Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband VO Waterland 27.07 2014-2018 “ Wat wij gaan doen is doen waar we goed in zijn en dát gaan we beter doen” Dagelijks bestuur SWV 22 januari 2013
Format Derksen&Hoogeboom 2013.
Februari 2014, M.van Zanten, brondocument
INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave ....................................................................................................................................................... 2 Voorwoord .............................................................................................................................................................. 6 1 Missie, visie, doelstellingen en ambitie ............................................................................................................. 8 Wat zegt de wet? ................................................................................................................................................ 8 1.1 Missie van het samenwerkingsverband ....................................................................................................... 8 1.2 Visie van het samenwerkingsverband .......................................................................................................... 8 1.3 Doelstellingen .............................................................................................................................................. 9 1.4 Ambitie ......................................................................................................................................................... 9 2 Organisatie van het samenwerkingsverband ................................................................................................... 10 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 10 2.1 Stichting Samenwerkingsverband vo Waterland (2707) ............................................................................. 10 2.2 Aangesloten besturen ................................................................................................................................ 10 2.3 Bestuur en Toezicht ................................................................................................................................... 11 3 Het samenwerkingsverband in getallen ........................................................................................................... 13 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 13 3.1 Kengetallen leerlingen 2010‐2012 .............................................................................................................. 13 3.2 Kengetallen leerlingen per vestiging met een LWOO en/of LGF beschikking 2011‐2012‐2013 ................. 14 3.3 Kengetallen leerlingen deelnemend aan VSO binnen en buiten de regio .................................................. 15 3.4 Conclusies ................................................................................................................................................... 16 4 Schoolondersteuningsprofielen op de scholen ................................................................................................ 17 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 17 4.1 Nadere begripsomschrijving ....................................................................................................................... 17 4.2 De ontwikkeling van schoolondersteuningsprofielen ................................................................................. 17 4.2.1 Inventarisatie en analyse ..................................................................................................................... 17 4.2.2 Vijf velden voor onderwijsondersteuning ............................................................................................ 18 4.2.3 voorbereiding Karakterisering en indeling van de scholen .................................................................. 19
2
4.3 Conclusies ................................................................................................................................................... 22 4.3.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 22 4.3.2 Karakterisering en ambities van de scholen in regio Waterland ......................................................... 22 4.3.3 Aanvullende voorzieningen buiten regio Waterland: Doelgroep scholen van stichting ORION, regio Amsterdam ................................................................................................................................................... 25 4.3.4 voorzieningen voor blinde en slechtziende leerlingen (cluster 1) ....................................................... 25 4.3.5 Voorzieningen voor Dove en slechthorende leerlingen/leerlingen met een auditieve en communicatieve beperking (cluster 2) ......................................................................................................... 26 4.3.6 Voorzieningen voor leerlingen met epileptische en aanverwante neurologische aandoeningen ....... 28 4.3.7 Ondersteuning voor zieke kinderen ..................................................................................................... 28 4.3.8 Doelgroepen waarvoor het aanbod nog niet sluitend is ...................................................................... 29 4.4 Facilitering ................................................................................................................................................... 29 4.4.1 docenten (nog) beter toegerust ........................................................................................................... 29 4.5.2 Stimulans ontwikkel‐ en implementatieactiviteiten scholen ............................................................... 32 4.5.3 Toezicht houden .................................................................................................................................. 32 4.6 Actiepunten periode 2014‐2018 ................................................................................................................. 32 5 Wanneer extra ondersteuning nodig is ............................................................................................................ 34 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 34 5.1 Basisondersteuning en extra ondersteuning .............................................................................................. 35 5.2 Procedure Toeleiding extra ondersteuning ................................................................................................ 39 5.2.1 Uitgangspunten .................................................................................................................................... 39 5.2.2 Voorwaarden voorafgaand .................................................................................................................. 40 5.3 Ondersteuningsarrangementen .................................................................................................................. 41 5.3.1. Lichte ondersteuningsarrangementen ................................................................................................ 41 5.3.2 Zware ondersteuningsarrangementen ................................................................................................ 42 5.4 Toewijzen van ondersteuning ..................................................................................................................... 43 5.4.1 Zo min mogelijk bureaucratie .............................................................................................................. 43 5.4.2 Werken met een ontwikkelingsperspectief ......................................................................................... 44 5.4.3 Vaststelling, bijstelling en betrokkenheid van de ouders .................................................................... 45 5.4.4 Registratie en Toezicht inspectie ......................................................................................................... 45
3
5.5 Toelaatbaarheidsverklaringen ................................................................................................................... 46 5.6 Permanente Commissie Leerlingzorg ......................................................................................................... 47 5.6.1 Procedure en het beleid over terug‐ en overplaatsing van leerlingen, bij wie de toelaatbaarheidsverklaring voor speciaal onderwijs is verstreken ............................................................... 49 5.6.2 Toezicht ................................................................................................................................................ 49 5.7 Afspraken met het Samenwerkingsverband Primair onderwijs ................................................................. 49 5.8 In verband met beroep en bezwaar ............................................................................................................ 50 6 Voorzieningen in het samenwerkingsverband ................................................................................................. 51 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 51 6.1 Uitgangspunten van het samenwerkingsverband VO Waterland bij de inrichting van voorzieningen ...... 51 6.2 Ondersteuningscontinuüm: voorzieningen ................................................................................................ 52 6.3 Orthopedagogisch didactisch centrum (OPDC) Waterland ..................................................................... 54 7 Huidige en nieuwe positie lwoo en PrO ........................................................................................................... 56 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 56 7.1. Relatie samenwerkingsverbandEn primair en voortgezet onderwijs Waterland en lwoo / pro ................ 56 7.2 Inzet opgebouwde expertise en financiering .............................................................................................. 56 8 Samenwerken met samenwerkingsverband Primair onderwijs Waterland ..................................................... 58 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 58 8.1 Protocol ‘ Waterlandse Overstap’ ............................................................................................................... 58 8.2 Digitaal overdrachtdossier .......................................................................................................................... 58 8.3 Protocol ‘ Dyslexie’ ...................................................................................................................................... 58 8.4 Samenwerking in het kader van de overgangssituatie ten behoeve van leerlingen in groep 7 en 8 van het primair onderwijs of speciaal onderwijs ........................................................................................................... 58 9 Samenwerken met ouders ............................................................................................................................... 60 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 60 9.1 Uitgangspunten ........................................................................................................................................... 60 9.1.1 Zorgplicht ............................................................................................................................................. 61 9.1.2 Aanmelding en toelating van leerlingen .............................................................................................. 61 9.1.3 Schoolondersteuningsprofiel ............................................................................................................... 62 9.1.4 Ondersteuningsplanraad ..................................................................................................................... 62
4
9.1.5 Ontwikkelingsperspectief .................................................................................................................... 62 9.1.6 Betrokkenheid ouders bij leerlingbespreking, zorg‐ en adviesteam en de PCL ................................... 62 9.1.7 In geval van conflict en geschil ............................................................................................................. 63 10 Relatie met gemeenten, instellingen jeugdhulp en overige partners ............................................................ 63 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 63 10.1 Uitgangspunt ............................................................................................................................................. 64 10.2 Onderdeel van een netwerk en integraal werken .................................................................................... 64 10.2.1 Afstemming met gemeenten en ketenpartners van het onderwijs ................................................... 64 10.2.2 Gemeenschappelijke visie en concept ............................................................................................... 65 10.3 Concrete afspraken ................................................................................................................................... 65 10.4 Relatie met de 6 gemeenten en Op Overeenstemming Gericht Overleg(oogo) ....................................... 68 10.4.1 Regionaal OOGO ................................................................................................................................ 69 10.4.2 Procedure ........................................................................................................................................... 69 11 Verdeling, besteding en toewijzing van middelen ......................................................................................... 69 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 69 11.1 Middelen samenwerkingsverband Waterland .......................................................................................... 70 11.2 Besteding en resultaat .............................................................................................................................. 71 11.3 Samenstelling van de begroting ................................................................................................................ 71 12 Kwaliteitszorg en –borging in het samenwerkingsverband .......................................................................... 72 Wat zegt de wet? .............................................................................................................................................. 72 12.1 Uitwerking toezichtkader inspectie .......................................................................................................... 73 12.2 Kwaliteit van het schoolonderteuningsprofiel .......................................................................................... 75 12.3 Kwaliteit van het regionale netwerk ......................................................................................................... 76 12.4 versterken en borgen van de kwaliteit van het samenwerkingsverband ................................................. 76 13 Communicatie ................................................................................................................................................ 76 Bijlagen ................................................................................................................................................................. 78
5
VOORWOORD Geachte Inspecteur van het onderwijs (en alle betrokkenen bij samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Waterland), Dit ondersteuningsplan is tot stand gekomen met inbreng van veel betrokkenen van het samenwerkingsverband en onze partnerorganisaties. Dit was mogelijk door enorme inzet van velen. Het resultaat is de som van alle samenwerking: bestuurders, medewerkers, zorgcoördinatoren en intern begeleiders, medezeggenschapsraden van de scholen, de ondersteuningsplanraad in oprichting, wethouders, collega’s van het primair onderwijs, vertegenwoordigers van het Ministerie van OCW, de Inspectie, een jurist, een notaris, enz. Al deze mensen hebben zich ingespannen om mee te denken en mee te ontwikkelen. In september 2013 zijn de stichtingsstatuten van het bestaande samenwerkingsverband VO Waterland aangepast aan de nieuwe wetgeving, hebben schoolbesturen uit de regio (speciaal en regulier voortgezet onderwijs) zich formeel aangesloten en volgde de inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Vóór eind oktober 2013 lag de aanvraag voor een BRIN-nummer bij DUO en nu, leggen we het eerste ondersteuningsplan van ons samenwerkingsverband aan u voor. In dit ondersteuningsplan 2014 – 2018 wordt de koers van samenwerkingsverband VO Waterland beschreven. De nieuwe wet is hierbij het kader. Vanaf augustus 2014 werken we met een vierjarig ondersteuningsplan, een meerjarenbegroting en een jaarlijks activiteitenplan. Dit plan is op 14 maart 2014 besproken met de wethouders van de zes gemeenten in de Regio Waterland en heeft op 4 maart 2014 instemming gekregen van de Ondersteuningsplanraad van ons SWV. Het plan is vastgesteld voor vier jaar en zal tussentijds geëvalueerd en geactualiseerd worden. De ervaringen in de eerste jaren zullen ons leren of we op de goede weg zijn of dat we in overleg met elkaar onderdelen moeten door ontwikkelen of aanpassen. Een eerste algehele evaluatie is gepland in het najaar van 2015. Het aantal leerlingen dat in onze SWV-regio woont is, ten opzichte van andere samenwerkingsverbanden, klein. Het geld waar we over beschikken voor ondersteuning van leerlingen is daardoor beperkt. Een beperkt budget betekent dat we een beperkt aantal voorzieningen kunnen inrichten. Samenwerking en een hoge mate van flexibiliteit tussen de voorzieningen blijft voorwaarde om al onze leerlingen een zo passend mogelijke onderwijsplek te kunnen bieden. We hebben afgelopen jaren laten zien dat we in onze regio (meer dan landelijk gemiddeld) in staat zijn om leerlingen binnen regulier onderwijs te ondersteunen. Ons speciaal onderwijs staat hoog op de kwaliteitslijsten. Kortom, we hebben onderwijs waar we trots op zijn en willen niet meer, maar beter! Kwalitatief goed onderwijs, ondersteuning voor wie dat nodig heeft en zoveel mogelijk thuisnabij, voor al onze huidige en toekomstige leerlingen. Wij hebben er alle vertrouwen in dat we dit bereiken als we met elkaar met dezelfde gedrevenheid blijven samenwerken, van elkaar blijven leren en elkaars kritische vriend durven te zijn, wetende dat we samen sterk staan. Namens het bestuur van Stichting Regionaal Samenwerkingsverband VO Waterland,
Marianne van Zanten Directeur
6
Leeswijzer
Gebruik van terminologie
Aangesloten wordt bij het gebruik van begrippen uit wetgeving en referentiekader (versie januari 2013). Het zijn dezelfde begrippen die ook gebruikt worden op de website: www.passendonderwijs.nl
In het licht van de voor alle partijen ‘ nieuwe’ wetgeving Passend onderwijs is t.b.v. de bespreking van dit eerste ondersteuningsplan met gemeenten en ondernemingsraad de relevante wet tekst, voor zover die beschikbaar is, bij de verschillende onderdelen opgenomen. Dit document is derhalve te beschouwen als brondocument. Na vaststelling zal, ten behoeve van de leesbaarheid, van dit verslag een publieksversie verschijnen met daarin de hoofdlijnen.
7
1 MISSIE, VISIE, DOELSTELLINGEN EN AMBITIE
WAT ZEGT DE WET? In artikel 17a, lid 2 van de wet op het voortgezet onderwijs wordt het volgende doel omschreven: Het samenwerkingsverband stelt zich ten doel een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen, bedoeld in de vorige volzin, te realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen.
1.1 MISSIE VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND “ Passend onderwijs, (zoveel mogelijk thuisnabij) voor elke leerling”
1.2 VISIE VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND
Het bestuur heeft de visie van het samenwerkingsverband op de volgende manier samengevat: -
Elke leerling heeft recht op een optimale en ononderbroken leerontwikkeling waarbij de leerling zich goed voelt en met respect en waardering behandeld wordt. Passend onderwijs, zo veel mogelijk thuisnabij, geeft daar het beste uitzicht op.
-
Om zo passend mogelijk onderwijs voor alle leerlingen in alle onderwijssoorten in de regio Waterland te realiseren is intensieve samenwerking nodig tussen reguliere en speciale onderwijsvoorzieningen en met alle partijen die mede de ontwikkeling van de leerling begeleiden.
-
Samenwerking tussen partijen is het meest gebaat bij een effectieve regie die transparant is, en waarbij ieder respect heeft voor de aanvullende kwaliteiten en de eigen identiteit van elke samenwerkingspartner.
-
Gezamenlijke innovatie is nodig om de samenwerking rondom leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte effectiever te maken.
-
Kwaliteit staat voorop. We verbeteren die door van elkaar te leren en elkaars kritische vriend te zijn.
-
Bij eventuele veranderingen van leerlingenstromen en de daarmee gepaard gaande verschuiving van de behoefte aan expertise/ menskracht en middelen zijn de schoolbesturen bereid dat te doen wat nodig is om expertise van elkaars (ondersteunende) medewerkers te behouden, met behoud van rechtspositie.
-
De ambities met Passend Onderwijs vallen binnen het kader van wet- en regelgeving.
-
Deelname en betrokkenheid van alle partners in het onderwijsveld binnen de regio is voorwaarde om te komen tot zo passend mogelijk onderwijs. Door een transparante organisatie, open communicatie en systematische evaluatie van de effectiviteit, rechtmatigheid en doelmatigheid, kunnen we continu werken aan verbeteringen. Door openheid en transparantie kunnen innovatieve gedachten een kans krijgen om deze nieuwe ontwikkeling te doen slagen.
8
1.3 DOELSTELLINGEN Het samenwerkingsverband stelt zich de volgende doelen: -
1
het aantal leerlingen dat wordt verwezen naar het speciaal onderwijs niet te laten stijgen; scholen te verbinden op basis van wederzijds vertrouwen. Om hier uitdrukking aan te geven heeft het bestuur statutair vastgelegd dat bestuursbesluiten op basis van consensus worden vastgesteld; een dekkende ondersteuningsstructuur te realiseren; gezamenlijke verantwoordelijkheid voor leerlingstromen waar te maken; samen te werken met samenwerkingsverband primair onderwijs en mbo en; samen te werken met partners als gemeenten en instellingen voor zorg en jeugdhulpverlening; samen te werken met onderwijsvoorzieningen voor leerlingen met visuele en dove en slechthorende kinderen (zogenaamde voorzieningen cluster 1 en 2) ; zodat leerlingen zo dicht mogelijk bij huis in het reguliere onderwijs het onderwijs volgen resultaatgericht te werken.
1.4 AMBITIE … alle leerlingen naar school, geen thuiszitters; geen leerling tussen wal en schip; iedere leerling op de juiste plaats; zoveel mogelijk thuisnabij een passend onderwijsaanbod aan alle leerlingen, talentontwikkeling van alle leerlingen; tegemoet komen aan de voorkeur van leerlingen voor een school binnen de eigen regio; gezamenlijke verantwoordelijkheid van besturen voor de schoolloopbaan van alle leerlingen, de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de zorgplicht, samenwerken in en om de school, versterken van de kwaliteit van het primaire proces en de professionaliteit van de leraar, versterken en verbreden van de basis ondersteuningsvaardigheden van alle scholen, versterken positie van ouders. En dit alles komt tot stand door samen te werken en elkaar te helpen de kwaliteit continu te verbeteren. De opdracht om zorg te dragen voor onderwijs op maat en voor iedere leerling een passende onderwijsplaats is zo groot dat samenwerking noodzaak is en blijft.
“Onze gemiddelde uitstroom van leerlingen van regulier naar speciaal onderwijs is vergeleken bij de landelijke norm al laag, maar dat wil niet zeggen dat we het daar bij moeten laten zitten. We moeten niet beter willen zijn dan anderen, we moeten beter willen zijn dan we zelf nu zijn” Stuurgroepoverleg 10 januari 2014
1
Passend onderwijs voor elke leerling is altijd het uitgangspunt. De ondersteuningsbehoefte van de individuele leerling is leidend bij het vaststellen of een leerling van het speciaal onderwijs gebruik maakt of niet.
9
2 ORGANISATIE VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND
WAT ZEGT DE WET? - In artikel 17a, lid 4 van de wet op het voortgezet onderwijs is de verplichting van een rechtsvorm aangegeven; - In artikel 17a, lid 2 en lid 5 wordt aangegeven welke bevoegde gezagen deelnemen of kunnen deelnemen aan een samenwerkingsverband. Daarnaast bevat de wet een aantal artikelen, dat impliciet een beroep doet op de organisatiekwaliteit van het samenwerkingsverband.
2.1 STICHTING SAMENWERKINGSVERBAND VO WATERLAND (2707) De schoolbesturen van de voortgezet(speciaal) onderwijs scholen in de regio Waterland hebben gekozen voor continuering en aansluiting bij de reeds bestaande stichting regionaal samenwerkingsverband VO/VSO Waterland. Naast de besturen van scholen met een locatie in de regio Waterland heeft het bestuur van Stichting Orion, speciale onderwijsvoorzieningen in de regio Amsterdam, zich bij het samenwerkingsverband aangesloten. Tot en met november 2013 is gewerkt aan aanpassingen van de statuten, zijn aansluitingsovereenkomsten met alle aan te sluiten besturen vastgesteld en ondertekend, is een managementmandaat vastgesteld en zijn verschillende reglementen, conform de aanwijzingen in de wet en het referentiekader vastgesteld. Op 18 oktober 2013 is de akte statutenwijziging (Bijlage1) verleden voor mr. R. Collenteur, toegevoegd notaris in het protocol van mr. S. Laseur-Eelman, notaris te Amsterdam. (WOT, nalevingstoezicht N2)
2.2 AANGESLOTEN BESTUREN De volgende schoolbesturen maken onderdeel uit van het samenwerkingsverband: 1.
Stichting Katholiek Onderwijs Volendam, zijnde het bevoegd gezag van het Don Bosco College te Volendam; brinnummer 20GS, (VMBO, HAVO, VWO);
2.
Stichting Clusius College, zijnde het bevoegd gezag van het Clusius College locatie Purmerend, brinnummer 25EF, (VMBO);
3.
Stichting Atlas College, zijnde het bevoegd gezag van De Triade locatie Edam; brinnummer 25DA, (VMBO en onderbouw HAVO/VWO);
4.
Stichting Purmerendse ScholenGroep, zijnde het bevoegd gezag van de Purmerendse ScholenGroep te Purmerend met SG W.J. Bladergroen, SG Gerrit Rietveld, SG Antoni Gaudi , SG Nelson Mandela, Jan van Egmond Lyceum en Da Vinci College te Purmerend, brinnummer 01EO, (Praktijkonderwijs, VMBO, HAVO, VWO);
5.
Stichting Zaam, zijnde het bevoegd gezag van het Bernard Nieuwentijt College te Monnickendam; brinnummer 17VF04 (VMBO);
6.
Stichting Altra, zijnde het bevoegd gezag van het VSO Altra College locatie Purmerend; brinnummer 17IQ12 ;
7.
Stichting OPSO, zijnde het bevoegd gezag van de OSVO Martin Luther Kingschool te Purmerend, brinnummer 15DZ00, (ZMLK);
10
8.
Stichting Orion, zijnde het bevoegd gezag van VSO Kingmaschool (Orion College Noord, Zuidoost en West), De Wetering (Orion College Zuid), Mytylschool en Tyltylschool te Amsterdam, brinnummer21EN00, 21EJ0020WUOO, 20WV00.
(WOT, nalevingstoezicht N1) Alle hierboven vermelde besturen hebben een vertegenwoordiger afgevaardigd om zitting te nemen in het bestuur van het samenwerkingsverband.
2.3 BESTUUR EN TOEZICHT Het bestuur heeft gekozen voor een functionele scheiding van bestuur en intern toezicht, het zogenaamde ‘one tier’ model. Binnen het bestuur zijn de taken en bevoegdheden verdeeld in een algemeen bestuur: zijnde het toezichthoudend, niet-uitvoerend, deel van het bestuur; en een dagelijks bestuur, zijnde het uitvoerend deel van het bestuur. Daarnaast kent de stichting een directeur (niet zijnde een directeur-bestuurder), die belast is met door het dagelijks bestuur gemandateerde taken en bevoegdheden. Binnen de stichting is een stuurgroep ingesteld van schoolleiders van alle scholen. De stuurgroep is samen met de directeur beleidsvoorbereidend en heeft een adviserende rol aan het bestuur.
algemeen bestuur / toezichthouders
11
Hiërarchische opbouw van het samenwerkingsverband
algemeen bestuur toezichthouders
opr
In bijlage 2 is een overzicht opgenomen met daarin de namen van de verschillende functionarissen.
12
3 HET SAMENWERKINGSVERBAND IN GETALLEN
WAT ZEGT DE WET? Er is geen direct artikel in de wet dat een fundament geeft aan dit artikel. Voor de beleidsbepaling zijn de gegevens in dit hoofdstuk van groot belang. We hebben immers de opdracht om te komen tot een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen met een focus op een gedecentraliseerd beleid dat direct aansluit bij de ondersteuningsstructuur in de regio.
3.1 KENGETALLEN LEERLINGEN 2010‐2012 Voor dit hoofdstuk is gebruik gemaakt van de kengetallen die door het ministerie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gepubliceerd zijn (peilmoment juli 2013). Het aantal leerlingen (VO) dat woonachtig is de regio Waterland is 9.146.
LEERLINGEN (aantal) teldatum
LWOO
PRO
overig VO
totaal VO
01-10-2010
860
212
6569
7641
01-10-2011
839
212
6427
7478
01-10-2012
810
236
6485
7531
vso cat 1
vso cat 2
vso cat 3
vso totaal
01-10-2010
186
8
14
208
01-10-2011
195
7
13
215
01-10-2012
186
9
14
209
RUGZAKKEN CLUSTER 4
LG
MG
LZ
ZMLK
totaal rugzakken
01-10-2010
64
10
0
12
7
93
01-10-2011
76
14
0
8
15
113
01-10-2012
75
15
0
8
16
114
teldatum
DEELNAME % VO2707
LWOO
PRO
01-10-2010
11,26%
2,77%
01-10-2011
11,22%
2,83%
01-10-2012
10,76%
3,13%
lwoo
pro
01-10-2010
10,13%
2,75%
01-10-2011
10,42%
2,76%
01-10-2012
10,69%
2,85%
Landelijk
13
DEELNAME % VO2707
vso cat 1
vso cat 2
vso cat 3
vso totaal
rugzakken
01-10-2010
2,43%
0,10%
0,18%
2,72%
1,22%
01-10-2011
2,61%
0,09%
0,17%
2,88%
1,51%
01-10-2012
2,47%
0,12%
0,19%
2,78%
1,51%
vso cat 1
vso cat 2
vso cat 3
vso totaal
rugzakken
01-10-2010
2,88%
0,11%
0,28%
3,28%
1,64%
01-10-2011
2,98%
0,11%
0,30%
3,39%
1,84%
01-10-2012
3,07%
0,11%
0,31%
3,50%
2,08%
Landelijk
3.2 KENGETALLEN LEERLINGEN PER VESTIGING MET EEN LWOO EN/OF LGF BESCHIKKING 2011‐2012 Aantal leerling gebonden financiering- geïndiceerde leerlingen per 1 oktober 2011 en 2012 (exclusief cluster 1 en 2)
School
2011
2012
Don Bosco College
13
14
Jan van Egmond lyceum
23
25
Da Vinci College
15
13
De Triade
4
8
Clusius College
13
15
SG W.J. Bladergroen, praktijkonderwijs en vmbo-lwoo
24
20
SG Antoni Gaudí
5
5
SG Gerrit Rietveld (tot augustus 2013 CvB)
6
4
SG Nelson Mandela
3
4
Bernard Nieuwentijt College
7
8
gebruikte afkortingen LWOO PRO Overig VO VSO Cat 1 Cat 2 Cat 3
LG MG LZ Cluster 3/ ZMLK Cluster 4 LGF/rugzak SWV
leerweg ondersteunend onderwijs praktijk onderwijs (regulier) voortgezet onderwijs voortgezet speciaal onderwijs voorheen: zeer moeilijk lerende, langdurig zieke kinderen, epilepsie, cluster 4; voorheen: lichamelijk gehandicapt; voorheen: meervoudig gehandicapt bekostigingscategorie. vso Cat 1 €9.054; vso Cat 2 €16.133; vso Cat 3. €20.052. lichamelijk gehandicapt meervoudig gehandicapt langdurig ziek voorzieningen voor/zeer moeilijk lerende kinderen voorzieningen voor/ kinderen met gedrags- en of psychiatrische problematiek leerling gebonden financiering samenwerkingsverband
14
Grafiek Percentage leerlingen met een LGF per vestiging, regio en landelijk
7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00%
01‐10‐11
1,00%
01‐10‐12
0,00%
3.3 KENGETALLEN LEERLINGEN DEELNEMEND AAN VSO BINNEN EN BUITEN DE REGIO
Stand van zaken 1-10-2012 (peilmoment juli 2013, bron www.passendonderwijs.nl) Leerlingen woonachtig en deelnemend aan VSO binnen Waterland BRINVEST Naam Plaats Naam bevoegd gezag 15DZ00 O.S.V.O. M.L. Kingschool Purmerend Stichting OPSO Purmerend 07IQ12 Altra College Waterland Purmerend Stichting Altra
cat 1 66 59
cat 2
cat 3 3
Eindtotaal 69 59
Totaal
125
0
3
128
leerlingen woonachtig in Waterland en deelnemend aan VSO buiten Waterland, aangesloten bij SWV VO Waterland BRINVEST Naam Plaats Naam bevoegd gezag cat 1 cat 2 cat 3 Eindtotaal 20WV00 Tyltylschool Amsterdam Zuidoost Stichting Orion 2 2 21EN00 Kingmaschool VSO ZMLK Amsterdam Stichting Orion 4 4 21EN03 Kingmaschool VSO ZMLK Amsterdam Stichting Orion 4 2 6 07IQ17 Altra College/Zaanstreek Krommenie Stichting Altra 4 4 07IQ00 Altra College Amsterdam Stichting Altra 2 2 07IQ05 Altra College Bascule AMC Amsterdam Zuidoost Stichting Altra 2 2 07IQ15 Altra College/Bascule Extern Amsterdam Zuidoost Stichting Altra 17 17 07IQ07 Altra College Noord Amsterdam Stichting Altra 2 2 07IQ06 Altra Coll Bascule Konijnenstr Amsterdam Stichting Altra 1 1 Totaal
36
2
2
40
15
Leerlingen uit de regio waterland die deelnemen aan VSO buiten regio/ SWV VO Waterland BRINVEST Naam Plaats Naam bevoegd gezag cat 1 02YP00 Mytylsch De Trappenberg Huizen De Kleine Prins, Sticht. S.O. 01OZ00 P.I‐school Hondsberg Oisterwijk Stichting Saltho‐onderwijs 1 05PE00 De Waterlelie Cruquius Stg. Epilepsie Instell. Ned. 1 01MI00 Heliomare Onderwijs Wijk aan Zee Stichting Heliomare Onderwijs 2 01WX00 De Alk Alkmaar Stichting Heliomare Onderwijs 04GJ00 De Eenhoorn zmlk Hoorn Stichting Leerzaam 5 18ZJ00 Opb sch zmok De Spinaker Alkmaar Stichting Ronduit 5 16KI00 Dynamica Onderwijs Koog aan de Zaan Stichting Zaan Primair 2 12QB00 O.G. Heldringschool Amsterdam Stg. Kolom. Stg. v. Spec. Ond. 2 14UA00 Alphons Laudyschool Amsterdam Stg. Kolom. Stg. v. Spec. Ond. 2 18ZJ02 De Spinaker Zwaag Stichting Ronduit 3 18ZJ03 Opb sch zmok De Spinaker Heerhugowaard Stichting Ronduit 1 18ZJ07 Opb sch zmok De Spinaker Heerhugowaard Stichting Ronduit 1 Totaal
25
cat 2
cat 3 1
7
5 1 1 1
7
9
Eindtotaal 1 1 1 14 1 6 5 3 2 2 3 1 1 41
3.4 CONCLUSIES -
Er wonen circa 9000 leerlingen in de regio. Ongeveer 1500 leerlingen volgt onderwijs bij een reguliere VO school buiten de regio Waterland. Het percentage LWOO leerlingen is ten opzichte van het landelijk percentage iets hoger: 11,7% in 2011 t.o.v. landelijk 10% en 10,66% in 2012 t.o.v. 10,69. Het aantal leerlingen met een leerling gebonden financiering is in Waterland iets lager dan landelijk: LGF landelijk: 1,84% in 2011 en 1,92% in 2012, Waterland: 1,51% in 2011 en 2012. Het aantal plaatsingen in VSO is in Waterland ook lager dan het landelijk gemiddelde: 2011 landelijk: 3,44%, 2012: 3,50%, Waterland 2011: 2,88% en 2012: 2,78%. 61 % van de VSO leerlingen zit op een school binnen de Regio Waterland onderdeel uitmakend van het SWV VO Waterland. 19 % van de VSO leerlingen zit op een school in Amsterdam waarvan het bestuur is aangesloten bij het SWV VO Waterland. 20 % van de VSO leerlingen zit op een school buiten de regio/niet aangesloten bij het SWV VO Waterland. Lichamelijk gehandicapte- en meervoudig gehandicapte leerlingen zijn veelal aangewezen op voorzieningen (ver) buiten de eigen regio.
