Ondernemingsrecht Master-na-masteropleiding

Ondernemingsrecht Master-na-masteropleiding

2012

Inhoud Doelstellingen .......................................................................................................................... 3 Toelatingsvoorwaarden............................................................................................................ 3 Erkenning opleiding.................................................................................................................. 3 Programma............................................................................................................................... 4 Inhoudsbeschrijvingen van de opleidingsonderdelen............................................................. 8 Gevallenstudie........................................................................................................................ 20 Onderwijsregeling.................................................................................................................. 23 Academische coördinatie en praktische organisatie............................................................. 24 Academische staf.................................................................................................................... 24 Studiebegeleiding................................................................................................................... 27 Nuttige websites.................................................................................................................... 28 Meer info?............................................................................................................................... 29

Colofon Redactie Vormgeving Fotografie

Departement Communicatie, Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding en de faculteiten Departement Communicatie Jesse Willems

Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma’s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie in deze brochure. 1|

|2

Doelstellingen Juristen die reeds enkele jaren werken als advocaat, als bedrijfsjurist, of in een ­andere professionele hoedanigheid, stellen dikwijls vast dat ze gespecialiseerd zijn in één of meer takken van het recht, maar dat ze het geheel niet meer (kunnen) overzien. De ­master in het ondernemingsrecht wil hieraan tegemoet komen. Het is de bedoeling van de opleiding om een specialist te vormen die het ondernemingsrecht op een kritische en reflectieve wijze kan plaatsen in zijn maatschappelijke context. Voorts strekt de opleiding ertoe problemen te onderkennen en juridisch te ­conceptualiseren met behulp van bestaande begrippenkaders of door aanwending van nieuwe begrippen en/of denkpatronen, die coherent zijn met het bestaande juridische systeem. Ten slotte streeft de opleiding ernaar een jurist te vormen die, terzake het ondernemingsrecht, juridisch onderbouwde stellingen kan innemen en verdedigen, die ­maatschappelijk en juridisch verdedigbare oplossingen zowel ten aanzien van leken als ten aanzien van vakgenoten helder kan uiteenzetten, zowel mondeling als schriftelijk. De afgestudeerde master in het ondernemingsrecht is in staat om als een autonoom en creatief denkend jurist een reeds gestarte succesvolle loopbaan verder uit te bouwen, in het bijzonder in het domein van het ondernemingsrecht.

Toelatingsvoorwaarden De kandidaten dienen houder te zijn van het academische diploma van licentiaat/­master in de rechten. De opleiding is uitsluitend bedoeld voor juristen. Vereist is dat de kandidaten reeds minimum twee jaar beroepservaring hebben. Laatstejaars advocaten-stagiairs komen ook in aanmerking. Om de doelstellingen van het programma te verwezenlijken wordt het aantal ­deelnemers beperkt tot een dertigtal.

Erkenning opleiding a) Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) Bij besluit nr. 123 van 30 oktober 2007 van de NVAO werd de opleiding master in het ondernemingsrecht (master-na-master) van de Universiteit Antwerpen geaccrediteerd vanaf de aanvang van het academiejaar 2008-2009 tot en met het einde van het academiejaar 2015-2016 (Belgisch Staatsblad 9 januari 2008).

b) Permanente vorming voor advocaten Indien met goed gevolg afgelegd levert de voltijdse opleiding 32 juridische punten op voor de permanente vorming voor advocaten. 3|

Programma Het programma omvat colleges, verdeeld in drie blokken: oprichting, bestuur en ­werking, en beëindiging van de onderneming. De colleges verlopen volgens een geïntegreerd patroon. De onderscheiden ­vakgebieden schuiven, zoals in een onderneming, ineen. Vaste vakgebieden zijn het ­vennootschappenrecht, het economisch recht (met aandacht voor het publiek­rechtelijk kader van de onderneming, het milieurecht en het ruimtelijk ordeningsrecht), het fi ­ scaal recht, het sociaal recht en het verbintenissenrecht. Waar nodig wordt aanvulling ­gegeven vanuit andere rechtstakken. Centraal staat een gevallenstudie die het reilen en zeilen van een onderneming b ­ eschrijft. De docenten vervullen de rol van gids bij het ontrafelen en samenleggen van de zaken waarop moet worden gelet. Hierbij wordt ruime aandacht besteed aan ­vaardigheden die men moet kunnen gebruiken in de onderneming. Deze ­vaardigheden worden ­gerealiseerd aan de hand van concrete opdrachten, zoals de redactie van een beleidsnota voor de ­directie, van een overeenkomst, van enkele clausules uit een af te sluiten aandeelhouders­ overeenkomst, de bespreking van voor- en nadelen van ­personeelsparticipatie, e.a. Na deze opleiding hebben de cursisten een beeld van de wijze waarop het recht in de onderneming werkt. De master in het ondernemingsrecht is een opleiding van één jaar. Ieder blok omvat 100 college-uren, waarvan 20 worden voorbehouden voor de geïntegreerde gevallenstudie.

|4

Master in het ondernemingsrecht

cu.

Blok A: Oprichting van de onderneming

sp. 10+7

sem. 1

1

D52010

Vennootschapsrecht

15

1

D52020

Fiscaal recht

15

1

D52030

Sociaal recht

15

1

D52040

Verbintenissenrecht

15

1

D52050

Gevallenstudie

20

1

D52060

Economisch recht, met inbegrip van het ­ ubliekrechtelijk kader van de onderneming en p milieurecht en ruimtelijk ordeningsrecht van de onderneming

20

1

Blok B: Bestuur en werking van de onderneming

10+71

1/2

D52110

Vennootschapsrecht

15

1

D52120

Fiscaal recht

15

1

D52130

Sociaal recht

20

1

D52140

Verbintenissenrecht

15

2

D52150

Gevallenstudie

20

2

D52160

Economisch recht, met inbegrip van het ­ ubliekrechtelijk kader van de onderneming en p milieurecht en ruimtelijk ordeningsrecht van de onderneming

20

2

Blok C: Beëindiging van de onderneming

102

2

D52210

Vennootschapsrecht

10

2

D52220

Fiscaal recht

15

2

D52230

Sociaal recht

15

2

D52240

Verbintenissenrecht

15

2

D52250

Gevallenstudie

20

2

D52260

Economisch recht, met inbegrip van het publiekrechtelijk kader van de onderneming en milieurecht en ruimtelijk ordeningsrecht van de onderneming

20

2

Masterproef

16

1+2

12

1

10 studiepunten voor de collectieve casus en 7 studiepunten voor de individuele vraag

2

10 studiepunten voor de collectieve casus

5|

Studielast 1200 uur + 300 uur rapporten

Colleges Per vakgebied komen bepaalde problemen aan bod. Wanneer bijvoorbeeld een joint venture in een computerbranche wordt opgericht en één van de oprichters een ­software programma wil inbrengen, roept dit vragen op vanuit het ­ vennootschappen-, het ­verbintenissen- en het fiscaal recht. Er moet worden nagegaan op welke wijze de ­software kan worden beschermd en geëxploiteerd. Hoe zal men de productie o ­ rganiseren? Hoe kan men flexibiliteit inbouwen in de factor arbeid? Gaat men de gebouwen in e­ igendom verwerven of verkiest men een andere figuur? Welke kredieten worden gevraagd en welke zekerheden geboden? Welke vergunningen moet men aanvragen? Aan welke ­milieuwetgeving is men onderworpen? Hoe meedingen aan een openbare ­aanbesteding? Enz.... De colleges worden niet ex cathedra gegeven. De docenten vervullen de rol van gids bij het ontrafelen en samenleggen van de zaken waarop moet worden gelet. Hierbij wordt ruime aandacht besteed aan vaardigheden die men moet kunnen gebruiken in de ­onderneming. Zo wordt niet gewerkt met “klassieke” papers en scripties, maar wordt b.v. aan de studenten gevraagd een beleidsnota op te stellen voor de directie.

