Bijlage
Weet en beweeg
Deze bijlage hoort bij de beschrijving van de interventie ‘Weet en beweeg’, zoals die is opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies. Meer informatie: www.nji.nl/jeugdinterventies
Maart 2014
Figuur 1 Opzet Interventie Weet & Beweeg Arts constateert overgewicht/obesitas zonder medische oorzaak + meldt cliënt aan
Intakegesprek van ca. 1 uur door GZ-psycholoog en diëtist (inclusief voedingsanamnese). Hierna beslist een gezin over deelname
START WEET & BEWEEG Kinderen: 12 bijeenkomsten van 2 uur, waarvan 1 uur cursus (2 kindtherapeute n)+ 1 uur beweging (kinderfysio)
Ouders: 9 parallelle bijeenkomsten van 2 uur (2 oudertherapeute n)
Ouders en kinderen gezamenlijk: 2 extra bewegingsactiviteiten (roeien, zwemmen) van ca. 1,5 uur, begeleid door fysio en min. 1 ouder- en 1 kindtherapeut Hele gezin: gezinsgesprek (ongeveer halverwege het programma), ca. 1 uur door 1 ouder- en 1 kindtherapeut
Feestelijke afronding voor ouders en kinderen: quiz en diplomauitreiking (ca. 2 uur) door alle therapeuten, fysio en dietist
Ca. half jaar na afronding programma: parallelle boosterbijeenkomst voor ouders en kinderen (ca. 1,5 uur) door alle therapeuten, fysio en dietist
Tabel 1 Parallel thema overzicht bijeenkomsten 1
KINDGROEPEN Kennismaking
1
OUDERGROEPEN Kennismaking, mijn lichaam als weegschaal
2
mijn lichaam als weegschaal
2
ouders als coach
3
2 x 3 structuur maaltijden en drinken
3
ontstaansfactoren overgewicht/ obesitas thema verpakkingen
4
Bewegen
4
bewegen (fysio-educatie)
5
beloningssysteem
5
Zelfregulatievaardigheden belonen en zelfbeloning
6
pesten en plagen
6
pesten en plagen
7
verpakkingsleer
8
moeilijke momenten en problemen oplossen
7
moeilijke momenten en problemen oplossen
9
eetgewoonten
10
wegen thuis slapen en overgewicht gedragsverandering
8
wegen thuis slapen en overgewicht gedragsverandering
11
Voedingseducatie; smaaklessen
12
terugvalpreventie
9
evaluatie wensthema’s sportadvies fysiotherapeut
13 feestelijke bijeenkomst quiz en diploma-uitreiking 14 booster sessie (na een half jaar)
Tabel 2 Verantwoording 1. Kind heeft een passend voedingspatroon, strevend naar BMI-reductie Factor
Doelen
Aanpak
Methode
Kennis
Kind en ouders hebben kennis over wat gezonde voeding inhoudt
Ouders en kinderen krijgen in allerlei vormen educatie over gezonde voeding (educatie, quiz, etikettenleer).
Psycho-educatie, actief leren
Kind en ouders hebben inzicht in in hun eigen voedingspatroon
Er wordt meerdere keren tijdens het programma een eetdagboekje Zelf-monitoring ingevuld om het voedingspatroon in kaart te brengen.
Kind en ouders hebben inzicht in de verbeterpunten in hun voedingspatroon
Het gezin krijgt persoonlijke feedback op hun registratie en krijgen in de groep ideeen over wat er thuis anders kan.
Kind en ouders staan positief tegenover het proeven van gezonde voedingsmiddelen
Kinderen en ouders proeven in de groep gezonde tussendoortjes Observationeel leren/ en drinken water. Ook worden zij gestimuleerd om thuis dingen modelling, beloningsuit te proberen, waarbij gezinsleden thuis het goede voorbeeld systeem, huiswerk kunnen geven.
Kind en ouders staan positief tegenover het doen van aanpassingen in hun voedingsstijl
De voordelen van gezonde voeding worden benadrukt (liefst gekoppeld aan gewichtsverloop door de gewichtstabel). Niet-helpende/negatieve gedachten worden in gesprekken/ werkbladen uitgedaagd en vervangen door helpende gedachten
Kind en ouders voelen zich in staat om hun voedingsstijl aan te passen
Kind en ouders worden positief bekrachtigd door begeleiders Bekrachtiging en groepsgenoten in het maken van kleine stapjes in de gewenste gewenst gedrag, richting, deelnemers ervaren sociale steun. Ook aanmoediging lotgenotencontact, tot zelfbekrachtiging. zelf-bekrachtiging
Kind en ouders hebben de vaardigheden om hun voedingsstijl aan te passen
Kind en ouders krijgen vaardigheden aangereikt en oefenen deze in de praktijk.