16
4 SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIELEN OP DE SCHOLEN
WAT ZEGT DE WET? De wet passend onderwijs geeft aan dat iedere school een schoolondersteuningsprofiel moet hebben. Dit ondersteuningsprofiel dient gepubliceerd te worden zodat ouders/verzorgers zich kunnen informeren. De school geeft in haar ondersteuningsprofiel aan welke maatregelen genomen worden voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven (artikel 1, lid 2). Het profiel wordt voor een periode van vier jaar vastgesteld door het bevoegd gezag. De medezeggenschapsraad van de school heeft een adviesrecht bij de vaststelling.
4.1 NADERE BEGRIPSOMSCHRIJVING De afgelopen jaren zijn diverse omschrijvingen in omloop geweest voor het schoolondersteuningsprofiel en de verschillende vormen van ondersteuning. We sluiten aan bij de tekst in het Referentiekader Passend Onderwijs (versie januari 2013, www.passendonderwijs.nl). BASISONDERSTEUNING Het door het samenwerkingsverband afgesproken geheel van preventieve en licht curatieve interventies die binnen de ondersteuningsstructuur van de school – eventueel samen met ketenpartners- planmatig en op een overeengekomen kwaliteitsniveau worden uitgevoerd. EXTRA ONDERSTEUNING Alle vormen van onderwijsondersteuning die de basisondersteuning overstijgen vallen onder de extra ondersteuning. Binnen de extra ondersteuning worden verschillende typeringen voor het aanbod gebruikt, zoals breedte- en diepteondersteuning, lichte en zware ondersteuning en een indeling in verschillende, in zwaarte variërende, ondersteuningsarrangementen. Leerlingen voor wie de basisondersteuning niet voldoende is, komen in aanmerking voor extra ondersteuning. Dit kan in de vorm van bovenschoolse voorzieningen in het samenwerkingsverband, het vso of de geïndiceerde jeugdhulpverlening. Er zijn verschillende soorten onderwijsarrangementen en -voorzieningen mogelijk, eventueel in combinatie met instellingen voor jeugdhulp.
4.2 DE ONTWIKKELING VAN SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIELEN 2 4.2.1 VOORBEREIDING: INVENTARISATIE EN ANALYSE Gespreid in de periode Juni 2011 – Februari 2013 hebben auditoren van de M&O groep alle scholen binnen het samenwerkingsverband bezocht en daarvan aan de scholen en het samenwerkingsverband verslag gedaan. In de audits is gekeken naar de ‘match’ tussen de 3 onderwijsbehoeften van de leerlingen uit de voedingsgebieden van de scholen met het
2
Dit hoofdstuk is voor een groot deel gebaseerd op het “ Overkoepelend rapport IVO Samenwerkingsverband VO Waterland” (d.d. april 2012 met aanvullingen in januari 2013, M&O groep, rapporteur Alfons Timmerhuis). Voor inzage:
[email protected] 3
De onderwijsbehoefte is de instructie en ondersteuning die de leerling in de onderwijssituatie nodig heeft om een volgende stap te kunnen maken in het eigen proces van cognitieve en sociaal‐emotionele ontwikkeling.
17
onderwijsaanbod van de scholen. Deze match tussen vraag en aanbod is in kaart gebracht in termen 4 van kenmerken van het ondersteuningsaanbod .
4.2.2 VIJF VELDEN VOOR ONDERWIJSONDERSTEUNING Het profiel van het ondersteuningsaanbod van een reguliere school wordt bepaald door het onderwijsconcept en vijf velden voor onderwijsondersteuning. Bij het onderwijsconcept is gekeken naar de mate waarin de scholen met diversiteit te maken hebben en hoe zij daarmee omgaan. Dit laatste omvat aspecten als de inrichting van het onderwijs, de dialoog over ondersteuning en aanpassingen i.v.m. speciale onderwijsbehoeften. De vijf velden omvatten het volgende: 1. Hoeveelheid aandacht/handen in de klas: veel reguliere scholen hebben op dit moment een onderwijssetting waarin zij zich primair richten op groepen. Zij doen dit inmiddels vaak wel op een zodanig adaptieve wijze dat leerlingen met individuele handelingsplannen goed opgenomen worden in het groepsonderwijs. Er zijn echter verschillen tussen scholen. Sommige scholen slagen erin om ‘extra handen in de klas’ te krijgen door bv. de inzet van de rugzak, stagiaires of vrijwilligers. Bij het praktijkonderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs is het evident dat er meer handen voor leerlingen beschikbaar zijn. 2. Aangepast lesmateriaal: reguliere scholen werken meestal met lesmethoden die uitgaan van een gemiddelde leerling, met differentiatiemateriaal voor de leerlingen die extra uitleg of extra uitdaging nodig hebben. Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften hebben soms aangepast materiaal nodig: een ringleiding voor slechthorende kinderen, duidelijke schema's voor kinderen die structuur nodig hebben e.d.. Scholen verschillen in de mate waarin zij materialen beschikbaar hebben voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. 3. Aanpassingen in de ruimtelijke omgeving: passend onderwijs vraagt voor nogal wat leerlingen aanpassingen in de ruimtelijke omgeving. Sommige leerlingen hebben af en toe of regelmatig een 'time out' nodig. Andere leerlingen hebben veel behoefte aan fysieke bezigheden en dan zijn er ook nog leerlingen voor wie ruimte nodig is voor verzorging of paramedische behandeling. Tenslotte zijn er leerlingen die behoefte hebben aan een pedagogische omgeving waarin zij rust, overzicht en duidelijkheid vinden door veel structuur, duidelijke regels en strikte begeleiding. Binnen lang niet alle schoolgebouwen kan datgene wat gevraagd wordt voor deze leerlingen ook geboden worden. 4. Expertise: de mate waarin de leerkracht en/of het team kennis van en ervaring met stoornissen en beperkingen hebben. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen teamexpertise en individuele expertise. Onder teamexpertise willen we expertise verstaan die geïntegreerd is in de teamaanpak en geïnternaliseerd in het handelen van alle medewerkers. Onder individuele expertise verstaan wij bij één of meer interne of externe collega's/partners aanwezige expertise. 5. De samenwerking met externe organisaties: voor sommige leerlingen is het van doorslaggevend belang of de school intensief samenwerkt met externe instanties zoals jeugdzorg, revalidatie of geestelijke gezondheidszorg. Op dit veld zijn de verschillen tussen de scholen groot, zowel voor wat betreft de onderwijsbehoeften van de leerlingen in het voedingsgebied van de school, als voor wat betreft het ondersteuningsaanbod van de school.
4 Het gaat hier nadrukkelijk om een moment opname, met als resultaat een ‘startfoto’ van alle scholen in het samenwerkingsverband. De situatie in een school kan van dag tot dag verschillend zijn. Deze ‘startfoto’ heeft de aanzet gegeven tot de uitwerkingen van de schoolondersteuningsprofielen van alle scholen zoals vanaf augustus 2014 voorgeschreven.
18
4.2.3 VOORBEREIDING KARAKTERISERING EN INDELING VAN DE SCHOLEN De indeling van een school op een ondersteuningsprofiel voor wat betreft het schoolondersteuningsconcept wordt bepaald door het niveau van de dialoog en het niveau waarop aanpassingen ingezet worden. In het licht van Passend Onderwijs kunnen vier ondersteuningsprofielen binnen het regulier voortgezet onderwijs worden onderscheiden, te weten: -
de netwerkschool
-
de begeleidingsschool
-
de dialoogschool en
-
de integratieschool.
Scholen voor speciaal onderwijs worden aangeduid als doelgroepschool. Onder de vierdeling van schoolprofielen voor de reguliere scholen ligt een dimensie die loopt van gesegregeerd (‘exclusie’) naar geïntegreerd onderwijs (‘ inclusie’.) Met andere woorden: de netwerkschool profiteert adequaat en optimaal van de geïnstitutionaliseerde speciale (onderwijs)ondersteuning binnen andere instellingen, zoveel mogelijk gelegen in de directe omgeving van de school. Deze speciale (onderwijs-)ondersteuning is aanwezig in andere speciale scholen of in gespecialiseerde zorginstellingen, zoals een revalidatiecentrum. Op de integratieschool daarentegen is in principe alle speciale onderwijsondersteuning ‘in huis’ aanwezig om leerlingen met speciale onderwijsbehoeften te kunnen handhaven. Mede door een vaste partnerrelatie met zorginstellingen buiten het onderwijs, zoals, bijvoorbeeld, een revalidatiecentrum, kan passend onderwijs geboden worden. De scholen, aangesloten bij het samenwerkingsverband VO Waterland, hebben naar aanleiding van de conclusies van de audit de ondersteuningsprofielen benaderd vanuit een ontwikkelingsperspectief waarbij de netwerkschool als beginfase en de integratieschool als eindfase werd gezien. De aanduiding netwerkschool zegt iets over de weloverwogen keuze van de school om meer of minder leerlingen met behoefte aan onderwijsondersteuning zelf onderwijs te bieden en geeft geen indicatie over de kwaliteit van de school. Informatie over het schoolondersteuningsconcept en de vijf velden is in de audit verzameld door: -
een beperkte documentenanalyse (o.a. inspectierapporten, ondersteuningsplan samenwerkingsverband, website school);
-
een interview/gesprek met een aantal sleutelfiguren (schoolleiding, zorgcoördinator en docenten) binnen de school aan de hand van een open lijst met aandachtspunten en vragen;
-
gerichte observaties in groepen, ter ondersteuning van de bevindingen over het gehanteerde onderwijsconcept en het daarbij horende klassenmanagement;
-
een gesprek met het schoolteam waarin de opvattingen rond en het draagvlak voor het onderwijs aan leerlingen met speciale onderwijsbehoeften aan de orde komt.
GROTE EN KLEINE SCHOLEN Een aantal scholen is groot te noemen. Het Jan van Egmond Lyceum en het Don Bosco College zijn de grootste scholen met een leerlingenaantal dat varieert tussen 1500 en 1600. Daarna volgt het Da
19
Vinci College met 1000-1100 leerlingen. Een viertal scholen valt middelgroot te noemen: Atlas college Triade en het Clusius College (600-700 leerlingen), SG Antoni Gaudí en SG Nelson Mandela (500600 leerlingen). SG Gerrit Rietveld (350-450) en SG W.J. Bladergroen (300-350 leerlingen) en het Bernard Nieuwentijt College (200-250 leerlingen) zijn relatief kleinschalige scholen. De twee scholen voor speciaal onderwijs, Altra en Martin Luther Kingschool zijn met circa 75 leerlingen in verhouding tot de overige scholen klein te noemen. Een kanttekening hierbij, SG Antoni Gaudí en SG Nelson Mandela zitten in hetzelfde gebouw, waardoor leerlingen en docenten de kleinschaligheid in mindere mate zullen ervaren. IN HOEVERRE HEBBEN DE SCHOLEN TE MAKEN MET VERSCHILLEN TUSSEN DE LEERLINGEN? Er zijn veel verschillen tussen leerlingen denkbaar. Sommige verschillen hebben niet of nauwelijks invloed op de inrichting en het effect van het onderwijs, andere juist wel. Over het algemeen richten de scholen binnen het samenwerkingsverband VO Waterland zich in hun onderwijs op de meest voorkomende kenmerken van leerlingen. Leerlingen met afwijkende kenmerken moeten hierbij proberen aan te haken of er worden uitzonderingen voor deze leerlingen gemaakt. Dit laatste kan een school slechts in beperkte mate aan. In het kader van passend onderwijs hebben alle scholen in Waterland uitgesproken zich in te gaan spannen om de missie ‘Passend Onderwijs zoveel mogelijk thuisnabij voor alle leerlingen’ voor een zo groot mogelijke groep leerlingen te realiseren. Binnen alle scholen heeft men de ambitie om het aanbod daar waar mogelijk geschikt te maken voor leerlingen met verschillende kenmerken. Bij relevante verschillen denken we, in het kader van passend onderwijs, met name aan verschillen in leermogelijkheden, leerstijlen, leervaardigheden, motivatie, werkhouding, culturele en gezinsachtergronden en gedrag. Ook het hebben van een lichamelijke of verstandelijke beperking levert verschillen op waar in het onderwijs rekening mee moet worden gehouden. Verschillen op bovengenoemde kenmerken leiden over het algemeen tot (extra) ondersteuningsvragen van leerlingen. Diversiteit van leren wordt binnen de scholen voor voortgezet onderwijs beperkt door selectie bij instroom in leerjaar 1 van het voortgezet onderwijs. Bij de instroom wordt in Waterland gebruik gemaakt van het advies van de basisschool en van de gegevens met betrekking tot de leervorderingen (CITO leerling volgsysteem en Drempelonderzoek) en de intelligentie, Nederlands Intelligentie Onderzoek (NIO). Het CITO leerling volgsysteem en Drempelonderzoek meten wat kinderen hebben geleerd in 8 jaar onderwijs (de feitelijke schoolprestaties) en de NIO toets bepaalt welke capaciteiten leerlingen hebben (de mogelijke schoolprestaties). Beiden kunnen gebruikt worden voor het kiezen van een vervolgopleiding. In het algemeen komen de uitslagen goed met elkaar overeen, maar dat hoeft niet. Naast deze gegevens is bij instroom van belang wat de wens van de leerling en ouders is en wordt van elke leerling een sociaal-emotionele vragenlijst afgenomen. De resultaten op de sociaal-emotionele vragenlijst geeft een indicatie van de ondersteuningsbehoefte van de leerling op de gebieden motivatie, zelfvertrouwen (positieve en negatieve faalangst) en doorzettingsvermogen. In de regio Waterland zien we de laagste NIO-score bij instroom in het praktijkonderwijs (49) en de lwoo-groepen van de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg bij het Don Bosco College (80) en SG W.J.Bladergroen (66). Verder zien we, uiteraard, dat de vmbo-scholen leerlingen laten instromen met een lager niveau dan het havo-vwo. Doorgaans gaat het om een instroomniveau vanaf 90. De scholen voor havo-vwo laten leerlingen instromen vanaf een NIO-score van circa 105. Veruit het laagste niveau van leren treffen we aan bij VSO de Martin Luther King. Veel leerlingen stromen in vanuit de so-afdeling. Toelaatbaar zijn leerlingen met een zogenaamde mg- en zml5 indicatie . Bij een mg-indicatie kan het intelligentieniveau zo laag zijn dat dit bij instroom niet gemeten
5
Mg‐indicatie: Beschikking toelaatbaarheid tot (V)SO of Leerlinggebonden financiering cluster 3 i.v.m. meervoudige handicap zml‐indicatie: Beschikking toelaatbaarheid tot (V)SO i.v.m. zeer moeilijk lerend ‘oude stijl’, dit wordt i.v.m.
20
kan worden (< 35). De intelligentie is aan de bovenkant afgegrensd bij het IQ-cijfer 70. Bij VSO het Altra College Purmerend ligt het gemiddelde intelligentieniveau bij instroom met 91 een stuk hoger. Het niveau ligt ook boven het niveau van het praktijkonderwijs en is vergelijkbaar met het vmbo. Voor het Altra College geldt dat het intelligentieniveau beperkt kan zijn door sociaal emotionele factoren. De diversiteit voor leren wordt door de instroomeisen voor de verschillende leerwegen in het reguliere voortgezet onderwijs beperkt. Dit betekent echter niet dat leraren weinig diversiteit zullen ervaren. In de praktijk leiden leerstijl, leervaardigheden, motivationele aspecten en gedrag tot heel verschillende prestaties van leerlingen. 6
De scholengemeenschap W.J. Bladergroen heeft in haar afdelingen vmbo-lwoo en praktijkonderwijs eveneens te maken met een flinke spreiding. Tot deze school worden o.a. leerlingen toegelaten die voldoen aan de landelijke criteria voor lwoo of praktijkonderwijs. Een leerling met een indicatie voor praktijkonderwijs wordt geplaatst in de school voor praktijkonderwijs. Bij de school voor praktijkonderwijs is de spreiding in de onderbouw 49-80. In de bovenbouw is de bovengrens nog 10 punten hoger (90). De vmbo-afdeling heeft de grootste spreiding: 66-109. Docenten van de W.J. Bladergroen zullen in de praktijk nog meer diversiteit ervaren doordat de leerproblematiek vaak nadrukkelijk verweven is met gedragsaspecten. De meeste diversiteit voor leren treffen we aan op de beide scholen voor speciaal onderwijs. Het gaat hier niet alleen om diversiteit op het niveau van de school, maar ook binnen de klas. Het zijn kleine scholen die een relatief grote range aan niveaus bedienen. De Martin Luther Kingschool dekt als het ware de onderkant, terwijl er bij het Altra College een uitloop mogelijk is naar hoogbegaafdheid. Dyslectische leerlingen zijn op alle scholen in het samenwerkingsverband vertegenwoordigd. Het percentage per school (regulier voortgezet onderwijs) ligt rond 7%. We hebben hierover geen landelijke cijfers, maar internationaal wordt er gesproken over een prevalentie van dyslexie van 510%. De scholen in Waterland lopen hiermee in de pas. HOE WORDT BINNEN DE SCHOLEN OP SPECIALE ONDERWIJSBEHOEFTEN GEREAGEERD? Elke school heeft te maken met diversiteit, elke leerling is anders. Het is de vraag voor welke verschillen de school onderscheid maakt in haar onderwijsaanbod. Dit is afhankelijk van de leerlingenpopulatie, van de mogelijkheden van de school en van de opvattingen van het team. Gekeken is naar de manier waarop scholen omgaan met verschillen. Leerlingen met speciale behoeften kunnen op gezette tijden uit de klas gehaald worden voor bijvoorbeeld remedial teaching. Of in de klas individuele instructie krijgen, bijvoorbeeld aan een aparte instructietafel. Of de klas is in zijn geheel opgedeeld in niveaugroepen (homogene subgroepen). Of de groep wordt als geheel benaderd vanuit haar heterogeniteit, bijvoorbeeld door coöperatieve werkvormen te hanteren. De reguliere scholen van het samenwerkingsverband VO Waterland reageren allen op speciale onderwijsbehoeften met het geven van individuele aandacht buiten de groep, bijvoorbeeld in de vorm van remedial teaching of trainingen. Eén school wijkt nadrukkelijk af doordat op zeer diverse wijze op speciale onderwijsbehoeften gereageerd wordt: SG W.J. Bladergroen (zowel vmbo-lwoo als praktijkonderwijs). Het Don Bosco College, Jan van Egmond Lyceum en Da Vinci College geven ook aandacht aan subgroepen van leerlingen met speciale onderwijsbehoeften buiten de groep. Deze aandacht wordt o.a. in de vorm van remedial teaching gegeven. In het geval van de twee vo-scholen voor speciaal onderwijs hebben alle leerlingen speciale onderwijsbehoeften. Daar wordt vooral op speciale onderwijsbehoeften gereageerd door binnen de groep individuele aandacht te geven. Het onderwijs op deze scholen is sterk geïndividualiseerd.
wetswijziging passend onderwijs een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) volgens de nieuwe systematiek beschreven in hoofdstuk 5 . 6
De deelschool praktijkschool W.J. Bladergroen en de deelschool vmbo van W.J. Bladergroen zijn regionale voorzieningen. De vmbo deelschool onderscheidt zich doordat er meer ondersteuningsmogelijkheden moeten worden geboden t.o.v. de andere vmbo scholen in de regio. De leerlingen met een lwoo-indicatie die extra kwetsbaar zijn (LWOO +multi problematiek) uit het gehele samenwerkingsverband worden geplaatst op deze deelschool vmbo onderbouw van de W.J. Bladergroen.
21
De mate waarin rekening wordt gehouden met verschillende leerstijlen van leerlingen staat op de meeste scholen nog in kinderschoenen. De afdelingen van SG W.J. Bladergroen vormen een uitzondering. De docenten van deze afdelingen zijn sterker georiënteerd op de onderwijsbehoeften van de individuele leerling en kennen daardoor ook de leerstijlen van hun leerlingen beter. De docenten houden daar rekening mee. Ook voor de twee vo- scholen voor speciaal onderwijs geldt dat zij geïntegreerd in hun onderwijs rekening houden met verschillende leerstijlen.
4.3 CONCLUSIES N.A.V. AUDIT EN DISCUSSIE SCHOLEN 4.3.1 ALGEMEEN De auditeurs vatten de doelstelling van de zorgplicht als volgt samen: “De doelstelling van de zorgplicht is de realisatie van een zeer sterke vermindering van het aantal thuiszitters en het voorkomen van tussentijdse afstroom en uitstroom van leerlingen. Het ondersteuningsaanbod moet telkens bezien worden vanuit deze doelstelling.” Uit het overzichtsrapport van de audit blijkt dat de inrichting van de basisondersteuning en de extra ondersteuning van de scholen voor het overgrote deel van de leerlingen binnen het samenwerkingsverband al behoorlijk op orde is. Dit beeld sluit aan bij de vaststelling dat het percentage leerlingen uit deze regio dat afgelopen jaren verwezen is naar een voorziening voor speciaal onderwijs relatief laag is ( onder het landelijk gemiddelde). In het kader van de ambities en visie van de schoolbesturen en de scholen is voor de komende jaren het verstevigen en verhogen van de kwaliteit van de basisondersteuning en daar waar al mogelijk ook uitwerking/versteviging van de breedte- en diepteondersteuning het belangrijkste doel. De scholen hebben besloten in de periode tot eind 2014 gericht te werken aan het in kaart brengen van de eigen kwaliteiten en ontwikkelpunten en stimuleren de professionalisering van docenten en andere medewerkers. De scholen zullen hierbij gebruik gaan maken van een uniform format dat hiervoor in ontwikkeling is. Ze zullen hierin per school in het eigen schoolplan voor de komende periode vastleggen hoe ze uitvoering geven aan de verschillende onderdelen. Ouders en leerlingen en medewerkers van de scholen hebben daarbij via de medezeggenschapsraden invloed op het geheel aan afspraken per school.(zie ook de Matrix ‘Uitwerking missie en visie samenwerkingsverband in doelen en prestatie indicatoren’ en de bijlage ‘Activiteitenplan 2014-2015’ in respectievelijk bijlage 3 en 4.)
4.3.2 KARAKTERISERING EN AMBITIES VAN DE SCHOLEN IN REGIO WATERLAND School specifieke ambities zijn in het overzicht hieronder toegevoegd, indien aanwezig. De noodzaak tot een hoog ambitieniveau is afwezig aangezien het aantal leerlingen dat niet in het regulier onderwijs kan worden opgevangen in de huidige situatie al relatief laag is. Desondanks hebben de scholen met elkaar afgesproken dat ze de kwaliteit van hun ondersteuningsprofiel zodanig verstevigen dat (nog) meer leerlingen passend onderwijs kan worden geboden binnen het reguliere onderwijs en uitval van leerlingen wordt beperkt. Hiertoe hebben de scholen met elkaar een kwaliteitscyclus afgesproken. Elk schooljaar maken de scholen met elkaar een actielijst waarin ze onderdelen van de basisondersteuning binnen de eigen scholen in samenwerking met elkaar een extra impuls geven. De scholen hebben afgesproken elkaar hierin te steunen als ‘kritische vrienden’. Scholen zijn elkaars concurrent als het gaat om het onderwijsaanbod en (onder andere) het diploma resultaat echter zien elkaar niet als concurrent als het gaat om het ondersteunen van kwetsbare leerlingen naar een zo goed mogelijk onderwijsresultaat. Voor deze leerlingen slaan zij de handen ineen. Ouders en leerlingen kunnen er zeker van kunnen zijn dat elke school basisondersteuning van goede kwaliteit biedt en dat de school een beroep kan doen op een collega school uit de regio als ze daarbij van elkaar kunnen leren. Na elk schooljaar evalueren de scholen met elkaar het resultaat en stellen nieuwe actiepunten voor het komend schooljaar vast. De actiepunten
22
per school maken onderdeel uit van de ontwikkelplannen van de scholen (zie voor de wijze waarop een school ondersteuning aan leerlingen vorm geeft het schoolondersteuningsprofiel van de school (bijlage 11) Voor een overzicht van de actiepunten die voor schooljaar 2013-2014 zijn opgesteld zie hoofdstuk 4.6.
Het samenwerkingsverband VO Waterland omvat de volgende scholen(gemeenschappen): -
De Purmerend Scholengemeenschap (PSG) heeft haar vestigingen binnen Purmerend. De scholen van de PSG hebben eigen namen voor hun vestigingen en richten zich op aparte leerling groepen: o
SG Nelson Mandela is een school voor mavo (vmbo-t) en in de onderbouw mavo/havo. De Nelson Mandela hanteert Dalton-onderwijs als concept. De SG Mandela is een netwerkschool met op het veld ‘ expertise’ kenmerken die passen bij een begeleidingsschool als het gaat om het voorkomen van uitval en het realiseren van een optimaal loopbaan oriëntatie begeleidings-kwaliteitstraject, met als doel talentontwikkeling en een uitstroomniveau van leerlingen dat minimaal gelijk is aan het instroomniveau.
o
SG Antoni Gaudí is een interconfessionele school voor mavo (vmbo-t) en in de onderbouw mavo/havo. De school werkt sinds 2012 volgens een eigen onderwijsconcept ‘Gaudí-leren’ genaamd waarbij kennis en vaardigheden centraal staan. SG Antoni Gaudí is een netwerkschool. De school zal inzetten op het vergroten van de expertise van docenten/medewerkers.
o
SG W.J. Bladergroen is er in het bijzonder voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften. De school heeft een vmbo-onderbouw met intensieve begeleiding + leerwegondersteuning, praktijkonderwijs en een internationale schakelklas (ISK). De SG W.J. Bladergroen is te karakteriseren als begeleidingsschool (vmbo/ISK) en dialoogschool(praktijkonderwijs). De school heeft de ambitie uit te groeien tot dialoogschool op alle vijf velden van onderwijsondersteuning (zie hoofdstuk 4) en onderzoekt de mogelijkheden om samen met VSO cluster 3- en 4 een trajectgroep in te richten voor moeilijk lerende leerlingen met (ernstige) gedragsproblemen. De school heeft een regionale functie. Leerlingen met een PRO indicatie of LWOO+ problematiek worden door de andere scholen in het samenwerkingsverband naar de SG W.J. Bladergroen verwezen.
o
SG Gerrit Rietveld is een school voor basis- en beroepsgericht vmbo voor de sectoren dienstverlening en commercie, zorg en welzijn en techniek. De SG Gerrit Rietveld is een netwerkschool. De school is groeiende en verwacht een grotere instroom van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte. De school heeft de ambitie zich te ontwikkelen tot een begeleidingsschool. Ingezet wordt op het verstevigen van de interne ondersteuningstructuur en het vergroten van de expertise van docenten/medewerkers ten behoeve van een passend onderwijs aanbod voor de doelgroep vmbo-bb-kb met Lwoo.
o
Het Jan van Egmond Lyceum is een school voor havo, havo/vwo en gymnasium. Het Jan van Egmond Lyceum is te karakteriseren als een netwerkschool met kenmerken op het veld ‘ expertise’ die passen bij een begeleidingsschool. De school stelt zich ten doel de kwaliteit van ondersteuningsprofiel zodanig te verstevigen dat voor meer leerlingen in de reguliere lessen en klassen passend onderwijs kan worden geboden en uitval van leerlingen wordt beperkt. Daarnaast zet de school een zogenaamde e Special Class in (2 lijns-voorziening) ten behoeve van specifieke onderwijsondersteuning voor leerlingen die in de onderbouw dreigen uit te vallen (havo/vwo en vwo) door middel van bundeling van deze leerlingen in een aparte groep met een aangepast onderwijsaanbod, lessentabel en specifieke begeleiding. Elke leerling heeft een uitgebreid individueel plan van aanpak gericht op vaardigheden, persoonlijke ontwikkeling en studiedoelen. De zorgcoördinator stelt met leerling, docenten en ouders het plan op.