Gevallenstudie Centraal in het hele programma staat een geïntegreerde gevallenstudie: in een ter ­beschikking gestelde documentatie wordt zeer omstandige toelichting gegeven over een onderneming, met concrete gegevens i.v.m. oprichting, aandeelhoudersstructuur, ­intenties van de raad van bestuur, personeelsproblematiek, te redigeren o ­ vereenkomsten, problemen bij het bestuur, rapportering aan het bestuur, aspecten van beëindiging (o.m. fusie, vereffening, faillissement e.a.). In deze gevallenstudie komen alle betrokken vakgebieden aan bod (vennootschappenrecht, fiscaal recht, sociaal recht, verbintenissenrecht, economisch recht met inbegrip van aspecten van publiek recht m.b.t. de onderneming).

Collectieve casus De geïntegreerde gevallenstudie houdt uiteraard problemen in bij de oprichting, het bestuur en de werking, en de beëindiging van de onderneming. Elke student moet per trimester één of meer vragen uit de collectieve casus beantwoorden in een ­bondige, ­persoonlijke paper. Doorgaans krijgen alle studenten hiervoor dezelfde opdracht. N ­ adien volgt een groepsbespreking tussen studenten en docenten samen. (Het feit dat de studenten dezelfde opdracht krijgen en een groepsbespreking volgt ter evaluatie van hun opdrachten, leidt tot de naam ‘collectieve’ casus.) De betrokken docenten hebben een aandeel in de beoordeling van het werk van de ­studenten.

|6

Individuele vragen De individuele vragen sluiten in de regel eveneens aan bij de gevallenstudie. Voor het eerste en tweede blok kiest de student één van de vijf vakgebieden waarbinnen hij een individuele vraag wenst op te lossen, met dien verstande dat telkens voor een ander vakgebied wordt gekozen. De individuele vragen worden in de vorm van een paper aan de docent overgemaakt en tijdens een individueel gesprek met de betrokken docent ­besproken.

Masterproef De student kiest een onderwerp dat één of meerdere vakgebieden moet bestrijken, ander dan de vakgebieden die inzake de twee individuele vragen worden gekozen. Het onderwerp is relevant voor oprichting en/of bestuur en werking en/of einde van de onderneming. De student schrijft een rapport dat wetenschappelijk onderbouwd is en waarin hij blijk geeft van zijn kennis, inzicht en vaardigheden om, op grond van zijn analytisch en synthetisch vermogen op academisch niveau, zowel aan leken (niet-juristen) als aan juristen schriftelijk te rapporteren over een onderwerp. Dit rapport wordt op het einde van het academiejaar mondeling toegelicht (“verdedigd”).

7|

Inhoudsbeschrijvingen van de opleidingsonderdelen Blok a: oprichting van de onderneming Economisch Recht B. Ponet Inhoud Bij de start of de overname van een onderneming dient de onderneming, vanuit het ­economisch recht, diverse keuzes te maken. Dit opleidingsonderdeel biedt een overzicht van drie grote luiken die onderling met ­elkaar verweven zijn: Vooreerst wordt een overzicht gegeven van de (Belgische en Europese) mededingingsregels: deze zijn van belang zowel bij het overnemen van bestaande ondernemingen (concentratiecontrole) als bij het sluiten van contracten (b.v. distributiecontracten of contracten met betrekking tot intellectuele rechten). Vervolgens worden de talrijke distributiecontracten toegelicht die een startende ­onderneming met haar “distributeurs” kan sluiten. De voor- en nadelen van de diverse kwalificaties (agent, concessiehouder, licentiehouder, franchisingnemer,...) worden ­besproken. Onderzocht wordt in welke mate de diverse soorten “distributeurs” wettelijk gereglementeerd zijn. Hierbij komt ook de verhouding tot het mededingingsrecht en tot de intellectuele rechten aan bod. Tenslotte wordt aandacht besteed aan de bescherming van de technische (octrooi­rechten, kwekersrechten) en artistieke (auteursrechten, software- en databank­ bescherming, ­tekeningen en modellen) “creaties” van de startende onderneming evenals aan de noodzaak om onderscheidingstekens (merk, handelsnaam, vennootschapsnaam, ­ domeinnaam) te beschermen. De voorwaarden voor bescherming, de o ­ ­mvang van de rechten, de onderlinge conflicten tussen deze rechten en de ­problematiek van de ­parallelimport komen o.m. aan bod. Noodzakelijk studiemateriaal • Syllabus “Economisch recht” aan te vullen met eigen notities. • Wetteksten Europees en Belgisch Mededingingsrecht (zie ook wetgevings­bundel master-na-master ondernemingsrecht), intellectuele rechten en d ­ istributiecontracten ­(concessie, agentuur ..). Aanbevolen literatuur • wordt vermeld in de syllabus.

|8

Publiek Recht F. Vandendriessche Inhoud In dit opleidingsonderdeel staat de invloed die het publiek recht en - meer in het ­algemeen - het overheidsoptreden kan hebben op de onderneming centraal. Er wordt vooreerst een overzicht gegeven van de manieren waarop een vennootschap kan worden geconfronteerd met die overheid / het publiek recht. De erg u ­ iteenlopende en soms tegenstrijdige invalshoeken van die confrontatie tussen onderneming en o ­ verheid (als subsidieverstrekker, als regelgever, als concurrent) worden belicht. Vervolgens worden de belangrijkste regels besproken die de overheid moet naleven bij haar interventies in de economie. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de vrijheid van handel en nijverheid, de steunregels, de beginselen van behoorlijk bestuur en de r­egelgeving op het vlak van motiveringsplicht, openbaarheid van bestuur, etc. Noodzakelijk studiemateriaal • Syllabus ‘Publiekrechtelijk kader van de onderneming (100p.), aan te vullen met e­ igen notities. Aanbevolen studiemateriaal • G. Brouhns, Introduction au droit public belge et européen de l’économie, 2003, ­Larcier. • D. D’Hooghe en F. Vandendriessche, Publiek-private samenwerking, 2003, Die K ­ eure. • P. Quertainmont, Droit public économique, 2007, Kluwer Milieurecht en ruimtelijk ordeningsrecht A. Carette Inhoud Alvorens een onderneming haar bedrijvigheid kan starten, moeten de nodige ­stedenbouwkundige – en milieuvergunningen bekomen worden. In blok A staat die ­vergunningverlening dan ook centraal. Voor wat het ruimtelijk ordeningsrecht ­betreft, wordt eerst ingegaan op de planologische bepalingen die van belang zijn bij de ­inplanting van een bedrijf, alvorens de stedenbouwkundige vergunningverlening te ­onderzoeken en de rechtsmiddelen die daarbij voorhanden zijn. Wat milieu betreft staan het ­Milieuvergunningsdecreet en de beide uitvoeringsbesluiten Vlarem I en II centraal, maar ook de milieu-effectrapportage en de veiligheidsrapportage worden behandeld. Noodzakelijk studiemateriaal Ter beschikking gestelde hand-outs van de uiteenzettingen. Aanbevolen studiemateriaal De deelnemers ontvangen een documentatiebundel op maat van de opleiding.

