Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband Rivierenland

Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband Rivierenland

Regio VO 2508

Ondersteuningsplan Passend Onderwijs van Samenwerkingsverband Rivierenland Regio 25-08 Looptijd: 1 augustus 2014 tot en met 31 juli 2018

Ondersteuningsplan Passend Onderwijs SWV Rivierenland

1

‘Wij stellen vast dat er in de afgelopen jaar veel bereikt is ten aanzien van de ondersteuning van leerlingen. Op alle scholen is een ondersteuningsstructuur ontwikkeld en worden leerlingen op een adequate wijze ondersteund. Met ongeveer 90% van de jongeren gaat het gelukkig goed en zij profiteren van het onderwijs. Zorgen zijn er over een groep van ongeveer 10% van de jongeren, waarbij de ondersteuningsvragen complex en omvangrijk zijn. Voor deze leerlingen is de inzet van extra ondersteuning en expertise gewenst om te zorgen voor een passende plaats in het onderwijs. In dit ondersteuningsplan informeren wij u over de werkwijze om dat te realiseren.’

(Bestuur Samenwerkingsverband Rivierenland, januari 2014).

vormgeving: gaertner grafisch werk, tiel www.gaertner-grafischwerk.nl

Inhoudsopgave Voorwoord................................................................................................................................................ 5 Samenvatting............................................................................................................................................ 7 Hoofdstuk 1 Uitgangspunten, visie, doelstellingen en ambitie................................................................................... 11 Hoofdstuk 2 De organisatie van het SWV Rivierenland.............................................................................................. 17 Hoofdstuk 3 Regio in beeld......................................................................................................................................... 23 Hoofdstuk 4 Basisondersteuning en de schoolondersteuningsprofielen op de scholen............................................ 29 Hoofdstuk 5 Toeleiding naar extra ondersteuning....................................................................................................... 39 Hoofdstuk 6 Huidige en nieuwe positie Leerwegondersteunend onderwijs en Praktijkonderwijs............................. 49 Hoofdstuk 7 Bovenschoolse voorzieningen................................................................................................................ 51 Hoofdstuk 8 Ouders en passend onderwijs................................................................................................................ 55 Hoofdstuk 9 Relatie met gemeenten en instellingen voor jeugdhulp......................................................................... 63 Hoofdstuk 10 Communicatie........................................................................................................................................ 65 Hoofdstuk 11 Kwaliteitszorg......................................................................................................................................... 67 Hoofdstuk 12 Financiën ............................................................................................................................................... 70


3

Voorwoord Voor u ligt het Ondersteuningsplan Passend Onderwijs van het Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs Rivierenland (voortaan: SWV Rivierenland). Dit ondersteuningsplan kent een looptijd van vier schooljaren en heeft een geldigheidsduur die loopt van 1 augustus 2014 tot en met 31 juli 2018. Separaat van dit ondersteuningsplan wordt de begroting van het samenwerkingsverband aangeboden. Hoofddoel van dit ondersteuningsplan is om samen met alle scholen voor voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs ervoor zorg te dragen dat alle leerlingen uit de regio passend onderwijs ontvangen. Om dat te realiseren is de steun nodig van partners zoals de instellingen voor jeugdhulp en de gemeenten. Al een groot aantal jaren wordt in het SWV Rivierenland gewerkt aan het realiseren van passend onderwijs en dientengevolge is de ondersteuningsstructuur in die periode versterkt. We verwachten dat er na 1 augustus 2014 een verdieping en verbreding van de werkzaamheden plaatsvindt. Dat is mogelijk dankzij: • de invoering van de zorgplicht; • de versterking van de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de schoolbesturen voor de schoolloopbaan van de leerling; • de intensivering van de samenwerking met het voortgezet speciaal onderwijs; • de intensivering van de samenwerking met de instellingen voor jeugdhulp1. Op 1 augustus 2014 wordt ook een nieuw financieringsstelsel voor passend onderwijs ingevoerd. Dat stelsel geeft aan een samenwerkingsverband meer mogelijkheden om een regionaal beleid, ook in financiële zin, te ontwikkelen. Tegelijkertijd dwingt het de samenwerkingsverbanden de leerlingstromen zeer nauwkeurig te volgen en te monitoren en die gegevens te gebruiken voor de verdere beleidsontwikkeling. Bij de totstandkoming van dit ondersteuningsplan is vooral het werkprincipe ‘van onderop’ toegepast. Vertegenwoordigers van scholen voor voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs hebben in werkgroepen, overleggen of op een andere wijze bijgedragen aan de samenstelling van dit ondersteuningsplan. Die inhoudelijke betrokkenheid wordt bijzonder gewaardeerd en geeft aan dat er draagvlak is voor de ambities en doelstellingen van dit samenwerkingsverband. In de afgelopen periode is ook aandacht besteed aan de verbinding tussen het onderwijs en de instellingen voor jeugdhulp. De gemeenten werken hard aan de inrichting van een nieuw zorgstelsel. Zij doen dat in het kader van de invoering van het nieuwe stelsel voor de jeugdhulp en de transitie van de jeugdhulp. Beide ontwikkelingen zetten leerlingen en hun ouders2 centraal en moeten elkaar ondersteunen en versterken. Het samenwerkingsverband participeert in meerdere overleggen om de totale ondersteuning voor de jeugd in haar werkgebied in samenhang te organiseren. Deze thema’s zijn ook onderdeel van het op overeenstemmingsgericht overleg met de gemeenten, de partners van het primair onderwijs, de instellingen voor cluster 1 en 2 en het middelbaar beroepsonderwijs.

1

2

We kiezen in dit plan, o.a. in verband met de leesbaarheid, voor de algemene term jeugdhulp. We sluiten hierbij aan bij notities van het rijk over de transitie van de jeugdzorg en de concepttest voor nieuwe wetgeving, waarin sprake is van de algemene aanduiding van jeugdhulp. Overal waar u in dit plan ‘ouders’ leest gelieve u te lezen ‘ouders – verzorgers’. In verband met de leesbaarheid kiezen wij voor de aanduiding ‘ouders’.


5

Het overleg van het SWV Rivierenland en de gemeenten heeft plaatsgevonden op 16 januari 2014. Op 13 maart hebben de gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neder-Betuwe, Neerijnen en Tiel schriftelijk ingestemd met het ondersteuningsplan als afronding van het op overeenstemmingsgericht overleg. Het ondersteuningsplan is ter instemming op 28 januari 2014 voorgelegd aan de ondersteuningsplanraad van het samenwerkingsverband. Deze raad heeft op 11 februari haar instemming verleend aan het plan waarna het plan door het bestuur van het samenwerkingsverband op 28 februari definitief is vastgesteld. Op 1 mei 2014 is het vastgestelde plan aangeboden aan de onderwijsinspectie. Het voorliggende, uitgebreide ondersteuningsplan beschrijft wat onze regio doet en nog wil doen om passend onderwijs te optimaliseren. Het ondersteuningsplan is uiteraard een verantwoording van onze inzet naar zowel intern als extern betrokkenen, en is zo geschreven dat het ook als leidraad voor de komende periode gebruikt kan worden. Het moet voor iedereen duidelijk zijn hoe we in onze regio passend onderwijs organiseren en wie daarbij betrokken zijn. Communicatie is daarom essentieel voor het realiseren van onze doelstellingen. Voor alle betrokkenen bij het samenwerkingsverband is het daarom van belang dat zij goed geïnformeerd zijn over de plannen, de inrichting en de werkwijze van passend onderwijs. Daartoe wordt een handzame notitie samengesteld die dat kernachtig kan weergeven. Bij deze wens ik alle betrokkenen bij de uitvoering van dit ondersteuningsplan veel succes en veel wijsheid toe en verwacht dat alle werkzaamheden zullen leiden tot een kwaliteitsverbetering van het onderwijs op onze scholen en van de schoolloopbaan van onze leerlingen.

Geldermalsen 14 februari 2014,

Drs. A. García Asensio, Directeur van het Samenwerkingsverband Rivierenland

6


Samenvatting Bij de samenstelling van dit ondersteuningsplan is vertrokken vanuit artikel 17 van de wet passend onderwijs (november 2012) en het Referentiekader Passend Onderwijs (januari 2013). Voor wat betreft de indeling van de hoofdstukken is gebruik gemaakt van de Handreiking voor het Ondersteuningsplan (zomer 2013) van de Vereniging Platform Samenwerkingsverbanden Voortgezet Onderwijs. Met de invoering van de wet passend onderwijs gaan ook de nieuwe samenwerkingsverbanden passend onderwijs opereren; tegelijkertijd wordt ook een aantal nieuwe regels betreffende de ondersteuning aan leerlingen ingevoerd. Dat heeft tot gevolg dat in dit eerste ondersteuningsplan ook veel informatie opgenomen is over al die nieuwe aspecten. Daarmee krijgt het ook een informerende functie over passend onderwijs en is het dus meer dan uitsluitend een planningsdocument. Vandaar dat deze samenvatting is toegevoegd. Deze geeft in hoofdlijnen een overzicht van de hoofdstukken van dit ondersteuningsplan. Deze samenvatting krijgt dan tevens de functie van leeswijzer. In hoofdstuk 1 staat de visie centraal van het SWV Rivierenland. Daarin wordt het belang van de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de samenwerkende besturen en scholen benadrukt om te komen tot een passende plaats voor alle leerlingen in het onderwijs. Erkend wordt dat het onderwijs het niet alleen kan en de steun nodig heeft van instellingen voor jeugdhulp en de gemeenten. Als het gaat om ondersteuning dan gaat de voorkeur nadrukkelijk uit naar zo tijdig en licht mogelijk en zo dicht mogelijk bij de leerling. Verder zijn continuïteit, kwaliteit, resultaatgericht werken en verbinding belangrijke sleutelbegrippen. Samenwerking moet georganiseerd worden. In hoofdstuk 2 wordt geschetst op welke wijze het SWV Rivierenland dat gaat doen. Gekozen wordt voor een zo licht mogelijke vorm van organisatie met korte lijnen en directe contacten. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe het bestuur van het SWV Rivierenland is samengesteld, hoe zij samenwerken, besluiten nemen en de kwaliteit bewaken. Voor de uitvoering van de werkzaamheden wordt een beroep gedaan op de directeur. Om een sterker beeld te krijgen van de regio wordt in hoofdstuk 3 een overzicht gegeven van de belangrijkste kwantitatieve gegevens. In het bijzonder zoomen we daarbij in op de kengetallen die verzameld zijn over leerlingen met ondersteuningsvragen. We stellen vast dat er een relatief grote groep leerlingen


7

is die een ondersteuningsbehoefte heeft en behoefte aan aanvullende en extra ondersteuning. Het hoofdstuk geeft ook aan dat een relatief grote groep leerlingen buiten de regio naar het voortgezet speciaal onderwijs gaat. Vastgesteld wordt dat verder analyse en onderzoek nodig is van de leerlingstromen en de deelname aan onderwijs en voorzieningen. Een van de kernvragen bij passend onderwijs is de vraag naar de kwaliteit van de basisondersteuning. Wat kan iedere school bieden in haar aanbod en waar moeten we een grens stellen? In de afgelopen twee jaar is met het AVS in het kader van het project ‘Leerling bij de les’ hier hard aan gewerkt. Het heeft zicht gegeven op huidige kwaliteiten en competenties. Ook heeft het de scholen zicht gegeven op ieders mogelijkheden. De scholen hebben dat vastgelegd in de wettelijk verplichte schoolondersteuningsprofielen. Maar er is meer en het gaat ook om de vraag of we alle leerlingen ook daadwerkelijk kunnen opvangen. Vastgesteld wordt dat het (nog) niet lukt om voor alle leerlingen een volwaardig en dekkend aanbod aan voorzieningen te bieden. In hoofdstuk 4 is daarom veel aandacht verder aan professionalisering, het monitoren van leerlingstromen en de continuïteit van het onderwijsaanbod. Wanneer de basisondersteuning niet voldoende is moet een beroep gedaan worden op de extra ondersteuning. Die vorm van ondersteuning staat centraal in hoofdstuk 5. Uitgebreid wordt ingegaan op de wijze van toeleiding naar de toelaatbaarheidscommissies. De wet passend onderwijs bepaalt dat voor leerlingen die gebruik maken van extra ondersteuning er een ontwikkelingsperspectief moet zijn. Hierin wordt beschreven wat het uitstroomniveau is en welke ondersteuning wordt geboden. Wanneer het werken met een ontwikkelingsperspectief niet voldoende blijkt te zijn kan een beroep gedaan worden op het voortgezet speciaal onderwijs. Voor deelname daaraan is een toelaatbaarheidsverklaring noodzakelijk. Voor alles geldt dat een intensieve vorm van samenwerking met ouders gewenst en noodzakelijk is. Ook wordt aangegeven welke wegen er bewandeld moeten worden wanneer er sprake is van een conflict tussen ouders en school. In hoofdstuk 6 wordt aandacht gegeven aan de positie van leerwegondersteunend onderwijs (voortaan: lwoo) en praktijkonderwijs (voortaan: pro). Met deze twee vormen van onderwijs worden binnen de regio al veel leerlingen met ondersteuningsbehoefte opgevangen. Er zijn plannen om deze vormen van onderwijs meer en meer te integreren in het beleid van passend onderwijs en de taakstelling van de Regionale Verwijzingscommissie (RVC) over te dragen aan het samenwerkingsverband. Het is van belang om kennis te nemen van deze ontwikkelingen en tegelijkertijd ook te werken aan een versterking van het profiel van het lwoo en het pro in de regio. In de regio van het SWV Rivierenland functioneert ook een bovenschoolse voorziening. In hoofdstuk 7 wordt een beschrijving gegeven van toeleiding en werkwijze van de voorziening. Recent is de aanpak ingrijpend gewijzigd en is het ook gelukt de relatie met de school waar de leerling staat ingeschreven te versterken. De belangrijkste partners voor het onderwijs zijn de ouders. In hoofdstuk 8 staat de positie van ouders centraal. In de weten regelgeving zijn veel procedures opgenomen in verband met de communicatie met ouders. Ook kennen we al een aantal commissies voor arbitrage en geschil. De scholen van het SWV Rivierenland willen alle energie steken in een goede dialoog en communicatie tussen ouders en school. Met wederzijds respect voor ieders standpunt en een grote betrokkenheid bij de schoolloopbaan van de leerling moet het lukken om binnenschools te komen tot goede oplossingen. Al een aantal malen is benadrukt dat we het ‘niet alleen kunnen’. In een aantal gevallen is de problematiek van jongeren zo complex dat samenwerking met instellingen voor jeugdhulp en de gemeenten gewenst is. In hoofdstuk 9 wordt een beschrijving gegeven van de visie op integrale samenwerking met die partners. Een en ander loopt uiteraard parallel met de transitie van de jeugdzorg. Het voordeel van een goede samenwerking met deze partners is uiteraard ook dat de kwaliteit van ondersteuning en het aanbod aan voorzieningen alleen maar wordt vergroot en dat de afstemming wordt verbeterd.

8


Duidelijk is dat het SWV Rivierenland in de toekomst te maken krijgt met een groot aantal verschillende partners. Vandaar dat in hoofdstuk 10 wordt ingegaan op het belang van communicatie. Dit hoofdstuk zal de basis vormen om te komen tot een uitgebreid communicatieplan. In het voorlaatste hoofdstuk 11 wordt het belang van kwaliteitszorg benadrukt. Bij de beschrijving hiervan wordt nauw aangesloten bij het toezichtskader van de inspectie van het onderwijs. Het SWV Rivierenland kiest daarnaast ook voor een uitgebreid monitoringsysteem om de leerlingstromen te volgen en op basis daarvan conclusies te formuleren. Ook is het gericht op het vaststellen van resultaten van de basis- en de extra ondersteuning. ‘Via dialoog en goede communicatie met belanghebbenden zorgt het samenwerkingsverband voor horizontale verantwoording aan ouders, leerlingen en scholen. Dit alles met als doel een optimale implementatie van alle facetten van passend onderwijs’. Hoofdstuk 12 gaat tot slot in op de financiën van het SWV Rivierenland. Ook in dit kader hebben we te maken met veel weten regelgeving. In dit hoofdstuk worden de uitgangspunten beschreven die ten grondslag liggen aan de begroting.


9

10


Hoofdstuk 1 Uitgangspunten, visie, doelstellingen en ambitie 1.1 Inleiding In dit eerste hoofdstuk van het ondersteuningsplan geven wij een schets van de uitgangspunten, de visie, de doelstellingen en de ambitie van het samenwerkingsverband. De inhoud van dit hoofdstuk komt natuurlijk niet uit de lucht vallen en in de afgelopen jaren is er veel gesproken en geschreven over de koers van het nieuwe samenwerkingsverband. Uiteraard komen we met de invoering van de wet passend onderwijs per 1 augustus 2014 te staan voor nieuwe opgaven en taakstellingen. In ieder geval krijgt de samenwerking tussen het voortgezet onderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs een wettelijke basis en wordt ook aan de samenwerking tussen het onderwijs en de gemeenten en instellingen voor jeugdhulp een wettelijke basis gegeven. Dit samenwerkingsverband ziet dit als winst voor de toekomst omdat er op deze manier een bundeling plaats vindt van expertise die bijdraagt aan het hoofddoel van alle partners: een passende plaats voor iedere leerling in het onderwijs.

1.2

De Wet Passend Onderwijs

In artikel 17a, lid 2 wordt de volgende doelstelling voor het werk in een samenwerkingsverband omschreven: het samenwerkingsverband stelt zich ten doel een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen te realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen. Voor alle leerlingen Deze doelstelling betekent in feite dat van passend onderwijs alle leerlingen van een school gaan profiteren. Ten aanzien van leerlingen die extra ondersteuning behoeven wordt een verbijzondering gemaakt. Ook is het van belang dat in de doelformulering de overheid de samenhang tussen voorzieningen onderstreept en dat zij spreekt over voorzieningen zowel binnen als tussen de scholen. Voor de leerlingen moet er sprake zijn van een ononderbroken ontwikkelingsproces.


11

Dat wil zeggen dat de samenwerking tussen basisonderwijs en voortgezet onderwijs en voortgezet onderwijs en vooral het middelbaar beroepsonderwijs geïntensiveerd moet worden. Zorgplicht Nauw in aansluiting op deze doelstelling geldt dat vanaf 1 augustus 2014 de besturen ook verantwoordelijk zijn voor de invoering van de zorgplicht. Deze verplichting houdt in dat de verantwoordelijkheid voor de schoolloopbaan van de jongeren geen vrijblijvende aangelegenheid meer is. Zowel bij de aanvang van de schoolloopbaan in het voortgezet onderwijs als tijdens het verloop ervan moet een school, wanneer zij de ondersteuning voor een leerling niet meer kan verlenen, dat onderbouwen en ouders aangeven welke school beter in staat is het onderwijs en de ondersteuning te verlenen. Dekkend netwerk Verder gaat de wetgever ervan uit dat de kracht van de samenwerking tussen de scholen voor voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs wordt versterkt en dat er zorg gedragen wordt voor een dekkend netwerk zodat alle leerlingen passend onderwijs kunnen ontvangen. Beseft wordt dat het onderwijs deze doelstellingen niet zelf kan waar maken. Samenwerking met gemeenten en instellingen voor jeugdhulp zijn daarbij van essentieel belang. Om de afstemming tussen het onderwijs, de gemeente(n) en de jeugdhulp te verbeteren is een verplicht op overeenstemming gericht overleg (OOGO) in de wet opgenomen. Positie van ouders In het verlengde van de wet passend onderwijs geldt ook dat de scholen de zorgplicht moeten gaan invoeren. In de memorie van toelichting op de wet passend onderwijs wordt de volgende omschrijving van zorgplicht gegeven: De invoering van passend onderwijs betekent dat wanneer ouders hun kind dat extra ondersteuning behoeft op een bepaalde school aanmelden, deze school de taak heeft dit kind een zo goed mogelijke plek in het onderwijs te bieden. Als de school zelf geen passend onderwijs kan bieden, heeft de school de verantwoordelijkheid om een zo goed mogelijke plek op een andere school aan te bieden. Ouders hoeven op deze manier niet zelf alle scholen af om een plek voor hun kind te vinden. De leraar Door de invoering van passend onderwijs wordt een sterk beroep gedaan op de school en de leraar. Het doel is en blijft dat dankzij passend onderwijs het aantal jongeren met ondersteuningsvragen meer en meer in het regulier onderwijs opgevangen wordt. Voor de school en de leraar betekent dit dat er een groter beroep gedaan wordt op didactische kwaliteiten als omgaan met verschillen, gedifferentieerd werken en klassenmanagement. In dit ondersteuningsplan worden concrete voorstellen gedaan om door middel van een professionaliseringsprogramma leraren te ondersteunen.

1.3 Missie Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Voortgezet Onderwijs Rivierenland Het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs ontwikkelt zich volgens een organisch groeimodel. Gaandeweg, parallel aan maatschappelijke ontwikkelingen en de ontwikkelingen in het voortgezet en het voortgezet speciaal onderwijs, krijgt de regionale ondersteuningsstructuur inhoud en vorm in samenhang met de zorgsystemen van de afzonderlijke scholen. Een van de kernpunten in de wetgeving is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de scholen, die bij het samenwerkingsverband zijn aangesloten, voor de opvang van alle leerlingen in de regio. Gezamenlijk willen wij toewerken naar een dekkende zorgstructuur. Centraal hierin staan de leerlingen, het streven naar passend onderwijs en ondersteuning op maat. Dit vergt op de afzonderlijke scholen een adequaat ondersteuningssysteem en de vergroting van de handelingsbekwaamheid van leraren en overige functionarissen. Parallel hieraan dient gewerkt te worden aan een regionale ondersteuningsstructuur waarin voortijdig schoolverlaten wordt bestreden en waarbij sprake is van een continuüm van zorg. Een bijzondere plaats wordt gegeven aan de ouders van leerlingen. In het belang van de schoolloopbaan van de leerling is een goede communicatie met ouders een belangrijke voorwaarde. Ook in verband met de invoering van de zorgplicht moeten ouders zo open en transparant mogelijk geïnformeerd worden

12


Zwaar Midden arrangement

Arrangement met toelatingsverklaring SWV (VSO)

Maatwerk in samenwerking met VO, VSO en SWV

Licht arrangement i.s.m. SWV

School op eigen kracht bijv. scholing vanuit SWV

Regulier onderwijsaanbod

Figuur 1: Piramide ondersteuningstructuur SWV Rivierenland

over de mogelijkheden van de scholen. Van de kant van de ouders wordt verwacht dat zij de school volledig informeren over de achtergronden en de schoolloopbaan van de leerling. Beseft wordt dat voor het goed functioneren van de ondersteuningsstructuur een goede samenwerking met de gemeenten en de instellingen voor jeugdhulp onontbeerlijk is. Vooral voor het realiseren van een integrale aanpak is de expertise van die instellingen bijzonder gewenst. Kernachtig omschreven staat het SWV Rivierenland voor de volgende missie. Hulp zo tijdig mogelijk In een zo licht mogelijke vorm Zo dicht mogelijk bij de leerling Op de meest adequate wijze en Door de meest aangewezen persoon of instelling. Het bovenstaande leidt tot de volgende visie van het SWV Rivierenland: “Wij zijn een open en slagvaardig samenwerkingsverband. Wij werken vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij zetten expertise en deskundigheid in en werken aan de versterking en verdieping daarvan. Hiermee bieden wij alle leerlingen uit de regio die ons toevertrouwd zijn, perspectief op volledige ontplooiing van hun talenten.” Het SWV Rivierenland kiest voor een versterking van de capaciteit van scholen om leerlingen met ondersteuningsbehoeften op te vangen. Daarbij wordt aangesloten bij de huidige ontwikkelingen binnen de scholen zelf. Iedere school heeft in de afgelopen jaren hard gewerkt aan de versterking van de ondersteuningsstructuur en maatwerk te leveren aan leerlingen en ouders. Dat proces wil SWV Rivierenland bevorderen en stimuleren. Daarom kiest zij voor een schooleigen ontwikkeling die een brede ondersteuning aan alle leerlingen garandeert. SWV Rivierenland kiest dus niet voor een verregaande specialisatie van scholen op basis van ondersteuningsvragen van leerlingen. Het SWV Rivierenland benadrukt het grote belang van samenwerking tussen het voortgezet onderwijs, het voortgezet speciaal onderwijs, het speciaal onderwijs en het primair onderwijs. Zij vindt dat dit een expliciet onderdeel moet zijn van de paragraaf over de visie. We beseffen dat de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs op 12-jarige leeftijd voor een aantal leerlingen cruciaal is en dat alles gedaan moet worden om deze overgang goed te laten verlopen. Mede op basis van de visie van het SWV Rivierenland komen we hier tot het volgende uitgangspunt voor passend onderwijs: Zo thuisnabij mogelijk, zo licht mogelijk, zo snel mogelijk en van goede kwaliteit. In de ondersteuningsstructuur gaan we na wat er allemaal nodig is van de scholen en van het SWV Rivierenland om dat te realiseren. Het volgende model geeft zicht op de opbouw en structuur van de ondersteuningsstructuur. Bovenstaande piramide geeft de gelaagdheid aan van de ondersteuning binnen de scholen van het SWV Rivierenland. Daarin wordt een sterk accent gelegd op het reguliere onderwijsaanbod in de basis-


13

ondersteuning. Het is de bedoeling dat daarin het merendeel van ondersteuningsvragen van leerlingen worden beantwoord. De hiervoor geschetste basisvoorwaarden ten aanzien van de competenties van leraren moeten de garantie geven dat veel leerlingen gebruik gaan maken van licht-curatieve interventies en van preventieve activiteiten. In de hoofdstukken 4 tot en met 7 gaan wij dieper op de materie in.

1.4

We gaan voor kwaliteit

De deelname aan een samenwerkingsverband is geen vrijblijvende aangelegenheid. Meer nog dan ooit te voren moeten besturen en scholen zich realiseren dat er nogal wat consequenties verbonden zijn aan de onderlinge samenwerking. Die verbondenheid vindt zowel een basis in de financiering van het samenwerkingsverband als in de inhoudelijke ontwikkeling. Het besef moet groeien dat beslissingen van de ene school over de schoolloopbaan van leerlingen gevolgen hebben voor de overige scholen. Een sterke groei van het aantal leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs en in de toekomst ook in het leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs heeft gevolgen voor de financiën van alle scholen. Op inhoudelijk niveau zijn scholen met elkaar verbonden door de afspraken over de basisondersteuning en de vastlegging daarvan in het schoolondersteuningsprofiel. Dat wil zeggen dat in principe voor alle leerlingen die zijn ingeschreven op de school geldt, dat de school de verantwoordelijkheid heeft deze leerlingen toe te leiden naar de eindstreep. Wanneer tijdens de loopbaan van de leerling er ondersteuningsvragen komen heeft iedere school de verplichting daar, conform de afspraken in het samenwerkingsverband, naar te handelen. Indien blijkt dat de ondersteuningsvraag van de leerling te complex is en de mogelijkheden van de school overstijgt dan wordt gehandeld conform het principe van de zorgplicht en wordt op zoek gegaan naar een adequate oplossing. Tijdens het gehele traject kan de school rekenen op de nodige ondersteuning die door of via het samenwerkingsverband kan worden aangereikt. Het is de ambitie van het SWV Rivierenland dat de ondersteuningsmogelijkheden in het regulier voortgezet onderwijs worden uitgebreid en dat meer leerlingen thuisnabij onderwijs krijgen. Om dit te kunnen realiseren moeten we verder werken aan het versterken van de basisondersteuning en moeten er speciale arrangementen3 worden ingericht. Het SWV Rivierenland hoopt met extra ondersteuning, middelen en expertise van het voortgezet speciaal onderwijs en de instellingen voor jeugdhulp, meer leerlingen met een ondersteuningsbehoefte passend onderwijs in de reguliere locaties te kunnen bieden. In hoofdstuk 4 (Basisondersteuning en de schoolondersteuningsprofielen op de scholen) en hoofdstuk 5 (Toeleiding naar extra ondersteuning) wordt concreter ingegaan op de huidige werkwijze en op de ambities van het samenwerkingsverband. Tegelijkertijd willen de samenwerkende besturen de kwaliteit van alle werkzaamheden voor de leerlingen in het gebied bewaken en bevorderen. Doelgericht en resultaatgericht werken zijn daarbij belangrijke sleutelwoorden. Tegelijkertijd biedt de netwerkstructuur van voortgezet onderwijs, voortgezet speciaal onderwijs en instellingen voor jeugdhulp alleen maar kansen voor een bundeling van expertise en ervaring.