23
o
Het Da Vinci College in Purmerend is een school voor havo, havo/vwo en vwo. Binnen deze school is een tweetalige stroom voor vwo opgenomen. Het Davinci college is te typeren als een netwerkschool met op het veld ‘ expertise’ kenmerken die passen bij een begeleidingsschool. De school heeft zich ten doel gesteld afstroom en uitval van leerlingen nog meer te beperken en gaat de begeleidingsmogelijkheden voor begaafde leerlingen die onderpresteren en dreigen af te stromen of uit te vallen uitbreiden. Schooljaar 2013-2014 onderzoekt de school de mogelijkheid om een kleine interne voorziening in te richten voor leerlingen die door een specifieke ondersteuningsbehoefte dreigen af te stromen of uit te vallen.
o
Het Don Bosco College is en brede scholengemeenschap in Volendam met drie verschillende schooltypes: VMBO, HAVO en VWO. In de brugperiode (klas 1 en 2) maken leerlingen kennis met diverse vakken en worden in dakpan klassen geplaatst. De dakpan klassen zijn: Basis/Kader VMBO, Kader/GT VMBO, GTVBMO/HAVO en HAVO/VWO. Na klas 1 en na klas 2 bepaalt de school aan de hand van de resultaten van het kind en het advies van de basisschool, in overleg met de ouders, het schooltype in het derde leerjaar. Het Don Bosco College is een netwerkschool met op een aantal gebieden kenmerken van een begeleidingsschool. De school heeft de ambitie haar kwaliteiten als netwerkschool uit te breiden en wil daarnaast de afdeling voor VMBO verder ontwikkelen tot een netwerkschool met nog meer kenmerken van een begeleidingsschool.
o
Het Atlas College is een grote scholengemeenschap met alle vormen van voortgezet onderwijs met verschillende locaties in West Friesland en éen, De Triade in Edam (regio Waterland). De Triade is een school voor vmbo, mavo (vmbo-t). De Triade is te karakteriseren als netwerkschool. De school heeft zich ten doel gesteld de kwaliteit van het ondersteuningsprofiel zodanig te verstevigen dat voor meer leerlingen in de reguliere lessen en klassen passend onderwijs kan worden geboden en uitval van leerlingen wordt beperkt.
o
Het Clusius College is een groep groene vmbo- en mbo-scholen verspreid over de provincie Noord Holland met binnen het samenwerkingsverband vo Waterland een VO vestiging in Purmerend. Het Clusius College Purmerend heeft de afdelingen vmbo basis-, beroep en gemengde leerweg. Het Clusius College is te karakteriseren als netwerkschool met op een aantal gebieden kenmerken van een begeleidingsschool. De school is in de afgelopen jaren sterk gegroeid en richt zich om die reden op het borgen en waar mogelijk versterken van de verworven kwaliteiten en het verder professionaliseren van (nieuwe) medewerkers.
o
Het Bernard Nieuwentijt College in Monnickendam. Dit is een school met een afdeling vmbo-t en een afdeling voor de eerste 2 jaren van de havo-vwo. De school is relatief klein (circa 270 leerlingen). Het Bernard Nieuwentijt College is te karakteriseren als netwerkschool. De school heeft de ambitie binnen het ondersteuningsprofiel en doormiddel van het continu inzetten op verbeteren van de kwaliteit van ondersteunings moglijkheden van de netwerkschool een zo groot mogelijke diversiteit aan leerlingen onderwijs te bieden.
o
Het Altra College locatie Purmerend. Dit is een school voor voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met een cluster 4 indicatie of toelaatbaarheidsverklaring speciaal onderwijs. Het Altra College is te karakteriseren als een doelgroepenschool voor een doelgroep met een breed spectrum aan onderwijsbehoeften. Het Altra College heeft een integraal aanbod van onderwijs en jeugdzorg. De school heeft de ambitie een excellente doelgroepenschool te zijn en wil zich inspannen op het gebied van expertise meer kennisdeling toe te gaan passen en voorlichting te geven aan het regulier onderwijs. Het Altra College is partner in het Samenwerkingsverband PO en VO.
o
De Martin Luther Kingschool in Purmerend. Dit is een openbare school voor speciaal onderwijs aan leerlingen die ‘zeer moeilijk lerend’ of ‘meervoudig gehandicapt’ zijn. Er is een verbreed toelatingsbeleid, waardoor er zowel laag functionerende leerlingen (IQ lager dan 35) als hoger functionerende leerlingen ( IQ tussen 55 en 75 met een
24
stoornis uit de DSM-IV classificatie, waaronder autisme spectrum stoornissen) de school bezoeken. De groepsindeling is zo dat er zowel met specifieke doelgroepen als met het uitstroomprofiel van de leerlingen rekening wordt gehouden. De school heeft twee afdelingen, een afdeling voor leerlingen van 4 t/m 12 jaar en een afdeling voor leerlingen van 12 t/m 20 jaar. De VSO groepen richten zich vooral op de praktische vakken, waarbij de theoretische vakken aan deze praktijkvakken zijn gerelateerd. Leerlingen van kern 3 (16 jaar en ouder) doen externe stages. De Martin Luther Kingschool is partner in het Samenwerkingsverband PO en VO. De school heeft de ambitie om onderdeel uit te maken van een regionaal expertisecentrum met SO en SBO scholen (voor primair onderwijs) en zal de samenwerking vanuit dit expertisecentrum met het Praktijkonderwijs en VSO versterken.
4.3.3 AANVULLENDE VOORZIENINGEN BUITEN REGIO WATERLAND: DOELGROEP SCHOLEN VAN STICHTING ORION, REGIO AMSTERDAM Vanwege de geringe omvang van het samenwerkingsverband Waterland is het voor een kleine groep leerlingen niet altijd mogelijk een passende voorziening in de eigen regio te realiseren van voldoende kwaliteit. Voor deze kleine groep geld dat zij veelal terecht kunnen op scholen vallend onder bestuur van stichting Orion. De samenwerking met stichting Orion komt mede tot uitdrukking in de deelname van stichting Orion aan het bestuur van samenwerkingsverband VO Waterland. Voor kinderen van 12 tot 20 jaar met verstandelijke en/of lichamelijke handicaps of een chronische ziekte, en voor kinderen met psychiatrische en /of gedragsstoornissen biedt Orion speciaal voortgezet onderwijs aan op de volgende vijf locaties binnen Amsterdam: -
-
Orion College West (Kingmaschool) biedt voortgezet speciaal onderwijs voor langdurig zieke leerlingen, leerlingen met een lichamelijke handicap en leerlingen met internaliserende naar binnen gekeerde – gedragsproblematiek. Het onderwijs wordt geboden op niveau van praktijkonderwijs, vmbo en havo. Orion College Zuidoost (Kingmaschool) biedt voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met een verstandelijke beperking en/of een hulpvraag op het gebied van gedrag (vso-zmlk). Orion College Noord - locatie Wognumer plantsoen (Kingmaschool) biedt op arbeid gericht onderwijs aan leerlingen die zeer moeilijk lerend zijn en/of een (licht) verstandelijke beperking hebben (vso-zmlk). Orion College Noord - locatie Beijerlandstraat (Kingmaschool) biedt onderwijs aan leerlingen die zeer moeilijk lerend zijn of een (licht) verstandelijke beperking hebben (vso-zmlk) soms in combinatie met gedragsmatige en/of psychische problemen. Orion College Zuid (De Wetering) biedt voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen met gedrags- en/of psychiatrische problemen van 12 tot en met 18 jaar die meer ondersteuning nodig hebben op het gebied van leren en gedrag, dan het reguliere voortgezet onderwijs kan bieden. Het onderwijs is op niveau van praktijkonderwijs (PRO).
4.3.4 VOORZIENINGEN VOOR BLINDE EN SLECHTZIENDE LEERLINGEN (CLUSTER 1) De instellingen van cluster 1 hebben vanaf 1 augustus 2014 ondersteuningsplicht. Zij zijn verantwoordelijk voor het leveren van expertise aan de leerlingen die meer ondersteuning nodig hebben dan het regulier onderwijs kan bieden en die op grond van de ernst van de handicap, toelaatbaar zijn tot het onderwijs en/of de begeleiding door de instelling van cluster 1. De overheid heeft bepaald dat cluster 1, net als cluster 2, niet tot de samenwerkingsverbanden gaat behoren maar een landelijke positie heeft. De cluster 1 voorzieningen zijn gebundeld in 2 instellingen. Koninklijke Visio en Bartiméus.
25
Wanneer leraren, ouders of andere verwijzers vermoeden dat een kind of een jongere een visuele beperking heeft, kan een leerling aangemeld worden bij één van de scholen of afdelingen voor ondersteuning van Visio of Bartiméus. Voor leerlingen uit de regio Waterland zijn de meest nabije scholen de school van Visio Onderwijs te Amsterdam of Bartiméus Onderwijs in Zeist. Beide organisaties bieden ambulante begeleiding aan leerlingen in regulier onderwijs.
AANMELDINGSPROCEDURE Om in aanmerking te komen voor deze vorm van ondersteuning of om in aanmerking te komen voor een plaatsing op het VSO kunnen ouders of scholen/het samenwerkingsverband in samenwerking met ouders de leerling bij één van de scholen of afdelingen van deze organisaties aanmelden. Na aanmelding worden de medische gegevens, waaronder de oogheelkundige gegevens, opgevraagd en worden er zo nodig gedurende één of meerdere dagen onderzoeken uitgevoerd, zoals visueel functieonderzoek, psychologisch onderzoek en pedagogisch en /of didactisch onderzoek. Op grond van de resultaten van dit onderzoek beoordeelt de Commissie van Onderzoek van de betreffende instelling of de leerling op basis van landelijke toelatingscriteria recht heeft op ambulante onderwijskundige begeleiding of op onderwijs van een onderwijsinstelling voor leerlingen met een visuele beperking. Ieder ondersteuningsarrangement wordt vervolgens op maat ingevuld op basis van de behoeften en ondersteuningsvragen van de betreffende leerling.
WAT VERANDERT ER? Met de invoer van de wetswijzigingen passend onderwijs vervalt de rechtstreekse bekostiging van een leerlinggebonden budget voor een cluster 1 leerling aan een reguliere school. Dit budget wordt in het vervolg aan de instellingen voor cluster 1 toegekend. De instelling voor cluster 1 bepaalt samen met de leerling/ ouders en reguliere school welke ondersteuning nodig is en welk budget en voor welke periode aan een school wordt toegekend. Contact gegevens www.visio.org ; visio clientservicebureau, telefoonnummer: 088-5858585 www.bartimeus.nl ; Bartiméus infolijn, telefoonnummer: 0900-7799999 (lokaal tarief)
4.3.5 VOORZIENINGEN VOOR DOVE EN SLECHTHORENDE LEERLINGEN/LEERLINGEN MET EEN AUDITIEVE EN COMMUNICATIEVE BEPERKING (CLUSTER 2) De instellingen van cluster 2 hebben vanaf 1 augustus 2014 ondersteuningsplicht. Zij zijn verantwoordelijk voor het leveren van expertise aan de leerlingen die meer ondersteuning nodig hebben dan het regulier onderwijs kan bieden en die op grond van de ernst van de handicap, toelaatbaar zijn tot het onderwijs en/of de begeleiding door de instelling van cluster 2. De overheid heeft bepaald dat cluster 2, net als cluster 1, niet tot de samenwerkingsverbanden gaat behoren maar een landelijke positie heeft. De cluster 2 voorzieningen zijn gebundeld in 4 instellingen.
VIERTAAL VierTaal en Kentalis zijn de instellingen die onder andere voor de regio Waterland de ondersteuning verzorgen. VierTaal wordt gevormd door de Cor Emousschool in Den Haag, de Alexander Roozendaalschool, de Professor Burgerschool,het Orion College West in Amsterdam, de Burgemeester De Wildeschool, de Hendrik Molschool in Schagen en de Stichting Gewoon Anders in Almere. Kentalis is een landelijke instelling voor cluster 2. Kentalis Signis verzorgt de begeleiding in het SWV Waterland.
26
De instellingen van cluster 2 krijgen budgetbekostiging. Alle middelen voor LGF zullen vanaf 1 augustus 2014 gaan naar de instellingen voor cluster 2. Ook het deel dat voor dat de wetswijziging Passend Onderwijs werd ingevoerd naar de reguliere school ging waar de leerling onderwijs genoot. Het totale budget voor Cluster 2 instellingen is gefixeerd op het budget gekoppeld aan het aantal leerlingen op 1 oktober 2011. De Cluster 2 instellingen zijn verantwoordelijk voor de rechtmatige besteding van de middelen. Het toekennen van de middelen voor ondersteuning gebeurd aan de hand van de onderwijsbehoefte van de leerling en ondersteuningsbehoefte van de school voor een bepaalde periode. Ondersteuning wordt niet meer automatisch voor de hele schoolcarrière van een leerling toegekend maar op basis van de onderwijsbehoeften. Dit betekent dat voortgezet onderwijsscholen een meer signalerende rol krijgen. De volgende afspraken zijn gemaakt zodat leerlingen de juiste ondersteuning of hulpmiddelen krijgen aangeboden:
TIJDIG SIGNALEREN Binnen ons samenwerkingsverband is afgesproken dat een voortgezet onderwijsschool, zodra zij weten dat een leerling met cluster 2 problematiek aangemeld wordt voor voortgezet onderwijs, direct een beroep kan doen op de expertise van cluster 2. De ambulante dienstverlener van cluster 2 zal vervolgens de school en de leerling/ouders ondersteunen bij het vaststellen van de onderwijsbehoefte van de leerling en ondersteuningsbehoefte van de school en zal in overleg met de school komen tot een ondersteuningsaanbod. Hierbij worden tevens afspraken gemaakt over de duur van de ondersteuning en de inzet van middelen (het voorheen schoolgebonden LGF deel) om de ondersteuning en eventueel aanpassingen in de leeromgeving mogelijk te maken. Voor leerlingen die al enige tijd in het (voortgezet) onderwijs functioneren zonder ondersteuning maar waarbij toch weer een ondersteuningsbehoefte ten gevolge van hun beperking ontstaat, kan de school (in overleg met ouders) een ondersteuningsaanvraag bij Cluster 2 indienen bij het aanmeldpunt van cluster 2. Het aanmeldpunt cluster 2 zal zorg dragen voor de trajectbegeleiding en begeleiding bij het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring cluster 2.
OVERGANGSFASE Voor de leerlingen die een beschikking cluster 2 hebben met als einddatum 1 augustus 2015 (of later) is een overgangsregeling gemaakt over het schoolgebonden LGF deel. Deze overgangsregeling loopt van 1 augustus 2014 tot 1 augustus 2016. Gedurende deze periode zal de instelling cluster 2 in goede samenwerking met de reguliere school of het samenwerkingsverband zorgen voor doelmatige inzet van deskundigheid ten behoeve van de leerling. Dit houdt in dat zowel medewerkers van cluster 2 als die van regulier onderwijs taken in dit kader kunnen uitvoeren. In dat laatste geval kunnen ten behoeve van die inzet (cluster 2) middelen beschikbaar worden gesteld. De middelen worden in voorkomende gevallen beschikbaar gesteld voor een periode van een schooljaar met de mogelijkheid van een verlenging van één schooljaar. De overgangsregeling geldt niet voor leerlingen die na 1 augustus 2014 een indicatie hebben verkregen. Voor een ondersteuningsaanvraag of voor een informatief/consultatief gesprek, kunnen scholen uit de regio Waterland contact opnemen met mw. Tonnie Haeken, coördinator Ambulante Begeleiding cluster 2 voor de regio Waterland (mailadres:
[email protected] of telefonisch 06-41510195).
27
4.3.6 VOORZIENINGEN VOOR LEERLINGEN MET EPILEPTISCHE EN AANVERWANTE NEUROLOGISCHE AANDOENINGEN Leerlingen met epilepsie en aanverwante neurologische stoornissen kunnen, als er sprake is van schoolproblemen, rekenen op ondersteuning vanuit het Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie (LWOE). Het LWOE wordt gevormd door de ambulante diensten van de twee Nederlandse epilepsiescholen ‘De Berkenschutse’ in Heeze en ‘De Waterlelie’ in Cruquius. Beide scholen zijn verbonden aan een Epilepsiecentrum (3e-lijns ziekenhuis) voor epileptologie en neurologisch bepaalde leerstoornissen, respectievelijk Kempenhaeghe en SEIN. Het LWOE biedt ondersteuning aan leerlingen met epilepsie in het reguliere onderwijs en leerlingen in het speciaal onderwijs. Na aanmelding bij het LWOE door ouders, arts, school of samenwerkingsverband volgt directe, preventieve betrokkenheid door een onderwijskundig begeleider van het LWOE. Indien meer intensieve ondersteuning nodig is, wordt de ondersteuningsbehoefte en het begeleidingsarrangement voor de betreffende leerling vastgesteld. Naast de eerste preventieve interventie worden de volgende arrangementen onderscheiden: lichte begeleiding, medium begeleiding en zware onderwijszorg. De lichte begeleiding is screenend en kortdurend van aard. De medium begeleiding is handelingsgericht en langer durend van aard. In voorkomende gevallen kan het LWOE de commissie permanente leerlingzorg en toelaatbaarheidsverklaringen adviseren bij aanvragen voor toelating tot het voortgezet speciaal onderwijs. Ter toerusting van leerkrachten en docenten biedt het LWOE een signaleringslijst aangaande het herkennen van epilepsieproblematiek. Tevens biedt het LWOE voorlichting, workshops en scholing met betrekking tot epilepsie, leren en gedrag. Voor meer informatie en aanmelding zie www.lwoe.nl
4.3.7 ONDERSTEUNING VOOR ZIEKE KINDEREN Ook leerlingen met een chronische of levensbedreigende ziekte moeten onderwijs kunnen volgen. Daarnaast is het belangrijk dat zij de band met hun medeleerlingen en leraren behouden. Consulenten Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen (OZL) ondersteunen ouders, leerlingen en de school hierbij. Een consulent helpt bijvoorbeeld bij het organiseren van lessen aan huis als een zieke leerling geen les kan krijgen van zijn eigen leraar. Ouders en school kunnen de consulent gratis inschakelen De consulenten OZL zijn er speciaal voor zieke leerlingen in het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs. Ouders en de school van een zieke leerling kunnen een consulent OZL gratis inschakelen. De consulenten werken bij de onderwijsadviesbureaus en bij de educatieve voorzieningen van de Universitaire Medische Centra. Samen vormen de consulenten het landelijk netwerk Ziek zijn en Onderwijs (Ziezon). Taken van de consulenten OZL De consulenten OZL ondersteunen bij: • • • • • • • •
de afstemming tussen en samenwerking met ketenpartners, zoals ambulant begeleiders, leerplichtambtenaren, onderwijsconsulenten en centra voor jeugd en gezin; het onderhouden van contact tussen de school, het ziekenhuis, de leerling en zijn ouders; het geven van voorlichting en advies aan leraren over onderwijs aan zieke leerlingen; het geven van informatie aan leraren, ouders, (zorg)professionals en klasgenoten over het omgaan met de zieke leerling; het regelen van onderwijs en begeleiding van de zieke leerling thuis, in het ziekenhuis en op school; het organiseren van lessen aan huis of in het ziekenhuis als de zieke leerling geen les kan krijgen van zijn eigen leraar; het geven van informatie over ziekten en de mogelijke gevolgen voor schoolprestaties; het maken van een plan van aanpak voor de zieke leerling, in samenwerking met de school;
28
•
de inzet van communicatiemiddelen, zoals een laptop of tablet.
In alle gevallen blijft de school waar de zieke leerling staat ingeschreven verantwoordelijk voor het onderwijsaanbod. Dit is vastgelegd in de Wet Ondersteuning Onderwijs Zieke leerlingen (WOOZ). Voor meer informatie en contactgegevens van de consulenten: www.ziezon.nl
4.3.8 DOELGROEPEN WAARVOOR HET AANBOD NOG NIET SLUITEND IS •
leerlingen met ontwikkelingsstoornissen (zoals autisme) waarvoor nog niet op iedere school een trajectgroep of vergelijkbare opvang is;
•
leerlingen met zeer hardnekkige motivatie- en werkhoudingsproblemen. De school krijgt ondanks frequente en uitgebreide hulp geen vat op deze leerlingen;
•
hoogbegaafde onderpresteerders die in een aantal gevallen grensoverschrijdend gedrag vertonen en de veiligheid in gevaar brengen;
•
laagbegaafde leerlingen die grensoverschrijdend gedrag vertonen en de veiligheid in gevaar brengen;
•
leerlingen waarbij sprake is van schoolweigering veroorzaakt door psychiatrische problematiek (zoals een angststoornis);
•
leerlingen met aanhoudend drugs- en / of alcoholgebruik of andere verslavingen (bijvoorbeeld game- en gokverslaving);
•
leerlingen bij wie het in de thuissituatie door uiteenlopende oorzaak steeds zo basaal misgaat, dat de school geen school is maar opvang;
•
leerlingen waarvan de ouders niet naar jeugdzorg willen of waar sprake is van wachtlijsten;
•
leerlingen met een meervoudige handicap en/of zeer specifieke verzorgingsbehoefte.
Individuele of samenwerkende scholen worden door de schoolbesturen, in navolging van hun ambitie, gestimuleerd om mogelijkheden te creëren voor leerlingen uit de hiervoor beschreven doelgroepen. Deze doelgroep leerlingen wordt middels een ondersteuningsarrangement onderwijs in de reguliere school geboden. Voor sommige zeer specifieke groepen zal dat slechts beperkt mogelijk zijn en zal samengewerkt blijven worden met voorzieningen van samenwerkingsverbanden in de nabijgelegen regio’s.
4.4 FACILITERING 4.4.1 DOCENTEN (NOG) BETER TOEGERUST Een belangrijke voorwaarde is de expertise van docenten in het samenwerkingsverband. De kwaliteit van docenten in Waterland is gemiddeld genomen hoog. Ten gevolge hiervan is het uitstroomcijfer naar speciaal onderwijs vergeleken bij het landelijk gemiddelde al jarenlang lager. Om de hogere ambities, het verhogen van de kwaliteit van de basisondersteuning van de scholen waardoor meer leerlingen hun opleiding kunnen vervolgen binnen regulier onderwijs, waar te kunnen maken is het van belang, dat het professioneel handelen van docenten nog verder versterkt wordt. Het samenwerkingsverband kent vanaf 2011 een centraal scholingsprogramma voor docenten dat zich toespitst op een aantal specifieke ontwikkelpunten, die passen bij de doelgroepen waarvoor het
29
reguliere onderwijs anno 2011-2012 nog onvoldoende toegerust was. Op een locatie in Waterland worden jaarlijks modules van de Master SEN ( onderdeel uit het Master SEN programma van Hogeschool Windesheim) aangeboden. Het betreft de modules ‘omgaan met verschillen tussen leerlingen’, ‘omgaan met leerlingen met externaliserende en of internaliserende problematiek’, communicatievaardigheden, ‘krachtige leervormen’ en ‘talentontwikkeling van leerlingen van alle niveaus’. Daarnaast biedt het samenwerkingsverband jaarlijks een cursus autisme (door het autismeteam Noord-Holland ) en interactieve trainingen in het omgaan met spanningsvolle situaties aan. Groepen docenten en onderwijsondersteunende medewerkers bereiden zich vanaf 2011 voor door deel te nemen aan één of meerdere onderdelen van dit aanbod en zij worden gestimuleerd om zich verder te bekwamen. De volgende uitgangspunten worden gehanteerd: -
Professionele docenten zijn dé sleutel om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.
-
Alle scholen voor voortgezet onderwijs in Waterland zijn lerende organisaties. “Een professionele leercultuur is een voorwaarde voor goed presterende docenten. De school moet een plek zijn waar schoolleiders en docenten leren en samen werken aan hun professionele ontwikkeling.”(VO raad website april 2013).
-
Elke docent voldoet aan de bekwaamheidseisen die in de Wet op de beroepen in het onderwijs (wet BIO) zijn vastgelegd. Scholen zijn verplicht een bekwaamheidsdossier bij te houden van iedere docent. De in deze wet vastgelegde bekwaamheidseisen zijn: a. Een goede leraar is interpersoonlijk competent. Hij/zij kan op een goede, professionele manier met leerlingen omgaan. b. Een goede leraar is pedagogisch competent. Hij/zij kan de leerlingen in een veilige werkomgeving houvast en structuur bieden om zich sociaal-emotioneel en moreel te kunnen ontwikkelen. c. Een goede leraar is vakinhoudelijk en didactisch competent. Hij/zij kan de leerlingen helpen zich de culturele bagage eigen te maken, die iedereen nodig heeft in de hedendaagse samenleving. d. Een goede leraar is organisatorisch competent. Hij/zij kan zorgen voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichte sfeer in zijn//haar groep of klas. e. Een goede leraar is competent in het samenwerken met collega’s. Hij/zij kan een professionele bijdrage leveren aan een goed pedagogisch en didactisch klimaat op de school. Aan een goede onderlinge samenwerking en aan een goede schoolorganisatie. f. Een goede leraar is competent in het samenwerken met de omgeving van de school. Hij/zij kan op een professionele manier communiceren met ouders en andere betrokkenen bij de vorming en opleiding van zijn leerlingen. g. Een goede leraar is competent in reflectie en ontwikkeling. Hij/zij kan op een professionele manier over zijn bekwaamheid en beroepsopvattingen nadenken. Hij/zij kan deze professionaliteit ontwikkelen en bij de tijd houden.
-
-
-
Docenten (en onderwijs ondersteunend personeel) zijn in staat elkaar door samenwerking te versterken en elkaars kwaliteiten aan te vullen. Omgaan met verschillen is een basiscompetentie van elke docent. Om een zo groot mogelijke groep leerlingen passend onderwijs thuisnabij te kunnen bieden heeft elk schoolteam (uitgegaan wordt van werkeenheden van 12-14 personen) uiterlijk in 2017 de beschikking over ten minste 3 docenten, die zich gespecialiseerd hebben in vaardigheden die nodig zijn om de meest kwetsbare en risicovolle groep leerlingen passend onderwijs te bieden. De scholing bestaat tenminste uit 4 modules master SEN Fontys/Windesheim Hogeschool of vergelijkbaar onderwijs en omgaan met leerlingen met ASS. Van alle docenten die les geven aan leerlingen binnen speciaal onderwijs of tussenvoorzieningen heeft in 2017 tenminste 75% een opleiding speciaal onderwijs of master Special Educational Needs (SEN) of vergelijkbare andere opleiding gevolgd. (zie onderstaand figuur) Regulier PO en VO en (V)SO onderwijs versterken elkaar professioneel door expertise uit te wisselen. Dit kan in de vorm van het verzorgen van een aantal themalessen als gastdocent op een andere school, observeren van collega’s terwijl zij les geven et cetera. In 2017 heeft 25 %
30
-
van de docenten uit het V(S)O op een collega school binnen het samenwerkingsverband een actieve bijdrage geleverd of een aantal lessen geobserveerd en nabesproken. Scholing wordt zoveel mogelijk centraal georganiseerd (netwerk versterkend) door het samenwerkingsverband. Indien budgettair mogelijk betaalt het samenwerkingsverband. Indien dit niet mogelijk is dan komen de kosten ten laste van de individuele schoolbesturen.
Tabel professionaliseringsniveau passend onderwijs docenten VO Waterland (V = verplicht)
OP en OOP! Bekwaam (= basisniveau docenten en OOP)
Basisprofiel (alle docenten)
Netwerkschool
Begeleidingsscho ol
Dialoog school
Cluster 4 VSO
Cluster 3 VSO
Tussenvoorzienin gen Rebound Top / Transferia / OPDC
Doelstelling 2017: aantal docenten per werkeenheid / team 12-14 docenten
Organisati e SWV centraal / schoolgeb onden
Inhoud
Aan bod ge stuurd
Vraag ge stuur d
in-school / voorzienin g (eigen expertise inzetten)
1. Wet bio 2. Omgaan met verschillen
V
opfris
intervisie
bio 100% omv 100%
swv
V
nee
idem
25% (ten minste 3 docenten )
swv/school
V
nee
idem
50% (ten minste 6 docenten)
swv/school
V
nee
idem
75% (ten minste 9 docenten)
swv/school
V
nee
idem
75% (ten minste 9 docenten)
swv/school
V
nee
idem
75% (ten minste 9 docenten)
swv/school
idem
75% (minimaal aantal afhankelijk van teamgrootte)
swv
Modules Master Sen naar keuze. Dit wordt bepaald door de expertise die op school gewenst is. Expertise op school = expertise op maat Relevante post-hbo opleiding/ modules van de master SEN
Relevante post-hbo opleiding/ (vergelijkbaar met of) master SEN inclusief basiscursus omgaan met ASS
V
nee
31
4.5.2 STIMULANS ONTWIKKEL‐ EN IMPLEMENTATIEACTIVITEITEN SCHOLEN Aan de scholen is gedurende de afgelopen schooljaren een bedrag toegekend om ontwikkel- en implementatieactiviteiten op het gebied van ondersteuning op te zetten. De middelen van het samenwerkingsverband, die ingezet worden voor de verdere ontwikkeling, worden in een resultaatgericht document verantwoord.
4.5.3 TOEZICHT HOUDEN Het inhoudelijke gedeelte van het ondersteuningsplan drijft grotendeels op de schoolondersteuningsprofielen van de aangesloten scholen. Het samenwerkingsverband houdt toezicht op de uitvoering daarvan. Uiteraard gebeurt dit op basis van vastgesteld bestuurlijk beleid. Daarnaast onderzoekt het samenwerkingsverband de afgesproken afstemming van de ondersteuning tussen de scholen. Regelmatige consultatie en jaarlijkse audits worden uitgevoerd om de ontwikkeling van de profielen te volgen en gerichte adviezen te geven.
4.6 ACTIEPUNTEN PERIODE 2014‐2018 Voor de komende vier jaar is een stevige basis gelegd door het samenwerkingsverband. Er is goed zicht op de mogelijkheden van de scholen en daardoor op de kracht van de regionale ondersteuningsstructuur en de nog uit te voeren activiteiten. Kwaliteit en versterking zijn de sleutelwoorden voor de komende periode. 7
Op de volgende pagina’s vindt u een overzicht van de activiteiten die de scholen voor zichzelf centraal hebben gezet voor het schooljaar 2014 en de activiteiten die centraal staan in periode 20142018 voor het samenwerkingsverband.
Specifieke aandacht/ontwikkelpunten scholen kalenderjaar 2014
(letterlijke weergave overzichten
scholen)
Verbetering relatie leerling-docent/aanscherping uitstuurbeleid. Bewuster lesgeven. Signaleren van de onderwijsbehoefte van de individuele leerling en de werkwijze daaraan aanpassen. De docenten in de teams signaleren voortdurend of zijn of haar wijze van aanbieden van de lesstof voldoende past bij de behoefte van elke leerling. De docenten in de teams kunnen didactisch maatwerk leveren en zonder lesmethode de kerndoelen bereiken. De docenten in de teams werken samen met de andere betrokken docenten om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van leerlingen. De docenten kunnen differentiëren. Versterken van het mentoraat. Meer mentoren nemen initiatief om de samenwerking met andere betrokken docenten te stimuleren in het kader van de behoeften van de leerlingen. Docenten leveren pedagogisch maatwerk, rekening houdend met individuele leerlingen en de dynamiek in de groep. Docenten worden gestimuleerd tot collegiale consultatie. Onderwijs Ondersteunend Personeel (OOP) wordt meegenomen in het ondersteuningsbeleid (zijn op de hoogte van de waarde die ze hebben in de signalering van ondersteuningsbehoefte). Het docenten team heeft kennis van relevante kerndoelen en leerlijnen. Relevante leerlijnen/doelen (door) ontwikkelen. Expertise over complexe leerlingen vergroten. Specialiseren in zorgaanbod (onderzoek doen en) keuzes maken (met teams).
7
Voor meer informatie zie de schoolgids en het ondersteuningsprofiel van de scholen.
32
Doel
Doelen en actiepunten samenwerkingsverband 2014‐2018 actiepunten onderzoek naar de mate van het bereiken van moeilijke doelgroepen (o.a. thuiszitters)
Elke leerling Passend Onderwijs
het verbeteren van de afspraken met de instellingen voor jeugdhulp over het bereiken van doelgroepen deelname aan de PCL/TLV‐speciaal onderwijs commissie (door) ontwikkeling inrichting tussenvoorzieningen de verbetering van de voorlichting van ouders
Versterking van de positie van ouders
Horizontale verantwoording op schoolniveau stimuleren Deelname ouders aan ondersteuningsplanraad Onderlinge (jaarlijkse)auditing
Overzicht van sterke en verbeterpunten per school en totaal overzicht SWV
Scholen maken jaarlijks, in overleg met elkaar, een actieplan ter versterking basisondersteuning(zie ook onderstaand overzicht 2014)
Stimuleren en versterken onderlinge contacten 6 wekelijks overleg tussen scholen Vermeerderen van kennis zorgcoordinatoren
Opstellen scholingsplan
Versterking van competenties van de leraar in het kader van passend onderwijs
Opstellen scholingsplan
Versterking van de samenwerking tussen onderwijs en de instellingen voor jeugdhulp
Convenant Zorg Advies Team Verbeterplan samenwerking onderwijs‐jeugdhulp op basis van nulmeting (continuering) Format t.b.v. aanvraag wordt ontwikkelt. Indien beschikbaar na afdracht/volgens besteding begroting kunnen scholen een aanvraag doen.
