Omgeving belangrijker voor geluk Ontwikkeling van Geluk in Nederland, 1-meting
november 2013
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 1
Copyright © 2013 Blauw Research bv Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Blauw Research. Dit rapport is geleverd onder de leveringsvoorwaarden van de MOA. All rights are reserved. Nothing from this report may be copied, saved in an authorised data bank or be made public in any form, whether it be electronically, mechanically or through photocopies without prior consent from Blauw Research. This report has been created following MOA conditions. Het Geluk van Nederland - 1-meting B16284 / november 2013
Pag. 2
Voorwoord
Leeswijzer
Blauw Research is door de Staatsloterij gevraagd om de state of mind van Nederland ten aanzien van geluk (en de ontwikkeling hierin) in kaart te brengen. In deze tweede meting is opnieuw gekeken naar wat geluk inhoudt, waar geluk door wordt gevoed en wat geld met geluk te maken heeft. Daarnaast is terug en vooruit gekeken. Wat waren geluksmomenten in 2013 en wat zijn de wensen en verwachtingen van Nederland voor 2014?
Verschillen in geslacht, leeftijd, opleiding en provincie worden niet in de grafieken getoond maar beschreven.
Wij hebben met veel plezier aan dit onderzoek gewerkt en wensen de Staatsloterij veel succes met de resultaten.
Rotterdam, november 2013
Wanneer gesproken wordt over jongeren dan worden hier Nederlanders onder verstaan die jonger dan 25 jaar zijn. Oudere Nederlanders zijn gedefinieerd als ouder dan 55 jaar. In dit rapport wordt gebruik gemaakt van de volgende markeringen: significant positief verschil (95%) indicatief positief verschil (90%) significant negatief verschil (95%) indicatief negatief verschil (90%)
Legenda Ter verduidelijking van de onderzoeksresultaten worden in dit rapport belangrijke of opmerkelijke resultaten toegelicht aan de hand van pictogrammen. Betekenis van de pictogrammen: Positieve bevinding
Opvallend resultaat
Aanvulling Blauw Research
Verschillen in geslacht
Verschillen in leeftijd
Projectteam: Marlies Kerklaan, Business Cell Manager Eveline de Wilt, Project Manager
Verschillen tussen provincies
Blauw Research Weena 125 3013 CK Rotterdam Tel: 010-4000900 www.blauw.com Contactpersonen: Marlies Kerklaan, [email protected] Eveline de Wilt, [email protected] Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 3
Inhoudsopgave 1 Kort & Krachtig 1.1 Achtergrond & onderzoeksdoelstelling 1.2 Conclusies
5 6 7
2 Wat is geluk? 2.1 Huidig geluk en emoties in geluk 2.2 Bijdrage aan geluk 2.3 Meest gelukkige Nederlander 2.4 ‘s Nachts wakker liggen 2.5 Meest gelukkige dagdeel
9 10 11 12 13 14
3 Geld, winnen en geluk 3.1 Belang geld in geluk 3.2 Delen geldprijzen 3.3 Deelname loterijen
15 16 17 18
4 De ontwikkeling van geluk 4.1 Ontwikkeling algemeen geluk 4.2 Ontwikkeling persoonlijk geluk 4.3 Rapportcijfer 2012 / 2013 4.4 Ontwikkeling geluk 2013
19 20 21 22 23
5 Terugkijken en vooruitblikken 5.1 Geluksmomenten 2013 5.2 Persoonlijke wensen en verwachtingen 2014 5.3 Algemene wensen 2014 5.4 Algemene verwachtingen 2014 5.5 Sportprestaties 2014 5.6 Nieuwjaarswens
24 25 26 27 28 29 30
Het Geluk van Nederland - 1-meting
Bijlage Verantwoording
31
Bijlage Achtergrondgegevens
32
B16284 / november 2013
Pag. 4
Hoofdstuk 1: Kort & Krachtig
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 5
1 1.1
Kort & Krachtig Achtergrond & onderzoeksdoelstelling
Achtergrond De Staatsloterij heeft in juli 2013 haar strategie aangepast. Het uitgangspunt is dat het winnen van geldprijzen voor een geluksgevoel zorgt. In dit kader wil de Staatsloterij gezien worden als een expert op het gebied van geluk. Om deze expertise te kunnen claimen ontwikkelt de Staatsloterij een onderzoeksbarometer (de zogenaamde Geluksindex) die de state of mind ten aanzien van geluk van de Nederlander in kaart brengt. Onderzoeksdoelstelling Primair doel van dit onderzoek is het verkrijgen van inzicht (in de ontwikkeling van) de state of mind van Nederland ten aanzien van geluk. Met de verkregen inzichten wil de Staatsloterij zich profileren als een expert op het gebied van geluk. Doelgroep Om te bepalen hoe het ervoor staat met het Geluk van Nederland is een eerste onderzoek (0-meting) uitgevoerd onder een representatieve groep Nederlanders van 18 jaar en ouder (n=2485) in juni 2013. Dit rapport beschrijft de resultaten van het tweede onderzoek (1meting). Ook aan dit onderzoek heeft een representatieve groep Nederlanders van 18 jaar en ouder deelgenomen (n=2410).
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 6
Nederlanders worden steeds gelukkiger Een derde (33%) van de Nederlanders geeft aan in 2013 gelukkiger te zijn geworden dan dat zij in 2012 waren. De helft (54%) is net zo gelukkig gebleven. Meer dan de helft werd gelukkig van de warme zomer (58%) en een op de vijf (21%) werd gelukkig van de troonswisseling. Qua persoonlijke gebeurtenissen werden Nederlanders vooral gelukkiger door het vinden van een nieuwe partner (6%) of het vinden van een nieuwe baan (4%).
