Onafhankelijk vakblad voor lassen, lijmen en snijden Nummer 5 - mei Themanummer OPLEIDINGEN

Onafhankelijk vakblad voor lassen, lijmen en snijden | Nummer 5 - mei 2012

Themanummer

OPLEIDINGEN

VOORWOORD

mei 2012

Winnaars g gaan aan voor materiaal het beste te ma ateriaal t

Colofon www.vakbladlastechniek.nl Uitgave Lastechniek wordt uitgegeven in opdracht van het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) en het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL). Redactie Bert de Jong, Fleur Maas, Rolf Mul, Leo Vermeulen, Bart Verstraeten, Margriet Wennekes, Henk Zandvliet Eindredactie Margriet Wennekes, Leo Vermeulen (techniek) Uitgever Bert de Jong Advertentie-exploitatie Con-Sell, Rolf Mul T 06 12 50 90 58, E [email protected] Redactieadviesraad Erik Anschütz, Paul Barendse, Ruud van Bezooijen, Tim Blok, Marijke Damen, Leen Dezillie, René Elfering, Rob Helmich, Marcel Hermans, Michel van ‘t Hof, Piet van der Horst, Michael Jak, Pieter Keultjes, Marco Kraaijeveld, Maurice Mol, Ed Mulder, Jeroen Olde Benneker, Frank Smit, Wil van der Stap, Erik Steenkist, Fred Vasquez, Tony van der Veldt, Adriaan Visser Adressen Nederlands Instituut voor Lastechniek Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer T 088 400 85 60, E [email protected] www.nil.nl Belgisch Instituut voor Lastechniek vzw Technologiepark 935, B-9052 Zwijnaarde, België T +32 9 292 14 05, F +32 9 292 14 01, E [email protected] www.bil-ibs.be OPUS communicatie-ontwerp Fruitweg 24 j, 2321 GK Leiden, T 071 589 56 44, F 071 541 41 50 E [email protected] www.opus-co.nl Voor het verzenden van grote bestanden kunt u gebruik maken van: https://vakbladlastechniek.wetransfer.com Abonnementen Binnenland € 62,50 (particulier op privé-adres); € 98,75 (bedrijf) en € 31,25 (studenten en senioren). Voor abonnementen in België kunt u contact opnemen met [email protected] Overig buitenland € 116,50 (op bedrijfsnaam). Prijzen zijn excl. BTW.

Wie wil winnen moet kunnen vertrouwen op goed materiaal, waarmee je de concurrentie voor kunt blijven. Vaanuit die visie ontwikkelt en levert Vaalk Welding lasrobotsystemen en lasbenodigdheden voor de metaalindustrie. Hun klanten behoren dan ook stuk voor stuk tot de succesvolste ondernemingen in de industrie.

Lastechniek verschijnt elf keer per jaar en wordt toegezonden aan deelnemers van het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) en het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL) en andere geïnteresseerden en belanghebbenden in de verbindingstechniek. Voor vragen over abonnementen kunt u terecht bij het NIL. Het abonnement geldt voor een geheel jaar. Opzeggingen per aangetekend schrijven vóór 1 oktober van het lopende jaar. Verzendadres wijzigen? Stuur dan het etiket met verbeterd adres retour. Al onze advertentiecontracten worden afgesloten conform de regels voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. Ontwerp en lay-out Bert de Jong, OPUS communicatie-ontwerp, Leiden. Drukwerk Veldwijk Van Loon, Waddinxveen.

Ook uw lasproductie automatiseren met een hoger rendement? Bel Vaalk Welding!

Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

Va alk Welding e BV Alblasserdam tel. +31 (0)78 69 170 11 info@valkwelding .com www.valkwelding .com

©2012 Overname van artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever.

Volg LASTECHNIEK op twitter: @nillastechniek en Linkedin.com

          



LASSEN is een VAK In mijn dagelijkse praktijk word ik continu geconfronteerd met de schaarste op de arbeidsmarkt aan technische vakmensen. Binnen mijn functie als bestuursvoorzitter van het NIL en als directeur van Royal Duyvis Wiener B.V. is instroombevordering dan ook een van de speerpunten: hoe maken we de techniek aantrekkelijk voor jongeren en hoe houden we het vak boeiend voor de mensen die daar wel al een keuze voor hebben gemaakt? De Nederlandse maakindustrie kan niet zonder technische geschoolde vakmensen. Terwijl je ziet dat de (jeugd)werkeloosheid toeneemt, blijft de schaarste aan technisch geschoold personeel aanhouden. De instroom in het technische onderwijs is ook nog altijd dalende. Daarom ontstaan er overal in het land vernieuwende initiatieven: niet alleen maar een bedrijfstakschool, maar een ‘techniekcampus’ waar jongeren de techniek kunnen ‘beleven’ en kunnen meemaken hoe leuk het is om in de techniek te werken. Er zijn vernieuwende bijscholingsmogelijkheden voor de huidige medewerkers om te zorgen dat ook zij zich kunnen blijven ontwikkelen binnen hun eigen vakgebied. Technische bedrijven profileren zich op middelbare scholen en zelfs soms al op lagere scholen. Maar ook zien we een grote betrokkenheid van bedrijven bij opleidingen, onderwijs en kennisinstituten, om de aansluiting tussen het onderwijs en het bedrijfsleven te bevorderen en te behouden. Als kennisinstituut voor lastechniek speelt het NIL hierin een cruciale rol. Steeds opnieuw moeten ook wij ervoor zorgen dat onze kennis op peil blijft, ons opleidingsaanbod zich vernieuwt en dat wij een rol blijven spelen bij het profileren van de techniek als aantrekkelijke branche. Het blijft van groot belang om jongeren steeds weer de mogelijkheid te bieden een kijkje te nemen in de keuken van mooie technische bedrijven, om de instroom in het technisch onderwijs te stimuleren. Als maakindustrie moeten wij laten zien dat lassen een echt vak is! En meer nog, een mooi en aantrekkelijk vak. Daarom is het belangrijk dat ook het NIL zich hierin voortdurend ontwikkelt en nieuwe manieren vindt om zowel jongeren als ouderen op te blijven leiden. Ik nodig u van harte uit deze editie te lezen en aan dit doel voor de toekomst te werken. Mirjam van Dijk Bestuursvoorzitter Nederlands Instituut voor Lastechniek

Door interne miscommunicatie is de vorige uitgave van Lastechniek, het themanummer over robotlassen, niet op de juiste manier verzonden aan de abonnees. Een folder over een lijmsymposium is vóór de cover terechtgekomen in plaats van ingestoken in het blad, zoals de bedoeling was. Een aantal ontvangers heeft het blad daardoor niet als zodanig herkend, maar beschouwd als een (ongewenst) reclamepakket. ITW Welding Products, die met een paginagrote advertentie op de achterzijde van deze uitgave van Lastechniek stond en niets met de betreffende folder van doen had, heeft ten onrechte vele retourzendingen gekregen van het blad. De makers van Lastechniek betreuren deze gang van zaken zeer en wij bieden bij deze onze welgemeende excuses aan. Uiteraard hebben wij het probleem intern besproken en goede afspraken gemaakt om herhaling in de toekomst te voorkomen. Bent u lezer van Lastechniek en heeft u het aprilnummer gemist? Neem dan contact op met het NIL. Dit kan telefonisch: (088) 400 85 60 of via e-mail: [email protected]. U krijgt dan per omgaande alsnog een exemplaar toegestuurd.

Inhoud #5 mei 2012 LASTECHNIEK is een uitgave van OPUS communicatie-ontwerp i.o.v. het Nederlands Instituut voor Lastechniek en het Belgisch Instituut voor Lastechniek www.vakbladlastechniek.nl

04 12 14 20 22 24 26 29

Vanuit de verbindingswereld Kies voor een vak waar toekomst in zit Wegwijzer door de wereld van de verbindingstechniek De comeback van de Ambachtsschool Vlaanderen: deeltijds onderwijs, voltijds talent VDL bewaakt balans tussen theorie en praktijk Schema lastechnische opleidingen Overzicht erkende opleidingsinstellingen

Het kiezen voor

6

De makers van Lastechniek

30 32 34 38 40 42 44 46 47 49 50

14

een opleiding is er niet makkelijker op geworden. Welke opleidingsmogelijkheden zijn er als je wilt verbindingstechniek

30

en wat kun je er mee? Cover: OPUS co; fotografie, Corné Houwaard Met dank aan Machinefabriek West End B.V., Lisse en Akzo Nobel Decorative Coatings B.V. Sassenheim

Lasopleider Martin Majoor Opleiding lascoördinator EN 1090 Opleiding weerstandlassen Vakkanjer Tom Smits naar Euroskills 2012 TechniekTalent.nu aan het woord Verslag NIL nationale laswedstrijden Rotterdamse studenten en hun lasrobot De lasgroepen en hun agenda Willem de Welder De Lasser van de Maand Brancheregister

42

LIJMBERICHT

mei 2012

LIJMBERICHT

mei 2012

Succesvol POYO-NIL Lijmsymposium

vooral geïnteresseerd in de geautomatiseerde toepassingen van lijmprocessen. Broekhof: “Onze klantenkring bestaat natuurlijk voor een groot deel uit autofabrikanten. Lijmen wordt daarbij steeds meer toegepast. Het is voor ons interessant om te weten wat we van lijmverbindingen kunnen verwachten en hoe een lijmverbinding precies in elkaar zit. Vandaag is een geschikte gelegenheid om ons daarover te laten informeren.”

Op donderdag 19 april vond op de RDM Campus te Rotterdam het POYO-NIL Lijmsymposium plaats, een themadag met lezingen, workhops en informatiestands over industriële lijmtechniek. Met meer dan tachtig deelnemers was het een goed bezocht evenement dat voldeed aan de verwachtingen van de bezoekers. “Je hoort hier over de laatste ontwikkelingen, waardoor je beseft dat er veel meer mogelijk is dan we tot nog toe dachten.”

Positieve reacties De deelnemers zijn over het algemeen goed te spreken over de inhoud van de lezingen. “De lezingen zijn goed en verhelderend”, aldus Ad Segeren van Multiweld uit Barendrecht. Volgens Segeren zal het lassen steeds meer vervangen gaan worden door lijmen. “Maar lassen zal nooit helemaal verdwijnen, omdat de kracht van lijm toch altijd zijn beperkingen zal hebben. Je hebt altijd een zeker oppervlak nodig om een goede lijmverbinding tot stand te kunnen brengen.” Multiweld is vertegenwoordigd als importeur van de merken Permatex en Devcon, maar Segeren is ook naar deze dag gekomen “om te horen wat er speelt en wat de behoeften zijn van de eindgebruikers”. Johannes Freije van De Jong Gorredijk B.V. vertelt dat hij twee jaar geleden ook al eens heeft deelgenomen aan een symposium over lijmen. “Binnen ons bedrijf – we produceren met name boilers voor Vaillant en Bosch – hebben

4

we al verschillende proeven gedaan met verlijming. We werken voornamelijk met roestvaststaal en bij het lassen van aansluitingen krijg je toch altijd het probleem dat je het materiaal plaatselijk beschadigt, waardoor corrosie kan ontstaan. Lijmen kan dan een goed alternatief zijn. Vandaag hoor ik over ontwikkelingen die mij doen beseffen dat er nog veel meer mogelijk is dan ik gedacht had.” Dennis Broekhof en Henk Strijker van AWL-Techniek zijn

Het lijmsymposium vormde de afronding van het POYO-project over industriële lijmtechniek. De partners uit de vier landen die samenwerken in het project POYO (‘The POrt is YOurs’) waren ieder met hun eigen thema vertegenwoordigd op deze dag. Ervaren vakspecialisten gaven aan de hand van lezingen uitleg over de nieuwste ontwikkelingen en mogelijkheden van het lijmen. Verder werden er workshops gegeven. Leveranciers en gebruikers van lijm en lijmtechnieken presenteerden hun producten, lijmsystemen en oplossingen.

Ook Marco Kraaijeveld van Laskar vindt het een interessante, leuke en interactieve dag. Hoewel hij zelf niet technisch geschoold is, vindt hij het toch belangrijk om zijn licht op te steken over het lijmen als verbindingstechniek. “Lijmen is duidelijk een opkomende techniek, waar we onze ogen niet voor moeten sluiten. Sommige lezingen gaan voor mij wel erg diep op de materie in, maar het is goed om me op de hoogte te stellen van de marktontwikkelingen. Wat dat betreft een geslaagde dag op een indrukwekkende locatie.”

Workhops In het lijmlaboratorium demonstreert Vink Techniek onder andere het verlijmen van acrylaat (PMMA) met een UV-lijm. Acrylaat is helderder dan glas en als je dit verlijmt moet het onzichtbaar gebeuren. In het lijmlaboratorium is te zien hoe gelijmde objecten onder speciale lijmdrogers met UV-licht gelijkmatig worden gedroogd en uitgehard. Daarnaast wordt het kunststoflassen gedemonstreerd voor materialen die onmogelijk te verlijmen zijn. Een delegatie uit Duitsland verzorgt een workshop onder de titel ‘Metal and Plastic Welding’. Christiane Pohlmann en Jan Zimmermann van de Handwerkskammer uit Hamburg laten zien wat de overeenkomsten zijn tussen het lassen van metalen en het verbinden van kunststoffen onder toevoer van een staafje toevoegmateriaal. Daarna kunnen de deelnemers aan de slag met het kunststoflassen van een spaarpot uit PVC en PMMA. Henk Zandvliet, directeur van het NIL, en Ben Weenink, projectleider POYO, blikken tevreden terug op het Lijmsymposium. “Bijna alle partijen die meetellen op het gebied van lijmtechnologie waren hier bij elkaar.”

5

LASBERICHTEN

mei 2012

LASBERICHTEN

mei 2012

Post-hbo-opleiding Metaalkunde vernieuwd Afgelopen jaar is op Hogeschool Utrecht weer de post-hbo-opleiding Metaalkunde van start gegaan. Op dezelfde locatie waar deze opleiding al sinds midden vorige eeuw gevestigd is. Met ingang van het nieuwe studiejaar zal de opleiding volledig zijn herzien. Het accent van de opleiding is verlegd van het uitvoeren van onderzoek naar het opdoen van metaalkundige kennis. Deze kennis moet helpen bij het ontwikkelen en realiseren van hoogwaardige metalen producten en constructies.

Zevenduizend meiden actief tijdens Girlsday 2012

Metaalkundige kennis onderbelicht Investeren in kennisontwikkeling, kennisbehoud en –circulatie is de sleutel tot succes voor organisaties. Hoogwaardige kennis en innovatiekracht zijn noodzakelijk om met vertrouwen de (internationale) concurrentie aan te gaan; zowel op korte als op langere termijn. Het is voor de industrie echter lastig om de juiste metaalkundige kennis in huis te halen. Metaalkundige kennis is zeer waardevol, maar wordt erg onderbelicht in de werktuigbouwkundige opleidingen; andere bronnen om deze kennis op te doen zijn er echter niet.

Op donderdag 26 april organiseerde VHTO weer een Girlsday. Grote en kleine bedrijven in heel Nederland openden tijdens deze dag hun deuren voor bijna zevenduizend meisjes van tien tot vijftien jaar met als doel de interesse voor techniek, bèta en ICT al op jonge leeftijd te wekken. Carlien Scheele, directeur Emancipatie van OCW, gaf namens minister Marja Bijsterveld het officiële startsein voor dit landelijke evenement, waar zij ging lassen met de meiden.

Rondleiding bij Tata Steel EenVandaag bij RPP Delfgauw Bij de landelijke aftrap van Girlsday 2012 bevolkten reporters, filmploegen en fotografen de werkvloer van metaalbedrijf Reurings Precisie Plaatwerk in Delfgauw. Meiden konden speeddaten met jonge vrouwen uit de techniek en aan de slag in de machinehal. Daarbij werden ze vakkundig begeleid door de medewerkers van RPP. Technisch directeur Aad Reurings vertelde voor de camera van EenVandaag hoe hij denkt over meiden en vrouwen op de werkvloer. “Sowieso denk ik dat meisjes in fijne lastechniek vele malen beter zijn dan mannen.” In vergelijking met andere Europese landen loopt het aantal vrouwen dat werkzaam is in de techniek in Nederland sterk achter. Wat Reurings betreft gaat dat veranderen. Girlsday kan daartoe bijdragen, al is hij geen uitgesproken fan van dit soort evenementen. "Hiermee maken we meiden bijzonder, waardoor ze opvallen. En dat willen ze juist niet. Ik denk wel eens dat het zonder al die aandacht en potten geld veel makkelijker is om meiden voor de metaal te interesseren." Niettemin heeft Reurings zich ingespannen om van Girlsday een succes te maken.

6

En dat deden ook andere bedrijven. Tata Steel in IJmuiden kreeg zo'n honderdvijftig meiden uit groep acht en de onderbouw van het voortgezet onderwijs op bezoek. Tijdens een workshop procestechniek en metaalbewerken in de bedrijfsschool van Tata Steel maakten ze zelf haargel, metalen haarspelden en armbanden. In de middag maakten ze een rondrit over het terrein van de staalfabriek, gevolgd door een bezoek aan de bijna één kilometer lange warmbandfabriek. Daar konden ze met eigen ogen zien hoe gloeiend hete plakken staal worden uitgewalst tot rollen staal.

Over Girlsday Girlsday is een landelijk initiatief waarbij meisjes in het hele land op techniekstage gaan bij bedrijven. Het doel is om meisjes te laten ervaren dat werken in de techniek interessant, uitdagend, maar vooral ook erg leuk is. Girlsday 2012 werd georganiseerd door VHTO (Vrouwen en Hoger Technisch Onderwijs) en is mede mogelijk gemaakt door samenwerking met TechniekTalent.nu, Jet-Net, en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Kennis direct toepasbaar Investeren in kennis kost tijd en geld. Daarom is de vernieuwde opleiding in herkenbare en afgeronde modules ingedeeld. Naast een algemeen deel bevat de opleiding modules als vervaardiging, bewerkingsmethoden, construeren, instandhouding en schadeanalyse. Elke module biedt gerichte oplossingen voor bedrijfsvraagstukken. Leren is zo geen doel op zich, maar een krachtig middel om de dagelijkse praktijk het hoofd te bieden. Daarmee is de opleiding motiverend en efficiënt. Opdrachten vanuit de opleiding worden afgestemd op het bedrijf van de deelnemer, zodat de opgedane kennis direct toegepast kan worden. Dit levert een maximale meerwaarde op. Meer informatie Voor meer informatie over deze of andere opleidingen van Centrum voor Natuur & Techniek van Hogeschool Utrecht: 088-481 8888 of www.cvnt.nl/metaalkunde. Mensen die in bezit zijn van een IWE-diploma kunnen gebruikmaken van vrijstellingsregelingen en komen in aanmerking voor een speciaal tarief.

Prijsuitreiking fotowedstrijd Kees van Koevorden, technisch manager van Flamco, was de prijswinnaar van de zomerprijsvraag van Lastechniek / HaVeP® Protective wear. Met zijn foto van een onveilige lassituatie die hij op vakantie in China tegenkwam, won de heer Van Koevorden een veiligheidskledingpakket van HaVeP®. De winnende foto, met een korte toelichting, verscheen al in de januari-uitgave van Lastechniek. De officiële prijsuitreiking liet echter nog even op zich wachten. Eind april kon Martin Hanekamp van HaVeP® uit Goirle, specialist in bedrijfs- en veiligheidskleding, de gewonnen prijs persoonlijk komen overhandigen aan Kees van Koevorden, tijdens een gastvrij onthaal op het kantoor van Flamco te Bunschoten. Van harte gefeliciteerd!

