heeft verder goed in beeld welke leerlingen extra aandacht en zorg nodig hebben en leraren stemmen de leerstof en begeleiding daar ook op af. Tegelijkertijd stelt de inspectie vast dat nog niet alle ingezette verbeteringen al zijn afgerond. Verdere verbetering is nog nodig bij het leerstofaanbod voor taalzwakke leerlingen en bij de uitvoering van de zorg. De school erkent dit en geeft aan dat dit aandachtspunten zijn waar het team nog aan werkt, mede in het kader van de Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs Amsterdam (KBA). De ambitie van de school is de kwaliteit van de opbrengsten en van het onderwijsleerproces in de komende jaren op een structureel hoog niveau te brengen en zij heeft hiertoe ook plannen uitgezet. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De opbrengsten laten een voldoende en stabiel beeld zien. De resultaten van de leerlingen op het gebied van Nederlandse taal en rekenen en wiskunde aan het eind van de basisschool zijn voldoende. Van de afgelopen drie schooljaren lagen de schoolscore dit schooljaar en in 2009 boven de ondergrens die de inspectie hanteert. Gezien de huidige resultaten van de groepen 7 zijn bovendien de vooruitzichten van de eindopbrengsten voor het komende jaar gunstig. De tussenresultaten zijn evenals bij het tussentijds kwaliteitsonderzoek (TKO) op alle vijf meetmomenten te weten technisch lezen in groep 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6 en rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6 voldoende. De gemiddelde vaardigheidsscores liggen boven de ondergrenzen die de inspectie stelt. De Nellestein werkt aan het bestendigen en het nog verder verstevigen van haar opbrengsten en heeft daarvoor duidelijke doelen gesteld. De inspectie beoordeelt indicator 1.4 niet omdat in de huidige uitstroomgroep geen leerlingen zitten met een ontwikkelingsperspectief. Alle leerlingen hebben deelgenomen aan de Cito-eindtoets. De school heeft voor een aantal leerlingen in lagere groepen die vanwege hun beperkte leervermogen op een eigen leerlijn zijn geplaatst, een ontwikkelingsperspectief opgesteld. De school ziet zelf nog mogelijkheden de opgestelde ontwikkelingsperspectieven kwalitatief te versterken. Het leerstofaanbod en de lessen. Om tot betere resultaten te komen heeft De Nellestein haar leerstofaanbod onder de loep genomen en gekozen voor een planmatige vernieuwing. De school is gestart met vernieuwing van de methode voor rekenen en wiskunde gevolgd door voortgezet technisch lezen, begrijpend lezen en het VVE programma. Ook het aanbod om sociale competenties te ontwikkelen is versterkt.