1 1.2
Kort & Krachtig Conclusies
Men is optimistisch over 2014 als het gaat om geluk Vooruitkijkend verwachten bijna vier op de tien Nederlanders (39%) dat 2014 voor hen een beter jaar wordt dan 2013. Slechts één op de tien (8%) verwacht een slechter jaar. Nederlanders zoeken hun geluk vooral in een betere gezondheid. De helft (50%) is van plan om in 2014 de gezondheid te verbeteren. De ambities op sportgebied zijn daarnaast ook groot; één op de vijf (21%) Nederlanders is van plan om een sportprestatie te leveren die nog nooit eerder is geleverd. 2014 wordt politiek-economisch een slecht jaar, maar op sportgebied een hoogtepunt Slechts één op de vijf (20%) Nederlanders verwacht dat in 2014 de crisis voorbij gaat. Daarnaast verwacht één op de tien (12%) een politiek stabiel jaar in Nederland. 2014 wordt op het gebied van sport wel een zeer succesvol jaar. Vier van de tien (43%) Nederlanders verwachten een jaar met veel sportieve hoogtepunten voor Nederland. Nederlanders verwachten gemiddeld 12 medailles op de Olympische Winterspelen in Sotsji en bijna een kwart (23%) verwacht dat Nederland wereldkampioen voetbal wordt. Ook een hele andere wedstrijd (het Eurovisie Songfestival) wordt gewonnen volgens één op de tien Nederlanders (9%). Als Nederlanders gevraagd wordt te kiezen tussen een warme zomer of een Elfstedentocht in 2014, dan gaat het overgrote deel toch voor de warme zomer (78%) in plaats van het sportieve evenement (22%). Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 7
Nederlander haalt minder geluk uit geld, luxe en persoonlijk succes Het geluk van Nederland is in juni (0-meting) en in oktober (1-meting) 2013 in kaart gebracht. In de vier maanden tussen beide meetmomenten is Nederland niet gelukkiger of ongelukkiger geworden. Nog steeds zegt driekwart (76%) van de Nederlanders (zeer) gelukkig te zijn. Echter in de pijlers van geluk is een duidelijke verandering zichtbaar. Geluk zit voor minder Nederlanders in geld, luxe en persoonlijk succes (op het gebied van werk of sport). De nabije omgeving is daarentegen juist belangrijker geworden.
1 1.2
Kort & Krachtig Conclusies
Nederlanders omschrijven geluk vaker als verbondenheid en dankbaarheid; een indicatie voor een belangrijkere rol die de nabije omgeving speelt als het gaat om geluk. Het aandeel Nederlanders dat wakker ligt van werkgerelateerde problemen is afgenomen. Nederlanders turen daarentegen vaker naar het slaapkamerplafond vanwege zorgen over de gezondheid van de partner en/of kinderen. Daarbij is het aandeel Nederlanders dat de avond (die meestal wordt doorgebracht in de nabijheid van het gezin, familie en/of vrienden) aanwijst als het dagdeel waarop ze het meest gelukkig zijn gestegen. Iets minder dan de helft van de Nederlanders vindt geld (zeer) belangrijk voor hun geluk; een lichte afname ten opzichte van vier maanden geleden. Nederlanders noemen nu ook minder redenen waarom geld gelukkig zou maken. Daarnaast wordt een eventuele (grote) geldprijs vaker onzelfzuchtig gedeeld met vrienden, familie en het gezin. Een kleiner aandeel behoudt het grootste aandeel van de geldprijs zelf.
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 8
Hoofdstuk 2: Wat is geluk?
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 9
Driekwart van de Nederlanders is (zeer) gelukkig. Het geluksgevoel staat vaker voor dankbaarheid en verbondenheid. Huidig geluk
2
Wat is geluk?
2.1 Huidig geluk en emoties in geluk
Emoties in geluk
100% 17% 15%
dankbaar 90%
15% 15%
vrijheid
34%
34%
80%
75%
70%
is (zeer) gelukkig
60%
13% 15%
ontspanning
15% 11% 11%
vreugde
10% 8%
vredig
50% 42%
Voor Utrechtenaren staat geluk bovengemiddeld vaak voor dankbaarheid (25% vs. 17% gemiddeld). Voor NoordHollanders staat geluk bovengemiddeld vaak voor vrijheid (20% vs. 15% gemiddeld).
12%
vrolijkheid
41% 9% 7%
verbonden
40%
4% 4%
trots
30%
3% 3%
succesvol zijn 20% 16%
16%
6%
7%
juni 2013 (n=2485)
oktober 2013 (n=2410)
1% 1%
gezondheid
10%
0% 0%
tevreden
Vraagstelling: Hoe gelukkig bent u momenteel? Verplaats het schuifje hieronder tot deze aangeeft hoe gelukkig u momenteel bent.
0%
zeer ongelukkig ongelukkig niet ongelukkig, niet gelukkig gelukkig zeer gelukkig Het Geluk van Nederland - 1-meting
Mannen (36%) zijn vaker dan vrouwen (32%) zeer gelukkig. Voor mannen staat geluk vaker dan voor vrouwen voor vrijheid en succesvol zijn. Voor vrouwen staat geluk vaker voor dankbaar en vreugde.