1.5 Samenwerken en verbinding als de kracht van het samenwerkingsverband Voor de besturen is het een opgave om vorm te geven aan de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de schoolloopbaan van de leerling en daarmee aan de zorgplicht. Gezien de inrichting van de wet-

3

14

Het begrip arrangementen wordt op diverse manieren gebruikt. We spreken van een onderwijsarrangement wanneer er binnenschools specifieke en aanvullende maatregelen worden genomen. We spreken van een onderwijs-zorgarrangement, wanneer er bij de uitvoering van het arrangement structurele afspraken zijn gemaakt tussen het onderwijs en een instelling voor jeugdhulp.


en regelgeving ontstaat er een bijzondere relatie tussen het samenwerkingsverband en de scholen voor voortgezet speciaal onderwijs, leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs. Immers wanneer er sprake is van een groei van het aantal leerlingen boven vastgestelde normaantallen heeft dit tegelijk financiële consequenties voor de samenwerkende schoolbesturen. Werken aan de kwaliteit van de basisondersteuning, het zo vroeg mogelijk onderkennen van problemen en het goed monitoren van de leerlingstromen zijn instrumenten die in de komende jaren toegepast moeten worden. Een belangrijk kenmerk van de samenwerking met instellingen voor jeugdhulp is een integrale en interdisciplinaire benadering, waarbij rekening wordt gehouden met ieders verantwoordelijkheid. Meer nog dan voorheen zijn we daarbij gericht op een gerichte inzet van expertise, vergroten van kwaliteit en op het bereiken van resultaten. Met de besturen en scholen voor cluster 1 en 2 zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop de expertise van die scholen na 1 augustus 2014 ingezet wordt in de vorm van een concreet ondersteuningsaanbod aan de scholen. Ook voor de leerlingen met een rugzak voor die clusters geldt, dat deze wordt afgeschaft. De scholen voor cluster 1 en 2 krijgen vervolgens de taak om een ondersteuningsaanbod te ontwikkelen passend bij de onderwijsbehoefte van de school. De afspraken worden gemaakt tussen het samenwerkingsverband en instellingen van de beide clusters. De uitvoering zal plaats vinden op de te onderscheiden scholen. De afgelopen jaren is al veel ervaring opgedaan met de samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp in verband met de versterking van de zorgstructuur en de begeleiding van jeugdigen. In het kader van die zorgstructuur kennen we allerlei momenten van overleg (zorgteams, zorgen adviesteams) en afspraken. De ervaringen in de afgelopen jaren hebben geleerd dat een uitgesproken visie en ambitie fundamenteel is om tot resultaatgerichte samenwerking te komen. Onderdeel van die visie is dat een bundeling van expertise noodzakelijk is omdat we het niet meer alleen kunnen. In de overlegstructuren van onderwijs en jeugdhulp in onze regio worden problemen van jeugdigen gezien die vaak zo complex en ingewikkeld zijn dat een meervoudige en integrale benadering noodzakelijk is. Daarnaast is het voor het onderwijs door de specialisatie en differentiatie binnen jeugdhulp en de daaraan gekoppelde functionarissen steeds moeilijker geworden om door de bomen het bos nog te zien.

1.6 Kernthema’s Samenvattend formuleren wij voor SWV Rivierenland de volgende kernthema’s: • verbinden van scholen op basis van wederzijds vertrouwen; • versterking van de basisondersteuning van de scholen; • dekkende ondersteuningsstructuur realiseren en de bestuurlijke afspraken over de zorgplicht maken; • wij zijn niet top-down, maar gaan voor een breed draagvlak en ruime betrokkenheid; • wij streven naar een brede ondersteuning voor alle leerlingen en wijzen een specialisatie van de scholen vooralsnog af; • wij willen graag investeren in de professionaliteit van onze medewerkers; • intensieve samenwerking met vso en gerichte inzet van expertise; • doorlopende leer- en ondersteuningslijnen van primair naar het voortgezet onderwijs; • gezamenlijke verantwoordelijkheid voor leerlingstromen; • ieder kind een passende onderwijsplaats en waar mogelijk thuisnabij; • alle leerlingen naar school en geen thuiszitters; • samenwerking met samenwerkingsverband primair onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in verband met continuïteit en doorgaande lijnen; • samenwerken met besturen en scholen cluster 1 en 2 om een juiste afstemming te verkrijgen tussen het ondersteuningsaanbod van die instellingen en het samenwerkingsverband; • samenwerking met partners als gemeenten en instellingen voor jeugdhulp; • het samenwerkingsverband ondersteunt, stimuleert, helpt en faciliteert.


15

16


Hoofdstuk 2 De organisatie van het SWV Rivierenland 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk geven wij een schets van de organisatie van het SWV Rivierenland. Ingegaan wordt op de rechtsvorm van het samenwerkingsverband, de deelnemende bevoegde gezagen en scholen en de werkwijze die wordt gevolgd4.

2.2

Visie op de organisatie

Het accent binnen het SWV Rivierenland wordt gelegd op een zich ontwikkelende netwerkstructuur. Onderlinge verbondenheid, samenwerking en afstemming zijn belangrijke sleutelbegrippen in dit samenwerkingsverband. Vandaar dat het samenwerkingsverband een voorstander is van korte lijnen en directe contacten. Beseft wordt dat de komende jaren nog veel in ontwikkeling is en dat een aantal zaken nog verder ingericht moet worden. Maar ook wordt beseft dat er voldoende garanties zijn dat de basis van samenwerken en communicatie goed is. In de zomer van 2013 passeerde de statutenwijziging van de stichting bij de notaris. Daarmee wordt de stichtingsvorm van het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs bekrachtigd. Belangrijk argument is verder dat er zorg gedragen diende te worden voor de continuïteit van personeel en de daaraan verbonden verantwoordelijkheden. Het nieuwe samenwerkingsverband gaat verder onder de naam Samenwerkingsverband Rivierenland. Het bestuur benoemt een directeur die leiding geeft aan de dagelijkse gang van zaken binnen het samenwerkingsverband, die belast is met de voorbereiding en uitvoering van het beleid en de activiteiten van het samenwerkingsverband en die bevoegd is alle daarvoor noodzakelijke handelingen te verrichten.

4

In dit hoofdstuk is de tekst van de statutenwijziging gebruikt in de vorm van een samenvatting. Dat betekent dat aan de tekst in dit hoofdstuk geen juridische consequenties verbonden mogen worden.


17

De directeur geeft leiding aan het personeel dat is verbonden aan het samenwerkingsverband en verantwoordelijk is voor het op elkaar afstemmen van het ondersteuningsbeleid. Het bestuur oefent zijn taken uit op basis van een toeziend bestuursconcept en fungeert als intern toezichthouder. In dat kader ziet het bestuur toe op de uitvoering van de taken en de uitoefening van de bevoegdheden welke door het bestuur aan de directeur zijn gemandateerd en staat zij de directeur met raad terzijde. Het bestuur stelt voor de directeur een managementstatuut vast.

2.3

Doelstellingen conform stichtingsakte

In de stichtingsakte worden in aansluiting op de Wet passend onderwijs de volgende doelstellingen geformuleerd: a. het vormen en in stand houden van een regionaal samenwerkingsverband in de zin van artikel 17a lid 2 van de Wet op het voortgezet onderwijs; b. het realiseren van een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen alle scholen; c. het realiseren dat zoveel mogelijk van de in voormelde regio woonachtige leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken; d. een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs te krijgen voor in voormelde regio woonachtige leerlingen die extra ondersteuning behoeven.

2.4

Werkwijze conform stichtingsakte

Hieronder wordt aangegeven hoe het samenwerkingsverband het voornoemde doel wenst te bereiken en wel door: a. de gezamenlijke besluitvorming over de wijze van verdelen en toewijzen van de ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen aan de scholen; b. het vaststellen van een ondersteuningsplan en (financieel) jaarverslag; c. het beoordelen van de toelaatbaarheid van leerlingen tot het voortgezet speciaal onderwijs op verzoek van het bevoegd gezag van een school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven; d. het adviseren over de ondersteuningsbehoefte van een leerling op verzoek van het bevoegd gezag van een school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven; e. het in standhouden van een permanente commissie leerlingenzorg; f. andere middelen die aan het doel van de stichting dienstbaar kunnen zijn.

2.5 Deelnemende bevoegde gezagen en scholen Aangesloten kunnen slechts zijn het bevoegd gezag van de scholen die in de regio gevestigd zijn dan wel het bevoegd gezag van een school voor voortgezet speciaal onderwijs of een school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de wet op de expertisecentra, waarvan de vestiging of vestigingen zijn gelegen buiten het gebied van een samenwerkingsverband doch die wensen deel te nemen aan het onderhavige samenwerkingsverband. Bovenstaand leidt tot twee groepen bevoegde gezagen. De eerste groep betreft de bevoegde gezagen die gevestigd zijn in de regio. Het gaat dan om de volgende bevoegde gezagen: a. Stichting voor Openbaar Voortgezet Onderwijs Wageningen b. Stichting O.R.S. Lek en Linge Culemborg c. Stichting Helicon Opleidingen d. Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs voor Culemborg en omgeving e. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Tiel f. Stichting MeTander g. Stichting Oosterwijs Naast deze 7 besturen participeert ook het bestuur van de Stichting (voortgezet) speciaal onderwijs De Brouwerij. Dit bestuur maakt gebruik van de opting-inregeling. Deze regeling is bestemd voor besturen van scholen voor speciaal onderwijs buiten het werkgebied, waar leerlingen staan ingeschreven die

18


wonen in een van de gemeenten van het samenwerkingsverband. Het staat vrij aan het bestuur van De Brouwerij om te participeren aan alle activiteiten van het samenwerkingsverband. Bestuurlijk is afgesproken dat zij deelnemen aan alle bestuursvergaderingen; met dien verstande dat het SWV Rivierenland heeft besloten aan de opting-inbesturen geen stemrecht toe te kennen.5 De deelnemende scholen voor voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs: 1. Pantarijn SGM 2. ORS Lek en Linge 3. Helicon Opleidingen 4. Koningin Wilhelmina College 5. RSG Lingecollege 6. Cambier van Nootenschool 7. De Sonnewijser

2.6

Samenstelling bestuur

a. de stichting kent een bestuur en een directeur, die belast zijn met door het bestuur gemandateerde bevoegdheden; b. het bestuur bestaat uit zoveel leden als er aangeslotenen zijn; c. de bestuurders worden benoemd door het bestuur met dien verstande dat slechts één afgevaardigde van een aangesloten bestuur tot bestuurslid kan worden benoemd; d. het bestuur wijst uit zijn midden een secretaris aan. Het bestuur kent een onafhankelijke voorzitter. De onafhankelijke voorzitter wordt door het bestuur in functie benoemd. Onder een onafhankelijke voorzitter wordt verstaan: een afgevaardigde van een aangeslotene die, om onafhankelijk van de (schoolbestuurlijke) belangen van die aangeslotene te kunnen fungeren, die aangeslotene op geen enkele wijze ten aanzien van het samenwerkingsverband vertegenwoordigt of kan vertegenwoordigen. De voorzitter heeft geen stemrecht; e. tot bestuurslid is niet benoembaar de directeur.

2.7 Taken en bevoegdheden bestuur en directeur In de statuten zijn de volgende taken en bevoegdheden vastgelegd: a. het bestuur is belast met het besturen van de stichting; b. het bestuur benoemt een directeur die leiding geeft aan de dagelijkse gang van zaken binnen het samenwerkingsverband en die belast is met de voorbereiding en uitvoering van het beleid en de activiteiten van het samenwerkingsverband en bevoegd alle daarvoor noodzakelijke handelingen te verrichten; c. de directeur geeft leiding aan het personeel dat is verbonden aan het samenwerkingsverband en is verantwoordelijk voor het op elkaar afstemmen van het ondersteuningsbeleid; d. het bestuur alsmede de voorzitter en de secretaris mandateren het bestuur en beheer over het samenwerkingsverband aan na te melden directeur met binnen het managementstatuut nauwkeurig omschreven grenzen en voor zover het niet betreft bevoegdheden die zijn voorbehouden aan het bestuur; e. het bestuur stelt voor de directeur een managementstatuut vast waarbinnen hij zijn taken en bevoegdheden dient uit te oefenen; f. het bestuur oefent zijn taken uit op basis van een toeziend bestuursconcept en fungeert als intern toezichthouder. In dat kader ziet het bestuur toe op de uitvoering van de taken en de uitoefening van de bevoegdheden welke door hem aan de directeur zijn gemandateerd en staat hij de directeur met raad terzijde.

5

In het werkgebied van SWV Rivierenland bevindt zich een school voor voortgezet onderwijs die behoort tot het Reformatorisch Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs. Het gaat om het Lodenstein College te Kesteren. Op directieniveau is er in 20132014 overleg geweest en is afgesproken dat indien gewenst er overleg met het SWV Rivierenland plaatsvindt over bijvoorbeeld de overdracht van gegevens van leerlingen en de continuïteit van de leer- en ondersteuningslijn. Verder maakt het Lodenstein College gebruik van dezelfde instellingen voor jeugdhulp. Het Reformatorisch Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs voert daartoe OOGO met de zes gemeenten. SWV Rivierenland neemt tijdens dat overleg deel als toehoorder.


19

2.8

Besluitvorming door het bestuur

Het bestuur neemt in ieder geval beslissingen op de volgende terreinen: a. goedkeuring en vaststelling van de strategische doelstellingen van de stichting (missie en visie); b. goedkeuring en vaststelling van het ondersteuningsplan en de (meerjaren)begroting van het samenwerkingsverband; c. vaststelling van het jaarverslag van de stichting; d. vaststelling van het managementstatuut alsmede vaststelling van eventuele kaders voor de directeur; e. de aanwijzing van de registeraccountant; f. het toezicht op de naleving van de wettelijke verplichtingen en op de naleving van de vigerende code voor goed bestuur als bedoeld in artikel 103 lid 1 a van de Wet op het voortgezet onderwijs en de afwijkingen van die code; g. het toezicht op de rechtmatige verwerving en doelmatige besteding en aanwending van de middelen van het samenwerkingsverband verkregen op grond van de Wet op het voortgezet onderwijs; h. aanvraag van faillissement van de stichting en van surseance van betaling; i. benoeming of ontslag en vaststelling of wijziging van de arbeidsvoorwaarden van de directeur van het samenwerkingsverband; j. wijziging van de statuten, tot fusie of splitsing van de stichting en ontbinding van de stichting, waaronder begrepen bestemming van een eventueel batig saldo.

2.9 Besluitvorming In verband met de besluitvorming in het SWV Rivierenland zijn o.a. de volgende afspraken gemaakt: a. om rechtsgeldige besluiten te kunnen nemen, is vereist dat tweederde van het aantal in functie zijnde bestuursleden aanwezig of vertegenwoordigd is; b. bestuursleden kunnen zich ter vergadering door een schriftelijk gevolmachtigde medebestuurder laten vertegenwoordigen; c. de oproep geschiedt schriftelijk door of namens de voorzitter, ten minste zeven dagen vóór de vergadering zal worden gehouden en bevat een opgave van de onderwerpen, welke ter vergadering in behandeling zullen komen. Over niet in de oproep vermelde onderwerpen kunnen geen besluiten genomen worden, tenzij het voltallige bestuur aanwezig is en het besluit met algemene stemmen wordt genomen; d. de directeur woont de vergaderingen van het bestuur bij en heeft een adviserende stem; e. ieder lid van het bestuur brengt één stem uit, zulks met uitzondering van de (onafhankelijk) voorzitter; f. stemming geschiedt mondeling, tenzij een of meer leden een schriftelijke stemming wensen; g. alle besluiten worden genomen met volstrekte meerderheid van de ter vergadering uitgebrachte geldige stemmen, tenzij in deze statuten anders is bepaald. Blanco stemmen worden geacht niet te zijn uitgebracht. Bij staking van stemmen vindt een herstemming plaats. Indien de stemmen wederom staken wordt het voorstel geacht te zijn verworpen.

2.10 Geschillenregeling en bezwaaradviescommissie Het samenwerkingsverband is aangesloten bij een landelijke geschillencommissie ter beslechting van besluitvormingsgeschillen en/of handelingen in het kader van het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband is tevens aangesloten bij de landelijke bezwaaradviescommissie die adviseert over bezwaarschriften betreffende beslissingen van het samenwerkingsverband over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het voortgezet speciaal onderwijs (zie ook hoofdstuk 5 en 8).

2.11 Medezeggenschap medewerkers In nauw overleg met de medewerkers wordt er vorm gegeven aan de medezeggenschap van medewerkers die in dienst zijn van het SWV Rivierenland. Bestuur van het SWV Rivierenland is zich bewust van haar taak als werkgever om dit op een juiste wijze vorm te geven.

20


2.12 Het ondersteuningsplan Het SWV Rivierenland volgt ten aanzien van de inhoud van het Ondersteuningsplan de Wet passend onderwijs en naar aanleiding hiervan ontworpen formats en handreikingen. Verder zijn de volgende afspraken van belang: a. het bestuur stelt tenminste eenmaal in de vier jaar een ondersteuningsplan vast;6 b. het bestuur zendt het voorstel voor het ondersteuningsplan aan de burgemeester en wethouders van de gemeenten van de regio van het samenwerkingsverband en voert met hen een op overeenstemming gericht overleg. De betreffende burgemeesters en wethouders en het bestuur stellen hiertoe gezamenlijk een overlegprocedure vast welke procedure in ieder geval een geschillenregeling dient te bevatten (zie verder hoofdstuk 9); c. het bestuur overlegt over het voorstel voor het ondersteuningsplan met het landelijk samenwerkingsverband als bedoeld in artikel 17a lid 16 van de Wet op het voortgezet onderwijs, waarvan de regio geheel of gedeeltelijk samenvalt met de regio van het onderhavige samenwerkingsverband; d. het bestuur zendt het voorstel voor het ondersteuningsplan, nadat het in lid 2 en lid 3 vermelde overleg heeft plaats gehad, tijdig ter instemming aan de ondersteuningsplanraad; e. het bestuur stelt, doch niet voordat instemming van de ondersteuningsplanraad is verkregen en niet voordat het overleg bedoeld in b. en c. van dit artikel heeft plaatsgevonden, het definitieve ondersteuningsplan vast; f. de directeur draagt er zorg voor dat het definitieve ondersteuningsplan tijdig wordt toegezonden aan de onderwijsinspectie.

2.13 Ondersteuningsplanraad De wet passend onderwijs schrijft voor dat een samenwerkingsverband de beschikking heeft over een ondersteuningsplanraad. Daarover gelden de volgende afspraken: a. het samenwerkingsverband stelt tevens een ondersteuningsplanraad in. Het bestuur stelt een reglement vast voor de ondersteuningsplanraad met inachtneming van de bepalingen van de Wet Medezeggenschap op Scholen; b. de ondersteuningsplanraad bestaat uit leden die worden afgevaardigd uit en door de leden van de afzonderlijke medezeggenschapsraden van de scholen en wel zodanig dat het aantal leden gekozen uit personeel en uit ouders en leerlingen elk de helft van het aantal leden van de ondersteuningsplanraad bedraagt; c. de ondersteuningsplanraad kan uit een kleiner aantal leden bestaan dan het aantal afzonderlijke medezeggenschapsraden van de scholen; d. het samenwerkingsverband behoeft de voorafgaande instemming van de ondersteuningsplanraad met betrekking tot de vaststelling of wijziging van het ondersteuningsplan.

2.14 Medezeggenschap en het schoolondersteuningsprofiel De aangeslotenen van het samenwerkingsverband zijn verplicht de afzonderlijke medezeggenschapsraden van de scholen vooraf in de gelegenheid te stellen om advies uit te brengen over elk door de aangeslotenen te nemen besluit met betrekking tot de vaststelling of wijziging van het schoolondersteuningsprofiel.

2.15 Privacyreglement en informatievoorziening aan ouders 1. Het samenwerkingsverband stelt een privacyreglement vast waarin staat vermeld wie en op welke wijze persoonsgegevens in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens mogen worden verwerkt, hoe de beveiliging van de gegevens plaats dient te vinden en welke rechten (inzage, correctie, vernietiging) betrokkenen hebben. Het privacyreglement dient passende waarborgen te bieden ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen onder meer tegen misbruik van de

6

Dit ondersteuningsplan wordt vastgesteld voor een periode van twee schooljaren en heeft dus een looptijd tot en met 31 juli 2016.


21

gegevens, tegen het verwerken van onjuiste gegevens en om te voorkomen dat persoonsgegevens worden verwerkt voor een ander doel dan het doel waarvoor ze verzameld zijn. 2. Het samenwerkingsverband verstrekt van élk advies aan het bevoegd gezag van de school over een leerling aangaande de ondersteuningsbehoefte van die betreffende leerling een afschrift aan de ouders.

2.16 Overlegstructuur Voor het goed functioneren van het samenwerkingsverband functioneren de volgende overlegorganen: Overleggen direct in aansluiting met de wettelijke taakstelling: • de bestuursvergadering; • overleggen van de medezeggenschapsraad; • de overleggen van de ondersteuningsplanraad; • de overleggen van de medezeggenschapsraden over het schoolondersteuningsprofiel. Overleggen in verband met beleidsvoorbereiding en uitvoering: • netwerk van zorgcoöordinatoren; • werkgroepen bestuur. Overleggen ter versterking van de ondersteuningsstructuur van de scholen: • netwerk van zorgcoördinatoren; • netwerk van gedragsdeskundigen. Overleggen met gemeente(n) en instellingen voor jeugdhulp: • het op overeenstemming gerichte overleg met gemeente(n) en bestuur samenwerkingsverband; • de voorbereidende overleggen met ambtenaren en directeur samenwerkingsverband. Overleggen in verband met ondersteuningsbeslissingen leerlingen: • toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO; • commissie passend onderwijs Rivierenland. In de hiernavolgende hoofdstukken in dit ondersteuningsplan zal op deze overleggen nader worden ingegaan en zal aangegeven worden welke taakstelling, functie en samenstelling deze kennen.

22


Hoofdstuk 3 De regio in beeld 3.1 Inleiding Het SWV Rivierenland gaat in de komende jaren voor de inrichting van passend onderwijs een belangrijke regionale functie vervullen. Voor de toekomstige schoolloopbaan van leerlingen wordt een aantal belangrijke beslissingen genomen en worden er maatregelen voorbereid die er voor moeten zorgen dat er voor iedere leerling een passende plaats is in het onderwijs. Tegelijkertijd wil Rivierenland ook de samenwerking met de gemeenten en de instellingen voor jeugdhulp verbeteren om op die manier te zorgen voor een dekkend aanbod van onderwijs en jeugdhulp. Het is de bedoeling dat er dan geen leerling meer tussen de wal en het schip terecht komt. Gezien deze regionale optiek is het van belang om in dit ondersteuningsplan aandacht te geven aan de huidige kwantitatieve onderwijssituatie in de regio. Op basis van die gegevens komen we vervolgens tot een aantal conclusies, die bruikbaar zijn bij de verdere inrichting van het ondersteuningsplan.

3.2

Kwantitatieve gegevens leerlingen

Gemeenten De volgende zes gemeenten behoren tot het SWV Rivierenland: 1. Buren 2. Culemborg 3. Geldermalsen 4. Neder-Betuwe 5. Neerrijnen 6. Tiel Aantallen leerlingen Totaal aantal leerlingen voortgezet onderwijs dat in de regio woonachtig is: 9.283. Totaal aantal leerlingen ingeschreven op de scholen voor voortgezet onderwijs van het SWV Rivierenland: 8.487.


23

Deelname aan lwoo en pro LWOO

% reg

% land

PrO

% reg

% land

1-10-2010

1.228

15,05%

10,13%

227

2,78%

2,75%

1-10-2011

1.239

14,96%

10,42%

231

2,79%

2,76%

1-10-2012

1.264

14,89%

10,69%

230

2,71%

2,85%

Constatering a. Het aantal leerlingen dat in SWV Rivierenland het praktijkonderwijs bezoekt komt overeen met het landelijk gemiddelde. Het aantal leerlingen dat deelneemt aan het lwoo is echter beduidend hoger dan het landelijk gemiddelde. De afwijking van het landelijk gemiddelde bedraagt bijna 40%. In aantallen leerlingen gaat het dan om ongeveer 350 leerlingen die boven het landelijk gemiddelde deelnemen aan het lwoo. Aantal leerlingen met een rugzak cluster 3 en 4 cluster 4

cluster 3

Totaal

% reg

% land

63

22

85

1,04%

1,64%

1-10-2010 1-10-2011

70

27

97

1,17%

1,84%

1-10-2012

77

28

105

1,24%

2,08%

Constatering b. Het aantal leerlingen met een rugzak voor de clusters 3 en 4 bevindt zich onder het landelijk gemiddelde. Over de afgelopen drie jaren is wel een lichte stijging waarneembaar, maar die is minder sterk dan landelijk. Als de regio op het landelijk gemiddelde gescoord zou hebben dan hadden er per 1 oktober 2012 176 leerlingen de beschikking moeten hebben over een rugzak en de regio heeft er per 1 oktober 2012: 105. Ook hier is sprake van een verschil van ruim 40% in vergelijking met het landelijke gemiddelde. Spreiding van rugzakleerlingen op scholen/locaties Naam school/locatie

Plaats

Aantal

Rugzak

%

De Sonnewijser VSO

Tiel

98

nvt

nvt

Cambier van Nootenschool VSO

Tiel

85

nvt

nvt

Roeland-Berk en Beukschool

Tiel

1

nvt

nvt 2,9%

Helicon Opleidingen

Neder-Betuwe

278

8

Pantarijn SGM

Neder-Betuwe

277

8

2,9%

Koningin Wilhelmina College

Culemborg

1667

21

1,3%

ORS Lek en Linge

Culemborg en Geldermalsen

3469

49

1,4%

RSG Lingecollege

Tiel

2796

20

0,7%

In bovenstaande tabel zien we de deelname van rugzakleerlingen op de onderscheiden scholen voor voortgezet onderwijs. Constatering c. We stellen vast dat er een spreiding is in het gebruik van de rugzak over de scholen en dat in de plaatsen Neder-Betuwe, Geldermalsen en Culemborg relatief meer leerlingen gebruik maken van de rugzak dan in Tiel. Deelname aan voortgezet speciaal onderwijs 1-10-2010

vso cat. 11

vso cat 2

vso cat 3

totaal

% reg

% land

281

7

40

328

4,02%

3,28%

1-10-2011

288

9

36

333

4,02%

3,39%

1-10-2012

294

10

39

343

4,04%

3,50%

1 Deze categorieën verwijzen naar de drie bekostingingscategorieën en wel de volgende: vso-categorie 1 (cluster 4, ZMLK, langdurig zieke leerlingen), vso categorie 2 (lichamelijk gehandicapt), vso categorie 3 (meervoudig gehandicapt).