9|

Fiscaal Recht B. Peeters Inhoud In dit opleidingsonderdeel wordt na een algemeen overzicht van de vennootschapsbelasting aandacht besteed aan de oprichting van een nieuwe onderneming. Zo wordt ingegaan op het fiscaal statuut van de niet-geïncorporeerde onderneming en van de (handels)vennootschap. Meer specifiek worden de fiscale voor- en nadelen overlopen die beide vormen van ondernemen hebben. Tevens worden de fiscale redenen besproken die mede bepalend zijn voor de keuze van het type van vennootschapsvormen. Voorts wordt de kostprijs van de oprichting van een vennootschap onderzocht (btw en registratierechten). Ten slotte komt ook de problematiek van de overgang van de eenmanszaak in een (handels) vennootschap aan bod. Noodzakelijk studiemateriaal • J.J. Couturier, B. Peeters en N. Plets, Belgisch belastingrecht in hoofdlijnen, recentste ed., Antwerpen, Maklu. Aanbevolen studiemateriaal • Fiscale codex. Sociaal Recht D.Cuypers Inhoud De problematiek van de aanwerving staat centraal. Deze wordt gesitueerd binnen het geheel van mogelijke alternatieven inzake Human Ressources Management. Daarbij worden diverse juridische knelpunten besproken in het licht van de sociale actualiteit (flexibel aanwervingsbeleid, outsourcing, schijnzelfstandigheid, antidiscriminatiewet, privacy, precontractuele aansprakelijkheid, overgang van onderneming, detachering). Verder wordt de sociaalrechtelijke actualiteit overlopen inzake de diverse b ­ elangrijke contractuele clausules: proef, bepaalde tijd, schadebeding, concurrentiebeding, ­flexibiliteitsbedingen, medisch onderzoek, taalgebruik. Tenslotte worden ook k­ nelpunten besproken inzake verplichtingen van werkgevers zoals arbeidsreglement, informatieplicht, oprichting ondernemingsraad/Europese ondernemingsraad, employee benefits. De actualiteit wordt in het bijzonder gesitueerd in het licht van de ontwikkelingen in de Europese sociale reglementering, in de rechtspraak van het Hof van Justitie en in de ­recente arresten van het Hof van Cassatie. Er wordt tijd gemaakt voor discussie over actuele knelpunten in de rechtspraak en voor inbreng uit eigen praktijkervaring. |10

Noodzakelijk studiemateriaal • Wetboek Arbeidsrecht, slides docent, overzicht rechtspraak docent. • P. Humblet, R. Janvier, W. Rauws en M. Rigaux, Synopsis van het Belgisch ­arbeidsrecht (Vierde druk), Antwerpen, Intersentia, 2009, 496 p. Vennootschapsrecht H. Braeckmans Inhoud Bij de oprichting van de onderneming neemt de keuze van de vennootschapsvorm een centrale plaats in. Dit opleidingsonderdeel biedt een analyse van de verschillende ­vennootschapsvormen, die in aanmerking komen bij de oprichting van de o ­ nderneming. Elke vennootschapsvorm wordt besproken, met speciale aandacht voor de eigenheid. Uiteraard wordt ruime aandacht besteed aan belangrijke ondernemingsdragende ­vennootschapsvormen, zoals NV, BVBA, coöperatieve vennootschap en commanditaire vennootschap op aandelen. Andere samenwerkingsvormen, zoals bijvoorbeeld joint ventures worden ook toegelicht. Specifieke kenmerken worden op grond van praktijkvoorbeelden en casussen toegelicht. Er wordt aandacht besteed aan verschillende strategisch belangrijke statutaire ­clausules of bepalingen in aandeelhoudersovereenkomsten. Noodzakelijk studiemateriaal • H. Braeckmans en R. Houben, Handboek Vennootschapsrecht, Antwerpen, Intersentia, 2012, 924 p. Aanbevolen studiemateriaal • Artikelsgewijze commentaar Vennootschappenrecht, H. Braeckmans, K. Geens en E. Wymeersch (ed.), Mechelen, Kluwer. Verbintenissenrecht A. De Boeck Inhoud In dit opleidingsonderdeel wordt een beknopt, praktijkgericht en actueel overzicht ­geboden van de belangrijkste juridische aspecten waarmee ondernemingen worden ­geconfronteerd bij de totstandkoming van contracten en de uitlegging ervan. Daarbij gaat de aandacht zowel uit naar interprofessionele verhoudingen als naar de relatie t­ ussen de onderneming en de consument, dit alles ook met oog voor de internationale context en het toenemend gebruik van nieuwe communicatietechnologieën. Specifiek komen onder meer volgende thema’s aan bod: • Totstandkoming van de wilsovereenstemming: wilsleer versus vertrouwensleer • De precontractuele rechtsverhouding: onderhandelen, aanbod en aanvaarding, s­ luiten van een contract tussen partijen die in tijd en ruimte gescheiden zijn, pre­contractuele 11|

• • •

aansprakelijkheid met inbegrip van informatieplichten Standaardcontracten en algemene voorwaarden: gebruik binnen het wettelijk ­kader, kennis en aanvaarding, toepassingen in de rechtspraak Uitlegging van contracten. Contractredactie en geldige clausules voor optimale risicobeheersing.

Noodzakelijk studiemateriaal • A. Van Oevelen, Verbintenissenrecht, cursus, Antwerpen, Universitas, recentste ed. • A. De Boeck, “Precontractuele aansprakelijkheid”, in Bijzondere overeenkomsten, commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, Mechelen, Kluwer, losbl. Aanbevolen studiemateriaal Jaarlijks te selecteren recente tijdschriftartikelen, te bespreken nieuwe wetgeving.

Blok b: bestuur en werking van de onderneming Economisch Recht G. Straetmans Inhoud Het opleidingsonderdeel sluit nauw aan bij en is afgestemd op de gelijknamige ­opleidingsonderdelen in hetzelfde programma over de start én over het einde van de onderneming. Terwijl kartelrecht en handelscontracten alsook het faillissements- en zekerhedenrecht elders aan bod komen, wordt dit opleidingsonderdeel toegespitst op recente ontwikkelingen in marktpraktijken en vrij verkeer. De focus is uit de aard praktijk gericht en geeft de cursisten een adequate stand van zaken een wetenschappelijk verantwoorde toekomstprojectie. Noodzakelijk studiemateriaal De deelnemers ontvangen een documentatiebundel met rechtspraak en rechtsleer op maat van de opleiding. Publiek Recht F. Vandendriessche Inhoud Er wordt ingegaan op de vraag hoe de overheid zelf zich gedraagt als onderneming. ­Centraal staat in dit verband de noties van onder meer verzelfstandiging (intern, extern, autonome overheidsbedrijven, ...), publiek-private samenwerking, privatisering, e.d.m. Er wordt ingegaan op de rechtsmiddelen en procedures die de ondernemingen kunnen aanwenden wanneer de regels van het publiek recht niet worden nageleefd. Noodzakelijk studiemateriaal Syllabus ‘Publiekrechtelijk kader van de onderneming (100p.), aan te vullen met eigen notities. |12

