gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6280 Inboeknummer 15bst00529 Dossiernummer 15.17.751 21 april 2015
Commissie notitie Onderwerp: Sportvisie 2015-2019 'Sportexpeditie Eindhoven: beweeg mee' Inleiding In het coalitieakkoord ‘Expeditie Eindhoven: iedereen mee’ 2014-2018 is een nieuwe sportvisie aangekondigd. In deze commissienotitie wordt de hoofdlijn geschetst van de nieuwe sportvisie. Deze notitie is mede tot stand gekomen op basis van de gesprekken die zijn gevoerd met de Eindhovense Sportraad (ESR), de klankbordgroep, andere (sport)partners en andere betrokkenen. Aan de stad en de raadscommissie vragen wij nu om een reactie, zodat wij deze commissienotitie kunnen uitwerken in de nieuwe sportvisie ‘Beweeg mee, sportexpeditie Eindhoven’.
Wettelijke taak Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Opstellen sportvisie is afspraak in coalitieakkoord 2014-2018 “Expeditie Eindhoven, Iedereen mee” Onvermijdelijk
Advies gevraagd aan de commissie om De sportvisie voorziet in de visie op 2025, de doelstellingen voor de periode 2015 - 2019 en de daarbij behorende maatregelen. Wij vragen advies aan de commissie over het volgende: 1. De visie op 2025 met de inzet Eindhovenaren in beweging brengen om te zorgen voor betere gezondheid, betere leerprestaties, meer welzijn en meer verbinding en ontmoeting tussen mensen. Dit leidt tot: a. Beweging van accommodaties naar activiteiten; b. Verbinding tussen domeinen, organisaties en partijen in de stad; c. Innovaties door sport; d. Drie klokuren goed bewegingsonderwijs voor elk Eindhovens kind; e. Gezondheid en ontmoeting; f. Openbare ruimte als living sportlab; g. Netwerken van verenigingen in wijken en buurten; h. Kern- en nieuwe sporten, waaronder urban sports; en i. Evenementen passend bij de Brainport regio Eindhoven. 2. De doelstellingen voor de periode 2015 – 2019: a. Goed bewegingsonderwijs;
Raadsnummer 15R6280
b. Groeiende sportparticipatie; c. Toename vitaliteit verenigingen; d. Multifunctionele inzet accommodaties en openbare ruimte; en e. Sport als onderdeel van ‘smart city’. 3. De acties voor de periode 2015 - 2019: a. Verbinden en versterken samenwerking tussen domeinen, organisaties en partijen in de stad; b. Blijven inzetten op innovaties door sport; c. Inzet op meer goed bewegingsonderwijs voor elk Eindhovens kind; d. Investeren in openbare ruimte als living sportlab; e. Inzetten op kern- en nieuwe sporten, waaronder urban sports f. Business case Indoor Sport Centrum; g. Sluiten sporthal Eckart in relatie tot onderwijs; h. Minder voetbalverenigingen; i. Beter beheer en exploitatie tennis; j. Sluiting IJssportcentrum; k. Systeeminnovatie digitalisering klantcontacten; l. Tariefdifferentiatie en e-tickets. Daarnaast vragen we de commissie een voorkeur uit te spreken voor de opties aangaande de omvorming van het golfslagbad tot een familiebad. Sportexpeditie Eindhoven 2015-2019: beweeg mee, visie op 2025 Beweeg mee. Eindhovenaren in beweging brengen om te zorgen voor betere gezondheid, betere leerprestaties, meer welzijn en meer verbinding en ontmoeting tussen mensen. Dat is de kern van de sportexpeditie die in deze sportvisie wordt neergezet. Een sportexpeditie, die nu noodzakelijke keuzes maakt omdat de beleving van sporten en bewegen verandert, de samenleving in transitie is en om de vanzelfsprekendheid te creëren dat elke Eindhovenaar sport en beweegt. De sportvisie begint met het beeld van sportinnovatiestad Eindhoven in 2025. In dat jaar is Eindhoven opnieuw de sportstad van Nederland. Doordat steeds keuzes zijn gemaakt vanuit de sportvisie en gericht is ingezet op de actieve houding van mensen, verenigingen, bedrijfsleven en kennisinstellingen is Eindhoven een sportstad in een sportregio. Dit komt mede doordat het aantal regelmatig sportende Eindhovenaren is gegroeid vooral door een relatief forse groei in de negentien gekozen Eindhovense aandachtsgebieden, waar door gemeente en partners wordt ingezet op verbetering van de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. In deze gebieden is door inzet van sport- en wijkverenigingen, private partijen, sporters, inwoners en de gemeente een sterke bundeling ontstaan van wijk- en sportfuncties. Door de samenwerking is sport beter betaalbaar voor de gemeente, vooral ook doordat andere partijen investeren in bewegen en sport. De gemeente richt zich vooral op het bereikbaar, betaalbaar en toegankelijk houden van sport en accommodaties. Daarnaast is de gemeente de partij die verbindingen tot stand brengt en zorgt dat dingen mogelijk worden gemaakt. De meeste accommodaties worden niet alleen meer voor sportdoeleinden gebruikt, maar ook voor sociale en wijkactiviteiten en door andersoortige verenigingen. Samen met welzijnsorganisaties zorgen we voor een groot en veelzijdig aanbod dat voldoet aan de
2
Raadsnummer 15R6280
vraag, waardoor er voor elk wat wils is. Waar het gaat om accommodaties met een bovenlokale functie heeft de regio de handen ineengeslagen. Innovaties door sport In 2025 krijgt Eindhoven complimenten door de blijvende stroom van innovaties. Innovaties die topsporters stimuleren tot betere prestaties en die zorgen dat Eindhovenaren gemakkelijk en vooral ook met meer plezier kunnen sporten en bewegen. Innovaties stimuleren de breedte en de top. Door de samenwerking met de provincie Noord-Brabant, kennisinstellingen en bedrijfsleven en door Europese subsidies is het stevige fundament verder uitgebouwd. In 2025 zijn sport en bewegen slimmer geworden door de toepassing van technologie, zoals sensoren in bijvoorbeeld velden, tennisrackets en hardloopschoenen. Het Pieter van den Hoogenband zwemstadion staat nog altijd aan de top als het om innovatie gaat. Eindhoven is een living lab op het gebied van sport en bewegen; niet alleen in de fieldlabs, maar de gehele openbare ruimte. Sport past binnen de ambities die Eindhoven als ‘smart city’ heeft en die de Brainport regio Eindhoven de titel ‘smartest region of the world’ opleverde. Bovendien hebben de fieldlabs economische waarde door de ontstane start ups die de innovaties vermarkten. Bewegingsonderwijs voor elk Eindhovens kind In 2025 is het voor alle Eindhovense kinderen de gewoonste zaak dat ze sporten en/of bewegen, vooral ook doordat de school(omgeving) en de directe leefomgeving sporten en bewegen stimuleren. In 2025 krijgen kinderen op alle basisscholen minimaal drie klokuren goed bewegingsonderwijs. Een vakleerkracht, bevoegde leerkracht of vakleerkracht in opleiding geven de lessen. Fontys speelt een belangrijke rol daarin. Leerlingen kunnen kennismaken met vele sporten en bewegingsvormen. Een goed programma bestaat door de samenwerking tussen de scholen in het primair onderwijs, schoolbesturen, verenigingen, gemeente en leerlingen van het hoger en beroepsonderwijs. Gezondheid en ontmoeting Sport draagt fors bij aan de verbinding tussen mensen en de gezondheid van mensen. Dat begint bij de jeugd en geldt verder ook voor iedereen. Door het veranderde gebruik (en waar nodig