3% 3%
anders
2% 2%
weet niet 0%
5%
oktober 2013 (n=2410) B16284 / november 2013
10%
15%
20%
Vraagstelling: Welke van de onderstaande gevoelens geeft geluk voor u het beste weer?
juni 2013 (n=2485) Pag. 10
(Overdadige) luxe en het leveren van prestaties dragen minder bij aan geluk. Bijdrage aan geluk
94%
een goede gezondheid
5%
90% 83%
15%
mijn geluk delen met familie en vrienden
82%
15%
stilstaan bij datgene wat je hebt
79%
een etentje met familie en/of vrienden
76%
8%
84%
14%
82%
15%
78%
18% 6%
66%
een wandeling in de natuur
91%
17%
71%
2.2 Bijdrage aan geluk
94%
9%
je familie en/of vrienden helpen
plezier maken met mijn kinderen
19%
75%
20%
18% 11%
70%
18% 12%
25%
66%
25% 8%
9%
iets nieuws leren
58%
die lang gewenste aankoop doen
55%
34%
11%
de deur openhouden voor iemand
53%
39%
8%
36%
6%
58%
35%
51%
35%
53%
7% 14%
39%
8%
48%
34%
18%
46%
33%
de glimlach van een verko(o)p(st)er
45%
39%
16%
44%
41%
fantaseren over het maken van die verre reis
43%
31%
26%
40%
33%
27%
een goed boek
43%
31%
26%
43%
30%
27%
succes op mijn werk behalen
ervoor zorgen dat de zwakkeren in de wereld het beter krijgen
41%
nadenken over je droomhuis
39%
sporten
33% 32%
geld uitgeven
28%
50% 33%
23% 44%
25% 22%
20% 40% 60% 80% 100% 0%
niet veel, maar ook niet weinig
33% 40% 50% 31% 40%
14% 30% 34% 28% 25%
47% 60%
B16284 / november 2013
Jongeren lijken meer materialistisch dan ouderen; voor hen draagt het doen van de lang gewenste aankoop (72%) of geld uitgeven (39%) vaker bij aan hun geluk dan voor ouderen. Voor ouderen zit geluk vaker in de ‘kleine’ dingen zoals de glimlach van de verko(o)p(st)er (52%) of het open houden van de deur voor iemand (62%).
15%
80% 100%
(zeer) weinig n=2485
Het Geluk van Nederland - 1-meting
20%
37%
Voor mannen draagt sporten vaker bij aan geluk dan voor vrouwen (38% vs. 28%).
21%
43%
33%
28%
41%
0%
43%
31%
31%
24%
16% 26%
34%
vrijwilligerswerk doen
succes in mijn sport behalen
(zeer) veel
35%
44% 35%
Wat is geluk?
oktober 2013
juni 2013
de liefde voelen van de mensen om mij heen
2
n=2410
Vraagstelling: Geluk kan in verschillende dingen zitten. Hieronder staat een aantal zaken waarvan mensen hebben aangegeven gelukkig te worden. Wilt u aangeven in hoeverre elk punt bijdraagt aan uw eigen geluk? Pag. 11
De gelukkigste Nederlanders wonen samen, hebben een inkomen van twee keer modaal of meer en spelen bovengemiddeld vaak mee in loterijen (zij schatten hun kansen vaker positief in).
2
Wat is geluk?
2.3 Meest gelukkige Nederlander
Zeer gelukkige Nederlanders bevinden zich bovengemiddeld vaak in de volgende groepen:
34% is zeer gelukkig
Demographics • Nederlandse mannen (36% zeer gelukkig) • Nederlanders van 55 jaar of ouder (37% zeer gelukkig) • Nederlanders met een partner (40% zeer gelukkig) • Nederlanders die samen wonen met of zonder kinderen (39% en 42% zeer gelukkig) • Nederlanders die vrijwilligerswerk doen (40% zeer gelukkig) Geld • Nederlanders met een inkomen van twee keer modaal of meer (48% zeer gelukkig) • Nederlanders waarvoor geld onbelangrijk is voor geluk (42% zeer gelukkig) • Nederlanders die vaker dan gemiddeld meespelen in loterijen (38% zeer gelukkig) Definitie geluk • Nederlanders die geluk zien als verbondenheid of dankbaarheid (44% en 41% zeer gelukkig)
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 12
Gezondheid (van partner en kinderen) zorgt vaker voor slapeloze nachten, werkgerelateerde problemen juist minder vaak.
2
Wat is geluk?
2.4 ‘s nachts wakker liggen
Wakker liggen van 33% 35%
zorgen om geld de gezondheid van mijn partner en/of kinderen
26% 25% 26%
mijn gezondheid
ruzie in mijn gezin de verslechterende economie de gezondheid van mijn ouders
werkgerelateerde problemen drukte op mijn werk ruzie in mijn vriendenkring drukte in mijn huishouden criminaliteit 5% 5%
terrorisme 1% 2% 0% 1%
het rapport van mijn kinderen
school/studie
5% 4%
anders
23% 22%
ik lig nergens wakker van 3% 2%
weet niet
0% Het Geluk van Nederland - 1-meting
Utrechtenaren liggen het vaakst wakker. Van hen ligt 15% nooit wakker tegenover 23% van alle Nederlanders.
17% 17% 16% 16% 15% 17% 14% 15% 14% 16% 11% 12% 10% 10% 8% 9% 8% 9%
ruzie in mijn familie
oktober 2013 (n=2410)
30%
Ouderen hebben over het algemeen een betere nachtrust dan jongeren. Zij liggen vaker nergens wakker van (28% vs. 18%).