7

LASBERICHTEN

mei 2012

Terugblik op 25

jaar

Lasgroep Zuid-Limburg

LASBERICHTEN

mei 2012

‘Vletten op de Maas’ Levensecht leren door zelf een boot te bouwen!

Het huidige bestuur, v.l.n.r.: voorzitter Gied Rienstra, Peter Debie, Pieter Willemse, Frans Slangen, Hein Leurs, Jan van der Schaft, Ralph Houtvast

Laten we 25 jaar teruggaan in de tijd. We schrijven 1987. DSM is nog in volle expansie en bijna alle werkzaamheden worden uitgevoerd door externe partijen. Binnen DSM is er veel kennis aanwezig over de toepassing van materialen in de petrochemische industrie en het lassen van deze materialen. DSM wil deze kennis overdragen, vooral aan de lassers. Ing. Harry Schrijen neemt naar aanleiding van een belangstellingsregistratie het initiatief tot het oprichten van een lasgroep in Zuid-Limburg. Op 30 maart 1987 ziet Lasgroep Zuid-Limburg het levenslicht. Vele ‘vakbroeders’ geven gehoor aan het initiatief van Harry en het eerste voorlopig bestuur wordt gevormd. Op 19 november 1987 worden de statuten van de vereniging ten overstaan van notaris Poeth vastgelegd.

Duidelijke visie op kennis en kunde Veel mensen hebben sinds de oprichting hun sporen in de lastechniek verdiend en een bijdrage geleverd aan datgene waar de Lasgroep Zuid-Limburg tegenwoordig voor staat: een lasgroep met een duidelijke visie op kennis en kunde en met een goede kijk op de toekomst. De doelstelling die in 1987 werd geformuleerd luidde: “De lasgroep Zuid-Limburg stelt zich ten doel een trefpunt te zijn voor alle mensen die geïnteresseerd zijn in de lastechniek. Tijdens de bijeenkomsten zal door lezingen, demonstraties, bedrijfsbezoeken en door onderlinge gesprekken de vakkennis kunnen worden verdiept.” Terugkijkend naar de afgelopen 25 jaar, mogen we vaststellen dat we met vlag en wimpel zijn geslaagd in het bereiken van deze doelstelling. Lasgroep Zuid-Limburg mag zich verheugen op een steeds groeiend aantal leden, wat aangeeft dat mensen in het vak belang hechten aan onderlinge communicatie en aan het delen van interesse en kennis. Opmerkelijk is, dat er binnen het ledenbestand nog veertien personen zijn die al vanaf de oprichting lid zijn, ondanks dat ze gepensioneerd zijn of een andere functie binnen het bedrijfsleven vervullen. Oprichter van Lasgroep Zuid-Limburg Harry Schrijen (links) ontvangt in 2007 uit handen van de inmiddels overleden Henk de Jong de 'Prof. Geerlingspenning'

8

Op vrijdag 1 juni nemen leerlingen van 10 vmbo-techniekscholen het tegen elkaar op in een spannende race ter hoogte van het Groothoofd in Dordrecht! De jongeren strijden tegen elkaar in zelfgebouwde lelievletten.

Hoogtepunten

Aandacht voor maritieme sector

In ons 25-jarig bestaan was het organiseren van de Nationale Lasgroependag op Fort St. Pieter één van de hoogtepunten, met een ruime keuze uit een aantal bezoeken en een groots diner met mooie muziek. Al de diverse bezoeken, lezingen en discussies door de jaren heen hebben ervoor gezorgd dat velen Lasgroep Zuid-Limburg een warm hart toedragen. Dit alles was mogelijk dankzij een belangeloze inzet van bestuursleden en de actieve deelname van de leden, zonder wie de Lasgroep Zuid-Limburg niet zou bestaan.

De race is de finale van het project ‘Vletten op de Maas’ dat KMR (Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam), NML (Stichting Nederland Maritiem Land) en Scouting voor de zesde keer organiseren in de regio Zuid-Holland Zuid. Doel van het project is de maritieme sector en maakindustrie op een aantrekkelijke manier onder de aandacht van jongeren te brengen. De vraag naar goed geschoold personeel in deze sectoren is nog steeds groot, maar het aantal leerlingen dat hiervoor kiest is onvoldoende. Het bedrijfsleven omarmt dit project: iedere deelnemende school is geadopteerd door één van de maritieme branches.

Proficiat en bedankt Het huidige bestuur van Lasgroep Zuid-Limburg bedankt alle sponsoren, leden, bestuursleden en belangstellenden voor hun vertrouwen en inzet in de afgelopen 25 jaar. Samen hebben we veel geleerd, waardoor we zijn geworden wat we nu zijn: een actieve lasgroep met betrokken leden die graag hun vakkennis blijven vergroten. Dit geeft tevens de moed om op deze weg verder te gaan. Op 1 juni wordt het 25-jarig bestaan van LZL gevierd voor leden en bestuur op het Drielandenpunt in Vaals.

Competitie maakt veel los “Leuk? Echt wel”, aldus een stralende Quincy Zorg, derdejaars metaaltechniek op het Comenius College in Capelle a/d IJssel. “Normaal kunnen we eindeloos oefenen met het lassen van een klein stukje dat toch nergens voor gebruikt wordt. Nu moet het direct goed zijn. Een las blijf je altijd zien in de boot.” Hans Fleischhauer, docent Metaaltechniek Gemini College: “Het bouwen van een vlet in een competitie met andere scholen maakt bij de leerlingen wat los. Het is een geweldige stimulans om het reeds geleerde in de praktijk te brengen. Plotsklaps zien ze waarom sociale competenties en beroepsvaardigheden zo belangrijk zijn om een product te vervaardigen.”

Selectie van scoutinggroepen De lelievletten worden na de finale overgedragen aan regionale scoutinggroepen. De deelnemende scoutinggroepen zijn allemaal zorgvuldig geselecteerd. Alle scoutinggroepen in de regio konden een motivatie indienen om deel te mogen nemen aan het project en kans te maken op een vlet. Een veelvoud aan reacties werd ontvangen, waardoor zelfs een loting nodig was om de uiteindelijke deelnemers te selecteren. In ruil voor deelname ondersteunen de waterscouts de leerlingen tijdens de bouw van de vletten en leren zij hen roeien.

Prijzen en medailles Op de finaledag vallen er verschillende prijzen te verdienen voor de deelnemende scholen en scoutinggroepen. Zo zijn er prijzen voor de ‘Beste vlet’, de ‘Snelste vlet’, de ‘Botenbouwschool van het Jaar’ en voor de ‘Scoutinggroep van het Jaar’ en natuurlijk is er voor alle deelnemers een medaille. ’s Avonds zijn de vletten ook te bewonderen tijdens de vlootschouw van Dordt in Stoom.

www.lasgroepzuidlimburg.nl

www.vlettenopdemaas.nl

|

www.dordtinstoom.nl

Echte boot voor echte ‘klanten’ Ook docenten én leerlingen zijn erg enthousiast over het project. Het project sluit goed aan bij de belevingswereld van de leerlingen. Er wordt een echte boot gebouwd voor echte ‘klanten’, waar ze ook nog echt mee gaan varen. De lelievlet is de meest gebruikte stalen roei-, wrik- en zeilboot voor de waterscouting met een gewicht van ongeveer 700 kilo en een afmeting van bijna 6 bij 2. De leerlingen krijgen een pakket van 3 mm dik plaatstaal geleverd en bouwen zelf, met behulp van technische tekeningen, de vlet door middel van hechten, lassen en slijpen.

9

LASBERICHTEN

mei 2012

Week van de Veiligheid 2012 start met congres 5xBeter In de Week van de Veiligheid 2012, die gehouden wordt van 4 tot en met 8 juni, staat veilig en gezond werken centraal voor bedrijven in de metaalbewerking en metalektro. De Week van de Veligheid is een week vol activiteiten voor en bij bedrijven. De aftrap is op 4 juni in de Rijtuigenloods te Amersfoort met het congres ‘5x Beter gaat voor goud’. Tijdens dit congres wordt de nieuwe arbocatalogus Machineveiligheid gelanceerd.

LASBERICHTEN

mei 2012

Naadloze elektrotrekker van Movexx dankzij LaserWeld

Dankzij het laserlaswerk van LaserWeld kon Movexx in 2010 een naadloze en volledig afgesloten elektrotrekker ontwikkelen: de Clean Room. Hierdoor openden zich twee nieuwe markten voor Movexx, de farmaceutische industrie en de voedingsmiddelenindustrie. Anno 2012 verkoopt Movexx de Clean Room wereldwijd. Movexx ontwikkelt en verkoopt elektrotrekkers. Met deze elektrotrekkers kunnen heel eenvoudig en zonder lichamelijke belasting ziekenhuisbedden, rolcontainers en andere rollende karren van de ene naar de andere plek worden gebracht.

Een breed spectrum spectr um aan diensten

Geen bacteriën

Aanmelden voor het congres Het congres op 4 juni is gratis toegankelijk voor iedereen die werkt in de metaalbewerking en metalektro en met veiligheid te maken heeft. Bijvoorbeeld KAM-coördinatoren, leden van ondernemingsraden, management en directieleden van grote én kleine bedrijven. Aanmelden kan tot en met 28 mei via www.5xbeter.nl/site/nl/hoofdmenu/congres5xbetergaatvoorgoud Op deze site vindt u ook het volledige programma.

“Maar de farmaceutische industrie en de voedingsmiddelenindustrie stellen andere eisen dan bijvoorbeeld de luchtvaartindustrie. In de farmacie en voedingswereld mogen de elektrotrekkers geen bacteriën vervoeren. Daarom ontwikkelden wij voor deze branches een speciale naadloze en volledig afgesloten trekker”, vertelt Movexx-eigenaar Henk van Vlastuin. Het eerste prototype van deze naadloze elektrotrekker, de Clean Room, bevatte toch nog een paar naden. Van Vlastuin grappend: “Bij het eerste prototype hadden wij de naden dichtgekit, maar daar ging de klant niet mee akkoord. Wij moesten ze dus wel dichtlassen.”

Onze K Kenmerken: e enmerkke en: NIL gemachtigde organisatie LMK/LK kwalificaties PWHT P WHT

Congres 5x Beter gaat voor goud Het congres op 4 juni staat bol van workshops, discussies en presentaties. Dagpresentator Rens Merkelbach voert de bezoekers onder meer langs een inspirerende lezing van hockeycoach Marc Lammers (Olympisch goud met het Nederlandse dameshockeyteam, Peking 2008) en een presentatie van arts en organisatieadviseur Waldo Falke over hoe veilig werken valt of staat met het gedrag van het management. Blikvanger in het ochtendprogramma is de lancering van de arbocatalogus machineveiligheid, waarmee de bezoekers vast een voorproefje krijgen van de online verbetercheck die na de zomer ‘live’ gaat. Na de pauze maken de congresgangers zelf werk van veiligheid tijdens interactieve workshops over machineveiligheid, fysieke belasting, veiligheid door gedrag en de OR en veiligheid.

10

Andere activiteiten in de Week van de Veiligheid

Lagere warmte-inbreng

Na het congres op 4 juni gaat de Week van de Veiligheid ‘on tour’: tot en met vrijdag 8 juni zijn er door heel Nederland activiteiten die veilig en gezond werken onder de aandacht brengen bij bedrijven en hun medewerkers. De voorzitters van de betrokken sociale partners geven met bedrijfsbezoeken het startsein voor een week vol workshops, regietheater en veiligheidssessies bij bedrijven.

Dick Scholtus, commercieel directeur bij LaserWeld: “En bij een regulier lasproces komt er dan een dikke las, terwijl Movexx het liefst helemaal geen las wilde zien. Daarvoor is laserlassen dan ideaal, want een laserlas is niet dik en toch ijzersterk. Een bijkomend voordeel is dat de warmteinbreng bij het laserlassen lager is dan bij het reguliere lassen, waardoor de elektrotrekker tijdens het lasproces minder snel krom trekt.”

Aanmelden voor de overige activiteiten in de Week van de Veiligheid Bedrijven of Ondernemingsraden die een van de vijf voorzitters willen uitnodigen of mee willen doen aan de Week van de Veiligheid met regietheater of een veiligheidssessieop-maat in het eigen bedrijf kunnen zich aanmelden bij de Verbetercoaches. Stuur hiervoor een mail naar [email protected] of bel de Verbeterlijn: 0800 - 55 55 005 (gratis).

Ook kleine series In de beginfase van de Clean-Room-verkoop moest de afzet logischerwijs nog op gang komen. Maar hier speelt LaserWeld flexibel op in: “Wij willen het laserlassen voor iedereen mogelijk maken en daarom lassen wij desgewenst in series vanaf vijf stuks”, besluit Scholtus. www.laserweld.nl

Mechanisch onder zoek onderzoek Corrosie onder onderzoek zoek Breuk mechanica Schade onder zoek onderzoek On-site testing Immersion Ultrasone

TT:: 0181-617 144 W:: www.exova.com W www.exova.com E: [email protected]

TTesting esting e Advising Advising Assuring Assuring 11

OPLEIDINGEN

mei 2012

Kies voor een vak waar

TOEKOMST

in zit!

Waarom kiezen voor lastechniek “Of je nu kijkt naar een stoel, een bed, een fiets, een auto, trein of vliegtuig, heel veel dagelijkse gebruiksvoorwerpen en vervoermiddelen zouden niet gemaakt kunnen worden zonder las- en lijmtechniek. Maar ook pacemakers, windmolens, sluizen, bruggen en spoorrails. De meeste mensen staan er niet bij stil, maar al deze producten zouden uit elkaar vallen zonder lastechniek”, aldus Henk Zandvliet, directeur van het Nederlands Instituut voor Lastechniek. Zandvliet vervolgt: “Het lassen is een ambachtelijk en mooi beroep; je werkt met een vloeibaar metaal. Vergelijk het maar met het werk van een goudsmid of glasblazer. En de techniek gaat steeds verder, onder andere door de ontwikkeling van nieuwe materialen. De tweede Van Brienenoordbrug is 30 % breder maar 25 % lichter, dankzij de ontwikkeling van nieuwe staalsoorten. Maar hoe beter het staal, hoe moeilijker het lasproces. Maar ook lasmachines worden steeds geavanceerder. Met behulp van laserlassen kun je tegenwoordig zelfs koper aan aluminium lassen. Vroeger was dit ondenkbaar.“ Lastechniek is dus een belangrijk vakgebied, dat niet meer weg te denken is uit ons dagelijks leven en waar je goed je brood mee kunt verdienen. Nederland telt zo’n 75.000 lassers en er zijn 16.000 bedrijven waar gelast wordt.

12

Opleidingen met een toekomst

Liefde voor het vak Iedereen kent wel het indrukwekkende beeld van de lassende vakman die met een beschermende kap en brandwerende kleding met behulp van een felle lasboog aan een metalen constructie werkt. De lassers die regelmatig aan het woord komen in de rubriek ‘De lasser van de maand’ weten vaak goed te verwoorden wat ze zo aantrekkelijk vinden aan hun beroep. De één kan zich helemaal verliezen in het lassen zelf, een ander geniet vooral van het meewerken aan grote en mooie constructies, zoals viaducten of glimmende roestvaststalen containers. Het werk in de metaalindustrie verandert continu. De apparatuur waarmee wordt gewerkt, wordt steeds moderner. De laatste jaren vormen de robotlassers een nieuwe categorie van vakmensen die hun kennis van het lassen combineren met gevoel voor computers en programmeren.

Om een goede vakman te worden bieden verschillende ROC’s en privaat opleiders vervolgopleidingen aan die de theorie van lassen en lijmen koppelen aan handvaardigheidlessen. Ervaren vakmensen binnen bedrijven brengen je de fijne kneepjes van het vak bij. Misschien ken je wel het reclamefilmpje van Tempo Team over drie jonge onervaren lassers. De boot waaraan ze gelast hebben breekt doormidden tijdens de tewaterlating. De boodschap van dit filmpje is dat werkgevers meer gebruik moeten maken van de kennis en ervaring van 45-plussers. Dat gebeurt dus ook in de praktijk. Na je mbo-opleiding kun je als professionele kracht terecht in diverse productiebedrijven, werkplaatsen en industrieën. Je kunt werken als monteur, lasser, verspaner, bank- of plaatwerker. Maar je kunt ook aan de slag op een booreiland op zee.

door Margriet Wennekes n deze uitgave van Lastechniek laten we zien wat er zo aantrekkelijk is aan dit vakgebied, welke opleidingsmogelijkheden er zijn en wat je er allemaal mee kunt. De Nederlandse industrie staat te springen om de instroom van (jonge) vakmensen. Kies je voor een technische opleiding, dan kies je voor een vak met toekomst.

In de vorige uitgave van Lastechniek hebben we kennisgemaakt met de wereld van lasrobots en lasrobot-programmeurs. Eén ding hebben de mensen die werken in de lastechniek met elkaar gemeen: de liefde voor hun vak en trots op hun vakmanschap.

De mogelijkheden die je hebt met een opleiding in de lasen lijmtechniek zijn bijna eindeloos. Vanaf het vmbo kun je al kiezen voor een technische oriëntatie en kun je kennismaken met het verbinden van metalen. Vergis je niet: er zijn ontzettend veel lasprocessen, ofwel manieren om materialen te verbinden. De belangrijkste processen die je als beginner leert kennen zijn MIG/MAG-lassen, TIG-lassen, elektrodelassen en autogeen lassen. Daarnaast zijn er nog wel twintig andere processen te onderscheiden. In de autoindustrie bijvoorbeeld, is het weerstandlassen een belangrijk lasproces, en bij het aanleggen van een spoorweg krijg je te maken met thermietlassen.

WAT ZIEN WE OP DE COVER VAN DEZE LASTECHNIEK? TWEE JONGE MENSEN DIE VOL TROTS IN HUN BEROEPSKLEDING MET HUN LASHELM POSEREN VOOR DE CAMERA, MET OP DE ACHTERGROND HUN PROJECT BIJ AKZO COATINGS IN SASSENHEIM. BEIDEN HEBBEN GEKOZEN VOOR EEN OPLEIDING EN EEN TOEKOMSTIGE LOOPBAAN IN DE (LAS)TECHNIEK. MAAR WAAROM ZOU JE DAARVOOR KIEZEN?

Over het NIL Het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) vindt het belangrijk om de kennis en vakbekwaamheid op het gebied van lassen en lijmen in Nederland op een hoog niveau te houden. Het NIL werkt samen met internationale organisaties op het gebied van lastechniek: EWF en IIW. Daardoor kan het NIL internationaal erkende diploma’s uitreiken. Het NIL is te beschouwen als de ‘waakhond’ voor de kwaliteit van de Nederlandse lastechnische opleidingen. Het NIL is niet alleen uitgever van lesmateriaal, maar houdt ook toezicht op de kwaliteit van opleidingsinstellingen. Als onafhankelijke partij neemt het NIL examens af, reikt diploma’s uit en certificeert gediplomeerden. Wie een lastechnische opleiding volgt, krijgt vroeg of laat te maken met het NIL.