Milieurecht en Ruimtelijk Ordeningsrecht A. Carette Inhoud In blok B wordt inzake milieurecht ingegaan op de regels uit het Milieuvergunnings­decreet die van toepassing zijn ingeval men veranderingen a­ anbrengt aan de ­inrichting, en op de handhaving van het milieurecht langs administratief­rechtelijke weg en via de milieustakingsvordering. Wat ruimtelijke ordening betreft wordt de positie van de ­zonevreemde bedrijven onderzocht. Noodzakelijk studiemateriaal Ter beschikking gestelde hand-outs van de uiteenzettingen. Aanbevolen studiemateriaal De deelnemers ontvangen een documentatiebundel op maat van de opleiding. Fiscaal Recht T. Wustenberghs Inhoud In dit tweede luik wordt aandacht besteed aan de toepassing van het internationaal ­belastingrecht op de onderneming. In dit verband zal worden ingegaan op de r­ elevante internationale belastingbeginselen, het Belgisch nationaal belastingrecht en het ­bilateraal verdragsrecht. Het opzet is na te gaan hoe deze regels toepassing vinden op de grensoverschrijdende activiteiten van ondernemingen (hetzij in de vorm van een ­buitenlandse dochtervennootschap, hetzij in de vorm van een secundaire vestiging). Tevens zullen de technieken van transfer pricing, treaty shopping en de internationale geschillenregeling worden besproken. Noodzakelijk studiemateriaal P. De Vos en T. Jansen, Handboek internationaal en Europees belastingrecht, A ­ ntwerpen, Intersentia, 2008, 958 p. Sociaal Recht J. Peeters Inhoud • In Blok B wordt nader ingegaan op sociaalrechtelijke aspecten inzake de werking van de onderneming die zowel de individuele als de collectieve arbeidsverhoudingen betreffen. Op individueel vlak wordt ondermeer ingezoomd op de schorsing van de arbeidsovereenkomst, concurrentie door werknemers tijdens de uitvoering van hun arbeidsovereenkomst, de mogelijkheid tot wijziging van de arbeidsovereenkomst en aspecten inzake welzijn en arbeidsveiligheid op het werk met inbegrip van de arbeidsongevallenwetgeving. Wat de collectieve arbeidsverhoudingen betreft, wordt aandacht besteed aan de oprichting en de werking van de overlegorganen op 13|

•

ondernemingsniveau, het belang en de vaststelling van het bevoegde paritair comité, de collectieve arbeidsovereenkomsten en het stakingsrecht. De thema’s worden gekozen en behandeld op grond van hun relevantie voor de concrete ondernemingspraktijk en kunnen variëren in functie van het actuele juridische debat.

Noodzakelijk studiemateriaal • Synopsis van het Belgisch arbeidsrecht • Aanvullende teksten die door de docent ter beschikking worden gesteld Vennootschapsrecht R. Nieuwdorp Inhoud De cursus is ingedeeld in drie grote blokken: de Raad van Bestuur; de Algemene V ­ ergadering en Kapitaal. Bij de behandeling van deze onderdelen wordt daarom ­aandacht ­besteed aan de praktijk en de toepassing van regels van behoorlijk bestuur. Bij elk van deze onderdelen wordt daarom de nadruk ­gelegd op een aantal vragen die ­regelmatig opduiken en probleemgebieden die aanleiding geven tot discussie. In de mate van het mogelijke wordt dus een groot deel van de bestaande gedetailleerde regels die geen aanleiding geven tot veel discussie of interpretatie slechts bondig of helemaal niet ­behandeld. Tijdens het college wordt aandacht gegeven aan concrete situaties - meestal ­actueel - die illustreren hoe een conflict ontstaat of hoe een oplossing wordt bereikt of n ­ agestreefd. Tijdens het college worden de studenten gestimuleerd vragen te stellen en meningen c.q. ervaringen uit te wisselen. Regelmatig wordt de Belgische problematiek gesteld tegen de achtergrond van ­gelijkaardige situaties in het buitenland en wordt geïllustreerd hoe eenzelfde onderwerp een verschillende behandeling krijgt in buitenlandse rechtssystemen (Europa en V.S.). Over het opleidingsonderdeel worden individuele vragen gesteld ten behoeve van de studenten die dit opleidingsonderdeel daartoe kiezen. De vraag gaat altijd uit van een concrete situatie die gebruikt wordt om een meer algemene problematiek te bespreken. Doel hiervan is te testen of de ­algemene kennis aanwezig is en of deze in een concrete context kan worden toegepast. Noodzakelijk studiemateriaal Ten behoeve van de studenten is een cursus opgesteld die ter beschikking wordt gesteld en elk jaar wordt geactualiseerd.

|14

Verbintenissenrecht M. Storme Inhoud Capita selecta van het overeenkomsten- en verbintenissenrecht relevant voor het bedrijfsleven. Daarbij kunnen aan bod komen: nietigheden van overeenkomsten, ­ uitleg en uitvoering van overeenkomsten, uitvoering te goeder trouw en rechtsmisbruik, niet-uitvoering van overeenkomsten, contractuele aansprakelijkheid en remedies bij niet-uitvoering, bijzondere bedingen, persoonlijke zekerheden, sommige meerpartijenverhoudingen. Noodzakelijk studiemateriaal Syllabus en reader docent.

Blok c: beëindiging van de onderneming Economisch Recht H. Geinger Inhoud In dit onderdeel van de opleiding wordt meer in het bijzonder aandacht besteed aan de problemen, waarmede de ondernemer, diens medecontractanten en schuld­eisers ­worden geconfronteerd bij een toestand van faillietverklaring en/of gerechtelijke ­reorganisatie. Volgende problemen worden onder meer onder de loep genomen: actuele ­knelpunten inzake de grondvoorwaarden van het faillissement, de gevolgen voortspruitend uit de opeenvolgende samenloopsituaties, de bevoegdheden van de curator en diens ­verantwoordelijkheid, de gevolgen van het faillissement wat betreft de continuïteit van de handelsactiviteiten, het vermogen van de handelaar, boedelschulden versus s­ chulden in de boedel, de wedersamenstelling van het vermogen van de gefailleerde en de vaststelling van het passief, de toestand van de handelaar en diens schuldeisers, ­geconfronteerd met een procedure van gerechtelijke reorganisatie. Noodzakelijk studiemateriaal Een selectie van recente artikelen.