24


Constatering d. De deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs ligt aanmerkelijk boven het landelijk gemiddelde. Indien het SWV Rivierenland een deelnamepercentage zou hebben conform het landelijk gemiddelde, dan was de deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs per 1-10-2012: 297 leerlingen (3,50% van 8484 leerlingen. Er namen echter op 1-10-2012: 343 leerlingen deel aan het voortgezet speciaal onderwijs; een verschil van 46 leerlingen in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Spreiding van de leerlingen voortgezet speciaal onderwijs In totaal namen per 1 oktober 2012 343 leerlingen, die wonen in de gemeenten van het samenwerkingsverband, deel aan het voortgezet speciaal onderwijs. In het samenwerkingsverband bezoeken 156 leerlingen de twee scholen voor voortgezet speciaal onderwijs in Tiel. Dat betekent dat 187 leerlingen een school voor voortgezet speciaal onderwijs bezoeken buiten het werkgebied. In totaal gaat het dan om 32 scholen buiten het gebied. Overigens gaat het hier uitsluitend om leerlingen met categorieën1, 2 en 3 in de clusters 3 en 4. Wanneer we leerlingen uit cluster 1 en 2 daar bij betrekken dan gaat het om nog meer scholen. Constatering e. Geconstateerd wordt dat er een relatief grote groep leerlingen buiten het werkgebied van het samenwerkingsverband een school voor voortgezet speciaal onderwijs bezoekt. Totaal aantal geïndiceerde leerlingen Op basis van het voorgaande kunnen we ook een overzicht geven van het totaal aantal geïndiceerde leerlingen in het werkgebied. We gaan daarbij uit van de teldatum 1 oktober 2012. Indicatie

Aantal

lwoo

1236

pro

231

rugzak cluster 3 en 4

104

vso (cluster 3 en 4)

347

cluster 1 en 22 Totaal

57 1975

Het gaat dus in totaal om 1975 leerlingen met een indicatie. Op het totaal aantal leerlingen in voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs (8484 + 347 = 8831) gaat het dan om: 22,4% van het totaal aantal leerlingen. Dit percentage ligt aanmerkelijk hoger dat het landelijk percentage voor alle geïndiceerde leerlingen. Volgens het rapport Kengetallen Passend Onderwijs (Kohnstamm Instituut, 2013) ligt dat percentage op 18,1%.

3.3 Reflectie In het schooljaar 2012-2013 heeft een werkgroep personeel/financiën gefunctioneerd. Deze groep werd ondersteund door Bureau Infinite Financieel. De werkgroep heeft in mei 2013 gerapporteerd aan het bestuur van het SWV Rivierenland. Het rapport van de werkgroep heeft een belangrijke functie bij de samenstelling van dit ondersteuningsplan in het algemeen en bij de opstelling van de begroting in het bijzonder. Die reflectieve opmerkingen sluiten aan bij de constateringen in dit hoofdstuk. a. Het aantal rugzakleerlingen ligt lager dan landelijk gemiddeld en wel met ongeveer 30%. Het huidige systeem van rugzakfinanciering eindigt op 1 augustus 2014. SWV Rivierenland moet vanaf dat moment de extra ondersteuning van dit type leerlingen zelf organiseren en bekostigen uit de extra middelen die men gaat ontvangen. Doordat de deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs relatief hoog is, blijven er, tenzij er hierin wijziging optreedt, relatief weinig middelen over om de voormalige rugzakleerlingen te ondersteunen.

2 Het samenwerkingsverband is niet financieel verantwoordelijk voor de leerlingen in cluster 1 en 2. Voor het totaalzicht op het aantal geïndiceerde leerlingen is het interessant deze groep wel mee te nemen. Temeer daar dan ook de vergelijking mogelijk is met de cijfers uit het rapport Kengetallen Passend Onderwijs (Kohnstamm Instituut).


25

b. Elk samenwerkingsverband ontvangt in de toekomst een zelfde bedrag per leerling om extra ondersteuning en deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs te bekostigen (verevening). SWV Rivierenland kent hieraan nu een bovengemiddelde deelname. Het negatieve financiële effect van de verevening wordt geleidelijk merkbaar in de schooljaren vanaf 2016. c. De lwoo- en pro-bekostiging van én indicering voor deze leerlingen komen per 1 augustus 2015 onder verantwoordelijkheid van het SWV Rivierenland. Volgens de huidige voorstellen voor een wetswijzing inzake lwoo en pro is er per 1 januari 2016 sprake van een regiobudget per samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs op basis van een percentage lwoo-pro leerlingen ten opzichte van alle leerlingen op 1 oktober 2012. In SWV Rivierland ligt de deelname aan lwoo bijna 50% hoger dan het landelijk gemiddelde. De deelname aan pro ligt op het landelijk gemiddelde. d. De huidige deelname aan het vso en het lwoo vraagt om een nadere analyse van de leerlingstromen. Hoe is de schoolloopbaan van deze leerlingen? Hoe zit het met de instroom in het vso en in lwoo en van welke school voor basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs en regulier voortgezet onderwijs zijn ze afkomstig? Deze en andere vragen zijn van belang bij het op zoek gaan naar een verklaring van het relatief hoge deelname aan vso en lwoo.

3.4

Kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen

In dit ondersteuningsplan worden een groot aantal ambities, doelstellingen en activiteiten beschreven die er alle gericht zijn zoveel mogelijk leerlingen passend onderwijs te bieden. Uit de missie komt naar voren dat de hulp in de toekomst zo tijdig mogelijk, in een zo licht mogelijke vorm en zo dicht mogelijk bij de leerling moet plaatsvinden. Deze missie vraagt natuurlijk om een verdere concretisering naar meer kwantitatieve doelstellingen. In deze paragraaf wordt daartoe een aanzet geformuleerd.

26


Door het samenwerkingsverband gaat gewerkt worden met een jaarlijkse cyclus van activiteitenplan en verslagen. In die documenten wordt uiteraard ook ingegaan op de geboekte kwantitatieve resultaten op de beleidsterreinen van passend onderwijs. Indien daar aanleiding toe is worden de kwantitatieve doelstellingen worden bijgesteld. Voor de komende vier jaar worden de volgende kwantitatieve doelstellingen geformuleerd: • het aantal thuiszitters wordt met 50% verminderd. Het gaat hier om leerplichtige jongeren in het VO tussen de elf en de zestien jaar of jongeren van zestien of zeventien jaar met kwalificatieplicht die: vier weken verzuimen, zonder dat zij ontheffing hebben van de leerplicht respectievelijk vrijstelling van geregeld schoolbezoek of wegens het volgen van ander onderwijs. Dankzij gerichte maatregelen en een intensieve samenwerking tussen onderwijs, leerplicht en instellingen voor jeugdhulp wordt gericht gewerkt om het aantal thuiszitters te verminderen. Aanvullend hierop wordt voor de bovenschoolse voorziening de criteria aangepast, zodat leerlingen uit het VO hier terecht kunnen voor de eerste opvang, waarna een traject ingezet wordt voor de voortzetting van het onderwijs passend bij de leerling. • het aantal leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs op landelijk gemiddelde. Leerlingen vanuit dit samenwerkingsverband nemen boven het landelijk gemiddelde deel aan het voortgezet speciaal onderwijs. De deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs ligt aanmerkelijk boven het landelijk gemiddelde. Op 1-10-2012 namen 343 leerlingen(4,04%) deel aan het voortgezet speciaal onderwijs. Het landelijk gemiddelde lag op 3,50%. Streven voor de komende vier jaar is in ieder geval dat de deelname op dat landelijke gemiddelde komt te liggen. Dat betekent een kwantitatieve daling van ongeveer 40 leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs. Op dit te bereiken worden o.a. de volgende instrumenten ingezet: een effectieve screening door de toelaatbaarheids-


27

commissies, middels terugplaatsing van leerlingen vanuit het voortgezet speciaal onderwijs naar het regulier voortgezet onderwijs, de uitbreiding van de deelname aan middenarrangementen. • het aantal leerlingen in de bovenschoolse voorziening stabiliseert. In de Bovenschoolse voorziening van het samenwerkingsverband worden tijdelijk leerlingen geplaatst, omdat er sprake is van gedrag dat de schoolloopbaan niet bevordert en waarbij ook sprake is van een risico voor de veiligheid van personeel en andere leerlingen. Het is niet de bedoeling dat het aantal leerlingen dat in de voorziening groeit. Daarbij wordt uitgegaan van het aantal leerlingen dat deelnam aan de voorziening in het schooljaar 2013-2014. Daarnaast formuleren we nog een kwalitatieve doelstelling: • de versterking van de kwaliteit van de basisondersteuning. Het samenwerkingsverband kiest nadrukkelijk voor een sterke basisondersteuning en verwacht dat daarmee dat een groter aantal leerlingen met ondersteuningsbehoefte binnen het regulier onderwijs opgevangen kan worden. Professionalisering, versterking van preventie en samenwerking met instellingen voor jeugdhulp zijn belangrijke instrumenten om dit te bereiken. Een kwalitatief goede basisondersteuning staat garant dat minder leerlingen gebruik gaan maken van bovenschoolse voorzieningen of van het voorgezet speciaal onderwijs.

28


Hoofdstuk 4 Basisondersteuning en de schoolondersteuningsprofielen van de scholen 4.1 Inleiding De wet passend onderwijs geeft aan dat iedere school een schoolondersteuningsprofiel moet hebben. Daarin geeft de school aan welke maatregelen genomen worden voor alle leerlingen en voor de leerlingen die extra ondersteuning behoeven (artikel 1, lid 2). Het profiel wordt voor een periode van maximaal vier jaar vastgesteld door het bevoegd gezag. De medezeggenschapsraad van de school heeft een adviesrecht bij de vaststelling. In dit hoofdstuk geven we een beschrijving van de werkwijze die gevolgd is in dit samenwerkingsverband en welke ambities de scholen hebben voor de komende periode. Een van de kernvragen die daarbij aan de orde is, is de vraag naar de mate waarin het SWV Rivierenland in staat is om alle leerlingen met ondersteuningsvragen ook daadwerkelijk die ondersteuning te kunnen bieden. Met andere woorden; is er sprake van een dekkende ondersteuningsstructuur?

4.2 Basisondersteuning Onder basisondersteuning verstaat het samenwerkingsverband het afgesproken geheel van preventieve en licht curatieve interventies die binnen de ondersteuningsstructuur van de school – eventueel samen met ketenpartners – planmatig en op een overeengekomen kwaliteitsniveau worden uitgevoerd. In de afgelopen twee schooljaren heeft het SWV Rivierenland gewerkt aan de ontwikkeling van het basisniveau van het schoolondersteuningsprofiel. In hoofdstuk 1 bij het onderdeel de missie van het SWV Rivierenland is al aangegeven dat gekozen wordt voor een algemene en gemeenschappelijke basis voor alle scholen. Men kiest niet voor een vergaande vorm van specialisatie van het ondersteuningsaanbod. Met ondersteuning van het AVS professionaliserings- en innovatiecentrum is gewerkt in het kader van het project ‘Leerling bij de les’. Onderdeel daarvan was dat ieder team van de betrokken scholen heeft


29

deelgenomen aan een studiedag om zich te oriënteren en te bezinnen op de opvangmogelijkheden voor leerlingen met ondersteuningsvragen. Tijdens die studiedagen stonden diverse orthobeelden van leerlingen centraal. Steeds werden daarbij vragen gesteld of de school in staat is een dergelijk vraag aan te kunnen. Deze vraag is van belang in verband met de invulling van de zorgplicht en de vaststelling van het niveau van het schoolondersteuningsprofiel.

4.2.1 Basisniveau van het schoolondersteuningsprofiel Het basisniveau van het schoolondersteuningsprofiel beschrijft de competenties die leraren zouden moeten bezitten in het omgaan met verschillen tussen leerlingen. Scholen kunnen leerlingen met verschillen op grond van dit basisniveau opnemen zonder daarvoor een beroep te hoeven doen op het ondersteuningsbudget van het samenwerkingsverband. Natuurlijk zal het in de school niet alleen aankomen op de competenties van de leraren, maar ook op een basisniveau van een ondersteuningsstructuur van de school als geheel. In het Referentiekader Passend Onderwijs is door de besturenorganisaties, in directe aansluiting op de wet passend onderwijs, een aantal uitgangspunten en referenties omschreven. Deze referenties sluiten ook aan op de uitspraken over de visie en de missie van dit samenwerkingsverband. Deze referenties zijn een goede basis voor de inrichting van de basisondersteuning in het schoolondersteuningsprofiel. Het gaat o.a. om de volgende referenties: • de school heeft zicht op de ontwikkeling van alle leerlingen en werkt opbrengstgericht; • de school werkt handelingsgericht en versterkt de handelingsbekwaamheid en competenties van haar personeel in het licht van passend onderwijs; • de school heeft een goed pedagogisch klimaat en is fysiek en sociaal veilig voor leerlingen en leraren; • de school neemt leerlingen zorgvuldig aan en draagt leerlingen zorgvuldig over; • de school werkt samen met kernpartners uit de jeugdhulp aan een effectieve ondersteuningsstructuur; • de school heeft de verantwoordelijkheid van leerling, ouders, leraren en ondersteuners voor de ontwikkeling van de leerling vastgelegd; • de school stelt jaarlijks de effectiviteit van de ondersteuning en begeleiding vast; • de school heeft een ondersteuningsprofiel waarnaar verwezen wordt in het schoolplan; • de school zorgt ervoor dat de ouders goed geïnformeerd zijn over de ondersteuningsmogelijkheden van de leerlingen met hulpvragen. Het is onmogelijk te veronderstellen dat alle competenties op goed of op excellent niveau in elke leraar aanwezig zullen zijn of zelfs mogelijk zullen zijn. Elke leraar behoort een houding van permanente ontwikkeling en groei ten aanzien van de competenties te hebben. Het totaal aan competenties dient wel in het team aanwezig te zijn, gekoppeld aan een cultuur binnen het team om elkaar daarin te ondersteunen en verder te helpen. Er moet dus sprake zijn van een professioneel lerend team. Als het gaat om de bekwaamheidseisen, conform de wet beroepen in het onderwijs die in algemene zin aan de leraren in het voortgezet onderwijs worden gesteld, onderscheiden we een zevental competenties: • interpersoonlijke competentie; • pedagogische competentie; • vakinhoudelijke en didactische competentie; • organisatorische competentie; • competentie in het samenwerken met collega’s; • competentie in het samenwerken met de omgeving; • competentie in reflectie en ontwikkeling. Deze zeven competenties worden in dit ondersteuningsplan niet verder uitgewerkt, maar dienen wel als referentiekader van handelen en voor de opbouw van een professionaliseringplan over de implementatie van passend onderwijs.

30


In aansluiting op de wet passend onderwijs is het SWV Rivierenland ervan overtuigd dat de leerling, niet per se gelabeld en/of geïndiceerd hoeft te worden, maar dat op maat het juiste en meest passende onderwijs en ondersteuningsaanbod geboden moet worden. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat er vooral behoefte is aan de inzet van preventieve interventies.

4.2.2 Basisvoorwaarden Leraar zijn in het onderwijs van nu is een complex en veeleisend vak. Je moet daar als persoon geschikt voor zijn en een natuurlijke aanleg hebben in het omgaan met jongeren. Bovenop die basis zijn het kunnen scheppen van betekenisvolle relaties in een stimulerend pedagogisch-didactisch klimaat en goed klassenmanagement basale kwaliteiten, die een leraar moet bezitten. Daarnaast moet een leraar licht curatieve interventies kunnen verkennen. Die basisvaardigheden en de interventies gaan wij hierna nader verkennen. I. Pedagogisch-didactische basisvaardigheden Onder de pedagogisch didactische basisvaardigheden rangschikken wij de volgende competenties: • Vaardig zijn in het vroegtijdig signaleren van mogelijke belemmeringen in de opvoeding en de (leer)ontwikkeling. • In staat zijn een pedagogisch klimaat te realiseren waarin verschillen herkend en erkend worden en waaraan het onderwijsleerproces is afgestemd. • Beschikken over didactische expertise en dus vaardig zijn in het toepassen van diverse instructiemodellen, planmatig werken, maar ook aanpassen van instructie en verwerking aan verschillen in leerstijl en leertempo. • Het groepsproces begrijpen en bewaken op basis van kennis van basisprincipes van groepsdynamica en positieve groepsvorming. II. Licht curatieve interventies Onder de licht curatieve interventies verstaat het SWV Rivierenland interventies als informatieverwerving, informatieverwerking en uitvoering, leer- en werkhouding en sociaal-emotioneel gedrag. Ieder aspect komt hierna aan de orde. 1. Informatieverwerving Leerlingen hebben moeite met het volgen en opnemen van informatie al dan niet door visuele en auditieve beperkingen. 2. Informatieverwerking en uitvoering Leerlingen hebben moeite met het organiseren van taken en activiteiten: uitstellen, ontwijken, niet weten hoe een taak aan te pakken, moeite met het afmaken van werk. Er kan sprake zijn van leerproblemen als dyslexie, dyscalculie, maar ook meer of minder verstandelijke mogelijkheden: snelle of juist trage verwerking van informatie, makkelijk of met moeite aanleren van routines. 3. Leer- en werkhouding Leerlingen hebben problemen in de studiehouding: concentratieproblemen, faalangst, moeite om stil te blijven zitten. Ze vertonen aandachtsproblemen: hebben moeite om bij de les te blijven, kunnen moeilijk aan het werk gaan. Er is sprake van motivatieproblemen: moeite met het kunnen leveren van inzet en uitblijven van doorzettingsvermogen of volharding. 4. Sociaal-emotioneel en gedrag Leerlingen hebben een zwak zelfbeeld of negatief zelfbeeld, zijn faalangstig, bang om fouten te maken. Leerlingen vertonen internaliserend afwijkend gedrag. Ze vertonen onhandig en angstig gedrag, of zijn teruggetrokken, eenzaam, gesloten en durven geen vragen te stellen, angst voor veranderingen, sombere stemming, ‘afwezige’ blik, vermijdingsgedrag. Of ze vertonen juist externaliserend gedrag: druk, grensoverschrijdend, zelfbepalend. Leerlingen hebben moeite met luisteren, zijn prikkelbaar, koppig, tonen weerstand en acceptatie van gezag blijft uit. Bovenstaande basisvoorwaarden geven een goede inhoudelijke onderbouwing van de ondersteuningsstructuur van de scholen. Tegelijkertijd geven ze ook een richting aan voor de inhoudelijke ontwikkeling van de schoolondersteuningsprofielen. Ook geven ze zicht op de terreinen die in de komende jaren verder verkend moeten worden in verband met de ontwikkeling en professionalisering van leraren.


31

4.2.3 Ondersteuningsstructuur SWV Rivierenland In hoofdstuk 1 (paragraaf 1.3) hebben wij de piramide van de ondersteuningsstructuur van het SWV Rivierenland weergegeven. Bij de opbouw van de piramide is de gelaagdheid van van de ondersteuning binnen de scholen van het SWV Rivierenland vooral benadrukt. We leggen daarin een sterk accent op het reguliere onderwijsaanbod in de basisondersteuning. Daarin wordt het merendeel van de ondersteuningsvragen van de leerlingen beantwoord. Via lichte, zware en middenarrangementen wordt de ondersteuningsstructuur verder ingericht.

4.2.4 Welke orthobeelden vallen onder het basisprofiel?

5.1 5. f 5.1 aalan 6. gs o 5.1 nru t st/ 7. c l 5.1 eerp once rob n 8. dy lem trati ep s dy rob sca lexie en lem ho lculie en og int elli ge nt

PP Dn AD os HD 3.

2.

4.1

4.1

ie ps pile .e 3.8

25

2.4

.s

lec

hth

ore

nd

Na de studiedagen over de orthobeelden is tijdens een studiedag in april 2013 van bestuur, directie en zorgcoöordinatoren van het SWV Rivierenland de vraag aan de orde gesteld welke ondersteuningsvragen van leerlingen cq. orthobeelden de scholen aankunnen. Deze vraag hangt direct samen met de resultaten van de studiedagen met de teams. Grafiek van de orthobeelden – vallend onder de lat – afgezet tegen kunde, ambitie, middengroep, grens van de scholen, ziet er als volgt uit:

20 15 10 5

0

-5

-10

Grens Middengrens Ambitie

-15

Kunde

Grafiek 1: orthobeelden SWV Rivierenland Tijdens die studiedag is vastgesteld dat de volgende orthobeelden passen in het basisprofiel: • ADHD • Faalangst • Onrust en concentratie • Leerproblemen • Dyslexie • Dyscalculie • Hoogintelligent • Slechthorend • Epilepsie • PDD nos. Het gaat hier om een aantal aanduidingen van wat de scholen in hun basisondersteuning aan kunnen. Uiteraard is een goed contact met de school van herkomst en de ouders noodzakelijk om een goed per-

32


spectief te kunnen bieden op de schoolloopbaan van de leerling. Tijdens die bespreking wordt nagegaan wat de zwaarte is van het orthobeeld, de noodzakelijke ondersteuning en de groepskenmerken van de klas, waar de leerling terecht komt. Aangaande een vijftal orthobeelden is er een andere, situationeel bepaalde, afspraak gemaakt. Die kan worden aangeduid met ‘ja, mits’. Aangaande deze problematieken willen de schoollocaties reageren op wat zich aandient. Het betreft de volgende vijf orthobeelden: • Lichamelijke handicap • Somatische klachten • Affectieve verwaarlozing • Gilles de la Tourette • Posttraumatische stressstoornis. Het SWV Rivierenland heeft gekozen voor een uniforme invulling van de schoolondersteuningsprofielen. Dit is passend bij de keuze om vooralsnog niet verder te differentiëren en te specialiseren. In het voorgaande is voldoende aangereikt voor de verdere ontwikkeling en versterking van de scholen en vooral voor de professionalisering van de leraar.

4.2.5 Kunnen we iedereen opvangen? Kernvraag voor ieder samenwerkingsverband is de vraag of we met de huidige structuur en afspraken in staat zijn om alle leerlingen op te vangen en of de ondersteuningsstructuur dus dekkend is. Deze vraag is urgent voor ieder verband omdat het de kern raakt van de doelstelling van passend onderwijs, namelijk leveren we een bijdrage aan de reductie van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs dan wel breiden we de opvangmogelijkheden in het regulier onderwijs voor leerlingen met ondersteuningsvragen uit? De Brouwerij heeft zich door middel van een opting-inbesluit toegevoegd aan het bestuur van ons samenwerkingsverband. Samen met de Sonnewijser en de Cambier van Nootenschool beschikt het SWV Rivierenland over aantal arrangementen, maar het is vooralsnog niet dekkend te noemen. In het bijzonder kan daarbij gewezen worden op het ontbreken van een voorziening cluster 4 voor de bovenbouw. Het bestuur van het SWV Rivierenland besluit op korte termijn een initiatief te nemen om met partners in overleg te treden en voorstellen te formuleren. Het overzicht is van essentieel belang voor de werkzaamheden in de komende twee jaar. Een en ander zal veel overleg vragen met scholen, maar vooral ook met instellingen voor jeugdhulp en gemeenten. Bij de evaluatie van dit ondersteuningsplan en bij de planning van het plan na 1 augustus 2016 komt de vraag naar ‘dekkendheid van het gebied’ opnieuw aan de orde.

4.2.6 Inzet middelen zware ondersteuning ambulante begeleiding Continuïteit inzet rugzak In verband met de continuïteit in ondersteuning en voor de inrichting van de begroting is het van belang dat een besluit genomen wordt over de inzet van de (voormalige) middelen van de rugzak na 1 augustus 2014. De rugzak wordt dan opgeheven en de middelen worden ter beschikking gesteld aan het nieuwe samenwerkingsverband (het schooldeel). De middelen voor de ambulante begeleiding wordt voor het schooljaar 2014-2015 ter beschikking gesteld aan de besturen van de scholen voor voortgezet onderwijs. Ten aanzien van het schooldeel en de inzet van ambulante begeleiding heeft het bestuur de volgende besluiten genomen: • een continuering van de financiële inzet van de rugzakmiddelen naar de scholen in 2014-2015; • idem ten aanzien van de inzet van de AB-middelen; • een analyse van de inzet van de AB-middelen. Ten aanzien van 2015-2016 geldt ten aanzien van de AB-middelen dat er sprake is van een herbestedingsverplichting. Het bestuur formuleert de opdracht aan de Werkgroep Financiën zich te buigen over de aanwending van de AB-middelen. Verder is de opdracht geformuleerd aan deze werkgroep om de


33

personele consequenties op de langere termijn te onderzoeken. Deze opdracht pas ook in het zogenaamde tripartiteakkoord over de inzet van personeel. Verantwoording inzet middelen voormalige rugzak Voor de inzet van de middelen uit de voormalige rugzak zijn nog de volgende opmerkingen relevant: • de wet passend onderwijs schrijft voor dat er voor leerlingen die gebruik maken van middelen uit de extra ondersteuning een ontwikkelingsperspectief opgesteld moet worden. Het bovenstaande besluit impliceert dat de scholen ontwikkelingsperspectieven moeten opstellen. In overleg met de zorgcoördinatoren worden daar nadere afspraken over gemaakt; • de ouders van de leerlingen die momenteel een rugzak hebben worden door de school schriftelijk geïnformeerd over de continuering van de inzet ervan. Daarin wordt ook aangegeven op welke wijze de ondersteuningsvraag van de leerling beantwoord wordt, hoe de betrokkenheid van de ouders daarbij is, de inzet van de ambulante begeleiding en wat de inhoud zal zijn van het ontwikkelingsperspectief; • de inzet van middelen zal, conform een format, verantwoord moeten worden aan het SWV Rivierenland. Daarin zal ook aangegeven worden welke resultaten geboekt zijn.

4.2.7 Inzet middelen lichte ondersteuning Hiervoor is geschetst op welke wijze de middelen vanuit de zware ondersteuning in het schooljaar 2014-2015 in gezet zullen worden. Het bestuur van het SWV Rivierenland heeft daarbij gekozen voor de continuïteit van de ondersteuning aan leerlingen met een rugzak. Daarnaast beschikt het SWV Rivierenlang per 2014-2015 over het budget lichte ondersteuning. Met deze middelen worden in feite de werkzaamheden van het voormalige SWV VO Rivierenland voortgezet. Naast de bekende verplichtingen als organisatie, overlegstructuur, rebound en commissies wijzen wij op de inzet van middelen voor de volgende begrotingsposten: • ondersteuning bij leerlingen in crisissituaties; • maatregelen voor onderzoek dan wel maatregelen om de ondersteuningsstructuur meer dekkend te krijgen; • overgang PO-VO; • monitorsysteem voor de leerlingenstromen; • opstellen en start uitvoering van het professionaliseringsplan: Passend Onderwijs op de werkvloer van de scholen in het SWV Rivierenland; • middelen voor stimulering van vernieuwingen en pilots direct aansluitend bij de doelstellingen van passend onderwijs.

4.2.8 Vooruitblik 2015-2016 In het voorjaar van 2015 zal een evaluatie worden uitgevoerd over de inzet van de middelen in het jaar 2014-2015. Deze evaluatie is nodig om beslissingen te nemen over de inzet van middelen in het schooljaar 2015-2016. Naast de inzet van middelen gaat het dan ook om de inzet van ambulant begeleiders. Dit ondersteuningsplan heeft een werkingsduur van 2 jaar, maar ten aanzien van de inzet van middelen zal een aanpassing plaats moeten vinden. Parallel aan die aanpassing zal een en ander ook verwerkt worden in de begroting voor het schooljaar 2015-2016.

4.3 Taakstelling van het samenwerkingsverband en de schoolondersteuningsprofielen Het samenwerkingsverband hecht veel waarde aan kwalitatief goede schoolondersteuningsprofielen, omdat deze een goed zicht geven op de mogelijkheden van de scholen en een bijdrage leveren aan de dekkende ondersteuningsstructuur in de regio. Het SWV Rivierenland heeft daarbij een inventariserende, analyserende en stimulerende taak. Daarnaast heeft het samenwerkingsverband de taak om maatwerk te leveren en ontwikkelingen te monitoren. Deze taken lichten wij hieronder nader toe. Inventariseren Het SWV Rivierenland wil een goed zicht hebben op de schoolondersteuningsprofielen van de scholen. Dat is nodig om een goed zicht te hebben op het geheel van maatregelen van de scholen.

