Kies voor Je geluk ineke van lint

Kies voor je geluk

Kies voor JE

geluk

Ineke Van Lint

© 2012 Standaard Uitgeverij / WPG Uitgevers België nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen en Ineke Van Lint

www.standaarduitgeverij.be [email protected]

Vertegenwoordiging in Nederland WPG Uitgevers België Herengracht 370/372 NL-1016 CH Amsterdam

Omslagontwerp: de Bosvyver Foto achterplat: Melina Digiacomantonio

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Ondanks alle zorg die aan de samenstelling van de uitgave werd besteed, kan de redactie of de auteur noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige fout die in deze publicatie zou kunnen voorkomen.

ISBN 978 90 02 24058 4 D/2012/0034/179 NUR 740

Inhoudstafel

7 Inleiding 29

1  Kies voor mentale ondersteuning

34

Dag 1 - Kies om gelukkig te zijn

39

Dag 2 - Kies gedachten die gelukkig maken

48

Dag 3 - Kies om lief te zijn voor jezelf

54

Dag 4 - Kies voor geluk, niet voor gelijk

61

Dag 5 - Kies voor ervaringen

68

Dag 6 - Kies voor de minste weerstand

75

Dag 7 - Kies voor dankbaarheid

81

2  Kies voor emotionele ondersteuning

88

Dag 1 - Kies voor bewust voelen

96

Dag 2 - Kies voor je emoties uiten

103

Dag 3 - Kies voor durven

111

Dag 4 - Kies voor verontwaardiging loslaten

119

Dag 5 - Kies voor oude pijn loslaten

126

Dag 6 - Kies voor je intuïtie

133

Dag 7 - Kies voor emotioneel evenwicht

141

3  Kies voor lichamelijke ondersteuning

146

Dag 1 - Kies voor minder doen

153

Dag 2 - Kies voor ontspanning

160

Dag 3 - Kies voor beweging

168

Dag 4 - Kies voor lachen

175

Dag 5 - Kies voor licht

182

Dag 6 - Kies voor knuffelen

188

Dag 7 - Kies voor doen wat jou blij maakt

195

4 Kies voor spirituele ondersteuning

199

Dag 1 - Kies voor bewust zijn

203

Dag 2 - Kies voor mogelijkheden

210

Dag 3 - Kies voor je dromen

217

Dag 4 - Kies voor passie

224

Dag 5 - Kies voor jezelf

231

Dag 6 - Kies voor verbondenheid

238

Dag 7 - Kies voor nu al gelukkig zijn

245

Besluit

253

Het abc van geluk

261

Het abc van ongelukkig zijn

Inleiding: Op schattenjacht

Kiezen om gelukkig te zijn, kan dat wel? Is geluk niet gewoon iets dat je hebt of niet? Iets dat je te beurt valt, als je ‘geluk’ hebt? Is het niet eerder zo dat er nu eenmaal gelukkige mensen zijn en ongelukkige? Een kwestie van ‘chance’ hebben dus. Geluk, dat maak je zelf. Iedereen kan dat. Je gelooft het misschien niet. En toch is het mogelijk. Ook voor jou. Iedereen wil gelukkig zijn, maar de meeste mensen verwachten een soort plotse verschijning van het geluk dat dan eeuwig zal blijven standhouden. Maar zo werkt het niet. Geluk is een keuze, een bepaalde houding die je aanneemt en waarvan je je bewust moet zijn. Geluk is gewoon goed in je vel zitten, een toestand waarin je in volmaakte harmonie bent met het leven, het universum, alles. Het is een gevoel. Een ervaren van welzijn dat je zelf kunt creëren. Het komt niet uit de lucht gevallen. Het zal ook niet aan je deur komen bellen. Maar het goede nieuws is wel dat je je geluk zelf kunt maken. Als je maar weet hoe. Bijna iedereen is op zoek naar geluk. Net of het geluk ergens verstopt zit en we op schattenjacht moeten gaan. We geloven dat het geluk ‘ergens daar buiten’ ligt en jagen het na, zoals een jager op pad gaat om een wild dier te vangen. Maar vinden we het ooit? Ligt het geluk wel buiten ons? Is het wel zo dat we gelukkig zullen zijn ‘als…’? Misschien is het geluk niet daar buiten, maar hier binnen te vinden. De soefitraditie maakt ons dit duidelijk met een verhaal. Het gaat als volgt.