15|

Milieurecht en Ruimtelijk Ordeningsrecht A. Carette Inhoud Het stopzetten van een onderneming of het overdragen ervan doet meteen de vraag ­rijzen naar de toepasselijkheid van het Bodembeschermingsdecreet. In blok C wordt daar dan ook uitvoerig op in gegaan. Noodzakelijk studiemateriaal Ter beschikking gestelde hand-outs van de uiteenzettingen. Aanbevolen studiemateriaal De deelnemers ontvangen een documentatiebundel op maat van de opleiding. Fiscaal Recht J. Muyldermans Inhoud • De fiscale behandeling van de vereffening van een vennootschap (historisch kader; huidige regelgeving). • De boekhoudkundige en fiscale behandeling (en bijkomende aandachtspunten) van herstructureringen: • fusies, voornamelijk “upstream” en “downstream” moeder/dochter fusies • splitsingen • partiële splitsingen • inbreng of overdracht van een bedrijfstak of een algemeenheid van goederen. • De internationale aspecten van herstructureringen. De principes welke bovenstaande materie beheersen zullen aan de hand van e­ lementaire cijfervoorbeelden worden geïllustreerd. Hierbij wordt de klemtoon gelegd op het ­aanbrengen van een methodologie welke in nagenoeg alle praktische gevallen tot een correcte oplossing moet leiden. Noodzakelijk studiemateriaal: • Ter beschikking gestelde hand-outs van de uiteenzettingen. Aanbevolen studiemateriaal • Gepubliceerde rulings in verband met fusies, (partiële) splitsingen, inbrengen van een bedrijfstak of een algemeenheid van goederen. • Verstraelen J., Van De Woesteyne I., Fusie en (partiële) splitsing van Vennootschappen, Hoofdstuk 23 in Deel 2 (achtergrondinformatie) van de praktijkgids van de jaarrekening. • Ph. Ernst en J. Verstraelen, Reorganisatie van Vennootschappen, fusie, (partiële) splitsing, inbreng van bedrijfstak of van algemeenheid, Deel IV: boekhoudkundige en fiscale aspecten, Ced. Samson, 2002, 307-545. • I. Van De Woesteyne, Fusie en splitsing van vennootschappen in de Inkomsten­ belasting, Het spanningsveld tussen de boekhoudkundige verwerking en de fiscale |16

•

behandeling, 2000, Intersentia Rechtswetenschappen. N. De Beule, Splitsingen en partiële splitsingen, Boekhoudkundige en fiscale aspecten na de fiscale Fusiewet van 11 december 2008, De Bibliotheek Fiscaal Recht Larcier, 2009

Sociaal Recht V.Pertry Inhoud In de cursus Sociaal recht “Beëindiging van de onderneming” staat het einde van de ­arbeidsovereenkomst, al dan niet gekoppeld aan het einde van de onderneming, c­ entraal. Een eerste luik behandelt het einde van de arbeidsovereenkomst vanuit een i­ndividueel arbeidsrechtelijke invalshoek. De gemeenrechtelijke en de specifiek arbeidsrechtelijke wijzen van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst komen aan bod. De nadruk wordt gelegd op de principes en de mechanismen. Ook bijzonder clausules in arbeidsovereenkomsten die de vrijheid van de werknemer beperken na het einde van zijn ­arbeidsovereenkomst komen aan bod. Een tweede luik behandelt herstructurering van ondernemingen. Aan bod komen ­collectief ontslag en sluiting, waarbij de nodige aandacht wordt besteed aan de ­procedures en de rol van de vertegenwoordigende organen in de onderneming. Er wordt stilgestaan bij de impact van de generatiepactwetgeving en het activerend ­herstructureren (in ­Vlaanderen). In het hoofdstuk herstructurering wordt ook de overgang van onderneming behandeld met aandacht voor recente fenomenen zoals outsourcing en de (Europese) rechtspraak in dit verband. Vervolgens komen de sociaalrechtelijke gevolgen van faillissementen en gerechtelijke reorganisatie aan bod. In een afzonderlijk hoofdstuk worden de postcontractuele verbintenissen van werkgever en werknemer behandeld. Ten slotte wordt ingegaan op de gevolgen op het vlak van aanvullend pensioen van het einde van de arbeidsovereenkomst of het einde van de onderneming. Wanneer blijkt dat de studenten onvoldoende voorkennis hebben van deze problematiek, wordt een i­ nleiding gegeven. In de colleges wordt veel gewerkt met korte praktijkgevallen of -vragen als inleiding op of als aanknoping bij de theorie. Van de studenten wordt verwacht dat zij actief ­inspelen op deze casussen. De studenten worden ook uitgenodigd om vragen te stellen en ­opmerkingen of bedenkingen te uiten en hun eventuele praktijkervaring in de materie te delen. Noodzakelijk studiemateriaal Syllabus “Sociaal recht – Einde van de onderneming” wordt ter beschikking van de ­studenten gesteld. De syllabus bestaat uit slides die de studenten kunnen aanvullen met eigen nota’s. In bijlage worden nog enkele artikelen gekopieerd. Aanbevolen studiemateriaal Op het einde van elk hoofdstuk wordt een beknopte bibliografie meegegeven.

17|

Vennootschapsrecht F.Hellemans Inhoud De beëindiging van de vennootschapsrechtelijke onderneming kan het gevolg zijn van zeer diverse omstandigheden. Vanuit juridisch oogpunt is de reden van beëindiging vaak gerelateerd aan de wijze waarop de ontbinding en daaropvolgende vereffening zal ­geschieden. In het licht van dit gegeven, wordt in dit opleidingsonderdeel gedetailleerd ingegaan op de onderscheiden gronden van ontbinding zoals deze in het Wetboek van ­vennootschappen vervat liggen. Daarbij wordt in essentie een onderscheid gemaakt tussen de ­vrijwillige ontbinding, de ontbinding van rechtswege en de gerechtelijke ontbinding. Middels ­casussen wordt toegelicht welke specifieke taken het bestuur in elk van deze gevallen heeft en welke de rechten zijn van de vennoten, schuldeisers of andere derden. Eens de beslissing tot ontbinding genomen, zal ook een vereffenaar worden aangesteld. In dit verband wordt ingegaan op zijn bevoegdheden en zijn statuut, met inbegrip van zijn aansprakelijkheid. Aan de hand van concrete vraagstellingen wordt hierbij ­aangetoond dat op de meeste van deze punten specifieke regelingen mogelijk zijn, aangepast aan de eigenheid en de noden van de te vereffenen vennootschap. Tenslotte wordt in het opleidingsonderdeel nog kort aandacht besteed aan het ­onderscheid tussen een klassieke ontbinding, enerzijds, en een fusie, splitsing of inbreng van algemeenheid, respectievelijk een omzetting, anderzijds. Noodzakelijk studiemateriaal Uitvoerige slidepresentatie inzake de “Vennootschaprechtelijke aspecten van het einde van de onderneming”, aan te vullen met eigen notities. Aanbevolen studiemateriaal Documentatiebundel met referenties naar en kopies van belangrijkste rechtsleer en rechtspraak inzake einde van de onderneming.

|18

Verbintenissenrecht V. Sagaert Inhoud Bij het toestaan van een schuldvordering aan de tegenpartij moet men steeds ­anticiperen op de mogelijkheid dat de tegenpartij in gebreke blijft om bij faillissement, ­vereffening, gerechtelijk akkoord, enz. haar verbintenis niet na te komen. In dit opleidingsonderdeel wordt ­nagegaan hoe men bij het aangaan van de verbintenis die verbintenis zo goed mogelijk kan ­waarborgen en hoe men bij het einde van de onderneming die waarborgen zo goed ­mogelijk kan afdwingen. Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan de clausules in contractuele v­ erhoudingen, de rangconflicten die kunnen ontstaan. De recente wetgeving inzake z­ekerheden op financiële activa en inzake het internationaal privaatrecht wordt aan een afzonderlijke bespreking onderworpen. Noodzakelijk studiemateriaal Syllabus met rechtsleer en rechtspraak wordt uitgedeeld bij aanvang van de colleges. Aanbevolen studiemateriaal E. Dirix en R. De Corte, Zekerheidsrechten, in Beginselen van Belgisch Privaatrecht, ­Antwerpen, Kluwer 1999, 536 p.