veranderde inrichting) van de openbare ruimte, de beloning van gezond gedrag en het brede accommodatieaanbod stimuleert Eindhoven gezond gedrag. Vanuit het WIJ Eindhoven gedachtegoed is de sociale basis versterkt, niet in de laatste plaats dankzij sport en bewegen. In het bijzonder bij sportverenigingen hebben samenkracht en eigen kracht vorm gekregen. Verenigingen stellen zich open voor onder meer wijkfuncties, school- en ouderensporten en kinderopvang. In dat kader is een deel van de uitvoering van de huidige sociale werkvoorziening teruggegeven aan de stad. Hiermee is de maatschappelijke functie van sportverenigingen versterkt. Openbare ruimte als living sportlab De openbare ruimte nodigt uit tot bewegen. De omgeving is groen waar het kan, heeft geschikte en veilige wandel-, fiets- en hardlooppaden. Een groene uitstraling, juiste verlichting en goede ondergrond zijn elementen die daarbij passen en waar we ons op richten. Zo zijn speeltoestellen ook bruikbaar voor meerdere vormen van beweging en ontmoeting en wordt de nodige creativiteit gebruikt om de openbare ruimte te gebruiken
3
Raadsnummer 15R6280
als sport- en beweeglocatie. Voor jong en oud bestaat de mogelijkheid om hun favoriete sport in de openbare ruimte te beoefenen. Hierdoor sporten en bewegen ook ouderen steeds meer. Jongeren die nu nog weinig sporten, bewegen in 2025 meer omdat zij meer mogelijkheden zien om hun favoriete sport te kunnen beoefenen. De herinrichting van de openbare ruimte gebeurt op basis van het profiel van de wijk. Voor de inrichting en het beheer en onderhoud van de openbare ruimte zijn bijzondere constructies ontwikkeld, waarbij de triple helix op buurtniveau is doorontwikkeld tot een quadruple helix: bewoners en verenigingen, bedrijfsleven, onderwijs en overheden. Daarmee kunnen veranderingen daadwerkelijk worden gerealiseerd. Netwerken van verenigingen Door de vanzelfsprekend geworden samenwerking tussen en met de verschillende domeinen wordt het beschikbare geld gericht ingezet juist voor die mensen die het nodig hebben. Vele goede projecten, vooral door bewoners zelf geïnitieerd, krijgen een vervolg in de wijken en buurten. Bewoners en verenigingen versterken elkaar hierbij, zijn complementair en hun beider inzet is noodzakelijk. Dit zorgt voor goede aansluiting bij verenigingen, waardoor zij vitaler zijn. Ook de wijksportclubs en de meer traditionele sportverenigingen vormen in 2025 een netwerk waardoor mensen goed, gericht en veilig kunnen sporten en bewegen in Eindhoven. De rol van de traditionele verenigingen is veranderd. Verenigingen hebben hun maatschappelijke rol zodanig opgepakt, dat ze samenwerken in de quadruple helix op buurtniveau. Het onderscheid tussen gebonden en ongebonden sport is meer en meer vervaagd en lopen steeds meer in elkaar over. Kern- en andere sporten In de vijf kernsporten presteert Eindhoven in 2025 nog altijd top. Zowel met voetbal, hockey, zwemmen, hardlopen/atletiek als urban sports doet Eindhoven mee in de top en heeft een brede basis waar het op steunt. De urban sports als BMX, free running en skate boarding hebben een enorme vlucht genomen. Door het brede sportaanbod zijn de mogelijkheden om te sporten en bewegen onverminderd groot en sterk. Eindhoven is toonaangevend in de ontwikkeling van nieuwe sporten en nieuwe bewegingsvormen. Dit komt door de kracht van de ontwikkelingen in de fieldlabs en de wens van bedrijven en organisaties te investeren in nieuwe mogelijkheden. Nieuwe sporten krijgen de ruimte door gebruik te maken van de openbare ruimte en sportaccommodaties. Andere sporten blijven zich ontwikkelen door de brede basisinfrastructuur en de mogelijkheden in de openbare ruimte van Eindhoven en haar omgeving. Urban sports Door de aandacht vanuit de stad en door het gebruik van bestaande accommodaties hebben urban sports een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt. Bijzonder is de ontwikkeling van urban sports in de breedte. Niet alleen gericht op de sport en cultuur zelf, maar ook richting het onderwijs, werk en het betrekken van vooral jongeren bij activiteiten. Door aanpassingen in de openbare ruimte zijn urban sports niet meer weg te denken uit het Eindhovense straatbeeld. De urban sports uit 2015 zijn in 2025 al veel verder ontwikkeld, mede door de aansluiting urban sports bij de bloeiende fieldlabs Om de topsportontwikkeling van urban sports vorm te geven, is er aansluiting gevonden bij faciliteiten van andere topsporters (zoals CTO). Dit leidt vooral tot verbetering in voeding,
4
Raadsnummer 15R6280
krachttraining en de combinatie van sport en onderwijs. Ook door evenementen staat Eindhoven op de kaart als urban sportsstad. Evenementen Sport is een prachtig podium om de pijlers techniek, design en kennis van Eindhoven uit te dragen. In 2025 is het vanzelfsprekend dat de programma's, activiteiten en keuzes rond sport door een proactieve houding van de gemeente en haar partners naadloos aansluiten op de pijlers van de stad. Sport versterkt het verhaal van Eindhoven, versterkt het imago van de stad en regio en draagt bij aan maatschappelijke en economische doelen. Niet alleen van de gemeente, maar vooral ook van onze samenwerkingspartners als bedrijfsleven en andere overheden. In 2025 is het gewoon dat ieder jaar vijf evenementen centraal worden gesteld die worden ingezet als 'brug' naar samenwerking tussen verschillende terreinen en tonen ze zowel sportieve, maatschappelijke als economische waarde die van strategisch belang zijn voor Brainport. Argumenten Met de schets van Eindhoven in 2025 vraagt de sportvisie 2015-2019 om acties en maatregelen voor de komende periode. In deze paragraaf lichten we toe hoe en waarom we tot deze visie komen en wat we daarvoor in de actieperiode 2015 – 2019 van deze sportvisie moeten doen. 1. Tijd voor keuzes in tijd van transitie We hebben ambities en wensen rond sporten en bewegen in Eindhoven, zoals blijkt uit onze visie op 2025. Tegelijkertijd verandert de samenleving (en daarmee de rol van de overheid) en zijn onze middelen schaars. Het is daarom onvermijdelijk keuzes te maken. We zullen niet alles kunnen doen wat we willen doen. In deze transitieperiode willen we de nieuwe visie waar gaan maken, waarbij ook de bestaande basisinfrastructuur toekomstvast dient te worden gemaakt. De sportvisie 2015 - 2019 kleurt de transitieperiode in die we als maatschappij nu doormaken en waarmee de rol van de overheid verder verandert. Sport is geen doel op zich, maar een middel dat wordt gebruikt om ambities te realiseren rond het welzijn van mensen (gezondheid, beweging, leer- en werkprestaties) en de ambities van de stad en regio. Dit betekent dat sport en bewegen nadrukkelijk een rol krijgen in de sociale basisinfrastructuur in de stad. Dit vraagt ook om sport niet alleen vanuit de huidige structuren te bekijken, maar juist meer vanuit de relatie met thema’s in het sociaal domein en met wijken en buurten of juist de regio. Gebiedsontwikkelingen kunnen bijdragen aan de stimulering van sport en bewegen voor Eindhovenaren en mensen uit de regio. Het vraagt ook een andere kijk op de inzet van onze middelen, waarbij ook activiteiten gericht op sport en bewegen anders kunnen worden gefinancierd. Ook het meer en meer inrichten van keuzes op basis van ontwikkelingen voor wijken, buurten, stad en regio kunnen leiden tot andere keuzes en andere financieringsvormen. Juist door de preventieve bijdrage die sport en bewegen leveren, zijn andere wegen van ontwikkelen, organiseren en financieren mogelijk. De verbindingen met zowel de sociale als de ruimtelijke ontwikkelingen dient juist in deze transitieperiode, zowel binnen als buiten de gemeentelijke organisatie te worden gelegd. We willen nadrukkelijk aansluiten bij de sociale basis, zoals die wordt genoemd in de visie van WIJ Eindhoven, maar ook bij de ruimtelijke ontwikkelingen die gepland zijn en