OPLEIDINGEN

mei 2012

Naast het lassen van metalen is het lijmen in opkomst: fietsen, auto’s en zelfs vliegtuigen worden samengesteld met behulp van lijmtechniek. Onlangs is er op de RDM Campus in Rotterdam een lijmlaboratorium geopend. Net als lasopleidingen zijn er ook lijmopleidingen op allerlei niveaus.

aan dat ze hun kennis en kunde voor een groot deel te danken hebben aan hun leermeester binnen het bedrijf. Ben je niet zozeer iemand die het liefst met zijn handen werkt, dan zijn er verschillende kaderopleidingen die je voorbereiden op een coördinerende of leidinggevende functie. Je bent dan minder direct bezig met het maken van een product, maar meer met de organisatie en planning daaromheen. Een goed voorbeeld van zo’n beroep is dat van de lascoördinator.

Suzanne Twigt en Jordy Floor van Machinefabriek West End B.V. uit Lisse, poseren trots voor ‘hun werk’ bij Akzo Nobel Decorative Coatings in Sassenheim. Zij kozen voor een loopbaan in de techniek

De scheepsmetaalbewerker Als scheepsmetaalbewerker stel je vanaf een tekening casco’s of jachten samen en heb je een gevarieerde baan. De ene dag stel je een kiel samen, de dag daarop monteer je voorgesneden scheepsplaten of buig je spanten in de juiste ronding voor het stuurhuisdek. Een mooi vak met een combinatie van plaaten constructiewerk dus. De scheepsmetaalbewerker beheerst diverse metaalbewerkingstechnieken, waaronder enkele lastechnieken. Op een scheeps- of jachtwerf wordt een schip vrijwel altijd aan de hand van een tekening gebouwd. Goed ruimtelijk inzicht is daarom van groot belang. Je moet ook goed kunnen samenwerken, want een compleet schip bouw je altijd in een team. (Bron: www.rocfriesepoort.nl)

Specialisten

Tot slot

Voor wie dat wil zijn er volop mogelijkheden om zich verder te specialiseren. Om maar een voorbeeld te noemen: ga je je helemaal specialiseren in het ambachtelijke werk, dan kun je meesterlasser worden. Je bent dan niet alleen heel goed in het maken van een product, maar je hebt ook veel kennis van de techniek. Als ervaren vakman of meesterlasser dwing je respect af. Vaak ben je ook leermeester voor nieuwe werknemers. Veel jonge vakmensen geven

Gebruik deze Lastechniek om te ontdekken welke wegen je kunt volgen in de wereld van lastechnische opleidingen. Leer wat deze opleidingen inhouden. Maak kennis met mensen die aan de hand van hun persoonlijke verhalen laten zien waarom ze zo enthousiast zijn over hun vak. Laat je overtuigen van het belang van de verbindingstechniek en zie de toekomstmogelijkheden. Want nieuwe vakmensen zijn hard nodig, op elk niveau.

13

OPLEIDINGEN

mei 2012

Wegwijzer door de wereld van de

Opleidingsmogelijkheden op mbo-niveau In het mbo kun je op twee manieren een opleiding volgen. Je kiest de vorm die het beste bij jou past. 1. BOL of mbo-dagonderwijs De beroepsopleidende leerweg (BOL) is een vorm van dagonderwijs. Dit onderwijs wordt gegeven op een ROC (regionaal opleidingencentrum). Een beroepsopleidende leerweg bestaat uit een praktijkdeel van ten minste 20%, maar minder dan 60%. Vaak is dit een onbetaalde stage. Sommige BOL-opleidingen kun je ook in deeltijd volgen (deeltijd BOL).

Toelatingseisen

De mbo-opleidingen worden aangeboden op de volgende niveaus. Het hangt van je vooropleiding af op welk niveau (1, 2, 3 of 4) je kunt beginnen.

Voor mbo-opleidingen gelden de volgende toelatingseisen:

1.

Niveau 1:

drempelloos (vanaf 16 jaar)

Niveau 2:

diploma BBL of mbo-diploma niveau 1

Niveau 3:

diploma vmbo (KB of GL of TL) of overgangsbewijs naar klas 4 havo/vwo, of mbo-diploma (niveau 2) van een verwante opleiding diploma vmbo (KB of GL of TL) of overgangsbewijs naar klas 4 havo/vwo, of mbo-diploma (niveau 3) van een verwante opleiding

door Margriet Wennekes, fotografie: ROC De Friesche Poort, REMO West-Twente

2.

Kiezen voor techniek op het vmbo Van alle middelbare scholieren zit meer dan zestig procent op het vmbo. Vanaf het vmbo kun je al kiezen voor techniek. Techniek is een van de vier sectoren waarin het vmbo is onderverdeeld. De drie andere sectoren zijn Economie, Zorg en Welzijn en Landbouw. De sector Techniek bestaat uit vakgebieden die er echt toe doen en die vragen om vakmensen. Een van die vakgebieden is de Metaaltechniek. Naast een sector kies je op het vmbo voor een leerweg. Er zijn vier leerwegen: de theoretische leerweg (TL); de gemengde leerweg (GL); de kaderberoepsgerichte leerweg (KB) en de basisberoepsgerichte leerweg (BB, waaronder het leerwerktraject). Afhankelijk van je niveau, je vorderingen en wat je in de toekomst wilt, kom je terecht in één van deze leerwegen. Vanuit de eerste twee leerwegen (TL en GL) kun je worden toegelaten tot niveau 3 en 4 van het middelbaar beroepsonderwijs. Vanuit de basisberoepsgerichte leerweg stroom je meestal door naar een opleiding op niveau 2 van het mbo.

14

Richard Ruiter, docent Techniek-breed aan het Fioretti College Hillegom: “Een paar jaar geleden zagen we dat het aantal leerlingen Metaaltechniek terugliep. We zijn toen op het Fioretti College gestart met de afdeling Techniek-breed. De vmbo-leerlingen die gekozen hebben voor Techniekbreed krijgen in het derde jaar een combinatie van verschillende technische vakken, zoals elektro-, metaal-, installatie- en bouwtechniek, maar ook ict. Daarna kiezen ze voor een verdieping in één richting. Ik vind het ontzettend leuk om vooral mijn pedagogische vaardigheden in te zetten voor deze lessen. Het zijn natuurlijk pubers en het is een uitdaging om ze bij de les te houden en ze tot leren aan te zetten.”

2. BBL of mbo – werkend leren De beroepsbegeleidende leerweg (BBL) is een combinatie van werken en leren, waarbij je als leerling in dienst komt van een bedrijf en daarnaast een opleiding volgt. In de BBL bedraagt het praktijkdeel 60 % of meer van de studieduur. Bovendien heb je een leerwerkovereenkomst ('praktijkovereenkomst'). Met BBL zit je gewoonlijk 1 tot 2 dagen in de week op school en werk je 4 tot 3 dagen in de week bij een erkend leerbedrijf of organisatie. De praktische ervaring doe je op in je werk. De theorie en begeleiding krijg je op school. De BBL-opleiding duurt gewoonlijk 2 jaar (voor niveau 2), maar dit hangt af van je instroomniveau.

Niveaus en toelatingseisen in het mbo

DE HUISHOUDSCHOOL, DE LANDBOUWSCHOOL, DE AMBACHTSSCHOOL: ER WAS EEN TIJD WAARIN HET VERVOLGONDERWIJS OVERZICHTELIJK WAS INGERICHT, MAAR DE KEUZE BEPERKT. TEGENWOORDIG ZIJN DE OPLEIDINGSMOGELIJKHEDEN BIJNA ONBEGRENSD, MAAR HET KIEZEN VOOR EEN OPLEIDING IS ER NIET MAKKELIJKER OP GEWORDEN. WELKE OPLEIDINGSMOGELIJKHEDEN ZIJN ER ALS JE WILT WERKEN IN DE VERBINDINGSTECHNIEK EN WAT KUN JE ERMEE?

an lasser tot docent, van laspraktijkingenieur tot directeur van een machinefabriek. Wil je werken in de verbindingstechniek, dan begin je met de keuze voor een opleiding. Dit artikel probeert een zo goed mogelijk beeld te schetsen van de variatie aan keuzemogelijkheden, vanaf vmbo tot en met hbo-plus.

OPLEIDINGEN

mei 2012

3.

4.

Niveau 1: Assistent beroepsbeoefenaar Een mbo-opleiding op niveau 1 leidt op voor eenvoudige uitvoerende werkzaamheden. Niveau 2: Basisberoepsbeoefenaar / medewerker Een mbo-opleiding op niveau 2 leidt op voor uitvoerende werkzaamheden. Niveau 3: Zelfstandig medewerker / zelfstandig beroepsbeoefenaar Een mbo-opleiding op niveau 3 leidt op tot volledig zelfstandige uitvoering van werkzaamheden. Niveau 4: Middenkaderfunctionaris / gespecialiseerd beroepsbeoefenaar Een mbo-opleiding op niveau 4 leidt op tot volledig zelfstandig uitvoering van werkzaamheden. Hierbij is sprake van een brede inzetbaarheid of specialisatie. Na een opleiding op niveau 4 kun je doorstromen naar het hoger beroepsonderwijs (hbo).

Niveau 4:

15

OPLEIDINGEN

Wat kun je met een mbo-opleiding in de metaaltechniek? Teveel om op te noemen, daarom geven we alleen een paar willekeurige voorbeelden. Op de site van ROC Friese Poort bijvoorbeeld, lezen we over de opleiding Metaalbewerker: “Hier kun je alle kanten mee op. Al deze mogelijkheden hebben één ding gemeen: er wordt gewerkt met staal, rvs, gietijzer, aluminium, allerlei kunststoffen of composietmaterialen. Zo bewerk je grondstoffen of produceer je halffabricaten zoals pijpen, profielen en platen. Daarnaast maak je metaal- en gietproducten, bouw je transportmiddelen of werk je aan de bouw van machines, constructies en apparaten. Nieuwe technieken en mogelijkheden bieden zich aan. Steeds weer komen er nieuwe machines bij.” Ook op het Albeda College in Rotterdam heb je volop keuzemogelijkheden binnen de opleiding Metaaltechniek. Je kunt kiezen uit de volgende richtingen:

lassen | verspanen | frezen | onderhoud isoleren | werktuigbouwkunde

Leen van den Berg, docent Lassen aan het Albeda College: “Voor jongeren en volwassenen verzorg ik al 25 jaar met veel plezier de opleiding Lassen op mbo-niveau 2. Deze opleiding duurt twee jaar. Naast Constructie en Basisvaardigheden Metaal en Constructie krijgen mijn leerlingen les in de lasprocessen TIG, MIG/MAG en elektrodelassen. Aan het eind van de opleiding hebben ze een mbo-diploma op niveau 2, een NIL-handvaardigheidsdiploma op niveau 2 en een NIL-handvaardigheidsdiploma op niveau 3. Ze mogen zelf kiezen voor welke twee lasprocessen ze een NIL-diploma willen halen. Ook zorg ik dat ze een VCA-certificaat behalen, want zonder dit veiligheidscertificaat kom je vaak een bedrijf niet eens in. Na de opleiding kunnen veel leerlingen meteen aan het werk bij hun stagebedrijf. We zitten hier in Rotterdam, dus dan moet je denken aan scheepswerven, constructiebedrijven en containerreparatiebedrijven, maar ook de offshore. Laatst kwam ik nog twee jongens tegen die ik 25 jaar geleden heb opgeleid. Ze zitten allebei nog steeds in dit vakgebied; dat vond ik toch wel mooi om te horen.”

16

mei 2012

In de metaaltechniek kun je opgeleid worden voor de volgende beroepen: Metaalbewerker niveau 2 Deze opleiding duurt 2 jaar. Als metaalbewerker kun je in verschillende beroepen terechtkomen. Je werkt in de constructie en plaatwerkindustrie, machine- en apparatenbouw, of in de scheepsbouw. De werkzaamheden zijn bij ieder bedrijf anders. Je werk kan bestaan uit het zagen, snijbranden, knippen, buigen, richten, lassen en samenstellen van metaal. Dit werk doe je binnen het eigen bedrijf, maar ook op locatie. Basislasser niveau 2 Deze opleiding duurt 2 jaar. Je werkzaamheden bestaan uit het lassen van diverse materialen. Er worden hoge eisen gesteld aan de producten waar je mee werkt. Denk bijvoorbeeld aan hogedrukleidingen. Hierbij gaat het meestal om grote series van hetzelfde product. Je bent vooral uitvoerend bezig. Er worden hoge kwaliteitseisen gesteld, dus jouw vakmanschap is belangrijk. Je moet zelfstandig kunnen werken, maar ook in teamverband. Allround lasser niveau 3 Deze vervolgopleiding duurt 1 tot 2 jaar. Als allround lasser voer je complexe laswerkzaamheden uit. Bij constructiebedrijven en bij overige metaalbedrijven maak je onderdelen van constructies voor gebouwen, bruggen, transportmiddelen, (zware) machines, kranen en andere apparaten. Je werkzaamheden bestaan uit het lassen van diverse materialen, enkelstuks, kleine en grote series productiewerk. Binnen het bedrijf vervaardig je de constructiedelen en buiten het bedrijf op locatie worden de constructiedelen samengebouwd tot een geheel.

mei 2012

OPLEIDINGEN

Contractonderwijs en privaat onderwijs Naast het reguliere onderwijs bieden ROC’s vaak ook contractonderwijs aan. Daarnaast zijn er vele privaat aanbieders van mbo-onderwijs. Een voorbeeld: REMO WestTwente. REMO staat voor Regionale Elektro en Metaal Opleidingen West-Twente en is gevestigd in Rijssen. Op de website van REMO West-Twente lezen we: “Wij zijn een vereniging van verschillende bedrijven uit de omgeving Rijssen die jonge mensen willen opleiden in één van de beroepen in de metaal, elektrotechniek of installatietechniek. In het praktijkcentrum kom je in aanraking met verschillende machines en materialen. Hoe je met die machines moet omgaan en het bewerken en verwerken van de materialen leer je bij ons. Zo ontwikkel je inzicht in de mogelijkheden en grenzen op het gebied van de metaal-, elektro- en installatietechniek. Jouw persoonlijke ontwikkeling neemt daarbij een belangrijke plaats in. De opleiding biedt een overzicht van de vele aspecten van leren en werken. ‘Leren door doen’ staat bij ons centraal.” REMO biedt een leerwerk-overeenkomst op BBL-niveau 2. Deze overeenkomst heeft een duur van twee jaar. In die twee jaar ben je in dienst van REMO West-Twente en krijg je een opleiding tot een goede vakman in één van de technische beroepen. Je krijgt les en ondersteuning van gekwalificeerde docenten en instructeurs. Zij werken of hebben zelf jarenlang gewerkt in het bedrijfsleven en weten waar een goede vakman aan moet voldoen. Tijdens je opleiding ben je verzekerd van werk en inkomen. De kans is groot dat je na je opleiding bij één van de aangesloten lidbedrijven aan het werk kunt.

Waar? Constructiewerker niveau 3 Je zorgt voor nieuwbouw, onderhoud, reparatie en verbetering van leidingen en leidingsystemen. Dat kan overal zijn. Je kunt meebouwen aan een olietanker maar ook aan het leidingwerk van een raffinaderij of een zuivelfabriek. Zelfstandig of in teamverband werk je aan onderdelen van leidingwerk. Je monteert op locatie en zorgt voor de aansluitingen. Deze vervolgopleiding duurt ongeveer 2 jaar.

ROC Friese Poort, het Albeda College en REMO WestTwente zijn slechts drie van de vele opleidingsinstellingen voor een mbo-opleiding in de (verbindings)techniek. Er zijn er verspreid over het land nog veel meer. Ook bij jou in de buurt. Ook volwassenen kunnen voor omscholing of bijscholing terecht bij een van de vele mbo-opleidingsinstellingen.

17

OPLEIDINGEN

mei 2012

OPLEIDINGEN

mei 2012

den lastechnische vraagstukken voorgelegd waarvoor de aankomend MLT’er oplossingen moet bedenken. De Middelbaar Lastechnici zien we op veel plaatsen in de laswereld terug: als lascoördinatoren, maar ook als kwaliteitsdienstmedewerkers, in het las- en materiaalonderzoek, en bij leveranciers van lasapparatuur en toevoegmaterialen.

Kaderopleidingen: van IWP tot IWE Een overzicht van erkende opleidingsinstellingen die kaderopleidingen aanbieden zijn elders in dit blad opgenomen. In dit artikel beperken we ons tot de globale inhoud van de opleidingen en de waarde ervan in de beroepspraktijk. Meesterlasser of IWP De opleiding tot Meesterlasser (International Welding Practitioner, IWP) is het hoogst haalbare niveau in de praktijkopleidingen en hoort eigenlijk niet tot de kaderopleidingen. Vanwege de internationale erkenning en de structuur van de opleiding brengen we deze opleiding toch hier onder de aandacht. Om aan de opleiding te kunnen beginnen moet je vooral praktijkervaring hebben. Deze ervaring moet je kunnen aantonen met NIL-diploma’s niveau 4 en in sommige gevallen niveau 3, aangevuld met een geldig lassercertificaat. De opleiding is voor degenen die dagelijks geconfronteerd worden met de uitvoering van het laswerk en dit laswerk ook zelf moeten kunnen uitvoeren. In de opleiding wordt een groot aantal uren besteed aan het lassen. Je moet meerdere lasprocessen beheersen, waarbij ook materialen, posities en productvormen variëren. Het praktijkexamen wordt echter afgenomen in één gekozen hoofdproces. De opzet van het theoretische deel is net zoals de kaderopleidingen verdeeld in vier hoofdonderwerpen: 1 Processen en Apparatuur, 2 Materialen en Materiaalgedrag bij het lassen, 3 Constructie en Ontwerp en 4 Fabricage en Uitvoering. Een grote meerwaarde voor het bedrijf om meesterlassers in dienst te hebben is hun bredere inzetbaarheid in de laswerkplaats. Het beheersen van meerdere lasprocessen, materialen en productvormen brengt een grote affiniteit met de dagelijkse laspraktijk met zich mee en bovendien een theoretische kennis die uitstijgt boven niveau 4.

18

Laspraktijkingenieur of IWE Zoals de naam al aangeeft is deze kaderopleiding (International Welding Engineer, IWE) bedoeld voor diegene die over een ingenieurstitel beschikt op hbo- of universitair niveau. Net als bij de MLT zijn er geen laspraktijkdiploma’s vereist voor de toelating. Daarom wordt er nogal eens lacherig gedaan over het woord ‘praktijk’ in de naam van de opleiding. Dit is natuurlijk terecht als deze lasingenieur mijlenver verwijderd staat van de dagelijkse laspraktijk. In de allermeeste gevallen is dat zeker niet het geval. LPI’ers hebben een hoog kennisniveau op het gebied van lasmetallurgie en sterkteleer rond lasconstructies. LPI’ers dragen vaak de eindverantwoordelijkheid voor het totale laswerk, zijn woordvoerders als het gaat om contacten met opdrachtgevers, inspectiebureaus e.d. Zij kunnen lastechnische ondersteuning verlenen op engineeringen QC-afdelingen. De IWE-opleiding kent het grootste aantal lesuren van alle kadercursussen. Het praktijkgedeelte is vergelijkbaar met dat van de MLT-cursus en bevat het autogeen-, MIG/MAG-, TIG- en elektrodelassen. De laboratoriabezoeken zijn aangevuld met oefenopdrachten. Ook hier behoren casestudies tot het sluitstuk van de opleiding.