7

KIES VOOR JE geluk

Op een avond zagen de mensen Rabiya iets zoeken in de straat voor haar hut. Ze kwamen naar haar toe en dachten ‘die arme oude vrouw’ en vroegen: ‘Wat scheelt er? Wat zoek je?’ Ze zei: ‘Ik ben mijn naald kwijt.’ Ze hielpen haar met zoeken, maar zonder succes. Toen vroeg iemand: ‘Rabiya, de straat is breed en de nacht valt in, binnenkort is het hier donker en een naald is maar iets heel kleins, kun je precies vertellen waar ze gevallen is?’ Rabiya antwoordde: ‘Ik ben mijn naald binnen in huis verloren.’ De mensen riepen verontwaardigd uit: ‘Ben je gek? Als de naald binnen is gevallen, waarom ben je dan buiten aan het zoeken?’ Ze zei: ‘Omdat hier buiten het licht schijnt van de straatlantaarns. Binnen in mijn hutje is er geen licht.’ Iemand reageerde: ‘Zelfs als er hier buiten licht is, hoe kunnen we dan een naald vinden als die hier niet verloren is? Zou het niet beter zijn om het licht naar binnen te brengen zodat je de naald daar kunt vinden waar ze verloren is?’ En Rabiya lachte. ‘Jullie zijn zo intelligent als het om kleine zaken gaat’, zei ze. ‘Wanneer gaan jullie je intelligentie gebruiken voor je innerlijke leven? Ik heb jullie allemaal buiten zien zoeken, maar ik weet heel goed, uit eigen ervaring, dat wat jullie zoeken eigenlijk verloren is vanbinnen. Gebruik je intelligentie! Waarom zoeken jullie naar geluk in de buitenwereld? Hebben jullie het daar misschien verloren?’ De omstanders stonden met de mond vol tanden, en Rabiya verdween weer in haar huis. Dit verhaal leert ons dat we onze intelligentie moeten gebruiken om te zoeken naar de dingen waar ze zijn, in plaats van waar ze niet zijn – ook al is het donker. Zoek vanbinnen.

8

Inleiding

Dus misschien ligt het geluk wel binnen in ons. Daar waar we het verloren zijn. Misschien ligt het helemaal niet buiten ons, zoals zoveel mensen denken. Ze blijven dan maar zoeken in de buitenwereld, en ze blijven ongelukkig, omdat het daar niet te vinden is! Misschien hoeven we het geluk zelfs niet eens te zoeken. Misschien zijn we gewoon al gelukkig, maar beseffen we het niet. We denken dat we eindelijk gelukkig zullen zijn als onze omstandigheden verbeteren of als de mensen rond ons veranderen. Maar is dit wel zo? Hoe kan het dan dat sommige mensen erin slagen gelukkig te zijn in erbarmelijke omstandigheden, en dat andere mensen het presteren om in de meest luxueuze condities nog ongelukkig te zijn? Als het geluk niet buiten ons ligt, en je het ook niet kunt ‘vinden’, wat is het dan eigenlijk? Geluk is een gemoedstoestand. Het is een ingesteldheid, een houding, een manier van kijken naar de dingen, een manier van in het leven staan. Zo bekeken kun je ervoor kiezen om gelukkig te zijn. Meer nog, je kunt je geluk zelf maken. Veel mensen maken het zichzelf moeilijk om gelukkig te zijn. Ze zitten te wachten op dingen of mensen in de buitenwereld die hen gelukkig zouden moeten maken, en maken zich dan zorgen dat die nooit zullen komen, en doen dit dan af als ‘ik heb geen geluk’. Geluk is in de eerste plaats een keuze. Geluk is niet zoiets dat je ‘toevallig’ hebt of niet hebt. Geluk is wat je erbij krijgt als je bepaalde dingen doet, op een vastgestelde manier naar het leven kijkt, op een gezonde manier met je emoties omgaat en op een zekere wijze denkt.