Kind en ouders wegen regelmatig
In eerste instantie wordt in de groep gewogen, later in het
Attitude
Self-efficacy
Cogn. herstructurering, motivationele gespreksvoering
Vaardigheidstraining thuisopdrachten, stimulus controle, omgaan sociale druk Zelf-monitoring,
thuis en kunnen dat aan hun programma worden gezinnen gestimuleerd om zelf de gedrag relateren gewichtscontrole als gewoonte in te slijten
Barrieres
zelf-bekrachtiging
Kind en ouders hebben de vaarKind en ouders krijgen handvatten aangereikt om moeilijke Verhogen copingdigheden om met moeilijke situaties situaties te herkennen en mee om te gaan, bijv. het stoplichtvaardigheden, om te gaan. model waarin kinderen getraind worden (werkbladen/rollenspel)terugval-preventie, en ouders geleerd wordt hoe ze hun kinderen op een positieve manier kunnen begeleiden/ondersteunen.
2. Kind heeft een passende beweegstijl, strevend naar BMI-reductie Kennis
Kind en ouders hebben kennis van de beweegnorm en het belang van bewegen
Ouders en kinderen krijgen in diverse vormen educatie over beweging
Psycho-educatie, actief leren
Kind en ouders hebben inzicht in hun eigen beweegpatroon
Ouders en kinderen gaan na hoeveel en welke vormen van fysieke activiteit ze hebben
Discussie, actief leren
Kind en ouders hebben kennis van de beweegmogelijkheden in hun buurt en hun persoonlijke mogelijkheden.
Kinderen maken kennis met diverse soorten sport/spel. Elk kind kan een persoonlijk beweegadvies krijgen over een geschikte sport van de fysiotherapeut.
Exploreren mogelijkheden, persoonlijke feedback
Kind en ouders staan positief tegenover het uitproberen van diverse fysieke activiteiten.
Kinderen proberen in de groep diverse beweegvormen. Ook ouders/gezinsleden worden gestimuleerd te participeren aan activiteiten
Observationeel leren, modelling.
Kind en ouders staan positief tegenover het verhogen van de fysieke activiteiten.
Kinderen ervaren plezier in beweging. Gezinnen staan positief tegenover lidmaatschap van een sportclub.
Motivationele gesprekken, lotgenotencontact,
Self-efficacy
Kinderen voelen zich in staat om meer te bewegen/lid te zijn van een sportclub.
Kinderen ervaren conditie-opbouw gedurende het programma. Zij worden op niveau uitgedaagd en er wordt gezocht naar een bij het kind passende sport.
Zelf-bekrachtiging, lotgenotencontact empowerment.
Barrieres
Kind en ouders ervaren minder
Mogelijke barrieres (financieel, praktisch, conditioneel)
Oplossingsgerichte
Attitude
en slechts realistische barrieres bij het verhogen van fysieke activiteiten
worden in kaart gebracht en indien mogelijk, via oplossingsgerichte gesprekken, verholpen.
gesprekken
3. Kind heeft een hogere kwaliteit van leven Zelfbeeld
Weerbaar
Kinderen hebben een positief gevoel van eigenwaarde
Negatieve gedachten over zichzelf worden in kaart gebracht, uitgedaagd en vervangen door helpende gedachten. Kinderen wordt gestimuleerd positief naar zichzelf te kijken.
Cogn. herstructurering zelfbekrachtiging, Lotgenotencontact
Het zelfbeeld van kinderen is niet alleen afhankelijk van hun gewicht.
Kind en ouders worden gestimuleerd en voorgedaan om te complimenteren op gedrag en niet op resultaat. Er wordt aandacht gegeven aan (niet met gewicht samenhangende) competenties van ouders/kind. Succeservaringen worden benadrukt.
Observationeel leren, zelfbekrachtiging, versterken competenties
Kind en ouders kunnen omgaan met negatieve reacties uit omgeving (o.a. pesten/ stigmatisering)
Kind en ouders krijgen praktische handvatten en copingstrategieen aangereikt om met moeilijke situaties om te gaan en kunnen deze in een veilig klimaat oefenen.
Elementen uit kanjertraining, rollenspel, lotgenotencontact