10%
20% 30% juni 2013 (n=2485) B16284 / november 2013
40%
Vraagstelling: En waar ligt u ’s nacht van wakker? Het gaat dan niet om praktische zaken zoals lawaai van buiten of een snurkende partner. Meerdere antwoorden mogelijk. Pag. 13
Steeds meer Nederlanders zijn ‘s avonds (in het bijzijn van vrienden en familie) het meest gelukkig.
2
Wat is geluk?
2.5 Meest gelukkige dagdeel
Voor mannen is de avond vaker het meest gelukkige dagdeel dan voor vrouwen (57% vs. 49%).
Jongeren zijn ‘s avonds relatief vaak gelukkig (59% vs. 53% gemiddeld), ouderen juist ‘s ochtends (24% vs. 18% gemiddeld).
Gelukkig zijn per dagdeel 53%
’s avonds
49% 25%
‘s middags
25% 18%
’s ochtends
‘s nachts
22% 4% 4%
0% 20% oktober 2013 (n=2410)
40% 60% juni 2013 (n=2485)
Vraagstelling: Op welk moment van de dag bent u het meest gelukkig? Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 14
Hoofdstuk 3: Geld, winnen en geluk
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 15
Minder Nederlanders zijn van mening dat geld zeer belangrijk is voor hun geluk. Belang geld in geluk 100%
45%
ik het kan sparen
42%
90%
42%
44%
70%
39%
ik er iemand mee kan helpen
52%
80%
49%
47% 36%
ik er iemand blij mee maak
60%
ik er mijn partner mee kan verrassen
50%
ik alles kan kopen wat mijn hartje begeerd
40%
42%
42%
43%
3.1 Belang geld in geluk
Het aandeel dat geld heeft in het geluk van Nederlanders is afgenomen. Nederlanders noemen minder verschillende redenen als hen wordt gevraagd wanneer geld gelukkig maakt. Uitzondering is de reden ‘sparen’; deze reden wordt juist vaker genoemd. Het belang van geld in geluk neemt af naarmate men ouder wordt. Voor 66% van de jongeren is geld (zeer) belangrijk voor hun geluk, voor ouderen is dit slechts 39%.
32% 38% 28% 30% 14%
ik het aan een goed doel geef
30%
Geld, winnen en geluk
Redenen wanneer geld gelukkig maakt
7%
8%
3
19% 4%
ik het over de balk kan smijten
6%
20%
3%
ik er in kan zwemmen
5%
10% 5%
6%
juni 2013 (n=2485)
oktober 2013 (n=2410)
16%
anders
Vraagstelling: In hoeverre is geld belangrijk voor uw geluk?
11%
0% 5%
weet niet zeer onbelangrijk onbelangrijk niet belangrijk, maar ook niet onbelangrijk belangrijk zeer belangrijk Het Geluk van Nederland - 1-meting
7% 0%
oktober 2013 (n=2410) B16284 / november 2013
20%
40%
60%
Vraagstelling: Geld maakt gelukkig wanneer...? Meerdere antwoorden mogelijk.
juni 2013 (n=2485) Pag. 16
Geldprijzen worden vaker gedeeld met de naaste omgeving (vrienden, familie en het gezin).
3
Geld, winnen en geluk
3.2 Delen geldprijzen
Verdeling geldprijs (€100.000) 46% gezin 43%
De deelnemers aan het onderzoek konden een fictieve geldprijs van €100.000 besteden aan wie of wat ze wilden. Jongeren besteden een groter deel van een gewonnen geldprijs aan zichzelf (46% vs. 32% gemiddeld). Opvallend is ook dat jongeren een groter deel van de geldprijs besteden aan vrienden (6% vs. 4% gemiddeld).
32% mezelf 38%
12% familie 10%
4% liefdadigheidsinstelling 4%
4% vrienden 3% Vraagstelling: Stel, u wint €100.000 en bent vrij met dit bedrag te doen en laten wat u wilt.
1%
buren 0% 0%
10%
oktober 2013 (n=2410) Het Geluk van Nederland - 1-meting
20%
30%
40%
50%
Aan wie zou u dit bedrag besteden? Vul hieronder per categorie het bedrag in dat u hieraan wilt besteden.
juni 2013 (n=834) B16284 / november 2013
Pag. 17
3
De populariteit van kraskaarten is gedaald.
Geld, winnen en geluk
3.3 Deelname loterijen
Meespelen loterijen 49% 51%
Staatsloterij 32% 33%
Nationale Postcode Loterij
Deelname loterij 2014
13% 14%
Lotto 7% 14% 31%
8% 9%
Vriendenloterij
31%
8% 12%
Krasloterij
17%
6% 6%
Miljoenenspel
geen deelname
1 deelname
2-5 deelnames
6-12 deelnames
meer dan 12 deelnames
n=2410
Toto
2% 3%
Lucky Day
2% 3%
Euro Jackpot
2% 2%
Vraagstelling: Hoe vaak verwacht u in 2014 deel te nemen aan een loterij waarbij u geldprijzen kunt winnen?
1% 1%
anders
29% 29%
geen van bovenstaande 0% oktober 2013 (n=2410) Het Geluk van Nederland - 1-meting
Hoe ouder men wordt, hoe vaker men verwacht deel te nemen aan loterijen in 2014; 74% van de ouderen verwacht aan een loterij deel te nemen in 2014 tegenover 55% van de jongeren. Ook op dit moment spelen ouderen vaker dan jongeren mee in loterijen.