5
Raadsnummer 15R6280
worden. De rol van de gemeentelijke overheid ontwikkelt zich van een overheid die zelf zorgt voor het aanbod naar een overheid die de vraag opvangt en daarbij aanbod faciliteert. De wijze waarop dat gebeurt, kan daarbij verschillend zijn. Dat dient in de looptijd van deze sportvisie vorm te krijgen. 2. Waarde van sport Sportbeoefening leidt tot plezier en levert een substantiële bijdrage aan de gezondheid, sociale samenhang en het welzijn van de inwoners. Sport is een belangrijk preventief instrument. Het leidt voor de jeugd tot hogere leerprestaties en startkwalificaties en levenslang profijt door het aangeleerde normen- en waardenbesef. We leggen het accent dan ook op sport als middel (de instrumentele waarde van sport) met een grotere rol voor sport en bewegen als middel voor de ontwikkeling en de prestaties van kinderen (onderwijs), het tegengaan van overgewicht en het bevorderen van een gezondere leefstijl (gezondheid) en leefbaarheid in wijken en buurten (welzijn). Daarbij sluiten we aan bij onder meer de Impuls Brede Scholen, Sport en Cultuur en gebiedsontwikkelingen. Sport moet participant zijn in Wij Eindhoven om de sociale basis te creëren en samenwerken met jeugd- en welzijnsorganisaties, zorgverzekeraars en instellingen en woningcorporaties. Sport moet deelnemer zijn bij gebiedsontwikkelingen om de plaats van sport en bewegen in wijken en buurten te borgen. Met de inzet van onze combinatiefunctionarissen, buurtsportcoaches en gebiedscoördinatoren willen we de samenwerking verder versterken. Door de transities kan de gemeente het bestaande aanbod (individueel, professioneel en relatief duur) aanpassen. Dit zal deels kunnen worden vervangen door een nieuw collectief aanbod en verder gericht inspelend op de vraag van mensen. 3. Trends rond (on)georganiseerde en (on)gebonden sport 1 De samenleving verandert. Waar de deelname aan de verenigingssport stabiliseert , groeit het aantal beoefenaren van ongebonden sport. Dit is sport die naast de al dan niet betaalde deelname aan de activiteit zelf geen andere verplichtingen kent, zoals het lidmaatschap van een vereniging en daarbij horende taken. Dit komt mede doordat mensen zich steeds meer bewust worden van de noodzaak om voldoende te bewegen, technologische ontwikkelingen, innovaties, commerciële initiatieven en alternatieve vormen van verenigingslidmaatschap. Het gaat onder meer om (toer-)fietsen, hardlopen, zwemmen en fitness, maar ook onderdelen van urban sports als breakdance, skaten en freerunning. Wij willen ongebonden sport stimuleren via de (her-)inrichting van onze sportaccommodaties en de openbare ruimte en gebieds- en technologische ontwikkelingen te stimuleren. Naast ongebonden sport is ook anders georganiseerde of ongeorganiseerde sport steeds belangrijker. Dit is sport die individueel of ad hoc georganiseerd wordt beoefend.
1
In 2012 was 39% van alle Eindhovenaren (4-84 jaar) lid van een sportvereniging; in 2013 35% en in 2014 36%. Bron: monitor sportparticipatie uit de inwonersenquête Eindhoven, IE2014_NotitieSportparticipatie, Gemeente Eindhoven, Control, BIO
6
Raadsnummer 15R6280
Uitgangspunten, doelstelling en randvoorwaarden In deze paragraaf wordt aangegeven op welke wijze waarop wij in de periode 2015 – 2019 invulling willen geven aan de geschetste visie. De visie voorziet in de situatie in 2025, waarvoor de komende jaren belangrijke stappen moeten worden gezet. Deze daarvoor benodigde acties staan weergegeven in deze paragraaf. 1. Uitgangspunten De visie op de toekomst van sportief en bewegend Eindhoven kan alleen vorm krijgen door actief aan de slag te gaan. Daarbij hebben wij uitgangspunten geformuleerd die nodig zijn om keuzes te kunnen maken in deze transitieperiode, waarbij we ruimte geven aan de trends rond sporten en bewegen en de waarde die sporten en bewegen hebben voor de maatschappij. Wij definiëren hierbij de volgende uitgangspunten. 1.1. Actieve en verbindende houding De sportvisie betekent niet achterover leunen met de handen over elkaar, maar iedereen oproepen om (mee) te bewegen. Samen werken we aan een leven lang verantwoord en duurzaam bewegen en sporten voor elke Eindhovenaar. In die vitale Eindhovense samenleving focussen we op (1) (bewegings)onderwijs voor het leggen van de basis en (2) samenwerking met en tussen (sport) partners. Om dat te bereiken wordt vanuit sport actief de verbinding gezocht met andere domeinen en roepen we andere domeinen en partners ook op die verbinding te zoeken en te vinden. We vragen het onderwijs om aan de slag te gaan met de verbetering van vitaliteit van jongeren als bijdrage aan verbetering van leerprestaties en een actieve en gezonde levensstijl zonder overgewicht. Met het bedrijfsleven werken we aan verbinding van sport met de maatschappelijke en economische waarden, zoals het aantonen van de bijdrage van sport in het verhogen van de productiviteit en de bedrijfsprestaties. Ook zoeken we met hen naar innovaties die zowel de breedte- als topsport versterken. Met sporters, sportverenigingen, andere overheden en de vele andere (sport)partners zorgen we dat sport en bewegen onderdeel zijn van het dagelijks leven in de Brainport regio Eindhoven. Sport houdt immers niet op bij de grenzen van de stad. Dat betekent ook dat sport verbindingen zoekt met thema’s als duurzaamheid en groen en partner is bij ruimtelijke ontwikkelingen in de stad en regio. Sport moet verbanden leggen naar de openbare ruimte en het onderwijs, sport bij bedrijven en organisaties zelf en de kansen benutten die de drie decentralisaties van taken van het Rijk naar de gemeente ons bieden (sociaal domein / WIJ Eindhoven). Daarnaast wordt de Eindhovense expertise rond design en innovatie actief ingezet om ontwikkeling en vooruitgang te blijven stimuleren. Sport wordt daarmee een belangrijke drager voor Eindhoven als smart city door het toepasbaar maken van experimentele (sensor-)technologie en het ter beschikking stellen van data. Ook gaan we gericht en actief aan de slag met evenementen, zodat deze gebruikt kunnen worden als bijdrage aan de sociale, sportieve en economische doelen van Eindhoven.