34


Analyseren en stimuleren Op basis van de schoolondersteuningsprofielen is een analyse gemaakt van het huidige ondersteuningsaanbod. Tijdens de samenstelling van die analyse is ook de vraag gesteld of we nu een dekkende ondersteuningsstructuur hebben. Deze taak sluit aan bij een van de kerntaken van een samenwerkingsverband. In paragraaf 4.2.5. waren we reeds aan het werk met deze opdracht. Vervolgens is het ook de taak van een samenwerkingsverband om ontwikkelingen te stimuleren, scholen te enthousiasmeren voor bepaalde activiteiten, vernieuwende pilots op te zetten e.d. Maatwerk Realisatie van het bovenstaande vraagt om de versterking van de onderlinge relatie van de scholen en doet een beroep op de gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het samenwerkingsverband wil betekenisvol zijn voor de ontwikkeling van scholen en bijdragen aan het stimuleren ervan. In de maand april voorafgaand aan het nieuwe schooljaar heeft de directeur van het samenwerkingsverband een gesprek met de directies van de afzonderlijke scholen van het SWV Rivierenland. Aan het gesprek kunnen ook nog andere betrokkenen bij de ondersteuning van de school betrokken worden. Aan de orde komen onder andere de volgende onderwerpen: • de realisatie van het schoolondersteuningsprofiel voor het komend jaar; • de evaluatie van de werkzaamheden in het afgelopen jaar en in het bijzonder de activiteiten voor leerlingen met ondersteuningsvragen; • de wederzijdse verwachtingen van de school en van het SWV Rivierenland. Monitoring7 Om de werkzaamheden van de scholen en het samenwerkingsverband te kunnen verantwoorden is een systeem van monitoring gewenst. De wet passend onderwijs en het Toezichtskader van de inspectie verwacht dat er een jaarverslag wordt samengesteld. Scholen leveren jaarlijks vóór 1 oktober basisgegevens aan het SWV Rivierenland volgens een vastgesteld format. Hierin is ook opgenomen: de verantwoording van de inzet van middelen vanuit het samenwerkingsverband, de bereikte resultaten en de gegevens over de leerlingstromen.

4.4

Noodzaak van een monitoringsysteem

Op 29 november 2013 heeft het bestuur van het SWV Rivierenland het besluit genomen over te gaan tot de invoering van het managementinstrument L-DOS, dat die leerlingen in het SWV Rivierenland zal gaan monitoren. Daardoor krijgt het SWV Rivierenland meer zicht op de in-, door, en uitstroom van de leerlingen. Meer nog dan in het verleden is het gewenst dat een samenwerkingsverband systematisch onderzoek doet naar de deelname aan scholen en aan voorzieningen. Daarnaast is het van belang inzicht te hebben in de gegevens betreffende de in-, door- en uitstroom. Voor een samenwerkingsverband is een monitor ook van belang om direct effecten te kunnen waarnemen van beleidsmaatregelen in verband met o.a. de reductie van de deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs en het gebruik maken van extra ondersteuning. Zicht op leerlingstromen is ook gewenst omdat bij stijging van het aantal leerlingen dit tevens financiële consequenties kan hebben voor de samenwerkende schoolbesturen. De monitoring die door het SWV Rivierenland gebruikt wordt omvat de volgende onderdelen: a. Hoe zit het met de leerlingstromen in het verband; welke leerling zit waar? Aantallen leerlingen? In-, door- en uitstroom? Welke leerlingen gaan naar een school buiten de regio en waarom? b. Hoe staat het met de ondersteuningsbehoefte van leerlingen en waar wordt gebruik van gemaakt? (basisondersteuning, extra ondersteuning, voorzieningen e.d.) c. Stand van zaken en verbeterpunten wat betreft het overleg over in-, door- en uitstroom; de overdracht van informatie; schriftelijk, mondeling, digitaal?

7

Afstemming in verband met het beleid voorkomen voortijdig schoolverlaten is uiteraard gewenst. Voorkomen moet worden dat werkzaamheden dubbel worden uitgevoerd.


35

In onderstaande figuur wordt aangegeven hoe op de verschillende niveaus geanalyseerd kan worden:

Macro

Meso

Micro

Zicht krijgen op trends en patronen binnen de regio

Zicht krijgen op ontwikkelpunten van de scholen

Bewaken doorlopende leerlijn voor leerling

Figuur 2: de verschillende analyseniveaus van het monitorsysteem

Het samenwerkingsverband verricht analyses op drie niveaus met de volgende doelen: • microniveau: het bewaken van een doorlopende leerlijn voor de leerling; • mesoniveau: zicht krijgen op ontwikkelpunten van scholen; • macroniveau: zicht krijgen op trends en patronen binnen de regio. Naast de hiervoor genoemde aspecten en onderwerpen is er nog een aantal onderwerpen dat in verband met passend onderwijs en het zicht op de regio van belang zijn. Het gaat dan om de volgende zaken: • aantal leerplichtige leerlingen met een ontheffing door leerplicht en die wellicht op een andere wijze een dagbesteding hebben • het aantal thuiszittende leerlingen (in overleg met de scholen en de afdelingen leerplicht); • aantal leerlingen in residentiële en justitiële instellingen; • kwantitatieve gegevens van andere instellingen en flankerend beleid zoals: gegevens voortijdig schoolverlaten, jongeren in de jeugdhulp, gerealiseerde en lopende onderwijs-zorgarrangementen e.d. • leerlingen die staan ingeschreven op vso cluster 1 en 2 en leerlingen cluster 1 en 2 die staan ingeschreven op scholen van het samenwerkingsverband en die gebruik maken van de ondersteuning van de landelijke instellingen.

4.5 In continuïteit; de overgang van primair naar voortgezet onderwijs en naar middelbaar beroepsonderwijs Overgang van primair naar voortgezet onderwijs In dit ondersteuningsplan wordt een aantal malen gewezen op het grote belang van de continuïteit in de schoolloopbaan van leerlingen. De overgang van de ene school naar de volgende school moet zo soepel mogelijk verlopen, maar in feite geldt dit ook voor de overgang van het ene leerjaar naar het volgende leerjaar. Er moet sprake zijn van een naadloze aansluiting. In het bijzonder is dit van belang voor leerlingen waarbij sprake is van ondersteuningsvragen. In het SWV Rivierenland wordt veel zorg besteed aan de overgang van leerlingen van het primair naar het voorgezet onderwijs. Op basis van afspraken met het samenwerkingsverband Betuws Passend Onderwijs is een stappenprocedure ontwikkeld. Deze procedure heeft tot doel zoveel mogelijk relevante gegevens te verzamelen over de leerling die benut worden om de leerling een passende plaats in het voortgezet onderwijs of het voortgezet speciaal onderwijs aan te bieden. Uiteraard is het ook de opdracht van de scholen om zorg te dragen voor de samenstelling van kwalitatief goede onderwijskundige rapporten en een warme overdracht van leerlingen. Van essentieel belang is het daarbij dat ouders in het gehele traject een goede plaats hebben en steeds op de hoogte zijn van stappen die gezet worden. In de vorige paragraaf is opgenomen welke afspraken gemaakt worden in het kader van de monitoring van leerlingen en in hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de taak van de Toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO.

36


Vier themalijnen Het SWV Rivierenland streeft naar een goede samenwerking en naar het versterken van de doorlopende lijnen en continuïteit in het onderwijsaanbod. Daartoe heeft zij vier themalijnen samengesteld. • Thema 1: Doorgaande lijn voor leerlingen en ouders. Beoogd resultaat: doeltreffende, doelmatige en flexibele werkprocessen op het raakvlak van primair onderwijs en voortgezet onderwijs aansluitend op de subregionale contexten (informatieverstrekking, procedures, instrumenten). • Thema 2: Doorgaande lijn in de toeleiding tot voortgezet onderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs. Beoogd resultaat: doeltreffende, doelmatige en flexibele werkprocessen bij overgang van primair naar voortgezet onderwijs voor de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben (informatieverstrekking, procedures, instrumenten). • Thema 3: Samenhangende aanpak bij de ondersteuning en begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (o.a. meer- en hoogbegaafdheid, leerlingen met communicatieve & auditieve belemmeringen). Beoogd resultaat: doeltreffende, doelmatige en flexibele werkprocessen van toeleiding naar commissies en besluitvorming over inzet van middelen. • Thema 4: Gezamenlijk optrekken richting gemeenten en regionale instellingen van jeugdhulp. Beoogd resultaat: gezamenlijke belangenbehartiging van het onderwijs in het primair en het voortgezet onderwijs naar externe partners. In het hiernavolgende worden de themalijnen meer geconcretiseerd en gericht op de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs en van het voortgezet onderwijs naar het middelbaar beroepsonderwijs. Overgang van het voortgezet onderwijs naar het middelbaar beroepsonderwijs De overstap van vooral het vmbo naar het mbo is voor een aantal leerlingen niet gemakkelijk. Dit geldt in het bijzonder ook voor leerlingen vanuit het pro en het vso. Het is in het belang van het SWV Rivierenland om de afstemming tussen genoemde schooltypen te bewerkstellingen en de overstap van leerlingen zoveel mogelijk te stroomlijnen. Hieronder worden een aantal voorbeelden genoemd van activiteiten om de afstemming te verbeteren: • gemeenschappelijke oriëntatiedagen over de inrichting van het mbo, overgang naar het mbo en de procedures; • in samenwerking met leerplicht zorgen dat alle leerlingen na het vmbo ook daadwerkelijk starten op het mbo; • de (digitale) overdracht van gegevens over de leerling als basis voor een doorstroomdossier in het mbo; • de warme overdracht van leerlingen; • gezamenlijke plusprojecten in het kader van voorkomen voortijdig schoolverlaten; • een aantal leerlingen maakt gebruik van het voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo). Het voortgezet onderwijs houdt bemoeienis, omdat de leerlingen daar nog zijn ingeschreven. Er moet dus stelselmatig contact zijn over verzuim en mogelijke voortijdige schooluitval; • ontwikkelen van specifieke routes naar arbeid voor vso’ers en pro-leerlingen.

4.6

Scholing en professionalisering leraren

Het gehele terrein van passend onderwijs overziend moeten we beseffen dat er veel ambities worden geformuleerd. Het gaat erom dat er een omslag gaat plaatsvinden in het omgaan met leerlingen met ondersteuningsbehoeften. Kernvraag zal steeds zijn: wat kan ik als school en als leraar doen om deze leerling zoveel mogelijk binnen de reguliere onderwijssetting te kunnen behouden? Iedereen die met passend onderwijs de afgelopen jaren bezig is geweest, beseft dat de accenten in die periode heel sterk hebben gelegen op de bestuurlijke, organisatorische en financiële invulling. Nu de kaders gereed zijn en de nieuwe samenwerkingsverbanden in de startblokken staan kan het accent meer en meer gelegd worden op de uitvoering in de klas. Het SWV Rivierenland en de scholen zetten in op de professionalisering van de leraar en willen passend onderwijs tot op de klassenvloer geïmplementeerd hebben.


37

Uiteraard blijft het eigen schoolbestuur verantwoordelijkheid dragen voor de scholing en professionalisering van haar personeel. Het is echter een gemeenschappelijk belang van de samenwerkende besturen om passend onderwijs tot op de werkvloer te realiseren. Vandaar dat bij de ontwikkeling van het scholingsplan alle besturen betrokken moeten worden en verantwoording moeten afleggen van inspanningen in het kader van professionalisering.

4.7 Samenvattend Alles overziend verwacht het samenwerkingsverband van de scholen dat wij in gezamenlijkheid een bijdrage leveren aan: • de versterking van de kwaliteit van de basisondersteuning van de scholen; • de vergroting van de opvangmogelijkheden voor leerlingen met ondersteuningsvragen, met name door de reguliere vo-scholen; • de professionalisering van leraren in het omgaan met pedagogische en didactische verschillen; • de inzet van een kwalitatief goed monitoringsysteem.

38


Hoofdstuk 5 Toeleiding naar extra ondersteuning 5.1 Inleiding Binnen het stelsel van passend onderwijs heeft het SWV Rivierenland de opdracht de beschikbare budgetten voor onderwijsondersteuning dusdanig te verdelen dat iedere leerling de ondersteuning en begeleiding krijgt die hij of zij nodig heeft. Hierbij is het cruciaal dat op een zorgvuldige manier wordt vastgesteld welke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften een leerling heeft (indiceren) en welke onderwijsvoorziening hier het best aan kan beantwoorden (arrangeren). In het voorgaande hoofdstuk hebben wij al aangegeven dat het schooljaar 2014-2015 vooral gezien kan worden als een overbruggingsjaar. In dat jaar blijven de scholen de huidige middelen voor de leerlingen met een rugzak ontvangen. Als het gaat om de inzet van die middelen wordt wel verwacht dat dit verloopt conform de in de wet passend onderwijs aangeven werkwijze van omgaan met middelen zware ondersteuning. Dat wil dus zeggen dat er voor die leerlingen een ontwikkelingsperspectief moet zijn en dat de ouders moeten instemmen met de wijze van inzet. Aan het eind van het jaar verwacht het SWV Rivierenland aan de hand van een format een uitvoerige verantwoording van de ingezette middelen, waarbij ook aangegeven wordt welke resultaten geboekt zijn.

5.2 Wat is extra ondersteuning? In algemene zin wordt binnen het samenwerkingsverband uitgegaan van de omschrijving dat extra ondersteuning beschikbaar is voor leerlingen voor wie de basisondersteuning aantoonbaar niet voldoende is geweest. Toelaatbaarheidscommissies Het SWV Rivierenland gaat vanaf 1 augustus 2014 werken met de volgende twee commissies: • Toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO. • Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland.


39

Expertise beide commissies De commissies hebben de beschikking over een diepgaande en brede expertise over de ondersteuningsbehoefte van leerlingen en zijn volledig op de hoogte van de schoolondersteuningsprofielen van de scholen en hebben een compleet overzicht van beschikbare arrangementen. Ook hebben zij kennis van de regionale kaart en het aanbod van instellingen voor jeugdhulp. Tevens zijn er garanties dat zij onafhankelijk van de betrokken scholen kunnen functioneren. Bij de samenstelling van de beide commissies heeft het SWV Rivierenland zich laten leiden door de Algemene Maatregel van Bestuur Passend Onderwijs (februari 2013). Daarin is bepaald dat het samenwerkingsverband zich moet laten adviseren door deskundigen betreffende de vaststelling van de toelaatbaarheidsverklaring. “In dit besluit is bepaald dat voor de toelating tot het speciaal basisonderwijs en voor toelating tot het (voortgezet) speciaal onderwijs het samenwerkingsverband zich moet laten adviseren door een orthopedagoog en door een tweede deskundige, afhankelijk van de ondersteuningsvraag van de leerling (zoals blijkt uit de gegevens van de ouders of de school), door een kinder- of jeugdpsycholoog, een pedagoog, een maatschappelijk werker, een arts of een kinderpsychiater.“ Een orthopedagoog neemt permanent deel aan alle besprekingen. De tweede deskundige op basis van het dossier van de leerling kan de huidige directeur zijn van het SWV Rivierenland, waarin zij haar expertise als kinderen jeugdpsycholoog inzet. Wanneer een andere deskundige nodig is, kan een beroep gedaan worden op instellingen als GGD, GGZ en schoolmaatschappelijk werk (SMW). De besprekingen van de toelaatbaarheidscommissies worden geleid door een onafhankelijk voorzitter. De vergaderingen worden door de voorzitter procesmatige en technisch geleid. Voor de vergaderingen wordt gewerkt met een jaarrooster. Indien noodzakelijk in crisissituaties wordt er per direct gehandeld. De voorzitter van de commissie neemt daartoe initiatief en neemt contact met een of meerdere commissieleden. Verantwoording van genomen besluiten en vindt achteraf plaats. In een huishoudelijk reglement worden de taken en verantwoordelijkheden van de commissie verder uitgewerkt. Daarin worden ook de afspraken opgenomen over de communicatie met de scholen, de ouders en de leerlingen. Toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO Deze commissie heeft vooral taken die direct samenhangen met de overgang van het primair – en speciaal onderwijs naar het voortgezet – en voortgezet speciaal onderwijs. Dit overgangsgebied is voor de invoering van passend onderwijs van essentieel belang. De wet passend onderwijs schrijft voor dat het SWV Rivierenland een toelaatbaarheidsverklaring moet verstrekken voor de deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs. Dat betekent dat op basis van ondersteuningsvragen van leerlingen bij de overgang nagegaan moet worden hoe de schoolloopbaan gecontinueerd moet worden. Dat kan betekenen dat voor leerlingen die tot hun 12e deelnamen aan het speciaal onderwijs geen automatische toelaatbaarheidsverklaring wordt verstrekt voor het voortgezet speciaal onderwijs. In dat geval wordt nagegaan welke kansen deze leerling heeft in het regulier onderwijs. Andersom is uiteraard ook mogelijk. Het is dan ook een zeer bewuste keuze om deze commissie zo breed mogelijk samen te stellen met een betrokkenheid vanuit zowel het primair als het voortgezet onderwijs. Deze commissie komt tot bindende besluiten waarin ook een handelingsadvies is opgenomen. Bovenstaande leidt tot de volgende samenstelling van de Toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO: • een onafhankelijk voorzitter; • een deelnemer namens het voortgezet onderwijs; • een deelnemer namens het voortgezet speciaal onderwijs; • een deelnemer namens het primair onderwijs; • een deelnemer namens het speciaal onderwijs; • de directeur van het samenwerkingsverband; waarbij minimaal één van de deelnemers een orthopedagoog is.

40


Voorzitter

SO

VSO

PO

VO

SWV Rivierenland Figuur 3: Samenstelling Toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO

Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland De aanmelding van de leerling bij de toelaatbaarheidscommissie passend onderwijs Rivierenland wordt verricht door de zorgcoöordinatoren van de scholen. De aanmelding van de leerling verloopt schriftelijk via een aanmeldingsformulier. Dat formulier is per 1 augustus 2014 beschikbaar. Van belang is dat op dit formulier de ondersteuningsbehoefte van de school en van de leerling wordt verwoord. Ook is van belang dat aangegeven wordt welke activiteiten al uitgevoerd zijn met de leerling. De zorgcoördinator wordt door de toelaatbaarheidscommissie uitgenodigd om bij de bespreking van de leerling aanwezig te zijn voor een nadere toelichting van de ondersteuningsvraag. De commissie Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland kent de volgende samenstelling: • een onafhankelijk voorzitter; • een deelnemer namens het voortgezet onderwijs; • een deelnemer namens het voortgezet speciaal onderwijs; • de directeur van het samenwerkingsverband. waarbij minimaal één van de deelnemers een orthopedagoog is.

Voorzitter

SWV Rivierenland

VSO

VO

Figuur 4: Samenstelling Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland

Deze commissie toetst in hoeverre een bovenschools arrangement noodzakelijk is en geeft een bekostigingstype af. Daarvoor worden de volgende typen onderscheiden: • Type 0: de ondersteuning die de leerling behoeft, valt onder de basisondersteuning (vo). • Type 1: de ondersteuning die de leerling behoeft, valt onder de extra ondersteuning (vo). • Type 2: de ondersteuning die de leerling behoeft, valt onder de bovenschoolse trajecten (vo). • Type 3: de ondersteuning die de leerling behoeft, valt onder de samenwerkingstrajecten vo-vso (vovso). • Type 4: de ondersteuning die de leerling behoeft, valt onder de zware ondersteuning (vso). De commissie geeft indien nodig een toelaatbaarheidsverklaring af.


41

5.3

Werken met een ontwikkelingsperspectief

De wet passend onderwijs geeft aan dat er voor leerlingen die extra ondersteuning ontvangen een ontwikkelingsperspectief moet zijn. De ouders moeten kunnen instemmen met de inhoud van dit ontwikkelingsperspectief.

5.3.1 Voor wie een verplicht ontwikkelingsperspectief en de inhoud ervan Wanneer de ondersteuning van de school een onderdeel vormt van het reguliere (basis) ondersteuningsaanbod, zoals begeleiding bij dyslexie, dyscalculie, remedial teaching of een training sociale vaardigheden, dan is er geen ontwikkelingsperspectief nodig. De ondersteuning binnen het lwoo wordt ook gezien als een onderdeel van de reguliere (basis) ondersteuning hetgeen betekent dat er voor leerlingen in het lwoo geen ontwikkelingsperspectief verplicht is. De wet passend onderwijs geeft aan in welke onderwijssituaties een ontwikkelingsperspectief verplicht is. • Scholen moeten vanaf 1 augustus 2013 een ontwikkelingsperspectief vaststellen voor elke leerling in het (voortgezet) speciaal onderwijs. Voor nieuwe leerlingen moeten ze dit binnen 6 weken na inschrijving doen. Voor zittende leerlingen moet dit voor het nieuwe schooljaar, dus voor 1 augustus 2013. • Voor elke leerling in het regulier onderwijs die extra ondersteuning nodig heeft, stelt het bevoegd gezag met ingang van 1 augustus 2014 een ontwikkelingsperspectief op. In het geval van het SWV Rivierenland gaat het om de leerlingen voor wie vanaf 1 augustus 2014 de rugzak wordt gecontinueerd. • Voor leerlingen in het praktijkonderwijs. • Voor leerlingen die tijdelijk zijn geplaatst op een andere school of instelling stelt het bevoegd gezag het ontwikkelingsperspectief vast binnen 6 weken na definitieve plaatsing van de leerling. In aansluiting op de Algemene Maatregel van Bestuur Passend Onderwijs (concept februari 2013) moeten de volgende onderdelen in het ontwikkelingsperspectief zijn opgenomen: • De te verwachten uitstroombestemming van de leerling. In het voortgezet onderwijs heeft de uitstroombestemming betrekking op uitstroom naar middelbaar of hoger beroepsonderwijs of wetenschappelijk onderwijs, of in geval van het praktijkonderwijs, naar welk soort functie op de arbeidsmarkt uitstroom wordt verwacht. • De onderbouwing van de te verwachten uitstroombestemming van de leerling. Hierbij wordt gewezen op de mogelijkheden van de leerling in relatie tot de voor de uitstroombestemming vereiste kennis en vaardigheden. Er moet rekening gehouden worden met belemmerende en bevorderende factoren die van invloed zijn op het onderwijs aan de leerling. • Ondersteuning en begeleiding In het ontwikkelingsperspectief moeten ook de ondersteuning en de begeleiding opgenomen worden en, indien aan de orde, de afwijkingen van het onderwijsprogramma.

5.3.2 Vaststelling, bijstelling en betrokkenheid van de ouders Het bevoegd gezag van de school stelt formeel het ontwikkelingsperspectief vast, nadat hierover verplicht overleg met de ouders is gevoerd. In het voortgezet speciaal onderwijs krijgt het bestuur van de school hiervoor advies van de Commissie voor Begeleiding (voor cluster 3 en 4) of de Commissie voor Onderzoek (voor cluster 1 en 2). De school evalueert het ontwikkelingsperspectief jaarlijks met de ouders en stelt het zo nodig bij. Het is van belang dat scholen over de juiste instrumenten beschikken om ouders zo volledig mogelijk te informeren over dit overleg en de mogelijkheden van beroep en bezwaar wanneer ouders niet kunnen instemmen met het ontwikkelingsperspectief.

5.3.3 Het werken met en de duur van het ontwikkelingsperspectief Voor het samenwerkingsverband is het van belang goed zicht te hebben op de samenstelling, de regievoering en de evaluatie van het werken met het ontwikkelingsperspectief. Het werken met de ontwikkelingsperspectieven biedt een goed zicht op de besteding van een belangrijk deel van de middelen van de lichte én de zware ondersteuning.

42


Deze constatering vraagt opnieuw om een kwalitatief hoogwaardig monitoringssysteem en een systeem van verantwoording door de scholen aan het samenwerkingsverband. Ook vraagt het om een investering in scholing en professionalisering van leraren in het werken met ontwikkelingsperspectieven. Vooral de uitvoering ervan op klassenniveau vraagt om kwaliteiten als omgaan met verschillen, differentiatie en planmatig handelen. In de weten regelgeving is geen minimumperiode voor een ontwikkelingsperspectief vastgelegd. Dat wordt overgelaten aan de eigen inzichten van het samenwerkingsverband. Het zal van de inzichten van de leden van de Toelaatbaarheidscommissie POVO-VSO en Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland en uiteraard van de vraag van school en leerling afhangen welke termijnen in acht genomen gaan worden. Het ontwikkelingsperspectief wordt tenminste een keer per jaar met de ouders geëvalueerd. Op basis van de evaluatie kan ook worden besloten tot beëindiging van het ontwikkelingsperspectief, waarna de leerling terugvalt op de basisondersteuning. Op basis van het artikel 164 in de wet expertisecentra en artikel 103 in de wet voortgezet onderwijs is de registratie ontwikkelingsperspectief (september 2013) vastgelegd. Daarin is bepaald dat de school in BRON moet aangeven dat een leerling een ontwikkelingsperspectief heeft. Daarbij wordt een ingangsdatum opgegeven. Indien het werken met het ontwikkelingsperspectief vervalt, moet dat ook worden aangegeven in BRON. Het werken met het ontwikkelingsperspectief is onderwerp van evaluatie en monitoring door het samenwerkingsverband. De overheid heeft slechts voorzien in een wettelijk evaluatief gesprek van de school met de ouders. In het ontwikkelingsperspectief wordt beschreven welke extra en aanvullende activiteiten door de school worden uitgevoerd. Deze zullen uitgebreid onderwerp zijn van evaluatie en monitoring. Daarbij gaat het zowel om de kwantitatieve evaluatie (aantal, duur, middelen, e.d.) als om een kwalitatieve evaluatie (aard van activiteiten en interventies, uitvoerders, effecten e.d.).

5.4

Toelaatbaarheidsverklaring voortgezet speciaal onderwijs

Het samenwerkingsverband heeft de taak om te beslissen of een leerling wordt toegelaten tot het voortgezet speciaal onderwijs. Het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven staat, vraagt hiervoor een toelaatbaarheidsverklaring aan bij het samenwerkingsverband. Om te beslissen over de toelating van een leerling tot het voortgezet speciaal onderwijs vraagt het samenwerkingsverband advies aan deskundigen. De benodigde deskundigheid en disciplines in de toelaatbaarheidscommissie zijn beschreven in de Algemene Maatregel van Bestuur. De beide toelaatbaarheidscommissies van het SWV Rivierenland zijn samengesteld conform de richtlijnen van de Algemene Maatregel van Bestuur Passend Onderwijs, februari 2013. Wanneer de ondersteuningsvraag van de leerling de extra ondersteuningsmogelijkheden binnen het regulier onderwijs blijkt te overstijgen, geeft de wet passend onderwijs aan om – in overleg met de ouders – op zoek te gaan naar een alternatief traject dat het antwoord wel kan bieden. Een van de mogelijkheden is dan het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor het voortgezet speciaal onderwijs. De route naar het voortgezet speciaal onderwijs vraagt een zorgvuldig inhoudelijk te doorlopen traject in het regulier onderwijs en een open en transparante procesgang. Betrokkenheid van de ouders is daarbij van het grootste belang en ook zij moeten inzien dat het in het belang is van hun kind dat een voortgang in het voortgezet speciaal onderwijs het beste is. De toewijzing van een toelaatbaarheidsverklaring is een besluit in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht. Tegen die beslissing staat bezwaar en daarna beroep open. Bij een positief vso-advies geeft het samenwerkingsverband een verklaring af met daarop vermeld het nummer van de toelaatbaarheidsverklaring, de starten einddatum en het overeengekomen bekostigingsniveau van de ondersteuning (bekostigingscategorie I, II of III).


43

De minimumtermijn van een toelaatbaarheidsverklaring is ten minste één schooljaar, met dien verstande dat indien een verklaring voor één jaar wordt afgegeven, in bijvoorbeeld maart 2015, dan is deze geldig tot 31 juli 2016. In overleg met ouders kan voor een korter traject worden gekozen. Doorgaans zal echter na iedere twee jaar opnieuw bekeken worden welk arrangement past bij de betreffende leerling. Het SWV Rivierenland heeft er voor gekozen om in principe voor maximaal 2 schooljaren een toelaatbaarheidsverklaring af te geven. De duur van de toelaatbaarheidsverklaring wordt bepaald door de toelaatbaarheidscommissie. Als de beperking van de leerling dusdanig ernstig is dat inzet van en verblijf binnen het vso evident is, kan een toelaatbaarheidsverklaring voor de gehele schoolloopbaan worden afgegeven. Het bestuur van het SWV Rivierenland geeft een mandaat aan de directeur voor het verstrekken van de toelaatbaarheidsverklaringen en de ondertekening daarvan.