Lasspecialist of IWS De opleiding tot Lasspecialist of IWS (International Welding Specialist) behoort tot de kadercursussen. Er zijn verschillende manieren om te voldoen aan de vooropleidingseisen. Naast een aantoonbare laspraktijkervaring op niveau 4, moet je minimaal een vmbo-diploma (of lbo-diploma) hebben in een technische richting. Vaak wordt de opleiding gecombineerd met die van Meesterlasser. De deelnemers volgen in het eerste jaar de Meesterlascursus en behalen het IWP-diploma. De Meesterlassers die voldoen aan de toelatingseisen voor de Lasspecialist, kunnen in een tweede jaar het IWS-diploma behalen. Lasspecialisten zijn vaak zeer praktisch ingesteld met een behoorlijke theoretische kennis. Het is deze combinatie die Lasspecialisten zeer waardevol voor het bedrijf maken. Middelbaar lastechnicus of IWT De opleiding tot Middelbaar Lastechnicus (MLT) of IWT (International Welding Technologist), is misschien wel de meest bekende kadercursus. Zoals de naam van de opleiding al aangeeft is deze cursus bedoeld voor lastechnici op middelbaar niveau. De deelnemers zijn grofweg in twee categorieën in te delen. De groep die via een korte schakelcursus het middelbaar technisch niveau gehaald heeft en een groep die een mbo-diploma niveau 4 of hoger bezit. Het aantal lesuren van de MLT is groter dan van de Lasspecialistencursus. Een MLT’er hoeft geen lasdiploma’s te bezitten om toegelaten te worden. Echter is het praktisch lassen, weliswaar kort, wel een essentieel onderdeel van de hele opleiding. Het middelbaar niveau van de cursus brengt met zich mee dat er in alle hoofdonderwerpen meer diepgang zit en er worden meer onderwerpen behandeld. Naast het bezoek aan laboratoria voor lasonderzoek is het maken van een casestudy een essentieel deel van het schriftelijk examen. Uit verschillende industriële sectoren wor-

Martin Majoor, International Welding Technologist bij Linde Gas Benelux B.V. Kijk voor een interview met Martin elders in dit nummer. Foto: Hans de Lijser.

Lasinspectie IWI Tot slot zijn er nog gespecialiseerde cursussen die gericht zijn op lasinspectie (International Welding Inspector, IWI). Dit zijn aanvullende opleidingen die zich richten op het inspecteren van laswerk.

advertentie

Weidehek 24, 4824 AS Breda T 076 541 07 20 E [email protected]

Voor ons uitgebreide opleidings/certificerings overzicht kijkt u op:

www.lasopleidingen.nl De Groot Lasopleidingen B.V. is een door het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) erkend lasopleidingscentrum voor handvaardigheidsopleidingen en de kaderopleidingen IWP (meesterlasser) en IWS (lasspecialist). Tevens bieden wij de training Visueel lasinspecteur aan. Ook voor begeleiding op het gebied van gecertificeerd laswerk (NEN/ISO 15614-1 & EN 287-1:2011 kunt u bij ons terecht.

19

OPLEIDINGEN

mei 2012

Emotionele en noodzakelijke comeback van

De Ambachtsschool VOOR EEN GOEDE START IN DE WERELD VAN DE METAALTECHNIEK KUNNEN JONGEREN TERECHT BIJ DE AMBACHTSSCHOOL IN ROTTERDAM VOOR EEN MBO-VERVOLGOPLEIDING. IN SAMENWERKING MET EEN VAN DE VELE METAALBEDRIJVEN EN EEN ROC ZORGT WTT LASOPLEIDINGEN DAT LEERLINGEN EEN MOOIE TOEKOMST ALS VAKMAN TEGEMOET GAAN.

mei 2012

OPLEIDINGEN

roepsopleidingen van WTT Lasopleidingen. “Tijdens de werving van jongeren maken we goed gebruik van onze oorsprong als hoogwaardige lasopleider. Lassen is voor vele jongeren de ultieme baan. Onder jongeren is het bekend dat je er goed geld mee kunt verdienen en dat het vakgebied zich continu ontwikkelt.“ In gesprek met jongeren is geld overigens niet het belangrijkste. Van een leerbedrijf verwachten ze vooral een goede begeleiding en een goede en een prettige werksfeer. De verworven leerbaan is vaak de basis voor de eerste stappen naar een serieuzer leven met een huisje, boompje en beestje.

Baangarantie door Norbert de Groot ede als gevolg van de pensioneringsgolf zal de vraag naar vakmensen in de metaalsector de komende jaren drastisch stijgen. Scholen leveren echter te weinig direct inzetbare specialisten af. WTT Lasopleidingen uit Rotterdam speelt hierop in met de herintroductie van De Ambachtsschool. Hier kunnen leerlingen met een vmbo-diploma een BBL-opleiding (beroepsbegeleidende leerweg) niveau 2 volgen.

Melancholische gevoelens Praat je met iemand die de ambachtsschool van vroeger nog kent, dan wordt diegene vaak overspoeld door melancholische en warme gevoelens, alleen al bij de gedachte aan de school. Ook weet men goed te benoemen wat er zo goed was aan de ambachtsschool. Alle goede zaken die behoren bij de ambachtsschool komen nu weer terug. Dat betekent veel metaaltechniek, en samen met een werkgever werken aan kwaliteit door veel overleg met het bedrijf dat een grote inbreng heeft. Alleen door een intensieve relatie met een werkgever kun je kwaliteit leveren, immers door te voldoen aan de wensen van een klant lever je kwaliteit. De Ambachtsschool sluit daarmee aan bij de behoefte van werkgevers en werknemers.

Ultieme baan De Ambachtsschool richt zich op de werving, selectie en het opleiden van aankomende lassers, constructiewerkers, plaatwerkers en pijpfitters. “We gaan met het aankomende personeel van een werkgever aan de slag, daarom is het belangrijk de bedrijven te kennen. Wat is de bedrijfscultuur, wat zijn de technologische ontwikkelingen en hoe kunnen we hun nieuwe instroom daar zo goed mogelijk op voorbereiden? De jongeren van tegenwoordig moet je willen omarmen, je moet ze echt willen kennen, wil je ze verder kunnen helpen. We dagen ze uit met aansprekende opdrachten.” Aan het woord is de manager Be-

20

WTT Lasopleidingen biedt samen met werkgevers een baangarantie. Om aan deze leerbaan te kunnen beginnen is minimaal een vmbo-diploma met wiskunde, natuurkunde en scheikunde nodig. De vijver lijkt op te drogen, maar als je op een andere manier naar het aanbod kijkt, blijkt de vijver groter dan gedacht. Ook als vmbo-dropout maak je een goede kans. De leerling treedt in dienst van een metaalbedrijf dat zowel het salaris van de leerling (conform CAO) als de opleiding betaalt. Eén dag per week gaat de leerling naar een ROC voor de theorie. De overige vier dagen wordt de leerling in de praktijk door de werkgever of in De Ambachtsschool opgeleid. Het plan is om stap voor stap ook op andere locaties in Nederland een vestiging van De Ambachtsschool te openen. Voor meer informatie: www.deambachtsschool.nl www.wtt-lasopleidingen.nl

Over BBL Na het vmbo (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs) kiezen leerlingen voor een vervolgopleiding. Ze zijn daartoe verplicht, immers de leerplicht loopt tot 18 jaar. Verder dient iedereen een zogenaamde ‘startkwalificatie’ te behalen om de kans op een baan te vergroten. Met een vmbo-diploma is dat nog niet het geval. Na het vmbo kunnen leerlingen kiezen voor werken en leren in de metaal. Ze volgen dan een mboopleiding niveau 2 (vergelijkbaar met het oude bedrijfsschoolniveau). Deze wijze van werkend leren heet de ‘beroepsbegeleidende leerweg’ (BBL) WTT lasopleidingen heeft de BBL gevat onder De Ambachtsschool. WTT onderscheidt zich van andere opleiders door zich naast het opleiden in de praktijk ook te richten op een intensieve intake, strakke coaching en begeleiding, korte lijnen met de medewerkers en bovenal maximale inspraak voor de bedrijven. De Ambachtsschool richt zich op lasgerateerde beroepen zoals lassen, pijpfitten en constructiewerken.

21

BELGIË

mei 2012

BELGIË

mei 2012

Lasproject in Vlaanderen: deeltijds onderwijs voltijds talent

DEELTIJDS WERKEN – DEELTIJDS LEREN ALS LASSER. IS DIT REALISTISCH? IN VLAANDEREN GENIET EEN AANTAL JONGEREN VAN EEN UNIEKE KANS. DE METAALSECTOR SPONSORT EEN INTENSIEVE LASWEEK EN VOOR DE ALLEREERSTE KEER LEGGEN DE JONGE LASSERS PRAKTIJKPROEVEN AF VOOR HET BEHALEN VAN EEN OFFICIEEL LASSERSCERTIFICAAT. door ir. Leen Dezillie IWE, directeur Vervolmakingscentrum voor Lassers, Brussel it alle hoeken van Vlaanderen komen ze, samen met hun laspraktijkleerkracht, naar het Vervolmakingscentrum voor Lassers (VCL) in Nederover-Heembeek bij Brussel. Ze komen er terecht tussen beroepslassers die, ondanks hun werkervaring, een bijscholing ‘op maat’ volgen en vaak al jaren in het vak zitten.

Vermoeiend, maar intens Vroeg opstaan, acht uur lassen, vijf dagen op rij en op de koop toe lassersproeven afleggen op de vijfde dag: het hoort er allemaal bij. Een vermoeiende maar zeer intense ervaring is dit voor deze jongeren. Op lasgebied maken ze gedurende deze ene week enorme vorderingen. Het effect van zeer gericht en ononderbroken vijf dagen na elkaar ‘trainen‘ is uitgesproken.

22

De cijfers liegen er niet om: in 2011 namen 52 leerlingen deel aan dit project, samen behaalden ze 76 lasserscertificaten volgens EN 287-1. In 2012 hebben zich al 71 jongeren ingeschreven en de organisatoren zijn benieuwd hoeveel certificaten zij samen zullen behalen. Ook de leerkrachten blijven niet achter. Menig leerkracht legt de lat voor zichzelf jaar na jaar hoger, of kiest ervoor om zichzelf in een ander lasproces te bekwamen dan het voorgaande jaar.

Ongekend lastalent Een bijzonder schouwspel is het zeker: al dat jonge lastalent omgeven en begeleid door zeer toegewijde leerkrachten die voor deze ene week de dubbele rol van leerkracht en stagiair mogen spelen. Het is leuk om zien hoe leerling en leerkracht vol spanning naar de lasproeven toeleven.

Vervolmakingscentrum voor lassers | www.v-c-l.be De schoolcarrière van deze jongeren liep vaak niet over rozen. Maar eenmaal aan de slag in het lasatelier, onder de enthousiaste leiding van de VCL-instructeurs, barst er menig ongekend lastalent los. De schoolbanken waren voor velen van hen in het verleden een juk, maar met een lastoorts in de hand krijgen ze vleugels. Terug in hun stagebedrijf zijn ze niet langer de ‘ongeschoolde, niet-gecertificeerde lasser’. Met één of meer lascertificaten conform de norm EN 287-1 op hun palmares, zijn het volwaardige lassers geworden met een waarachtig toegangskaartje tot de arbeidsmarkt!

Direct inzetbaar De industrie schreeuwt het inmiddels van de daken: het tekort aan lassers is groot. Steeds nadrukkelijker klinkt de roep om meer jongeren warm te maken voor dit mooie en

boeiende beroep. De milde sponsors van dit mooie project zijn de sociale partners van de metaal- en technologische industrie (Agoria Vlaanderen en de beide vakbonden ABVV-metaal en ACV-metaal). Het effect van hun sponsoring laat niet lang op zich wachten: de enthousiaste jonge lassers zijn na deze intensieve opleidingsweek direct inzetbaar in de industrie.

Levenslang leren Dit project is voor deze jongeren alvast een mooie start. Volleerd zijn ze uiteraard niet, maar ook dat hebben ze opgestoken van hun oudere ‘collega-lassers’ in de week op het ‘Vervolmakingscentrum voor lassers’: ‘levenslang leren‘ is een realiteit, ook voor doorgewinterde en ervaren lassers. We wensen deze jongeren en hun leerkrachten nog een boeiende en mooie carrière toe in de laswereld!

23

OPLEIDINGEN

mei 2012

‘Balans tussen theorie en praktijk is belangrijk aandachtspunt’ BIJ VDL INDUSTRIAL MODULES WORDT ER ‘ESTHETISCH’ LASWERK AAN DUNWANDIG PLAATWERK VERRICHT, OF VINDT ER LASWERK PLAATS AAN DIKWANDIGE PLAATMATERIALEN, ZOALS PANTSERSTAAL VOOR DE DEFENSIEMARKT. DAT LAATSTE IS EEN NICHEMARKT WAAR LASSERS INTERN VOOR WORDEN BIJGESCHOOLD DOOR LASCOÖRDINATOR MICHEL MATHEEUWSEN. ‘WIJ HEBBEN BEHOEFTE AAN LASSERS DIE VEEL VERSCHILLENDE PLAATDIKTES ÉN MATERIAALSOORTEN KUNNEN VERLASSEN.’ door Corné Houwaard, tekst en fotografie et Helmondse VDL Industrial Modules, onderdeel van de VDL-groep, is een systeemleverancier voor de OEM-markt (Original Equipment Manufacturers). Als lascoördinator is Michel Matheeuwsen (24) verantwoordelijk voor de laskwaliteit in zijn algemeenheid, voor trainingen, aansturing en controle op het naleven van de verschillende lasnormen. “Mijn hoofdtaken zijn eigenlijk het houden van toezicht op het naleven van de norm NEN-EN-ISO 3834-2 en het organiseren van het certificeringstraject van de DIN 2303. Dat laatste is eigenlijk het meest actueel omdat wij daar nu middenin zitten.” De DIN 2303 is een Duitse defensienorm waarbij zeer hoge lastechnische eisen worden gehanteerd. Slechts een handjevol bedrijven binnen Nederland is hiervoor gecertificeerd. “Mijn doel is altijd om de theorie te koppelen aan de praktijk,” legt Michel uit. “Ik kom vaak lassers tegen die beter kunnen lassen dan ik, maar toch probeer ik ze te prikkelen door theoretische vragen te stellen: weet je ook waarom je aan het voorwarmen bent? Of: waarom is het belangrijk om je draad te labelen? Wat zijn lasonvolkomenheden?” De lascoördinator vindt het belangrijk dat de lassers niet alleen beschikken over goede lasvaardigheden, maar dat ook de theorie daarachter gesnapt wordt. Dat is tegelijk wat Michel gedeeltelijk mist. Lassers krijgen tijdens hun opleiding wel theorie, maar te weinig naar zijn mening. “Maar,” nuanceert hij. “Dat komt ook omdat wij met heel veel verschillende materialen lassen die speciale aandacht verdienen, zoals legeringen voor pantserdoeleinden. En daar krijg je in de opleiding niet mee te maken.” Michel zelf is nog jong, maar hij heeft al de nodige opleidingen doorlopen. Toen hij veertien was en op het vwo Michel Matheeuwsen instrueert lasser Huub van der Looij

24

zat, kreeg hij een bijbaantje bij een lasbedrijf uit zijn dorp. Daar leerde hij het vak en ontdekte hij zijn passie voor het lassen. “Toen wist ik dat ik de lastechniek in wilde.” Na het vwo koos hij HTS Werktuigbouw waar hij, volgens eigen zeggen, “minimaal les kreeg in lastechniek”. Voor zijn afstudeeropdracht kwam hij bij VDL terecht, waar hij in 2010 ook kwam te werken. Naast zijn werk volgde hij onder andere een kaderopleiding voor IWT’er. “Een goed verzorgde en nuttige opleiding”, aldus Michel. “Alleen de balans was niet helemaal goed.” Waar de beroepsopleiding te weinig theorie aanbiedt, daar is het bij de kaderopleiding juist andersom. “Aan het eind van de cursus waren er mensen die bijna nog nooit gelast hadden. Maar

OPLEIDINGEN

mei 2012

zij moeten straks wel de lassers instructies gaan geven …” Een goede balans tussen theorie en praktijk is volgens Michel het grootste aandachtspunt voor zowel de kader- als de beroepsopleidingen. “Binnen de defensiemarkt is het nodig om als lasser voldoende theoretische kennis te bezitten, zodat je deze in de praktijk kan toepassen”, vertelt Michel. “De meeste lassers die we hier krijgen, komen van de beroepsopleiding. Die worden dan door mij nog verder bijgeschoold.” Bij defensiewerk krijgt men vaak te maken met dikker plaatwerk, andere lasnormen, andere lastoevoegmaterialen en voorwarmen. “Dat laatste is ook een expliciete vraag aan nieuwe lassers: heb je ervaring met voorwarmen? Maar ook het lezen van de WPS (Welding Procedure Specification). Dat is voor de defensietak essentieel.” VDL Industrial Modules werkt momenteel met tweeëntwintig lassers. Twintig daarvan hebben de Nederlandse nationaliteit. “Dat heeft wel onze voorkeur, ja. De communicatie verloopt ook makkelijker.” Maar ook de betrouwbaarheid van de opleidingspapieren speelt volgens Michel een belangrijke rol. Buitenlandse papieren, diploma’s en certificaten blijken niet altijd een garantie te zijn

voor de vaardigheden van de lasser. “Als je vervolgens een proef doet met die persoon, dan blijkt nogal eens dat iemand met TIG-niveau 3 die een plaatje van 1 mm met een buitenhoek aan elkaar moet lassen, de gaten erin stookt.” Bij Nederlandstalige opleidingen is dat volgens Michel toch echt anders. “Als iemand een NIL-diploma heeft van niveau 2, 3 of 4, dan weet je wat je krijgt. Vanzelfsprekend gaat daar dan ook de voorkeur naar uit.” Eén van de lassers die destijds vanaf de beroepsopleiding (LTS) bij VDL terecht kwam, is Huub van der Looij (37). Hij heeft net certificaten behaald om pantserstaal te lassen. “Ik miste wel de ervaring om dikke plaatmaterialen te lassen”, vertelt Huub. “Wat vooral pittig was om onder de knie te krijgen, was het lassen in PF-positie. Maar dat heeft Michel goed voorgedaan en dat is uiteindelijk ook gelukt.” Michel: “Huub is gemotiveerd en neemt het ook vrij snel op. Met hem doe ik vaak de proeven om tot een goedgekeurde WPS te komen. Ik kan niet alleen vanachter mijn computer een lasinstructie opzetten. Dat doe je in overleg met de lasser. En Huub? Hij wil verder in het ‘pantsergebeuren’ en is naar eigen zeggen “voorlopig nog niet uitgeleerd”.

advertentie

ABIMIG ® GRIP A LW

ABIMIG ® GRIP A LW The end of gravity! Nieuwe “Low-Weight” Bikox® – tot 50% gewichtsbesparing Korte handgreep GRIP met bolgewricht – optimale hanteerbaarheid Multifunctionele robuuste contacttiphouder – weinig onderdelen, langere levensduur Schroefbaar geïsoleerd gasmondstuk – gegarandeerde positie en snelle wissel Technology for the Welder’s World

www.binzel-benelux.com

25

© 2012 NIL - Nederlands Instituut voor Lastechniek - OPUS communicatie-ontwerp

27 26

OPLEIDINGEN mei 2012 mei 2012

OPLEIDINGEN

OPLEIDINGEN

mei 2012

OPLEIDINGEN

mei 2012

Overzicht erkende opleidingsinstellingen per 01052012 Internationaal erkende opleidingen

NIL-opleidingen die niet internationaal geharmoniseerd zijn.