19|

Gevallenstudie Inhoud De studenten ontvangen een uitgeschreven verhaal over een fictieve onderneming, die wordt gevolgd van bij haar oprichting, doorheen haar bestaan, tot haar einde. Het fictieve verhaal volgt de onderscheiden fasen van het “leven” (oprichting in het ­eerste blok; bestaan in het tweede blok; einde in het derde blok) van deze ­onderneming op juridisch vlak. Tal van gebeurtenissen uit het leven van de onderneming worden g­ eschetst en daarbij worden vanuit diverse invalshoeken juridische problemen van u ­ iteenlopende aard opgeroepen. Hieruit worden de opdrachten gedistilleerd die de s­ tudenten in papervorm dienen uit te voeren, hetzij in de vorm van een vakgebonden paper over “individuele” vragen, hetzij in de vorm van een vakoverstijgende paper over “collectieve” vragen. Alle studenten ontvangen per blok minimum twee, maximum vijf “collectieve” vragen, d.w.z. vragen die voor eenieder identiek zijn, maar die in een individuele paper moeten worden besproken. Meestal wordt gevraagd een partij te adviseren, een beleidsnota op te stellen, clausules van een contract te redigeren, problemen of aandachtspunten te signaleren, enz. Aan het einde van elk blok worden de onderzochte problemen onder leiding van de ­docenten op interactieve wijze geanalyseerd en besproken.

Beoordeling Voor ieder blok – en dus ieder onderdeel – wordt een aparte quotering gegeven, die is gebaseerd op de geschreven paper en op de medewerking tijdens het discussiecollege.

Voorbeeld Het geval: Caribu sinaasappelsap van Sun Sun inc. (Delaware, V.S.) is een Amerikaanse producent van fruitsap, vnl. s­ inaasappelsap. Sunwil op de Europese markt penetreren vanuit België. Na prospectie van de investeringsmogelijkheden in Europa is er een voorstel om in België een gemeenschappelijke dochteronderneming (joint venture) op te richten met Bover, een Belgische producent van “bokalen” (hol glas). De Belgische holglas­fabrikant behoort tot de groep van de enige Belgische holglasfabrikant, “een onderneming in ­moeilijkheden”; zij is gevestigd in Herentals. Met de joint venture hoopt Sun mee te g­ enieten van de steun die Bover krijgt van de overheid. Bover ziet nieuwe toekomst voor haar glazen verpakking, o.m. met milieuvriendelijkheid als verkoopargument. Sun zal in de joint venture know-how i.v.m. de fabricage inbrengen en voorts ook ­aanleveren via een know-how bijstandsovereenkomst. Sun zal voorts een concentraat leveren waarmee de fruitsappen worden aangemaakt. Bover brengt, omwille van de staatssteun, een deel van de fabricage van holglas in, en levert verder holglas aan. ­Bover zorgt ook voor alle vergunningen en voor de relaties met de overheden van België en van het Vlaamse gewest. In de overeenkomst tot oprichting van een joint venture “­waarborgt” Bover dat de nodige vergunningen zullen worden verkregen. De promotie van het fruitsap, |20

met name van het sinaasappelsap Caribu, wordt toevertrouwd aan de Nederlandse dochtervennootschap van de groep die voor Sun in de V.S. de promotie doet. Wat de structuur van de joint venture betreft, wordt geopteerd voor een Belgische ­gemeenschappelijke dochtervennootschap Sunver. Het aandeelhouderschap zal ­bestaan uit Sun inc., Bover N.V. en drie directeuren, die van Bover overstappen naar de directie van de dochter. Deze drie directeuren hebben zich voorts, in een arbeids­overeenkomst beveiligd door enerzijds een uitzonderlijk hoge ontslagvergoeding en anderzijds een o ­ ptie op een pakket van de aandelen (van Sun in Sunver). Sun levert de voorzitter van de raad van bestuur. Die zal gemiddeld vier maanden per jaar in België zijn. Oprichting Bij de oprichting van Sunver moeten in de eerste plaats de nodige voorafgaande ­overeenkomsten worden gesloten en voorts moeten de statuten worden opgesteld. Een bedrijfsplan moet worden opgesteld; daarin moet een vooruitzicht van financiering voorkomen en een schatting van de fiscale situatie. Vier zaken moeten voorts worden geregeld. In eerste plaats is er de positie van de werknemers. Met name is er de vraag of de ­werknemers eigen werknemers zullen zijn van Sunver N.V. of in onderaanneming; ­mogelijk is ook dat werknemers door Bover ter beschikking worden gesteld. Zeker is dat in de periode van het opstarten werknemers van Sun inc, vanuit de V.S., in het bedrijf nodig zullen zijn. Voor promotie zullen voorts Nederlandse specialisten voor bepaalde duur in België worden tewerkgesteld. Bover heeft overigens i.v.m. de oprichting van Sunver aan de overheid een minimum van tewerkstelling beloofd. Maar het is wel zeker dat dit minimum niet zal worden bereikt als men alleen op de productie-activiteit let. Met het voorgaande hangt deels het tweede punt samen. De transportactiviteit zal in Sunver belangrijk zijn, zowel wat de aanlevering van grondstoffen betreft, als wat b ­ etreft de levering van het product aan de afnemers. Sunve rheeft het plan dit zelf te doen, maar deze activiteit in een afzonderlijke dochter onder te brengen. Het derde punt is delicaat. Bij de negociatie i.v.m. een investeringskrediet heeft de (­Belgische) bank laten verstaan dat zij, of (een lid van) de groep waartoe de bank ­behoort, interesse heeft voor een participatie in het kapitaal van Sunver. De directie van Sunver begrijpt dit als min of meer een voorwaarde voor het toestaan van het krediet. Het vierde punt houdt verband met het opstellen van de algemene voorwaarden voor de contracten met de directe afnemers die geen consumenten zijn. Te zelfder tijd wil Sunver de productieaansprakelijkheid goed geregeld zien. 21|