9

KIES VOOR JE geluk

Die bepaalde manieren van doen, kijken, denken en met je emoties omgaan, die kun je leren. Net zoals een ander dat geleerd heeft – bewust of niet. Om het even of je het ‘geluk’ gehad hebt door gelukkige mensen te zijn opgevoed in je jeugd, of dat je integendeel omringd was door ongelukkige mensen die je leerden dat het leven moeilijk was… het verleden is voorbij, en nu is het aan jou om je eigen geluk waar te maken.

‘De meeste mensen zijn ongeveer zo gelukkig als ze zelf willen zijn.’ Abraham Lincoln

EEN PAD DOOR HET BOS

Gelukkig zijn kun je leren. Dat lijkt allicht moeilijk, maar is het helemaal niet. Het is een gewoonte als een andere. Dat klinkt misschien eigenaardig, en toch is gelukkig of ongelukkig zijn niet meer dan een gewoonte, dus iets dat je aangeleerd hebt. Wat je aangeleerd hebt, kun je weer afleren. Je kunt jezelf nieuwe, gezondere, gelukkigere gewoontes aanleren, waardoor je gezonder en gelukkiger wordt. Hoe moeilijk is dat nu allemaal? Niet moeilijker dan bijvoorbeeld een nieuwe taal leren. Je maakt je een nieuwe taal eigen door herhaling, door toepassing. En na een tijdje, al dan niet intens, oefenen, beleef je de vreugde van je te kunnen uitdrukken en verstaanbaar maken in die nieuwe taal. Het geeft je een gevoel van fierheid dat je weer iets nieuws geleerd hebt. Dit trotse gevoel groeit meer en meer, naarmate je de nieuwe taal beter beheerst.

10

Inleiding

Gelukkig worden is als het leren van een nieuwe taal. Toepassing baart kunst. Als je het nieuwe gedrag – dat je gelukkig maakt – meer en meer beheerst, zal niet alleen je gevoel van trots groter worden, ook je gezondheid, vreugde, enthousiasme en energie zullen zienderogen toenemen. Nieuwe gewoontes worden dus gekweekt door de herhaling van steeds dezelfde handeling. Net zoals in het bos een pad ontstaat doordat veel mensen over dezelfde weg heen en weer lopen, creëer je paden in je hersenen. Het voordeel van een geëffend pad is dat je je weg niet meer zelf moet zoeken. Een gebaand pad is gemakkelijk, je ziet waar je moet gaan, je kunt je kompas, je keukenmes en je padvindersuitrusting thuislaten en je kunt je energie besteden aan andere dingen, bijvoorbeeld aan het genieten van de planten langs de weg. Je creëert dus paden in je hersenen, zoals paden in het bos of zoals groeven in een grammofoonplaat. Om een nieuw pad of een nieuwe groef te maken in je hersenen, moet je hetzelfde gedrag dertig dagen na elkaar herhalen. Zo lang (of zo kort) duurt het voor een nieuwe gewoonte in onze hersenen is gegrift. Daarna gaat het vanzelf. Een gewoonte is een patroon, een geautomatiseerde handeling, iets dat je gemakkelijk afgaat, waarbij je niet meer hoeft na te denken. Zou het niet fantastisch zijn dat gelukkig zijn je gemakkelijk afgaat? Dat je het gewoon bent om gelukkig te zijn? Als je nu vol ongeloof zucht en jezelf wijsmaakt dat je er nooit zult geraken, denk dan eens terug aan je eerste autorijles en hoe onoverkomelijk het jou leek om ooit die vaardigheid onder de knie te krijgen. Ik weet nog hoe ik een lijstje gemaakt had van wel twintig handelingen die ik, in de juiste volgorde, moest uitvoeren om mijn piepkleine autootje, toen nog met een choke, aan de praat te krijgen. Amper een