Overige opleidingen

International Welding Engineer (IWE) LasPraktijkIngenieur (LPI)

Beoordelaar van Lasserskwalificaties

Lijmopleidingen

Lastechniek Europa, Nieuwegein TCE/SKOT, Ede

European Adhesive Bonder (EAB)

Hogeschool Utrecht Centrum voor Natuur & Techniek WTT Lasopleidingen, Rotterdam

Hechtingsinstituut (TU), Delft

088 481 88 88 0181 29 09 33

Voor de opleidingen niveau 3 en 4 bestaat een vrijwillige erkenning. Deze erkenning is verleend aan: Albeda College, Rotterdam Bedrijfstakschool Anton Tijdink, Terborg Bronckhorst Lasopleidingen, Harderwijk De Groot Lasopleidingen, Breda Haprotech Het Lashuis, Velsen-Noord Koning Willem I College, Den Bosch Lastechniek Europa, Nieuwegein en Rotterdam Lastechniek Oost, Hengelo Perk Lastechniek, Zaandam ROC De Friese Poort, Drachten ROC De Leijgraaf, Veghel/Uden/Oss ROC Midden Nederland, Nieuwegein ROC Rivor, Tiel SBC Sasbout Vosmeer, Delft Stodt, Hengelo TCE/SKOT onderdeel ROC A12, Ede/Barneveld/Huissen Tetrix Bedrijfsopleidingen, Heerhugowaard

0513 41 80 88 074 259 41 43 076 504 82 22 030 607 85 85 0181 29 09 33

International Welding Specialist (IWS) LasSpecialist (LS) International Welding Practitioner (IWP) Meesterlasser De Groot Lasopleidingen, Breda DKD Lasopleidingen, Joure Haprotech Het Lashuis, Velsen Noord Lastechniek Oost, Hengelo ROC Eindhoven, Eindhoven ROC Rivor, Tiel TCE/SKOT, Ede WTT Lasopleidingen, Rotterdam

076 541 07 20 0513 41 80 88 0251 26 29 00 074 259 41 43 040 269 41 30 0344 65 62 00 0318 45 55 00 0181 29 09 33

Alleen IWP: WTT Lasopleidingen, Velsen N - Middelburg

0251 49 10 56

International Welding Inspector Comprehensive (IWI-C) Lasinspecteur

International Welder (IW) Hoek-, plaat- en pijplasser

Lastechniek Oost, Hengelo P3 Transfer, Etten Leur WTT Lasopleidingen, Rotterdam - Velsen N - Weert

ROC De Friese Poort, Drachten ROC De Leijgraaf, Veghel TCE/SKOT, Ede Tetrix Bedrijfsopleidingen, Heerhugowaard

28

074 259 41 43 076 504 82 22 0181 29 09 33

015 27 85 353

NIL-Handvaardigheid niveau 3 en 4

International Welding Technologist (IWT) Middelbaar LasTechnicus (MLT) DKD Lasopleidingen, Joure Lastechniek Oost, Hengelo P3 Transfer, Etten-Leur ROC Midden Nederland, Nieuwegein WTT Lasopleidingen, Rotterdam - Velsen N - Weert

030 600 83 40 0318 45 55 00

010 290 10 10 0315 39 55 60 0314 43 43 64 076 541 07 20 0251 26 29 00 073 624 96 00 030 600 8340 074 259 41 43 075 653 37 00 0512 76 77 00 0413 35 30 00 030 754 12 00 0344 65 62 00 015 261 79 48 088 011 23 45

European Adhesive Specialist (EAS) Hechtingsinstituut (TU), Delft

015 27 85 353

Raillasopleidingen European Arc Welder for Rail Restoration (EARR) Oplasser GSI- Gesellschaft für Schweißtechnik International mbH, Hannover

European Arc Welder for Rail Joining (EARJ) Bekistlasser GSI- Gesellschaft für Schweißtechnik International mbH, Hannover

0318 45 55 00

European Aluminothermic Welder (EAW) Thermietlasser

0800 858 08 58

GSI- Gesellschaft für Schweißtechnik International mbH, Hannover

0512 76 77 00 0413 35 30 00 0318 45 55 00 0800 858 08 58

29

INTERVIEW

mei 2012

INTERVIEW

mei 2012

Lasopleider Martin Majoor: ‘Lesgeven is ook een training voor jezelf’ ZORG ERVOOR DAT JE UITBLINKT. DAT WAS HET ADVIES DAT MARTIN MAJOOR KREEG VAN ZIJN VADER. DAT KNOOPTE HIJ GOED IN ZIJN OREN. DE ADVISEUR LAS- EN SNIJTOEPASSINGEN BIJ LINDE GAS BENELUX IN SCHIEDAM BEHAALDE TAL VAN DIPLOMA’S EN WERD OOK LASDOCENT. “IK BRENG GRAAG KENNIS OVER.”

Als je in de techniek iets wil, moet je de ambitie hebben om de beste te zijn

door Jaap van Sandijk, fotografie Hans de Lijser, i.o.v. Linde Gas Benelux B.V. e liefde voor metaaltechniek zat er al vroeg in bij Majoor. Als jochie van nog geen tien jaar ging hij in de weekenden vaak mee met zijn vader, die een plezierjacht bouwde. Zo zag hij hoe een kaal casco zich transformeerde tot een fraai vaartuig. Na de basisschool koos Majoor, ondanks het mavoadvies, dan ook bewust voor de LTS Metaaltechniek. “Aanvankelijk had mijn vader – docent scheikunde op een middelbare school – daar wel wat moeite mee. Maar ik ben nooit vergeten wat hij mij toen op het hart drukte: als je in de techniek iets wil, moet je de ambitie hebben om de beste te zijn.”

Mooiste baan van de wereld Majoor behaalde een reeks aan diploma’s, waaronder BMBE, TIG- en MAG-lassen tot de vakdiploma’s niveau 4 van het NIL, deed de opleiding Meesterlasser en mag zich International Welding Technologist (IWT) noemen. Als adviseur las- en snijtoepassingen in de buitendienst van Linde Gas Benelux heeft Majoor de mooiste baan van de wereld, zegt hij. “Ik mag overal in de keuken kijken.” Toch is zijn werk niet compleet zonder de bijbaan als lasopleider. Majoor heeft tien jaar ervaring met lesgeven aan avondopleidingen, waar hij les geeft aan groepen van verschillende samenstelling – van BBL’ers tot lassers die komen om bij te spijkeren. Hij houdt ervan om kennis over te brengen (“dat heb ik ongetwijfeld van mijn vader”), maar ziet het lesgeven ook als een training voor hemzelf. “Zo behoud je je eigen vaardigheid.”

Duidelijkheid Majoor vindt vmbo’ers die een BBL-opleiding gaan volgen de leukste groep om les aan te geven. “Die leerlingen zijn niet vanzelf geïnteresseerd. Je moet hun interesse zien op te wekken.” En daarin schuilt de grote uitdaging voor de docent. “Vanuit mijn LTS-tijd weet ik waarmee deze jongeren zich bezighouden. Ik vertel ze ook dat ik op de-

30

Martin Majoor demonstreert bij Linde de lichtboogprojector

zelfde manier ben begonnen als zij. Daardoor ontstaat een band.” Wat overigens niet hetzelfde is als het creëren van een losse sfeer, benadrukt hij. “Maar ik zorg wel voor duidelijkheid – want dat hebben ze nodig. Als de ene keer iets niet mag, mag het ook de volgende keer niet. Je moet je grenzen afbakenen op een speelse wijze en hun respect winnen. Pas dan kan je tot ze doordringen.”

Veel verbeterd Op onderwijsgebied is veel veranderd – en gelukkig ten goede, vindt Majoor. “Vroeger droomde ik van laswedstrijden”, blikt hij terug. “Die waren er niet, maar nu gelukkig wel. En de kwaliteit van de docenten is verbeterd. Mijn leraren deden bijvoorbeeld nooit iets voor en gaven je nooit echt praktische hulp. Zelf neem ik mijn leerlingen letterlijk bij de hand. Dat is zó belangrijk. Als je een hand vastpakt, voel je of iemand een goede vaste hand heeft. Maar je voelt ook of iemand te verkrampt te werk gaat.” Trots: “Als docent heb ik een slagingspercentage van 90 tot 95 procent.”

Apetrots De 36-jarige Majoor is nu 21 jaar actief in de lastechniek en elf jaar adviseur bij Linde Gas Benelux. Dat wil hij nog lang blijven doen, net als het lesgeven. En het volgen van opleidingen, is hij daar dan helemaal klaar mee? “O, nee, ik wil me altijd blijven ontwikkelen en heb zeker nog wel wensen op dat gebied”, zegt hij. “Ik ben visueel lasinspecteur niveau 2, maar wil dat graag uitbreiden met een IWI-opleiding.” Het advies van zijn vader wordt, na tientallen jaren, dus nog steeds opgevolgd. “Hij is ondertussen apetrots op me”, vertelt Majoor. En dat plezierjacht, heeft zijn vader dat nog? “Inmiddels is er een nieuw jacht. Dat hebben we samen gebouwd, in 2003.” Hij lacht: “Ik heb zelf al het laswerk gedaan.”

31

OPLEIDINGEN

mei 2012

Opleiding Lascoördinator EN 1090: intensief, maar boeiend EIND 2011 GING DE NIEUWE OPLEIDING LASCOÖRDINATOR VAN START. DE EERSTE CURSISTEN HEBBEN DE OPLEIDING INMIDDELS AFGEROND. LASTECHNIEK PEILDE EEN AANTAL REACTIES TIJDENS HET AFSLUITENDE SEMINAR BIJ SNS IN NIEUWEGEIN. ‘VOOR DE THEORIE KAN BEST MEER TIJD WORDEN INGERUIMD.’ door Jaap van Sandijk en Leo Vermeulen e normenserie EN 1090 stelt duidelijke eisen aan de functie van ‘lascoördinator’ binnen bedrijven die staalconstructies vervaardigen in de uitvoeringsklassen (execution classes) EXC 2, 3 en 4. In Lastechniek hebben we in 2011 verschillende artikelen gewijd aan dit actuele onderwerp. De nieuwe lascoördinatoropleidingen zijn bedoeld voor bedrijven die in EXC 2 produceren en dan nog in de ‘kleinere’ materiaaldiktes.

Formele erkenning De nieuwe opleidingen zijn voornamelijk bedoeld om mensen tegemoet te komen die al een vergelijkbare functie in het bedrijfsleven vervullen, maar niet over de vereiste ‘papieren’ beschikken. Dit personeel heeft dringend behoefte aan een formele erkenning van hun kennis en ervaring als verantwoordelijk lascoördinator (Responsible Welding Coordinator, RWC) op niveau ‘Basic’ (basiskennis) of ‘Specific’ (specifieke kennis) van de EN 1090-2. Het diploma dat via de nieuwe opleidingen kan worden behaald, toont aan dat de kandidaat beschikt over de vereiste algemene en specifieke technische kennis. Dit betekent niet dat de gediplomeerde automatisch ‘Lascoördinator’ wordt; dit is namelijk een functie binnen een bedrijf en vereist dus een aanstelling.

Pilotcursussen Het NIL heeft lesmateriaal ontwikkeld voor zowel niveau B(asic) als S(pecific). Dit lesmateriaal is gebruikt tijdens de eerste cursussen in België (27 cursisten) en Nederland (14 cursisten). Voor het opstellen en afnemen van een evenwichtig schriftelijk en mondeling examen is in beide landen een examencommissie opgericht waarin experts uit de lasopleidingenwereld en de staalbouwsector zitting hebben. Lastechniek peilde de reacties van de eerste lichting cursisten die de opleiding Lascoördinator B in Nederland hebben gevolgd. Veertien cursisten waren verzameld tijdens een seminar door SNS (Vereniging Samenwerkende Nederlandse Staalbouw) te Nieuwegein.

32

Weten waarmee je bezig bent “Wat ik belangrijk vind aan de opleiding?” Daar hoeft Jeroen Konijn, werkplaatschef bij Staalbouw Purmerend, niet lang over na te denken. “Er is veel aandacht voor het geleidelijk afkoelen en het voorverwarmen van je materiaal. Daar heb ik veel van opgestoken. Dat geldt sowieso voor het onderdeel materiaalkunde.” Konijn, die binnenkort de functie lascoördinator bij zijn werkgever gaat vervullen, kon overigens wel merken dat hij onderdeel uitmaakte van de allereerste lichting van de opleiding. “Met betrekking tot het examen waren er nog wat onduidelijkheden”, blikt hij terug. “We kregen bijvoorbeeld verschillende informatie over het aantal vragen en over de wijze van examineren.” De werkplaatschef zegt dat hij dankzij de opleiding straks prima in staat zal zijn om in zijn nieuwe functie aan de slag te gaan. “Weten waarmee je bezig bent, met welke materialen je werkt en de juiste lasprocedures uitvoeren op de werkvloer”, zo vat hij samen.

Veel lesstof Deelnemers noemen de opleiding nuttig en leerzaam, maar ook intensief en tijdrovend. “Je krijgt te veel lesstof die je in te korte tijd moet leren”, zegt Gerard van Pinxteren van Mostako Staalbouw uit Heesch. “Je hebt ook nog een gezin en een privéleven. Daar kom je tijdens de opleiding nauwelijks aan toe.” Van Pinxteren vindt ook dat er te veel nadruk ligt op zelfstudie. “Je moet veel theoretische inhoud met nogal wat diepgang leren. Er moet meer rekening worden gehouden met het feit dat wij praktische mensen zijn.” Het examen viel hem ook tegen: “Inhoudelijk was dat prima, maar er zouden meer praktijkgerelateerde voorbeelden in moeten zitten.” Erwin Horst van Horst Staalbouw in Epe wijst op twee indrukwekkend ogende mappen voor hem op tafel. “Er staat leerzame informatie in”, zegt hij, “maar ik was wel wekelijks zo’n vijf uur bezig met het leren van de theorie.” Dat zou wel wat minder kunnen, wat hem betreft.

OPLEIDINGEN

mei 2012

Martin Claessens van Derckx Staalbouw in Weert valt hem bij: “De toepassing van de kennis in de praktijk is een leuk onderdeel van de opleiding, maar voor de theoInhoud van de opleiding Lascoördinator rie kan best meer tijd worden ingeruimd.” De opleiding bestaat uit vier korte modules: ‘lasprocessen en apparatuur’; ‘materialen en materiaalgedrag bij het lassen’; ‘constructie en ont- Definitieve structuur werp’ en ‘fabricage en toepassingen’. Het theoretische gedeelte wordt Op basis van de ervaringen van de cursisten, aangevuld met een seminar dat geënt is op de eisen voor de functie. In docenten en de examenresultaten heeft de het seminar komen onderwerpen aan de orde als: laspersoneel, lasap- examencommissie in een evaluatievergadeparatuur, productieplanning, kwalificatie van lasprocedures, WPS en ring een definitieve structuur vastgesteld van lasinstructies, lastoevoegmaterialen, inspecties en corrigerende maatre- de verschillende examens die aan deze opleiding zijn verbonden. Hierdoor hoeft er in de gelen. Een en ander is geheel afgestemd op de staalbouw. toekomst geen onduidelijkheid meer te beInteresse in deze opleiding? staan over de examinering. In Nederland zal de komende tijd naast SNS een aantal andere oplei- Gezien het takenpakket van een lascoördidingscentra worden ge-audit om erkend te worden om de lascoördinanator blijft het grote aantal onderwerpen in toropleidingen te verzorgen. Tot die tijd kunt u informatie verkrijgen het lespakket op gespannen voet staan met via SNS en het NIL: www.staalbouw.net | www.nil.nl de beschikbare tijd voor deze opleiding. Een Voor deze opleidingen in België kunt u terecht bij het VCL en het BIL. behoorlijke investering in thuisstudie blijft www.v-c-l.be | www.bil-ibs.be nodig naast het bijwonen van de lessen. Om de kennisoverdracht zo effectief mogelijk te laten verlopen heeft het NIL een op maat gemaakte Powerpointpresentatie ontwikkeld. advertentie

LASTECHNIEK VERBINDT ONS. Materialen UʘÌÀœ`ÕV̈iÊiÌ>>ŽÕ˜`i UʘÌÀœ`ÕV̈iÊ œÀÀœÃˆiLiÃÌÀˆ`ˆ˜} UÊœ}iÀiʈiÌiÀˆÌiV…˜ˆiŽ UÊiÌ>>ŽÕ˜`i UÊ Ý«iÀÌÊ >ÃÃʈiÌiÀˆÌiV…˜œœ}ˆi

Lastechniek/Engineering UÊÊ7œÀŽÃ…œ«Ê>؜À“i˜ UʘÌiÀ˜>̈œ˜>Ê7i`ˆ˜}Ê ˜}ˆ˜iiÀÊ­7 ® UÊ*ÀœViÃÌiV…˜œœ}ˆi UÊÊ>ÃÌiÀʜvÊ ˜}ˆ˜iiÀˆ˜}ʈ˜Ê˜Ìi}À>Ìi`Ê *Àœ`ÕVÌÊ iÛiœ«“i˜Ì

Onderhoud & Inspectie UÊʘëiV̈i‡Êi˜ÊiÕÀˆ˜}ÃÌiV…˜ˆiŽi˜ÊÓÊi˜ÊÎ UÊ"˜`iÀ…œÕ`ÃÌiV…˜ˆiŽ UÊÊ"˜`iÀ…œÕ`ÃÌiV…˜œœ}ˆiɇ>˜>}i“i˜Ì UÊÊ>ÃÌiÀʜvÊ ˜}ˆ˜iiÀˆ˜}ʈ˜Ê>ˆ˜Ìi˜>˜ViÊ & Asset Management

Voor alle cursussen en opleidingen geldt: naast individuele deelname behoort maatwerk voor meerdere medewerkers ook tot de mogelijkheden. Meer weten, ook over ons overig aanbod? Bel 088 481 88 88, of kijk op www.cvnt.nl

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

33

OPLEIDINGEN

mei 2012

Weerstandlassen vraagt veel kennis en vaardigheid

OPLEIDINGEN

mei 2012

door Margriet Wennekes, fotografie Hans Erkelens m een goed beeld te krijgen van het weerstandlasproces en de daarmee vervaardigde producten, maken we een afspraak bij voestalpine Polynorm. Ik word gastvrij ontvangen door Ed Mulder en zijn collega Hans Erkelens, voormalig hoofd opleidingen en nu verantwoordelijk voor de interne communicatie van het bedrijf. Het kantoor bevindt zich op een enorm terrein met zo'n veertig productiehallen. "Straks zal ik een korte rondleiding geven", begint Mulder enthousiast, "dat maakt het allemaal een stuk duidelijker." Ed Mulder, werkzaam als Welding & Joining Engineer bij voestalpine Polynorm te Bunschoten, nam twee jaar geleden het initiatief om een cursus weerstandlassen op poten te zetten. "Eerst heb ik bij het NIL geïnformeerd wat zij hadden aan lesmateriaal op dit gebied. Nou, dat was er dus niet." Mulder, die zowel een onderwijskundige als een lastechnische achtergrond heeft, besloot daarop om zelf een lesboek te gaan schrijven. Het boek is uiteindelijk in samenwerking met Geri van Krieken, destijds werkzaam bij het NIL, tot stand gekomen. Trots laat de auteur het resultaat zien. "Nu hebben we een lesboek dat voldoet aan de EN 1418, de Europese norm voor o.a. het kwalificeren van weerstandlassers."

eisen gesteld aan de laslens [red. diameter van de puntlas]. Soms eist de klant een hele zware laslens, maar ook als dat niet noodzakelijk zou zijn, stellen we onze parameters in zodat wel voldaan wordt aan die klanteisen; de klant is koning", stelt Mulder.