Toedeling van ondersteuningsmiddelen t.b.v. implementatieactiviteiten/ over doelgroepen Aanvraag subsidie "plusvoorziening
Aanvraag subsidie "aanval op uitval"
Voor een overzicht voor een nadere uitwerking zie bijlage 3 en bijlage 4; Matrix uitwerking missie en visie van het samenwerkingsverband in doelen en Prestatie indicatoren en Activiteitenplan 2014-2018.
33
5 WANNEER EXTRA ONDERSTEUNING NODIG IS WAT ZEGT DE WET? In de wet passend onderwijs wordt op talrijke plaatsen gewezen op de inzet van extra ondersteuning. Het gaat om de volgende onderwerpen en de bijbehorende wetsartikelen. De doelomschrijving (wet passend onderwijs artikel 17a, lid 2) In de doelomschrijving van een samenwerkingsverband gaat het om het volgende. Het samenwerkingsverband stelt zich ten doel een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen te realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen. Het ondersteuningsplan (wet passend onderwijs artikel 17a, lid 8) In het ondersteuningsplan moet aangegeven worden de procedure en criteria voor de verdeling, besteding en toewijzing van ondersteuningsmiddelen en -voorzieningen aan de scholen, hoe de beoogde en bereikte kwalitatieve en kwantitatieve resultaten van het onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning behoeven zijn bereikt samen met de daarmee samenhangende bekostiging. Begeleiding van leerlingen (wet passend onderwijs artikel 17b, lid 1) Ten aanzien van leerlingen die extra ondersteuning behoeven is het onderwijs gericht op individuele begeleiding, die is afgestemd op de behoeften van de leerling. Bij de begeleiding van leerlingen, die extra ondersteuning behoeven, treedt zo nodig het bevoegd gezag in overleg met overige instellingen (instelling wet jeugdzorg, uitvoering wet publieke gezondheid, wet maatschappelijke ondersteuning of zorgaanbieder die geneeskundige geestelijke gezondheidszorg levert krachtens de zorgverzekeringswet). Ontwikkelingsperspectief (wet passend onderwijs artikel 26) Het werken met het ontwikkelingsperspectief, dat is vastgesteld na op overeenstemming gericht overleg met de ouders, wordt zo snel mogelijk na inschrijving, doch uiterlijk binnen zes weken, vastgesteld. Het is bedoeld voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven, voor zover het betreft leerlingen die vmbo, havo of vwo en voor alle leerlingen die praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs volgen. Op grond van artikel 26 zou verwacht worden dat lwoo opgevat moet worden als extra ondersteuning. Dit betekent dat voor alle leerlingen van het lwoo een ontwikkelingsperspectief opgesteld moet worden. Dat is echter nog niet definitief bekend en hierover volgen nog nadere richtlijnen. Toelaatbaarheidsverklaring (TLV; wet passend onderwijs artikel 17a, lid 8; ondersteuningsplan) De procedure en het beleid met betrekking tot de terugplaatsing of overplaatsing naar het voortgezet onderwijs van leerlingen, van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, voor wie de periode waarop de toelaatbaarheidsverklaring, bedoeld in artikel 40, lid 12, van de Wet op de expertisecentra betrekking heeft, is verstreken. Een leerling wordt niet toegelaten tot een school voor voortgezet speciaal onderwijs of tot een school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs voor wat betreft het daaraan verzorgde voortgezet speciaal onderwijs, behorend tot cluster 3 of cluster 4, dan nadat de leerling toelaatbaar is verklaard tot het voortgezet speciaal onderwijs. Adviezen deskundigen (wet passend onderwijs artikel 17a, lid 12 en 13) Artikel 17a, lid 12. Het samenwerkingsverband draagt er zorg voor dat deskundigen in elk geval het samenwerkingsverband adviseren over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het voortgezet speciaal onderwijs. Bij Algemene Maatregel van Bestuur worden nadere voorschriften gegeven met betrekking tot de aard van de noodzakelijke deskundigheid. Artikel 17a, lid 13. Het samenwerkingsverband stelt een adviescommissie overeenkomstig artikel 7:13 van de Algemene Wet Bestuursrecht in, die adviseert over bezwaarschriften betreffende beslissingen van het samenwerkingsverband over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het voortgezet speciaal onderwijs. Permanente Commissie Leerlingenzorg (wet passend onderwijs artikel 17a, lid 6 e)
34
De PCL adviseert bevoegde gezagsorganen in het samenwerkingsverband over het aanbod en de invulling van leerwegondersteunend onderwijs en over het aanbieden van dat onderwijs aan leerlingen voor wie de regionale verwijzingscommissie heeft bepaald dat zij toelaatbaar zijn tot het praktijkonderwijs. Registratie, omgaan persoonsgegevens
Registratie van leerlingen die extra ondersteuning krijgen en waarvoor een ontwikkelingsperspectief wordt opgesteld. Deze gegevens moeten worden opgenomen in BRON (basis-registratie onderwijsnummer; zie ook Tweede voortgangsrapportage, juni 2013, link blz.14).
Omgaan met persoonsgegevens; wet passend onderwijs artikel 17a, lid 14) Het samenwerkingsverband is bevoegd zonder toestemming van degene die het betreft persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid als bedoeld in artikel 16 van de wet bescherming persoonsgegevens te verwerken met betrekking tot leerlingen, voor zover dit noodzakelijk is voor de uitoefening van de taken, bedoeld in het zesde lid, onderdelen b tot en met d (toewijzen van ondersteuningsmiddelen). Het samenwerkingsverband verstrekt de gegevens, bedoeld in de eerste volzin, niet aan derden, met uitzondering van het bevoegd gezag van de school waar de desbetreffende leerling is aangemeld of ingeschreven. Het samenwerkingsverband bewaart de gegevens op een plaats die uitsluitend toegankelijk is voor het samenwerkingsverband en de deskundigen, bedoeld in het twaalfde lid (besluitvormers over toelaatbaarheid). In het kader van de samenwerking tussen onderwijs en partners voor jeugdhulp is het gewenst om goede afspraken te maken over het omgaan met persoonsgegevens. Daarin is al veel ervaring opgedaan door het gebruik van de verwijsindex.
Bewaartermijnen gegevens leerlingen Het samenwerkingsverband bewaart de gegevens tot drie jaar na afloop van: -
de beoordeling van de toelaatbaarheid van de leerling tot het vso;
-
de advisering over de ondersteuningsbehoefte van de leerling aan het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven;
-
de toewijzing van ondersteuningsmiddelen of ondersteuningsvoorzieningen aan de school, voor zover het voor die toewijzing nodig was gegevens van de leerling als bedoeld in de eerste volzin te verwerken.
5.1 BASISONDERSTEUNING EN EXTRA ONDERSTEUNING Binnen het samenwerkingsverband is extra ondersteuning beschikbaar voor leerlingen voor wie de basisondersteuning, aantoonbaar, niet voldoende is of is geweest. In de praktijk is het niet altijd eenvoudig de grens tussen basisondersteuning en extra ondersteuning te trekken en via diagnostiek en besluitvorming van elkaar te onderscheiden. Met alle scholen in Waterland is onderzocht welke ondersteuning zij bieden en voor welke leerlingen de school wel een passend aanbod heeft mits er extra ondersteuning geboden wordt. De minimale inzet van basisondersteuning is op alle scholen gelijk. Elke school draagt zorg voor een minimale inzet van medewerkers die zich uitsluitend richt op deze vorm van ondersteuning. Gemiddeld komt dat neer op 1 uur per leerling per schooljaar (exclusief zorgcoördinatie). Omdat niet alle leerlingen ondersteuning nodig hebben kunnen er per leerling grote verschillen in uiteindelijk inzet van tijd voorkomen. De matrix basisondersteuning van de bij ons samenwerkingsverband aangesloten scholen laat zien welke ondersteuning een school in ieder geval biedt afhankelijk van de ondersteuningsbehoefte van de leerling (zie schema onder). De extra ondersteuning wordt onderscheiden in breedteondersteuning en diepteondersteuning.
MATRIX BASIS, BREEDTE EN DIEPTE ONDERSTEUNING WATERLANDSE VO SCHOLEN
35
Breedteondersteuning behelst altijd basisondersteuning en diepteondersteuning (ook op een aparte speciale afdeling of niet reguliere voorziening). Ondersteuning kan zowel binnen als buiten de klas worden aangeboden. Op sommige onderdelen wordt onderscheid gemaakt tussen lichte en middelzware problematiek. Daar zijn dan meerdere categorieën aangekruist. Een voorbeeld daarvan is het onderdeel leerproblematiek. Er staan bij dat onderdeel twee kruizen: Scholen bieden voor alle leerlingen met dyslexie basisondersteuning maar er zijn leerlingen bij wie de dyslexie zo belemmerend is dat breedte ondersteuning nodig is. Voor de onderdelen die vallen onder de thema’s ‘Sociaal-emotionele/ psychosociale/ psychiatrische problematiek’ en ‘Veiligheid’ geldt dat scholen binnen hun kerntaak onderwijs zich inspannen om de visie ‘Passend onderwijs (zoveel mogelijk thuisnabij) voor alle leerlingen’ zoveel mogelijk waar te maken. Scholen rekenen het tot hun taak, om daar waar ze problemen van leerlingen en eventueel hun gezin signaleren, met ketenpartners te schakelen voor basis- en breedte ondersteuning. In alle gevallen staat voorop dat de kwaliteit van het onderwijs voldoende gegarandeerd moet blijven. De ervaring leert dat er altijd een kleine groep leerlingen is die (tijdelijk) gebaat is bij (onderwijs in) een specialistische setting, omdat zij door hun problemen niet in staat zijn aan regulier onderwijs deel te nemen. Vakgerichte ondersteuning, huiswerkbegeleiding, aandacht voor het ontwikkelen van bijvoorbeeld studievaardigheden et cetera, die aan leerlingen wordt geboden in het kader van de kerndoelen van het onderwijs, zijn niet in onderstaande matrix opgenomen. Dit type ondersteuning maakt binnen alle scholen van het samenwerkingsverband vanzelfsprekend deel uit van het onderwijs aanbod. DEFINITIE BASISONDERSTEUNING, BREEDTEONDERSTEUNING EN DIEPTEONDERSTEUNING •
•
•
Basisondersteuning: Dit is de ondersteuning die de school zelf in en om de groepen en binnen de eigen organisatie biedt aan alle leerlingen. Onder de basisondersteuning vallen maatregelen, zoals het bieden van remediale hulp, de inzet van onderwijsassistenten, de begeleiding en coaching van leerlingen en docenten door de zorgcoördinator/interne begeleider en/of de inzet van andere deskundigen (bijvoorbeeld taal- en rekenspecialisten). Breedteondersteuning: Dit is de ondersteuning om de school heen. De school blijft zelf de verantwoordelijkheid dragen voor het onderwijs, de ondersteuning en de ontwikkeling van de leerlingen, maar heeft daarbij hulp van buitenaf nodig. Het kan daarbij gaan om ambulante begeleiders uit het speciaal (basis)onderwijs, gespecialiseerde collega-leraren van andere scholen, deskundigen uit het (school)maatschappelijk werk, jeugdondersteuning, jeugdgezondheidsondersteuning. Diepteondersteuning: Dit betreft de ondersteuning in gespecialiseerde voorzieningen, settings of groepen. In het geval het een eigenstandige voorziening betreft, wordt de verantwoordelijkheid voor de leerling overgedragen aan deze voorziening.
Wat mag een leerling/ouder verwachten? Basisondersteuning zal een school in alle voorkomende gevallen bieden. Breedte ondersteuning zal aangeboden worden indien redelijkerwijs verwacht kan worden dat de leerling daarmee kwalitatief beter zal functioneren. Bij twijfel over de effecten of vermoedelijke risico’s zal/kan de school en/of leerling en ouders een advies vragen aan de permanente commissie leerlingenzorg. In geval van diepteondersteuning is in alle gevallen sprake van zorg die gespecialiseerd is en waarbij zorgvuldig afgewogen dient te worden of dit binnen het reguliere onderwijs voldoende effect zal resulteren. Op de velden waarop in de kolom diepteondersteuning een kruisje staat garanderen scholen dat ze open staan om in gesprek met betrokken leerling, ouders en ondersteuners te overwegen een leerling met specialistische begeleiding binnen het reguliere onderwijs te laten deelnemen. Hierbij wordt in ieder geval de voorwaarde wordt gesteld dat de leerling daarmee een kwalitatief goed onderwijsaanbod kan krijgen en er geen gevaar is of ontstaat voor zichzelf, medeleerlingen of medewerkers van de school.
36
Reguliere begeleiding Leerlingbegeleiding door mentor Vertrouwenspersoon Mentor Handelingsplan (opstellen en uitvoering) Leerlingvolgsysteem Mentorgesprekken Leerlingbespreking Leerling dossier Keuzebegeleiding decaan Zorgcoördinator Trainingen / begeleiding Sociale vaardigheidstraining / Assertiviteitscursus Faalangstreductietraining/Examenvreestraining Plannen en organiseren Leerproblematiek Dyslexie Dyscalculie IQ lager dan 80 (niet van toepassing op HAVO/VWO scholen) Hoogbegaafdheid (niet van toepassing op PRO/VMBO scholen) Leerachterstanden, bijv: - Spelling - Grammatica - Leesvaardigheid - Rekenproblematiek Sociaal-emotionele / psychosociale / psychiatrische problematiek Sociaal-emotionele problemen Motivatie problemen Pedagogische problematiek Problemen in thuissituatie Kindermishandeling Eetstoornissen Angststoornissen Depressie Drugs, geen verslaving Alcohol, geen verslaving Verslavingsproblematiek ASS AD(H)D ODD Overig DSM diagnoses Geïndiceerde ondersteuning LWOO REC Cluster 1 (visueel gehandicapt) REC Cluster 2 (doof / slechthorend) REC Cluster 3 (lichamelijk gehandicapt, zmlk) REC Cluster 4 (ernstige gedragsstoornissen) Verzuim / VSV Verzuimproblematiek Verzuimregistratie
breedteondersteuni ng diepteondersteunin g
Soort ondersteuning
basisondersteuning
x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x
x x x x
x x x x x x x
x
37
Leerlingen bekend met schoolweigering Verzuim Risicoleerlingen VSV Beroepskeuzeproblematiek Veiligheid Justitie / reclassering Pestgedrag Leerlingen die een bedreiging zijn voor de veiligheid (voor aanname bekend) Leerlingen die een bedreiging zijn voor de veiligheid gedurende schoolloopbaan Bureau Halt Andere leerroutes PRO beschikkingen (niet van toepassing op VMBO Tl/GL/Havo/VWO) Zij instroom OPDC Praktijkschool Externe rebound Gastleerlingschap Overstap vanuit andere school Overstap in kader disciplinaire maatregel (“warme verwijdering”) Overstap vanuit tijdelijke voorziening (Op de rails/Herstart/ Transferium/Trajectklas ) Alternatieve leerroutes (basis op maat, LWT) Leerlingen die de Nederlandse taal niet beheersen Overig nl……………………………. Extra begeleiding Remedial teaching Schoolmaatschappelijk werk Schoolarts Ambulante begeleiding ZAT Orthopedagoog
x x x x
x
x x x
x x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x x x
x x x
x 8 x
x
x x
x x x x x x
x x x x x x
x x x x x x x x
ONTWIKKELEN EN BORGEN VAN DE KWALITEIT VAN BASISONDERSTEUNING Alle scholen hebben een eigen ondersteuningsprofiel. Dat profiel is een onderlegger bij, of onderdeel van, het schoolplan van de betreffende school. De medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht op het schoolplan en het ondersteuningsprofiel. Schoolplannen zijn openbaar en te vinden op de website van de scholen. De scholen geven in hun eigen beleidsdocumenten aan hoe zij de basisondersteuning vorm geven. Op het niveau van het samenwerkingsverband wordt elk schooljaar met elkaar gekeken naar hoe de basisondersteuning bij één ieder georganiseerd is om van elkaar te leren. (zie ook hoofdstuk 4.6 actiepunten periode 2014-2018)
8
Het Da Vinci College biedt tweetalig onderwijs (Nederlands‐ Cambridge Engels) en kan Engelstalig sprekende leerlingen, die verder aan de toelatingscriteria voor HAVO/VWO voldoen, bij voldoende capaciteit in voorkomende gevallen onderwijs bieden.
38
5.2 PROCEDURE TOELEIDING EXTRA ONDERSTEUNING9 5.2.1 UITGANGSPUNTEN ‐
Iedere school binnen het samenwerkingsverband beschikt over een schoolondersteuningsprofiel. Als blijkt dat de basiskwaliteit en de basisondersteuning voor een leerling in de reguliere setting onvoldoende toereikend zijn, kan er extra ondersteuning komen vanuit het samenwerkingsverband al dan niet in samenwerking met het voortgezet speciaal onderwijs. Zie ook de volgende paragraaf ‘ Voorwaarden vooraf’.
‐
Leerlingen op VMBO en HAVO/VWO scholen hebben evenveel recht op ondersteuning. VMBO heeft de mogelijkheid LWOO budget voor leerlingen waarbij bij instroom al duidelijk is dat zij extra ondersteuning nodig hebben aan te vragen. Dit budget blijft voor de hele schoolcarrière van de leerling ter beschikking. Het aanvragen van een aanvullend arrangement voor een LWOO leerling zou daarmee niet meer aan de orde hoeven komen. Daar waar de school aantoonbaar kan maken dat een aanvullend arrangement, ondanks inzet ondersteuning in kader LWOO nodig is om verwijzing naar speciaal onderwijs te voorkomen, is aanvraag/toewijzing mogelijk.
‐
LWOO en PrO bekostiging blijft via DUO lopen. De toewijzing wordt een taak van de Permanente Commissie Leerlingenzorg. Dit is een bovenschoolse commissie die tevens de toelaatbaarheid van leerlingen tot ondersteuningsarrangementen, inclusief plaatsing in speciaal onderwijs bepaalt.
‐
PrO leerlingen worden als een aparte groep beschouwd. Een aparte schoolvoorziening PrO blijft noodzakelijk en wordt gecontinueerd binnen SG W.J. Bladergroen.
‐
Bureaucratie dient zoveel mogelijk geminimaliseerd te zijn: We registreren alleen wat wettelijk, in het kader van kwaliteitseisen van de inspectie moet.
‐
Toewijzing vindt altijd vooraf plaats en wordt zo dicht mogelijk bij de scholen georganiseerd met zo min mogelijk inzet menskracht en zo veel mogelijk handelingsgericht.
‐
Indien een leerling is geplaatst in het speciaal onderwijs dan duurt die plaatsing maximaal zo lang als de verklaring geldig is maar altijd zo kort mogelijk: De einddatum van de toelaatbaarheidsverklaring hoeft niet afgewacht te worden.
‐
Het aantal leerlingen in het VSO/midden arrangementen (oude LGF) neemt niet toe t.o.v. peil oktober 2012.
‐
Lumpsum reguliere-, basisbekostiging mag niet aangesproken worden. Dat zou ten koste gaan van de basisondersteuning in regulier onderwijs.
‐
Prikkels in toewijzingssystematiek moeten er op gericht zijn relatief goedkope, preventieve inzet ondersteuning te stimuleren ten opzichte van duurdere ondersteuning.
‐
Voor alle leerlingen met een LWOO/PrO arrangement moet de school (wettelijk verplicht) 10 binnen 6 weken na aanmelding een Onderwijs Ontwikkelings Perspectief(OOP) hebben
9
Voor de helderheid wordt in het vervolg gekozen voor de algemene term PCL. Deze term wordt immers ook in de wet passend onderwijs gebruikt.
39
vastgesteld, waarover op overeenstemming gericht overleg heeft plaatsgehad met de ouders. Dit OOP wordt toegevoegd aan het leerling dossier van de leerling. ‐
Voor alle leerlingen waar een ondersteuningsarrangement A, B of C voor wordt aangevraagd geldt dat de school in het kader van basisondersteuning begeleiding heeft geboden en een ontwikkelingsperspectief voor de betreffende leerling heeft vastgesteld en geëvalueerd in (op overeenstemmingsgericht overleg) met ouders.
‐
”Model van vertrouwen; door transparantie controleerbaar en beheersbaar” a. Waken voor ‘dubbele petten’ zodat de aanvrager van de toelaatbaarheidsverklaring niet ook de beoordelaar is b. Budgetbewaking. Bij de besteding van de middelen is het uitgangspunt dat er per school een gelijk 11 percentage is per leerling beschikbaar budget per categorie. Daarnaast wordt een vereveningsbuffer op SWV niveau ingesteld voor overloop onvoorzien’ en een eventuele aanvulling voor leerlingen categorie ‘lichamelijk gehandicapt’.
-
Het toewijzen van arrangementen in een ingewikkeld en veranderend werkveld vraagt om ‘al werkend ontwikkelen’, flexibiliteit en werken op basis van de best mogelijke inzichten van het moment. Regelmatige evaluatie (PDCA cyclus/minimaal jaarlijks) en toenemend inzicht zullen daar waar nodig tot verbeteringen en of aanpassingen leiden.
5.2.2 VOORWAARDEN VOORAFGAAND Wat vooraf dient te gaan aan de procedure van toeleiding is de vaststelling over de inzet van de basisondersteuning. Met andere woorden, heeft de school voldoende gedaan om de leerling in het primaire proces te ondersteunen. Hierbij de voorwaarden die door het samenwerkingsverband zijn geformuleerd: -
er dient te worden aangetoond dat de extra mogelijkheden die beschikbaar zijn in de school doelmatig zijn ingezet (denk aan remediale hulp, trainingen, schoolmaatschappelijk werk e.d.);
-
een psychodiagnostisch onderzoek kan ondersteunend zijn ten aanzien van het bepalen en formuleren van de onderwijsbehoeften en ondersteuningsbehoeften;
-
de leerling is in het intern zorgteam, en alvorens een arrangement B of C wordt voorgesteld in het zorg adviesteam (met externe partners), van de school besproken. Er is gewerkt met een ontwikkelingsperspectief en er is een overzicht van de ondersteuning die is ingezet (doelen/maatregelen/effecten) en deze zijn recentelijk (niet langer dan 2 maanden voorafgaand) geëvalueerd en besproken met ouders;
10
In het ontwikkelingsperspectief staan de onderwijsdoelen van de leerling beschreven. In de AMvB wordt onder meer geregeld dat het ontwikkelingsperspectief een beschrijving en onderbouwing bevat van de te verwachten uitstroombestemming, de ondersteuning en de begeleiding. Ouders die het niet eens zijn met de school over toelating, extra ondersteuning of het ontwikkelingsperspectief en er met de school niet uit komen kunnen een onderwijsconsulent om advies vragen. Een volgende stap kan zijn een klacht indienen bij het schoolbestuur of de ouders kunnen terecht bij de landelijke geschillencommissie. 11
In de stuurgroep is men pertinent tegen een systeem van centrale aanmelding. Dit om te voorkomen dat scholen selecteren bij de voordeur om zo leerlingen met ondersteuningsbehoefte te vermijden. Door achteraf naar het gebruik van ondersteuningsarrangement budgetten te kijken, is samen vast te stellen of er gelijkmatig gebruik van wordt gemaakt.
40
-
er is gewerkt vanuit een integrale benadering waarbij de drie leefwerelden zijn betrokken: de school, het gezin en de vrije leefomgeving;
-
de school komt op grond van alle gegevens, zoals leerling kenmerken, resultaten testen en toetsen, ontwikkeling, communicatie met ouders en eventueel externen, tot de conclusie dat de school, binnen de basiskwaliteit en basisondersteuning, niet in voldoende mate tegemoet kan komen aan de onderwijsbehoeften van de leerling.
5.3 ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN Alle scholen binnen het SWV voldoen aan het basisondersteuningsprofiel zoals dat binnen het samenwerkingsverband is afgesproken. Dat betekent dat alle scholen: • Zorgplicht daadwerkelijk vervullen; • Ondersteuningsaanbod- en uitvoering bieden die overeenkomt met het afgesproken basisondersteuningsprofiel en die van goede kwaliteit is; • Ouders te allen tijde goed informeren, betrekken en begeleiden; • In staat zijn voor leerlingen, waarvoor dat nodig is, een ontwikkelingsperspectief vast te stellen, dat past bij het niveau en functioneren van de leerling en dat houvast biedt bij het met ouders en leerling vaststellen van de eventueel benodigde extra ondersteuning. Voor leerlingen waarvan gebleken is dat de basisondersteuning onvoldoende is, kan de school een aanvraag indienen als voldaan is aan de voorwaarden zoals hierboven beschreven. De hier opvolgende ondersteuningsarrangementen zijn mogelijk.
5.3.1. LICHTE ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN PRAKTIJK ONDERWIJS (PRO) Het praktijkonderwijs is bedoeld voor leerlingen met een IQ tussen 60 en 75 voor wie het behalen van een diploma in een van de leerwegen van het vmbo niet haalbaar is. Dit blijkt uit de leervorderingen die de leerling tijdens de basisschoolperiode heeft gemaakt. Tijdens het vijf jaar durende praktijkonderwijs wordt de leerling via stages, theorie- en praktijkvakken toe geleid naar arbeid of naar arbeid en aanvullende scholing (AKA/MBO niveau 1). Praktijkonderwijs is er, naast het toe leiden naar arbeid, ook op gericht, de leerlingen competenties te laten ontwikkelen die zij na de school nodig hebben op het gebied van onder andere wonen, burgerschap en vrijetijdsbesteding. Om toegelaten te worden tot het praktijkonderwijs is een eenmalige toelaatbaarheidsverklaring nodig. De verklaring wordt in overleg met ouders tijdens de aanmeldprocedure bij het PrO aangevraagd met behulp van de informatie van de basisschool en de Waterlandse Overstap. Ons samenwerkingsverband kent één school voor praktijkonderwijs, onderdeel van scholengemeenschap W.J. Bladergroen. LEERWEG ONDERSTEUNEND ONDERWIJS(LWOO) LWOO is voor vmbo leerlingen die voldoende capaciteiten hebben, maar die extra begeleiding nodig hebben om succesvol aan een van de leerwegen van het vmbo deel te nemen. De criteria zijn wettelijk vastgesteld: Het IQ van de leerling moet tussen de waarden 75 tot en met 90 liggen en er moet sprake zijn van leerachterstanden op ten minste twee van de vier domeinen: inzichtelijk rekenen, begrijpend lezen, technisch lezen en spellen. Of een IQ dat ligt tussen de waarden 91 tot en met 120, waarbij tegelijkertijd sprake is van sociaal emotionele problematiek. Een toelaatbaarheidsverklaring kan uitsluitend voor 31 oktober van het eerste leerjaar in het VMBO aangevraagd worden voor de gehele vmbo schoolloopbaan. De toelaatbaarheidsverklaring wordt in overleg met ouders tijdens de aanmeldprocedure bij het VMBO aangevraagd met behulp van de informatie van de basisschool en de Waterlandse Overstap.
41
Figuur Landelijke criteria LWOO PRO (bron www.rijksoverheid.nl januari 2014) Indicatie
IQ
Relatieve leerachterstand
Pro
60-80
0,5 of meer (vgl DLE*=30 eind groep 8) Niet vereist
Sociaal-emotionele problematiek
Pro of lwoo 75-80
0,25 of meer (vgl DLE=45 eind groep 8) Niet vereist
Lwoo
75-90
0,25-0,5 (vgl DLE=45-30 eind groep 8) Niet vereist
Lwoo
91-120 0,25-0,5 (vgl DLE=45-30 eind groep 8) Vereist
* DLE = Het didactische leeftijdsequivalent (DLE) is een maat voor de vordering in de leerstof. Het DLE drukt uit op welk niveau een leerling staat met het beheersen van de leerstof. 1 DLE is wat de gemiddelde leerling na 1 maand onderricht op de basisschool onder de knie heeft. Een schooljaar omvat circa 10 maanden onderricht, zodat een DLE van 10 overeenkomt met wat de gemiddelde leerling op het einde van het eerste leerjaar of groep 3 heeft bereikt.
Alle vmbo scholen in het samenwerkingsverband plaatsen LWOO leerlingen. Op sommige scholen zijn aparte LWOO-klassen, op de andere scholen zitten LWOO leerlingen in reguliere klassen. Doordat scholen extra financiering krijgen voor LWOO leerlingen, kunnen de klassen kleiner zijn en krijgen de leerlingen meer individuele aandacht. Scholengroep W.J. Bladergroen heeft aparte LWOO groepen voor de meest kwetsbare leerlingen en de mogelijkheid om iets meer individuele begeleiding in te zetten. Zij worden daarvoor door het samenwerkingsverband gefaciliteerd.
5.3.2 ZWARE ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN Naast de mogelijkheid van speciaal onderwijs biedt het samenwerkingsverband drie typen arrangementen die in de plaats komen van de leerling gebonden financiering en voorzieningen als ReboundTOP, Herstart en Op de Rails die met de komst van de wetswijziging Passend onderwijs zijn afgeschaft. In geval van arrangement A en B (zie onder) wordt specialistische ondersteuning toegevoegd aan de basisondersteuning binnen de reguliere school en bij een arrangement C gaat de leerling tijdelijk (maximaal 2 jaar) deels of geheel naar een tussenvoorziening: een zogenaamd OPDC arrangement. Voor alle arrangementen en plaatsing in speciaal onderwijs geld dat vooraf een toekenning (arrangement A+B+C) of een toelaatbaarheidsverklaring ( plaatsing in tussenvoorziening langer dan 3 maanden of plaatsing in speciaal onderwijs) moet zijn verkregen. ONDERSTEUNINGSARRANGEMENT TYPE A Doel: continueren van het onderwijs binnen de reguliere school. Scholen kunnen in overleg met ouders en leerling aangeven hoe zij de extra ondersteuning ingevuld willen zien. Het samenwerkingsverband vergoedt, op basis van het vooraf door de school met ouders opgestelde ontwikkelingsperspectief aangevuld met de doelen waaraan men wil werken, (een deel van) de kosten tot een bepaald maximumbudget. Budget =50% van het budget van ondersteuningsarrangement type B ONDERSTEUNINGSARRANGEMENT TYPE B Doel: continueren van het onderwijs binnen de reguliere school. Scholen kunnen in overleg met ouders en leerling aangeven hoe zij de extra ondersteuning ingevuld willen zien. Het samenwerkingsverband vergoedt, op basis van het vooraf door de school met ouders opgestelde ontwikkelingsperspectief aangevuld met de doelen waaraan men wil werken, (een deel van) de kosten tot een bepaald maximum budget. Voorlopig vastgesteld budget* is gelijk aan het huidige LGF school gebonden bedrag (€3215 voor reguliere leerling, €1593 aanvullend voor PRO/LWOO) en het deel van de huidige AB (€3086). *Informatie oktober 2012: afhankelijk van wijzigingen in de financiering kan dit bedrag wijzigen.