Bestuur en werking De lancering van “Caribu”, het sinaasappelsap van de internationale Sun groep, loopt mis. Een Belgische onderneming uit de toeristische sector maakt bezwaar tegen de naam Sun en een Belgisch-Franse groep uit de drankensector meent dat het merk “­Caribu” ­gelijkenis vertoont met haar overigens “slapend” merk “Colibri”. Er zijn nog meer problemen i.v.m. de marketing. Terwijl “Caribu” mede wordt a­ angeprezen omwille van zijn milieuvriendelijke verpakking wordt n.a.v. een w ­ etenschappelijk ­onderzoek ontdekt dat een produkt, dat bij het spoelen van de v­ erpakking wordt g­ ebruikt, gevaarlijk (cancerogeen) is; de E.G. verbiedt het gebruik. Iemand van “groen Herentals”, de vriendin van een werknemer van Sunver, is te weten gekomen dat Sunver dit product gebruikt. Sunver houdt het gebruik van het (verboden) spoelmiddel “stil” en doet ruim een jaar gewoon verder. Als de zaak dreigt uit te komen, wordt alsnog het productieproces ­aangepast. Daartoe wordt nieuwe technologie ingevoerd, met klein verlies aan arbeidsplaatsen. Werknemers en groenen gaan over tot actie en bezetten, samen, het bedrijf. Tijdens de actie merkt iemand van de groenen nog dat een voorraadtank lekt; dus wordt de bodem verontreinigd. Het “milieuschandaal” van “Caribu” is dagenlang nieuws. De Amerikaanse partner is niet opgezet met de gang van zaken en eist een ­herstructurering, met herschrijving van de verantwoordelijkheden (en van de statuten). omdat er zoveel lekken waren in de juridische bewaking van Sunver wordt ­afgesproken dat geen ­belangrijke beslissing kan worden getroffen zonder instemming van een j­ uridisch comité. Dat comité, bestaande uit drie advocaten, gedraagt zich gaandeweg als (feitelijk) bestuur. De herstructurering omvat o.m. versnelde afschrijvingen, provisies, een nieuwe ­kapitaalstructuur (vermindering gevolgd door verhoging), het herzien van de fiscale strategie, detachering van een ingenieur vanuit de V.S. en maatregelen op het vlak van de arbeidsovereenkomsten. Ondertussen moet alles “z’n gewone gang gaan”. Die “gewone” gang van zaken o ­ mvat overigens het faillissement van een belangrijke afnemer en een “ongeval” met een ­ontplofte bokaal “Caribu”. Beëindiging Ondanks de herstructurering lukt de verkoop in Europa niet. Sunver blijft ­verlieslatend en de Amerikaanse onderneming wil zich terugtrekken. De directie van Sunver denkt eraan de interessante delen van de onderneming over te brengen naar andere ­vennootschappen. Sunver zou dan “de boeken neerleggen”.

|22

Onderwijsregeling Duur en omvang van de opleiding De master in het ondernemingsrecht is een opleiding van één jaar. Het programma o­ mvat colleges, verdeeld in drie blokken: oprichting, bestuur en werking en beëindiging van de onderneming. Ieder blok omvat 100 college-uren, waarvan 20 voorbehouden voor de geïntegreerde gevallenstudie.

Tijdstip van de colleges De master in het ondernemingsrecht is voornamelijk gericht op mensen die in de ­praktijk staan. De colleges vinden derhalve plaats op dinsdagavond en op zaterdagochtend, waardoor de professionele werkzaamheden van de studenten zo min mogelijk worden belast.

Ondeelbaar programma Het programma is één geïntegreerd geheel, waardoor het niet mogelijk is om in te ­schrijven voor afzonderlijke opleidingsonderdelen of te opteren voor een spreiding over twee jaar.

Evaluatie en diploma Wie het programma met goed gevolg aflegt, behaalt de academische graad van “master in het ondernemingsrecht” . Het onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen is van toepassing. Het diploma kan een bijkomende troef zijn om in aanmerking te komen als curator.

Uurrooster De colleges lopen van het begin van het academiejaar tot half juni. Ze vinden plaats op dinsdagavond, van 18.45u tot 21.45u en op zaterdag van 09.00u tot 13.00u op de ­Stadscampus van de Universiteit Antwerpen. De eerste bijeenkomst is voorzien op dinsdag 25 september 2012 om 19.00u.

23|

Academische coördinatie en praktische organisatie De academische, administratieve en financiële verantwoordelijkheid berust bij de ­Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen.

Wetenschappelijke stuurgroep De opleiding staat onder het wetenschappelijk toezicht van een stuurgroep, bestaande uit: • Prof. dr. H. Braeckmans • Prof. dr. B. Peeters • Prof. dr. M. Rigaux

Coördinatie en academische begeleiding Universiteit Antwerpen Faculteit Rechten Prof. dr. H. Braeckmans Stadscampus – Gebouw V Venusstraat 23 2000 Antwerpen [email protected] Zie ook bij ‘Meer info’ voor de coördinaten van het opleidings­secretariaat.

Academische staf De master in het ondernemingsrecht wordt georganiseerd door de Faculteit Rechten van de Universiteit Antwerpen. Voor dit programma is een beroep gedaan op: Herman ­Braeckmans, Ann Carette, Daniël Cuypers, Annick de Boeck, Huguette Geinger, Frank Hellemans, Jan Muyldermans, Roel Nieuwdorp, Bruno Peeters, Johan Peeters, Véronique Pertry, ­Béatrice Ponet, Marc Rigaux, Vincent Sagaert, Matthias Storme, Gert Straetmans, Frederik ­Vandendriessche en Tim Wustenberghs . Herman Braeckmans studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen en aan de S ­orbonne. Hij promoveerde over internationale consortiumleningen. Hij doceert ­vennootschapsrecht en bankrecht aan de Universiteit Antwerpen en is advocaat (balie ­Antwerpen). Ann Carette studeerde rechten aan de Vrije Universiteit Brussel. Zij promoveerde aan de Universiteit Antwerpen over de aansprakelijkheid in verband met niet-­toegeëigende milieubestanddelen. Zij doceert Milieurecht aan de Universiteit Antwerpen. Zij is diensthoofd van de juridische dienst Vlaamse Milieumaatschappij, deel van het ­ ­beleidsdomein Leefmilieu, Natuur en Energie.

|24

Daniël Cuypers studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen, aan de ­Katholieke Universiteit Leuven en in Duitsland (DAAD). Hij promoveerde over misbruik van ­ontslagrecht en willekeurig ontslag. Hij doceert verscheidene opleidingsonderdelen aan de Universiteit Antwerpen (vooral in de Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen). Annick De Boeck studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen en p ­ romoveerde over informatierechten en -plichten in het contractenrecht. Zij is hoofddocent aan de ­Katholieke Universiteit Brussel (HUB) en advocaat te Antwerpen. Huguette Geinger studeerde rechten en fiscale wetenschappen aan de Vrije U ­ niversiteit Brussel. Zij doceert ondernemingsrecht en fiscale geschillenprocedures aan de Vrije ­Universiteit Brussel en is advocaat bij het Hof van Cassatie. Frank Hellemans studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven en aan Northwestern University. Hij promoveerde over de algemene vergadering van ­vennootschappen. Hij doceert handels-, vennootschaps- en economisch recht aan de Katholieke Universiteit Brussel en is advocaat te Antwerpen. Jan Muyldermans studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen en aan de KUL. Hij behaalde een Master in Law aan Georgetown University, USA. Hij is vennoot bij PwC gespecialiseerd in Fusies en Overnames. Roel Nieuwdorp studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven en aan de University of Pennsylvania. Hij is advocaat te Brussel. Bruno Peeters studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen en promoveerde over overheidsondernemingen. Hij doceert aan de Universiteit Antwerpen de opleidingsonderdelen fiscaal recht, vennootschapsbelasting en Europees belastingrecht en is advocaat. Met Jos J. Couturier (tot 2006) en met N. Plets (vanaf 2007) schrijft hij jaarlijks het handboek “Belgisch belastingrecht” (Maklu Uitg. 2012, 19e druk). Johan Peeters studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen en volgde de bijzondere licentie Sociaal Recht aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij promoveerde over het recht op informatie en raadpleging van werknemers bij herstructurering. Hij doceert thans arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht aan de Universiteit Hasselt en de Universiteit Antwerpen. Hij is tevens advocaat te Antwerpen. Véronique Pertry studeerde rechten aan de Vrije Universiteit Brussel en volgde de ­bijzondere licentie Sociaal recht aan de Université Libre de Bruxelles. Zij doceert thans arbeidsrecht aan de Universiteit Antwerpen en is advocaat. Béatrice Ponet studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven en ­promoveerde over de benaming van oorsprong, de geografische aanduiding en de ­herkomstaanduiding in het Belgisch, het Frans, het Nederlands, het Europees en het i­nternationaal recht. Zij is raadsheer in het Hof van Beroep te Antwerpen en doceert aan de Universiteit Antwerpen. Zij is ook voorzitter van de Commissie voor Onrechtmatige Bedingen. 25|