7
Raadsnummer 15R6280
1.2. Van accommodaties naar ontwikkelingen en activiteiten, van professionals naar eigen kracht Als de directe leefomgeving uitnodigt tot sporten en bewegen is er naar onze overtuiging de grootste winst te behalen in gezondheid, welzijn en prestaties. Met een breed aanbod van accommodaties, goede inrichting van de openbare ruimte en kansen dichtbij huis in wijken zien wij mogelijkheden om de sportparticipatie te vergroten. Voor het aanbod van onze voorzieningen betekent dit dat wij kiezen voor verbetering; voor het gebruik ervan kiezen wij voor intensiveren of wanneer dat niet mogelijk is voor anders organiseren. Dat vraagt een sterke samenwerking van georganiseerde en ongeorganiseerde sport, onderwijs, welzijn, zorg en vastgoed. Het vraagt ook dat nadrukkelijk wordt gekeken naar wat er nodig is op het niveau van regio, stad en wijk en welke (gebieds)ontwikkelingen toch plaatsvinden of kunnen plaatsvinden. Dit vraagt nauwe aansluiting bij de gebiedsverkenningen die afgelopen periode hebben plaatsgevonden. De accentverschuiving van faciliteren naar activeren is bedoeld om de sportparticipatie gericht te verhogen, het benutten van de openbare ruimte voor sport en bewegen te vergroten, de effectiviteit van onze accommodaties te vergroten en zo onze inzet van mensen en middelen nog beter te laten renderen. We gaan daarbij ook uit van de eigen kracht van inwoners en samenkracht om dat te bereiken. Niet professionals doen alles voor onze inwoners, maar inwoners zijn zelf primair in staat dingen te doen. De overheid maakt het mogelijk. Ons accommodatieaanbod bepaalt nu meer dan 80% van de sportbegroting; de accentverschuiving moet erin resulteren dat dit percentage afneemt, de inhoud meer leidend is dan de accommodatie en dat er meer ruimte ontstaat voor nieuwe of andere initiatieven. Bereikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit blijven sleutelbegrippen, maar de komende jaren wordt de beweging ingezet om sport en bewegen een vanzelfsprekend onderdeel te laten zijn bij ruimtelijke ontwikkelingen. Mede daarom gaan we ook aan de slag met een systeeminnovatie om het verhuursysteem aan te passen en digitale mogelijkheden voor (ver)huur en gebruik van accommodaties groter te maken. Naast het multifunctionele gebruik op Sportpark Eindhoven Noord zullen ook andere gemeentelijke sportaccommodaties zoveel als mogelijk worden ingezet voor andere vormen van gebruik, zoals bewegingsonderwijs, buurtsport en sport/zorgarrangementen. De accommodaties en clubhuizen zullen daarmee, binnen de (on-) mogelijkheden voor (para-)commercieel gebruik, meer multifunctioneel worden benut. Voor zover het gebruik van specifieke voorzieningen daarmee niet of onvoldoende kan worden geïntensiveerd, zal worden voorgesteld om deze af te stoten. De capaciteitsbenutting wordt mede maar niet uitsluitend beoordeeld op basis van de planningsnormen van sportbonden, NOC*NSF en/of VNG. Ook zal met de regio nadrukkelijk worden gekeken naar accommodaties met bovenlokale functies. 1.3. Gebruik maken van innovatie, technologie en design In 2015 komen we met een plan van aanpak voor innovatie, technologie, design en sport, passend binnen de kaders van de sportvisie. In dit plan wordt ingegaan op de betrokkenheid van partners in innovatie, technologie en design en de inzet van innovatie- en designmiddelen. Die inzet is gericht op de ambities rond onder meer bewegingsonderwijs, sportparticipatie, kernsporten en verbinding van domeinen met sport. Samen met kennisinstellingen, onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en andere
8
Raadsnummer 15R6280
partners in sport en innovatie willen we echt zorgen voor goede en gerichte innovatie. Doel is allereerst het profijt voor de breedtesport en daarna de topsport. Sporters moeten de inspanningen met en door design- en innovatiegelden daadwerkelijk voelen en merken. 2. Doelstellingen De visie op 2025 heeft een perspectief geschetst waar we naar toe willen werken. Daarbij werken we aan verbinding met andere domeinen en partijen. We zetten nadrukkelijk in op activiteiten en mensen. Voor de periode 2015 – 2019 betekent dit dat wij gericht willen werken aan een vijftal doelstellingen. 2.1. Goed bewegingsonderwijs voor elk Eindhovens kind Wij willen borgen dat in 2019 aan alle leerlingen in het primair onderwijs in Eindhoven tenminste twee klokuren en bij voorkeur drie klokuren per week goed en gevarieerd bewegingsonderwijs wordt gegeven. In 2025 willen we minimaal drie klokuren voor ieder kind hebben. Hierbij werken we actief samen met het onderwijsveld. 2.2. Groeiende sportparticipatie We willen groei van de sportparticipatie. Tot nu toe meten we het aantal sporters aan de hand van de norm van minimaal 10 keer per jaar sporten volgens de landelijk erkende 2 richtlijnen sportonderzoek (RSO) methode . Deze methode kent echter ook meerdere niveaus zoals minimaal twaalf maal per jaar sporten (de ‘af en toe’ sporter) en minimaal 40 keer per jaar sporten of vier keer per maand (de ‘regelmatige’ sporter). Sinds 1 januari 2013 is de wekelijkse sporter de belangrijkste norm. Dit wordt gemeten via de NOC*NSF Sportdeelname Maandmeting. Ook wordt daarin de mate van activiteit, beweegnorm en plaats van sportbeoefening (sportclub, vereniging of individueel) gemeten. Deze verschillende kengetallen worden gebundeld in de NOC*NSF Sportdeelname Index en laten de ‘temperatuur’ zien van de sportdeelname in de breedste zin van het woord. Een aantal gemeentes volgt reeds deze meetmethode. In lijn met deze visie willen wij bekijken hoe de norm wordt aangepast aan de inmiddels de nieuwe van meten. Wij beogen vooral verhoging van de sportparticipatie in de aangewezen actiegebieden door de intensieve samenwerking tussen partijen in wijken en buurten. Of mensen nu georganiseerd of ongeorganiseerd sporten maakt daarbij niet uit. Doel is dat zo veel mogelijk mensen bewegen. Juist daarom willen wij ook gerichter meten, zodat de impact van onze maatregelen zichtbaarder worden. 2.3. Toename vitaliteit verenigingen De vitaliteit van de verenigingen wordt afgemeten aan aantallen leden, actief kader, kwaliteit van de accommodatie en financiële stand van zaken. Waar de vitaliteit in 2014 61% bedroeg, stellen wij ons ten doel deze te laten stijgen tot 70% in 2019. Vanaf 2014 wordt het onderzoek jaarlijks gehouden en als extra dimensie wordt de sociaalmaatschappelijke vitaliteit (activiteiten gericht op niet-leden en samenwerking met
2
Kengetal staat voor 4-84-jarigen die meer dan een keer per jaar aan sport doen (model Richtlijnen Sportdeelname Onderzoek ). Bron: monitor sportparticipatie uit de inwonersenquête Eindhoven, IE2014_NotitieSportparticipatie, Gemeente Eindhoven, Control, BIO.