42
ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN TYPE C, HET REBOUNDTOP (OPDC) ARRANGEMENT Doel: herstel van deelname aan de reguliere onderwijssituatie door middel van een tijdelijke plaatsing in een bovenschoolse voorziening (de ReboundTop) van het samenwerkingsverband. De leerling kan afhankelijk van de ondersteuningsbehoefte volledig onderwijs volgen in de tijdelijke onderwijsvoorziening of gedeeltelijk aan het reguliere onderwijsaanbod van de eigen school blijven deelnemen. De leerling blijft ingeschreven bij de (eigen) reguliere school. PLAATSING IN VOORGEZET SPECIAAL ONDERWIJS Eén van de belangrijkste uitgangspunten van het samenwerkingsverband is dat elke leerling zoveel mogelijk passend onderwijs krijgt, liefst thuis nabij en binnen regulier onderwijs. Deelname aan het VSO is in beginsel tijdelijk en heeft als doel de leerling zodanig toe te rusten dat terugkeer naar regulier onderwijs mogelijk wordt. Verlenging of definitieve plaatsing is altijd afhankelijk van de ontwikkeling van de ondersteuningsbehoefte van de leerling. Voor leerlingen die zonder de ondersteuning van het VSO geen diploma blijken te kunnen halen of in ernstige mate in hun ontwikkeling belemmerd blijven, zal soms blijken dat terugkeer naar regulier onderwijs geen doel meer kan zijn.
5.4 TOEWIJZEN VAN ONDERSTEUNING 12
Om de ondersteuningsbehoefte te bepalen wordt gebruik gemaakt van het zogeheten IVO model van toewijzing. Het model gaat uit van datgene dat als het, voor de betreffende leerling, meest gewenste arrangement wordt gezien. Hierbij staan de mogelijkheden van de leerling zoveel mogelijk centraal.
Op vijf velden wordt nagegaan en vastgesteld welke extra voorzieningen nodig zijn en de duur l en/of hoe vaak. Deze vijf velden zijn: 1. Extra handen (binnen of buiten de klas); 2. Onderwijsmaterialen; 3. Ruimtelijke omgeving; 4. Expertise; 5. Samenwerking instanties. Aan de hand van het zo verkregen gewenste onderwijs en ondersteuningsprofiel en de profielen van de scholen, wordt vastgesteld welke onderwijslocatie voor de betreffende leerling passend is.
5.4.1 ZO MIN MOGELIJK BUREAUCRATIE Om bureaucratie te vermijden wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van het leerlingendossier zoals dat binnen de scholen wettelijk verplicht wordt opgebouwd. De wetgever schrijft voor dat het samenwerkingsverband een deugdelijke administratie ten behoeve van registratie en bekostiging van alle leerlingen met een arrangement inricht. Voor type A, B en C arrangementen voldoet een registratie van de algemene gegevens van de betreffende leerlingen en een kopie van de toekenningsverklaring. Het samenwerkingsverband gaat, voordat het tot bekostiging overgaat, na of de nodige documentatie zich daadwerkelijk in het schooldossier bevindt.
12
Het IVO model ontleent haar naam aan het onderdeel dat als eerste ontwikkeld is: de Indicatiestelling Vanuit Onderwijsbehoefte (IVO). Bron: M&O groep 2012; Indiceren en arrangeren met organisatiemodel IVO Passend Onderwijs.
43
Voor een aanvraag plaatsing in speciaal onderwijs is het samenwerkingsverband verplicht een eigen dossier in te richten en bewaren. Conform de wettelijke voorschriften worden hiertoe de nodige voorzieningen ingericht. Het streven is zo min mogelijk papier te gebruiken en zoveel als mogelijk en wettelijk toegestaan is, te digitaliseren. Hiertoe wordt een afgeschermde digitale omgeving ingericht waarin uitsluitend, door de schoolbesturen en of het bestuur van het samenwerkingsverband, gemandateerde vertegenwoordigers toegang krijgen.
Let op, afbeelding aanpassen arrangement c eruit en c achter A of B (of C)
Figuur: Hoe specialer het arrangement, hoe meer informatie nodig is/aanwezig moet zijn voor een toelaatbaarheidsverklaring.
Figuur: onderwijsarrangementen en zorg.
5.4.2 WERKEN MET EEN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF De wet passend onderwijs geeft aan dat er voor leerlingen, die extra ondersteuning ontvangen, een ontwikkelingsperspectief moet zijn. Het ontwikkelingsperspectief is vastgesteld na, op overeenstemming gericht overleg met de ouders, (dit betreft een ander OOGO, dan het ‘op overeenstemming gericht overleg’ dat een samenwerkingsverband met gemeenten voert). Wanneer de ondersteuning van de school een onderdeel vormt van het reguliere (basis) ondersteunings aanbod, zoals begeleiding bij dyslexie, dyscalculie, remedial teaching of een training sociale vaardigheden, dan is er geen ontwikkelingsperspectief nodig.
WANNEER MOETEN LEERLINGEN EEN ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF HEBBEN? a. Scholen moeten vanaf 1 augustus 2013 een ontwikkelingsperspectief vaststellen voor elke leerling in het (voortgezet) speciaal onderwijs. Voor nieuwe leerlingen moeten ze dit binnen 6 weken na inschrijving doen. Voor zittende leerlingen moet dit voor het nieuwe schooljaar, dus voor 1 augustus 2013. b. Voor elke leerling in het regulier onderwijs die extra ondersteuning nodig heeft, stelt het bevoegd gezag met ingang van 1 augustus 2014 een ontwikkelingsperspectief op. Wanneer een toelaatbaarheidsverklaring Dat betekent dat in ieder geval voor alle leerlingen in het praktijkonderwijs een ontwikkelingsperspectief moet worden vastgesteld. Voor leerlingen in het vmbo met
Voor PRO en LWOO arrangementen geldt dat de toelaatbaarheidsverklaring éénmalig voor 31 oktober van het eerste schooljaar dat de leerling aan voortgezet onderwijs deel neemt moet zijn aangevraagd. Een aanvraag moet voldoen aan de eisen zoals die door het ministerie zijn vastgesteld (zie de bijlage/meest recente versie aan ondersteuningsplan toe te voegen) en m.i.v. !!""#$%&'&(%)*&)#+%,*&)#--)#*&#.&/,&$-,0.#1-)#*%1&)./3%%4.&#/%550..0&# Toelaatbaarheidsverklaringen (zie ook arrangement C).
4
44
leerwegondersteuning is het vooralsnog niet duidelijk of deze verplichting ook voor deze leerlingen geldt. c.
Voor elke leerling in speciaal basisonderwijs moet het bevoegd gezag met ingang van 1 augustus 2014 een ontwikkelingsperspectief vaststellen binnen 6 weken na inschrijving van de leerling.
d. Voor leerlingen die tijdelijk zijn geplaatst op een andere school of instelling stelt het bevoegd gezag het ontwikkelingsperspectief vast binnen 6 weken na definitieve plaatsing van de leerling.
WAT MOET ER IN HET ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF STAAN? In aansluiting op de Algemene Maatregel van Bestuur (concept februari 2013) moeten de volgende onderdelen in het ontwikkelingsperspectief zijn opgenomen. •
De te verwachte uitstroombestemming van de leerling: In het voortgezet onderwijs heeft de uitstroombestemming betrekking op uitstroom naar middelbaar of hoger beroepsonderwijs of wetenschappelijk onderwijs, of in geval van het praktijkonderwijs, naar welk soort functie op de arbeidsmarkt uitstroom wordt verwacht.
•
De onderbouwing van de verwachte uitstroombestemming van de leerling: Daarin wordt gewezen op de mogelijkheden van de leerling in relatie tot de voor de uitstroombestemming vereiste kennis en vaardigheden. Denk daarbij aan de belemmerende en bevorderende factoren die van invloed zijn op het onderwijs aan de leerling.
•
Ondersteuning en begeleiding: In het ontwikkelingsperspectief dient ook de te bieden ondersteuning en begeleiding opgenomen te worden en, indien aan de orde, de afwijkingen van het onderwijsprogramma.
5.4.3 VASTSTELLING, BIJSTELLING EN BETROKKENHEID VAN DE OUDERS De school stelt (namens het bevoegd gezag) het ontwikkelingsperspectief vast, nadat het hierover op overeenstemming gericht overleg met de ouders heeft gevoerd. In het (v)so krijgt (het bestuur van) de school hiervoor advies van de Commissie voor Begeleiding (voor cluster 3 en 4) of de Commissie voor Onderzoek (voor cluster 1 en 2). In het reguliere onderwijs wordt het ontwikkelingsperspectief opgesteld in overleg met ouders en leerling. Indien nodig kan de school de ondersteuning inroepen van andere deskundigen in de school en/of van het interne zorgteam en externe specialisten (onder andere vertegenwoordigt in het zorg advies team (ZAT) ). De school evalueert het ontwikkelingsperspectief ten minste jaarlijks met de ouders en leerling en stelt het zo nodig bij. Het is van belang dat scholen ouders zo volledig mogelijk (leren) informeren over dit overleg. De scholen wijzen ouders op de mogelijkheden van onderwijsconsulenten en beroep en bezwaar wanneer ouders niet kunnen instemmen met het ontwikkelingsperspectief.
5.4.4 REGISTRATIE EN TOEZICHT INSPECTIE De Inspectie van het Onderwijs ziet toe op de kwaliteit van het onderwijs, en daarmee ook op het werken met het ontwikkelingsperspectief. Scholen voor regulier onderwijs geven vanaf 1 augustus 2014 in het Basisregister Onderwijs (BRON) aan wanneer een leerling een ontwikkelingsperspectief heeft. Voor het (v)so, speciaal basisonderwijs en praktijkonderwijs geldt dat niet; daar hebben immers alle leerlingen een ontwikkelingsperspectief.
45
5.5 TOELAATBAARHEIDSVERKLARINGEN Vanaf 2014 heeft het samenwerkingsverband de taak om vast te stellen of een leerling in aanmerking komt voor een ondersteuningsarrangement en of de leerling wordt toegelaten tot het voortgezet speciaal onderwijs. Voor een ondersteuningsarrangement volstaat een toekenning, voor een plaatsing in speciaal onderwijs is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Het bevoegd gezag van de school, waar de leerling is aangemeld of ingeschreven staat, vraagt de toelaatbaarheidsverklaring aan bij het samenwerkingsverband.
TOEKENNING ONDERSTEUNINGSARRANGEMENTEN TYPE A+B +TYPE C (REBOUNDTOP OF LWOO+SCHOOL W.J.BLADERGROEN) Het intern zorgteam of het zorgadviesteam van de school bepaalt in principe zelf, samen met een onafhankelijk deskundige van het samenwerkingsverband, aan de hand van een door het samenwerkingsverband vastgesteld protocol ‘voorbereiding ondersteuningsarrangement’ en checklist, of er voldoende grond is voor de toekenning van een ondersteuningsarrangement. Nadat aan de voorwaarden is voldaan, zoals (zie voorwaarden vooraf) het inzetten van de basisondersteuning, het voeren van op overeenstemmingsgericht overleg met ouders, waarbij een ontwikkelingsperspectief is vastgesteld en de ondersteuningsbehoefte en -mogelijkheden zijn onderzocht, stelt de school een ondersteuningsplan op. Het ondersteuningsplan is zo geformuleerd dat voor alle betrokkenen duidelijk is wat, door wie, met welk doel, wanneer, tot welke resultaten of effecten leidt. De school nodigt de deskundige van het samenwerkingsverband uit bij een bespreking van het intern zorgteam overleg of een zorg advies team. De deskundige controleert ter plekke, met behulp van de checklist, aan de hand van de verslaglegging in het leerlingendossier of alle stappen daadwerkelijk gezet zijn. Als uit de verslaglegging blijkt dat alle stappen gezet zijn, wordt door de deskundige ter plekke een toekenning afgegeven. De school dient vervolgens zelf te registreren in het administratiesysteem van de dienst uitvoering onderwijs (DUO-BRON), dat voor deze leerling een ontwikkelingsperspectief is ingesteld. Geldigheidsduur Arrangement A en B: De toekenning is uitsluitend geldig voor de termijn (maximaal het schooljaar) waarvoor deze is aangevraagd en verkregen. Een arrangement A kan maximaal 2 keer per schooljaar aangevraagd worden. Een arrangement B kan maximaal 1 keer per schooljaar aangevraagd worden. Bij een tweede (arrangement A) of nieuwe aanvraag voor een volgend schooljaar voegt de school het evaluatieverslag inclusief het verslag van het ‘in op overeenstemming gerichte overleg met ouders’ zo vroeg mogelijk, doch uiterlijk twee maanden voor de einddatum van het arrangement, toe aan het leerlingendossier. Het evaluatieverslag bestaat tenminste uit het (indien van toepassing bijgestelde) ontwikkelingsperspectief, de resultaten van de vorige ondersteuningsdoelen en voorstel van de nieuwe ondersteuningsdoelen. Vervolgens nodigt de school de deskundige van het 13 samenwerkingsverband uit. Daarna geldt de procedure zoals bij een eerste aanmelding. Arrangement C: ReboundTop: De toekenning is uitsluitend geldig voor de termijn waarvoor deze is aangevraagd en verkregen (maximaal 3 maanden aaneengesloten). Een toekenning van een arrangement C ten behoeve van deelname aan de LWOO+ school W.J. Bladergroen is maximaal 2 jaar geldig.
TOELAATBAARHEIDSVERLARINGEN PLAATSING IN SPECIAAL ONDERWIJS EERSTE AANMELDING 14
De reguliere VO school kan een toelaatbaarheidsverklaring aanvragen nadat de school aan de voorwaarden vooraf heeft voldaan (zie voorwaarden vooraf), in het kader van basisondersteuning
13
Vanwege planningsmogelijkheden en vermijden pieken in werkdruk verdient het de voorkeur de deskundige zo vroeg mogelijk uit te nodigen. Het samenwerkingsverband garandeert behandeling van de aanvraag voor een komend schooljaar alleen dan, indien de beoordeling van het schooldossier uiterlijk 2 maanden voor het eind van het voorafgaande schooljaar kan plaatsvinden. 14
Wetgeving bepaalt dat een VSO plaatsing bekostigd wordt door het samenwerkingsverband waar de (eerste) VO school,‐ waar de leerling is ingeschreven direct na het PO‐, wettelijk is aangesloten. Als een leerling vanuit het Primair onderwijs naar het VSO uitstroomt dan wordt de plaatsing bekostigd door het samenwerkingsverband waar de leerling woonachtig is/was op het moment van de aanvraag. De
46
begeleiding heeft geboden en een OOP voor de betreffende leerling heeft vastgesteld, aangevuld met de doelen die met de ondersteuning beoogd zijn en geëvalueerd met en altijd ‘in op overeenstemming gerichte overleg’ met ouders. Het ligt niet in de rede dat scholen direct bij instroom van de leerling aanleiding zien tot deze maatregel met uitzondering van situaties waarbij al tijdens de overgang van PO naar VO sprake is van een dermate zware en aantoonbaar chronische ondersteuningsbehoefte. Voor leerlingen die lopende het reguliere VO onderwijs aangewezen lijken op dit type arrangement, zonder dat de school eerst een Arrangement A en/of B of (OPDC)C arrangement heeft ingezet, motiveert de school deze keuze expliciet in de aanvraag. De verklaring is maximaal 18 kalendermaanden geldig. Binnen deze termijn vindt een evaluatie plaats door de school, die de leerling heeft aangemeld, samen met de VSO waar de leerling geplaatst is. Het bij aanmelding vastgestelde ontwikkelingsperspectief, inclusief de ondersteuningsdoelen, dienen als basis om vast te stellen welke resultaten behaald zijn. De evaluatie vindt plaats met en ‘in op overeenstemming gericht overleg’ met ouders en de leerling. De conclusies worden samengevat in een evaluatieverslag, dat aan het leerlingendossier wordt toegevoegd, en aan de PCL wordt toegezonden. VERZOEK TOT VERLENGING VSO OF TERUGPLAATSINGS ADVIES REGULIER ONDERWIJS Wetgeving schrijft voor dat, zowel voor terugkeer naar het reguliere onderwijs als verlenging speciaal onderwijs, respectievelijk een advies of toelaatbaarheidsverklaring van de PCL noodzakelijk is. Hiertoe 15 meldt de reguliere school het evaluatieverslag, uiterlijk twee maanden voor de einddatum van de toelaatbaarheidsverklaring, ter bespreking bij de PCL aan. Een leerling die langer dan 24 maanden deelneemt aan het VSO, wordt verondersteld chronisch behoefte te hebben aan deze mate van ondersteuning. De VSO kan na deze termijn altijd, na ‘in op overeenstemming gericht overleg’ met ouders, besluiten dat de leerling zich zo ontwikkeld heeft, dat deze kan deelnemen aan regulier onderwijs. Het VSO doet dan een aanvraag bij de PCL om de toelaatbaarheidsverklaring te laten beëindigen. De PCL zal de aanvraag, voorzien van de informatie zoals omschreven bij de aanvraag voor verlenging VSO, beoordelen. Indien de PCL-commissie het voorstel tot terugplaatsing in het regulier onderwijs ondersteunt, wordt een verklaring van advies afgegeven, aangevuld met de wijze waarop plaatsing in het regulier onderwijs begeleidt dient te worden.
5.6 PERMANENTE COMMISSIE LEERLINGZORG Het samenwerkingsverband heeft een commissie ingericht, die de wettelijke taken, die verband houden met advisering en plaatsingen in speciale onderwijsvoorzieningen, combineert. De vastgestelde taken van de commissie zijn als volgt: •
beoordeling van LWOO- en PrO- aanvragen en het toekennen van toelaatbaarheidsverklaringen (aan de hand van bij ministeriële regeling vastgestelde criteria) voor leerlingen die instromen vanuit het primair onderwijs in leerjaar 1 van het voortgezet onderwijs;
•
beoordelen van aanvragen betreffende een verzoek tot opstroom van PrO naar LWOO of afstroom van LWOO naar PrO;
vervolg 14: toelaatbaarheidsverklaring voor plaatsing in voortgezet speciaal onderwijs of een plaatsing in een tussenvoorziening langer dan 3 maanden wordt aangevraagd bij het samenwerkingsverband waar de schoollocatie bij is aangesloten en die betalingsplichtig is. Bijvoorbeeld: Een school van een leerling die in een VO of VSO in Amsterdam is ingestroomd dient bij het Samenwerkingsverband Amsterdam de toelaatbaarheidsverklaring aan te vragen als de leerling gebruik wil maken van een voorziening in Waterland. Omgekeerd, als een leerling vanuit het VO Waterland wil instromen in een speciale voorziening in Amsterdam, dan moet een toelaatbaarheidsverklaring in Waterland aangevraagd worden. 15
Indien het evaluatieverslag niet ter behandeling wordt aangemeld bij de PCL binnen de gestelde termijn, vervalt de bekostigingsgrondslag voor het VSO. De aanmeldende reguliere school wordt bij continuring van de plaatsing in het SVO betalingsplichtig.
47
•
het geven van advies bij vragen van scholen met betrekking tot ondersteuning van leerlingen;
•
het toekennen van toelaatbaarheidsverklaringen ondersteuningsarrangementen type C (OPDC) plaatsingen langer dan 3 maanden en speciaal onderwijs;
•
beoordelen van een verzoek tot terugplaatsing van een leerling in regulier onderwijs, inclusief advies met betrekking tot de terugplaatsingsbegeleiding. 16
Alle scholen (inclusief speciaal voortgezet onderwijs ) vaardigen voor de PCL een vertegenwoordiger af. De vertegenwoordiger wordt gemandateerd door het bevoegd gezag van de school om besluiten te nemen, zonder last van ruggenspraak, over het al dan niet toekennen van een toelaatbaarheidsverklaring. De vertegenwoordiger heeft de capaciteit en zeggenschap om in de eigen school sturing te geven aan eventuele aanpassing of uitbreiding van de ondersteuningsmogelijkheden. Voor deze ‘gewichtige bezetting’ van de PCL is gekozen met oog op de ambities van de scholen om bij elke vraag te onderzoeken of de leerling, op de eigen reguliere- of een collega school, wel succesvol aan het onderwijsaanbod kan deelnemen. Hierdoor worden niet alleen de (latente) mogelijkheden van de scholen aangeboord, maar groeit ook het zicht op de groep leerlingen die niet binnen het reguliere onderwijs opgevangen kunnen worden. Scholen kunnen in de toekomst overwegen hun repertoire uit te breiden, bijvoorbeeld een verschuiving van netwerk naar begeleidings- of dialoogschool. Indien gewenst wordt bij een beslissing door de PCL ook een instelling voor jeugdhulp betrokken. School en ouders hebben intensief contact en indien gewenst wonen de ouders de bijeenkomst van de PCL bij. Uitvoering vindt plaats conform de gemaakte afspraken. De verantwoording vindt plaats na een afgesproken termijn. De toewijzing van een toelaatbaarheidsverklaring is een besluit in de zin van de Algemene Wet van Bestuursrecht. Tegen die beslissing staat (in principe na mediation door onderwijsconsulent) bezwaar en daarna beroep open. Bij een positief vso-advies geeft het samenwerkingsverband een verklaring af met daarop vermeld het nummer van de toelaatbaarheidsverklaring, de start- en einddatum en het overeengekomen bekostigingsniveau van de ondersteuning (categorie 1, 2 of 3). De wet passend onderwijs onderscheidt de volgende drie categorieën voor leerlingen die gebruik maken van voorzieningen voor speciaal onderwijs (onderwijs met zware ondersteuning): -
categorie I, voorheen: zeer moeilijk lerende, langdurig zieke kinderen, epilepsie, cluster 4;
-
categorie II, voorheen: lichamelijk gehandicapt;
-
categorie III, voorheen: meervoudig gehandicapt.
Het budget (de door DUO vastgestelde bedragen) wordt aan VSO scholen toegekend per leerling, namens het samenwerkingsverband en bovenop de basisbekostiging die voor alle VO scholen gelijk is. Het budget dat na de toelaatbaarheidsverklaring is toegekend, is middels een wettelijke regeling per categorie vastgesteld en bedraagt: vso Cat 1 €9.054; vso Cat 2 €16.133; vso Cat 3. €20.052. Binnen de scholen voor voortgezet speciaal onderwijs zijn verschillende arrangementen
16
In deze fase van besluitvorming is het uiterst efficiënt en hulpvraaggericht om vanuit het veld van het speciaal onderwijs mee te denken over het juiste en passende arrangement voor deze leerling. Temeer daar de basisondersteuning in het schoolondersteuningsprofiel van het voortgezet speciaal onderwijs dan naadloos kan aansluiten op daar, waar het profiel van de school voor regulier onderwijs haar grens in mogelijkheden heeft bereikt. De reguliere school van deze leerling heeft reeds extra ondersteuning van het samenwerkingsverband gehad en er is een ontwikkelingsperspectief opgesteld en conform uitgevoerd. Echter de hulpvraag van de leerling blijkt overstijgend op de extra ondersteuningsmogelijkheden. De wet passend onderwijs vraagt om, – in overleg met ouders, op zoek te gaan naar een alternatief traject, dat wel antwoord kan bieden. Eén van de mogelijkheden is dan het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor het voortgezet speciaal onderwijs.
48
mogelijk. Deze zijn beschreven in de schoolondersteuningsprofielen van de diverse scholen voor extra ondersteuning (voorheen vso cluster 3 en cluster 4).
5.6.1 PROCEDURE EN HET BELEID OVER TERUG‐ EN OVERPLAATSING VAN LEERLINGEN, BIJ WIE DE TOELAATBAARHEIDSVERKLARING VOOR SPECIAAL ONDERWIJS IS VERSTREKEN Uit het ontwikkelingsperspectief kan blijken dat de doelen naar boven bijgesteld kunnen worden. Het gevolg daarvan kan zijn dat een reguliere vorm van onderwijs weer tot de mogelijkheden behoort. De vso-school zal in nauw overleg met de ouders een terugplaatsingsplan opstellen. De volgende procedure is daarover afgesproken binnen het samenwerkingsverband: -
De PCL beoordeelt het terugplaatsingsplan en zal bij instemming met het plan, op voordracht van de speciale onderwijsvoorziening, vanuit de PCL naar de meest geschikte onderwijssetting zoeken. Een onderwijssetting op basis van de behoefte van de leerling en in relatie tot de ondersteuningsprofielen van de scholen;
-
er vindt een proefplaatsing plaats van 3 maanden en vervolgens;
-
een evaluatie met de betrokken partijen of een meer definitieve plaatsing succesvol is. Daarna wordt, aan de hand van de evaluatie, in de PCL besloten of de leerling definitief in het regulier onderwijs te plaatsen is of dat dit toch niet tot de mogelijkheden behoort;
-
er kan ook worden gekozen voor een gefaseerd terugplaatsingsarrangement. Daarbij kan gedacht worden aan een tijdelijke vorm van symbiose onderwijs van beide scholen ten behoeve van de leerling, gebruik makend van de mogelijkheden beschreven in de brochure ‘Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs’ (ministerie OCW, december 2012) en/of een leerwerktraject.
5.6.2 TOEZICHT Een afvaardiging van de PCL-deskundigen zal de aanmeldingen, plaatsingen en terugplaatsingen monitoren. De inspectie neemt de PCL-beslissingen op in het toezichtkader. Het samenwerkingsverband zal, door middel van audits, de kwaliteit van de documentatie in het schooldossier, voor de arrangementen type A,B en C (OPDC arrangement max. 3 maanden), beoordelen. Jaarlijks zullen twee leden van de PCL een school, waar zij zelf niet werkzaam zijn, bezoeken. Tijdens dit bezoek worden de dossiers van leerlingen met een toelaatbaarheidsverklaring, aan de hand van een vastgestelde vragenlijst, beoordeeld. Voorbeelden van good-practises worden op de website van het samenwerkingsverband gepubliceerd.
5.7 AFSPRAKEN MET HET SAMENWERKINGSVERBAND PRIMAIR ONDERWIJS De algemene intentie van de samenwerkingsverbanden PO en VO is dat, conform de doelstellingen en de ambitie van passend onderwijs, gestreefd wordt naar een vergroting van de deelname van leerlingen met ondersteuningsvragen aan het regulier onderwijs. De wet passend onderwijs geeft aan, dat de toelaatbaarheidsverklaring voor het speciaal onderwijs in principe eindigt op het moment van de afronding van het speciaal onderwijs. Het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs moet vervolgens een toelaatbaarheidsverklaring verstrekken voor de toelating tot het voortgezet speciaal onderwijs. Elke leerling die de overstap maakt vanuit het speciaal onderwijs wordt besproken in de PCL van het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs. Dit na toestemming van de ouders en met gebruik making van de documenten. Uiteraard vindt bespreking ook plaats van leerlingen die vanuit een school voor primair onderwijs (basisschool of speciaal basisonderwijs) de overstap maken en waarbij sprake is van een ondersteuningsbehoefte. Er zijn aanvullende aspecten voor het voortgezet speciaal onderwijs met betrekking tot het verwerven van toelaatbaarheidsverklaringen:
49
a.
Er zal, bij de overgang van primair naar voortgezet onderwijs, altijd opnieuw een toelaatbaarheidsverklaring moeten worden afgegeven;
b.
Soms vindt zij-instroom plaats, door plaatsing in het vso van verhuisleerlingen, vanuit een ander samenwerkingsverband. Deze leerlingen hebben het wettelijke recht om in het ontvangende samenwerkingsverband geplaatst te worden op een vso school. Wanneer de toelaatbaarheidsverklaring van deze leerling afloopt dan wordt een nieuwe verklaring aangevraagd bij het samenwerkingsverband VO waar de eerste verklaring is afgegeven. De kosten voor deze leerling blijven voor het oorspronkelijke samenwerkingsverband.
5.8 IN VERBAND MET BEROEP EN BEZWAAR In het kader van passend onderwijs is een aantal maatregelen genomen, in verband met beroep en bezwaar, inzake beslissingen over plaatsing en de ondersteuning aan leerlingen. Hieronder volgen de huidige regelingen. BEROEP EN BEZWAAR BINNEN HET SAMENWERKINGSVERBAND De wet passend onderwijs regelt in artikel 17a, lid 13 dat ieder samenwerkingsverband een adviescommissie van deskundigen samenstelt. Deze commissie adviseert over bezwaarschriften, betreffende beslissingen van het samenwerkingsverband, over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het voortgezet speciaal onderwijs. De adviescommissie sluit aan bij artikel 17a, lid 13 en is in overeenstemming met artikel 7:13 van de Algemene Wet Bestuursrecht. Vanwege de geringe schaalgrootte van het samenwerkingsverband is gekozen om samen met de SWV’s West Friesland, Den Helder (Scholen aan Zee), Kennemerland-Noord en Zaanstad een gezamenlijke adviescommissie voor beroep en bezwaar in te richten. Zie voor het reglement adviescommissie voor beroep en bezwaar bijlage 10. LANDELIJKE ARBITRAGECOMMISSIE SAMENWERKINGSVERBANDEN PASSEND ONDERWIJS De Arbitragecommissie beslecht geschillen binnen het samenwerkingsverband, die betrekking hebben op de statuten (in de oprichtingsfase), de onderlinge verhoudingen, het beleid ten aanzien van de extra ondersteuning en de (verdeling van de) bekostiging daarvan. REGELING LANDELIJKE TIJDELIJKE GESCHILLENCOMMISSIE ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF Als ouders het niet eens zijn met het vastgestelde ontwikkelingsperspectief, dan kunnen zij hierover een oordeel vragen aan de landelijke tijdelijke geschillencommissie ontwikkelingsperspectief. Via deze link is meer informatie beschikbaar. http://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2013-22041.html TIJDELIJKE GESCHILLENCOMMISSIE TOELATING EN VERWIJDERING http://mobiel.onderwijsgeschillen.nl/themadossier-passend-onderwijs/geschillencommissies-passendonderwijs/geschillencommissie-passend-onderwijs/
50
6 VOORZIENINGEN IN HET SAMENWERKINGSVERBAND
WAT ZEGT DE WET? In de wet- en regelgeving voor het voortgezet onderwijs biedt artikel 17a, lid 10 a uit de wet voortgezet 17 onderwijs , de mogelijkheid om onder verantwoordelijkheid van een samenwerkingsverband voortgezet onderwijs, een Orthopedagogisch en –Didactisch Centrum (OPDC) in te richten. In december 2012 verscheen: ‘Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs’ (ministerie OCW) met daarin nadere uitwerkingen. In deze brochure wordt de mogelijkheid geboden, aan besturen van samenwerkingsverbanden, om een OPDC nieuwe stijl in te richten. Een OPDC nieuwe stijl kan een continuring zijn van de huidige projecten als Rebound, Op de 18 Rails en Herstart.