5.4.1 Procedure en het beleid over terug- en overplaatsing van leerlingen, bij wie de toelaatbaarheidsverklaring is verstreken Uit de voortgang met het werken met het ontwikkelingsperspectief in het voortgezet speciaal onderwijs kan blijken dat de doelen naar boven bijgesteld kunnen worden. Het gevolg daarvan kan zijn dat een reguliere vorm van onderwijs voor deze leerling weer tot de mogelijkheden gaat behoren. De school voor voortgezet speciaal onderwijs zal in nauw overleg met de ouders een terugplaatsingsplan opstellen, waarbij de ouders / leerling hun voorkeur voor bepaalde scholen kunnen uitspreken. In het algemeen zal de volgende procedure gehanteerd worden: • binnen het samenwerkingsverband wordt vanuit de Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland naar de meest geschikte onderwijssetting gezocht. Op basis van de behoefte van de leerling in relatie tot de schoolondersteuningsprofielen van de scholen; • vanuit de Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland zal contact worden gelegd met de “gastschool” en wordt een plan opgesteld; • een evaluatie met de betrokken partijen of een meer definitieve plaatsing succesvol kan zijn, waarna besloten wordt de leerling definitief in het regulier onderwijs te plaatsen; • er kan ook worden gekozen voor een arrangement, waarbij gedacht kan worden aan een symbiosetraject voor de leerling; daarbij gebruik makend van de mogelijkheden uit de eerder vermelde brochure ‘Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs’ (ministerie OCW, december 2012) en/of een leerwerktraject.

5.4.2 Automatische Toelaatbaarheidsverklaring Artikel 40 lid 16 van de wet op de expertisecentra biedt de mogelijkheid tot een automatische plaatsing van een leerling, in het speciaal onderwijs maar, dan wel op basis van een samenwerkingsovereenkomst. Voor deze leerlingen hoeft het samenwerkingsverband geen toelaatbaarheidsverklaring af te geven. Een leerling die is geplaatst in een inrichting, accommodatie of residentiële instelling en die wordt toegelaten op basis van de bekostiging, bedoeld in artikel 117, zesde of zevende lid, wordt door die plaatsing en voor de duur daarvan aangemerkt als een leerling die toelaatbaar is verklaard tot de school voor speciaal onderwijs, voortgezet speciaal onderwijs of tot de school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, behorend tot cluster 3 of cluster 4, die aan die inrichting of accommodatie is verbonden dan wel waarmee die residentiële instelling een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten. Indien een leerling is toegelaten tot een school die is verbonden aan een instelling als bedoeld in artikel 71c, eerste lid, maakt die school afspraken met het samenwerkingsverband waartoe de leerling behoorde direct voorafgaand aan de toelating tot de school, over de terugkeer van de leerling.

5.5.3 Leerlingen in Justitiële Jeugdinrichting (JJI) en Gesloten Jeugdzorg Instelling (GJI) De gesloten instellingen JJI en GJI vallen wat de bekostiging betreft buiten het kader van het samenwerkingsverband. Het rijk stelt een aantal plaatsen per instelling vast en die plaatsen worden rechtstreeks door het rijk bekostigd. Naast de regeling van de bekostiging die voor iedere cluster 4 leerling geldt, geldt ook een bijzondere bekostiging en de regeling daarvan is momenteel terug te vinden in de Regeling bekostiging personeel. Het samenwerkingsverband heeft alleen met deze leerlingen te maken

44


wanneer ze uit de gesloten residentiële instelling ontslagen worden en tot de zorgplicht van het samenwerkingsverband gaan behoren. Dan geldt in principe de benadering dat bezien wordt of deze leerling ondersteuning nodig heeft en zo ja, de nadere invulling daarvan. Voor de voortgang van de schoolloopbaan van de leerling is het van essentieel belang dat er in een zo vroeg mogelijk stadium contact is tussen leerplicht en het SWV Rivierenland betreffende de plaatsing van de leerling. Indien gewenst wordt de leerling besproken in de tweede Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland. Om thuiszitten van deze leerlingen te voorkomen zijn goede afspraken met de afdelingen leerplicht hierover zeer gewenst.

5.5.4 Afspraken met cluster 1 en 2 Met de besturen en scholen voor cluster 1 en 2 worden afspraken gemaakt over de wijze waarop de expertise van die scholen na 1 augustus 2014 ingezet wordt in de vorm van een concreet ondersteuningsaanbod aan de scholen. Ook voor de leerlingen met een rugzak voor die clusters geldt, dat deze wordt afgeschaft. De instelling die de ondersteuning verzorgt, krijgt vervolgens de taak om een ondersteuningsaanbod te ontwikkelen passend bij de onderwijsbehoefte van de school. Daarvoor maken zij gebruik van de voormalige rugzakmiddelen en de middelen ambulante begeleiding. Over de wijze van indicatiestelling, het leveren van begeleidingsarrangementen en de ondersteuning van ouders worden werkafspraken gemaakt. Vanuit Visio Onderwijs (cluster 1) is er een contactpersoon verbonden aan het samenwerkingsverband die benaderd kan worden bij vragen rondom het onderwijs aan visueel beperkte leerlingen. Het streven van Visio Onderwijs is zoveel mogelijk kinderen met een visuele beperking op reguliere, of andere vormen van speciale, scholen onderwijs te laten volgen. Op dit moment wordt bijna 75% van de leerlingen door de Ambulant Onderwijskundige Dienst van Visio begeleid. Om dit te realiseren wordt ondersteuning op maat geboden. Op basis van de onderwijsbehoeften van het kind en de ondersteuningsbehoeften van de leraar wordt een begeleidingsplan opgesteld. Ondersteuning aan leraren en leerlingen kan bestaan uit: ambulante onderwijskundige begeleiding, advies, coaching, instructie, collegiale consultatie en cursussen. Naast ondersteuning door de ambulant onderwijskundig begeleider blijven er financiële middelen beschikbaar ten behoeve van de visueel beperkte leerling. Wanneer sprake is van (een vermoeden van) een visuele beperking, kunnen ouders, maar ook de school, hun kind aanmelden bij Koninklijke Visio. Na onderzoek, beoordeelt de Commissie van Onderzoek of het kind op basis van de landelijke toelatingscriteria recht heeft op een indicatie Cluster 1. Hierbij wordt ook aangegeven of het kind recht heeft op ambulant onderwijskundige begeleiding of op onderwijs op één van de scholen voor leerlingen met een visuele beperking van Visio. Het onderwijs in cluster 2 is bestemd voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte vanwege een auditieve beperking of ernstige spraak/taalmoeilijkheden. Voor cluster 2 geldt dat het SWV Rivierenland bestuurlijke afspraken maakt met De Koninklijke Auris groep. Met deze organisatie worden vergelijkbare afspraken gemaakt over de ondersteuning en inzet van de ambulante begeleiding. Gezien het belang van die afspraken met de beide instellingen voor de schoolloopbaan van deze leerlingen verwacht het SWV Rivierenland dat er sprake is van een kwalitatief goede inzet van ondersteuning en dat regelmatig verantwoording plaatsvindt van de inzet en de resultaten ervan. Binnen het SWV Rivierenland wordt en werd op het Koningin Wilhelmina College momenteel goede ervaringen opgedaan met de inrichting van het onderwijs aan leerlingen cluster 2. Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met de deskundige van cluster 2 die 4 dagen in de week op dit college werkt. In overleg met de school zijn afspraken gemaakt over de inzet van de uren en de aard van ondersteuning. Het SWV Rivierenland streeft ernaar dergelijke afspraken ook te maken met andere scholen.

5.5.5 Onderwijs aan leerlingen met epilepsie Aparte aandacht is gewenst voor de begeleiding van leerlingen met epilepsie. De verantwoordelijkheid voor de ambulante begeleiding van leerlingen met epilepsie gaat – net als voor het cluster-1- en 2-onderwijs – niet naar de nieuwe samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Het Landelijk Werkverband


45

Onderwijs en Epilepsie blijft op landelijk niveau verantwoordelijk voor de ondersteuning van deze leerlingen. Het gaat om een relatief kleine groep leerlingen, die qua aantal niet of nauwelijks groeit. Het is voor de samenwerkingsverbanden haast onmogelijk om hun expertise op dit gebied op peil te houden. Beide epilepsiescholen zijn onderdeel van de 2 landelijke epilepsiecentra Kempenhaeghe en SEIN. Het Landelijk Werkverband krijgt een eigen budget voor de begeleiding van leerlingen met epilepsie. Het is de bedoeling dat de komende jaren meer maatwerk geboden kan worden zowel naar inhoud als naar duur. Over die inzet worden samenwerkingsafspraken gemaakt met het samenwerkingsverband. Deze afspraken zijn o.a. van belang in verband met de Cambier van Nootenschool. Op die school zitten 12 leerlingen die gediagnostiseerd epilepsie hebben.

5.6 Registratie en omgaan persoonsgegevens In deze paragraaf worden de formele aspecten aangegeven inzake de registratie en het omgaan met persoonsgegevens. a. Registratie van leerlingen die extra ondersteuning krijgen en waarvoor een ontwikkelingsperspectief wordt opgesteld. Deze gegevens moeten worden opgenomen in BRON; ook wordt aangegeven wanneer deze extra ondersteuning beëindigd is. b. Omgaan met persoonsgegevens; wet passend onderwijs (artikel 17a, lid 14) Het samenwerkingsverband is bevoegd zonder toestemming van degene die het betreft persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid als bedoeld in artikel 16 van de wet bescherming persoonsgegevens te verwerken met betrekking tot leerlingen, voor zover dit noodzakelijk is voor de uitoefening van de taken, bedoeld in het zesde lid, onderdelen b tot en met d (toewijzen van ondersteuningsmiddelen). Het samenwerkingsverband verstrekt de gegevens, bedoeld in de eerste volzin, niet aan derden, met uitzondering van het bevoegd gezag van de school waar de desbetreffende leerling is aangemeld of ingeschreven. Het samenwerkingsverband bewaart de gegevens op een plaats die uitsluitend toegankelijk is voor het samenwerkingsverband en de deskundigen, bedoeld in het twaalfde lid (besluitvormers over toelaatbaarheid). In het kader van de samenwerking tussen onderwijs en partners voor jeugdhulp is het gewenst om goede afspraken te maken over het omgaan met persoonsgegevens. Daarin is al veel ervaring opgedaan door het gebruik van de verwijsindex. Bewaartermijnen gegevens leerlingen Het samenwerkingsverband bewaart de gegevens tot drie jaar na afloop van: a. de beoordeling van de toelaatbaarheid van de leerling tot het vso; b. de advisering over de ondersteuningsbehoefte van de leerling aan het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven; c. de toewijzing van ondersteuningsmiddelen of ondersteuningsvoorzieningen aan de school, voor zover het voor die toewijzing nodig was gegevens van de leerling als bedoeld in de eerste volzin te verwerken.

5.7

Beroep en bezwaar

5.7.1 Kracht van dialoog en communicatie Ouders worden met de invoering van passend onderwijs geconfronteerd met een aantal nieuwe regels, afspraken en procedures over de toelating of verwijdering of de toekenning van ondersteuningsmiddelen aan leerlingen. Met de invoering van passend onderwijs vindt een verschuiving plaats van verantwoordelijkheden van de landelijke overheid naar de regionale samenwerkingsverbanden. Dat is de reden waarom er in de aanloop naar de invoering van passend onderwijs veel aandacht gegeven is aan het omgaan met conflicten en geschillen. Er is echter alles aan gelegen om conflicten en geschillen zoveel mogelijk binnen de eigen school dan wel het samenwerkingsverband op te lossen en de gang naar de rechter en de arbitragecommissies zoveel mogelijk te beperken. Dat vraagt uiteraard een inzet van alle betrokkenen. We beseffen wel degelijk dat het gaat om ingrijpende beslissingen die genomen moeten worden voor de schoolloopbaan van leerlingen. We wijzen op de toelating en verwijdering van een school, het verstrekken van extra ondersteuning en het ter beschikking stellen van een toelaatbaarheidsverklaring.

46


Met nadruk wijzen wij op het belang van een goede en transparante dialoog tussen ouders en school. Indien er sprake is van een conflict of geschil is het onze verwachting dat veel daarvan binnen de eigen school en / of het samenwerkingsverband opgelost kan worden. Indien gewenst wordt daarbij gekozen voor de rol van een bemiddelaar of mediator. In dat geval kan de school of de ouders ook een beroep doen op de inzet van een onderwijsconsulent.

5.7.2 Overzicht van commissies voor beroep en bezwaar Beroep en bezwaar binnen het samenwerkingsverband De wet passend onderwijs regelt in artikel 17a, lid 13 dat een samenwerkingsverband een adviescommissie van deskundigen samenstelt. Deze commissie adviseert over bezwaarschriften betreffende beslissingen van het samenwerkingsverband over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het voortgezet speciaal onderwijs. De adviescommissie sluit aan bij artikel 17a, lid 13 en is in overeenstemming met artikel 7:13 van de Algemene wet bestuursrecht. Landelijke Arbitragecommissie Samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs Op 4 april 2013 is de nieuwe Landelijke Arbitragecommissie Samenwerkingsverbanden passend onderwijs van start gegaan. De commissie is ondergebracht bij onderwijsgeschillen. De commissie is geïnstalleerd door de sectororganisaties. De Arbitragecommissie beslecht geschillen binnen het samenwerkingsverband, die betrekking hebben op: de statuten (in de oprichtingsfase), de onderlinge verhoudingen, het beleid ten aanzien van de extra ondersteuning en de (verdeling van de) bekostiging daarvan. Via deze link is meer informatie beschikbaar. http://mobiel.onderwijsgeschillen.nl/themadossier-passend-onderwijs/arbitragecommissie/ Regeling landelijke tijdelijke geschillencommissie ontwikkelingsperspectief Deze commissie sluit aan op artikel 45, vierde lid van de Wet op de Expertisecentra. De wet van 11 oktober 2012 tot wijziging van onder meer de wet op de expertisecentra in verband met de kwaliteit van het speciaal en voortgezet speciaal onderwijs (Staatsblad. 2012, 545) heeft tot doel een kwaliteitsverbetering in het (voortgezet) speciaal onderwijs tot stand te brengen. Deze wet verplicht scholen met ingang van 1 augustus 2013 tot het vaststellen van een ontwikkelingsperspectief voor alle leerlingen en schrijft eveneens voor dat scholen hierover op overeenstemming gericht overleg met ouders dienen te voeren en de voortgang van de ontwikkeling van de leerlingen moeten registreren. Als ouders het niet eens zijn met het vastgestelde ontwikkelingsperspectief, dan kunnen zij hierover een oordeel vragen aan de landelijke tijdelijke geschillencommissie ontwikkelingsperspectief. Via deze link is meer informatie beschikbaar: http://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2013-22041.html Tijdelijke geschillencommissie toelating en verwijdering Deze commissie sluit aan op Artikel 34.9. en is opgenomen in de AMvB Passend onderwijs. De leden worden benoemd op gezamenlijke bindende voordracht van de landelijke ouderorganisaties, de landelijke patiënten- en gehandicaptenorganisaties en de sectororganisaties. http://mobiel.onderwijsgeschillen.nl/themadossier-passend-onderwijs/geschillencommissies-passendonderwijs/geschillencommissie-passend-onderwijs/


47

48


Hoofdstuk 6 Huidige en nieuwe positie Leerwegondersteunend onderwijs en Praktijkonderwijs 6.1 Inleiding Er is van oudsher een intensieve relatie tussen het samenwerkingsverband voortgezet onderwijs en het leerwegondersteunend onderwijs en het praktijkonderwijs. Die is verankerd in weten regelgeving o.a. in verband met de oorspronkelijke aanwending van middelen uit het regionaal zorgbudget. Juist het lwoo en het pro waren en zijn de onderwijsvoorzieningen die het onderwijs bieden aan leerlingen met orthopedagogische en didactische hulpvragen. Dit is vastgelegd in de afspraken over de advisering, het onderzoek naar de capaciteiten en sociaal-emotionele ontwikkeling en de toeleiding van leerlingen naar het lwoo en pro. In verband met een goede afstemming werd er regelmatig overleg gevoerd met de regionale verwijzingscommissie (RVC). In hoofdstuk 3 ‘De regio in beeld’ hebben we gezien dat het in het SWV Rivierenland gaat om bijna 1500 leerlingen die aangewezen zijn op lwoo en pro op 1 oktober 2012. Aan het praktijkonderwijs namen 230 leerlingen deel en aan het lwoo 1264 leerlingen. Daarbij ook de vaststelling dat het aantal leerlingen in het lwoo aanmerkelijk hoger is dan het landelijk gemiddelde en dat er verhoudingsgewijs 350 leerlingen boven het landelijk gemiddelde deelnemen aan het lwoo. Het aantal leerlingen in het pro is net onder het landelijk gemiddelde. De overheid streeft ernaar het lwoo en het pro te integreren in het passend onderwijs. Dat heeft uiteraard consequenties voor de inhoudelijke ontwikkeling van de scholen, voor de toelating van leerlingen en voor de toekomstige financiering van de scholen. (Brieven: Ministerie OCW; 5 april 2013, 22 augustus 2013). Op 26 november 2013 is de internetconsultatie gestart over de wijziging van de wet op het voortgezet onderwijs in verband met het onderbrengen van leerwegondersteunend onderwijs en praktijkonderwijs in het systeem van passend onderwijs.


49

Samengevat gaat het er in de brieven en het nieuwe wetsvoorstel om dat de samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs verantwoordelijk worden voor de toewijzing van lwoo en pro. Dat heeft tot gevolg dat de 16 regionale verwijzingscommissies (RVC’s) worden opgeheven. Scholen die lwoo en pro aanbieden, vragen straks een ondersteuningstoewijzing voor lwoo of pro aan bij het samenwerkingsverband. Voorlopig blijven de huidige landelijke criteria voor lwoo en pro gehandhaafd. Ook de lwoolicenties blijven voorlopig behouden. Medio 2014 wordt besloten wat er met de criteria en/of licenties gaat gebeuren.

6.2

Inrichting van het lwoo en pro

Lwoo-afdelingen op de reguliere vmbo-locaties Het lwoo betekent extra begeleidingsmogelijkheden voor een leerling, onafhankelijk van het niveau van het vmbo waarop hij/zij instroomt (basis, kader, gemengd of theoretisch). Het is dus geen aparte opleiding. Lwoo wordt in het SWV Rivierenland aangeboden op alle vmbo-scholen. De lwoo-leerlingen werken veelal in kleinere klassen, zodat er meer begeleiding mogelijk is per leerling. De voortgang van de begeleiding wordt regelmatig besproken in het begeleidingsteam van het lwoo. Praktijkonderwijs Praktijkonderwijs is bedoeld voor die leerlingen voor wie een vmbo-diploma waarschijnlijk niet haalbaar is. In ons samenwerkingsverband wordt het pro verzorgd op de volgende scholen: Koningin Wilhelmina College en het RSG Lingecollege. Het pro gaat uit van de mogelijkheden van de leerling. De leerling wordt voorbereid op de arbeidsmarkt en het zo zelfstandig mogelijk functioneren in de maatschappij. Het onderwijs is ingericht op de vijf domeinen, leren, wonen, werken, burgerschap en vrije tijd. Daarnaast wordt er op eigen niveau gewerkt aan rekenen en Nederlands. Naast theoretische vakken worden er praktijklessen gegeven in de vakken verzorging consumptief, persoonlijke verzorging en huishoudkunde, bouwtechnieken en hout, algemene technieken en groen. Naast de toeleiding naar arbeid kan een leerling uit het praktijkonderwijs doorstromen naar het mbo waar een beroepskwalificatie te behalen is.

6.3

Schoolondersteuningsprofiel voor lwoo en pro

Bij de ontwikkeling van het schoolondersteuningsprofiel is gewerkt aan de hand van een format. Dat format is zodanig opgesteld dat de scholen een schets geven van de ondersteuningswerkzaamheden om zoveel mogelijk leerlingen passend onderwijs en gerichte ondersteuning te bieden om schooluitval te voorkomen. Zoals eerder opgemerkt hebben het vmbo met leerwegondersteuning en het praktijkonderwijs in het verleden de nodige expertise op dit terrein opgebouwd. Vandaar dat in het schoolondersteuningsprofiel van deze scholen bijzondere aandacht wordt gevraagd voor de volgende onderwerpen: omgaan met leerachterstanden en het bevorderen van de sociaal-emotionele ontwikkeling. Voor de scholen voor praktijkonderwijs geldt dat er daarnaast bijzondere ervaring is opgedaan met arbeidsoriëntatie en arbeidstoeleiding. Algemeen kan worden vastgesteld dat de middelen in hoofdzaak worden ingezet voor verkleining van de klassen, het bieden van aanvullende activiteiten zoals trainingen en ondersteuning, zowel op didactisch als op sociaal-emotioneel terrein, inzet van orthopedagoog en de mentor.

50


Hoofdstuk 7 Bovenschoolse voorzieningen 7.1 Inleiding Al een aantal jaren functioneert binnen het SWV Rivierenland een reboundvoorziening. Vanaf 1 augustus 2014 vindt er een aantal wijzigingen plaats in de bekostiging en in het vervolg daarvan van de taakstelling. Vanaf het schooljaar 2005-2006 kennen wij drie bovenschoolse voorzieningen: Op de Rails, Herstart en Rebound. De eerste twee werden veelal uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van het REC en de reboundvoorziening onder die van een samenwerkingsverband voortgezet onderwijs. Met de invoering van passend onderwijs ontvangen de samenwerkingsverbanden een vast bedrag voor de uitvoering van de lichte ondersteuning. Het bedrag komt naar een samenwerkingsverband als een lumpsum-bedrag. Passend bij de verschuiving van verantwoordelijkheden is het aan het samenwerkingsverband om zelf beslissingen te nemen over de inzet van middelen en dus ook over de inrichting van de voorziening. Het gaat hier dus om het maken van keuzes naar eigen inzichten. Uiteraard zijn dat geen vrijblijvende keuzes en gaat het ook om een uitvoerige verantwoording van de inzet van middelen op basis van resultaat. In dit hoofdstuk gaan we in op de werkwijze Rebound die binnen het SWV Rivierenland gehanteerd wordt. Overigens is deze werkwijze recent gewijzigd op basis van een evaluatie in het najaar van 2013. Streven is om vanaf heden te spreken van een geïntegreerde voorziening waarin de oorspronkelijke doelen en doelgroepen van Op de Rails en Herstart worden meegenomen. Naast deze voorziening kent het SWV Rivierenland ook een intensieve vorm van samenwerking van het voortgezet speciaal onderwijs en het regulier voortgezet onderwijs. Deze voorziening is gericht op leerlingen met een cluster-4-indicatie. Deze samenwerking is gericht op het toewerken naar een diploma van deze leerlingen. Voor de bovenschoolse voorzieningen geldt dat deze bij de invoering van passend onderwijs gaan vallen onder de regelgeving die is opgenomen in de brochure ‘Een passend onderwijsprogramma voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs’(Ministerie OCW, december 2012) en de Algemene Maatregel van Bestuur Passend Onderwijs (februari 2013).


51

7.2

Bovenschoolse voorziening SWV Rivierenland

Hieronder geven wij een schets van de huidige werkwijze van de Bovenschoolse Voorziening Rivierenland. Deze werkwijze wordt het komende schooljaar 2014-2015 uitgevoerd en zal daarna worden geëvalueerd, waarna een aanpassing mogelijk is. De meerwaarde van de Bovenschoolse voorziening SWV Rivierenland behelst: • het verkleinen van het percentage drop-outs binnen de scholen; • time out bieden voor leerlingen en scholen; • oplossingsgericht meedenken aan casussen op het gebied van school en thuis; • leerlingen bewust en verantwoordelijk maken van het eigen handelen door middel van Equip en intensief spiegelen; • afname van psychologische testen van de leerlingen met als doel inzage verkrijgen in de onderliggende problematiek van de leerling; • door middel van succesgevoelens het plezier in school vergroten; • meer tijd en aandacht voor leerlingen met gedrags-en leerproblematiek; • consultaties voor multi-problematische leerlingen; • een link tussen vo, vso en externe hulpverlening; • het begeleiden van Equip trainingen aan leerlingen en leraren extern. Aanmelding De leerling wordt aangemeld door de zorgcoördinator van de school door middel van een gesprek met de externe coördinator van de bovenschoolse instelling. In dit gesprek worden de hulpvragen van de school duidelijk. Vervolgens wordt de leerling aangemeld door de school van inschrijving via het digitale systeem van Onderwijs Transparant. De aanmelding is een voorwaarde voor een plaatsing op de Bovenschoolse voorziening Rivierenland te Geldermalsen.

52


Op termijn streeft het SWV Rivierenland naar een aanmelding die verloopt via de Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland. Daarbij overigens de kanttekening dat in geval van crisis de directeur van het SWV Rivierenland de mogelijkheid heeft een leerling per direct te plaatsen in de voorziening. Indien gewenst heeft deze bilateraal overleg met andere commissieleden. De directeur legt achteraf verantwoording af. Intake De interne coördinator gaat met de orthopedagoog op intake bij de leerling thuis. Er wordt een toezegging van ouder(s) en/of verzorger(s) verwacht om medewerking te verlenen voor inzage van dossiers bij scholen en/of externe hulpverlening en indien nodig het afnemen van testen voor psychologisch onderzoek met daaraan mogelijk een traject vastgekoppeld. Hierna wordt de leerling besproken in het team en wordt vastgesteld of de leerling geplaatst kan worden. Eerste vier weken (beginperiode) In deze periode wordt de leerling sociaal-emotioneel en didactisch geobserveerd. De hulpvraag van de leerling wordt geformuleerd. Er wordt vastgesteld of er psychologische onderzoeken/testen moeten worden afgenomen. Na vier weken is het verdere traject voor de leerling, school en Rebound duidelijk. Eventuele externe hulpverlening in de thuissituatie wordt door de maatschappelijk werker georganiseerd. Deze periode wordt afgesloten met de evaluatie. Wanneer echter uit het gedrag van de leerling blijkt dat de bovenschoolse onderwijstelling toch niet de juiste omgeving voor hem of haar blijkt te zijn, is deze genoodzaakt de leerling terug te plaatsen op de school van inschrijving of gaat deze samen met de school van herkomst zoeken naar de beste plek voor de leerling om zijn/haar onderwijscarrière te vervolgen. Tweede vier weken (tussenperiode) In deze periode is er ruimte voor de individuele groei van de leerlingen. Eventueel worden er in deze periode nog testen afgenomen. Het traject voor terugplaatsing wordt ingezet. De bovenschoolse instelling evalueert samen met school over de vormgeving. Met de school wordt een handelingsplan opgesteld. Deze periode wordt afgesloten met de tussenevaluatie. Laatste vier weken (eindperiode) In deze periode is er meer ruimte voor de groepsgroei van de leerlingen. Wat betekent het gedrag van de individuele leerlingen in een groep? Door middel van spiegelen willen we het zelf-reflecterend vermogen van de leerlingen vergroten om hen beter bewust te maken van het eigen handelen. Er wordt verder gewerkt met de school aan het traject van terugplaatsing. Per leerling wordt bekeken of ze bij terugkeer een presentatie houden over hun periode in de bovenschoolse onderwijsinstelling en/of het bijhouden van een gedragsschrift bij terugkeer. Bij de terugkeer kan gekeken worden, afhankelijk van het profiel van de leerling, of hij of zij gefaseerd terug kan keren of in het geheel. Deze periode wordt afgesloten met de eindevaluatie. Nazorg Na deze periode houdt de leerling recht op nazorg gedurende drie maanden. Dit kan zijn door een dag in de week terug te komen op de bovenschoolse onderwijsinstelling of door gesprekken met een medewerker van de bovenschoolse onderwijsinstelling op de school van inschrijving. Evaluaties Elke periode wordt afgesloten met een evaluatie. Deze vindt plaats op de bovenschoolse onderwijsinstelling. Hierbij zijn de zorgcoördinator/mentor, ouders/verzorgers, medewerker bovenschoolse onderwijsinstelling en eventuele externe hulpverlening aanwezig. De Bovenschoolse voorziening Rivierenland in het kader van passend onderwijs Voor de leerlingen die na 1 augustus 2014 verblijven in de voorziening geldt dat er een ontwikkelingsperspectief moet worden vastgesteld. Conform de wet wordt dit perspectief opgesteld door het bestuur van de school waar de leerling is ingeschreven. In het ontwikkelingsperspectief moet in ieder geval het uitstroomniveau van de leerling worden vastgesteld, de onderbouwing daarvan en een overzicht van de uit te voeren werkzaamheden.