9% 10%
BankGiro Loterij
Mannen nemen vaker deel aan loterijen dan vrouwen (vooral Staatsloterij, Lotto en Toto). Ook voor 2014 geldt dat mannen vaker verwachten dat zij gaan deelnemen aan een loterij dan vrouwen (72% vs. 65%).
B16284 / november 2013
20%
40% juni 2013 (n=2485)
60%
Vraagstelling: Met welke loterijen heeft u de afgelopen 12 maanden meegespeeld? Meerdere antwoorden mogelijk. Pag. 18
Hoofdstuk 4: De ontwikkeling van geluk
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 19
Eén op de vijf Nederlanders ongelukkiger worden dan zijzelf.
verwacht
Geluk huidige vs. vorige generatie
dat
hun
kinderen
Geluk volgende vs. huidige generatie
23%
58%
16%
oktober 2013 (n=2410)
15%
62%
20%
juni 2013 (n=2485)
22%
60%
13%
juni 2013 (n=2485)
13%
64%
19%
100%
De ontwikkeling van geluk
4.1 Ontwikkeling algemeen geluk
Over het algemeen bestaat vanaf de tweede wereldoorlog in Nederland de opinie dat de volgende generatie het beter krijgt dan de vorige. Dit idee lijkt te veranderen. De resultaten van dit onderzoek laten zien het aandeel Nederlanders dat verwacht dat de volgende generatie gelukkiger zal worden kleiner is dan het aandeel dat verwacht dat hun kinderen ongelukkiger worden.
oktober 2013 (n=2410)
0% 20% 40% 60% 80% veel gelukkiger gelukkiger niet gelukkiger, maar ook niet ongelukkiger ongelukkiger veel ongelukkiger
4
0% 20% 40% 60% 80% veel gelukkiger gelukkiger niet gelukkiger, maar ook niet ongelukkiger ongelukkiger veel ongelukkiger
100%
Vraagstelling: In hoeverre verwacht u dat de volgende generatie gelukkiger zal zijn dan uw generatie? Vraagstelling: In hoeverre verwacht u dat uw generatie gelukkiger is dan de vorige generatie? Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 20
Een groter aandeel Nederlanders voelt zich gelukkiger ten opzichte van vijf jaar geleden.
4
De ontwikkeling van geluk
4.2 Ontwikkeling persoonlijk geluk
Nagenoeg alle Nederlanders verwachten over vijf jaar nog net zo gelukkig of gelukkiger te zijn dan dat ze nu zijn.
Ontwikkeling geluk afgelopen 5 jaar oktober 2013 (n=2410)
8%
juni 2013 (n=2485)
8%
34%
30%
40%
45%
0% 20% 40% 60% 80% zeker gelukkiger gelukkiger niet gelukkiger, maar ook niet ongelukkiger ongelukkiger zeker ongelukkiger
Ontwikkeling geluk komende 5 jaar 15%
oktober 2013 7% (n=2410)
35%
55%
15%
juni 2013 (n=2485)
34%
55%
100%
8%
0% 20% 40% 60% 80% zeker gelukkiger gelukkiger niet gelukkiger, maar ook niet ongelukkiger ongelukkiger zeker ongelukkiger
100%
Vraagstelling: Bent u op dit moment gelukkiger of ongelukkiger ten opzichte van vijf jaar geleden? Vraagstelling: Verwacht u over vijf ongelukkiger te zijn? Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
jaar
gelukkiger
of
Pag. 21
4
2013 krijgt vaker een hoog rapportcijfer dan 2012.
De ontwikkeling van geluk
4.3 Rapportcijfer 2012 / 2013
gemiddelde
Rapportcijfer
Verschil rapportcijfers Rapportcijfer 2013
18%
Rapportcijfer 2012
49%
18%
0%
32%
53%
20%
onvoldoende (1-5)
voldoende (6-7)
Toelichting lager cijfer
2012 was een beter jaar: • kind/kleinkind geboren • baan nog niet verloren 2013 is een slechter jaar: • baan verloren • crisis • gezondheidsproblemen • overlijden in omgeving
40%
6,7
6,6
27%
60%
80%
goed (8-10)
weet niet
Rapportcijfer 2013 hoger
31%
Rapportcijfer 2012/2013 gelijk
42%
Rapportcijfer 2013 lager
27%
100% n=2410
Toelichting hoger cijfer
Jongeren geven gemiddeld het hoogste rapportcijfer; 7,0. Nederlanders tussen de 45 en 54 jaar geven gemiddeld het laagste rapportcijfer; 6,3.
2012 was slechter jaar: • baan verloren • overlijden in omgeving 2013 is een beter jaar: • nieuwe baan • nieuwe partner • betere gezondheid • kind/kleinkind geboren
Vraagstelling: De laatste maanden van 2013 zijn aangebroken. Aan het einde van het jaar blikt men vaak terug op het afgelopen jaar en kijkt men vooruit naar het volgende jaar. Welk rapportcijfer geeft u 2013? En welk rapportcijfer zou u 2012 geven? Geef een cijfer van 1 tot en met 10.
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 22
4
Een derde van de Nederlanders is in 2013 gelukkiger geworden.
De ontwikkeling van geluk
4.4 Ontwikkeling geluk 2013
Hoe ouder men is, hoe minder vaak men gelukkiger is geworden in het afgelopen jaar; 53% van de jongeren is gelukkiger geworden in 2013 tegenover 21% van de ouderen.