9
Raadsnummer 15R6280
andere organisaties) gemeten en toegevoegd aan het vitaliteitsonderzoek. Dit sluit aan bij de ambitie van versterking van de maatschappelijke rol van verenigingen. 2.4. Multifunctionele inzet van accommodaties en openbare ruimte We willen onze accommodaties zo optimaal mogelijk benutten. De komende jaren willen we de capaciteit van sportzalen, sportzaken en andere sportaccommodaties zo optimaal mogelijk inzetten. Hierbij wordt gekeken naar de bestaande bezettingsnormen. Het gaat hierbij zowel om wijkvoorzieningen als voorzieningen voor stedelijk en bovenstedelijk niveau. Indien blijkt dat bepaalde accommodaties onvoldoende kunnen worden ingezet, moet de exploitatie nader worden overwogen. Samenvoeging of sluiting behoort dan zeker tot de opties. De openbare ruimte zien wij als een fieldlab voor sporten en bewegen op een laagdrempelige wijze in de stad. Door met gebruikers van de openbare ruimte, zoals ongebonden sporters, de stad in te gaan en kijken naar de daadwerkelijke behoeften in de stad, willen we de vraag uit de stad nadrukkelijker formuleren. Zo kunnen veel en minder gebruikte voorzieningen in de stad mogelijk beter kunnen worden ingezet door ze aan te passen of te verplaatsen. 2.5. Sport mede als drager van Smart City Het gebruiken maken van innovaties zien wij als een belangrijk middel om sport zich verder te laten ontwikkelen in onze stad. Eindhoven ontwikkelt zich steeds meer als een ‘Smart city’, waarvoor ook een agenda is opgesteld. Door het opgebouwde uitgebreide innovatienetwerk is de doelstelling om sport een zichtbare bijdrage te laten leveren van Eindhoven als smart city. 3. Acties Sportvisie In de sportvisie laten we zien dat we sportstad Eindhoven in een sportieve regio en provincie verder willen ontwikkelen. Een ontwikkeling waarbij we willen inspelen op de trends van deze tijd: meer ongebonden en ongeorganiseerd sporten, minder georganiseerde en gebonden sport. Denk daarbij aan sporten als free running, de BMXbaan in Strijp of het hardlopen met een groep mensen die via social media afspreken. Dat vraagt een andere, een meer integrale benadering van de wijze waarop we als gemeente een rol spelen in sport en bewegen. Een visie waarbij vanuit de belangen van de wijk, de stad en de regio wordt gedacht, waarbij de domeinen sport, ruimte en sociaal bij elkaar komen. Hier zit echter wel een dilemma, omdat we nu eenmaal veel accommodaties hebben gebouwd in de stad. Vanuit bestaande accommodaties proberen we zo optimaal mogelijk sporten en bewegen aan te bieden. Maar voldoen die accommodaties aan de eisen van nieuwe sporten, urban sports en mensen die ongebonden en/of ongeorganiseerd sporten? In deze transitieperiode schuren de belangen van de traditionele wijze waarop sport is gevormd, met de belangen van nieuwe ontwikkelingen die worden gevoed door onder meer ontwikkelingen rond design en innovatie. Daarbij willen we ruimtelijke ontwikkelingen en de openbare ruimte ook meer (en slim) inzetten om onze ambities vorm te geven. Waar ambities grenzeloos kunnen zijn, kennen mogelijkheden vaak wel grenzen. Deze liggen met name in de capaciteit bij de gemeente en haar partners en op het financiële vlak. Die opgave ligt er ook, en ook die brengen we hier in beeld. Om de stap te zetten van de accommodatiegerichte aanpak naar de activiteitgerichte aanpak zetten we stappen in de
10
Raadsnummer 15R6280
visie, maar moeten we nog verder gaan om de beweging vorm te geven. Dan past het niet om accommodaties waarvan de exploitatietekorten oplopen blijvend te financieren. Als gevolg van de geformuleerde visie, de benoemde uitgangspunten en doelstellingen is het mogelijk een aantal logische stappen te benoemen. Deze kunnen worden gezien als zaken waarmee invulling wordt gegeven aan de beweging uit de visie. 3.1. Aandachtsgroepen verhoging sportparticipatie Voor bepaalde groepen Eindhovenaren geldt dat gerichte aandacht nodig is, omdat er sprake is van een achterstand. Dit is het geval bij mensen met een functionele beperking, inkomensachterstand, senioren en leerlingen in het primair onderwijs. Voor deze groepen geldt dat nadrukkelijk aandacht wordt gezocht bij het beleid van het sociaal domein en WIJ Eindhoven en de aanpak in de negentien actiegebieden. Specifiek: b Wij gaan de discussienota ‘Gehandicaptensport in Eindhoven 2008-2015’ actualiseren op basis van de verwachte resultaten van een onderzoek. We willen borgen dat minder validen voldoende aansluiting hebben bij de mogelijkheden tot sporten en bewegen. b Om de sportparticipatie onder de laagste inkomensgroepen te stimuleren, subsidiëren we het Jeugdsportfonds voor kinderen/jongeren van 4 tot 18 jaar. Vanuit het armoedebeleid zijn er meerdere regelingen. We gaan gericht bekijken of er geen onnodige stapelingen zijn. b De groep senioren is groeiende. Vanuit de samenhang met de transities in het sociaal domein en de activiteiten van verenigingen zelf is er specifieke aandacht. De bestaande regelingen worden daarbij onder de loep genomen. b Met de ambitie rond bewegingsonderwijs is er aandacht voor leerlingen in het primair onderwijs. In die ambitie zien wij voor Sportformule een belangrijke verbindende en activerende rol samen met het voortgezet onderwijs, Fontys en het middelbaar beroepsonderwijs. Samen met onder meer de Rijksoverheid en lokale onderwijsinstellingen willen we in deze periode een grote slag slaan om meer klokuren bewegingsonderwijs aan te bieden aan Eindhovense kinderen. 3.2. Kiezen voor vitale verenigingen Sportverenigingen blijven rekenen op onze steun om hun leden in staat te stellen hun sport te beoefenen en zo te participeren in de maatschappij. Verenigingen die vitaal en maatschappelijk relevant willen zijn moeten er daarbij op kunnen rekenen dat de gemeente hun bijdragen aan de nieuwe zorgtaken van de gemeente herkent, ondersteunt en waardeert. Wij dagen verenigingen uit een maatschappelijke rol te pakken, waarbij wij nadrukkelijk moeten aangeven wat wij hieronder verstaan. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de samenwerking met de wijk, verenigingen en onderwijsinstellingen. Wij zien hierin dat verenigingen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de verhoging van de sportparticipatie. Anderzijds willen wij verenigingen en takken van sport die dat kunnen de ruimte bieden om de accommodaties die ze van ons huren over te nemen. Zij kunnen dan hierover zelfstandig de exploitatie en het beheer te voeren. Zo voeren we met de Eindhovense tennisverenigingen hierover reeds het gesprek. Onder de juiste voorwaarden leidt de overdracht van accommodaties tot een verhoogde zelfredzaamheid onder de verenigingen/sporten. Dit kan leiden tot een
11
Raadsnummer 15R6280
kostenvoordeel voor zowel de gemeente als de gebruikers. Dit past ook binnen de gedachte dat we meer toe willen naar het belonen van vitale verenigingen of verenigingen die aantonen te verbeteren in plaats van het steeds blijven ondersteunen van de niet-vitale verenigingen. 3.3. Kern- en andere sporten Wij beschouwen voetbal, hockey, hardlopen/atletiek, zwemmen en urban sports als onze kernsporten. Dit betekent dat naast de basisinfrastructuur ook wordt gekeken naar de versterking van deze sporten in de Eindhovense samenleving. Die inzet richt zich wat ons betreft in ieder geval op evenementen, op vergroting van de vitaliteit en maatschappelijke rol van verenigingen en innovaties. De exacte invulling van deze ambitie willen wij doen in samenspraak met sporters en verenigingen. Voor nietkernsporten wordt gezorgd voor de basisinfrastructuur, maar alleen als daar fysieke en financiële ruimte voor is. ‘Buitenkansjes’ worden gepakt indien daar ruimte voor is. Voor de kernsporten geldt het volgende: b Voetbal. De vitaliteit van sommige verenigingen baart zorgen. In een voetbalplan wordt aandacht besteed aan de onvermijdelijke vermindering van het aantal voetbalverenigingen (door bijvoorbeeld fusies), criteria voor vervanging van natuurgras door kunstgras en de impuls voor het meisjes- en vrouwenvoetbal. Ook is er aandacht voor de maatschappelijke rol van PSV en FC Eindhoven met name richting andere voetbalverenigingen. b De nieuwe hockeyaccommodatie in de Genneper Parken maakt ons trots. Het fieldlab hockey in Brabant/Eindhoven-Noord willen wij een grotere positie geven in de hockeywereld. Aandacht heeft de capaciteit van velden buiten, maar ook de mogelijkheden voor zaalhockey nu wij voorstellen sporthal Eckart te sluiten. b De inzet om atletiekaccommodaties ook te laten gebruiken door ongebonden sporters is een goed voorbeeld dat vervolg verdient. De Eindhoven marathon wordt meer en meer een breedtesportevenement, waarbij innovatie samen met onze kennisinstellingen een steeds prominentere rol krijgt. b Met de kernsport zwemmen richten we ons primair op het faciliteren van de functionele zwembehoeften van doelgroep-, instructie- en verenigingszwemmers. Gevolg: opheffing golfslagbad. Daarnaast blijft het Pieter van den Hoogenband zwemstadion een plek voor sportevenementen. b De inzet rond urban sports is hierboven reeds aangegeven. 3.4. Kiezen voor talenten Met het Centrum voor Topsport en Onderwijs Eindhoven (CTO) wordt in nauwe samenwerking met NOC*NSF, de B5-gemeenten en de provincie, kennisinstellingen en het bedrijfsleven een impuls gegeven aan onder meer vroegsignalering en talentontwikkeling en innovatie. Het CTO Eindhoven is verzelfstandigd en is vanuit de gemeentelijke organisatie overgegaan in een stichting. De co-financiering door NOC*NSF en de provincie vindt vanaf heden rechtstreeks aan de stichting plaats. Ook onze gemeentelijke inzet (verhuur tegen reguliere gesubsidieerde tarieven) zetten wij voort. Als zich kansen voordoen om het CTO en daarmee de ontwikkeling van talenten te versterken, willen we daar serieus naar kijken.