Marc Rigaux studeerde rechten aan de Vrije Universiteit Brussel en promoveerde aan de Universiteit Antwerpen over staking en bedrijfsbezetting. Hij doceert aan de U ­ niversiteit Antwerpen. Hij is tevens assessor van de afdeling wetgeving van de Raad van State. Vincent Sagaert studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven en ­promoveerde over de zakelijke subrogatie. Hij is docent aan de Universiteit Antwerpen en aan de Katholieke Universiteit Leuven. Tevens is hij advocaat te Brussel. Matthias Storme studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven en ­promoveerde over de invloed van de goede trouw op contractuele schuldvorderingen. Hij is buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen en buitengewoon ­hoogleraar aan de ­Katholieke Universiteit Leuven. Tevens is hij advocaat te Brussel. Gert Straetmans studeerde rechten aan de Katholieke Universiteit Leuven en ­promoveerde over de rechtspositie van de consument op de Europese interne markt. Hij is decaan van de Faculteit Rechten en gewoon hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen. Tevens is hij visiting professor aan de Rheinische Friedrich-Wilhelms Universität Bonn en aan de Université de Toulouse I. Frederik Vandendriesche studeerde rechten aan de Universiteit Gent en ­promoveerde over publieke en private rechtspersonen. Hij is tevens docent aan de ­Universiteit Gent en advocaat te Brussel. Tim Wustenberghs studeerde rechten aan de Universiteit Antwerpen en promoveerde tot doctor in de rechten met een proefschrift over de toewijzing van de belastingjurisdictie in geval van grensoverschrijdende ondernemingswinst (vaste inrichtingsproblematiek). Hij is docent aan de Universiteit Antwerpen en advocaat-vennoot bij Laga te Brussel.

|26

Studiebegeleiding Studieadvies en studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding helpt je vanaf het moment dat je voor het eerst inschrijft tot aan het moment waarop je je diploma ontvangt. Je kan op elke campus terecht bij een studentenbegeleider, na afspraak via het Studenten Informatie Punt (T +32 3 265 48 72). Onze dienst voorziet begeleiding op volgende domeinen: Informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs Dit kan handelen over studierichtingen binnen en buiten de Universiteit Antwerpen, maar ook over het leerkrediet, het onderwijs- en examen­reglement, enz. Begeleiding bij het maken van je studiekeuze, twijfels over je studierichting Weten wat je wilt, is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studenten­ begeleider kan je aan de hand van gesprekken en oefeningen meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten, interesses en de studierichtingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Begeleiding omtrent studievaardigheden, studieplanning en uitstelgedrag Een studentenbegeleider kan je studievaardigheden helpen aanscherpen (hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof, hoe maak je een schema, hoe maak je goede nota’s) en je helpen bij het maken van realistische planningen en oefeningen om je uitstelgedrag tegen te gaan. Psychologische begeleiding en psychotherapie Wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, …), kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Dit kan gaan over een kortere begeleiding, het volgen van een training, het volgen van een langdurige psychotherapie of een gepaste doorverwijzing. Alles gebeurt steeds op vrijwillige basis. Begeleiding van studenten met een functiebeperking, topsport of kunstbeoefening Als student met een functiebeperking (fysische handicap of chronische ziekte, leerprobleem, concentratieprobleem, stoornis binnen het autismespectrum of psychisch probleem ...), sport- of kunstbeoefening kan je bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Hiervoor is een attest vereist. Meer info: www.ua.ac.be/bijzonderefaciliteiten of in de folder ‘Studeren met een functiebeperking, topsport- of kunstbeoefening’.

27|

Afstudeerbegeleiding en beroepskeuze Tot slot kan je bij ons terecht voor hulp bij je zoektocht naar jobs passend bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses, voor informatie over verdere studies na het behalen van een diploma, sollicitatietips, enz. Het aanbod groepsgerichte begeleiding en trainingen wordt elk semester bekend gemaakt via affiches, folders, brochures, op Blackboard en via mail. Kijk ook zeker op www.ua.ac.be/studentenbegeleiding.

Nuttige websites masteropleidingen Op www.ua.ac.be/studiekiezer vind je uitgebreide informatie over alle masteropleidingen die de Universiteit Antwerpen inricht. Je kan vanuit deze url ook doorklikken naar de ­website van een faculteit.

toekomstige studenten Open campusdagen Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben plaats in maart en april. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostanden cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer info op www.ua.ac.be/infodagen. Infomarkt Twijfel je nog over je studiekeuze? Wil je nog graag een bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt in september. Bachelor-, schakel, master- en master-na-masterprogramma’s komen aan bod, alsook “flexibel studeren en avondonderwijs”. Aan de infostanden kan je cursussen inkijken, brochures verkrijgen en bijkomende vragen stellen aan de medewerkers van de opleidingen en studentenbegeleiders. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer info op www.ua.ac.be/infodagen.

Inschrijven Praktische informatie in verband met inschrijvingen vind je op: www.ua.ac.be/inschrijven.

Studentenportaal Op het studentenportaal https://blackboard.ua.ac.be vind je algemene informatie die voor jou als student nuttig kan zijn: de academische kalender, de computer- en netwerkinfrastructuur, blackboard, beschikbare cursussen, financiering, huisvesting, sociale voorzieningen, eten en drinken op de campussen, studentenjobs, studentenclubs, sport, contactpersonen studieloopbaanbegeleiding per faculteit, ­doctoreren, enz.. |28

Bibliotheek De Universiteit Antwerpen heeft een uitgebreide collectie boeken ter beschikking voor studenten en personeel. Op de Stadscampus bevindt zich een gloednieuwe bibiliotheek voor de humane en sociale wetenschappen. Op de Campus Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken zijn de bibliotheken voor de exacte en medische wetenschappen gehuisvest. Meer info op http://lib.ua.ac.be.

Begin academiejaar Het academiejaar 2012-2013 start op maandag 24 september 2012.

wegbeschrijving naar de vier campussen Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. De vier campussen zijn Campus Drie Eiken, Stadscampus, campus Groenenborger en campus Middelheim.

Meer info? Faculteit Rechten Universiteit Antwerpen Faculteit Rechten Jeanine Mertens Stadscampus – Gebouw V Venusstraat 23 2000 Antwerpen T +32 3 265 54 46 [email protected] Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus - Gebouw E (Agora), eerste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72 [email protected]

29|

Notities

|30

Notities

31|

Notities

|32

Studenten Informatie Punt (STIP) Stadscampus - Gebouw E (Agora) Grote Kauwenberg 2, 2000 Antwerpen T +32 3 265 48 72, [email protected] www.ua.ac.be/studiekiezer

De Universiteit Antwerpen behoort tot de Associatie Universiteit en Hogescholen Antwerpen.