Soorten machines Tijdens de rondleiding laat Mulder zien welke verschillende soorten weerstandlasmachines er zijn. "Ik visualiseer graag, dat vind ik de beste manier om iets over te brengen. Dat is mijn didactische achtergrond", lacht Mulder. We zien lasrobots, waarbij de robotarm de tang in de juiste positie brengt. Verder zijn er stationaire machines, waarbij de lasser het product in de goede positie moet manoeuvreren, en dan zijn er nog de handtangen. Die hangen op verschillende plaatsen in de hal aan een katrolsysteem, waarbij de weerstandlasser de laspunten naar het werkstuk toe moet bewegen en in de juiste positie moet brengen. "Zie je, die elektrodepunt moet straks eerst vervangen worden", merkt Mulder in het voorbijgaan op. Trots laat hij zien met hoeveel toewijding er in de grote productiehal aan uiteenlopende producten gewerkt wordt, onder meer voor Mercedes, Audi en Bentley. Alle individuele onderdelen ondergaan nauwgezette inspecties door verschillende vakmensen.

Belang van kennis

WEERSTANDLASSEN IS ÉÉN VAN DE MEEST TOEGEPASTE LASPROCESSEN IN DE AUTO-INDUSTRIE. HET VERGT VEEL KENNIS EN VAARDIGHEID VAN DE OPERATOR OM MET DIT PROCES KWALITATIEF HOOGWAARDIGE LASSEN TE KUNNEN MAKEN. TOT VOOR KORT BESTOND ER GEEN SPECIFIEKE OPLEIDING VOOR DE WEERSTANDLASSER. DAAR KOMT NU VERANDERING IN.

Nu hebben we een lesboek dat voldoet aan de Europese richtlijn voor het kwalificeren van weerstandlassers 34

Mulder, van huis uit leraar in het voortgezet onderwijs, vertelt waarom het zo belangrijk is dat de operator een grondige kennis heeft van het weerstandlasproces en de eigenschappen van de te lassen materialen. "Voor elke puntlas moet bepaald worden wat de parameters van het lasproces moeten zijn, vanwege verschillende materiaalsoorten en -diktes. We werken hier hoofdzakelijk met hogesterktestalen die met verschillende zinklagen gedekt zijn; elke zinkdeklaag is anders en daar moet je je parameters op aanpassen." Verder moet de operator een goede lasvolgorde kunnen bepalen om vervorming van de constructie tegen te gaan. En natuurlijk moet elke las uiteindelijk voldoen aan de specificaties van de klant. "In de automotive heeft elke klant zijn eigen normen. Er worden bijvoorbeeld verschillende

Ed Mulder geeft uitleg over een mobiele puntlastang

35

OPLEIDINGEN

mei 2012

2-daagse Workshop Lasmethodebeschrijvingen en - kwalificaties met het nieuwe online programma NIL-WPSelect Met de invoering van de EN 1090 wordt het toepassen van goedgekeurde lasmethoden voor gelaste constructies noodzakelijk. In het kader van deze norm zullen opdrachtgevers in toenemende mate goedgekeurde lasmethodekwalificaties verlangen als onderdeel van een laskwaliteitssysteem. Gecertificeerde lassers, goedgekeurde lasmethoden en laskennis zijn noodzakelijk om opdrachten conform de EN 1090-2 te kunnen uitvoeren. Maar ook waar gelast wordt aan ‘toestellen onder druk’ volgens de PED, of volgens een laskwaliteitssysteem NEN-EN-ISO 3834 wordt dit veelal verlangd. Speciaal voor deze bedrijven en lastechnici organiseert het NIL een praktische workshop waarin het opstellen van deze documenten centraal staat.

Het mooie aan deze aanpak is dat het lesmateriaal vanuit de praktijk ontstaan is Polynorm-medewerker Martin Kornet stelt een puntlastang af voor de productie.

Erkende opleiding Ed Mulder kwam een paar jaar geleden bij voestalpine Polynorm in dienst en werd verantwoordelijk voor de kennisopbouw en kennisvergaring binnen het bedrijf. Erkelens: "Strategisch gaan we steeds meer focussen op lassen en lasertoepassingen. Met koud vervormen blijven we natuurlijk concurreren met het Oostblok. We willen onze technische kennis meer tot zijn recht laten komen en daarom hebben we drie jaar geleden de functie van Joining & Welding Engineer in het leven geroepen." De bedrijfsschool is een uitvloeisel van dat kennismanagement. Het gaat om het vastleggen en vasthouden van kennis. Maar het is volgens Mulder belangrijk om verder te kijken. "Intern kunnen we mensen wel opleiden, maar dat moet niet beperkt blijven tot de hier toegepaste processen. We vonden het belangrijk om een bredere opleiding te ontwikkelen, om ook naar onze klanten toe te laten zien dat ons personeel op internationaal niveau is opgeleid. Daarom hebben we samen met het NIL een cursus samengesteld die voldoet aan de Europese richtlijnen. De bedoeling is dat het NIL examineert en certificeert, zodat de cursisten straks een breed erkend diploma in handen hebben. Zij mogen zich European Welding Practitioner for Resistance Welding noemen."

36

Maatschappelijke verantwoordelijkheid De opleiding is bedoeld voor iedereen die met het weerstandlasproces te maken heeft en kennis op kaderniveau nodig heeft. Dat kunnen dus medewerkers van autoherstelbedrijven zijn, mensen in de machinebouw voor bakkerijen, noem maar op. Er ligt nog meer lesmateriaal van voestalpine op tafel, tot nu toe alleen voor intern gebruik. Mulder: "We zoeken continu naar samenwerkingsmogelijkheden om dit lesmateriaal breed erkend te krijgen, maar dat kost enorm veel ontwikkelingstijd. Erkelens: "Met het opleidingsaanbod uit het onderwijs op het gebied van de techniek zijn wij niet tevreden. Toch moeten we onze mensen toerusten met de door onze klanten gevraagde competenties. Daarom besteden we veel tijd en energie aan interne bedrijfsopleidingen. Het is onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om mensen dan zelf een opleiding te geven waarmee ze bij ons werkzaam kunnen zijn maar ook waarmee ze zich binnen ons bedrijf verder kunnen ontwikkelen. voestalpine Polynorm draagt zo een steentje bij aan beter passend onderwijs en werkt zo mee aan een positief imago voor alles wat met techniek te maken heeft." Mulder: ”Het mooie aan deze aanpak is dat het lesmateriaal vanuit de praktijk ontstaan is. De volgende stap is dat de toetsing van de kennis op een adequate manier door een ervaren instituut gaat plaatsvinden. Voor de landelijke erkenning van de opleiding Weerstandlassen hebben we de toetsing door het NIL nodig, anders hadden we wel kunnen volstaan met een voestalpine Polynormcertificaat. Ik denk dat dit een uitermate goed voorbeeld is van complementaire samenwerking!”

• Kennis van de meest relevante NEN, EN en ISO normen; • Algemene regels, begrippen en definities volgens NEN-EN-ISO 15607; • Lasmethodebeschrijvingen (WPS) volgens NEN-EN-ISO 15609; • Van pWPS tot WPS, goedkeuring van de lasmethoden; • Materiaalindelingen volgens CR ISO/TR 15608; • Lasposities volgens NEN-EN-ISO 6947; • Indeling lasprocessen volgens NEN-EN-ISO 4063; • Indeling beschermgassen voor het lassen volgens NEN-EN-ISO 14175;

• • • • • • • • •

Lasproces keuze; Materiaalcertificaten; Indeling lastoevoegmaterialen; Meten van voorwarm- en interpasstemperatuur volgens EN-ISO 13916; Goedkeuring van lasmethoden volgens NEN-EN-ISO 15610 t/m 15614; Essentiële variabelen en geldigheidsgebieden; Het proeflassen en het vastleggen van de lasparameters; Beproevingen en rapportage; Opstellen van goedkeuringsrapporten (WPQR).

Deze workshop levert punten op voor certificering van laskaderpersoneel

Locatie, data en tijd van deze 2-daagse workshop Locatie Data Tijd

Locatie

Nederlands Instituut voor Lastechniek, Zoetermeer 28 juni en 5 juli 2012 09.00 - 16.00 uur

Inschrijving U kunt zich inschrijven voor deze workshop op: www.nil.nl

Data Tijd

AC Restaurant & Meetingcenter ’t Harde, ’t Harde (bij Zwolle) 6 september en 13 september 2012 09.00 - 16.00 uur

Prijs De prijs voor deze workshop inclusief lunch, cursusmateriaal en deelnameverklaring is: € 650,00 ex BTW. Voor NIL-bedrijfsdeelnemers: € 520,00 ex BTW.

Locatie Data Tijd

Van der Valk, Eindhoven 20 september en 27 september 2012 09.00 - 16.00 uur

Annulering Zie voor deze en andere voorwaarden onze website www.nil.nl

LASWEDSTRIJDEN

mei 2012

LASWEDSTRIJDEN

mei 2012

Vakkanjer Tom Smits naar EuroSkills ‘Hoe verder je komt, hoe mooier het wordt’ SAMEN MET ACHT ANDERE VAKKANJERS GAAT TOM SMITS IN OKTOBER VOOR GOUD TIJDENS EUROSKILLS 2012. DE KERSVERSE NEDERLANDS KAMPIOEN TIG-LASSEN IS AL BEGONNEN MET DE VOORBEREIDINGEN. “HET WORDT EEN GEKKENHUIS DAAR.”

door Michiel van Ruitenbeek aterdag 17 maart 2012. Ahoy, Rotterdam. De finales van de VakkanjerWedstrijden 2012 zitten erop. Bijna 100 metaal- en metalektrotalenten van ROC’s en bedrijven zijn in afwachting van de prijsuitreiking. Tom Smits zit in de zaal. Zónder zijn ouders - zijn grootste fans. “Ik had de verwachtingen tegenover iedereen laag gehouden. En toen kwam ik alsnog met goud thuis. Mijn moeder kon het niet geloven.”

Leren en winnen Leren. Ervaring opdoen. Zich meten met jonge collega’s. Dat was waarom de 20-jarige lasser zich opgaf voor de VakkanjerWedstrijden. “Maar na de selectiewedstrijden kreeg ik de smaak echt te pakken. Hoe verder je komt, hoe mooier het wordt. Dan wil je winnen ook. Daarom heb ik voor de finale ook flink getraind, vooral op de verschillende lasposities.”

Nieuw doel Het bleek in de finale goed genoeg voor de eerste plaats. Met als bonus een ticket naar EuroSkills 2012, de Europese kampioenschappen voor jonge vakmensen die van 4 tot en met 6 oktober gehouden worden in België. Tom: “Ik heb dus een nieuw doel voor de komende maanden: kampioen van Europa worden. Die ambitie moet je durven uitspreken. Als je niet voor het hoogste gaat, dan kun je er beter niet aan beginnen.”

Ideale voorbereiding Momenteel werkt Tom vier dagen per week bij VDL Systems en zit hij één dag in de schoolbanken bij ROC de Leijgraaf voor een opleiding tot allround constructiebankwerker niveau 3. Tot aan oktober komt daar nog een karrenvracht aan trainingsuren voor EuroSkills bij. “Mijn niveau moet nog verder omhoog. Ik sta straks met de allerbeste vakmensen van Europa in de ring. Samen met

38

mijn expert, ROC Eindhoven en ROC de Leijgraaf gaan we de ideale voorbereiding uitstippelen. Waar moet ik de komende maanden nog aan werken? Die investering doe ik graag. Ik kan er alleen maar beter van worden.”

WorldSkills 2013

Niveau omhoog

De Brabantse lasser kijkt met een schuin oog ook al verder dan EuroSkills: naar de wereldkampioenschappen van volgend jaar in Leipzig. “De WorldSkills zijn natuurlijk het allermooiste om mee te maken voor een vakman. Strijden om de wereldtitel, dat maak je maar één keer in je leven mee. De WorldSkills zijn voor mij ook een drijfveer om optimaal te presteren tijdens EuroSkills. Ik moet zorgen dat ik het daar goed doe. Dan kan niemand meer om mij heen. Het lijkt mij prachtig om op de WorldSkills te laten zien dat Nederland hoger kan eindigen dan de Aziatische toppers die meestal winnen.”

Zover is het nog niet: eerst staat EuroSkills op de routekaart. Tom verwacht ‘een gekkenhuis’. “Tijdsdruk, publiek en stress kunnen rare dingen met je doen. Ik moet gewoon blijven doen waar ik goed in ben: kwalitatief goede producten maken. Maar dan sneller, want elke seconde telt. Op weg naar Spa-Francorchamps gaan we mijn niveau steeds verder omhoog schroeven. Ik mag dan wel Nederlands kampioen zijn, maar ik sta feitelijk natuurlijk pas aan het begin.”

Supporterslegioen Moeder Smits is dit keer in elk geval zeker van de partij: het onderkomen in de Ardennen is al geboekt. Een klein supporterslegioen strijkt er in oktober neer om Tom aan te moedigen. “Mijn moeder had zo veel spijt dat ze er in Rotterdam niet bij was. Hopelijk krijgt ze straks een tweede kans in België. Aan mij zal het in elk geval niet liggen. Ik haal alles uit de kast voor goud.” Volg de Vakkanjers via www.vakkanjers.nl en www.facebook.com/vakkanjers.

Aan mij zal het in elk geval niet liggen. Ik haal alles uit de kast voor goud. EuroSkills 2012 De Europese kampioenschappen voor jonge vakmensen zijn van 4-6 oktober 2012 in Spa-Francorchamps (België). Aan EuroSkills doen bijna 500 deelnemers mee (waaronder negen Vakkanjers uit de Nederlandse metaal en metalektro), uit 27 verschillende landen. In Spa-Francorchamps staan 44 beroepen op het programma. Kijk voor meer informatie op www.euroskills2012.info.

Prijsuitreiking Ahoy, Rotterdam; Lassen TIG, Bram Laman, Tom Smits & Tom den Otter Foto: Bureau TOP/Digidaan.

39

INTERVIEW

mei 2012

INTERVIEW

mei 2012

Technische sector kansrijk en innovatief

MEER INSTROOM EN BEHOUD VAN (JONGE) MENSEN IN DE TECHNIEK. DAT IS DE DOELSTELLING VAN TECHNIEKTALENT.NU, EEN SAMENWERKINGSVERBAND VAN BEDRIJFSLEVEN, OPLEIDINGSFONDSEN, KOEPELORGANISATIES EN SCHOLEN. PROGRAMMAMANAGERS SASKIA RISSEEUW EN HENRY KASPER VERTELLEN HOE HUN ORGANISATIE DEZE DOELEN WIL BEREIKEN. door Jaap van Sandijk; fotografie: TechniekTalent.nu e technische sector is innovatief, biedt veel werkgelegenheid en staat bol van de kansen voor carrièreontwikkeling. Hoe komt het dan dat in het onderwijs de belangstelling voor techniek taant en er een tekort aan vakmensen dreigt? “Het beeld dat de techniek volop kansen biedt komt onvoldoende tot uiting”, zegt Henry Kasper, programmamanager Beeldvorming van TechniekTalent.nu. “Momenteel is er sprake van een traditioneel beeld van techniek. Het wordt nog vaak geassocieerd met vies werk en vuile handen en met banen die weinig vooruitzichten bieden. Terwijl het juist een aantrekkelijke sector volop kansen is. Een sector waarin je een uitstekende carrière kan maken.” Daarmee zou je dus volop jongeren moeten kunnen bereiken. En dat doe je door ze op de juiste manier te prikkelen, stelt Kasper. “Dat betekent dat je jezelf als sector niet moet profileren met geijkte beelden van werkbanken en elektrotechnische installaties, maar met meer aansprekende beelden moet werken. Techniek zit immers overal en is bij uitstek innovatief. Kies in campagnes bijvoorbeeld beelden van concerten – ook daarbij komt veel techniek kijken.” De technische sector in Nederland is innovatiever dan velen denken, benadrukt de programmamanager. Ter illustratie vertelt hij dat veel onderdelen van BMW in Nederland worden geproduceerd.

Ambassadeurs van de techniek Door het samenwerkingsverband TechniekTalent.nu wordt - samen met het bedrijfsleven - gewerkt aan een inhoudelijke verbetering van de arbeidscommunicatie. Daarnaast wordt met het onderwijs gewerkt aan een bijstelling van het incomplete beeld van de sector. Hiervoor worden onder meer Ambassadeurs van de Techniek (werknemers in de techniek) ingezet, die voorlichting geven aan vmbo- en mbo-jongeren. Maar TechniekTalent.nu richt zich niet alleen op jongeren. Het ontplooit

40

ook activiteiten gericht op de werving van zij-instromers uit andere sectoren en op het behoud van bestaande werknemers. Op termijn worden ook projecten in het basisonderwijs opgestart om de interesse voor techniek op jonge leeftijd te vergroten.

Minder versnippering Saskia Risseeuw, programmamanager Bedrijfsleven en Onderwijs bij TechniekTalent.nu, vindt dat met de lancering van TechniekTalent.nu een enorme sprong voorwaarts is gemaakt. “In dit samenwerkingsverband zijn acht technische sectoren gebundeld. Dat alleen al is pure winst. Zo komt er een eind aan de versnippering. Gezamenlijk bereik je nog meer resultaten.” Risseeuw is van mening dat de sector in het verleden te weinig in staat is geweest om te laten zien wat ze kan. Ook stelt ze dat het huidige schoolsysteem de keuze voor een vakopleiding in de techniek niet bepaald bevordert. “Scholen moeten aan veel verschillende aspecten aandacht besteden, waardoor ze geen focus kunnen aanbrengen. En dat terwijl veel leerlingen op mbo-niveau beter één ding goed kunnen doen, in plaats van tien dingen half.” Ook de vrije keus die scholen hebben bij het samenstellen van opleidingen vormt een belemmering. “Voor scholen zijn technische vakopleidin-

gen duur en moeilijk in te richten. In de onderbouw van het middelbaar onderwijs is het vak Techniek langzamerhand aan het verdwijnen.” Inmiddels zijn er door TechniekTalent.nu verschillende projecten opgestart, gericht op zowel onderwijs als bedrijfsleven. Zo worden bijvoorbeeld in het vmbo techniekwedstrijden gehouden, zijn er TechNet kringen opgezet waarin vmbo-scholen en bedrijven worden samengebracht en is een focusgroep Talent van Meisjes en Vrouwen opgezet, die de instroom en behoud van meisjes en vrouwen in technische opleidingen en beroepen stimuleert. In het project Boeien & Binden worden bedrijven gefaciliteerd in het van elkaar leren en elkaar stimuleren, met als doel talentbehoud. Uitdagende taken die TechniekTalent.nu de komende vijf jaar wil gaan realiseren. Saskia Risseeuw heeft er alle vertrouwen in. “We zijn volop aan de slag en gaan het beeld van de sector op positieve wijze verzetten.”