12
Raadsnummer 15R6280
3.5. Overcapaciteit wegnemen en intensivering gebruik We maken werk van het opheffen van overcapaciteit op en in onze accommodaties. Tegelijk zoeken we naar intensivering van het gebruik van de resterende capaciteit. Ook zullen sportvoorzieningen worden gesloten waarvan de capaciteitsbenutting beperkt is en onvoldoende mogelijkheden tot meer multifunctioneel of medegebruik worden voorzien. Hierbij dient goed te worden gekeken naar de ontwikkelingen van de stad en specifieke gebieden. Met zowel het primair als voortgezet onderwijs gaan we in gesprek om de buitenschoolse exploitatie van hun gymnastieklokalen aan ons op te dragen. Ook spreken we met Lumens over de door haar aangeboden sportvoorzieningen (en – activiteiten). Door de gemeentelijke en niet-gemeentelijke binnensportaccommodaties (van met name de (primaire) onderwijsinstellingen) in één verhuursysteem te integreren kunnen deze efficiënter in gebruik worden gegeven. Hierover voeren we het gesprek aan met de onderwijsinstellingen. Op dit punt zien wij de mogelijkheden voor een systeeminnovatie, waarbij verhuur van sportaccommodaties voor het grootste deel gedigitaliseerd en eigentijds kan plaatsvinden. Wij denken hiermee een slag te kunnen maken in de wijze waarop wij met onze klanten contact hebben. Dit past bij de rol van de dragende pijler technologie in onze stad en regio. 3.5.1. Indoor Sportcentrum (ISC) Met het oog op de potentie van het ISC als accommodatie en het gebied Genneper Parken zien wij kansen om meer rendement te halen uit het Indoor Sportcentrum (en de directe omgeving) in relatie tot de gebiedsontwikkeling. Van groot belang vinden wij het onverkort faciliteren van de huidige gebruikers vanuit het onderwijs Fontys Sporthogeschool (nader te noemen: Fontys) en sport (zaalvoetbal en hockey) in tijden, tarieven en overige voorwaarden. Daarnaast is het belangrijk dat de toekomstige plannen worden afgestemd met de omwonenden en klankbordgroep Genneper Parken. Wij willen zo snel mogelijk starten met een business case, waarin varianten en randvoorwaarden voor een beter te exploiteren ISC worden gewogen. 3.5.2. Sluiten sporthal Wij vinden een spreiding van sportvoorzieningen over de stad belangrijk, omdat spreiding bijdraagt aan de leefbaarheid van wijken. Daarnaast draaien veel van de sportzalen op onderwijs en kunnen, vanwege de wettelijke verplichting die de gemeente heeft en de relatie met afstand/gebruiksintensiteit door de betreffende onderwijsgebruikers niet gesloten worden. Eerder was het de insteek om sporthal Tivoli te sluiten. Gelet echter op de toekomst van het Vakcollege aan de Piuslaan (en de eerder genoemde wettelijke verplichting) gaan wij uit van behoud van de functie van sporthal Tivoli. Door deze ontwikkeling en de stadsbrede bezettingsgraad van de sporthallen is er vanuit de exploitatie noodzaak om een andere sporthal te sluiten. Vanuit de onderwijshuisvestingsopgave wordt gezocht naar een geschikte locatie voor de herhuisvesting van een school uit het primair onderwijs, inclusief gymzaal en spilcentrum. Een van de opties hiervoor is de locatie waar nu sporthal Eckart staat. Vanuit verschillende disciplines onderzoeken we de mogelijkheden om hier een win-win situatie van te maken waarbij sporthal Eckart gesloopt kan worden en de activiteiten (met name basketbalvereniging Almonte) elders ondergebracht kunnen worden. Dit zal in nauwe afstemming met de gebruikers worden gerealiseerd. Afhankelijk van de verdere uitwerking kan hiermee een bezuiniging worden gerealiseerd.
13
Raadsnummer 15R6280
3.5.3. Beter beheer en exploitatie tennisverenigingen Naast het opheffen van de overcapaciteit op de tennisparken willen wij aan de slag met verbetering van de exploitatie. Daarbij is een gespreksonderwerp om het beheer van alle gemeentelijke tennisbanen inclusief de tennishal anders te organiseren. Wij denken dat meer rendement mogelijk is. Met de Eindhovense tennisverenigingen zijn wij – vooral ook op hun verzoek – in gesprek over de toekomst. Daarbij is het overdragen van de voorzieningen aan de gebruikers een optie die door tennisverenigingen zelf is ingegeven. In 2014 droeg de gemeente per saldo ruim € 750.000 bij aan de exploitatie en het beheer over de tennisbanen; de te treffen maatregelen dienen erin te resulteren in een verlaging van de bezuinigingsopgave met €250.000 tot maximaal € 300.000. 3.5.4. Omvorming golfslagbad tot familiebad In het coalitieakkoord is gekozen om het recreatieve gedeelte van de Tongelreep om te vormen tot een gezinsbad. “We beëindigen de investeringen in het golfslagbad en stoppen met het in de lucht houden van een gemeentelijk ‘waterpretpark’. Daarmee kunnen we de structurele begroting van de Tongelreep op termijn omlaag brengen.” Het golfslagbad wordt gesloten en de Tongelreep wordt aangepast. Het golfslagbad is geen accommodatie die nodig is in het kader van het in stand houden van de basisinfrastructuur. Bovendien zijn er voldoende commerciële alternatieven voor handen in stad en regio. De verschillende opties voor de omvorming van het golfslagbad naar een familiebad vindt u in de paragraaf 4.2. 3.5.5. Sluiten IJssportcentrum als ijssportvoorziening Het IJssportcentrum is een verouderde en zeer kostenintensieve accommodatie, onder meer door de dure installaties om ijs te maken. De bezoekersaantallen voor zowel gebruik door verenigingen als recreatief lopen al jaren terug (zie bijlage). Dit geldt niet alleen voor Eindhoven, maar blijkt een bredere trend in Nederland. Daarnaast zijn de ijssporten als schaatsen en ijshockey geen kernsporten. Met het sluiten worden begrote grootschalige vervangingsinvesteringen vermeden en kan op de exploitatie van het gebouw worden bezuinigd, omdat de ijsfunctie daar verdwijnt. Consequentie is dat het ijs als voorziening in Eindhoven verdwijnt. Voor de ijsverenigingen is dan geen plaats meer in het Eindhovense sportlandschap. Zij kunnen bijvoorbeeld op andere ijsbanen in Noord-Brabant of in de omringende provincies hun ijsactiviteiten voortzetten. Op basis van de visie en de taakstelling voelen wij ons genoodzaakt het IJssportcentrum per 1 juli 2016 te sluiten. Voor het college is het geen optie om het IJssportcentrum leeg te laten staan. We willen dan ook actief op zoek gaan naar een herbestemming, bijvoorbeeld vanuit nieuwe, kernof andersoortige sporten of een bestemming buiten de sport. Hiervoor geldt evenwel dat dit dan wel moet leiden tot een fors verbeterde exploitatie. Mocht er geen goede en in de exploitatie haalbare herbestemming worden gevonden, wordt het IJssportcentrum gesloopt.