Ontwikkeling geluk 2012 vs. 2013 28% 54% 5% 11%
zeker gelukkiger gelukkiger niet gelukkiger, maar ook niet ongelukkiger ongelukkiger zeker ongelukkiger
n=2410
Vraagstelling: In hoeverre bent u gelukkiger geworden in 2013 ten opzichte van 2012? Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 23
Hoofdstuk 5: Terugkijken en vooruitblikken
Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Pag. 24
Bijna zes van de tien Nederlanders werden gelukkig van de warme zomer.
verliefd werd
11%
een nieuwe baan vond
de warme zomer
5%
op vakantie was
5%
kinderen kreeg
4%
kleinkinderen kreeg
3%
op mezelf ging wonen
3%
goede gezondheid
3%
mijn huis kocht
2%
mijn eerste auto kocht
2%
mijn rijbewijs behaalde
2%
trouwde
1%
een grote prijs won
0%
50% Had een persoonlijk geluksmoment in 2013
troonswisseling waarbij Willem-Alexander werd gekroond tot koning
21%
wereldkampioenschap van Epke Zonderland
15%
landskampioenschap van Ajax
9%
het toursucces van Bauke Mollema
6%
inhuldiging van de nieuwe Paus Franciscus
4%
Vraagstelling: Wat was uw persoonlijke geluksmoment van 2013? Toen ik... geen van bovenstaande
23%
weet niet anders
Vraagstelling: Aan het einde van het jaar zien we in de nieuwsoverzichten de hoogte- en dieptepunten van het afgelopen jaar voorbijkomen.
4%
50% 0%
20%
40%
0%
60%
20%
40%
60%
80% n=2410
n=1194 Het Geluk van Nederland - 1-meting
5.1 Geluksmomenten 2013
Hoe ouder men is, hoe minder vaak men een persoonlijk geluksmoment heeft ervaren in 2013; 78% van de jongeren ervoer een geluksmoment in 2013 tegenover 38% van de ouderen.
58%
8%
mijn diploma haalde
Terugkijken en vooruitblikken
Gelukkige nieuwsfeiten
Persoonlijk geluksmoment Toen ik…
5
B16284 / november 2013
Als u nu terugkijkt op 2013, van welke nieuwsfeiten werd u dan gelukkig? Meerdere antwoorden mogelijk. Pag. 25
De wensen voor 2014 zijn voornamelijk geld gerelateerd (een grote prijs winnen en een nieuwe baan vinden).
5
Terugkijken en vooruitblikken
5.2 Persoonlijke wensen en verwachtingen 2014
Wensen / verwachtingen 2014 een grote prijs winnen een nieuwe baan vinden
13%
verliefd worden
diploma halen een wereldreis met het hele gezin
2%
16%
9%
2%
huis kopen
Voor mannen is een grote prijs winnen vaker een wens voor 2014 dan voor vrouwen (29% vs. 25%).
10%
7%
goede gezondheid
7% 5% 6% 5% 6%
5% 3% 4% 4% 4% 3% 3% 2% 1% 1%
kinderen krijgen mijn rijbewijs halen trouwen mijn eerste auto kopen verhuizen anders
Vraagstelling: In de volgende vragen kijken we vooruit naar 2014.
17%
10% 15%
geen van bovenstaande
31%
10%
weet niet 0% wensen 2014 Het Geluk van Nederland - 1-meting
27%
10%
5%
10%
Wat zijn uw persoonlijke wensen voor 2014? Meerdere antwoorden mogelijk.
21% 15%
20%
25%
verwachtingen 2014 B16284 / november 2013
30%
35%
n=2410
Vraagstelling: Wat verwacht u in 2014? Meerdere antwoorden mogelijk. Pag. 26
5
Nederlanders willen het liefst opnieuw een warme zomer in 2014.
Terugkijken en vooruitblikken
5.3 Algemene wensen 2014
Gebeurtenis meest wenselijk
warme zomer
Nederland wereldkampioen voetbal
Prijsverlaging in openbaar vervoer
78%
Elfstedentocht
22%
63%
37%
58%
42%
Olympisch goud op de winterspelen voor Nederland
Nederland file vrij
n=2410 Het Geluk van Nederland - 1-meting
B16284 / november 2013
Mannen willen vaker dat Nederland wereldkampioen voetbal wordt dan vrouwen (69% vs. 58%). Mannen willen ook vaker dan vrouwen een filevrij Nederland (47% vs. 37%).
Vraagstelling: Hieronder staan enkele gebeurtenissen en situaties die zich (kunnen) voordoen in 2014. Stel u moet een keuze tussen één van beide opties, wat wenst u Nederland toe in 2014? Pag. 27
2014 wordt een jaar met veel sportieve hoogtepunten. Echter, de crisis houdt aan en de Nederlandse politiek blijft roerig.
5
Terugkijken en vooruitblikken
5.4 Algemene verwachtingen 2014
persoonlijk
Verwachtingen 2014 In 2014 wil ik mijn gezondheid verbeteren door iets te doen wat ik in 2013 niet heb gedaan.
9%
40%
2014 wordt voor mij persoonlijk een beter jaar dan 2013.
34%
In 2014 wil ik een sportieve prestatie leveren die ik nog niet eerder heb geleverd.
maatschappelijk
18%
In 2014 komt er een doorbraak in de vredesonderhandelingen in het Midden-Oosten.
12%
2014 wordt politiek een stabiel jaar in Nederland.
10%
0%
Het Geluk van Nederland - 1-meting
mee eens
32%
39%
In 2014 is de economische crisis voorbij voor Nederland.