Over TechniekTalent.nu TechniekTalent.nu is onderverdeeld in drie programmalijnen: • Talentbehoud in de techniek Deze programmalijn heeft als doel het talent dat eenmaal gekozen heeft voor een technische leerlijn of beroep, te behouden voor de techniek. Hieronder valt het project 'Boeien & Binden'. • Beeldvorming Techniek Doel van deze programmalijn is om de positie van (het beeld en begrip) techniek in de maatschappij te versterken. Onder deze programmalijn vallen onder meer de projecten Techniekwedstrijden en Ambassadeurs van de Techniek. Ook wordt er gewerkt aan een publiekscampagne. • Samenwerking Bedrijfsleven en Onderwijs Deze programmalijn beoogt om techniek te richten op de leerling en medewerker in zijn directe omgeving, te weten school en onderwijs. Hieronder vallen onder meer de projecten Techlab en TechNet. Meer informatie is te vinden op: www.techniektalent.nu.

advertentie

Het verheugt verheugt optrel optrel de winnaars van van de NIL Nationale Nationale na ale Las Laswedstrijden wedstrijden te te kunnen kunnen feliciteren feliciteren 1e 2e 3e

Bas Kester Kester Gillian Remkes R emkes Johan Adema Adema

S.G. S.G. Stanislas S tanislas C College, ollege , Delft Auris Auris College, C ollege, Rotterdam R otterdam Bornego College, C ollege , Heerenveen Heerenveen en n

Onz Onze e partners in Nederland: De Vlamboog Vlamboog - [email protected] inf [email protected] - www.vlamboog.nl www.vlamboog.nl BUS - [email protected] [email protected] - www.bus.nl w w w.bus.nl Bekkering rene@bekkering-las techniek.nl - www.bekkering-lastechniek.nl w w w.bekkering-lastechniek.nl Bekkering - [email protected] k.n nl

Automatisch beter lassen

Interlas Interlas - [email protected] inf [email protected] - www.interlas.nl w w w.interlas.nl

swiss made

41

LASWEDSTRIJDEN

mei 2012

LASWEDSTRIJDEN

mei 2012

Mooie strijd tijdens NIL Nationale Laswedstrijden OOK DIT JAAR ORGANISEERDE HET NEDERLANDS INSTITUUT VOOR LASTECHNIEK DE SUCCESVOLLE NIL LASWEDSTRIJDEN VOOR VMBO-LEERLINGEN. DE LANDELIJKE FINALE WERD GEHOUDEN OP 30 MAART OP DE VERENIGDE SCHEEPSWERF TE HEUSDEN. HIER STREDEN 22 JONGE LASSERS OM DE TITEL ‘BESTE AANKOMEND LASSER VAN NEDERLAND’. door Raymond van Mosel, NIL; fotografie Edwin Koutstaal e metaalindustrie schreeuwt om goed opgeleide vakmensen. Al een paar jaar op rij organiseert het Nederlands Instituut voor Lastechniek de NIL Nationale Laswedstrijden speciaal voor vmbo-leerlingen. Met deze Laswedstrijden brengt het NIL het prachtige lassersvak breed onder de aandacht bij de schoolgaande jeugd. Onbekend maakt immers onbemind!

Speciale werkstukken De organisatie van de regionale voorrondes was in handen van de zeven Lasgroepen. Uit deze wedstrijden werden 22 leerlingen geselecteerd voor de landelijke finale. In principe kende deze dag geen verliezers, want deelnemen aan de finale betekent dat je al tot de beste jeugdige lassers van Nederland behoort! De finalisten namen het op 30 maart tegen elkaar op in twee categorieën: BMBE (Booglassen Met Beklede Elektroden) en MAG-lassen (Metal Active Gas). De leerlingen gingen enthousiast aan de slag met een speciale opdracht. Een deskundige jury van NIL-examinatoren beoordeelde de werkstukken.

42

Scrapheapbattle Naast het officiële wedstrijdgedeelte werd er ook een ludieke ‘scrapheapbattle’ georganiseerd. Onder de inspirerende leiding van kunstenaar Bart Somers namen de deelnemers het in groepsverband tegen elkaar op. Uit een schroothoop van auto-onderdelen en metaaldelen creëerden de groepen diverse kunstwerken, enthousiast aangemoedigd door Bart Somers. Kandidaten vanuit heel Nederland die elkaar nauwelijks kenden, wisten binnen enkele minuten zeer goed met elkaar samen te werken. Het meeste creatieve werkstuk werd tot winnaar uitgeroepen. Een volledig op schaal nagebouwde helikopter kwam als beste kunstwerk uit de bus.

Prijswinnaars Het evenement werd op een feestelijke manier afgesloten met een geweldige barbecue die aangeboden was door uitzendbureau Maxon. Tijdens deze barbecue werden ook de prijswinnaars bekendgemaakt door Henk Zandvliet, directeur van het NIL. Guus Lucassen, leerling van het Dendron College te Horst werd kampioen in de categorie MAG-lassen. In de categorie BMBE was de titel voor Bas Kester van het Stanislas College te Delft. De laskampioenen veroverden met hun prestatie naast de kampioenstitel een overvloed aan prijzen: Naast de beker een lasmachine, een lashelm, laskleding en bovendien een baangarantie bij de uitzendbureaus Randstad en Maxon. Kortom, een zeer geslaagd evenement, mede dankzij de steun van alle sponsoren en Scheepswerf VSH te Heusden!

Prijswinnaars BMBE 1e Bas Kester S.G. Stanislas College, Delft 2e Gillian Remkes Auris College, Rotterdam 3e John Adema Bornego College, Heerenveen

Prijswinnaars MAG-lassen 1e Guus Lucassen Dendron College, Horst 2e Henk Hardeman Van Lodenstein College, Hoevelaken 3e Maarten Goud Calvijn College, Krabbendijke

Met dank aan: 3M, Cepro, Elektrolas Lastechniek B.V., Elsta, Empatec, FOCWA, De Groot Lasopleidingen, HaVeP, Heerema Fabrication Group, Lincoln Electric, Maxon Project Support, Optrel, Plymovent, Randstad Uitzendbureau, SBC Sasbout Vosmeer, Staalmarkt, STODT Toekomsttechniek, TLS, Venvulas Lastechniek B.V., Verenigde Scheepswerf Heusden B.V., Vlamboog, IJzer by Bart

43

OPLEIDINGEN

mei 2012

Rotterdamse studenten krijgen opleiding op lasrobot DE RDM CAMPUS IN ROTTERDAM, WAAR MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN SAMEN MET BEDRIJVEN HUN ONDERDAK VINDEN, IS DE LOCATIE WAAR STUDENTEN DE KOMENDE JAREN WORDEN OPGELEID OP DE NIEUWSTE LAS- EN SNIJROBOTAPPARATUUR. DE OPLEIDINGSINSTITUTEN WILLEN HIERMEE HET NIVEAU VAN DE OPLEIDINGEN BETER LATEN AANSLUITEN OP HET BEDRIJFSLEVEN. door Erik Steenkist e ingebruikname van de las- en snijrobottechnologie op de RDM Campus is het resultaat van het project ‘Nieuwe bewerkingen in de Maakindustrie’ dat door KMR (Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam) is geïnitieerd en wordt gecoördineerd. Dankzij dit project kunnen het Albeda College en Hogeschool Rotterdam, beide gehuisvest op de RDM Campus, beschikken over state-of-the-art-apparatuur die aansluit bij de laatste stand van productietechnologie in het bedrijfsleven. Met de las- en snijrobot en bijpassende software kunnen de studenten kennismaken en leren werken met deze vorm van flexibele productieautomatisering. In eerste instantie zullen docenten worden opgeleid in robotbesturing en offline programmering, waarna het eerste half jaar ruim 200 studenten volgen. De hard- en software voor dit project is geleverd door lasrobotintegrator Valk Welding, die eveneens het lesmateriaal verzorgt en de docenten opleidt.

44

Scholen en bedrijven samenbrengen De Nederlandse maakindustrie wordt de komende jaren geconfronteerd met een nijpend tekort aan technisch goed opgeleid personeel. Op verschillende niveaus worden daarom initiatieven ontplooid om zowel jongeren te interesseren voor een opleiding in de techniek als het niveau van de opleidingen beter te laten aansluiten op het bedrijfsleven. Voor dat laatste is het vooral van belang dat studenten leren werken met de nieuwste technologieën. Verschillende organisaties brengen scholen en bedrijven bij elkaar om hier een infrastructurele invulling aan te geven. De ingebruikname van moderne las- en snijrobottechnologie op de RDM Campus in Rotterdam is een van de vele resultaten die op dat gebied is gerealiseerd.

Robotlassen en offline programmeren Met de ingebruikname beschikt de RDM Campus over een Panasonic las- en snijrobot en twintig academische licenties voor de programmeersoftware DTPS. Technische studenten krijgen hiermee de gelegenheid te leren hoe ze lasrobots offline kunnen programmeren en lasprogramma’s volledig in 3D kunnen simuleren. Adriaan Broere, technisch directeur van Valk Welding, ziet de levering van de robottechnologie aan de RDM Campus als een stap in de goede richting om studenten voor de techniek te laten kiezen. “Op deze manier kunnen ze zien dat techniek ook staat voor technisch uitdagend werk. De huidige studenten zijn óf onze toekomstige klanten, óf onze collega’s. Verder zullen we vanwege de vergrijzing en het daarmee een teruglopend aantal medewerkers in de metaalsector genoodzaakt worden om met één medewerker het werk te verzetten waar nu nog drie mensen voor nodig zijn. Dit kan alleen als ze gebruik kunnen maken van machines die dit hefboomeffect van 1 op 3 mogelijk maken. Robottechniek speelt hierbij een belangrijke rol.”

OPLEIDINGEN

mei 2012

De lasrobot is van de laatste generatie en ingericht op MIG/MAG/TIG-lassen vanuit één besturing. Het bedrijf heeft ook al robotsystemen aan opleidingsinstituten elders in Europa geleverd en faciliteert rondleidingen aan mboen hbo-studenten in het robotassemblage- en technical centre van de lasrobotintegrator in Alblasserdam.

Meerjarige inzet Met de lasrobot, die voor de snijbewerkingen tevens met een plasmasnijtoorts en een plasmasnijgenerator is uitgerust, zullen in het komende half jaar ca. 200 technische mbo- en hbo-studenten worden opgeleid. Vervolgens zal het gebruik van deze apparatuur deel uit gaan maken van het onderwijsprogramma van de technische opleidingen van het Albeda College en de Hogeschool. Integratie in het onderwijsprogramma voor de komende jaren is daarbij een zaak van de beide scholen zelf.

Imago versterken De samenwerkende partijen willen met dit project ook bijdragen aan de imagoversterking van de sector techniek. Volgens Mary Dotsch, projectcoördinator bij KMR, biedt de ingebruikname van de nieuwe technologie ook een perfecte gelegenheid voor leerlingen uit het voorgezet onderwijs in de regio Rotterdam excursies naar de RDM Campus te laten ondernemen om kennis te maken met nieuwe productietechnologie, modern vakmanschap en innovatie in de techniek. Ook tijdens bijvoorbeeld open dagen van het ROC Albeda zal de apparatuur daarom worden ingezet om leerlingen kennis te laten maken met nieuwe bewerkingen in de maakindustrie.

Topsector High Tech Systems & Materials In de doelstelling om innovatie te stimuleren, de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en het tekort aan (bèta)technici aan te pakken, kondigde het ministerie van Economische Zaken begin 2011 de focus op negen topsectoren aan. High Tech Systems & Materials is daarbij als een van die topsectoren voor de maakindustrie geformuleerd. Zowel het bedrijfsleven als kennisinstituten, keten- en brancheorganisaties werken inmiddels hard aan een roadmap die aansluit op de doelstellingen van deze topsector. Samenwerking tussen de verschillende partijen is daarbij het sleutelwoord. TechniekTalent.nu Zo werkt TechniekTalent.nu, een uniek samenwerkingsverband van bedrijfsleven, opleidingsfondsen, koepelorganisaties en scholen, met projecten voor bedrijfsleven, jong talent en onderwijs, aan vergroting van de instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek. FDP Vanuit het bedrijfsleven probeert de ketenorganisatie FDP (Federatie Metaal Plaat), voor wat betreft de plaat- (en buis-)sector, hierop in te spelen met de regionale invulling van opleidingsmogelijkheden, gelet op de behoeften van bedrijven. De FDP doet dat onder meer door kennis in de vorm van lesmateriaal over plaatbewerking ter beschikking te stellen. Ook zijn individuele bedrijven zelf actief met het aanbieden van stageplaatsen, afstudeeropdrachten, gastlessen op mbo-scholen en bedrijfsrondleidingen voor studenten. KMR en Kenteq Daarnaast worden door organisaties als KMR en Kenteq op regionaal niveau initiatieven opgezet om bedrijfsleven en scholen met elkaar te laten samenwerken, conform bovenstaand voorbeeld. Kenteq richt zich daarbij specifiek op de metaal-elektro- en installatie-opleidingen, certificering, het verzorgen van stages en lesmateriaal. In de regio Rotterdam/Rijnmond/Drechtsteden is KMR het platform in de regio waar onderwijs, bedrijven en overheid met elkaar strategieën bepalen en daar gezamenlijk uitvoering aan geven om knelpunten op de arbeidsmarkt van haven en industrie op te lossen. www.kmr.nl www.rdmcampus.nl www.valkwelding.com

45

RUBRIEK

mei 2012

RUBRIEK

mei 2012

DELASGROEPENENHUNAGENDA Lasgroep Noord (LGN) Plaats van samenkomst: Rsg De Borgen; Waezenburglaan 51a; Leek Lasgroep West (LGW) Plaats van samenkomst: Tata Steel Training Centre; Rooswijklaan 61; 1951 MH Velsen-Noord Lasgroep Oost (LGO) Plaats van samenkomst: Sg Sprengeloo; Sprengenweg 81; Apeldoorn Lastechnische Discussiegroep Rotterdam (LDR) Plaats van samenkomst: Applus-RTD; Delftweg 111; Rotterdam Zeeuwse Lasgroep (ZLG) Plaats van samenkomst: Wisselend, voor meer informatie kijkt u op zeeuwselasgroep.nl Lasgroep Zuid (LGZ) Plaats van samenkomst sinds 1 januari 2012: Sociaal Cultureel Centrum De Enck Oirschot De Loop 67; 5688EW Oirschot Lasgroep Zuid-Limburg (LZL) Plaats van samenkomst: Amerikalaan 35; Maastricht-Airport

Activiteiten bij de lasgroepen Lasgroep Noord (LGN) 10-05-2012 Aluminium lassen en kwaliteitsbeoordeling 07-06-2012 Het leggen van pijpleiding in de Noordzee Lasgroep Oost (LGO) 07-06-2012 Bedrijfsbezoek Machinefabriek Boessenkool in Almelo Lasgroep West (LGW) 26-09-2012 Excursie naar deeltjesversneller Cern Zwitserland Lastechnische Discussiegroep Rotterdam (LDR) 22-05-2012 Lijmen maar!, door Frederik de Wit 16-06-2012 Feest ter gelegenheid van 60 jaar LDR

Zeeuwse Lasgroep (ZLG) 10-05-2012 Lijmen Lasgroep Zuid (LGZ) 29-05-2012 Excursie Pats Boem Show, Wolfgang Reis van Westfalen Gassen 05-06-2012 Realisering overkapping Rotterdam CS 03-07-2012 Gedrag van op vermoeiing belaste constructies, door Pascal Schreurs Lasgroep Zuid-Limburg (LZL) 24-04-2012 Geen brug te ver, door Jeroen Bodt 01-06-2012 Bandslang Heuvelland voor bestuur en leden Lasgroep Vlaanderen Plaats van samenkomst Wisselend, voor meer informatie kijkt u op www.bil-ibs.be/lasgroep-vlaanderen

Meer informatie over alle activiteiten is op te vragen bij het NIL, Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer. T 088 400 85 60, F 079 353 11 78, E [email protected]. Actuele informatie staat op www.vakbladlastechniek.nl en op www.nil.nl/algemenelasinfo

46

Oh, oh ons onderwijs De meesten van u kennen het nummer Oh, oh Den Haag van Harry Jekkers nog wel. Hij bezingt in zijn nostalgisch liedje de veranderingen in zijn ‘mooie stad achter de duinen’. Veranderingen die voor hem veel te snel zijn gegaan en ook het nodige vernield hebben. Dat gevoel krijg ik ook als ik nadenk over ons onderwijs. Het moest allemaal groter en mooier worden. Minister Ritzen had destijds een geweldig idee: samenvoegen van scholen zou leiden tot meer efficiency en beter onderwijs tegen lagere kosten. We zijn nu meer dan twintig jaar verder en wat is ervan terechtgekomen? Wel eens op een ROC geweest met in totaal 30.000 leerlingen? Weliswaar verdeeld over 55 scholen, zoals dat het geval is bij de noodlijdende onderwijsgroep Amarantis, maar met een centrale organisatie. Managers zijn opgestaan en schitterende accommodaties gebouwd, maar het onderwijs is verwaarloosd. Dus weg met die grote scholengemeenschappen, weg met die managers en al de administratie daaromheen. Ik wil een directeur van een school die ook nog tijd heeft om een paar uur per week voor de klas te staan of in het praktijklokaal. Dat kan alleen als de bemoeizucht uit Den Haag met het onderwijs ophoudt. Dus breng het Ministerie van Onderwijs terug tot een derde van het huidige personeelsbestand. Dan hebben ze geen tijd meer voor het schrijven van beleidsnota’s die elkaar in hoog tempo opvolgen, en waarop scholen weer moeten reageren. De scholen kunnen dan zich weer inhoudelijk met het onderwijs bezighouden.

Op universitair en hbo-niveau zijn mens- en maatschappijstudies, naast economiestudies enorm in trek. Dat geldt ook meer en meer voor het mbo. Zitten we daar nu echt op te wachten? Natuurlijk niet, wat moeten we straks met al die werkloze jongelui? Laten ze techniek gaan studeren. Het FME meldt midden april op haar site dat ze blij is met de samenwerking in de aanpak van het tekort aan technici. Het gaat om het Masterplan Bèta & Technologie waarvan het kabinet de aanbevelingen grotendeels heeft overgenomen. Drie ministeries, het onderwijs en de industrie gaan samenwerken om de instroom en de kwaliteit van techniekopleidingen en het vasthouden van mensen in de techniek te bevorderen. Schitterende ideeën allemaal en heel veel gedragswetenschappers hebben er een leuke klus aan gehad, maar zal het enig effect resulteren? U raadt het al, ik heb er een hard hoofd in. Er is een veel betere oplossing voorhanden om het tekort aan technici op te heffen en het is zo simpel. Weg met het vmbo en terug naar het lbo en de Ambachtsschool. Zorg voor aantrekkelijke werkomstandigheden voor technici; een taak voor de bedrijven. Maar zorg vooral voor een aantrekkelijk salaris voor deze groep. Laat ze meer verdienen dan in de financiële dienstverlening. Betaal primaire arbeid dus beter dan secundaire arbeid. Dan moet u eens zien hoe het gaat met de instroom naar de technische opleidingen.