14
Raadsnummer 15R6280
3.6. Tarieven De in het coalitieakkoord afgesproken jaarlijkse tariefverhoging van 5% in het seizoen 2014-2015 is de laatste voor de periode 2015-2018. Buiten de inflatiecorrectie verhogen we de tarieven voor verenigingen niet meer. Binnen dit kader van budgetneutraliteit wordt gewerkt aan een eenvoudiger en makkelijker uitvoerbaar tarievenstelsel vanaf het seizoen 2016/2017. Daarbij wordt op verzoek van de ESR op basis van het onderzoek dat naar de kostprijzen is verricht nader gekeken naar de evenredigheid waarmee de verenigingen via het accommodatietarief indirect worden gesubsidieerd. Voor individuele gebruikers van de gemeentelijke sportvoorzieningen wordt een tariefdifferentiatie en de introductie van e-tickets voorgesteld die resulteert in een positieve bijdrage aan de taakstelling. Hierbij wordt ook gekeken of andere dan financiële drempels om voorzieningen te gebruiken verlaagd kunnen worden. 4. Financiële vertaling Ten opzichte van de begroting 2014 dienen we in de komende jaren aan de bezuinigingstaakstelling te voldoen, zoals weergegeven in onderstaande tabel. Bedragen *€1.000
2016
2017
2018
2019
bezuiniging kadernota 2013-2016
0
-1.000
-1.000
-1.000
-1.000
bezuiniging ‘Expeditie Eindhoven’ 3 resultante diverse taakstellingen
0 -30
-500 -430
-500 -400
-500 -280
-500 -280
+150
+250
+250
+250
+250
+120
-1.680
-1.650
-1.530
-1.530
gerealiseerd reorganisatie Route 2014 Totaal
2015
4.1. Exploitatietekorten golfslagbad en IJssportcentrum Naast deze taakstellingen doen zich knelpunten voor in de exploitatie van het golfslagbad en het IJssportcentrum. Deze exploitatietekorten volgen op het achterblijven van de begrote bezoekersaantallen. Het laten blijven bestaan van voorzieningen met een structureel niet oplosbaar exploitatietekort past, zoals eerder duidelijk geschetst, niet in onze visie. Het golfslagbad kampt immers al jarenlang met een teruglopend bezoekersaantal en daarmee een oplopend exploitatietekort tot 1,2 miljoen euro in 2014. De werkelijke opbrengsten blijven dus achter bij de begrote inkomsten. Voor het IJssportcentrum geldt dat het exploitatietekort op dit moment bijna 150.000 euro is, terwijl de bezoekersaantallen, ondanks inspanningen van de gemeente, alle verenigingen en betrokken ondernemers, al jarenlang teruglopen. Voor beide accommodaties staan voor de komende jaren forse vervangingsinvesteringen gepland. Als het golfslagbad en IJssportcentrum open blijven in de huidige vorm en de reeds eerder uitgestelde en nu dus noodzakelijk geplande vervangingsinvesteringen van 11,6 miljoen euro worden uitgevoerd, blijft het bestaande (nog oplopende) exploitatierisico van bijna 1,35 miljoen euro bestaan. 3
Door de reguliere inflatiecorrectie nemen de opbrengsten jaarlijks toe; de taakstelling neemt af door de hogere opbrengsten hiermee te verrekenen.
15
Raadsnummer 15R6280
4.2. Keuzes bij omvorming golfslagbad tot familiebad In het coalitieakkoord is aangegeven dat het golfslagbad wordt omgevormd tot een familiebad, zoals ook gemeld in paragraaf 3.1.4. Daarom zijn er opties onderzocht met betrekking tot toekomstige ontwikkeling van De Tongelreep. Bij de berekeningen om te komen tot deze opties is uitgegaan van de bezoekersaantallen van 2014. Ook is aangegeven welke investeringen dienen te worden gedaan voor de opties. Reeds begrote en geplande vervangingsinvesteringen vallen hier ook onder. Optie 1: Golfslagbad sluiten en niet slopen Het verouderde golfslagbad wordt gesloten, maar het gebouw wordt niet gesloopt. In feite gaat het golfslagbad op slot en wordt er een nieuwe muur gebouwd tussen de overblijvende baden (instructiebad en revalidatiebad) en het golfslagbad. Zo kunnen die overblijvende banden voor de niet benutte uren worden gebruikt voor recreatief zwemmen en andere zwemfuncties. Het buitenbad blijft bestaan. De hoeveelheid zwemwater in De Tongelreep en dus in Eindhoven wordt echter fors minder. Er ontstaat hierdoor wel druk op de beschikbaarheid van zwemwater voor de verenigingen. Deze optie zorgt voor een forse vermindering van het huidige exploitatietekort, maar zorgt tevens voor een verhoging van de structurele bezuinigingstaakstelling door de doorlopende kapitaallasten en beheerskosten van het gebouw van het golfslagbad terwijl de inkomsten volledig wegvallen. Het heeft immers een negatief effect op de exploitatie, terwijl vervangingsinvesteringen voor installaties wel moeten doorgaan. In dit scenario zijn geplande investeringen voor bijvoorbeeld de entreehal en de beweegbare bodem van het duikbad ook geschrapt. Voorwaardelijk voor dit scenario is dat er een nieuwe bestemming wordt gevonden voor het golfslagbad. b Extra structurele bezuinigingstaakstelling: 480.000 euro per jaar (wegvallen inkomsten en doorlopende kosten) b Frictiekosten: 1,2 miljoen euro (met name doorlopende maximale personeelskosten) b Exploitatierisico: 170.000 euro per jaar b Investeringskosten: 5,6 miljoen euro (vervangingsinvesteringen overige baden en De Tongelreep algemeen) Optie 2: Golfslagbad en buitenbad sluiten en niet slopen Deze optie komt overeen met optie 1, aangevuld met sluiting van het buitenbad. In het zuidelijk deel van de stad is er dan geen buitenrecreatiegebied met zwembad meer voorhanden. Dan loopt het exploitatietekort verder terug en is er een minder grote extra structurele bezuinigingstaakstelling. b Extra structurele bezuinigingstaakstelling: 330.000 euro per jaar (wegvallen inkomsten en doorlopende kosten) b Frictiekosten: 1,3 miljoen euro (met name doorlopende maximale personeelskosten) b Exploitatierisico: 50.000 euro per jaar b Investeringskosten: 5,1 miljoen euro (vervangingsinvesteringen overige baden en De Tongelreep algemeen)
16
Raadsnummer 15R6280
Optie 3: Golfslagbad sluiten en slopen en recreatievoorziening omvormen tot familiebad, inclusief buitenbad/spraypark Dit is een optie, zoals die in het coalitieakkoord is weergegeven. Om deze optie te realiseren dient er geïnvesteerd te worden in De Tongelreep. Dit betekent dat het golfslagbad wordt gesloten en gesloopt en dat er een nieuw familiebad met buiten een zogenaamd spraypark wordt aangelegd. Dit creëert een eigentijdse situatie, waarbij er met relatief lage structurele kosten een goede recreatieve buitenvoorziening bij zwemcentrum De Tongelreep kan ontstaan. Omdat deze situatie niet bestaand is, zijn de bezoekersaantallen (conservatief) geraamd. Ook is rekening gehouden met de bestaande tariefstelling, waarbij het tarief voor recreatief zwemmen komt te liggen op het niveau van het Ir. Ottenbad. Bij deze optie is het exploitatierisico bijna volledig weggewerkt; wel dient er nog geld gevonden te worden omdat de bezuinigingstaakstelling groeit. Er zijn nieuwe kapitaallasten in verband met de verbouwing. De exploitatie kan echter door de vernieuwbouw een stuk beter worden ingevuld. b Extra structurele bezuinigingstaakstelling: 113.000 euro per jaar (In verband met nieuwe kapitaallasten door investering in omvorming naar familiebad) b Frictiekosten: 2,7 à 3,4 miljoen euro (vooral personeelskosten en sanering boekwaarden; bandbreedte afhankelijk van fasering) b Exploitatierisico: 0 b Investeringskosten: 11,2 miljoen euro Optie 4: Golfslagbad sluiten en slopen en recreatievoorziening omvormen tot familiebad, exclusief buitenbad/spraypark Deze optie is nagenoeg gelijk aan optie 3, behalve dat er geen buitenbad dan wel spraypark meer is. In dit geval is er dus geen buitenbadvoorziening meer in het zuidelijk deel van de stad. De geraamde investeringen in het spraypark bedragen bijna 200.000 euro; de financiële effecten zijn daardoor nagenoeg gelijk aan optie 3. Opties (bedragen *1.000)
Bijdrage aan structurele bezuinigingstaakstelling scenario’s
(Resterend) structureel exploitatierisico
Frictiekosten / eenmalige kosten scenario’s
Investeringsbedrag
1
- 480
170
1.200
5.600
2 3
- 330 - 113
50 0
1.300 2.700 à 3.400
5.100 11.200
-113
0
2.700 à 3.400
11.200
4
4
4
Optie 4 is nagenoeg gelijk aan optie 3 qua financiële impact.