53

Tijdens het verblijf in de Bovenschoolse voorziening blijft de leerling ingeschreven op de reguliere school voor voortgezet onderwijs. Het bestuur van het samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs op deze instelling. Het samenwerkingsverband is door de inspectie hierop aanspreekbaar. De inspectie houdt toezicht op de kwaliteit van het onderwijs op de voorziening. Samenwerking met de Jeugdhulpverlening Vanaf schooljaar 2013-2014 is een pilot gestart waarbij de Jeugdhulpverlening GGZ wekelijks aanwezig is op de Bovenschoolse voorziening Rivierenland en hier de consultaties verzorgt. Zowel leerlingen op de Bovenschoolse voorziening als leerlingen van scholen voor vo en vso kunnen hieraan deelnemen. De uitgangspunten bij deze pilot zijn: • vroegtijdig schoolverlaten tegen gaan; • laagdrempelige hulpverlening dichter bij de school; • vroegsignalering; • waar ligt de grens tussen school en hulpverlening; • kennis delen over transitie jeugdzorg en passend onderwijs; • preventieve interventies; • (screenende) diagnostiek; • toeleiding naar hulpverlening.

7.3

Samenwerking voortgezet speciaal onderwijs en voortgezet onderwijs

Vanaf het schooljaar 2010-2011 kent het SWV Rivierenland een intensieve samenwerking tussen het voortgezet speciaal onderwijs Sonnewijser en het voortgezet onderwijs Lingecollege Tiel. Deze samenwerking heeft geleid tot een voorziening die bedoeld is voor leerlingen met een cluster-4-indicatie die een diplomagericht traject aan kunnen en willen. Deze leerlingen voldoen aan de didactische en pedagogische criteria die zijn samengesteld door de Sonnewijser. Het doel is dat deze leerlingen met een cluster-4-indicatie op een begeleide manier een vmbo-diploma behalen. De klas wordt begeleid door een mentor, die zelf zoveel mogelijk lessen aan deze klas geeft en alle lesuren aanwezig is als achterwacht. De leerlingen volgen ook lessen binnen het reguliere programma van het Lingecollege. De mentor is ook dan aanwezig en treedt, indien nodig, op als achterwacht. Ondersteunend worden vanuit de Sonnewijser door de Commissie van Begeleiding observaties verricht en leerlingen aanvullend ondersteund. In het schooljaar 2014-2015 zal een onderzoek verricht worden naar de mogelijkheden die de wet passend onderwijs biedt om deze vorm van samenwerking uit te breiden op andere scholen.

54


Hoofdstuk 8 Ouders en passend onderwijs 8.1 Inleiding Een van de belangrijkste uitgangspunten van passend onderwijs is de versterking van de samenwerking tussen school en ouders. In het bijzonder gaat het dan om ouders van leerlingen met ondersteuningsvragen. Verwacht wordt dat dankzij de wet passend onderwijs, en dan in het bijzonder dankzij de zorgplicht, ouders veel gerichter verwezen en geadviseerd kunnen worden. Op tal van plaatsen wordt in de wet passend onderwijs aandacht besteed aan de rol en de positie van ouders. Het gaat daarbij in ieder geval om de volgende artikelen: • in het ondersteuningsplan moet worden opgenomen hoe ouders geïnformeerd worden over de ondersteuningsmogelijkheden (artikel 17a, lid 8f); • op overeenstemming gericht overleg voeren met ouders van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte en die in aanmerking komen voor een ontwikkelingsperspectief, en in aansluiting daarop een jaarlijkse evaluatie met ouders (artikel 26, lid 1); • aanmelding en toelating van leerlingen en de positie van ouders (artikel 27, lid 2a en verder). In het bijzonder gaat het dan om de positie van ouders, wanneer de school niet in staat is de ondersteuningsvraag van de leerling te beantwoorden en er gezocht wordt naar een alternatieve school; • tijdelijke geschillencommissie toelating en verwijdering bij geschil tussen ouders en bevoegd gezag (artikel 27c, lid 2); • het samenwerkingsverband verstrekt van elk advies over de ondersteuningsbehoefte van een leerling als bedoeld in het veertiende lid, een afschrift aan de ouders (artikel 17 a, lid 15); • medezeggenschap van ouders m.b.t. het schoolondersteuningsprofiel en het ondersteuningsplan.

8.2

Visie en uitgangspunten

In voorgaande hoofdstukken heeft Rivierenland haar visie gegeven op de verdere ontwikkeling van de basisondersteuning en extra ondersteuning van de scholen. Daaruit kan worden afgeleid dat ouders een cruciale rol spelen op de scholen van het samenwerkingsverband. Beseft wordt dat voor het boeken


55

van resultaten een sterke relatie met ouders van essentieel belang is. Dat geldt in het bijzonder voor de relatie met ouders van leerlingen met een ondersteuningsbehoefte. In de wetgeving heeft de overheid veel geregeld om de positie van ouders in het proces van passend onderwijs te versterken. Wij ondersteunen dat, maar benadrukken tegelijkertijd dat er in de contacten tussen school en ouders ook sprake moet zijn van wederzijds respect en een open en transparante houding ten opzichte van elkaar. Het is de taak van alle scholen om ouders zo volledig mogelijk te informeren over de voortgang van de vorderingen van de leerlingen en niet wanneer er pas problemen zijn. Overigens zien wij een sterke parallel tussen de ontwikkelingen passend onderwijs en de invoering van de nieuwe wet op de jeugdzorg in het kader van de transitie van de jeugdzorg. In beide trajecten wordt uitgegaan van de versterking van de eigen kracht van ouders en jongeren en van het spreken met in plaats van spreken over. In beide trajecten is ook een sterk vertrouwen in de zogenaamde één plan gedachte als de basis van integraal werken.

8.3

Ouders en passend onderwijs

Hieronder komt een aantal onderwerpen aan de orde, die de positie van ouders aangeven. In dit ondersteuningsplan is gekozen voor enkele korte typeringen. Informatiepunt Passend Onderwijs SWV Rivierenland In de afgelopen jaren kwam het al regelmatig voor dat ouders van leerlingen van scholen van het SWV Rivierenland of van toekomstige leerlingen contact zochten met het samenwerkingsverband. Veelal ging het daarbij om vragen over de continuering van de schoolloopbaan van de leerling en in een aantal gevallen was er ook behoefte aan verheldering of aan meer informatie. De verwachting is ook dat in de komende jaren veel leraren, scholen, gemeenten en instellingen vragen zullen hebben over de invoering van passend onderwijs. Met nadruk wijzen wij hier op de primaire verantwoordelijkheid van de scholen zelf om ouders op een zorgvuldige manier te informeren, maar het blijkt dat ouders ook behoefte hebben aan contact met ‘derden’ over deze vragen. Vandaar dat vanaf 1 augustus 2014 een begin gemaakt wordt met een Informatiepunt Passend Onderwijs SWV Rivierenland als een vraag- en een aanspreekpunt. Een belangrijk onderdeel van dit punt zal een website zijn van het samenwerkingsverband. Van daaruit kunnen vragenstellers ook doorlinken naar de individuele scholen. Voor de ontwikkeling van het informatiepunt wordt een plan van aanpak ontwikkeld waarin aandacht wordt besteed aan de wijze waarop ouders op de hoogte worden gebracht van het meldpunt, de aard van vragen, de relatie tussen het meldpunt en de scholen en de wijze van omgaan met vertrouwelijke informatie. Keuzevrijheid ouders Het is een verworven recht in dit land dat er sprake is van een keuzevrijheid van ouders voor de aanmelding van leerlingen op een school naar keuze. Dit recht heeft tevens een plaats gekregen in de grondwet. Door de scholen wordt dit recht van ouders onderstreept. De besturen in deze regio zijn er dan ook trots op dat het gelukt is om die keuzevrijheid ook te kunnen vertalen naar het aanbod van scholen voor voortgezet onderwijs. Voor vrijwel ieder type onderwijs kan een ouder kiezen uit meerdere mogelijkheden. Zo kennen wij twee scholen voor praktijkonderwijs, meerdere mogelijkheden voor vmbo en lwoo en meerdere mogelijkheden voor havo en vwo. Zorgplicht Met de invoering van passend onderwijs krijgen bevoegde gezagen een zorgplicht. Dat betekent dat de scholen de verantwoordelijkheid krijgen om alle leerlingen een passende onderwijsplek te bieden. Voorheen moesten ouders van een kind dat extra ondersteuning nodig heeft, zelf op zoek naar een geschikte school. Vanaf 1 augustus 2014 melden ouders hun kind aan bij de school van hun keuze en heeft de school de taak om de leerling passende ondersteuning te bieden. De school waar de leerling is aangemeld, is verplicht om eerst te kijken of de leerling extra ondersteuning in de klas kan krijgen. Het schoolondersteuningsprofiel vormt hiervoor het uitgangspunt. Kan de school zelf geen passende onderwijsplek bieden, dan wordt gekeken naar een plek op een andere reguliere school binnen het samen-

56


werkingsverband. Alleen als het echt niet haalbaar is om een leerling binnen het regulier onderwijs te plaatsen, wordt plaatsing in het vso overwogen. Aanmelding en toelating van leerlingen De overstap van leerlingen uit het (speciaal)basisonderwijs en uit het speciaal onderwijs naar het voortgezet onderwijs wordt in het laatste jaar van verblijf op deze scholen nauwkeurig voorbereid. De ouders zijn daar uiteraard nauw bij betrokken. De ouders en leerlingen worden goed geïnformeerd over de overgang naar het voortgezet onderwijs, over de advisering door het basis- en speciaal onderwijs en over de afname van toetsen en/of testen bij leerlingen. Ook worden ouders geïnformeerd over de procedure van aanmelding, toelating en plaatsing van leerlingen. In verband met de toepassing van de zorgplicht is het mogelijk dat leerlingen niet toegelaten worden op de school waar zij zich aangemeld hebben, maar dat zij naar een andere school zullen moeten. Op grond van de wet op het primair onderwijs (artikel 42, lid 1) hebben ouders recht op inzage in het onderwijskundig rapport en wordt hen een afschrift verstrekt. Bijzondere aandacht wordt daarbij gevraagd voor leerlingen die in het primair of in het speciaal onderwijs gebruik maken van een ontwikkelingsperspectief. De scholen voor primair, speciaal onderwijs dragen zorg voor een adequate informatieoverdracht. Schoolondersteuningsprofiel Bij de overstap naar het voortgezet onderwijs willen de ouders uiteraard nadrukkelijk weten wat de ondersteuningsmogelijkheden zijn van de school voor voortgezet onderwijs waar hun kind is aangemeld. Deze mogelijkheden staan in het schoolondersteuningsprofiel van de school en in de schoolgids. In dit schoolondersteuningsprofiel legt het schoolbestuur ten minste eenmaal per vier jaar vast welke ondersteuning de school kan bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Het profiel wordt opgesteld door leraren, schoolleiding en bestuur. De medezeggenschapsraad heeft een adviesrecht. Ondersteuningsplan Het samenwerkingsverband legt alle ondersteuningsprofielen bij elkaar om te beoordelen of het daarmee een dekkend aanbod kan realiseren. Doel is immers dat alle leerlingen een passende plek krijgen. Het dekkende aanbod staat verwoord in het ondersteuningsplan. In verband met de medezeggenschap is een ondersteuningsplanraad ingesteld. Per schoolbestuur vaardigen de medezeggenschapsraden een persoon af in de ondersteuningsplanraad: een lid namens het personeel of een namens de ouders / leerlingen. De afgevaardigde personen hoeven geen lid te zijn van de MR. De ondersteuningsplanraad is een boven bestuurlijke medezeggenschap. Om het ondersteuningsplan vast te stellen is, zoals eerder vermeld, instemming nodig van de ondersteuningsplanraad. Ontwikkelingsperspectief Wanneer een leerling in aanmerking komt voor extra ondersteuning vanuit het samenwerkingsverband wordt vanaf 1 augustus 2014 gewerkt met een ontwikkelingsperspectief. Door het samenwerkingsverband is vastgesteld welke ondersteuning geboden wordt (bijvoorbeeld in de vorm van aanvullende middelen en personeel). Het bevoegd gezag van een school stelt het ontwikkelingsperspectief vast, nadat het hierover op overeenstemming gericht overleg met de ouders heeft gevoerd. De school evalueert het ontwikkelingsperspectief jaarlijks met de ouders en stelt het zo nodig bij. Als ouders het niet eens zijn met het ontwikkelingsperspectief, dan is de school het eerste aanspreekpunt. Komen ouders en school er samen niet uit, dan kan men een onderwijsconsulent om advies vragen of een klacht indienen bij het schoolbestuur. In geval er een geschil ontstaat, kunnen de ouders dit ook voorleggen aan de tijdelijke, landelijke geschillencommissie passend onderwijs. Voor ouders van leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs opereert een tijdelijke geschillencommissie ontwikkelingsperspectief speciaal onderwijs. Betrokkenheid ouders bij leerlingbespreking, zorgen adviesteam en de Toelaatbaarheidscommissie POVO - VSO en de Commissie Passend Onderwijs Rivierenland In de ondersteuningsstructuur van scholen is ingebouwd dat er regelmatig overleg is over leerlingen tussen leraren. Dat overleg is gewenst om problemen te delen, aan te pakken, af te stemmen en te bezien of aanvullende maatregelen nodig zijn. Dit overleg is een professioneel overleg van direct betrokkenen


57

bij de school. In sommige gevallen is er bij een leerling sprake van extra ondersteuning omdat de aanpak op klassenniveau geen of te weinig effect heeft. In dat geval wordt een beslissing genomen de leerling te bespreken in een interne leerlingbespreking of in het zorgen adviesteam (ZAT). In het ZAT nemen ook externe deskundigen plaats. Voor een ZATbespreking is expliciete toestemming van de ouders nodig. In gevallen dat het ZAT nog verder advies wil vragen of gaat adviseren dat er een intensief ondersteuningstraject van buiten de school nodig is, kan men de Toelaatbaarheidscommissie POVO - VSO en de Commissie Passend Onderwijs Rivierenland van het samenwerkingsverband inschakelen. Daar is eveneens de expliciete toestemming van de ouders voor nodig. In geval van conflict en geschil In hoofdstuk 5 is uitgebreid aandacht besteed aan de procedures die gevolgd kunnen worden bij conflict en geschil. Daar is al het grote belang van een dialoog en een goede communicatie tussen ouders en school benadrukt. Met wederzijds respect voor ieders standpunt, een grote betrokkenheid en het besef dat het gaat om de schoolloopbaan van de leerling verwachten wij dat veel problemen binnenschools opgelost kunnen worden. Daarmee benadrukken wij ook de inzet van een bemiddelaar en ‘een derde partij’. Er zijn natuurlijk meerdere personen die een dergelijke rol kunnen vervullen. Van groot belang is deze persoon het vertrouwen heeft van alle ‘partijen’.

58


Hoofdstuk 9 Relatie met gemeenten en instellingen jeugdhulp 9.1 Inleiding Al een aantal malen is in dit ondersteuningsplan van Rivierenland het belang onderstreept van een dekkende ondersteuningsstructuur. Het is de ambitie van dit samenwerkingsverband dat alle leerlingen in beeld zijn en een passende onderwijsplaats hebben. Beseft wordt dat dit een gemeenschappelijke opdracht is van het onderwijs, de gemeente en de instellingen voor jeugdhulp. Meer dan ooit is duidelijk dat samenwerking tussen onderwijs en partners hard nodig is. Om dat te realiseren is in de wet passend onderwijs (artikel 18a, lid 9) geregeld dat er een Op Overeenstemming Gericht Overleg (oogo) wordt gevoerd met de gemeente(n) en met het bestuur van het samenwerkingsverband. In dat wetsartikel wordt dit op de volgende wijze verwoord: het ondersteuningsplan wordt niet vastgesteld voordat over een concept van het plan overleg heeft plaatsgevonden met burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente of gemeenten en overleg heeft plaatsgevonden met het samenwerkingsverband. Het overleg met burgemeester en wethouders vindt plaats in overeenstemming met een procedure, vastgesteld door het samenwerkingsverband en het college van burgemeester en wethouders van die gemeente of gemeenten. De procedure bevat een voorziening voor het beslechten van geschillen.

9.2

Integrale samenwerking en overleg tussen gemeente, onderwijs en jeugdhulp

Een aantal ingrijpende veranderingen staat voor de deur. Gemeenten, schoolbesturen en hun samenwerkingspartners hebben of krijgen te maken met: • de invoering van passend onderwijs; • de invoering van de jeugdwet; • de invoering van de participatiewet; • de invoering van de wet arbeid naar vermogen; • de veranderingen in de AWBZ.


59

Het is de primaire taak van schoolbesturen om zorg te dragen voor kwalitatief goed onderwijs en een goed functionerend samenwerkingsverband, waarin zorgplicht gerealiseerd kan worden. Ook is het van belang om een dekkende ondersteuningsstructuur in te richten waardoor er geen leerling tussen de wal en het schip terechtkomt. De invoering van passend onderwijs biedt de wetgever een aantal mogelijkheden aan de regio’s om de kwaliteit van de invoering van passend onderwijs te bevorderen. In artikel 17a lid 9 wordt daarover aangegeven dat het om de volgende positieve effecten gaat: • de versterking van de samenwerking tussen onderwijs en de gemeenten, waarbij de gemeenten vooral tot taak hebben zorg te dragen voor een dekkende zorgstructuur in relatie tot de invoering van de nieuwe jeugdwet; • het bevorderen van regionale (bovengemeentelijke) afspraken over ondersteuning aan leerlingen, omdat leerlingstromen zich veelal niet houden aan gemeentegrenzen; • het bevorderen van de samenhang in het onderwijs en de ondersteuning aan (0) 4 - 18 jarigen en de bijbehorende doorgaande lijnen, door voor te schrijven dat overleg heeft plaatsgevonden met de samenwerkingsverbanden primair onderwijs. Door het overleg tussen de gemeenten en het samenwerkingsverband worden de stelselwijzigingen passend onderwijs en transitie jeugdzorg beter op elkaar afgestemd. Met deze wijzigingen wordt de verantwoordelijkheid voor hulp aan jongeren en gezinnen die extra ondersteuning nodig hebben gelegd bij schoolbesturen en gemeenten. Het is de bedoeling het werkveld van onderwijs en zorg met elkaar te verbinden en het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband en het jeugdplan van de gemeente onderling af te stemmen. Rekening houdend met opgebouwde traditie en met de bereikte verworvenheden.

9.3

Overlegorgaan scholen-gemeenten

Om het oogo te structureren is een modelprocedure ontwikkeld. De procedure is ontwikkeld door de bestuursorganisaties en de VNG. Ook is een Landelijke Geschillencommissie in het leven geroepen. Het oogo in dit samenwerkingsverband zal conform deze procedure gevoerd worden. De gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neder-Betuwe, Neerijnen en Tiel hebben te maken met vier samenwerkingsverbanden: • Coöperatie Betuws Primair Passend Onderwijs U.A; • Reformatorisch Samenwerkingsverband Beraséda; • Reformatorisch Samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs; • Samenwerkingsverband Rivierenland. Door de gemeenten moeten in aansluiting op de wet vier overeenkomsten gesloten worden, waarin de procedure oogo is vastgesteld. De gemeenten en de samenwerkingsverbanden willen verder gaan en hebben ervoor gekozen om te komen tot één op overeenstemming gericht overleg tussen de zes gemeenten en de vier samenwerkingsverbanden. Op die manier wordt verwacht dat de afstemming van alle plannen nog beter en efficiënter kan verlopen; temeer daar de samenwerkingsverbanden allen dezelfde doelstellingen nastreven voor wat betreft het realiseren van het recht van kinderen op passend onderwijs dat aansluit op hun situatie en het recht van kinderen op een veilige, evenwichtige en ontwikkelingsstimulerende omgeving. Het gaat in deze regio om vier samengevoegde oogo’s en er zijn vier ondersteuningsplannen. Bij het tot overeenstemming komen over een ondersteuningsplan gaat het steeds om één samenwerkingsverband en de gemeenten. De drie andere samenwerkingsverbanden verkeren dan in de rol van toehoorder. De procedure is vastgesteld op 28 oktober 2013 en is door de betrokken gemeenten en samenwerkingsverbanden ondertekend. In de tekst o.a. aandacht voor de samenstelling van het overleg, de vergadering, het omgaan met geschillen, de geschillencommissie en dergelijke.

60


Voor wat betreft de inhoud van het overleg gaat het om de volgende onderwerpen: a. de jeugdzorg; b. het leerlingenvervoer; c. de leerplicht; d. de onderwijshuisvesting; e. onderwerpen in het kader van passend onderwijs die door een of meer van de partijen worden ingebracht. Speciale aandacht vragen wij voor de gevolgen van de transitie van de jeugdzorg voor leerlingen van onze scholen die gebruik maken van een combinatiearrangement van onderwijs, ondersteuning en zorg. Deze veranderingen leiden tot een aantal nadelige consequenties voor een groep leerlingen die deelnemen aan het onderwijs in de ZMLK Cambier van Nootschool van ons SWV Rivierenland. Het gaat dan om de leerlingen die gebruik van AWBZ, pgb of in natura zorg krijgen van een zorginstelling. Wanneer deze vorm van ondersteuning ernstig vermindert of volledig verdwijnt is dat bijzonder nadelig voor de schoolloopbaan van deze leerlingen. In een aantal dreigt dit tot voortijdig schoolverlaten dan wel thuiszitten te leiden.

9.4

De strategische samenwerkingsagenda Gemeenten-Onderwijs

In de preambule behorende bij de procedure oogo is door alle aanwezige partijen uitgesproken, dat zij een stap verder willen gaan dan alleen uitvoering geven aan het formele oogo rondom het concept van het ondersteuningsplan. Om deze stap te concretiseren is voorgesteld om, op basis van de onderwerpen die opgenomen zijn in artikel 2 van de procedure oogo, een strategische samenwerkingsagenda op te stellen. Vooralsnog zijn onderstaande onderwerpen genoemd: 1. de aansluiting (jeugd)zorg en de ondersteuning in het onderwijs; 2. communicatie en op welke wijze realiseer je een betere aansluiting bij elkaars trajecten (passend onderwijs / jeugdzorg); 3. leerlingenvervoer; 4. leerplicht en kwalificatieplicht; 5. onderwijshuisvesting, het realiseren van thuisnabij onderwijs in relatie tot het verwijzen van leerlingen naar onderwijsinstellingen buiten de eigen regio van het samenwerkingsverband; 6. doorgaande lijn: voorschools - vroegschools, primair onderwijs- voortgezet onderwijs, voortgezet onderwijs- middelbaar beroepsonderwijs en onderwijs - arbeidsmarkt; 7. onderwijsachterstandenbeleid (VVE); 8. relatie regionale oogo met de Lokaal Educatieve Agenda’s; 9. gemeenschappelijke innovaties waardoor samenwerking verbeterd wordt; 10. monitoring en evaluatie passend onderwijs met als kernvraag: worden de streefdoelen gehaald? Alle partijen onderschrijven de noodzaak tot het opstellen van een strategische werkagenda en geven prioriteit aan de volgende drie onderwerpen: • de aansluiting (jeugd)zorg - ondersteuning in het onderwijs; • leerlingenvervoer; • communicatie. Het SWV Rivierenland onderschrijft het belang van het overleg met de gemeenten en ziet de noodzaak van een goede afstemming tussen onderwijs, gemeenten en partners van jeugdhulp. Uit alles blijkt tot op heden dat partners elkaar in het belang van de schoolloopbaan van leerlingen nodig hebben om een dekkende ondersteuningsstructuur te kunnen realiseren en de kwaliteit ervan te kunnen waarborgen.

9.5

Samenwerking gemeenten, onderwijs en jeugdhulp

Hieronder volgt een eerste nadere uitwerking van de eerste twee agendapunten van de strategische samenwerkingsagenda. Het gaat hier om de aansluiting van de jeugd(zorg) en de ondersteuning in het onderwijs en communicatie hierover. In de afgelopen jaren is het besef gegroeid dat het voor de oplossing van problemen van jeugdigen noodzakelijk is dat er tussen het onderwijs, de gemeenten en de instellingen voor jeugdhulp intensief


61

wordt samengewerkt. Dat heeft geleid tot een gezamenlijke visie waarbij integraal werken centraal staat. Het gaat daarbij om het bieden van een sluitend aanbod aan ondersteuning door een vroegtijdige, zo licht mogelijke, integrale en afgestemde hulp in te zetten voor jeugdigen en hun ouders en gezinnen. Deze visie wordt bereikt door: • vroegtijdig ondersteunen van de eigen kracht van jeugdigen en ouders (in plaats van overnemen); • kijken naar mogelijkheden, kansen en oplossingen (in plaats van problemen en beperkingen); • importeren van ondersteuning (in plaats van verwijzen en exporteren van kind/gezin met een probleem); • integraal beoordelen van meervoudige ondersteuningsbehoeften, dicht bij de signaleringsplaats (in plaats van aparte, verre indicatiecommissies); • vaststellen van ondersteuningsbehoeften samen met jongeren, ouders en opvoedprofessionals (één kind, één gezin, één plan, één regisseur); • het snel en nabij bieden van passende ondersteuning (in plaats van slagboomdiagnostiek); • ondersteuningsbehoeften van kind/ouders zijn leidend (in plaats van hulpaanbod en instellingsbelangen). Met deze integrale benadering zijn de betrokken partijen beter in staat om bij de analyse van problemen sterker de drie leefwerelden van jeugdigen te betrekken. Het gaat dan om de samenhang tussen onderwijs, gezin en vrije tijd. Onderdeel van de visie is dat een bundeling van expertise noodzakelijk is en samenwerking is vereist omdat de afzonderlijke disciplines het niet alleen kunnen. De problemen van jeugdigen zijn vaak zo complex en ingewikkeld dat een meervoudige en integrale benadering noodzakelijk is. Tegelijkertijd hebben we ook een verregaande specialisatie en differentiatie gezien binnen de jeugdhulp met de daaraan gekoppelde functionarissen. Het is daarom steeds moeilijker om een transparant overzicht te krijgen van het totale aanbod. Vandaar dat samenhang en afstemming belangrijke sleutelbegrippen zijn geworden in het proces van de transities binnen de jeugdzorg, die uiteindelijk leiden naar één laagdrempelige toegangspoort. Het onderwijs wordt gezien als de vinden werkplaats van jeugdigen die extra ondersteuning nodig hebben, maar ook als de plek om aan de oplossing te werken. Streven is dat de samenwerking met instellingen voor jeugdhulp een structureel onderdeel gaat worden van de schoolorganisatie. Hierbij gaat de ondersteuning door een gebiedsteam8 een essentiële rol spelen. Het gebiedsteam is een team van professionals met een verschillende deskundigheid, afkomstig van verschillende instellingen op het gebied van welzijn en zorg. Het gebiedsteam levert basishulp. Dat betekent dat ze beschikt over pedagogische en sociaal-maatschappelijke expertise en basiskennis heeft over psychiatrie en kinderen met een beperking. Het team is actiegericht en versterkt de zelfredzaamheid van opvoeders: het geeft advies hoe het gezin zelf het probleem kan aanpakken en het biedt zo nodig praktische ondersteuning vanuit de vereiste deskundigheid zoals opvoedhulp, talentcoaching, hulp bij jeugdoverlast, maar ook intensieve jeugdhulp. Voor het gebiedsteam is het schoolmaatschappelijk werk de vooruitgeschoven post op de scholen. De volgende punten over de samenwerking tussen onderwijs, gemeente en instellingen voor jeugdhulp zullen nog nader uitgewerkt moeten worden: • een schets van de huidige en van de gewenste regionale overlegstructuur van onderwijs en gemeenten, op beleids- en uitvoeringsniveau. De realisatie van de gewenste situatie; • regionale afspraken tussen onderwijs en sociale teams ten bate van de basisondersteuning, de zorg in en om de school en de inzet van extra ondersteuning; • regionale afspraken over de inzet van leerplicht en jeugdgezondheidszorg; • het onderscheid tussen preventie en interventie en het nadrukkelijk aangeven van de concrete bijdragen van de instellingen (bijdrage vroegsignalering, leerlingbespreking, multidisciplinair overleg, voorlichting, uitvoering begeleidingstaken, scholing, professionalisering e.d.);

8

62

In verband met het bevorderen van gemeenschappelijk taalgebruik met het primair onderwijs kiezen wij hier voor de term ‘gebiedsteams’. Een school voor voortgezet onderwijs wordt daarbij opgevat als een gebiedsteam.