17%
49%
7%
35%
44%
10%
33%
37%
niet mee eens, niet mee oneens
6%
30%
34%
20%
14%
53%
17%
2014 is het jaar met veel sportieve hoogtepunten voor Nederland.
zeer mee eens
31%
39%
40% mee oneens B16284 / november 2013
60%
Mannen zijn optimistischer dan vrouwen. Zo verwachten mannen vaker dan vrouwen dat in 2014 de economische crisis voorbij is voor Nederland (24% vs. 17%). Ook verwachten mannen vaker een jaar met veel sportieve hoogtepunten (46% vs. 40%) en een politiek stabiel jaar (14% vs. 10%).
9%
12%
80%
zeer mee oneens
100% n=2410
Vraagstelling: Hieronder staat een aantal stellingen. Kunt u aangeven in welke mate u het eens bent met deze stellingen? Pag. 28
Nederland wordt wereldkampioen voetbal en wint 12 medailles op de winterspelen van Sotsji. Wereldkampioenschap voetbal Nederland
Aantal medailles Winterspelen
5
Terugkijken en vooruitblikken
5.5 Sportprestaties 2014
gemiddeld
23%
Brazilië
17%
22%
Duitsland
21%
14%
Spanje
6%
6%
Argentinië
12
7%
4%
Italië
11%
2%
Frankrijk
1%
Engeland
1%
anders
1%
38%
weet niet
26% 0%
5%
10%
15%
20%
25%
30% n=2410
Landskampioenschap voetbal Ajax
28%
PSV
13%
Feyenoord
9%
FC Twente
8%
AZ
2%
Vitesse
1%
sc Heerenveen
1%
anders
2%
weet niet
36% 0%
10%
20%
30%
40%
0-5 medailles
6-10 medailles
11-15 medailles
16-20 medailles
meer dan 20 medailles
weet niet
Winnaar Songfestival Nederland Zweden Verenigd Koninkrijk Noorwegen Estland Letland Ierland Denemarken Duitsland IJsland anders weet niet
9% 6% 5% 5% 4% 4% 4% 3% 3% 3% 2%
Vraagstelling: Welk land wordt volgens u wereldkampioen voetbal in 2014? 52%
0%
10%
Vraagstelling: 2014 is een sportjaar, waarin veel grote sportevenementen plaatsvinden. De volgende vragen gaan over uw verwachtingen voor 2014 op dit gebied. Welke club denkt u dat landskampioen voetbal wordt in 2014? Vraagstelling: Hoeveel medailles gaat Nederland denkt u winnen op de Olympische Winterspelen in Sotsji 2014?
20%
30%
n=2410 Het Geluk van Nederland - 1-meting
n=2410
40%
50%
60%
n=2410 B16284 / november 2013
Vraagstelling: Welk land wint volgens songfestival in 2014?
u
het
Eurovisie
Pag. 29
Nederlanders sturen het liefst een nieuwjaarskaartje naar president Obama en staan het liefst in de schoenen van Koningin Maxima.
5
Terugkijken en vooruitblikken
5.6 Nieuwjaarswens
Eindejaarskaartje bekend persoon 8%
12%
6%
13%
22%
Boodschap voor de wereld…
37%
(meest genoemd) President Obama
Daila Lama
Bruce Springsteen
Mark Rutte
Justin Bieber
anders n=2410
weet niet
Een dag in de schoenen van… Koningin Maxima
10%
Linda de Mol
Wereldvrede Gezondheid Minder armoede Respect voor elkaar
9%
Robin van Persie
9%
Mark Rutte
7%
Koning Willem Alexander
6%
Sven Kramer
4%
Ali B
3%
Marianne Vos
3%
anders
Vraagstelling: Stel, u stuurt aan het einde van dit jaar een nieuwjaarskaartje naar een internationaal bekend persoon. Naar wie zou u dit kaartje sturen?
6%
geen van bovenstaande
42% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
n=2410 Het Geluk van Nederland - 1-meting
President Obama
Vraagstelling: Als u in 2014 een dag in de schoenen van een bekende Nederlander zou kunnen staan, van welke BN’er zou dit zijn? B16284 / november 2013
Vraagstelling: Welke wens voor de wereld zou meegeven? U kunt maximaal 1000 tekens ingeven.
willen
Pag. 30
Bijlage Verantwoording Inleiding In deze verantwoording komen het doel, de doelgroep, de methode, het veldwerk en de dataverwerking van dit onderzoek aan de orde. Het biedt de lezer inzicht in de wijze waarop het onderzoek is uitgevoerd. Doel en doelgroep Het centrale doel van het onderzoek is het verkrijgen van inzicht in de (ontwikkeling van) de state of mind van Nederland ten aanzien van geluk. De doelgroep van het onderzoek zijn Nederlanders van 18 jaar en ouder. Methode Dit kwantitatieve onderzoek is online uitgevoerd. Er is onder meer voor deze methode gekozen omdat respondenten bij online datacollectie kunnen participeren aan de enquête op een door hen gewenst tijdstip. Ook konden game elementen worden toegepast in de vragenlijst waardoor deze meer aansprekend is. Hierdoor is online onderzoek respondentvriendelijker en is de respons hoger dan bij andere veldwerkmethoden. Het panel van Panelclix is gebruikt als steekproefkader. Alle (potentiële) respondenten ontvingen een uitnodigingsmail met een link, met daarin een unieke code en wachtwoord. Via deze link kon de vragenlijst op (een afgeschermd deel van) de website van Blauw Research worden ingevuld. Blauw Research heeft de vragenlijst ontwikkeld op basis van de doelstellingen en in overleg met de Staatsloterij.