11

KIES VOOR JE geluk

paar maanden later slaagde ik erin om al rijdend aan het stuur een appel te eten. De stress van het aanleren van de nieuwe vaardigheid had plaatsgemaakt voor een automatisme, en ik reed gezwind het land door… op de automatische piloot. Of het nu gaat om autorijden, fietsen, een vreemde taal leren, taarten bakken of gelukkig zijn, je kunt het allemaal leren. Als je de moed gehad hebt om te leren fietsen of een taal te leren, dan heb je moed genoeg om te leren gelukkig zijn. Het begint eigenlijk met het nemen van een beslissing. Net zoals je op een dag beslist om Italiaans of Russisch te leren. Je wilt het leren, uit noodzaak (voor je werk bijvoorbeeld) of uit verlangen. In beide gevallen ben je gemotiveerd. Je schrijft je in voor een cursus en je gaat aan de slag. Hoe groter je verlangen is, of hoe groter de noodzaak, hoe meer je je zult inzetten. Je moet het dus echt willen – of moeten – doen, anders heb je geen motivatie genoeg om tot de eindmeet te geraken. Als je een droomjob krijgt aangeboden in een vreemd land en je hebt drie maanden de tijd om de taal van dat land te leren, zul je het wel doen. En het zal je lukken! Waarom? Omdat je gemotiveerd bent! Je wilt of je moet het leren. Met geluk is dat precies hetzelfde. Stel jezelf eens de vraag: ‘Wil ik wel gelukkig zijn?’ Als je hierop ‘ja’ antwoordt, dan ben je maar enkele stappen verwijderd van je doel. Maar die stappen moet je natuurlijk wel nog zetten. Het is niet met dromen over geluk dat er ineens een geluksfee met een twinkelende toverstaf zal opduiken op je stoep. Er is werk aan de winkel. Werk dat alleen jij kunt doen. Niemand kan het in je plaats doen.

12

Inleiding

MOET ER NOG EEN RAMP ZIJN?

Enerzijds smachten we naar gelukkig zijn, maar anderzijds houden we ons vooral bezig met ongelukkig zijn. Luister eens naar de gesprekken rondom jou, op je werk, op familiefeestjes, bij vrienden, bij de bakker, op straat. Waarover praten de meeste mensen? Over ellende, scheidingen, ongevallen, ziektes, rampen (voorbije en toekomstige), de crisis, ongehoorzame kinderen, onaanvaardbaar gedrag en andere negatieve onderwerpen. Ze maken elkaar bang en kwaad. Ze creëren een wolk van negativiteit rondom zichzelf en elkaar. En dan zijn ze verwonderd dat ze niet gelukkig zijn! Het begint allemaal met onze focus. Alles waar we onze aandacht op richten vermeerdert, vergroot, heeft de neiging zich te herhalen en komt op de voorgrond. Hoe meer er ons bijvoorbeeld wordt wijsgemaakt dat er een of andere ziekte of epidemie in de lucht hangt, hoe meer mensen er ziek worden. Eigenaardig fenomeen, vind je niet? Hoe komt dit? Doordat de mensen hun aandacht richten op wat er zou kunnen komen, trekken ze het ook naar zich toe. Dat is een natuurwet. Maar als we een beetje slim zijn, dan gebruiken we die natuurwet om onszelf gelukkig te maken. We moeten onze aandacht dus richten op wat we willen, en niet op wat we niet willen. Dat is nu net wat de meeste mensen niet doen. Ze praten, lezen en discussiëren bijna uitsluitend over dat wat ze niet willen: pijn, ellende, rampen, catastrofes, ziektes, dood. Ze vullen er hun hele leefwereld mee. Als je dat doet, kun je natuurlijk niet gelukkig zijn. Hoe kun je je nu blij en tevreden voelen als je in je gedachten de hele tijd bezig bent met ongelukken en rampen? Waarbij je je dan soms nog niet-bestaande rampen inbeeldt en je de mogelijke tegenspoed levendig voorstelt?