• in het kader van de versterking van doorgaande zorglijnen: – afspraken over overdracht voorschool, peuterspeelzaal, kinderdagverblijven naar het primair en het speciaal onderwijs; – afspraken over de overdracht van informatie van het primair en speciaal basisonderwijs naar het voortgezet en voortgezet speciaal onderwijs; – afspraken over de overdracht van informatie naar het middelbaar beroepsonderwijs; • de één kind, één gezin, één plan en één regisseuraanpak in relatie tot de transitie van de jeugdzorg waarin de AWBZ mede participeert;9 • afspraken over evaluatie en kwaliteitszorg.

9.6

Afstemming passend onderwijs en leerlingenvervoer

Uitgangspunt Het streven van SWV Rivierenland is om ieder kind een passende onderwijsplaats te verzorgen en waar mogelijk thuisnabij. Het SWV Rivierenland kiest dus niet voor een vergaande specialisatie van de scholen op basis van ondersteuningsvragen van de leerlingen, maar voor een versterking van de capaciteit van de scholen om leerlingen met ondersteuningsbehoeften zoveel mogelijk op te kunnen vangen in de eigen vertrouwde omgeving. Echter, wij kunnen er niet omheen dat er soms behoefte is aan passende plaats in het vso of in een bovenschoolse voorziening die relatief ver verwijderd is van de woonplaats van de leerling. Vervoer moet dan beschikbaar zijn voor leerlingen die gezien hun ondersteuningsbehoeften niet in staat zijn thuisnabij passend onderwijs te volgen. Overigens is in een dergelijke situatie sprake van een beslissing van de Toelaatbaarheidscommissie Passend Onderwijs Rivierenland en is er dus een toelaatbaarheidsverklaring in de zin van de wet passend onderwijs. Uiteraard vindt een en ander plaats in nauw overleg met de ouders en wordt de leerling ook daadwerkelijk ingeschreven op de school voor vso. In het geval van de bovenschoolse voorziening gaat deze leerling ook daadwerkelijk de voorziening bezoeken. Achtergronden In de wetgeving is het leerlingenvervoer geregeld in artikel 4 van respectievelijk de wet op het primair onderwijs, de wet op het voorgezet onderwijs en de wet op de expertisecentra. Artikel 4 is in deze wetten niet identiek, maar alle drie de wetten beogen dat de gemeente een regeling vaststelt voor bekostiging van voor het schoolbezoek noodzakelijke vervoerskosten. De wijze van vervoer moet voor de leerling passend zijn. In de wet op het voortgezet onderwijs en in de wet op de expertisecentra staat tevens dat B&W ter zake van passend vervoer advies van deskundigen inwinnen. Afspraken10 Ouders van leerlingen die door SWV Rivierenland toelaatbaar verklaard zijn tot een school voor voortgezet speciaal onderwijs of de bovenschoolse voorziening, kunnen een aanvraag doen voor bekostiging voor passend leerlingenvervoer. Onder passend vervoer wordt verstaan, vervoer dat past bij de afstand tot de school, de leeftijd en bij de mate van zelfredzaamheid van de leerling, in aanmerking genomen diens lichamelijke, verstandelijke of zintuiglijke beperkingen. Alvorens de gemeente besluit een aanvraag van ouders af te wijzen, of niet volledig toe te kennen, wordt advies ingewonnen bij deskundigen van de school voor voortgezet speciaal onderwijs of de uitvoerende organisatie van het onderwijs- en ondersteuningsarrangement waartoe het samenwerkingsverband de leerling toelaatbaar heeft verklaard. De zes gemeenten stellen op basis van de nieuwe modelverordening van de VNG in het voorjaar van 2014 een gewijzigde verordening leerlingenvervoer vast. Over deze verordening vindt vooraf overleg plaats met het SWV Rivierenland. De gemaakte afspraken worden jaarlijks geëvalueerd.

9

De relatie met de AWBZ-bekostiging is een bijzondere, omdat vooral zorgondersteuningsuren voor de Cambier van Nootenschool nu worden ingezet om te voorkomen dat leerlingen thuis komen te zitten. In verband met het streven van het SWV Rivierenland het aantal thuiszitters zo laag mogelijk te laten zijn, is het van belang zorg te dragen voor continuering van deze ondersteuning. 10 In een van de komende overleggen zal ook het vervoersprobleem worden ingebracht van het leerlingvervoer in verband met een stage buiten de gemeente.


63

64


Hoofdstuk 10 Communicatie 10.1 Inleiding In de wet passend onderwijs is geen artikel opgenomen waarin directe voorwaarden verbonden zijn aan de inrichting van de communicatie. Uit een aantal artikelen in de wet kan wel worden afgeleid dat in het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs veel zorg en aandacht besteed moet worden aan de kwaliteit van de communicatie. In het bijzonder zal de aandacht gericht moeten worden op de positie van ouders en leraren. Als het gaat om communicatie is dat niet alleen een verantwoordelijkheid van het samenwerkingsverband, maar ook van de schoolleiders van de scholen van het samenwerkingsverband. Zij hebben een belangrijke taak bij de informatieoverdracht naar leraren en ouders.

10.2 Aandachtspunten communicatie Het samenwerkingsverband positioneert zich in de komende jaren in een netwerk van scholen, instellingen en gemeenten. Vastgesteld kan worden dat door het samenwerkingsverband veel taken op meerdere terreinen uitgevoerd moeten worden en dat het samenwerkingsverband met veel onderscheiden doelgroepen te maken heeft. Om de communicatie met al deze groepen goed te laten verlopen, is een aantal beleidsuitspraken in algemene zin over communicatie van groot belang. Daarbij spelen de volgende beleidsuitgangspunten een rol: • het samenwerkingsverband kenmerkt zich als een netwerkorganisatie, dat betekent dat er veelvuldig contact is tussen alle partners van het verband; • er wordt gestreefd naar korte, open en transparante communicatielijnen, waarbij ook gebruik gemaakt wordt van de digitale en sociale media; • de werkprincipes van good governance worden nagestreefd.


65

Het werkprincipe van good governance betekent zowel een verticale als een horizontale verantwoording naar alle partners. Bij verticale verantwoording is dat gericht op de overheid en bij horizontale verantwoording gaat dat in de richting van de bevoegde gezagen, de scholen, de ouders, leerlingen, de instellingen voor zorg en jeugdhulpverlening.

10.3 Inzet van diverse communicatiemiddelen De inzet van communicatiemiddelen is het gevolg van een vastgesteld communicatiebeleid. Dat beleid is de vertaling van bovenstaande uitgangspunten naar o.a. de inzet van middelen. Hieronder de schets van enkele van die middelen. Onderhouden van een website Het samenwerkingsverband onderhoudt een website. Deze site heeft een aantal functies: • informeren: het geven van informatie over alle relevante ontwikkelingen inzake het samenwerkingsverband; • communiceren: het uitwisselen van informaties, verslagen, meningen en ervaringen; • ondersteuning bij administratieve processen: het gaat dan om het gebruik van de website voor aanmeldingen voor centrale toetsing, indienen van verzoeken, inschrijven e.d.; Beleidsdocumenten, rapportages e.d. Regelmatig draagt het samenwerkingsverband zorg voor de ontwikkeling en verspreiding van beleidsdocumenten, rapportages e.d. Door de wetgeving wordt verplicht om vierjaarlijks in ieder geval het ondersteuningsplan samen te stellen. De praktijk zal zijn dat er aanmerkelijk meer documenten samengesteld en verspreid worden. Het samenwerkingsverband hanteert voor de ontwikkeling van al deze documenten vooral de gerichtheid op de doelgroep, de leesbaarheid en de toegankelijkheid als de belangrijkste uitgangspunten. Verslaglegging; jaarverslag Het samenwerkingsverband verzorgt jaarlijks een jaarverslag. Daarin wordt teruggeblikt op de belangrijkste resultaten van dat jaar en wordt vanuit zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve blik gekeken naar alle activiteiten. Denk daarbij aan: overzicht van diverse typen van vergaderingen, scholingsactiviteiten, deelname van leerlingen aan voorzieningen, inzet van ondersteuningsmiddelen en vastgestelde effecten e.d. Wanneer een samenwerkingsverband een monitoringbeleid voert en relevante data verzamelt, is het jaarverslag de plek om daarin verslag te doen van die activiteiten. Denk daarbij aan gegevens als: in-, door- en uitstroom, registratie van thuiszitters, deelname aan arrangementen, aantal leerlingen besproken in zorgen adviesteam, e.d.

66


Hoofdstuk 11 Kwaliteitszorg 11.1 Inleiding De doelen van passend onderwijs zijn duidelijk verankerd in de visie, het beleid en de acties van het SWV Rivierenland. Op hoofdlijnen heeft het samenwerkingsverband de activiteiten voor de komende periode gepland. Gekozen is voor een resultaatgerichte benadering waarbij op school en op bovenschools niveau in het belang van de schoolloopbaan van de leerling resultaten geboekt moeten worden. Om zicht te krijgen op de effecten van de inspanningen van de scholen en van het samenwerkingsverband is een toegesneden systematiek voor monitoring en evaluatie noodzakelijk. Het SWV Rivierenland gaat hierbij uit van de drie kwaliteitsaspecten die de Inspectie voor het onderwijs voorlopig heeft geformuleerd voor passend onderwijs (Toezichtskader passend onderwijs, zomer 2013): • Resultaten een passende plek voor iedere leerling door een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen (analyse van het aantal voortijdig schoolverlaters en thuiszitters, zicht op leerlingen die tussen wal en schip vallen, doorstroomgegevens, resultaten samenwerking jeugdzorg); • Management en organisatie een duidelijke missie en doelstellingen van het samenwerkingsverband voor passend onderwijs, een slagvaardige aansturing, een sterke communicatie en een doelmatige, inzichtelijke organisatie; • Kwaliteitszorg zorg voor kwaliteit door systematische zelfevaluatie door het samenwerkingsverband, planmatige kwaliteitsverbetering, jaarlijkse verantwoording hierover en borging van verbeteringen

11.2 Toezichtskader Inspectie van het onderwijs De onderwijsinspectie hanteert een invoeringstraject van een aantal jaren voor het toezicht, ervan uitgaand dat de meeste samenwerkingsverbanden op dit moment nog volop in ontwikkeling zijn. Er is sprake van drie soorten toezicht: • toezicht vanuit risicobepaling; • de staat van het onderwijs in de vorm van een steekproefonderzoek; • nalevingstoezicht.


67

Het toezicht van de inspectie is risicogestuurd. Jaarlijks voert de inspectie een risicoanalyse uit op basis van aanwezige kennis en informatie. Als deze analyse geen aanwijzing geeft dat de kwaliteit achterblijft, vindt er geen verder onderzoek plaats. Indien er wel aanwijzingen in die richting zijn, dan kan de inspectie in gesprek gaan met het bestuur van het samenwerkingsverband of een kwaliteitsonderzoek uitvoeren. De inspectie bepaalt de risico’s in het functioneren van een samenwerkingsverband aan de hand van de volgende parameters: • Aantal thuiszitters (niet deelnemers aan onderwijs) waarbij een onderscheid gemaakt wordt tussen zij die niet zijn ingeschreven bij een school (absoluut verzuim) en zij die wel zijn ingeschreven maar zonder geldige reden of ontheffing geen lessen volgen (verzuim). • Spreiding en doorstroom in het onderwijs. Hoe past het samenwerkingsverband passend onderwijs toe? Aan welke onderwijsinstellingen volgen de leerlingen die extra ondersteuning krijgen onderwijs? De inspectie vergelijkt cijfers van doorstroom, uitstroom, afstroom en opstroom van het samenwerkingsverband met het landelijk gemiddelde. • Eerder gegeven oordelen op scholen en instellingen. Hoeveel scholen in het samenwerkingsverband vallen onder aangepast toezicht, en hoe verhoudt zich dit tot het landelijk gemiddelde? • Signalen. Zijn er signalen die wijzen op tekortkomingen in de uitvoering van passend onderwijs in het samenwerkingsverband? Deze signalen verkrijgt de Inspectie door beroepen bezwaarprocedures en klachten (aantal, inhoud, uitspraken) te inventariseren. Ook signalen vanuit het veld neemt de Inspectie mee. • Het ondersteuningsplan, de jaarverslagen en de verdeling van de ondersteuningsmiddelen. De inspectie kijkt naar de structuur van het samenwerkingsverband en de inzet van financiële en personele middelen. De vraag daarbij is of er een dekkend systeem voor passend onderwijs voor alle leerlingen is geregeld en waar de verantwoordelijkheid is belegd. • De deskundigheid op het gebied van ondersteuning van de leraar. Is het onderwijspersoneel op de scholen voldoende deskundig en zijn leraren voldoende vakbekwaam ten aanzien van de leerling die extra ondersteuning nodig heeft? Het samenwerkingsverband is op de hoogte van het waarderingskader van de inspectie en de wijze van toetsing. Bij het ontwikkelen van het systeem van interne kwaliteitszorg wordt rekening gehouden met de uitvoering van passend onderwijs en de wijze van toezicht van de inspectie. We richten ons hier op een continu verbeterproces en werken door middel van planmatig en cyclische werkwijze Plan Do Check Act (pdca-werkwijze) van de kwaliteitsverbetering.

11.3 Evaluatie implementatie passend onderwijs In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan de ontwikkeling van de schoolondersteuningsprofielen. Die profielen geven een goed zicht op de huidige stand van zaken van ondersteuningsstructuur van de scholen. Daarbij beseffen de scholen en het samenwerkingsverband dat nog een aantal onderwerpen verder uitgewerkt moeten worden. Samen met dit ondersteuningsplan is een goede basis gelegd voor het werken aan de implementatie van passend onderwijs in dit samenwerkingsverband. Het geheel overziend zijn er bestuurlijke, financiële en inhoudelijke afspraken gemaakt. Aan het einde van het tweede jaar van de invoering van passend onderwijs (voorjaar 2016) zullen deze afspraken worden geëvalueerd. In een doorlopend proces zal het bestuur de beschikbare informatie kritisch bezien en deze indien nodig gebruiken om de uitvoering van passend onderwijs aan te passen. De Toelaatbaarheidscommissies van het SWV Rivierenland houden een monitor bij en evalueren de werkwijzen regelmatig. Deze gegevens komen in de vorm van managementcijfers standaard op de agenda van het bestuur van het samenwerkingsverband.

11.4 Monitoren van de resultaten In voorgaande hoofdstukken en in het bijzonder in hoofdstuk 4 is het belang van een monitor al regelmatig aangegeven. De monitoring heeft betrekking op de leerlingstromen binnen het SWV Rivierenland op meerdere niveaus. De gegevens moeten materiaal opleveren voor een analyse op het niveau van de klas, de school en het samenwerkingsverband als geheel.

68


Het is de overtuiging dat het verzamelen van gegevens uiteindelijk zal leiden tot een resultaatgerichte houding bij alle betrokkenen binnen het samenwerkingsverband. We willen constant nagaan of we de goede dingen doen, of we deze dingen goed doen en of we resultaten hebben geboekt. Juist omdat we een netwerk zijn van scholen willen we deze resultaten delen met anderen en gebruik maken van elkaars ervaringen. Regelmatig vindt evaluatie plaats van het gevoerde beleid en, gezien de taakstelling van het samenwerkingsverband, specifiek over de toewijzing van de extra ondersteuning die leerlingen nodig hebben, de plaatsing van deze leerlingen en de verantwoording van de inzet van de middelen, waaronder begrepen de behaalde resultaten. Centraal hierbij staat het continu verbeteren van het cyclische proces volgens de pdca-werkwijze. Het samenwerkingsverband toetst de verzamelde informatie aan de vastgestelde doelen en normen en trekt daaruit conclusies voor de kwaliteitsverbetering op korte en langere termijn. Daarbij worden de ervaringen van de belanghebbenden uiteraard meegenomen. Vanuit de gezamenlijke opdracht voor passend onderwijs is het kwaliteitssysteem voor het werken in de keten gericht op transparantie en het beheersen van risico’s. Het samenwerkingsverband toetst of afspraken over wachttijden en doorstroomtijden worden nagekomen, maar ook of de afspraken over doorverwijzingen naar het voortgezet speciaal onderwijs of andere arrangementen worden uitgevoerd.

11.5 Effecten investeringen in de basis- en extra ondersteuning In dit ondersteuningsplan zijn tussen de bevoegde gezagen afspraken vastgesteld over de inzet van de extra ondersteuning binnen de scholen en hieraan gekoppelde financiële middelen. Voor een adequate verantwoording van doelmatig ingezette middelen, rapporteert de school systematisch aan het samenwerkingsverband over welke activiteiten ontplooid zijn en welke resultaten men geboekt heeft. Onderdeel hiervan is ook het aantal leerlingen dat in de scholen is opgenomen met een ontwikkelingsperspectief. Het SWV Rivierenland stelt hiervoor een format samen om er voor te zorgen dat de informatie onderling vergelijkbaar is. Het samenwerkingsverband moet op basis van deze rapportage kunnen vaststellen of de scholen onverkort uitvoering geven aan de schoolondersteuningsprofielen. Het doel van het monitoren is ook hier gezamenlijk werken aan kwaliteitsverbetering.

11.6 Resultaten Het samenwerkingsverband staat met een gedegen kwaliteitszorgsysteem voor een continue verbetering van de kwaliteit. Voor het eerste jaar van passend onderwijs richt het samenwerkingsverband zich voornamelijk op de inrichting van protocollen en effectieve werkprocessen. Ook gebruikt het samenwerkingsverband deze periode voor de implementatie van een aantal instrumenten en werkwijzen. Deze instrumenten en werkwijzen worden tevens gebruikt om verticale verantwoording af te leggen over de kwaliteit van de activiteiten van het samenwerkingsverband aan de inspectie en de overheid. Via dialoog en goede communicatie met belanghebbenden zorgt het samenwerkingsverband voor horizontale verantwoording aan ouders, leerlingen en scholen. Dit alles met als doel een optimale implementatie van alle facetten van passend onderwijs.


69

Hoofdstuk 12 Financiën

70


12.1 Inleiding Achtereenvolgens komen in dit hoofdstuk aan de orde: • het financieel meerjarenperspectief van het SWV (inkomsten en verplichte uitgaven); paragraaf 12.2., • de meerjarenbegroting; paragraaf 12.3., • financieel beleid: risicoanalyse en weerstandsvermogen; paragraaf 12.4., • de financiële functie van het SWV; paragraaf 12.5. Het hoofdstuk sluit af met enkele financiële beslispunten.

12.2 Financieel perspectief In deze paragraaf wordt de toekomstige bekostiging van het samenwerkingsverband toegelicht11. Ook komen de verplichte uitgaven aan de orde. Inkomsten SWV VO 25-08 Rivierenland beschikt in het nieuwe stelsel passend onderwijs over twee hoofdbudgetten: a. het budget voor lichte ondersteuning, 1 366 per leerling VMBO12, ongeveer 1 690.000. b. het budget voor zware ondersteuning, 1 495 per leerling, ongeveer 1 4,2 miljoen. De bekostiging is (grotendeels) op schooljaarbasis (T-1). Omdat het samenwerkingsverband een negatieve verevening kent, krijgt men aanvankelijk een toeslag, bovenop het budget voor zware ondersteuning. In de jaren 2015-2016 tot en met 2019-2020 wordt deze tijdelijke toeslag afgebouwd. In 2020-2021 beschikt het SWV voor de eerste maal dan louter nog over de 1 495 per leerling als budget voor zware ondersteuning. Het vereveningsbedrag is vastgesteld op basis van de teldatum 1 oktober 2011. Per 1 januari 2016 wordt het budget voor lichte ondersteuning uitgebreid met: c1. het budget voor LWOO, ongeveer 1 5.050.000 (indicatie), c2. Het budget voor PrO, ongeveer 1 920.000 (indicatie). Toelichting op het budget voor lichte ondersteuning Het budget voor lichte ondersteuning bestaat (naast de budgetten voor LWOO en PrO die hier over 1,5 jaar aan worden toegevoegd) uit vier samengevoegde budgetten: het Regionaal Zorgbudget (hierop wordt per 1 augustus 2014 1 48 bezuinigd13), de Rebound-middelen, middelen Herstart en middelen Op de Rails. Dit budget wordt vanaf 1 augustus 2014 toegekend volgens de verdeelmaatstaf ‘totaal aantal leerlingen SWV’. Nu is de verdeelmaatstaf nog het aantal VBMO 3/4 leerlingen, hierop is ook genoemd bedrag van 1 366 per leerling gebaseerd. Bij wijziging van de verdeelmaatstaf zal het bedrag dalen naar 1 75 à 1 80 per leerling VO. Aangezien SWV Rivierenland een iets bovengemiddelde deelname aan VMBO 3/4 kent, zal de wijziging van verdeelmaatstaf een negatief financieel effect hebben (raming ongeveer 1 30.00014). Toelichting op het budget voor zware ondersteuning Het budget voor zware ondersteuning is in het overgangsjaar 2014-2015 beperkt, het bestaat dan slechts

11 Wie zich uitvoeriger hierin wil verdiepen kan de ‘Handreiking financieel perspectief en financieel management samenwerkingsverbanden passend onderwijs VO’ lezen. http://www.infinitebv.nl/site/infinite/assets/documents/Handreiking%20financieel%20 perspectief%20en%20financieel%20management%20SWV%20VO%204.1%20-%20oktober%202013.pdf 12 Dit zal nog wijzigen. Zie alinea op deze pagina. 13 Inmiddels lijkt het erop dat deze bezuiniging als gevolg van het Begrotingsakkoord 2014 weer zal worden teruggedraaid. Het bedrag wordt dan weer 1 414. 14 Omdat concrete informatie van OCW nog ontbreekt, is deze wijziging wél in de tekst van dit hoofdstuk opgenomen, maar nog niet in de meerjarenbegroting. In de meerjarenbegroting zijn aan de batenkant alleen reeds door OCW gecommuniceerde bedragen opgenomen. Informatie over bovengenoemde 1 30.000 wordt in februari 2014 verwacht. Dan zal aanpassing van de begroting plaatsvinden, samen met andere wijzigingen, bijvoorbeeld voetnoot 3. Zie ook pagina 8 over het nog aanpassen van de begroting.


71

uit het schooldeel van het LGF-geld (gebaseerd op 1-10-2013), plus 1 12,38 per leerling. In dit jaar betaalt het verband ook nog niet de VSO Ondersteuningsbekostiging. Ook de eventuele tussentijdse groei van het VSO komt dit schooljaar toch ook nog voor rekening van OCW (om dit te bekostigen werd het bedrag per leerling verlaagd van 1 19,38 naar 1 12,38 per leerling). Overige inkomsten Naast bovenstaande budgetten, van de rijksoverheid, is het mogelijk dat SWV Rivierenland over overige (additionele) inkomsten beschikt, bijvoorbeeld: d. VSV-inkomsten Op dit moment zijn er VSV gelden beschikbaar in de regio (in natura - inzet van menskracht- en in de vorm van projectgelden). Hier staan projectactiviteiten en -uitgaven tegenover. Omdat nog duidelijk moet worden of en hoe deze gelden in de toekomst beschikbaar zullen zijn, zijn ze vooralsnog niet opgenomen in de meerjarenbegroting. e. Gelden van gemeenten Het SWV en de gemeenten zullen in het komend jaar bespreken hoe de gemeenten na de decentralisaties bij zullen kunnen dragen aan de doelstellingen van het SWV. Er zijn in de meerjarenbegroting vooralsnog geen gemeentelijke subsidies opgenomen. Verwacht wordt dat veel inzet vanuit gemeentelijke instanties in natura – inzet in menskracht – plaats zal gaan vinden. Verplichte uitgaven Het samenwerkingsverband kent vanaf resp. augustus 2015 (a.) en januari 2016 (b.,c.) drie structurele vormen van verplichte uitgaven: a. Ondersteuningsbekostiging VSO (1 3.605.070, indicatie op basis van teldatum 1 oktober 2012), b. Ondersteuningsbekostiging LWOO (1 5.050.000, indicatie op basis van teldatum 1 oktober 2012), c. Ondersteuningsbekostiging PrO (1 920.000, indicatie op basis van teldatum 1 oktober 2012). In het schooljaar 2015-2016 is er een tijdelijke verplichte uitgave: de verplichte inhuur van ambulante begeleiding bij het VSO (1 349.232, indicatie op basis van teldatum 1 oktober 2012). In 2014-2015 wordt de ambulante begeleiding nog rechtstreeks bekostigd door OCW. Het SWV gaat in de jaren 2014-2015 en 2015-2016 over de inzet van de ambulant begeleiders. Omdat de rugzak dan niet meer bestaat, is het geen must dat de AB-ers 1:1 werkzaamheden verrichten voor leerlingen die tot 31 juli 2014 een rugzak hadden. Zie voor de inzet van ambulant begeleiders de Programma’s 2. Het na aftrek van de verplichte uitgaven resterende budget is “vrij” besteedbaar om de in het Ondersteuningsplan opgenomen Programma’s te realiseren. Het SWV beschouwt haar budgetten voor lichte en zware ondersteuning als één lumpsum. In principe kunnen alle middelen die resteren na aftrek van de verplichte uitgaven volledig vrij besteed worden. Hierbij kunnen zich twee uitzonderingsituaties voordoen: 1. Indien het budget voor lichte ondersteuning ontoereikend is om alle deelname aan LWOO en PrO te bekostigen, wordt het resterende deel gekort op de lumpsum van de in het SWV participerende schoolbesturen, naar rato van het schoolbestuur. 2. Indien het budget voor zware ondersteuning ontoereikend is om alle deelname aan het VSO te bekostigen, wordt het resterende deel gekort op de lumpsum van de in het SWV participerende schoolbesturen, naar rato van het aantal leerlingen van het schoolbestuur. Voor het samenwerkingsverband is het van essentieel belang de leerlingstromen te blijven volgen en de doelstelling versterking van de kwaliteit van de basisondersteuning in het regulier onderwijs te bevorderen en minder leerlingen te laten deelnemen aan het voortgezet speciaal onderwijs. De bovenlandelijk gemiddelde deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs, als ook de recente groei die tussen oktober 2011 (teldatum verevening) en oktober 2012 in het voortgezet speciaal onderwijs zichtbaar is (van 333 naar 343 leerlingen), zijn aandachtspunten voor het samenwerkingsverband. Met name de groei van de VSO deelname van 2011 naar 2012 heeft een direct financieel effect. Het vereveningsbedrag is gebaseerd op de teldatum 1-10-2011. De aan het VSO te betalen Ondersteuningsbe-

72


Meerjarenpespectief inkomsten en verplichte afdrachten Inkomsten

2014-2015

2015-2016

2016-2017

2017-2018

2018-2019

2019-2020

2020-2021

1 689.194

1 689.194

1 689.194

1 689.194

1 689.194

1 689.194

1 689.194

Normbudget zware ondersteuning

1 4.199.707

1 4.199.707

1 4.199.707

1 4.199.707

1 4.199.707

1 4.199.707

Budget voor LWOO en PrO, indicatie zonder verevening

1 5.976.000

1 5.976.000

1 5.976.000

1 5.976.000

1 5.976.000

1 5.976.000

1 233.060

1 209.754

1 174.795

1 139.836

1 69.918

10

1 1.091.377

1 11.097.961

1 11.074.655

1 11.039.696

1 11.004.737

1 10.934.819

1 10.864.901

10

– 1 3.605.307 – 1 3.605.307 – 1 3.605.307 – 1 3.605.307 – 1 3.605.307 – 1 3.605.307

Budget lichte ondersteuning

Budget zware ondersteuning overgangsjaar

1 402.183

Tijdelijke korting of toelage verevening Totaal ondersteuningsbudget Afdracht ondersteuningsbekostiging VSO lln. Kosten LWOO en PrO (indicatie)

– 1 5.976.000 – 1 5.976.000 – 1 5.976.000 – 1 5.976.000 – 1 5.976.000 – 1 5.976.000

Verplichte afname ambulante begeleiding VSO

– 1 349.232

Besteedbaar ondersteuningsbudget

1 1.091.377

1 1.167.422

1 1.493.348

1 1.458.389

1 1.423.430

1 1.353.512

1 1.283.594

kostiging op de meest recente teldatum. In de hierna gepresenteerde meerjarenbegroting zijn de VSO kosten begroot op basis van teldatum 1-10-2012 (actualisatie naar 2013 moet nog plaatsvinden). De groei t.o.v. 2011 bedroeg 10 VSO leerlingen15. De kosten voor het SWV van deze groei (1-10-’11 > 1-10-’12) bedragen 1 130.000. Deze stijging is reeds verwerkt in de meerjarenbegroting op de regel ‘afdracht VSO (via DUO) (zit in het bedrag 1 3.605.307). Deze middelen kunnen dus niet besteed worden aan andere Programma’s. Indien er ook van 1-10-’12 > 1-10-’13 sprake is van groei in het VSO, daalt het voor de overige programma beschikbare budget verder (of omgekeerd). Samenvatting Schematisch ziet het bovenstaande (inkomsten en verplichte uitgaven) er, bij volledig gelijk blijvende leerlingenaantallen, op hoofdlijnen als volgt uit: In het schema zijn de volgende drie fasen te onderscheiden: • 2014-2015: eerste jaar in het nieuwe stelsel van Passend Onderwijs (overgangsjaar - beperkte inkomsten en nog geen verplichte uitgaven); • 2015-2020: periode van de verevening; • 2020-2021: de definitieve, structurele situatie voor het samenwerkingsverband.