Het Geluk van Nederland - 1-meting
Veldwerk Het veldwerk van het onderzoek heeft plaatsgevonden van 25 oktober tot en met 29 oktober 2013. Bij aanvang van het onderzoek is 10% van de bruto steekproef uitgenodigd. Op het moment dat ongeveer 10% van de beoogde (netto) respons was behaald, zijn tussentijds resultaten opgevraagd om te controleren of zich problemen hadden voorgedaan in de vragenlijst. Dit bleek niet het geval te zijn. Vervolgens is de overige 90% uitgenodigd voor het onderzoek. Om de respons te bevorderen is tussentijds een herinneringsmail verstuurd naar alle mensen in de steekproef die –op het moment van versturen– nog niet aan het onderzoek hadden geparticipeerd. In totaal hebben 2410 Nederlanders aan het onderzoek meegewerkt. Dataverwerking De mate waarin de uitkomsten van het onderzoek ook daadwerkelijk voor de gehele doelgroep gelden, uit zich o.a. in de validiteit, representativiteit en de betrouwbaarheid van de uitkomsten. Op deze punten wordt nader ingegaan.
Validiteit Een bepalende factor in de algehele kwaliteit van onderzoek is de validiteit. Een goede validiteit duidt erop dat meetfouten binnen het onderzoeksproces worden geminimaliseerd. Bij dit onderzoek is hieraan ruime aandacht besteed.
B16284 / november 2013
Bij de opzet en het ontwerp van de vragenlijst is veel aandacht geschonken aan de wijze van vraagstelling en aan het opstellen van antwoordcategorieën en antwoordschalen. Voor zover mogelijk zijn alle antwoordcategorieën en vraagblokken gerandomiseerd en gerouleerd, waardoor mogelijke volgorde-effecten zijn uitgesloten. Representativiteit Om de bruikbaarheid van de resultaten te waarborgen, besteedt Blauw Research veel aandacht aan de representativiteit van het onderzoek. Representativiteit van de onderzoeksuitkomsten betekent dat deze kunnen worden gegeneraliseerd naar de gehele populatie. De dataset van dit onderzoek is na afloop van het onderzoek gewogen naar de populatiegegevens van de Nederlandse op geslacht, leeftijd, opleiding (laag, midden, hoog) en provincie. De onderzoeksuitkomsten mogen dus als representatief worden beschouwd voor de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder naar geslacht, leeftijd, opleiding en provincie. Betrouwbaarheid Na afloop van het veldwerk is het opgebouwde databestand gecontroleerd. Het databestand is vervolgens geschikt gemaakt voor de statistische analyses. Analyse heeft plaatsgevonden door middel van de meest gangbare toetsen en testen. In dit rapport worden de uitkomsten significant genoemd bij een betrouwbaarheid van 95% (α=0,05). Dat wil zeggen, dat de kans op een waarneming buiten het vastgestelde interval niet groter is dan 5%.
Pag. 31
Bijlage Achtergrondgegevens Leeftijd jonger dan 25 jaar
Hoogst voltooide opleiding
11% laag
25-34 jaar
33%
15%
35-44 jaar
19%
45-54 jaar
19%
midden
44%
hoog 55 jaar en ouder
51%
49%
0%
10%
20%
30%
50%
0%
10%
20%
30%
40%
werkzaam in loondienst
8%
Vrijwilligerswerk 41%
gepensioneerd/VUT
50% n=2410
Dagelijkse bezigheid
beneden modaal (€ 12.500 - € 32.500)
vaak
11%
21%
26%
modaal (€ 32.500 - € 39.000)
22%
tussen 1 en 2 keer modaal (€ 39.000 - € 65.000)
18%
twee keer modaal of meer (meer dan € 65.000)
studerend/schoolgaand
8%
huisvrouw/huisman/anders
8%
werkloos/werkzoekend/bijstand
7%
(deels) arbeidsongeschikt
6%
zelfstandig ondernemer
6%
regelmatig
13%
soms
30%
6%
weet niet/ zeg ik liever niet
20% 0%
10%
20%
30%
werkzaam bij de overheid 40%
50%
nooit
46%
3% 0%
10% 20% 30% 40% 50% n=2410
n=2410 Het Geluk van Nederland - 1-meting
40%
n=2410
Inkomen minimum (minder dan € 12.500)
23%
36%
B16284 / november 2013
0%
10%
20%
30%
40%
50% n=2410 Pag. 32
Bijlage Achtergrondgegevens Samenstelling huishouden gehuwd / samenwonend zonder kinderen gehuwd / samenwonend met kinderen alleenstaand zonder kinderen inwonend bij (groot)ouders of familie
Provincie
35%
Zuid-Holland
21%
29% Noord-Holland
17%
16%
8% Noord-Brabant
alleenstaand met kinderen
15%
7%
studentenhuis / woongemeenschap
2%
anders
2%
weet niet
Gelderland
12%
Utrecht
7%
Overijssel
7%
Limburg
7%
1% 0%
10%
20%
30%
40% 50% n=2410
Mate van verstedelijking zeer sterk (>=2500/km2)
18%
sterk (1500 tot 2500/km2)
28%
matig (1000 tot 1500/km2)
Friesland
4%
Groningen
4%
Drenthe
3%
Flevoland
3%
Zeeland
2%
22%
weinig (500 tot 1000/km2)
18%
niet (<500/km2)
12%
onbekend
2% 0%
10%
20%
30%
40%
50%
0%
10%
n=2410 Het Geluk van Nederland - 1-meting
20%
30%
40%
50%
n=2410 B16284 / november 2013
Pag. 33