13

KIES VOOR JE geluk

Het ene gaat niet samen met het andere. Je moet kiezen. Ofwel kies je voor geluk en gedraag je je er ook naar. Ofwel kies je voor ongelukkig zijn en doe je gewoon verder met waar je tot nu toe mee bezig was. Het is allemaal een kwestie van keuze.

EVENVEEL INSPANNING

Een kwestie van keuze? Je kunt kiezen om van geluk een prioriteit te maken, of je kunt de klaagtoer opgaan en aantonen hoe niemand in je omgeving zich om jou bekommert en hoe iedereen alleen aan zichzelf denkt. Neem daar dan maar een voorbeeld aan en denk ook aan jezelf: geef aan jezelf wat jou toekomt, geef aan jezelf wat je nodig hebt om gelukkig te zijn. Je maakt jezelf ongelukkig en ellendig, of je maakt jezelf gelukkig en sterk. De hoeveelheid inspanning is even groot. Heb je er al eens bij stilgestaan hoeveel moed, energie en tijd het vraagt om jezelf elke dag opnieuw ongelukkig te maken? Ook dat gevoel komt niet vanzelf, hoor! Maar met dezelfde hoeveelheid moed, energie en tijd kun je jezelf gelukkig maken. Dan is het toch geen moeilijke keuze? Ik heb eigenlijk wel bewondering voor mensen die zichzelf dag na dag ongelukkig maken. Hoe houden ze het in godsnaam uit? Om ongelukkig te zijn moet je immers elke dag dezelfde zwaarmoedige gedachten en dezelfde ongelukkige handelingen herhalen. Je moet je omringen met negatieve mensen die steeds klagen en zagen over alles wat niet goed gaat en die je de laatste nieuwe rampen vertellen of, bij gebrek hieraan, oude rampen opdissen. Je moet zelf voortdurend denken aan al het onheil dat jou al is overkomen en nog te wach-

14

Inleiding

ten staat. Je hebt al je fantasie nodig om je niet-bestaande catastrofes in te beelden. Bovendien moet je ze dag na dag herhalen om ongelukkig te kunnen blijven. Altijd opnieuw hetzelfde herhalen vraagt doorzettingsvermogen. Echt, het is niet zo gemakkelijk als het lijkt om ongelukkig te zijn en te blijven! Het vraagt niet méér inspanning om gelukkig te zijn. Ook dat vraagt doorzettingsvermogen. In het begin is het misschien niet zo gemakkelijk, maar moeilijk is het nu ook weer niet, en na een tijdje wordt gelukkig zijn een gewoonte, net als ongelukkig zijn.

NIET VOOR HET GELUK GEBOREN

Sommige mensen zien er altijd gelukkig uit. Andere altijd ongelukkig. Dat wordt vaak toegeschreven aan ‘chance’. ‘Die heeft “chance”! Ik niet!’ zeggen ze dan een beetje pruilend. Ze kijken niet verder en weten dus niet welke denkbeelden en gedragingen de gelukkige of de ongelukkige mens er op na houdt. Nee, je hebt geluk of je hebt het niet. Ze doen net of het geluk iets willekeurigs is dat rondwaart in de straten en op elke zoveelste persoon springt die voorbijkomt. Voor alle andere sukkelaars is het geluk niet in de wieg gelegd. ‘Ik ben niet voor het geluk geboren’, zeggen ze dan schouderophalend en gelaten. Maar geluk heeft niets te maken met ‘chance’ en geluk is ook niet een voorwerp dat in een wieg kan gelegd worden. Geluk, dat is een houding, een gewoonte, en die kweek je zelf.