15 Aanvankelijk rapporteerde OCW een groei van 18 leerlingen. Thans 10.


73

12.3 Meerjarenbegroting In deze paragraaf is een samenvattende meerjarenbegroting (hierna MJB) opgenomen. Hierin komen samen: • de informatie uit paragraaf 12.2 over de inkomsten en de verplichte uitgaven (VSO, LWOO en PrO), • de uitgaven voor de in dit Ondersteuningsplan beschreven activiteiten (Programma’s). De meerjarenbegroting is gebaseerd op de volgende aannames: • ongewijzigde leerlingaantallen op de scholen (als berekeningsgrondslag voor de inkomsten), • ongewijzigde deelname aan VSO, LWOO en PrO (dus ongewijzigde uitgaven voor Ondersteuningsbekostiging), • de kosten per programma zoals beschreven in de voorgaande hoofdstukken van het Ondersteuningsplan, • er wordt niet gekozen voor ‘opting out’. Dit betekent dat het stramien van de ‘Tripartiete Overeenkomst’ gevolgd zal worden. De MJB is gebaseerd op de meest actuele cijfers van het SWV Rivierenland. Via deze link http://swv.passendonderwijs.nl/VO2508/ kan men een overzicht krijgen van deze cijfers. Deze betreffen echter thans nog 1 oktober 2012. Naar verwachting volgen in januari 2014 de cijfers van teldatum 1 oktober 2013. De MJB zal op basis van de cijfers geactualiseerd worden. Deze actualisatie heeft met name gevolgen voor: • inkomsten lichte ondersteuning 2014-2015 (aantal leerlingen per 1-10-2013), • inkomsten zware ondersteuning overgangsjaar 2014-2015 (grotendeels bepaald door aantal LGF leerlingen per 1-10-2013), • kosten Programma 10 (overgangsmaatregel LGF; aantal leerlingen 1-10-2013 bepalend), • prognose Ondersteuningsbekostiging VSO vanaf schooljaar 2015-2016. SWV Rivierenland hanteert als uitgangspunten voor het (financieel) beleid: • het samenwerkingsverband werkt met een sluitende begroting; • het SWV rubriceert in het Ondersteuningsplan haar activiteiten in Programma’s. Zo ontstaat er een 1:1 koppeling met de (meer)jarenbegroting; • de algehele bekostiging door het rijk van het samenwerkingsverband; • de principes die afgeleid moeten worden uit de weten regelgeving van het rijk; • de deelnamecijfers aan het voortgezet speciaal onderwijs en de leerlinggebonden financiering (de voormalige rugzak) en de consequenties voor de verevening; • de eigen keuzen van dit samenwerkingsverband voor de inrichting van de ondersteuningsstructuur en de continuering van het beleid van de afgelopen jaren. Programma’s In de begroting van het SWV Rivierenland zal, naast de hiervoor reeds aangeven grote begrotingsposten, gewerkt worden met de volgende zeven programma’s. Hieronder een globaal overzicht van de werkzaamheden die behoren bij de programma’s. Het gaat om voorlopige bedragen en hieraan kunnen geen rechten ontleend worden. Programma 1. Basisondersteuning door en binnen de scholen. Het SWV Rivierenland formuleert haar definitie van basisondersteuning. De scholen brengen deze in de praktijk. Het SWV Rivierenland stelt faciliteiten in geld of menskracht beschikbaar voor het ten uitvoer brengen van de basisondersteuning. Hierbij geldt dat hoe hoger de lat wordt gelegd m.b.t. basisondersteuning, hoe groter de bijdrage vanuit het SWV Rivierenland zal zijn (en hoe geringer de mogelijkheden om leerlingen naar elders te verwijzen). Het samenwerkingsverband ondersteunt de basisondersteuning door en binnen de scholen en geeft de eerste jaren een impuls voor de scholen. In latere jaren gaat het SWV ervanuit dat de scholen dermate ontwikkeld zijn dat deze middelen minder noodzakelijk zijn. Het langzaam afbouwen van deze kosten is zichtbaar in de meerjaarbegroting. Programma 2. Extra ondersteuning door en binnen de scholen (profielen en arrangementen). Er zijn leerlingen die onderwijsondersteuningsbehoeften hebben die niet kunnen worden gehonoreerd met interventies die binnen de overeengekomen basisondersteuning vallen. Plaatsing op een

74


school voor speciaal onderwijs is niet aan de orde, omdat een dergelijke interventie veel te rigoureus is. Deze groep leerlingen kan met een vorm van extra ondersteuning geholpen worden. Indien dit aan de orde is, zal de school deze extra ondersteuning arrangeren. Leerlingen die extra ondersteuning ontvangen worden, zo bepaalt de wet, geregistreerd in BRON en beschikken over een zgn. Ontwikkelingsperspectief. Programma 3. Bovenschoolse voorziening en arrangementen. Het samenwerkingsverband kent in de toekomst maximaal één bovenschoolse voorziening. Daarnaast bekostigt het SWV vanaf 1-8-2014 de zgn. AWBZ arrangementen (taak overgenomen van REC). Onderzocht wordt óf en hoe symbiose arrangementen georganiseerd en bekostigd moeten worden. Programma 4. Indicering VSO, LWOO en PrO. Het SWV Rivierenland heeft in de toekomst de wettelijke plicht om in de regio woonachtige en in het VSO schoolgaande leerlingen mee te bekostigen (ongeacht de plaats waar de school gevestigd is). Voor de leerlingen die op teldatum het VSO bezoeken wordt de af te dragen ondersteuningsbekostiging door DUO in mindering gebracht op de inkomsten van het SWV Rivierenland. DUO maakt de bedragen vervolgens over aan de VSO scholen. Deze kosten zijn in de meerjarenbegroting opgenomen op de regel “Afdracht vso via DUO”. Daarnaast moet het SWV Rivierenland de tussentijdse groei in het vso (op peildatum) gaan bekostigen. Deze kosten zijn in de meerjarenbegroting opgenomen op de regel “Extra afdracht VSO op basis van peildatum” (raming). Onder Programma 4. zijn de overige kosten opgenomen die het SWV Rivierenland maakt in het kader van dit Programma. Deze kosten betreffen in ieder geval de werkzaamheden die het SWV Rivierenland uitvoert om de indicering voor het VSO en LWOO en PrO te organiseren en uit te voeren. (NB Extra kosten in 2014-2016 als alle zittende vso leerlingen geherindiceerd moeten worden.) Programma 5. Bestuur en organisatie. Dit betreft de activiteiten die te maken hebben met bestuur, directie, toezicht, beheer en administratie en de monitoring leerlingstromen. Programma 6. Doorlopende leerlijn PO-VO. Hieronder worden kosten gerangschikt voor de digitale overgangsrapportage van PO naar VO en de toetsing van leerlingen van de VMBO scholen. Programma 7. Professionalisering medewerkers scholen. Dit betreft activiteiten om de medewerkers van de scholen te professionaliseren. Voor dit Programma zijn alleen de eerste twee schooljaren uitgaven opgenomen, zodat het SWV de invoering van het nieuwe stelsel kan ondersteunen (impuls). Daadwerkelijke uitgaven binnen dit Programma zullen pas worden gedaan, nadat het bestuur een door de directeur op te stellen Professionaliseringsplan heeft goedgekeurd. Vanaf 2016-2017 is professionalisering van medewerkers volledig aan de scholen. Een deel van de werkzaamheden die horen bij bovenstaande Programma’s (bijvoorbeeld in de Programma’s 2, 3,4 en 7) zullen de komende jaren worden uitgevoerd door medewerkers die thans werkzaam zijn voor het REC of als ambulant begeleider. Het Samenwerkingsverband zal in verband hiermee driejaars-contracten afsluiten met enkele schoolbesturen voor (voortgezet) speciaal onderwijs (augustus 2014 - juli2017). Het niet voldoen aan het gewenste kwaliteitsniveau16 zal in de contracten als ontbindende voorwaarde worden opgenomen. Dit betekent enerzijds dat het SWV voor een deel van het in de begroting beschikbare budget driejarige verplichtingen aangaat (maximaal ongeveer 1 350.000 op schooljaarbasis) en anderzijds dat het SWV zich verzekerd van noodzakelijke expertise. Bovendien wordt op deze manier concreet invulling gegeven aan de Tripartiete Overeenkomst.

16 Deze kwaliteitscriteria zullen nader uitgewerkt worden.


75

Programma 1 – Basisondersteuning door en binnen de scholen 1A

Bedrag naar de scholen

1 200.000

1B

Netwerkbijeenkomsten

1 10.000

Totaal

5 210.000

Programma 2 – Extra ondersteuning binnen de scholen (profielen en arrangementen) 2A

Binnenschoolse arrangementen

In de vorm van expertise of geld. Leerlingen met binnenschools arrangement hebben Ontwikkelingsperspectief.

2014-2015: 1 50.000, plus: - a mbulante begeleiding beschikbaar in natura -o vergangsmaatregel voor schooldeel LGF (Pr. 10) 2015-2016: 1 350.000, plus: - a mbulante begeleiding beschikbaar in natura 2016-2017: 1 700.000.

2B.

LWOO

Deze taak komt per 1-8-2015 naar het samenwerkingsverband. Nadere invulling volgt als meer bekend is over de feitelijke uitvoering.

Momenteel gaat er binnen het SWV ca. 1 5 miljoen om in de extra bekostiging van het LWOO.

2C

Praktijkonderwijs

Deze taak komt per 1-8-2015 naar het samenwerkingsverband. Nadere invulling volgt als meer bekend is over de feitelijke uitvoering.

Momenteel gaat er binnen het SWV 1 920.000 om in de extra bekostiging van het PrO.

Programma 3 – Bovenschoolse voorziening en arrangementen 3A

Bovenschoolse voorziening

1 170.000

3B

Symbiose (cluster 4)

In onderzoek

PM

3C

AWBZ-arrangementen

Taak verschuift per 1-8-2014 van REC naar SWV

1 30.000

Totaal

5 200.000

Ter informatie: 3A: Thans bedragen de kosten van de bovenschoolse voorziening 1 230.000 3B: De symbiose beoogt een groep leerlingen die thans in het VSO cluster 4 naar schoolgaat, met extra ondersteuning op te vangen in het regulier onderwijs (terugplaatsingen en/of minder nieuwe verwijzingen). Deze symbiose start schooljaar 2015-2016. Dit Programma wordt bekostigd met middelen die vrijvallen, omdat er een lagere afdracht is i.v.m. verwijzingen naar het VSO. Programma 4 – Toelaatbaarheidscommissies 4A

Commissie POVO-VSO en Commissie Passend Onderwijs Rivierenland

4B

Commissie Bezwaar

1 70.000

Leden en secretariaat Raming aantal en inzet in uren

Totaal

1 10.000 5 80.000

Ter informatie: De onder 4a twee genoemde commissies hebben grotendeels dezelfde bezetting. Genoemde bedragen zijn inclusief de onafhankelijk voorzitter van beide commissies (zelfde persoon). Programma 5 – Bestuur en organisatie 5A

Directeur & secretariaat

1 100.000

5B

Bestuurskosten

1 10.000

5C

Administratie, controlling en accountant

1 10.000

5D

Overige organisatielasten, onder meer OPR

1 30.000

Totaal

76

5 150.000


Programma 6 – Doorlopende leerlijnen PO-VO, VO-VO en VO-MBO 6A

PO-VO

1 n.t.b.

6B

VO-MBO

1 n.t.b.

Totaal

5 50.000

Programma 7 – Professionalisering medewerkers scholen 7A

Uitvoering van de met de scholen afgestemde professionaliseringsagenda

Totaal

1 10.000 5 10.000

Programma 8 – Monitoring en indicatiecommissie LWOO/PrO 8A

Instrument L-DOS

1 n.t.b.

8B

Werkzaamheden monitoring

1 n.t.b.

Totaal

5 20.000

Programma 9 – Projecten, onderzoeken, pilots, onvoorziene kosten 9A

1–

Totaal

5 20.000

Programma 10 – Overgangsmaatregelen 10A

Continuering schooldeel LGF in 2014-2015

Totaal

1 297.000 (’14-’15) 5 297.000

Noodzaak financieel beleid en monitoring Decentralisatie van bevoegdheden en middelen van de rijksoverheid naar lagere bestuursorganen draagt een aantal risico’s met zich mee. Ervaringen op andere beleidsterreinen bevestigen deze veronderstelling alleen maar. Zeker wanneer er sprake is van vooraf afgesproken budgetten, is het noodzaak om een strikt financieel beleid te voeren en in dit geval de leerlingstromen nadrukkelijk te volgen. Vanaf 1 augustus 2014 is het daarom gewenst een monitoringsysteem te hanteren dat alle ontwikkelingen in de regio in kaart brengt en een overzicht houdt. Juist gezien het feit dat de regio een bovenlandelijke deelname aan het voortgezet speciaal onderwijs kent en de groei van het voortgezet speciaal onderwijs nog steeds niet is omgebogen is dit systeem noodzakelijk. De Wet passend onderwijs legt de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de schoolbesturen voor de schoolloopbaan van de leerling en voor de leerlingstromen vast. Deze wordt benadrukt door de weten regelgeving inzake de financiering. Immers wanneer ondersteuningsbekostiging het normbudget overschrijdt door een toename van de deelname aan het LWOO, PrO en VSO wordt dit naar rato van het aantal schoolgaande leerlingen per schoolbestuur verrekend met de lumpsum van de scholen binnen het samenwerkingsverband. Financieel meerjarenperspectief Op de volgende pagina is een financiële doorkijk bij ongewijzigd beleid opgenomen. Deze doorkijk is informatief bedoeld. Er vindt in het kader van het Ondersteuningsplan geen besluitvorming over plaats en er kunnen door schoolbesturen of anderen ook geen rechten aan ontleend worden.


77

78


689.194 4.199.707

689.194 402.183

Zware ondersteuning

2015-2016

2014-2015

Lasten

60.000

Resultaat

Vereveningstoeslag/(korting)

Totale lasten

Programma 10: Overgangsmaatregel (LGF 2014-2015)

34.377

11.050.539

1.057.000

47.422

233.060

20.000

Programma 9: Projecten, onderzoeken, pilots en onvoorzien

297.000

20.000

20.000

Programma 8: Monitoring (o.a. L-DOS) 20.000

10.000

10.000

Programma 7: Professionalisering medewerkers scholen

297.000

50.000

Programma 5: Bestuur en organisatie

Programma 4: Toelaatbaarheidcies. POVO-VSO en Pa. On. Rivierenland

50.000

200.000

200.000

Programma 6: Doorlopende leerlijn PO-VO en VO-MBO

320.000

20.000

80.000

210.000

210.000

150.000

349.232

80.000

1.409.232

1.057.00 AB in natura

5.056.000

920.000

150.000

Programma 3: Bovenschoolse voorziening en arrangementen

Programma 2: Extra ondersteuning (profielen en arrangementen)

Programma 1: Basisondersteuning door en binnen de scholen

Verplichte besteding AB bij VSO

Lasten ondersteuningsplan

LWOO (voorlopige, globale indicatie)

PrO (voorlopige, globale indicatie)

Extra afdracht VSO op basis peildatum

0

10.864.901

1.091.377

Totale baten

3.605.307

0

0

Afdracht VSO (via DUO)

0

0

Geoormerkte baten

5.056.000

Overige baten

LWOO (voorlopige, globale indicatie, zonder verevening)

PrO (voorlopige, globale indicatie, zonder verevening) 920.000

2015-2016

2014-2015

Baten

Lichte ondersteuning

Meerjarenbegroting schooljaar

73.348

209.754

11.001.307

0

20.000

20.000

0

50.000

150.000

80.000

200.000

670.000

170.000

0

1.360.000

5.056.000

920.000

60.000

3.605.307

2016-2017

10.864.901

0

0

5.056.000

920.000

4.199.707

689.194

2016-2017

38.389

174.795

11.001.307

0

20.000

20.000

0

50.000

150.000

80.000

200.000

670.000

170.000

0

1.360.000

5.056.000

920.000

60.000

3.605.307

2017-2018

10.864.901

0

0

5.056.000

920.000

4.199.707

689.194

2017-2018

23.430

139.836

10.981.307

0

20.000

20.000

0

50.000

150.000

80.000

200.000

670.000

150.000

0

1.340.000

5.056.000

920.000

60.000

3.605.307

2018-2019

10.864.901

0

0

5.056.000

920.000

4.199.707

689.194

2018-2019

13.512

69.918

10.921.307

0

20.000

20.000

0

50.000

150.000

80.000

200.000

670.000

90.000

0

1.280.000

5.056.000

920.000

60.000

3.605.307

2019-2020

10.864.901

0

0

5.056.000

920.000

4.199.707

689.194

2019-2020

18.594

0

10.846.307

0

20.000

20.000

0

50.000

150.000

80.000

200.000

670.000

15.000

0

1.205.000

5.056.000

920.000

60.000

3.605.307

2020-2021

10.864.901

0

0

5.056.000

920.000

4.199.707

689.194

2020-2021

18.594

0

10.846.307

0

20.000

20.000

0

50.000

150.000

80.000

200.000

670.000

15.000

0

1.205.000

5.056.000

920.000

60.000

3.605.307

2021-2022

10.864.901

0

0

5.056.000

920.000

4.199.707

689.194

2021-2022

12.4 Financieel beleid: beheersing van de risico’s Algemeen Het samenwerkingsverband werkt met een sluitende begroting en voorkomt dat scholen op hun lumpsum worden gekort, omdat er te veel leerlingen zijn in VSO en/of LWOO en/of PrO. Om dit te bewerkstelligen zal het SWV: • haar financiële functie kwalitatief goed inrichten (zie 12.5), • een planning & controlcyclus opstellen en implementeren, • werken met gedetailleerd onderbouwde en sluitende, taakstellende begrotingen, • een bedrag onvoorzien opnemen in haar begroting, • werken met financiële tussenrapportages die voorzien zijn van onderbouwde eindejaarsprognoses, • de ontwikkeling van de leerlingenaantallen VSO, LWOO en PrO nauwgezet monitoren. In control Via uitwerking van bovenstaande voornemens wil het SWV financieel in control zijn. Desondanks kan het een organisatie overkomen dat er onvoorziene gebeurtenissen met financiële effecten plaatsvinden. Indien dit aan de orde is, zal binnen SWV Rivierenland altijd allereerst de lopende begroting zo snel mogelijk aangepast worden (bepaalde begrote uitgaven schrappen om een verlies te vermijden). Niet uitgesloten kan worden dat zich calamiteiten voordoen die van een dusdanige omvang zijn of zich op een dusdanig moment voordoen, dat de hiervoor beschreven werkwijze ontoereikend is. Bijvoorbeeld als de financiële strop zich zo laat in het jaar voordoet dat vrijwel alle begrote middelen al zijn uitgegeven, of dat de strop zo groot is dat bezuinigen niet (geheel) mogelijk is (omdat er al verplichtingen zijn aangegaan). Voor dergelijke situaties beschikken organisaties op hun balans over weerstandsvermogen. Uit de jaarrekening 2012 van het SWV blijkt dat de algemene reserve (weerstandsvermogen) van het SWV ultimo 2012 ongeveer 1 200.000 bedraagt. Risico’s samenwerkingsverband Per 1 augustus 2014 nemen de taken, het budget en de risico’s van het SWV geleidelijk toe. In onderstaand schema is een eerste poging gewaagd risico’s te inventariseren en te kwantificeren. Onderwerp

Risico

Kwantificering

Inkomsten

Verdeelmaatstaf budget lichte ondersteuning wordt aangepast (‘VMBO ¾’ naar ‘alle leerlingen’)

Risico 1 30.000

VSO

Hogere kosten i.v.m. verwijzingen op telof peildatum (o.m. vanuit primair onderwijs)

Risico 1 100.000 (bijv. 10 leerlingen prijscategorie 1 extra)

LWOO en PrO

Hogere kosten i.v.m. verwijzingen op telof peildatum

Risico n.t.b.

Personeel (3,5 fte in dienst; 5 à 6 medewerkers)

Kosten i.v.m. verlof, verzuim, conflicten personeel in dienst of gedetacheerd (nader uit te werken).

Risico 1 100.000

Overschrijding budgetten Programma’s

Budgetten (bijvoorbeeld Extra ondersteuning of Bovenschoolse voorzieningen) zijn uitgeput voordat het begrotingsjaar voorbij is.

Risico 1 75.000 (bijv. 10 arrangementen van gemiddeld 1 7.500)

Juridische kosten

Rechtszaken i.v.m. conflicten over toewijzing extra ondersteuning

Risico 1 25.000

Totaal


5 330.000

79

Hieronder worden nog enkele risicofactoren voor de kortere en de langere termijn op een rij gezet: • mogelijk nieuwe bezuinigingen OCW; • verwijzingen vanuit het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs, speciaal onderwijs naar de scholen voor voortgezet speciaal onderwijs; • verwijzingen vanuit het voortgezet onderwijs naar het voortgezet speciaal onderwijs; • import van leerlingen met toelaatbaarheidsverklaring voortgezet speciaal onderwijs door verhuizing vanuit ander samenwerkingsverbanden (voorzover deze voor rekening van het SWV komen). Niet alle risico’s zullen zich tegelijkertijd en/of in volledige omvang voordoen. Zodat geconcludeerd wordt dat het eind 2012 aanwezige weerstandsvermogen voor het schooljaar 2014-2015 in elk geval voldoende wordt gedacht. Mochten zich op korte termijn toch grote financiële incidenten voordoen, zodanig dat het weerstandsvermogen en/of de liquiditeit van het SWV onvoldoende blijken te zijn, dan zullen de schoolbesturen het SWV een lening verstrekken tegen marktconforme rente. Het bestuur van het SWV zal zich in de komende tijd richten op: • De inrichting van financiële functie en de uitwerking van de planning&controlcyclus (fasen, onderdelen en verantwoordelijkheden). • Een plan voor de monitoring en verantwoording van de per Programma begrote budgetten. • Een plan van aanpak voor de monitoring van de deelname aan VSO, LWOO en PrO. • De nadere uitwerking van de risicoanalyse, gekoppeld aan een nadere onderbouwing van het toekomstig gewenste weerstandsvermogen. Risico’s schoolbesturen Bovenstaand zijn de risico’s op niveau van het samenwerkingsverband in kaart gebracht. Het stelsel passend onderwijs bevat ook risico’s voor de schoolbesturen. Het bestuur van het SWV draagt de verantwoordelijkheid voor de eigen begroting. De tekorten op de ene programma zullen dus invloed hebben op een ander programma van de begroting van het SWV. Daarnaast, en dat is wettelijk geregeld, kunnen er - in extreme situaties- automatische kortingen plaatsvinden op de lumpsum van de schoolbesturen (zie pagina 2). Indien het totale budget voor zware ondersteuning (incl. de vereveningstoelage) ontoereikend is om alle aan het VSO verschuldigde Ondersteuningsbekostiging te betalen, wordt het ontoereikende deel naar rato gekort op de lumpsum van de aangesloten schoolbesturen. Indien het totale budget voor lichte ondersteuning ontoereikend is om alle deelname aan LWOO en PrO te bekostigen, wordt het resterende deel gekort op de lumpsum van de in het SWV participerende schoolbesturen, naar rato van het schoolbestuur.

12.5 Administratie en controlling

Het budget van het samenwerkingsverband loopt (ook na aftrek van de verplicht af te dragen ondersteuningsbekostiging) in de miljoenen. Aan het beheer en de verantwoording van het geld worden eisen gesteld. Het samenwerkingsverband moet dus werk maken van de inrichting van haar financiële functie De financiële functie (de zgn. planning- en controlcyclus) is het financieel beleid en beheer van een organisatie. Het gaat enerzijds om de opzet, namelijk het geformuleerde beleid en de structuur van de financiële ‘poot’ binnen de organisatie en anderzijds om de uitvoering, namelijk het verloop van de processen en de personele bezetting. de directeur van het SWV Rivierenland beheert de portefeuille financiën. Het administratiebureau Dyade onderhoudt voor het SWV Rivierenland de financiële en personele administratie. Het bestuur van het SWV buigt zich in het voorjaar 2014 over de vraag of Dyade in de toekomst zal blijven doen en zo ja, welke aanpassingen in het contract dan nodig zijn. Het bestuur vindt het van belang dat bij de totstandkoming van de begroting en de uitvoering van de control-cyclus een onafhankelijke partij meekijkt. Dit zou of een aanvullende opdracht voor de accountant kunnen worden of er kan worden afgesproken dat één van de scholen dit voor zijn rekening neemt.

80


Lopik

Ede

Doorn

Nieuwegein

Vianen

Rhenen Culemborg

Kesteren A15

A27

Geldermalsen

Elst

Tiel Beuningen

Gorinchem

Nijmegen

A2

Oss A50

SWV Rivierenland www.swvrivierenland.nl

vormgeving: gaertner grafisch werk, tiel www.gaertner-grafischwerk.nl

Ondersteuningsplan Samenwerkingsverband Rivierenland

Recommend Documents