6.1 UITGANGSPUNTEN VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND VO WATERLAND BIJ DE INRICHTING VAN VOORZIENINGEN Jongeren uit de regio Waterland maken, vanwege de geografische ligging en spreiding van de scholen, van oudsher voor een deel gebruik van voorzieningen buiten de geografische grenzen van ons samenwerkingsverband. Sommige specialistische voorzieningen, zoals bijvoorbeeld een behandelinstelling gecombineerd met een school voor begaafde maar ernstig autistische leerlingen, zijn in de regio Waterland, vanwege de kleinere leerlingaantallen, niet zonder meer te vervangen door een regionale voorziening. Een klein deel van onze leerlingen zal daarom aangewezen blijven op voorzieningen in de naastgelegen regio’s. Ondanks dit gegeven is het de ambitie van het samenwerkingsverband om de groep leerlingen, die buiten de regio gebruik moet maken van een voorziening, in de toekomst zoveel mogelijk te beperken. Dat betekent dat er binnen de scholen ingezet wordt op het versterken van het eigen aanbod en dat zij, onder aansturing van hun schoolbesturen,; •
toewerken naar een professionaliseringsmodel, waarbij de school de kennis in huis heeft. Dit in plaats van een expertise model waarbij leerlingen sneller naar een andere voorziening gestuurd worden, omdat daar de expertise is. Dit betekent een ontwikkeling van netwerk school naar een school met meer begeleidingskarakteristieken;
•
met oog op dit doel, zich inspannen om de basisondersteuning te versterken en dat zij;
•
een ‘ja-tenzij beleid’ voeren ten aanzien van kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften bij de VO-scholen. Het huidige absorptievermogen van de scholen wordt op deze manier vergroot;
•
het algehele onderwijsaanbod versterken, zodat het voor meer jongeren, met of zonder ondersteuningsbehoefte, aantrekkelijker wordt om in de eigen regio aan het onderwijs deel te nemen;
17
Het gaat hier om de door de aanname van de wet passend onderwijs aangepaste versie van de wet op het voortgezet onderwijs. Artikel 17a, lid 10 a luidt als volgt: Het samenwerkingsverband kan een of meer voorzieningen in het samenwerkingsverband aanduiden als «orthopedagogisch‐didactisch centrum», met het oog op de doelstelling, bedoeld in het tweede lid. In de vorige versie van de wet op het voortgezet onderwijs was deze tekst opgenomen onder artikel 10h. 18
In aansluiting op die brochure is onder regie van het NJi een werkdocument samengesteld met de titel: ‘Het OPDC nieuwe stijl en vergelijkbare arrangementen’. Deze publicatie verschijnt na de zomervakantie.
51
•
beperkte specialisaties organiseren binnen zogenaamde trajectvoorzieningen. Dit zijn voorzieningen binnen de school, met gespecialiseerde medewerkers die leerlingen die in principe in staat kunnen worden geacht een diploma op de betreffende school te halen, korte of langere tijd kunnen ondersteunen. Dit zijn uitdrukkelijk geen specifieke doelgroep afdelingen;
•
geen gebruik maken van een systeem van centrale aanmelding. Elke leerling kan zichzelf aanmelden op de school van keuze waarna de school het ‘ja- tenzij’ principe zal toepassen;
•
gebruik maken van de mogelijkheid om leerlingen bij elkaar te detacheren als ondersteunende maatregel;
•
gebruik kunnen maken van een, door het samenwerkingsverband ingerichte, tussenvoorziening voor leerlingen, waar de basisondersteuning en breedtezorg binnen regulier onderwijs ontoereikend blijkt. Binnen deze voorziening kan een leerling aan een timeout, observatie of ander onderwijstraject (korter dan 2 schooljaren, een zogenaamd OPDC 19 arrangement) deelnemen. De tussenvoorziening is voor leerlingen uit alle leerstromen toegankelijk. De deskundigen (psychologen, orthopedagogen, ambulante begeleiding) kunnen ook preventief ingeschakeld worden ten behoeve van handelingsgericht onderzoek en advisering in de scholen. Aanmelding verloopt via de bovenschoolse commissie (PCL/TLV) die leerlingstromen reguleert;
•
de samenwerking met de ketenpartners, ouders, de gemeenten, jeugdzorg, versterken ten behoeve van het versterken van elkaars expertise en draagkracht. Eén kind, één gezin, één plan.
6.2 ONDERSTEUNINGSCONTINUÜM: VOORZIENINGEN Als de basisondersteuning van een school (conform het schoolondersteuningsprofiel), voor een leerling met ondersteuningsvragen, te weinig oplevert, zijn er binnen Waterland de volgende mogelijkheden:
plaatsing binnen de eigen school in een Special Class (Jan van Egmond Lyceum) of trajectvoorziening. SG W.J. Bladergroen heeft een trajectgroep praktijkonderwijs in samenwerking met vso cluster 3 en 4 voor leerlingen met een combinatie van (ernstige) gedragsproblemen en een functioneren op moeilijk lerend niveau, waarbij het accent valt op een aanpak zoals het praktijkonderwijs biedt. In de overige VO scholen zijn ‘mini’ voorzieningen in ontwikkeling. Soms bestaan ‘mini’ voorzieningen uit een centrale bundeling van deskundigen (voormalig AB cluster 3 en 4 gecombineerd met deskundigen die al aan de school verbonden waren als schoolmaatschappelijk werk, zorgcoördinator, remedial teacher et cetera), soms gekoppeld aan lesplaatsen in een specifieke groep. Zie voor de meeste recente stand van zaken de websites van de scholen. Plaatsing in een special class of -groep is altijd op basis van een ondersteuningsarrangement A of B. Voor elke leerling is dan een ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan noodzakelijk;
gebruik maken van het zogenaamde convenant ‘warme verwijdering en toelating’, zie bijlage 7. Dat wil zeggen dat de leerlingen van VO school A doorgeplaatst wordt naar VO school B. In alle gevallen zal een ontwikkelingsperspectief en -doelen opgemaakt en geëxporteerd worden. Een proefperiode van tenminste 3 maanden tot maximaal 6 maanden maakt altijd onderdeel uit van de afspraken en gaat vooraf aan definitieve inschrijving op de opnemende school;
doorstroom van leerlingen met een ontwikkelingsperspectief vanuit vo naar de VAVO (voortgezet algemeen onderwijs voor volwassenen). Deze leerlingen hebben een andere
19
Zie ook hoofstuk 6.3 nadenken over.. Naast nog niet aantoonbaar wenselijk is het financieel vanwege beperkte verevening anno 2014‐ 2015 (nog) niet haalbaar de huidige ReboundTop uit te breiden of te transformeren naar een dergelijke tussenvoorziening.
52
benadering nodig om hun diploma te behalen (vmbo-t, havo of vwo) dan het vo ze kan bieden. Benodigd is voor 16/17 jarige leerlingen, een positief studieadvies van de vo- school van herkomst (er is geen toelaatbaarheidsverklaring nodig);
doorstroom vso-leerlingen naar VAVO Benodigd is voor 16/17 jarige leerlingen, een positief studieadvies van de school voor vso en van een VO school, die de leerling wil inschrijven (donorconstructie; geen toelaatbaarheidsverklaring nodig). Voor elke leerling is een ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan noodzakelijk;
instroom (bij aanvang van het eerste leerjaar of zij-instroom) bij de vmbo-lwoo opleiding van van SG W.J.Bladergroen. Deze voorziening is er voor leerlingen, die vooralsnog niet kunnen profiteren van het reguliere vmbo met leerwegondersteuning, omdat ze een grotere ondersteuningsbehoefte hebben en voor leerlingen, die tijdens de eerste twee leerjaren veel meer begeleiding nodig blijken te hebben dan het vmbo met leerwegondersteuning kan bieden (zij-instroom). De plaatsing in deze school van W.J. Bladergroen is tijdelijk, met een maximum tot twee jaar. Leerlingen stromen vervolgens door binnen de Purmerendse ScholenGroep of naar één van de andere scholen in het samenwerkingsverband. Plaatsing kan met een LWOO beschikking of met een toekenning type C. Voor elke leerling is een ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan noodzakelijk. De voorziening beschikt over eigen diagnostische mogelijkheden;
zij-instroom bij de tussenvoorziening van het samenwerkingsverband: ReboundTop. De ReboundTop biedt flexibele trajecten voor één periode van, in principe, twee à drie maanden. De aanvraag verloopt via een arrangement aanvraag type C (procedure gelijk aan A en B ondersteuningsarrangementen in de school). Voor elke leerling is een 20 ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan noodzakelijk . Voor overige leerlingen, die in hevige mate belemmerd worden door hun gedrag, is een alternatief:
zij-instroom bij VSO cluster 4. Flexibele trajecten: voor één periode van twee à drie maanden, een half jaar of één schooljaar (maximum). Plaatsing kan pas nadat een toelaatbaarheidsverklaring type C is verkregen. Voor elke leerling is een ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan noodzakelijk;
plaatsing in het voortgezet speciaal onderwijs cluster 3 en 4, waaronder plaatsing in Bureau Arbeidsparticipatie. Plaatsing kan pas nadat een toelaatbaarheidsverklaring is verkregen. Voor elke leerling is een ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan noodzakelijk;
Ondersteuning vanuit landelijke voorzieningen voor dove en slechthorende of voor blinde en slechtziende kinderen (Cluster 1 en 2) zie voor de beschrijving hoofdstuk 4.3.4 en 4.3.5).
VOORZIENINGEN IN HET ONDERSTEUNINGSCONTINUUM WAAROP HET SAMENWERKINGSVERBAND GEEN INVLOED UITOEFENT, GEEN BEVOEGDHEDEN HEEFT, MAAR VEELAL WEL BEKOSTIGINGSPLICHT HEEFT
20
Vanaf schooljaar 2014‐2015 zal in een werkgroep onderzocht worden of er behoefte is aan een andere voorziening ‘flexibele trajecten’ in plaats van de huidige ReboundTop met beperkte capaciteit met name voor havo/vwo leerlingen. Gedacht wordt aan het omvormen van ReboundTop met behoud van expertise naar een voorziening die beschikt over eigen diagnostische mogelijkheden en samenwerkt samen met vso cluster 4 en 3 en het ROC. Door de voorziening met vakdocenten beter toe te rusten zodat een bredere groep leerlingen van deze preventieve voorziening gebruik kan maken is op termijn mogelijk beperking van het aantal leerlingen dat uitvalt of van speciaal onderwijs gebruik moet maken te beperken. Het gesprek hierover is uitgesteld omdat er bij aanvang van de nieuwe bekostigingssystematiek geen financiële ruimte voor uitbreiding bestaat en omdat dat de uitkomst van de inzet op kwaliteitsverbetering in de scholen nog niet zichtbaar is/kan zijn.
53
plaatsing in een VSO horend bij een kinder-psychiatrisch ziekenhuis, centrum of orthopedagogisch centrum. Plaatsing alleen op indicatie van externe experts (GGZ , (jeugd-) arts of jeugdzorg);
Uitgestelde uitplaatsing leerlingen vso naar vo. Twee mogelijkheden: 1. leerlingen die in het vso nog enkele maanden overbruggen tussen observatie en behandeling. Voor deze leerlingen is een ontwikkelingsperspectief en ondersteuningsplan aanwezig. Of: 2. uitbehandelde leerlingen in de kinder- en jeugdpsychiatrie die langer in het vso verblijven dan waarin de plaatsingsbekostiging voorziet. Voor een deel van deze leerlingen is sprake van een eerste plaatsing in het VSO (zonder toelaatbaarheidsverklaring). In ieder geval is een ontwikkelingsperspectief aanwezig.
VROEGTIJDIG SCHOOL VERLATERS WAAR HET SAMENWERKINGSVERBAND ANNO 2013 GEEN VOORZIENING VOOR HEEFT •
Leerlingen met psychiatrische problematiek, die er aantoonbaar toe leidt dat zij niet (minder dan 50% van de onderwijstijd) in een schoolsituatie kunnen fungeren en daardoor langdurig zijn aangewezen op thuisonderwijs. Doorgaans leidt de problematiek van de leerling tot een ontheffing van de leerplicht, waardoor er geen sprake meer is van een inschrijving bij een school en dus geen bekostiging. Gemiddeld doen zich 2 gevallen per schooljaar voor. Afhankelijk van de financiële draagkracht van ouders/verzorgers blijken deze leerlingen in sommige gevallen in staat thuisonderwijs (veelal verzorgt door IVIO@school), door middel van een staatsexamen, succesvol af te ronden.
6.3 ORTHOPEDAGOGISCH DIDACTISCH CENTRUM (OPDC) WATERLAND ‘Stap voor stap onderweg naar een OPDC nieuwe stijl in 2015-2016 of niet?’
ER WAS EENS EEN OPDC…. Ook in de nieuwe wet (na invoer van de wetswijziging passend onderwijs) staat het OPDC beschreven, maar niet zoals wij het nu kennen in Waterland. Het is volgens de vernieuwde wet straks de verzamelnaam voor alle onderwijsvoorzieningen waar leerlingen korter dan 2 jaar onderwijs krijgen. Of de schoolbesturen binnen het samenwerkingsverband Waterland dergelijke voorzieningen inrichten, weten we nu nog niet. In feite is de voorziening ReboundTOP door de nieuwe wet vanaf 1 augustus 2014 een OPDC voorziening. Om misverstanden te voorkomen, is besloten de naam ReboundTOP aan te houden zolang de voorziening niet veranderd. Ook ons OPDC zal door de nieuwe wet veranderen. Het team blijft alle scholen in het samenwerkingsverband ondersteunen maar we weten nu nog niet of er een nieuwe tussenvoorziening met onderwijsplaatsen gemaakt moet worden. Zoals in het volgende stuk beschreven wordt, heeft het samenwerkingsverband zich ten doel gesteld om in de tweede helft van 2014 onderzoek te doen naar de wenselijkheid.
NADENKEN OVER EEN NIEUW OPDC Eerst moet antwoord gegeven worden op de vraag of een OPDC ‘nieuwe stijl’ nodig en/of wenselijk is. Uit de cijfers (hoofdstuk 3) blijkt dat het samenwerkingsverband al redelijk succesvol is. Het aantal leerlingen dat gebruik maakt van speciaal onderwijsvoorzieningen ligt in onze regio onder het landelijk gemiddelde. Toch hebben de aangesloten scholen uitdrukkelijk besloten eerst te onderzoeken of het, door nauwer samenwerken met elkaar (regulier en speciale onderwijsvoorzieningen) én door uitdrukkelijk met elkaar de kwaliteit van de basisondersteuning een impuls te geven, voor nog meer leerlingen haalbaar kan worden om binnen het regulier onderwijs succesvol deel te nemen.
54
De schooljaren 2013-2014 en 2014-2015 staan dan ook primair in het teken van dit doel. Scholen krijgen de ruimte om initiatieven te ontwikkelen in de eigen school of in samenwerking/symbiose met andere scholen. Zo kunnen zij onderzoeken of zij speciale leerling groepen, door anders met elkaar samen te werken en van elkaar te leren, zelf kunnen begeleiden naar een succesvol onderwijsresultaat. 21 Een werkgroep bestaand uit leden van de stuurgroep van het samenwerkingsverband zal, naar aanleiding van de evaluatie van de ontwikkelingen in de scholen, voor december 2014 een voorstel voorbereiden met betrekking tot eventuele herinrichting van de voorzieningen van het samenwerkingsverband. Dit voorstel zal aan de ondersteuningsplanraad van het samenwerkingsverband worden voorgelegd (nadat, indien van toepassing, de medezeggenschapsraden via de gebruikelijke procedures zijn betrokken). UITGANGSPUNT De nu beschikbare kennis en deskundigheid van het OPDC “oude stijl”, speciaal onderwijs/ambulante begeleiding (cluster 3 en 4) en de tussenvoorzieningen (Op de Rails, Herstart en ReboundTOP) mag niet verloren gaan. DE OPVANG VAN LEERLINGEN IN SCHOOLJAAR 2014-2015 In schooljaar 2014-2015 wordt het onderwijs voor leerlingen in groep 1 en 2 met LWOO met zeer sterke ondersteuningsbehoefte evenals voorgaande jaren door de W.J. Bladergroen verzorgd. Voor leerlingen zonder een LWOO beschikking blijft het mogelijk om toegelaten te worden mits een ondersteuningsarrangement B is toegekend. In het samenwerkingsverband vanaf 2015-2016 zal voor deze groep leerlingen een passend onderwijsaanbod gerealiseerd blijven binnen het samenwerkingsverband, al dan niet in samenwerking of naast andere opvangmogelijkheden voor specifieke doelgroepen. Zie ook de beschrijving van de W.J. Bladergroen school in hoofdstuk 4.3 De tussenvoorziening ReboundTOP blijft, zolang er nog geen alternatieve voorzieningen binnen de scholen zijn ontwikkeld kortdurende OPDC (oude naam: time-out) trajecten verzorgen voor leerlingen uit regulier onderwijs met een verblijfsduur van maximaal 3 maanden. Voor de toewijzing van de plaatsing worden de procedures aanvraag van een arrangement B gehanteerd. Als, door welke omstandigheid ook, een plaatsing langer dan 3 maanden gewenst is dan is een toelaatbaarheidsverklaring nodig van de PCL (zie de procedure bij arrangement C, tussenvoorziening> 3 maanden). Voor leerlingen die in de oude situatie aangewezen waren op een Herstart of Op de Rails plaats (voor Waterland tijdelijke plaatsing en intensieve begeleiding op Altra speciaal onderwijs cluster 4) bestaat ook in de nieuwe situatie de mogelijkheid een tijdelijk beroep te doen op het speciaal onderwijs. Hiervoor is een toelaatbaarheidsverklaring speciaal onderwijs nodig (voorheen PCL besluit). Elke aanvraag en toekenning gaat uit van leerlinggebonden ondersteuningsbehoeften, doelen en termijnen die daarvoor toereikend zijn. De aanvragende school kan dus voor leerlingen waarvoor voor wie zij een kortdurende plaatsing wenselijk acht passende termijnen en doelen voorstellen. Voor deze leerlingen kan ook gedacht worden aan een tijdelijke detacheringsplaatsing bij één van de collega scholen, al dan niet, in combinatie met een ondersteuningsarrangement A of B. De scholen komen zelf (in overleg met leerling en ouders) tot een detacheringsovereenkomst. Een toekenning van een ondersteuningsarrangement dient volgens de procedure ondersteuningsarrangement A of B door de aanmeldende school bij het samenwerkingsverband te worden aangevraagd.
21
Zie hoofdstuk 2 figuur organogram en bijlage 2 voor de deelnemers.
55
7 HUIDIGE EN NIEUWE POSITIE LWOO EN PRO ‘Bestaande voorzieningen herzien’
WAT ZEGT DE WET? In de wet passend onderwijs (artikel 26) wordt aangegeven dat voor leerlingen, waarbij sprake is van een extra ondersteuning, er sprake moet zijn van een ontwikkelingsperspectief. Het betreft hier onder andere de leerlingen in het praktijkonderwijs. Of dat ook geldt voor de leerlingen in het leerwegondersteunend onderwijs is nog niet bekend. Hier moeten nog definitieve beslissingen over worden genomen (juli 2013). In artikel 17a, met betrekking tot de taakstelling van de samenwerkingsverbanden, wordt aangegeven dat, de PCL bevoegde gezagsorganen adviseert, in het samenwerkingsverband, over het aanbod en de invulling van leerwegondersteunend onderwijs. Evenals over het aanbieden van dat onderwijs aan leerlingen, voor wie de regionale verwijzingscommissie heeft bepaald dat zij toelaatbaar zijn tot het praktijkonderwijs. Bij de invoering van de wet passend onderwijs per 1 augustus 2014 blijven vooralsnog de artikelen, met betrekking tot de criteria voor toelating tot het leerwegondersteunend onderwijs en het praktijkonderwijs, in stand (wet voortgezet onderwijs, artikel 10). De overheid streeft ernaar het leerwegondersteunend onderwijs en het praktijkonderwijs te integreren in passend onderwijs. Dat heeft uiteraard consequenties voor de inhoudelijke ontwikkeling van de scholen en voor de toelating van leerlingen. Het is de bedoeling dat vanaf het schooljaar 2015-2016 de taakstelling van de RVC wordt overgenomen door de samenwerkingsverbanden (brieven 5 april 2013, 22 augustus 2013).
7.1. RELATIE SAMENWERKINGSVERBANDEN PRIMAIR EN VOORTGEZET ONDERWIJS WATERLAND EN LWOO / PRO Er is van oudsher een intensieve relatie tussen het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs enerzijds en het leerwegondersteunend onderwijs en het praktijkonderwijs anderzijds. Deze intensieve relatie is verankerd in wet- en regelgeving, onder andere in verband met de oorspronkelijke aanwending van middelen uit het regionaal zorgbudget. Juist het vmbo-LWOO en het PrO waren en zijn de onderwijsvoorzieningen, die het voortgezet onderwijs bieden aan leerlingen met orthopedagogische - en didactische hulpvragen. Leerlingen, die vanuit het primair onderwijs de overstap naar het voortgezet onderwijs maken, kunnen instromen in één van deze voorzieningen. De toeleiding, van leerlingen uit groep 8 van het primair onderwijs naar LWOO- of PrO voorzieningen in het vo, is een taak waarvoor de samenwerkingsverbanden po en vo beiden verantwoordelijkheid nemen en uitvoering aan geven. Dit is verankerd in afspraken over de advisering in groep 8. Op basis van onderzoek naar de capaciteiten, leervorderingen en sociaal-emotionele ontwikkeling is de toeleiding naar het voortgezet onderwijs vastgelegd in een protocol met de naam “De Waterlandse Overstap” ( zie ook hoofdstuk 8).
7.2 INZET OPGEBOUWDE EXPERTISE EN FINANCIERING INZET EXPERTISE Voor de scholen, die vanuit de traditie van het lWOO- en PrO, planmatig werken met leerlingen met orthopedagogische en didactische hulpvragen, geldt dat zij met name in staat zijn, om een antwoord te geven op orthopedagogische en –didactische hulpvragen van leerlingen. Die hulpvragen hadden vooral betrekking op het omgaan met de leerstof en het sociaal-emotioneel functioneren (conform taakstelling in de wet op het voortgezet onderwijs). Voor het samenwerkingsverband vervullen alle vmbo scholen voor deze leerlingen een belangrijke rol. Met name SG W.J. Bladergroen die een
56
school gespecialiseerd in vmbo-LWOO onderwijs en een school voor praktijkonderwijs heeft. Zij neemt een speciale plaats in binnen het samenwerkingsverband, omdat zij van groot belang is voor de voortgang van de schoolloopbaan van de leerlingen met een PrO indicatie of LWOO met gecompliceerdere ondersteuningsvragen. SG W.J. Bladergroen vervult een belangrijke rol bij de tussentijdse opvang van leerlingen, die op andere vmbo scholen in of na leerjaar 1 uitvallen. Bovenstaande houdt in dat alle reguliere vmbo scholen, en SG W.J. Bladergroen in het bijzonder, in de regio de nodige kennis en expertise hebben verzameld in het omgaan met de hulpvragen van deze leerlingen. Deze expertise kan ingezet kan worden bij alle scholen voor voortgezet onderwijs voor de ontwikkeling en uitvoering van het schoolondersteuningsprofiel. FINANCIERING De middelen voor LWOO- en PrO worden, nadat de school de betreffende leerling heeft geregistreerd, door DUO rechtstreeks aan de scholen uitgekeerd. In tegenstelling tot het verleden is het geen ‘open eind financiering’. De bedragen worden gebudgetteerd. Dit betekent, dat in het geval van een toename van het aantal LWOO- en PrO leerlingen per samenwerkingsverband, het te ontvangen bedrag per leerling naar beneden wordt bijgesteld. Voor de zij-instromende leerlingen (instroom na leerjaar 1) op SG W.J. Bladergroen en de niet22 beschikte onder-instromende leerlingen gold in het verleden dat er veelal sprake was van een aanvullende financiering vanuit het regionaal zorgbudget. In de nieuwe situatie zijn dit leerlingen, waar het SG W.J. Bladergroen een ondersteuningsarrangement B kan aanvragen, waardoor zij het onderwijsaanbod zoals gebruikelijk kunnen vervolgen voor deze groep leerlingen. TOEKOMSTPERSPECTIEF Het nieuwe samenwerkingsverband staat aan de vooravond van een periode van vier jaar (20142018) waarin het ondersteuningsplan gerealiseerd gaat worden. In deze periode wordt gefaseerd duidelijk welke regels en voorschriften het ministerie gaat voorschrijven met betrekking tot criteria en bekostiging. Uit de hoofdlijnenbrief d.d. 5 april 2013 (ministerie OC&W): “Het gaat om de volgende maatregelen die gefaseerd doorgevoerd gaan worden”: -
budgetten lwoo en PrO worden ondergebracht bij passend onderwijs; budget- en ondersteuningstoewijzing komen, door het onderbrengen van lwoo en PrO in passend onderwijs, in één hand; samenwerkingsverbanden gaan zelf de indicatie voor lwoo en PrO verzorgen en nemen de taken van de RVC’s over; er wordt onderscheid gemaakt tussen basis- en ondersteuningsbekostiging per leerling; het totale bedrag voor de leerlingen lwoo en PrO wordt gemaximeerd met ingang van schooljaar 2015-2016. Het maximale bedrag voor lwoo en PrO wordt, per samenwerkingsverband, gebaseerd op de leerlingentelling van 1 oktober 2012;
Er worden diverse onderzoeken en werkzaamheden uitgevoerd in opdracht van het ministerie OC&W met betrekking tot de toekomstige beleidsontwikkeling. In 2014-2015 worden de volgende werkzaamheden uitgevoerd: -
Voorbereiding taakstelling ‘toeleiding naar lwoo en PrO door het samenwerkingsverband’. Bij deze taakstelling wordt ook het samenwerkingsverband passend onderwijs primair onderwijs betrokken. Inrichting van een werkgroep ‘toekomst lwoo en PrO’ met als taakstelling de veranderende inrichting van het lwoo en PrO na 1 augustus 2016. Daaronder wordt ook begrepen de taakstelling financiën, zodat we de consequenties van de nieuwe regelingen kunnen bezien voor de vmbo-scholen met leerwegondersteuning en de school voor praktijkonderwijs (SG W.J.Bladergroen) in het samenwerkingsverband.”
22
Onder‐instromende leerlingen zijn leerlingen die niet volledig voldoend aan criteria, maar wel vergelijkbare ondersteuningsbehoefte hebben.
57
8 SAMENWERKEN MET SAMENWERKINGSVERBAND PRIMAIR ONDERWIJS WATERLAND
WAT ZEGT DE WET? De samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs werken samen om een ononderbroken (leer)ontwikkeling van leerlingen te waarborgen. Hieronder worden de gezamenlijke projecten beschreven:
8.1 PROTOCOL ‘ WATERLANDSE OVERSTAP’ De toeleiding van leerlingen uit groep 8 van het primair onderwijs naar LWOO- of PrO voorzieningen in het voortgezet onderwijs is een taak waarvoor de samenwerkingsverbanden po en vo beide verantwoordelijkheid nemen en uitvoering aan geven. Dit is verankerd in afspraken over de advisering in groep 8. Op basis van onderzoek naar de capaciteiten, leervorderingen en sociaal-emotionele ontwikkeling is de toeleiding naar het voortgezet onderwijs vastgelegd in een protocol met de naam “De Waterlandse Overstap”. Het protocol wordt jaarlijks geëvalueerd en zo nodig bijgesteld op advies van de daartoe ingestelde ‘structurele werkgroep POVO’. In deze werkgroep hebben deskundige medewerkers van zowel PO als VO zitting.
8.2 DIGITAAL OVERDRACHTDOSSIER Om bureaucratie te verminderen faciliteren de samenwerkingsverbanden met elkaar een digitaal instrument om leerlingengegevens in een veilige omgeving uit te kunnen wisselen ten behoeve van de overstap van PO naar VO. Het systeem (‘Onderwijs Transparant’) voldoet uiteraard aan de daarvoor geldende regelgeving met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens.
8.3 PROTOCOL ‘ DYSLEXIE’ Dyslexie leidt in het voortgezet onderwijs tot andere hindernissen voor leerlingen dan in het primair onderwijs. Doorgaans kan een leerling met dyslexie in het primair onderwijs ondersteund worden zonder dat daar een dyslexieverklaring voor nodig is. Om, in het voortgezet onderwijs, gebruik te kunnen maken van faciliteiten, zoals gebruik van hulpmiddelen en meer tijd voor toetsen en examens, is een dyslexieverklaring voorwaarde. Dit is een taak waarvoor de samenwerkingsverbanden verantwoordelijkheid nemen en uitvoering aan geven. Voor leerlingen, die niet eerder in aanmerking gekomen zijn voor een onderzoek, vergoed door de verzekeraar, wordt het dyslexieprotocol in werking gezet. Het dyslexieprotocol wordt jaarlijks geëvalueerd en zo nodig bijgesteld op advies van de daartoe ingestelde ‘structurele werkgroep Dyslexie’. In deze werkgroep hebben dyslexie-experts van zowel PO als VO zitting.