Lastechniek #6 verschijnt in juni 2012 Voor redactionele bijdragen en advertenties kunt u ons bellen 071 589 56 44 of e-mailen: [email protected] 47

RUBRIEK

mei 2012

Het NIL certificeert! Waarom certificeren?

Het certificaat van Vakbekwaamheid

Het vak lastechniek is voortdurend in beweging. Normen en regelgeving worden regelmatig gewijzigd, nieuwe materialen worden toegepast, er worden nieuwe lastechnieken ontwikkeld en er worden steeds hogere eisen gesteld aan het werk. Om als lasdeskundige zekerheid te verschaffen voor uzelf, maar ook voor uw opdrachtgevers, kunt u zich voor het specifieke vakgebied lastechniek laten certificeren. Het NIL is actief op het gebied van tal van certificeringen.

Het Certificaat van Vakbekwaamheid, vaak Persoonscertificaat genoemd, is een getuigschrift van een certificatie-instelling dat de houder van het certificaat heeft bewezen aan de vakbekwaamheidseisen te voldoen voor het betreffende beroepsprofiel. Het NIL certificeert volgens de EN ISO/IEC 17024: Conformiteitsbeoordeling - Algemene eisen voor instellingen die persoonscertificatie uitvoeren.

Handvaardigheidcertificaten Lasserkwalificatiecertificatie volgens: • NEN-EN 287-1 • NEN-EN-ISO 9606-2 t/m 5 • ASME BPV section IX • AWS D1.1 • NEN-EN 1418 • NEN-EN 13133

Productcertificatie • Lasmethodekwalificatie conform de NEN-EN-ISO 15614

Bedrijfscertificatie Kwaliteit is herkenbaar aan de hand van het procescertificaat en certificatiebeeldmerk. Het NIL is door EWF / IIW geautoriseerd als Authorised National Body for Company Certification (ANBCC) om deze taak uit te voeren in Nederland, op basis van de EN-ISO 3834. Daarnaast treedt het NIL ook op als ANBCC in België, natuurlijk met goedvinden van het BIL. • IIW certificaat volgens EN-ISO 3834

Erkenning van opleidingsinstelling voor nationale en internationale opleidingen

Kadercertificaten • • • • •

Laspraktijkingenieur (LPI) Middelbaar Lastechnicus (MLT) Lasspecialist (LS) Beoordelaar voor Lasserkwalificaties (BDL) Lascoördinator conform de EN 1090-2 (RWC EN-1090)

Nationaal • NIL Handvaardigheidopleidingen niveau 3 en 4 Internationaal • International Welding Engineer (IWE) • International Welding Technologist (IWT) • International Welding Specialist (IWS) • International Welding Practitioner (IWP) • International Welding Inspection for Personnel (IWIP B, S en C)

PED goedkeuringsverklaringen, NIL als art.13 instelling (aangewezen door Min. SZW) • Lasserkwalificatiecertificaten • Lasmethodekwalificaties

Naam: Pieter-Jan Van Hulle - Leeftijd: 23 jaar - Functie: Lasser, installateur en servicemonteur bij Packo Inox NV te Zedelgem (België) door Margriet Wennekes, fotografie Packo Inox, Zedelgem Klopt het dat je onlangs hebt meegedaan aan de selectiewedstrijden voor Euroskills 2012? “Ja, dat was op 11 februari bij VCL in Brussel. Daar kwamen verschillende lasprocessen aan bod: elektrodelassen, MAG en TIG. Ik heb daar een zilveren medaille gewonnen en ben dus net niet door de selectie gekomen voor deelname aan de Europese kampioenschappen. Helaas.” Welke opleiding heb je gevolgd? “Ik heb een driejarige lasopleiding gevolgd aan het Vrij Technisch Instituut (VTI) Brugge. Eerst heb ik gekozen voor de richting mechanica en daarna heb ik de specialisatie ‘fotolassen’ gevolgd, zoals dat wordt genoemd bij het VTI. Tijdens mijn opleiding maakte ik eerst kennis met de voornaamste lasprocessen: elektrodelassen (BMBE), TIGlassen en MIG/MAG-lassen. Ook het opbouwen van staalconstructies kwam aan bod. Tijdens de specialisatiejaren werd het laswerk gecontroleerd en beoordeeld volgens de Europese normen en dat leverde certificaten op.” Waarom heb je gekozen voor deze specialisatie? “Toen ik in de eerste jaren van mijn opleiding mechanica zat, kreeg ik naast draaien en frezen twee uur per week les in lassen. Dat sprak me meteen aan en ik scoorde goed in dat vak. Ook was er een grote werkzekerheid voor lassers, dat speelde ook een rol.” Wat maakt iemand tot een goede lasser? “Je hebt er een zekere aanleg voor nodig, maar je karakter is ook belangrijk. Als je snel tevreden bent word je nooit beter in je vak. Maar dat geldt eigenlijk voor alle beroepen en ook voor sporten. Ik heb zelf de drang om steeds beter te worden en streef altijd naar perfectie. Als ik een las leg moet die goed zijn.” Wat vind je zo mooi aan lassen? “Moeilijke vraag, hoe zal ik daar nu eens een deftig antwoord op formuleren? … Ik doe het echt graag. Het geeft mij ook veel voldoening om een constructie op te bouwen en een mooi eindresultaat te zien, of om te horen te krijgen dat een las is goedgekeurd.”

Hoe ben je bij Packo terechtgekomen? “Tijdens mijn opleiding heb ik op een aantal stageplaatsen gewerkt. Een daarvan was Packo. Ik was meteen onder de indruk van het mooie werk en de grote glimmende tanks die ik daar zag. Het was ook heel wat voor een jong iemand die nog niet veel van de industrie had gezien. Ik werk nu voor de afdeling Farmaceutische Industrie. We leveren veel maatwerk.” Op welke projecten kijk je met trots terug? “Nog niet zo lang geleden hebben we drie grote complexe machines gebouwd die onderdelen behandelen voor medisch gebruik. Eerst hebben we deze machines opgebouwd in het atelier. Daarna zijn we ze bij de klant in India gaan plaatsen. Het is een hele mooie installatie geworden.”

Wat zijn je plannen voor de toekomst? “Moest ik goud hebben gewonnen tijdens de selectiewedstrijden voor Euroskills, dan zou ik nu antwoorden dat ik Europees kampioen zou willen worden. Maar nee, ik denk dat ik voorlopig goed zit bij Packo en dat dit een goede plaats is om bij te leren. Nu ga ik voor kwaliteit.”

49

BRANCHES

ADVIES en CONSULTANCY

ADK Techniek Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 750 38 20 - F 078 750 38 21 E [email protected] I www.adktechniek.nl

mei 2012

AFZUIGINSTALLATIES en LUCHTBEHANDELING

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

INDUSTRIËLE GASSEN

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

AUTOMATISCHE LASHELMEN Exova B.V. Hofweg 5 - 3208 LE Spijkenisse T 0181 61 71 44 E [email protected] Kap. Nemostraat 12 - 7821 AC Emmen T 0591 61 85 55 E [email protected] I www.exova.com

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

Linde Gas Benelux B.V. Havenstraat 1 - 3115 HC Schiedam Postbus 78 - 3100 AB Schiedam T 010 246 14 70 - F 010 246 15 06 E [email protected]

Linde Gas Benelux B.V. Havenstraat 1 - 3115 HC Schiedam Postbus 78 - 3100 AB Schiedam T 010 246 14 70 - F 010 246 15 06 E [email protected] Valk Welding B.V. Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 691 70 11 - F 078 691 95 15 E [email protected] I www.valkwelding.com

Lincoln Electric Smitweld B.V. Nieuwe Dukenburgseweg 20 6534 AD Nijmegen Postbus 253 - 6500 AG Nijmegen T 024 352 29 11 - F 024 352 22 02 E [email protected] I www.lincolnelectric.nl

KEURINGEN Lorch Lastechniek B.V. Postbus 5 - 2200 AA Noordwijk T 071 362 56 27 - F 071 362 38 85 E [email protected] I www.lorch.eu

CHEMISCHE METAALOPPERVLAKTEBEHANDELING AIB-Vinçotte Nederland B.V. Takkebijsters 8 - 4817 BL Breda Postbus 6869 - 4802 HW Breda T 076 571 22 88 - F 076 587 47 60 E [email protected] I www.vincotte.nl Henkel Benelux Adhesive Technologies T +32 (0)2 421 25 59 F +32 (0)2 421 25 99 E [email protected] I www.henkel.nl Henkel is wereldmarktleider op het vlak van oplossingen voor lijmen, afdichten en oppervlaktebehandeling.

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

LASACCESSOIRES

Valk Welding B.V. Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 691 70 11 - F 078 691 95 15 E [email protected] I www.valkwelding.com

Welding Support Nederland Botterlaan 32 - 4484 RD Kortgene T 0113 302409 - F 0113 301740 E [email protected] I www.hsweldingsupport.nl Begeleiding, advies en training in lastechnische zaken.

Vecom Metal Treatment B.V. Mozartlaan 3 - 3144 NA Maassluis T 010 593 02 99 - F 010 593 02 23 E [email protected] I www.vecom.nl

LASAPPARATUUR EN ANDERE TOEBEHOREN

GEAUTOMATISEERD SNIJDEN

ATTC B.V. Fornheselaan 224 3734 GE Den Dolder T 030 225 95 00 - F 030 225 95 01 E [email protected] I www.attc-bv.eu Onze producten zijn: Slijtdelen voor snijprocessen: Plasma, Autogeen, Lasert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG, TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

50

LAS- EN SNIJTOORTSEN

LASTOORTSEN MIG en TIG

ATTC B.V. Fornheselaan 224 3734 GE Den Dolder T 030 225 95 00 - F 030 225 95 01 E [email protected] I www.attc-bv.eu Onze producten zijn: Slijtdelen voor snijprocessen: Plasma, Autogeen, Lasert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG, TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

ATTC B.V. Fornheselaan 224 3734 GE Den Dolder T 030 225 95 00 - F 030 225 95 01 E [email protected] I www.attc-bv.eu Onze producten zijn: Slijtdelen voor snijprocessen: Plasma, Autogeen, Lasert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG, TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

LASTOEVOEGMATERIALEN

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

Exova B.V. Hofweg 5 - 3208 LE Spijkenisse T 0181 61 71 44 E [email protected] Kap. Nemostraat 12 - 7821 AC Emmen T 0591 61 85 55 E [email protected] I www.exova.com

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

Valk Welding B.V. Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 691 70 11 - F 078 691 95 15 E [email protected] I www.valkwelding.com

MECHANISATIE EN AUTOMATISERING

ADK Techniek Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 750 38 20 - F 078 750 38 21 E [email protected] I www.adktechniek.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

Henkel Benelux Adhesive Technologies T +32 (0)2 421 25 59 F +32 (0)2 421 25 99 E [email protected] I www.henkel.nl Henkel is wereldmarktleider op het vlak van oplossingen voor lijmen, afdichten en oppervlaktebehandeling.

Lincoln Electric Smitweld B.V. Nieuwe Dukenburgseweg 20 6534 AD Nijmegen Postbus 253 - 6500 AG Nijmegen T 024 352 29 11 - F 024 352 22 02 E [email protected] I www.lincolnelectric.nl

De Groot Lasopleidingen B.V. Weidehek 24 - 4824 AS Breda T 076 541 07 20 - F 076 542 72 95 E [email protected] I www.lasopleidingen.nl Lastechnische opleidingen, advisering en certificering.

Hogeschool Utrecht, Centrum voor Natuur & Techniek en ROC Midden Nederland NIL erkende opleidingen voor alle niveau’s en processen. •

International Welding Engineer (IWE/ LPI)

•

International Welding Technologist (IWT/ MLT)

•

IWI-c erkenning door combinatie van IWE of IWT met Inspectie- en keuringstechnieken.

NDO/DO ONDERZOEK

Lastechnisch construeren, Workshop lasnormen, Lasopleidingen MIG/MAG, BMBE, TIG, Autogeen, Laskwalificalties/ certificeringen, SMLT.

Henkel Benelux Adhesive Technologies T +32 (0)2 421 25 59 F +32 (0)2 421 25 99 E [email protected] I www.henkel.nl Henkel is wereldmarktleider op het vlak van oplossingen voor lijmen, afdichten en oppervlaktebehandeling.

MANIPULATOREN EN MECHANISATIE Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

OPLEIDINGEN EN CURSUSSEN

•

Ook cursussen op gebied van Materialen, Procestechnologie, Onderhoud & Inspectie, Engineering, Bedrijfskunde (hbo, post-hbo en masterniveau).

LIJMEN

LASKWALIFICATIES/ CERTIFICERING Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

BRANCHES

mei 2012

ADK Techniek Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 750 38 20 - F 078 750 38 21 E [email protected] I www.adktechniek.nl

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

Exova B.V. Hofweg 5 - 3208 LE Spijkenisse T 0181 61 71 44 E [email protected] Kap. Nemostraat 12 - 7821 AC Emmen T 0591 61 85 55 E [email protected] I www.exova.com

Materiaal Metingen Testgroep B.V. MME Group Rietdekkerstraat 16 - Ridderkerk Postbus 4222 - 2980 GE Ridderkerk T 0180 48 28 28 - F 0180 46 22 40 E [email protected] I www.mme-group.com

ONDERZOEK

Exova B.V. Hofweg 5 - 3208 LE Spijkenisse T 0181 61 71 44 E [email protected] Kap. Nemostraat 12 - 7821 AC Emmen T 0591 61 85 55 E [email protected] I www.exova.com

Meer informatie CvNT Lenneke Kok T 088 481 88 88 E [email protected] I www.cvnt.nl Meer informatie ROC Sander Achterberg T 030 754 67 16 E [email protected] I www.rocmn.nl/bedrijven.nl

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

ORBITAAL EN APPARATUUR

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

51

BRANCHES

PLASMASNIJDEN

ATTC B.V. Fornheselaan 224 3734 GE Den Dolder T 030 225 95 00 - F 030 225 95 01 E [email protected] I www.attc-bv.eu Onze producten zijn: Slijtdelen voor snijprocessen: Plasma, Autogeen, Lasert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG, TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

ROBOTS EN ROBOTISERING

ADK Techniek Staalindustrieweg 15 Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 750 38 20 - F 078 750 38 21 E [email protected] I www.adktechniek.nl

mei 2012

SNIJDEN

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6b - 4824 AJ Breda Postbus 6902 - 4802 HX Breda T 076 541 00 80 - F 076 541 58 96 E [email protected] I www.alwn.nl

ATTC B.V. Fornheselaan 224 3734 GE Den Dolder T 030 225 95 00 - F 030 225 95 01 E [email protected] I www.attc-bv.eu Onze producten zijn: Slijtdelen voor snijprocessen: Plasma, Autogeen, Lasert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG, TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

VOORBEWERKINGSAPPARATUUR VOOR PIJP EN PLAAT

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord T 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09 E [email protected] I www.hetlashuis.nl Totaalpakket in lastechniek, opleidingen, training en consultancy

WARMTEBEHANDELING

Delta Heat Services B.V. Scheelhoekweg 2 - 3251 LZ Stellendam Postbus 52 - 3250 AB Stellendam T 0187 49 69 40 - F 0187 49 68 40 E [email protected] I www.delta-heat-services.nl • Elektrisch voorwarmen en gloeien • Inductie verwarmen • Stationaire gloeiovens • Mobiele gloeiovens • Uitdrogen beton / coatings • Verhuur / verkoop • Advisering

Gorinchem, 6, 7 en 8 november 2012 Dé week voor:

Openingstijden: 13.00 - 21.00 uur

© „ {‹‰…†~{Š}{x{zŒw„ Œ{ˆx„z„}‰Š{y~„{{„ © …„Šƒ…{Š„}ƒ{ŠŒw}{„…Š{„ © ‹Š‰‰{‚„}Œw„{„„‰ © y…„ŠwyŠŠ‹‰‰{„„z‹‰Šˆ{{„…„z{ˆ€‰ © y…„ŠwyŠƒ{Šw|„{ƒ{ˆ‰ © ~{Šd_bEX_b‰ƒ†…‰‹ƒ

Rolan Robotics B.V. De Corantijn 6 - 1689 AP Zwaag Postbus 135 - 1620 AC Hoorn T 0229 24 84 84 - F 0229 27 27 07 E [email protected] I www.rolan-robotics.nl

Valk Welding B.V. Staalindustrieweg 15, Postbus 60 - 2950 AB Alblasserdam T 078 691 70 11 - F 078 691 95 15 E [email protected] I www.valkwelding.com

Evenementen

HAL 52

HARDENBERG GORINCHEM VENRAY

Evenementenhal Gorinchem Franklinweg 2 4207 HZ Gorinchem T 0183 - 68 06 80 F 0183 - 68 06 00 I www.evenementenhal.nl E [email protected]

Ons evenement. UW MOMENT.

ITW WELDING PRODUCTS

Kennis en Passie voor Lassen ITW WELDING PRODUC PRODUCTS TS levert een uniek en volledig producten programma uit een aantal marktleidende merken. Het assortiment omvat lastoevoegmaterialen, lasmachines, accessoires en inductieve verwarming apparatuurr. Miller Mill er lasappar lasapparatuur atuur Miller is wereldwijd de marktleider op het gebied van lasapparatuurr. M Miller staat al meer dan 80 jaar garant voor uitstekende laseigenschappen, vooruitstrevende innovatieve lasboogprocessen en bovenal ultieme betrouwbaarheid! Zeer uitgebreid uitgebreid pakket pakket lastoevoegmaterialen lastoevoegmaterialen Keuze uit de vooraanstaande merken Elga, Hobart, McKay en Trimark biedt u de mogelijkheid het juiste lastoevoegmateriaal te selecteren voor elke specifieke toepassing variërend van hoogwaardige verbindingslassen tot reparatie en oplassen.

Vakkundige V akkundige a technische technische onder ondersteuning steuning s staat taat voor voor u klaar Onze diensten en producten zijn gebaseerd op “Quality and Know-How in Welding”. ITW Welding Products biedt u een bekwaam team van technische adviseurs. Zij kunnen u adviseren en begeleiden op het gebied van efficiënte procesen productkeuze, het ontwikkelen van lasprocedures, training en kwalificatie van lassers.

Geïnteresseerd Geïnteresseerd in onze mogelijkheden? Onze verkooporganisatie evenals zorgvuldig geselecteerde dealers met gedegen vakkennis staan voor u klaar voor ondersteuning en aanschaf van lasapparatuur en lastoevoegmaterialen. 444.. Tel. 0186 641 444 Bel ons op: Tel. Wij zijn u graag van dienst!

ITW W Welding elding Pr Products oducts BV Edisonstraat Edisons traat 10 NL-3261 LD Oud-Beijerland T +31 (0)186 641 444 F +31 (0)186 640 880

www.itw-welding.com www.itw-welding.com

FORTUNE F OR RTUNE 200 ITW Welding Products BV is onderdeel van Illinois Tool Works Inc. (ITW), met ongeveer 800 business units. ITW maakt deel uit van de “Fortune 200-lijst” van Amerikaanse beurs genoteerde ondernemingen.