pagina 11 van 15


De volgende stap is vernieuwing van de taalmethode. Door deze stapsgewijze aanpak is de school nog niet toegekomen aan het schoolbreed toesnijden van het taalaanbod op de behoeften van een belangrijk deel van haar leerlingenpopulatie. Het woordenschataanbod is nu in te veel groepen fragmentarisch. Elementen als de keuze van de aan te leren woorden, het veelvuldig aanbieden en herhalen van de woorden in hun (alledaagse) context, het visualiseren van woordbetekenissen en vooral het consolideren van de aangereikte woorden, moeten nog teambreed aangepakt worden. Verder zijn er ook geen sluitende afspraken over de didactiek, de taligheid van de leeromgeving (presentatie van woorden) en het vakoverstijgend gebruik van lees- en woordzoekstrategieën. Het didactisch handelen is sterk verbeterd. In de afgelopen periode heeft de school veel geïnvesteerd in het vergroten van de didactische vaardigheden van het team. Centraal hierbij stonden het beter plannen van de lesinhouden, het stellen van doelen en het uiten van hoge verwachtingen van de leerlingen. De lessen die de inspectie heeft bijgewoond, kenmerken zich door een voorspelbare opbouw, een taakgerichte werksfeer en betrokkenheid van leerlingen. De lesvoorbereiding wordt regelmatig gezamenlijk door leraren van parallelgroepen gemaakt. De meeste leraren slagen erin om een duidelijke uitleg te geven. Zij geven vooraf de lesdoelen en/of het lesoverzicht aan en maken hierbij gebruik van de lesplanning in hun logboek. Wel kunnen sommige leraren nog meer procesvragen ('waarom' -vragen) stellen om na te gaan of de leerlingen de uitleg begrijpen. Samenwerking van leerlingen staat hoog in het vaandel van de school en dit is duidelijk herkenbaar in de lessen. Dit bevordert duidelijk de actieve betrokkenheid van leerlingen. Een ontwikkelpunt voor de school is nog het onderwijs in strategieën voor denken en leren. De instructie van veel leraren is nu nog te weinig procesgericht. Leerlingen krijgen te weinig aanwijzingen en voorbeelden over gebruik van denkstrategieën en van manieren waarop oplossingen gevonden kunnen worden en leren zo niet hun leergedrag in de gaten houden en (bij)sturen. Dit komt vooral naar voren bij het taalonderwijs, bij rekenen en wiskunde laat een deel van de leraren al wel goede praktijken zien. Afstemming De gegevens uit het leerlingvolgsysteem worden gebruikt voor het opstellen van groeps- en individuele handelingsplannen. De school werkt met groepsplannen voor rekenen en wiskunde en technisch en begrijpend lezen waarbij leerlingen met ongeveer gelijke onderwijsbehoeften worden geclusterd. Ook in de kleutergroepen stellen leraren groepsplannen op. Het directe instructiemodel en convergente differentiatie is duidelijk in de groepsplannen herkenbaar. In de dag- en weekplanning is aangegeven welke instructie groepjes leerlingen krijgen. Ten opzichte van het tussentijds kwaliteitsonderzoek weten voldoende leraren de instructie qua vorm en inhoud toe te snijden op ondersteuningsbehoeften van de leerlingen. Tegelijkertijd stelt de inspectie vast dat een deel van de leraren zich nog verder kan bekwamen op dit punt. De vakdidactische kwaliteit kan bij hen versterkt worden en de inhoud en werkwijze van de begeleide inoefening vraagt meer vaart en diepgang. Schoolbreed is er ook duidelijk meer aandacht gekomen voor de sterkere leerlingen en de school wil hierin nog een verdere kwaliteitsslag maken. Zorg en begeleiding Onder leiding van de interne begeleiding heeft de school haar inspanningen voortgezet om de leerlingenzorg te verbreden en te verdiepen. De analyses van de gegevens zowel vanuit de methodegebonden toetsing als de genormeerde toetsing komen nu sterker naar voren. Het team is duidelijk gegroeid in het analyseren van de vorderingen bij rekenen en wiskunde, technisch lezen en spelling.

pagina 12 van 15


Naast de toetsscores wordt geprobeerd ook kindkenmerken bij de analyses te betrekken en worden zorgleerlingen specifiek genoemd. Maar niet altijd is duidelijk wat voor specifieke vraag die zorgleerlingen hebben. Voor de andere belangrijke vakgebieden worden komend schooljaar groepsplannen opgesteld en gaat de school ook kindkenmerken betrekken. Bij deze vakgebieden krijgen de zorgleerlingen alleen met de gelaagde instructie aandacht. Omdat het deel van de zorg dat in de groepen wordt gegeven te weinig specifiek wordt benoemd en onvoldoende wordt gerelateerd aan de diagnoses die zijn gesteld beoordeelt de inspectie de uitvoering van de zorg nog als onvoldoende. Kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is de afgelopen twee jaar versterkt. Dit hangt samen met de aansturing door de directie en de steun die uitgaat van de Kwaliteitsaanpak Amsterdam. De directie ziet de verbetering en borging van de kwaliteit als een van haar kerntaken. Zij zorgt voor een scherpe kijk op de leerlingenpopulatie en volgt systematisch of zich veranderingen in de samenstelling voordoen en analyseert vervolgens of dit tot aanpassing in haar onderwijs moet leiden. Door veelvuldige groepsbezoeken is er een goed beeld van de competenties van de leraren afzonderlijk, maar ook van ontwikkelingen die schoolbreed nodig zijn. Ook weet de school haar opbrengsten zo in beeld te brengen dat zij input kunnen vormen voor het formuleren van nieuwe streefdoelen voor de opbrengsten. De verbeteractiviteiten worden voortdurend gevolgd en geëvalueerd. De evaluaties worden diepgaand besproken en zorgvuldig vastgelegd. Het team vertoont cohesie en laat zien dat het hoge verwachtingen heeft van de leerlingen. Dit alles overziend heeft de inspectie het vertrouwen dat de kwaliteitszorg het kompas zal zijn voor de verdere ontwikkeling van de school.

pagina 13 van 15


3

Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan De Nellestein het basisarrangement toe. De kwaliteit van het onderwijs is weer voldoende. Dit betekent dat de school niet langer onder intensief toezicht valt. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd.

pagina 15 van 15

Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij

Recommend Documents