8.4 SAMENWERKING IN HET KADER VAN DE OVERGANGSSITUATIE TEN BEHOEVE VAN LEERLINGEN IN GROEP 7 EN 8 VAN HET PRIMAIR ONDERWIJS OF SPECIAAL ONDERWIJS Voor beide samenwerkingsverbanden ontstaat, met de invoer van passend onderwijs, een uitdagende nieuwe situatie met nieuwe taken en verantwoordelijkheden. Bijvoorbeeld de taak om er zorg voor te dragen dat, voor leerlingen bij wie de rugzak ‘oude stijl’ per 1 augustus 2014 vervalt, het geregeld is dat zij na deze datum de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben.
58
Ondanks de inspanningen om alles zorgvuldig te regelen kunnen zich onverwachte knelpunten voordoen. Om flexibel en tijdig maatregelen te kunnen treffen, is besloten de samenwerkingsrelatie een structureel karakter te geven, door middel van maandelijks afstemmingsoverleg op coördinatie-en directieniveau. Zo nodig vindt ad-hoc overleg plaats. Twee maal per schooljaar vindt bestuurlijk overleg plaats tussen de besturen van SWV PO- en VO. De coördinator/directeur van de samenwerkingsverbanden organiseren samen een beleidsvoorbereidend overleg met vertegenwoordigers van de gemeenten in Waterland.
59
9 SAMENWERKEN MET OUDERS
WAT ZEGT DE WET? Op tal van plaatsen wordt in de wet passend onderwijs aandacht besteed aan de rol en de positie van ouders en zorgplicht van het bevoegd gezag van scholen. Het gaat daarbij in ieder geval om de volgende artikelen: -
in het ondersteuningsplan moet worden opgenomen hoe ouders geïnformeerd worden over de ondersteuningsmogelijkheden (artikel 17a, lid 8f);
-
op overeenstemming gericht overleg voeren met ouders van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte, die in aanmerking komen voor een ontwikkelingsperspectief en in aansluiting daarop een jaarlijkse evaluatie met ouders (artikel 26, lid 1);
-
aanmelding en toelating van leerlingen en de positie van ouders (artikel 27, lid 2a en verder). In het bijzonder gaat het dan om de positie van ouders, wanneer de school niet in staat is de ondersteuningsvraag van de leerling te beantwoorden en er gezocht wordt naar een alternatieve school;
-
tijdelijk geschillencommissie toelating en verwijdering bij geschil tussen ouders en bevoegd gezag (artikel 27c, lid 2);
-
het samenwerkingsverband verstrekt van elk advies over de ondersteuningsbehoefte van een leerling als bedoeld in het veertiende lid, een afschrift aan de ouders (artikel 17 a, lid 15);
-
medezeggenschap van ouders met betrekking tot het schoolondersteuningsprofiel en het ondersteuningsplan.
-
het schoolbestuur krijgt een zorgplicht, op grond waarvan voor leerlingen die worden aangemeld of staan ingeschreven en die extra ondersteuning nodig hebben een passend onderwijsaanbod geboden moet worden. Op de eigen school of (deels) op een andere school: De wettekst luidt als volgt:
-
het bevoegd gezag beoordeelt of de aanmelding een kind betreft dat extra ondersteuning behoeft. Hiertoe kan het bevoegd gezag de ouders verzoeken gegevens te overleggen betreffende stoornissen of handicap van het kind of beperkingen in de onderwijsparticipatie. Onder extra ondersteuning wordt niet verstaan ondersteuning ter bevordering van de beheersing van de Nederlandse taal met oog op het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden (artikel 40, lid 3)
-
indien de toelating van een leerling die extra ondersteuning behoeft, wordt geweigerd, vindt de weigering niet eerder plaats dan, nadat het bevoegd gezag er, na overleg met ouders en met inachtneming van de ondersteuningsbehoefte van de leerling en de schoolondersteuningsprofielen van de betrokken scholen voor heeft zorg gedragen dat een andere school bereid is de leerling toe te laten. Onder andere school kan ook worden verstaan een school voor speciaal onderwijs, een school voor speciaal en voorgezet speciaal onderwijs of een instelling voor speciaal en voortgezet onderwijs (artikel 40, lid 4).
-
een school is niet verplicht te plaatsen als er geen plaatsruimte beschikbaar is, of, indien ouders weigeren te verklaren dat zij de grondslag van het onderwijs zullen onderschrijven. (artikel 40, lid 5, a en b).
9.1 UITGANGSPUNTEN
60
Een van de belangrijkste uitgangspunten is de versterking van de samenwerking tussen school en ouders. In het bijzonder gaat het dan om ouders van leerlingen met ondersteuningsvragen. Verwacht wordt dat, dankzij de wet passend onderwijs en dan in het bijzonder dankzij de zorgplicht, ouders veel gerichter verwezen en geadviseerd kunnen worden. Ook is het de bedoeling, dat ouders veel meer betrokken worden bij de opstelling en de uitvoering van het ontwikkelingsperspectief. Het is de taak van alle scholen om ouders zo volledig mogelijk te informeren over de voortgang van de vorderingen van de leerlingen. Dit vergemakkelijkt de communicatie in geval van problemen. Verder besteden alle scholen bijzondere aandacht aan de kwaliteit van de communicatie met de ouders. Die kwaliteit wordt gekenmerkt door vertrouwen, respect en verbondenheid met de leerling.
9.1.1 ZORGPLICHT 23
Met de invoering van passend onderwijs krijgen scholen een zorgplicht. Dat betekent dat de scholen de verantwoordelijkheid krijgen om alle leerlingen een passende onderwijsplek te bieden. Voorheen moesten ouders van een kind, dat extra ondersteuning nodig heeft, zelf op zoek naar een geschikte school. Vanaf 1 augustus 2014 melden ouders hun kind aan bij de school van hun keuze en heeft de school de taak om de leerling passende ondersteuning te bieden. De school waar de leerling is aangemeld, is verplicht om eerst te kijken of de leerling extra ondersteuning in de klas kan krijgen. Het schoolondersteuningsprofiel vormt hiervoor het uitgangspunt. Kan de school zelf geen passende onderwijsplek bieden, dan wordt gekeken naar een plek op een andere reguliere school binnen het samenwerkingsverband. Alleen als het echt niet haalbaar is om een leerling binnen het regulier onderwijs te plaatsen, doet de school de ouders een aanbod voor een plek in het (v)so. Ouders melden hun kind tenminste 10 werkweken voor het begin van het schooljaar aan bij de school van hun keuze. Na aanmelding heeft de school 6 werkweken de tijd om te beslissen over de toelating van de leerling. Deze periode kan eenmaal met 4 werkweken worden verlengd. Heeft de school na 10 werkweken nog geen besluit genomen? Dan heeft de leerling recht op tijdelijke plaatsing op de school van aanmelding tot de school wel een goede plek heeft gevonden. Zijn ouders het niet eens met de toelatingsbeslissing van de school, dan kunnen ze een beroep doen op ondersteuning door een onderwijsconsulent. Als dat niet werkt, kunnen ouders terecht bij de (tijdelijke) landelijke geschillencommissie passend onderwijs.
9.1.2 AANMELDING EN TOELATING VAN LEERLINGEN De overstap van leerlingen uit het speciaal basisonderwijs en het speciaal voortgezet onderwijs naar het regulier voortgezet onderwijs, wordt in het laatste jaar van verblijf op deze scholen nauwkeurig voorbereid. De ouders zijn daar uiteraard nauw bij betrokken. De ouders en leerlingen worden goed geïnformeerd over de overgang naar het voortgezet onderwijs, de advisering vanuit het basis- en speciaal onderwijs, de afname van toetsen en/of testen bij leerlingen. De afspraken zijn vastgelegd in het protocol Waterlandse overstap dat op de website van de samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs gepubliceerd wordt. Ook worden ouders geïnformeerd over de procedure van aanmelding, toelating en plaatsing van leerlingen. In verband met de toepassing van de zorgplicht is het mogelijk, dat leerlingen niet toe gelaten worden op de school waar zij zich aangemeld hebben, maar dat zij naar een andere school zullen moeten. Over alle procedures is regelmatig overleg met vertegenwoordigers vanuit het basisen speciaal onderwijs en het samenwerkingsverband passend onderwijs primair onderwijs. Op grond van de wet op het primair onderwijs (artikel 42, lid 1) hebben ouders recht op inzage in het 24 onderwijskundig rapport en wordt hun een afschrift verstrekt.
23
Het schoolbestuur (bevoegd gezag van de scholen)
24
Uit: Wet primair onderwijs. Artikel 42. Onderwijskundig rapport Over iedere leerling die de school verlaat, stelt de directeur, na overleg met het onderwijzend personeel, ten behoeve van de ontvangende school of school als bedoeld in de wet op de expertisecentra dan wel als bedoeld in de wet op het voortgezet onderwijs een onderwijskundig rapport op. Afschrift van dit rapport wordt aan de ouders van de leerling verstrekt. Bij algemene maatregel van bestuur worden nadere voorschriften omtrent dit rapport gegeven.
61
9.1.3 SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL Bij de overstap naar het voortgezet onderwijs willen de ouders uiteraard nadrukkelijk weten wat de ondersteuningsmogelijkheden zijn van de school voor voortgezet onderwijs waar hun kind is aangemeld. Deze mogelijkheden staan opgetekend in het ondersteuningsprofiel van de school, het jaarboekje van de school en in de schoolgids. In dit schoolondersteuningsprofiel legt het schoolbestuur tenminste eenmaal per vier jaar vast welke ondersteuning de school kan bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Het profiel wordt opgesteld door leraren, schoolleiding en bestuur. Behalve de ondersteuningsmogelijkheden geeft de school ook aan welke ambities men voor de toekomst heeft. Op basis van het profiel inventariseert de school welke expertise eventueel moet worden ontwikkeld en wat dat betekent voor de (scholing van) leraren. Leraren en ouders hebben adviesrecht op het schoolondersteuningsprofiel via de medezeggenschapsraad van de school. De school plaatst het profiel in het jaarboekje en de schoolgids (zie ook de website van de school), zodat voor iedereen (ouders, leerlingen en andere partijen) inzichtelijk is wat de mogelijkheden van de school zijn.
9.1.4 ONDERSTEUNINGSPLANRAAD Het samenwerkingsverband legt alle ondersteuningsprofielen bij elkaar om te beoordelen of het daarmee een dekkend aanbod kan realiseren. Doel is immers dat alle leerlingen een passende plek krijgen binnen de regio. Het dekkende aanbod staat verwoord in het ondersteuningsplan. De ondersteuningsplanraad is een boven bestuurlijke medezeggenschap. De ondersteuningsplanraad overlegt samen met het samenwerkingsverband over de ondersteuning op scholen en de verdeling van de middelen. Om het ondersteuningsplan vast te stellen is instemming nodig van de ondersteuningsplanraad. Per schoolbestuur kunnen de medezeggenschapsraden personen afvaardigen in de ondersteuningsplanraad: een medewerker en een ouder en/of leerling. De afgevaardigde personen hoeven geen lid te zijn van de (G)MR.
9.1.5 ONTWIKKELINGSPERSPECTIEF Wanneer een leerling in aanmerking komt voor extra ondersteuning vanuit het samenwerkingsverband wordt, vanaf 1 augustus 2014, gewerkt met een ontwikkelingsperspectief. Door het samenwerkingsverband is vastgesteld welke ondersteuning geboden wordt (bijvoorbeeld in de vorm van aanvullende middelen en personeel). Het bevoegd gezag van een school stelt het ontwikkelingsperspectief vast, nadat het hierover op overeenstemming gericht overleg met de ouders heeft gevoerd. De school (of ook bevoegd gezag?) evalueert het ontwikkelingsperspectief jaarlijks met de ouders en stelt het zo nodig bij. Als ouders het niet eens zijn met het ontwikkelingsperspectief, dan is de school het eerste aanspreekpunt (zie verder bij 9.1.7. In geval van conflict en geschil).
9.1.6 BETROKKENHEID OUDERS BIJ LEERLINGBESPREKING, ZORG‐ EN ADVIESTEAM EN DE PCL In de ondersteuningsstructuur van scholen is ingebouwd dat er regelmatig overleg is over leerlingen tussen leraren. Dat overleg is gewenst om problemen te delen, aan te pakken, af te stemmen en te bezien of aanvullende maatregelen nodig zijn. Dit overleg is een professioneel overleg van direct betrokkenen bij de school. In sommige gevallen is er bij een leerling sprake van extra ondersteuning, omdat de aanpak op klassenniveau geen, of te weinig effect heeft.
62
In dat geval wordt een beslissing genomen de leerling te bespreken in een interne leerlingbespreking of in het zorg- en adviesteam (ZAT). In het ZAT nemen ook externe deskundigen plaats. Voordat een ZAT-bespreking plaats vindt moet de school hierover met ouders op overeenstemming gericht overleg voeren. Indien men na het ZAT nog verder advies wil vragen of, gaat adviseren dat er een intensief ondersteuningstraject van buiten de school nodig is, kan men de PCL van het samenwerkingsverband inschakelen. Daar wordt eveneens vooraf door school met ouders op overeenstemmingsgericht overleg gevoerd.
9.1.7 IN GEVAL VAN CONFLICT EN GESCHIL Ouders en scholen kunnen, als zij een conflict hebben over schoolplaatsing, verwijdering of het ontwikkelingsperspectief, kosteloos een beroep doen op onderwijsconsulenten. Onderwijsconsulenten zijn onafhankelijke deskundigen die bemiddelen tussen ouders en de school. Het gaat hierbij om leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Indien de bemiddeling van een onderwijsconsulent ook geen uitkomst biedt kunnen ouders een klacht indienen bij het schoolbestuur. In geval er een geschil ontstaat, kunnen de ouders dit ook voorleggen aan de tijdelijke, landelijke geschillencommissie passend onderwijs. Voor ouders van leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs opereert een tijdelijke geschillencommissie ontwikkelingsperspectief speciaal onderwijs.
10 RELATIE MET GEMEENTEN, INSTELLINGEN JEUGDHULP EN OVERIGE PARTNERS ‘Onderwijs is onderdeel van een netwerk’
WAT ZEGT DE WET? In de wet passend onderwijs wordt in artikel 18a, lid 9 het volgende gesteld: Het ondersteuningsplan wordt niet vastgesteld voordat over een concept van het plan op overeenstemming gericht overleg (OOGO) heeft plaatsgevonden met burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente of gemeenten en overleg heeft plaatsgevonden met het samenwerkingsverband, bedoeld in artikel 17a, tweede lid, van de wet op het voortgezet onderwijs, waarvan het gebied geheel of gedeeltelijk samenvalt met het gebied van het samenwerkingsverband. Het overleg met burgemeester en wethouders vindt plaats overeenkomstig een procedure, vastgesteld door het samenwerkingsverband en burgemeester en wethouders van die gemeente of gemeenten. De procedure bevat een voorziening voor het beslechten van geschillen. In artikel 17 biedt de wetgever aan de regio’s een aantal mogelijkheden om de kwaliteit van de invoering van passend onderwijs te bevorderen en de samenwerking tussen onderwijs en de gemeenten te versterken. Daarbij hebben de gemeenten vooral tot taak; - zorg te dragen voor een dekkende zorgstructuur in relatie tot de invoering van de nieuwe jeugdwet; artikel 17a lid 9; - het bevorderen van regionale (bovengemeentelijke) afspraken over ondersteuning aan leerlingen, omdat leerlingstromen zich veelal niet houden aan gemeentegrenzen; - het bevorderen van de samenhang in het onderwijs en de ondersteuning aan 4 – 18 jarigen en de bijbehorende doorgaande lijnen, door voor te schrijven dat overleg heeft plaatsgevonden met de samenwerkingsverbanden primair onderwijs. In artikel 17b wordt ten aanzien van leerlingen die extra ondersteuning behoeven gesteld dat het onderwijs gericht is op individuele begeleiding die is afgestemd op de behoeften van de leerling. Zo nodig treedt het bevoegd gezag daarbij in overleg met een aantal instellingen zoals instellingen uit de jeugdzorg, jeugdgezondheidszorg, maatschappelijke ondersteuning of een zorgaanbieder.
63
10.1 UITGANGSPUNT In de afgelopen jaren is het besef gegroeid dat het voor de oplossing van problemen van jongeren het noodzakelijk is dat er tussen het onderwijs, de gemeenten en de instellingen voor jeugdhulp intensief wordt samengewerkt. Dat heeft geleid tot een visie en een werkwijze die aangeduid wordt als integraal werken: gezamenlijk en doelgericht werken aan een passende aanpak voor onderwijs-, opvoed- en ondersteuningsbehoefte(n) van jeugdigen, ouders en professionals op basis van één gezin, één kind, één plan en één regisseur. Uitgangspunt is het versterken van de eigen kracht en het handelingsrepertoire van alle betrokkenen. Met deze integrale benadering is onderwijs beter in staat om, bij de analyse van problemen, de drie leefwerelden van jongeren te betrekken. Het gaat dan om de samenhang tussen onderwijs, gezin en vrije tijd. Onderdeel van de visie is dat een bundeling van expertise noodzakelijk is omdat de problemen van jeugdigen vaak zo complex en ingewikkeld zijn dat een meervoudige en integrale benadering noodzakelijk is.
10.2 ONDERDEEL VAN EEN NETWERK EN INTEGRAAL WERKEN Een aantal ingrijpende veranderingen staat voor de deur. Gemeenten, schoolbesturen en hun samenwerkingspartners hebben, of krijgen te maken met: de invoering van passend onderwijs, de invoering van de jeugdwet, de invoering van de wet participeren naar vermogen en de veranderingen in de AWBZ. Het is de primaire taak van de schoolbesturen om zorg te dragen voor kwalitatief goed onderwijs en een goed functionerend samenwerkingsverband, waarin de zorgplicht gerealiseerd kan worden en er een dekkende zorgstructuur is en er geen leerling tussen de wal en het schip terecht komt. In dat perspectief wordt van het onderwijs verwacht dat: -
de school een positief pedagogisch klimaat heeft en veilig is;
-
de handelingsbekwaamheid en competenties van leraren versterkt wordt, ook ten aanzien van het signaleren van ondersteuningsbehoeften en het omgaan met verschillen;
-
er zicht is op de leerontwikkeling van alle leerlingen, de factoren die dat beïnvloeden (o.a. gezin en vrije tijd) en dat er opbrengstgericht gewerkt wordt;
-
samenwerking met ouders gezocht wordt om gezamenlijk de ontwikkeling van jeugdigen te bevorderen;
-
er samen met partners om de school gewerkt wordt aan een effectieve ondersteuningsstructuur op school;
-
er planmatig wordt gewerkt en er een zorgvuldige overdracht en aanname van leerlingen is.
-
Algemeen is het besef gegroeid dat de school voor de uitvoering van haar taakstelling het niet alleen kan en de ondersteuning nodig heeft van instellingen met expertise uit de jeugdhulp.
10.2.1 AFSTEMMING MET GEMEENTEN EN KETENPARTNERS VAN HET ONDERWIJS Een belangrijk streven van het samenwerkingsverband VO en de gemeenten uit de regio Waterland is de preventieve aanpak in en om het reguliere onderwijs verder te versterken en alle kinderen en jongeren het onderwijs te laten volgen dat bij hen past. Gemeenten hebben een centrale rol in het
64
kader van vervoer voor leerlingen die gebruik maken van speciale onderwijsvoorzieningen en die niet zelf kunnen reizen en voor de aansluiting met de arbeidsmarkt (leer werk trajecten). Met de decentralisatie van de jeugdzorg krijgen gemeenten de taak een samenhangende zorgstructuur te realiseren die goed aansluit op basisvoorzieningen waar jeugdigen en ouders gebruik van maken. Daartoe behoort in elk geval het onderwijs. De decentralisatie van de begeleidingsfunctie in de AWBZ, de veranderingen in het persoonsgebonden budget en het verlagen van de IQ grens in de jeugdzorg hebben gevolgen voor de organisatie van de ondersteuning en zorg aan leerling en gezin. Het is de bedoeling dat dit leidt tot heldere en transparante afspraken tussen de school en de instellingen voor jeugdhulp. De 6 gemeenten kunnen daarbij een coördinerende en sturende rol vervullen. Op die manier wordt gezamenlijk gewerkt aan een versterking van het vangnet en een dekkende zorgstructuur. “Onderwijs, Jeugdzorg, leerplicht, GGZ en alle mogelijke ketenpartners zijn er voor jongeren. Waar we maar kunnen moeten we elkaar versterken. Zoveel mogelijk jongeren vinden bij ons een passende plek en groeien op tot zelfredzame- en aan de maatschappij bijdragende volwassenen, daar gaat het om” Werkgroep bouwsteen ketenzorg,7 februari 2013
10.2.2 GEMEENSCHAPPELIJKE VISIE EN CONCEPT Om een gezamenlijke aanpak te realiseren, is het gewenst dat alle betrokkenen werken vanuit een gemeenschappelijke visie en concept. Daarin hebben ieder geval de volgende elementen een plaats: -
een omslag in denken en handelen bij direct betrokkenen. Samenwerking is van wezenlijk belang voor de kwaliteit van de ondersteuning en begeleiding van jongeren;
-
de erkenning dat problemen van jeugdigen zich gewoonlijk niet beperken tot één werkveld of één leefwereld;
-
een bestuurlijke erkenning binnen organisaties dat investeren in samenwerking met andere partners van grote betekenis is voor de kwaliteit van het werk;
-
de erkenning dat integraal werken als gevolg heeft dat werkprocessen in onderwijs, zorg en veiligheid anders en hopelijk beter zullen verlopen;
-
de erkenning dat ouders en jeugdigen zelf een beslissende invloed hebben op de inrichting van het onderwijs- zorgarrangement.
-
de erkenning dat de maatschappelijke tendens om zorg, zo veel als mogelijk is, wijkgebonden te organiseren (CJG/Centrum Jong/wijkteams) een ontwikkeling is die aansluit bij de organisatie van het primair onderwijs, maar dat aansluiting bij het voortgezet onderwijs dat per definitie regionaal georganiseerd is, vraagt om een aangepaste benadering.
Kortom, de komende jaren zijn gericht op meer verbinding, samenwerking en kwaliteit.
10.3 CONCRETE AFSPRAKEN MET BETREKKING TOT SAMENWERKING MET JEUGDZORG a. Het onderwijs is ketenpartner in het CJG met als opdracht (zo vroegtijdig mogelijk) signaleren;
65
b. Het onderwijs heeft de wettelijke opdracht om met gemeenten op overeenstemming gericht overleg te voeren over het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband en over thuiszitters in het kader van Voorkomen School Verlaters (VSV beleid); c.
Scholen hebben een interne ondersteuningsstructuur (zie bijlage 14, routekaart 12+). Overleg n.a.v. zorgsignalen wordt altijd met en rondom de leerling, ouders en de mentor georganiseerd. Er wordt gewerkt op basis van de principes van het Handelings Gericht Werken (naar voorbeeld o.a. Pameijer & Draaisma). Er wordt daarbij ook gekeken naar de ondersteuningsvraag van leerkracht en ouders. Daarmee wordt een brug geslagen tussen de school ondersteuning en de thuis ondersteuning door zorgpartijen. Het school maatschappelijk werk kan hierbij betrokken worden;
d. De schakel tussen onderwijsondersteuning en zorg is het Zorg Advies Team (ZAT); e. Elke VO school organiseert met regelmaat een ZAT overleg. Eén van de taken van de ZAT’s is het leggen van de verbinding tussen de extra ondersteuningsvraag van de leerling en de beschikbare voorzieningen binnen (of buiten) het samenwerkingsverband. Gemeenten bepalen voor een deel welke partijen aan dit overleg (kunnen) deelnemen (regierol), in samenspraak met het samenwerkingsverband;
f.
Gemeenten werken samen met elkaar en treden in overleg met het onderwijs tijdens en alvorens over te gaan tot besluitvorming over ‘ inkoop voor ambulante jeugdzorgprogramma’s’ die gekoppeld zijn aan specifieke onderwijsvoorzieningen voor voortgezet onderwijs (ReboundTop/ Speciaal onderwijs);
g. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een basisvoorziening schoolmaatschappelijk werk in de scholen. DE VOLGENDE KOERSBEPALENDE UITSPRAKEN ZIJN GEDAAN MET BETREKKING TOT DE SCHAKELFUNCTIE EN SAMENWERKING TUSSEN ONDERWIJS EN KETENPARTNERS JEUGDZORG: h. Het ZAT moet gezien worden als het orgaan dat de samenwerkingsafspraken tussen de verschillende partijen bewaakt, evalueert en bijstelt. Die afspraken vormen de basis voor het dagelijks handelen tussen de functionarissen van de verschillende partijen. i.
De samenstelling, taken en afspraken worden vastgelegd in een convenant dat door alle (bestuurlijke vertegenwoordigers) van betrokken partijen en gemeenten wordt ondertekend. Het convenant wordt 4 jaarlijks geëvalueerd (en tussentijds tijdens het op overeenstemming gericht overleg met gemeenten en maandelijks tijdens werkoverleggen met de betreffende ambtenaren van gemeenten en coördinatoren SWV PO én VO regio Waterland én in de halfjaarlijkse bijeenkomsten van de ‘regiegroep jeugd’ Zaanstreek-Waterland waarbinnen alle gemeenten, ketenpartners/ CJG partners en onderwijs vertegenwoordigd zijn).
j.
Het ZAT werkt vanuit het principe 1 kind, 1 gezin, 1 plan en 1 regisseur.
k.
Er moet een duidelijke taakbeschrijving komen van het ZAT waarbij nieuwe taken in het kader van voorbereiding van toelaatbaarheidsverklaringen voor een onderwijs ondersteunings-zorg arrangement. De leidraad van het NJI en de actiepunten ter verbetering uit het onderzoeksverslag Ron Heinrich (maart 2013) zijn met alle ketenpartners doorgenomen en worden voorgesteld om als uitgangspunt te nemen.
l.
Het ZAT heeft een taak in het adviseren over inzet van functionarissen, het monitoren van gemaakte afspraken, en het aanspreken van organisaties op de toegezegde inzet. Dat
66
betekent dat de functionarissen bekleed zijn met mandaat om zorg vanuit de instelling te kunnen inzetten, te prioriteren, afspraken te maken over de planning en de locatie waar de zorg wordt geboden m. De voorzitter (van het ZAT?) overlegt met de mentor of andere betrokkenen in de school over de aanpak en over het moment waarop welke externe functionarissen gevraagd zal worden zich aan te sluiten bij het overleg met leerling en ouders. n. Als de problematiek de inzet van de school te boven gaat, wordt er altijd een casusregisseur van één van de ketenpartners benoemd. De aard van de problematiek bepaalt wie de casusregisseur is. o. Als er sprake is van een nieuwe aanmelding van een leerling waarbij de school niet betrokken is meldt de casusregisseur zich bij de zorg coördinator van de desbetreffende school. p. De casusregisseur draagt er zorg voor dat een plan van aanpak wordt gemaakt en dat de school betrokken is bij het opstellen, volgen en evalueren daarvan. De casusregisseur draagt er zorg voor dat er periodieke voortgangsafspraken zijn met school. Gesprekken met leerling en ouders worden op school gevoerd uitgaande van het gegeven dat het gedrag / onderwijsontwikkeling de reden was om zorg in te zetten. q. De casusregie gaat naar de organisatie die al betrokken is bij leerling/gezin (BJAA, CJG, MEE, Spirit, Altra, Lucertis, et cetera). Het CJG, vertegenwoordigd in het ZAT door het SMW/GGD, draagt zorg voor de check bij welke organisatie een leerling/gezin al bekend is en waar dus vervolgens de regie komt te liggen. r.
Wanneer de veiligheid van het kind in het geding is ligt de verantwoordelijkheid wettelijk altijd bij BJAA,na 1-1 2015, ligt deze bij de gemeenten.
s.
De functionarissen in het ZAT zijn de vaste contactpersoon voor de school / zorgcoördinator als het gaat om tussentijdse afstemming,advies en consultatie vragen.
t.
De functionarissen in het ZAT zorgen voor de verbinding met, en spreken namens collega's uit aan bepalende gemeenten(wijkteams) en regio's.
u. Voor crisissituaties wordt gehandeld naar een vast te stellen protocol (nader uit te werken met ketenpartners). v.
Als partijen zich niet houden aan gemaakte afspraken, of de gevraagde inzet niet kunnen leveren, kan er beroep gedaan worden op escalatieafspraken via management en bestuur. Eindverantwoordelijke in het escalatiemodel zijn de gemeenten/respectievelijke wethouder(s).
w. Het SMW is, naast ondersteuner in het onderwijs, de uitvoerder van licht pedagogische hulp en daarmee een belangrijke schakel in het CJG. Het SMW wordt gezien als een essentiële schakel tussen school,thuis en vrijetijd. x.
Het SMW moet een vaste partner in het ZAT zijn. De formatie is daarvoor ontoereikend en zou moeten worden uitgebreid ( verbreden van SMW maakt dat veel onnodig verwijzen voorkomen wordt en, snel en dicht bij waar vaak de eerste signalen zich voordoen, de school, gereageerd kan worden).
y.
Inrichting van een bovenschoolse ZAT, voorzitterschap Samenwerkingsverband met gemandateerden van ketenpartners inclusief onderwijs t.b.v. besluitvorming acute oplossingen thuiszitters waarvoor op het niveau van de Permanente Commissie Leerlingzorg geen oplossing gevonden is.
67
MET BETREKKING TOT CONTINUÏTEIT VAN ZORG BIJ DE OVERGANG VAN LEERLINGEN VAN PRIMAIR NAAR VOORTGEZET ONDERWIJS a. Naast een onderbroken lijn van PO naar VO en MBO waarvoor overdracht van school naar school, dient er sprake te zijn van een doorlopende lijn/overdracht van zorg naar zorg. b. Een structurele werkgroep PO-VO is ingericht waarbij naast onderwijs gerelateerde zaken ook de overdracht van ondersteuning door ketenpartners vast bespreekpunt wordt. Op jaarlijks vast te stellen momenten worden de betreffende ketenpartners uitgenodigd deel te nemen aan de werkgroep. c.
De overdracht van VO naar MBO is onderwerp van een aparte werkgroep, waarbij naast schoolvertegenwoordigers ook vertegenwoordigers van de gemeenteafdelingen RMC (leerplicht) aanwezig zijn om de aansluiting met het jongerenloket en arbeidsmarkt mede vorm te geven en te bewaken.