17
Raadsnummer 15R6280
4.3. Effecten maatregelen In de voorgaande paragrafen is een groot aantal acties benoemd. Uit onderstaande tabel blijkt dat welke acties op welke wijze leidt tot een bijdrage aan de bezuinigingstaakstelling en wat eenmalige kosten zijn (frictiekosten en/of investeringen).
Acties vanuit Sportvisie (bedragen *€1.000) Termijn
Structurele bijdrage aan bezuinigingstaakstelling
Frictiekosten
Investeringsbedragen
Business case ISC icm gebiedsontwikkeling
2018
350
100 à 300 (afh van uitkomst business case)
PM (afh van business-case)
Sluiten sporthal Eckart i.r.t. onderwijs
2016
75
375
PM (afh van business-case)
Minder voetbalverenigingen
2016
50 à 100
75 à 125 (afh van keuzes)
PM (afh van business-case)
Betere exploitatie en beheer tennis
2017
250 à 300
2015
- 480 à - 330 (afh keuze optie)
2018
- 113(afh keuze optie)
2016
465 + inkomsten herbestemming
5
Sluiting Golfslagbad (optie 1 en 2 paragraaf 4.2) 6
Omvorming Golfslagbad tot familiebad (coalitieakkoord; optie 3 en 4 paragraaf 4.2) 7
Herbestemming IJssportcentrum
1.000 à 1.425 (afh van keuze op te heffen tennisbanen) 1.200 à 1.300 (afh keuze optie)
PM (afh van business-case) 5.100 à 5.600 (afh keuze optie)
2.700 à 3.400 (afh keuze optie) 1.200 + PM (afh wijze herbestemming)
11.200 (afh keuze optie) PM (afh wijze herbestemming)
8
Slopen IJssportcentrum (Noodzakelijk bij niet vinden bij exploitatie haalbare herbestemming)
2016 / 2017
1.150
4.800 à 5.300
Systeeminnovatie digitalisering klantcontacten
2017
150 à 200
0 à 150 (afh van keuze systeem)
PM (afh van business-case)
Vanaf 2016; volledig in 2018
125 à 175
0
PM (afh van business-case)
985 à 2.237
5.550 à 12.675 (+ PM bij sluiting IJssportcentrum)
Tariefdifferentiatie en e-tickets
Totaal (opgetelde minimum- en maximumbedragen bepalen de bandbreedte)
PM (afh van gebiedsontwikkeling)
16.300 à 16.800 + PM
5
Indien wordt gekozen voor de sluiting van het golfslagbad vervalt de regel omvorming golfslagbad tot familiebad. 6 Indien wordt gekozen voor de omvorming golfslagbad tot familiebad vervalt de regel sluiting van het golfslagbad. 7 Indien wordt gekozen voor herbestemming IJssportcentrum vervalt de regel slopen IJssportcentrum. 8 Indien wordt gekozen voor slopen IJssportcentrum vervalt de regel herbestemming IJssportcentrum.
18
Raadsnummer 15R6280
Bij deze financiële vertaling is er nog niet uitgegaan van een bijdrage uit andere delen of andere partijen als bedrijfsleven, andere overheden, kennisinstellingen of overige mogelijke financieringsbronnen. Bovenop de in de tabel genoemde kosten komen nog frictiekosten, omdat de bezuinigingen niet reeds in 2016 kunnen worden gerealiseerd. Deze bedragen maximaal 3,05 miljoen euro, waarbij aangetekend is dat dit bedrag lager is als delen van de maatregelen eerder dan 2019 worden gerealiseerd. Frictiekosten en investeringsbedragen dienen niet bij elkaar te worden opgeteld. De investeringsbedragen zijn opgebouwd uit al begrote en geplande vervangingsinvesteringen en de verwachte vernieuwingsinvesteringen. De investeringsbedragen in de tabel zijn verdisconteerd in de bijdrage aan de bezuinigingstaakstelling. Daarnaast worden de kosten voor de aanpassingen/omvorming van het golfslagbad meegenomen in het Meerjaren Investeringsprogramma. Met deze lijst aan gerichte acties wordt het op termijn mogelijk om extra geld vrij te maken voor de ambities rond achtereenvolgens: b Meer en beter bewegingsonderwijs; b Nieuwe sporten, ongebonden/ongeorganiseerde sport en kernsporten; b Sport en bewegen in de openbare ruimte; en b Innovatie in de breedte- en topsport. 5. Consultatie en advies Om te komen tot deze commissienotitie en de uiteindelijke Sportvisie is er met vele belanghebbenden gesproken. Het gaat daarbij om onder meer vertegenwoordigers van verenigingen, organisaties, bedrijven, onderwijsinstellingen, sporters, buurgemeenten en natuurlijk ook de Eindhovense Sportraad (ESR) als vertegenwoordiger van de verenigingen. Die inbreng is waardevol gebleken. Omdat we hechten aan de inbreng van de ESR is in het traject naar deze commissienotitie op meerdere momenten met het bestuur van de ESR gesproken. Bij de uitwerking van de sportvisie zullen alle partners worden betrokken. Procesafspraken Met deze commissienotitie wil het college van de raadscommissie Maatschappelijke Ontwikkeling en de stad een reactie krijgen op de gekozen richting van de visie en de daaruit voortvloeiende acties en maatregelen. Naast de behandeling van deze commissienotitie door de gemeenteraad wordt voor externe belanghebbenden, zoals regiogemeenten, onderwijsinstellingen, sportverenigingen en welzijnsorganisaties, in navolging van de eerdere werkconferentie een plenaire consultatieavond georganiseerd. Op basis van alle reacties en consultatieresultaten wordt de commissienotitie uitgewerkt in de sportvisie met een raadsvoorstel ter besluitvorming aangeboden aan de gemeenteraad. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, secretaris
19