MET BETREKKING TOT LEERLING VERVOER Gemeente Purmerend heeft er voor gekozen dat er geen leerlingenvervoer wordt ingezet naar scholen binnen Purmerend (<6km), tenzij de school adviseert dat vervoer noodzakelijk is. Het vervoer wordt zo effectief mogelijk ingezet met een grote rol voor de scholen omdat zij de juiste kennis en informatie hebben om te beoordelen of een leerling vervoerd moet worden. Er is hierdoor een afname in het leerlingenvervoer in Purmerend. De overige gemeenten in de regio hanteren ook deze kilometergrens in hun verordening leerlingenvervoer. Vanaf 1 augustus 2014 worden geen reiskosten meer vergoed aan leerlingen in het VO en VSO, behalve als zij wegens hun handicap niet zelfstandig met het openbaar vervoer kunnen reizen. MET BETREKKING TOT BELEID VOORTIJDIG SCHOOL VERLATERS (VSV) a. Het onderwijs en de gemeenten in de regio Waterland streven naar een ‘thuiszitters vrije regio’. Onder een thuiszitter wordt verstaan de leerling die niet is ingeschreven op een school, een leerling die is ingeschreven maar langer dan 4 weken niet deelneemt aan het onderwijs zonder (medische) reden of, de leerling die slechts incidenteel op school komt (mag komen) in verband met disciplinaire maatregelen en/of vanwege andere omstandigheden. b. Het onderwijs werkt samen met gemeenten in het kader van het landelijk “Aanval op Uitval” beleid en in het kader van plusvoorzieningen voor zogenaamde “overbelaste jongeren”. Bovengenoemde werkgroep overstap VO MBO vervult hierin, naast de stuurgroep Aanval op Uitval, een belangrijke rol. c.
Naast de samenwerking tussen onderwijs en leerplichtambtenaren in de ZAT’s en werkgroepen worden de leerplichtambtenaren en scholen tenminste 2 keer per schooljaar uitgenodigd (dreigende) thuiszitters in te brengen in de commissie Permanente Leerling Zorg/Toewijzen Toelaatbaarheidsverklaringen. De commissie stelt zich ten doel samen met betreffende leerplichtambtenaren te onderzoeken en te monitoren op welke wijze de leerling behoedt kan worden voor definitieve uitval door zo snel en pragmatisch mogelijk naar oplossingen te zoeken.
10.4 RELATIE MET DE 6 GEMEENTEN EN OP OVEREENSTEMMING GERICHT OVERLEG(OOGO) Op een groot aantal plaatsen laat de wet weten dat samenwerking met andere partners van groot belang is voor het realiseren van de doelstellingen van passend onderwijs. Van groot belang daarbij is
68
de verplichting van het voeren van Op Overeenstemming Gericht Overleg tussen het bestuur van het samenwerkingsverband en de gemeenten. Inzet van dat overleg is de samenhang tussen het ondersteuningsplan en de plannen in het kader van de jeugdhulp. Samenhang en afstemming tussen onderwijs en jeugdhulp is dan ook van essentieel belang. Het samenwerkingsverband passend onderwijs is een belangrijk onderdeel in de educatieve infrastructuur van ondersteuning en zorg in een regio. Het onderwijs neemt daarin een bijzondere positie en verantwoordelijkheid in. Centraal daarin staat de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de schoolloopbaan van de leerling. Door de invoering van passend onderwijs komt daarbij de bijzondere verantwoordelijkheid zorg te dragen voor een passende plaats voor iedere leerling in het onderwijs.
10.4.1 REGIONAAL OOGO De gemeenten in de regio Waterland hebben er, samen met de samenwerkingsverbanden PO en VO, voor gekozen een regionaal OOGO in te richten. Door het overleg tussen de gemeenten en het samenwerkingsverband worden de stelselwijzigingen passend onderwijs en transitie jeugdzorg beter op elkaar afgestemd. Het is de bedoeling het werkveld van onderwijs en zorg met elkaar te verbinden en de ondersteuningsplannen van de samenwerkingsverbanden en het jeugdplan van de gemeenten onderling af te stemmen, rekening houdend met opgebouwde traditie, respect en ruimte voor lokale verschillen en met de bereikte verworvenheden.
10.4.2 PROCEDURE Voor de inrichting en voorbereiding op het OOGO is besloten gebruikt te maken van de modelprocedure die door de PO-Raad, VO-raad en de VNG ontwikkeld is. Met de modelprocedure kan het OOGO op een gestructureerde manier vormgeven worden. In de modelprocedure staat ook een geschillenregeling. De geschillenregeling is een vangnet voor als partijen er onderling niet uitkomen. (De procedure is te vinden op internet: http://www.vng.nl/onderwerpenindex/onderwijs/passend-onderwijs/publicaties/modelprocedure-oogopassend-onderwijs).
11 VERDELING, BESTEDING EN TOEWIJZING VAN MIDDELEN
WAT ZEGT DE WET?
69
Hieronder worden de belangrijkste facetten van de wet passend onderwijs en aanvullende regelgeving weergegeven ten aanzien van de financiën van het samenwerkingsverband passend onderwijs. ‐
Het bevoegd gezag van de school die als “kassierschool” van het samenwerkingsverband functioneert, draagt zorg voor de verdeling en de overdracht van de nog niet bestede bekostiging van dat samenwerkingsverband aan de bevoegde gezagsorganen van de scholen die op die dag deelnamen aan dat samenwerkingsverband. Deze overdracht moet binnen één jaar (na oprichting / doorstart) hebben plaatsgevonden.
‐
Het nieuwe bekostigingssysteem passend onderwijs vervangt het bekostigingssysteem voor het voortgezet speciaal onderwijs en de leerlinggebonden financiering.
‐
De manier waarop de middelen voor ‘lichte ondersteuning’ ten behoeve van het voormalige samenwerkingsverband toegekend worden, blijft dezelfde. In het voortgezet onderwijs zijn dat middelen ten behoeve van het regionale zorgbudget en de reboundmiddelen. Daaraan wordt toegevoegd de middelen voor Herstart en Op de Rails die aan de REC’s werden toegekend. Vanaf het schooljaar 2015-2016 worden de middelen voor leerwegondersteunend en praktijkonderwijs aan de lichte ondersteuning toegevoegd.
‐
De financiering van extra ondersteuning is niet meer afhankelijk van een landelijke indicatiestelling. Het samenwerkingsverband ontvangt de beschikbare middelen voor extra ondersteuning en kan deze op basis van eigen inzichten verdelen. De rechtspersoon verdeelt vervolgens de middelen over de scholen waar de extra ondersteuning nodig is. Een deel van de middelen gaat naar het (v)so, op basis van het aantal kinderen dat het samenwerkingsverband daar plaatst.
‐
Er wordt onderscheid gemaakt tussen basiskosten (vergelijkbaar met de gemiddelde kosten voor een reguliere leerling) en kosten voor extra ondersteuning (zoals nu bij lwoo). Elke school, ook vso - scholen (en vanaf 2015-2016 ook voor lwoo en pro), krijgt vanuit het rijk de basisbekostiging per ingeschreven leerling. Aanvullend daarop is er een budget voor extra ondersteuning beschikbaar.
‐
De omvang van het budget per samenwerkingsverband wordt bepaald op basis van het aantal leerlingen binnen het samenwerkingsverband, vermenigvuldigd met een normbedrag. Zo ontstaat er een normatief ondersteuningsbudget voor het samenwerkingsverband. Omdat deze nieuwe berekening leidt tot een andere verdeling van het budget, geldt er een overgangsregeling. In 5 jaar tijd, vanaf het tweede jaar na invoering van de wet per 1 augustus 2014, groeit het samenwerkingsverband naar het nieuwe budget toe. Hierbij wordt op basis van de peildatum 1 oktober 2011 het niet-verevende bedrag (dat is de ‘oude’ situatie) vergeleken met het volledig verevende bedrag (de nieuwe situatie). Het verschil tussen beide bedragen is het correctiebedrag.
‐
Het ondersteuningsplan bevat de afspraken (procedure en criteria) die de rechtspersoon heeft gemaakt over de verdeling, besteding en toewijzing van de middelen voor extra ondersteuning en de voorzieningen voor extra ondersteuning aan de scholen, inclusief een meerjarenbegroting.
‐
Uit het toezichtkader blijkt dat de inspectie ook verantwoordelijk is voor het toezicht op de rechtmatige verkrijging en besteding van onderwijsmiddelen. De uitvoering van dit toezicht ligt bij de instellingsaccountant. De inspectie is verantwoordelijk voor de aansturing van dit toezicht. Jaarlijks controleert de inspectie steekproefsgewijs de kwaliteit van deze controle door de instellingsaccountants.
-
In de laatste bekostigingsberekeningen voor het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs voortgezet onderwijs wordt voor de lichte ondersteuning een bedrag van € 366,00 per leerling leerjaar 3 en 4 vmbo ter beschikking gesteld. In dat bedrag is opgenomen het huidige zorgbudget en de middelen voor ReboundTOP, Herstart en Op de Rails. In feite wordt daarmee het bedrag van € 366,00 in de vorm van een lumpsum bedrag ter beschikking gesteld aan de samenwerkingsverbanden.
11.1 MIDDELEN SAMENWERKINGSVERBAND WATERLAND
70
Het samenwerkingsverband heeft een gering positief vereveningsresultaat in het vooruitzicht. We zeggen hier met nadruk bij ‘relatief’ want ten opzichte van andere samenwerkingsverbanden heeft het samenwerkingsverband een gering totaal aantal leerlingen. De prognose is dat het aantal leerlingen de komende jaren licht zal blijven krimpen. Hierdoor is de verwachting dat de financiële middelen voor lichte ondersteuning verder dalen en dat de middelen voor zware ondersteuning beperkt blijven. Daarnaast moet rekening worden gehouden met een toename van taken die verband houden met de wettelijk verplichte nieuwe taken van het samenwerkingsverband, waarvoor middelen beschikbaar moeten worden gemaakt.
11.2 BESTEDING EN RESULTAAT De belangrijkste uitdaging van het samenwerkingsverband is, gelet op de missie, zoveel mogelijk leerlingen thuisnabij passend onderwijs te bieden. Doel is dan ook het verminderen van de instroom naar het vso buiten de regio en het niet laten groeien van de instroom van het vso binnen de regio. Tegelijkertijd wordt geïnvesteerd in de inrichting van een breed OPDC waarbinnen de expertise van de deskundigen binnen het samenwerkingsverband gebundeld wordt, het secretariaat van de PCL gevestigd wordt en zo nodig in de toekomst een tussenvoorziening, toegankelijk voor leerlingen die niet binnen het reguliere onderwijs opgevangen kunnen worden (zie ook hoofdstuk 6.4), ingericht wordt ter vervanging van de bovenschoolse tussenvoorzieningen die het samenwerkingsverband in de huidige situatie/ het verleden kende (ReboundTop inclusief jeugdhulpverlening verzorgd door Spirit!, Op de Rails). Als de aanpak slaagt komen er in de toekomst middelen vrij. Het samenwerkingsverband gebruikt de beschikbare middelen om de vo-scholen in staat te stellen zo veel mogelijk leerlingen een plek binnen het regulier onderwijs te geven en succesvolle leerroutes te bieden.
11.3 SAMENSTELLING VAN DE BEGROTING Bij de samenstelling van de begroting voor het nieuwe samenwerkingsverband zijn de volgende overwegingen richtinggevend geweest. Dit tegen de achtergrond van de ondersteuningsbekostiging vso cluster 3 en 4. -
Startkapitaal meenemen uit het oude samenwerkingsverband. Grotendeels bestemd voor de personele reserve voor personeel dat diensten verricht voor het SWV en regionale voorzieningen als het OPDC. Eventueel bedrag reserveren voor voorfinanciering van bijvoorbeeld een trajectgroep of vergelijkbaar initiatief.
-
Bedrag Management Ondersteuning (bedoeld voor kosten als salarisadministratie, boekhouding, activiteiten controller en personeelswerk).
-
Bedrag staf samenwerkingsverband (inclusief deskundigen PCL).
-
Bedrag diagnostiek (gecombineerd met/aan deskundigen PCL).
-
Bedrag ondersteuningsarrangementen A, B en C.
-
Bedrag buffer maatwerktrajecten.
-
Bedrag bovenschoolse commissie (Permanente Commissie Leerlingenzorg inclusief uitvoering taakstelling RVC vanaf 2015-2016).
-
Bedrag vacatievergoeding OPR en indien van toepassing MR.
-
Bedrag verbeter- en innovatieve projecten en scholing docenten.
-
Reservering buffer extra verwijzingen cluster 3 en 4.
-
Indien het beleid op termijn leidt tot financiële ruimte: Bedrag school inzetten op extra ondersteuning en basisondersteuning. Met betrekking tot de grondslag voor de bepaling van dat bedrag wordt gewerkt met een aantal indicatoren: schoolgrootte, breed/smal, percentage rugzakken afgelopen 5 jaar, vaste voet in verband met enkele kleine scholen.
71
-
Begrotingen maken rekening houdend met verwachte wijzigingen. Voor de helft van 2014 en voor geheel 2015. In 2015 / 2016 ontstaat misschien een nieuwe situatie wanneer er middelen voor PrO en lwoo aan het budget van het samenwerkingsverband worden toegevoegd.
-
Boekhoudprogramma selecteren en implementeren.
-
Financieel jaarverslag aanleveren (accountantskosten meenemen).
-
Recente jaarrekeningen van REC’s / VSO opvragen. Overblijvende financiële middelen in ieder geval ook inzetten voor sociaal plan ambulant begeleiders.
-
Verzekeringen (in ieder geval ten behoeve van bestuurlijke aansprakelijkheid).
‐
Instabiele economie: Mogelijk nieuwe bezuinigingen OCW, zoals recent in mei 2013 gebeurd is.
‐
Krimp leerlingen in de regio.
‐
Verwijzingen basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs naar vso cluster 3 en 4.
‐
Verwijzingen vo naar cluster 3 en 4, import leerlingen met beschikking cluster 3 en 4 door verhuizing vanuit ander samenwerkingsverbanden.
‐
Krimp van leerlingenstromen en personele consequenties voor bijvoorbeeld OPDC-constructies met personeel met vaste aanstellingen en daarmee de verplichtingen.
‐
Personeel in OPDC constructies: rekening houden met toenemende personele kosten.
‐
Groei OPDC-constructies, groei trajectklassen of vergelijkbare initiatieven.
‐
Aansluiting bij een risicofonds want de organisatie is te klein om uit de hand lopende personele kosten (ziekte, verlofkosten etc.) op te vangen.
‐
Aanzuigende werking expertisekosten (hoeveel trajectgroepen kunnen in de lucht gehouden worden).
‐
Kosten overblijvend REC-personeel.
12 KWALITEITSZORG EN –BORGING IN HET SAMENWERKINGSVERBAND
WAT ZEGT DE WET?
72
-
De inspectie van het onderwijs zal m.b.t. de samenwerkingsverbanden toezicht houden op de uitvoering van de taken van het samenwerkingsverband én de rechtmatige besteding van de middelen.
-
Het toezicht op het samenwerkingsverband richt zich op de invulling en uitvoering van het ondersteuningsplan.
-
Toezicht op de verantwoording zal geschieden door middel van de jaarverslaggeving.
-
Het toezicht is, net zoals het toezicht op de scholen, risico gestuurd. Onderzoek vindt alleen plaats indien een samenwerkingsverband in negatieve zin opvalt. In die gevallen doet de inspectie onderzoek en beoordeelt met behulp van een toezichtkader het samenwerkingsverband op zijn handelen en indien nodig start een interventietraject uiteenlopend van intensivering van het toezicht tot sanctionering door opschorten of inhouden van de bekostiging.
In het toezichtkader wordt het raamwerk voor het kwaliteitsbeleid van het samenwerkingsverband geschetst. Het samenwerkingsverband zal zorg moeten dragen voor een breed draagvlak bij de bevoegde gezagen om dat beleid in te richten. Hierbij zijn de volgende aandachtspunten aan de orde: -
belang van het realiseren van een traditie in het verzamelen van data; belang van kwaliteitszorg en –borging in het samenwerkingsverband; voor elke voorziening of product geldt dat algemene afspraken over kwaliteit en werkprocedures gemaakt worden (pdca cyclus met evaluatieprocedures en – termijnen); het vaststellen van eigen indicatoren in het kader van de eigen ambities en het toezichtskader van de inspectie; wettelijke criteria wet passend onderwijs worden gehanteerd (samenstellen van financiële verantwoording en rapportages); afspraken over inzet van middelen, de verantwoording ervan en het behalen van resultaten en daarbij bijzondere aandacht voor de relatie met instellingen voor jeugdhulp; auditing van scholen
12.1 UITWERKING TOEZICHTKADER INSPECTIE In deze paragraaf is gebruik gemaakt van het document Integraal toezicht op de samenwerkingsverbanden in het primair en voortgezet onderwijs (versie juni 2013). Het document is te vinden op het volgende internetadres: http://www.onderwijsinspectie.nl/binaries/content/assets/Actueel_publicaties/2013/concepttoezichtkader -samenwerkingsverbanden-passend-onderwijs-juni-2013.pdf INTEGRAAL TOEZICHT Het toezicht op de samenwerkingsverbanden is integraal toezicht, want het omvat - in samenhang zowel kwaliteitstoezicht, nalevingstoezicht als financieel toezicht. Het toezichtkader bestaat uit een werkwijze die de inspectie bij haar toezicht hanteert en het waarderingskader: de kwaliteitsaspecten en indicatoren waarop de inspectie een samenwerkingsverband beoordeelt. De samenwerkingsverbanden krijgen ook de verantwoordelijkheid over de kwaliteit en de naleving van wettelijke voorschriften voor de OPDC’s. (zie de eerder genoemde publicaties: ‘Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs’ en het concept Algemene Maatregel van Bestuur Passend Onderwijs). De inspectie gaat ook toezien op deze vorm van onderwijs. Hierover vindt nog nadere besluitvorming plaats. De uitwerking van het toezichtkader voor deze OPDC’s valt daarom, vooralsnog, buiten het huidige toezichtkader. WAARDERINGSKADER Om de kwaliteit van het samenwerkingsverband te kunnen beoordelen, is het volgende nodig: -
te weten of leerlingen de ondersteuning krijgen waar zij recht op hebben;
73
-
zicht te hebben op de doelmatigheid van de bestuurlijke en organisatorische inrichting van de samenwerkingsverbanden; te weten of de besteding van middelen rechtmatig en doelmatig is.
-
De inspectie hanteert daartoe de volgende kwaliteitsaspecten: resultaten, management en 25 organisatie, kwaliteitszorg. a.
b.
c.
Resultaten Het samenwerkingsverband voert de opgedragen taken uit en realiseert een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen, zodanig dat alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen. Management en organisatie Het samenwerkingsverband weet zijn missie en doelstellingen binnen het kader van de wet passend onderwijs te realiseren door een slagvaardige aansturing, effectieve interne communicatie en een doelmatige, inzichtelijke organisatie. Kwaliteitszorg Het samenwerkingsverband heeft zorg voor kwaliteit door systematische zelfevaluatie, planmatige kwaliteitsverbetering, jaarlijkse verantwoording van gerealiseerde kwaliteit en borging 26 van gerealiseerde verbeteringen.
( bijlage15 ‘beknopte beschrijving opgenomen van iedere indicator’) NALEVING WETTELIJK VOORSCHRIFTEN Vooralsnog zal de inspectie jaarlijks toezien op de volgende voorschriften: -
27
de aansluiting bij een samenwerkingsverband voor elke school van het bevoegd gezag per 1 november 2013; het vormgeven van het samenwerkingsverband door het oprichten van een rechtspersoon door de bevoegde gezagsorganen binnen het samenwerkingsverband per 1 november 2013; de naleving van de regels met betrekking tot de vaststelling van het ondersteuningsplan en de instemming van de ondersteuningsplanraad vanaf januari 2014; de tijdige vaststelling van het ondersteuningsplan en het insturen aan de inspectie, uiterlijk vóór 1 mei 2014; de naleving van de OOGO-procedure.
RECHTMATIGE VERKRIJGING EN BESTEDING VAN DE ONDERWIJSMIDDELEN De inspectie is tevens verantwoordelijk voor het toezicht op de rechtmatige verkrijging en besteding van onderwijsmiddelen. De uitvoering van dit toezicht ligt bij de instellingsaccountant. De inspectie is verantwoordelijk voor de aansturing van dit toezicht.
25
De inspectie start met onderzoek naar de prestaties op indicatoren kwaliteitsaspect resultaten. Als de
prestaties op orde zijn, is er geen directe aanleiding om de andere twee kwaliteitsaspecten te onderzoeken 26
Deze drie kwaliteitsaspecten zijn uitgewerkt in achttien indicatoren. In de bijlage 3 staat een korte
beschrijving van iedere indicator. 27
De nieuwe artikelen, respectievelijk: 18a, eerste lid, WPO en 17a, eerste lid, WVO / 18a, vierde lid, WPO
en 17a, vierde lid, WVO/ zevende tot en met negende lid, WPO, 17a, zevende tot en met negende lid, WVO en 14a WMS/ 18a, tiende lid, WPO en 17a, tiende lid, WVO/18a, negende lid WPO en 17a, negende lid WVO.
74
ONDERSTEUNINGSPLANNEN Een ondersteuningsplan geeft een beeld van het beleid dat het samenwerkingsverband gaat voeren. Zowel in het primair onderwijs als in het voortgezet onderwijs dient het ondersteuningsplan dezelfde punten te bevatten. Deze zijn in wettelijke voorschriften vastgelegd net als de procedure voor vaststelling. RISICOGESTUURD TOEZICHT Op basis van een risicoanalyse met de volgende zes parameters: thuiszitters, leerlingen die niet deelnemen aan onderwijs (verzuim etc.); spreiding en doorstroom in het onderwijs (leerlingenstromen en extra ondersteuning); (eerder gegeven) inspectieoordelen op scholen en instellingen (scholen in SWV met aangepast toezicht); signalen (tekortkomingen bij de uitvoer passend onderwijs in de regio, input gemeente, aantal klachten/ bezwaren); ondersteuningsplan, jaarverslagen en de verdeling van ondersteuningsmiddelen (verbondenheid, dekkend ondersteuningsaanbod); deskundigheid van de leraar op gebied van het bieden van extra ondersteuning (voldoende pedagogisch/didactisch vakbekwaam voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben).
12.2 KWALITEIT VAN HET SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL INHOUDELIJK KADER VOOR HET SCHOOLONDERSTEUNINGSPROFIEL In het kader van de realisering van de doelstellingen van passend onderwijs wordt van het samenwerkingsverband de uitvoering van een aantal taken verwacht. In de afgelopen jaren is daarover met de bevoegde gezagen en scholen uitgebreid gecommuniceerd. Het gaat om taken die direct samenhangen met de taakstelling van passend onderwijs en de opdracht om zoveel mogelijk leerlingen een passende onderwijsplaats te bieden: het vergroten van de differentiatiecapaciteit, het omgaan met verschillen en het realiseren van doorgaande leerlijnen; de bevordering van de deskundigheid van leraren in het licht van het realiseren van passend onderwijs; het bieden van een sterk pedagogisch en veilig leerklimaat, waarin leerlingen respectvol met elkaar omgaan; de inzet van het ontwikkelingsperspectief voor leerlingen die gebruik maken van extra ondersteuning, de toeleiding en afspraken hierover met leerlingen en het verplichtte, op overeenstemming gericht overleg met ouders; bijzondere activiteiten binnen de school die ondersteuning bieden aan leerlingen (remediale hulp, speciale trainingsprogramma’s e.d.); organisatie van de schoolgebonden leerlingenzorg omvattend het mentoraat, de schoolgebonden eerste en tweedelijns zorg, de overlegstructuur en de coördinatie van de ondersteuning; de wijze waarop expertise van de partnerinstellingen bijdraagt aan zowel het preventief handelen als aan het signaleren van schoolprofessionals; het verstevigen van de relaties met de instellingen voor jeugdhulp over de afstemming, coördinatie en regie ten aanzien van leerlingen die begeleid worden door jeugdhulp; opbrengst- en resultaatgericht werken o.a. op basis van een toegankelijk leerlingvolgsysteem en een systematische resultatenanalyse; evaluatie van het ondersteuningsbeleid, waarin het o.a. gaat om een oordeel over de inzet van financiële middelen; verantwoording van de resultaten en de kwaliteitszorg. Bovenstaande aandachtspunten monden vervolgens uit in de volgende referenties: de school heeft zicht op de leerontwikkeling van alle leerlingen en werkt opbrengstgericht; werkt handelingsgericht en versterkt de handelingsbekwaamheid en competenties van het personeel;
75
-
heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal veilig voor leerlingen en leraren; neemt leerlingen zorgvuldig aan en draagt leerlingen zorgvuldig over; werkt samen met kern?keten?partners aan een effectieve ondersteuningsstructuur; heeft de verantwoordelijkheid van leerling, ouders, leraren en ondersteuners met betrekking tot de ontwikkeling van de leerling vastgelegd; stelt jaarlijks de effectiviteit van de ondersteuning en begeleiding vast; heeft een ondersteuningsprofiel dat is opgenomen in het schoolplan.
Deze referenties kunnen vervolgens gebruikt worden bij de evaluatie van het schoolondersteuningsprofiel, bij de onderlinge vergelijking tussen scholen, bij de vaststelling van resultaten en verbeterpunten.
12.3 KWALITEIT VAN HET REGIONALE NETWERK De afspraken zoals geformuleerd in hoofdstuk 10 moeten voor de komende jaren geplaatst worden in het kader van resultaatgericht werken. Dat betekent dat samenwerkingsverbanden nog sterker dan voorheen letten op kwaliteit en maatregelen nemen om de kwaliteit van de samenwerking regelmatig te evalueren op effect en rendement (zie ook toezichtkader van de inspectie, bijlage 3 op blz. 64). Bruikbaar voor het kwalitatief handelen in een samenwerkingsverband is de reeds genoemde publicatie ‘Integraal werken in het kader van de verbinding zorg voor jeugd en passend onderwijs’ (http://www.poraad.nl/sites/www.poraad.nl/files/2012_handreiking-vpo_web.pdf)
12.4 VERSTERKEN EN BORGEN VAN DE KWALITEIT VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND Zie voor de wijze waarop het samenwerkingsverband de kwaliteit gaat verhogen en borgen de Matrix ‘Uitwerking missie en visie samenwerkingsverband in doelen en prestatieindicatoren’ en de bijlage ‘Activiteitenplan 2014-2015’ in respectievelijk bijlage 3 en 4.
13 COMMUNICATIE
76
Het samenwerkingsverband verzorgt de communicatie op de volgende wijze: ONDERSTEUNINGSPLAN EN PROFIEL VAN DE SCHOLEN Alle Vo- en VSO- scholen binnen het samenwerkingsverband hebben een ondersteuningsplan en profiel opgesteld. Dit plan en profiel moeten, samen met het schoolplan, ouders informeren over de ondersteuningsmogelijkheden die de school biedt. Deze informatie wordt door iedere school op de eigen website bekend gemaakt. WEBSITE: Het ondersteuningsplan, algemene informatie en nieuwsbrieven van het samenwerkingsverband worden geplaatst op de website van het samenwerkingsverband. Hier zijn ook ‘linken’ te vinden naar de scholen die bij het samenwerkingsverband zijn aangesloten. www.samenwerkingsverbandvowaterland.nl NIEUWSBRIEVEN Het samenwerkingsverband geeft twee maandelijks een nieuwsbrief uit die per mail aan alle docenten in het samenwerkingsverband wordt verstrekt. Ouders, leerlingen en andere belangstellenden kunnen op de website van het samenwerkingsverband alle relevante gegevens vinden. NETWERKCONFERENTIES EN STUDIEDAGEN Het samenwerkingsverband organiseert twee jaarlijks een netwerkconferentie en organiseert elk jaar studiemiddagen rondom actuele thema’s. VOORLICHTINGSBIJEENKOMSTEN Elk schooljaar verzorgt het samenwerkingsverband voor het primair onderwijs een voorlichtingsbijeenkomst over de overstap van po naar vo, de ‘Waterlandse Overstap’. FACILITERING VAN VOORLICHTING DOOR DERDEN Op de website van het samenwerkingsverband zijn actuele power point-presentaties te downloaden met daarop een overzicht van de onderwijsvoorzieningen en het protocol ‘Waterlandse Overstap’.
77
BIJLAGEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Kopie afschrift Akte Statuten Overzicht namen samenwerkingsverband VO Waterland februari 2014 Matrix uitwerking missie en visie samenwerkingsverband in doelen en prestatie indicatoren Activiteitenplan 2014‐2015 Reglementen permanente Commissie Leerlingzorg (concept ivm check jurist) Statuut en Reglement Ondersteuningsplanraad(concept ivm check jurist) Convenant ‘warme verwijdering en toelating’ (concept ivm check jurist) Reglement privacy en verwerking gezondheidsgegevens(concept ivm check jurist) Privacytool Bijlage reglement commissie bezwaar en advies(concept ivm check jurist) Protocol ‘Waterlandse Overstap’ Protocol ‘Dyslexie Waterlandse Overstap’ Routekaart 12+
INTERNETVERWIJZINGEN www.samenwerkingsverbandvowaterland.nl www.passendonderwijs.nl/wp-content/uploads/2013/04/Hoofdlijnenbrief.pdf http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/08/22/kamerbrief-overspecifieke-positie-en-bekostiging-praktijkonderwijs.html?ns_campaign=documenten-en-publicatiesover-het-onderwerp-passend-onderwijs&ns_channel=att http://www.vng.nl/files/vng/publicaties/2013/20130409_modelprocedure_oogo_en_geschillenregeling. docModel procedure OOGO Overige informatieve websites: http://www.passendonderwijs.nl/ www.passendonderwijs.nl/ouders-leerlingen/ www.onderwijsconsulenten.nl/ www.onderwijsgeschillen.nl/themadossier-passend-onderwijs/geschillencommissies-passendonderwijs/geschillencommissie-passend-onderwijs/ www.balansdigitaal.nl/data/producten-webwinkel/brochures/passend-onderwijs-informatiegidsvoor-ouders/ http://www.steunpuntpassendonderwijs.nl/ www.medezeggenschap-passendonderwijs.nl/ www.passendonderwijs.nl/nieuws/landelijke-geschillencommissie-geinstalleerd/ http://www.onderwijsgeschillen.nl/passend-onderwijs/geschillencommissie-oogo/
http://mobiel.onderwijsgeschillen.nl/themadossier-passend-onderwijs/arbitragecommissie/
78