15

KIES VOOR JE geluk

Denk eens aan iemand uit jouw omgeving die voortdurend loopt te zaniken en ervan overtuigd is dat de hele wereld tegen hem is. Plaats die persoon dan in de meest luxueuze, aangename omgeving die je je kunt inbeelden. Denk je dat die persoon daar gelukkig zal zijn en het zal laten uitschijnen? Nee, ik wed erop dat die ongelukkige persoon, zelfs in de meest ideale omstandigheden, aan zijn houding zal blijven vasthouden en iets zal vinden om over te klagen. Sommige mensen hebben een soort onzichtbare scanner die hen in alle omstandigheden feilloos zal aanwijzen waar er iets hapert of niet perfect is. Zij voelen zich dan geroepen om er met de vinger naar te wijzen en het onder een vergrootglas te houden zodat het eruitziet als een onoverkomelijk probleem. Hoe komt het toch dat die mensen dat altijd en overal doen, om het even waar ze zich bevinden? Omdat het een gewoonte is, een diep ingewortelde gewoonte. En die gewoonte nemen ze overal met zich mee, ongeacht de omgeving of de omstandigheden. Een ongelukkig, negatief mens zal zich (bijna) overal ongelukkig en negatief voelen, het is immers een gewoonte geworden om zich zo te voelen. Een gelukkig mens zal zich (bijna) overal gelukkig en blij voelen, omdat het een gewoonte is om zich zo te voelen. Dit fenomeen viel me sterk op in de periode dat ik in Afrika woonde. Als vrouw van een directeur was ik de koning te rijk: ik had zeven personeelsleden ter beschikking, net als mijn blanke vriendinnen daar, die ook getrouwd waren met directeurs. Ik voelde mij net als in Alice in Wonderland, omhoog getuimeld in een voor mij totaal nieuwe wereld. Ik genoot eindeloos van dit sprookjesachtige leven en vond mijn grootste plezier in het leren kennen van die zeven vriendelijke mensen die elke dag naar mijn huis kwamen om mij te helpen. We knoopten lange gesprekken aan, lachten uitbundig en ik leerde evenveel van hen als zij van mij. Maar wat mij in het begin erg ver-

16

Inleiding

wonderde, en later regelrecht tegen de borst stuitte, was het eindeloze geklaag van mijn vriendinnen over hun personeel. Zelfs in hun luxueuze leven vonden ze altijd iets om over te muggenziften, over allerlei onbenulligheden die de mensen daar anders deden dan wij. In plaats van met een open geest, met verwondering en met humor te kijken naar de verschillen tussen onze en hun cultuur en er iets uit te leren, hielden zij bij elk koffiekransje ellenlange litanieën over de vermeende tekortkomingen van hun personeel. Ik had al snel door dat die blanke vrouwen hun oude, vertrouwde manier van naar het leven te kijken gewoon hadden overgeplaatst van hun vroegere naar hun nieuwe omgeving: ze bleven klagen en zagen, ook al leefden ze in luxe. Je kunt dus in een schitterende omgeving verblijven en toch je aandacht richten op alles wat niet naar wens verloopt. Dat is niet meer dan een negatieve gewoonte. Dergelijke mensen zijn nergens gelukkig. Je kent er vast ook wel. Die mensen die, om het even waar ze op vakantie gaan, de ene plek al idyllischer dan de andere, altijd wel iets vinden om over te zaniken: het eten is te flets, de zon te warm, het zwembad niet proper, de kinderen te luidruchtig, de wachttijden te lang, de kamer te klein, noem maar op. Je hebt al lang begrepen dat dit niets te maken heeft met de omgeving, maar alles zegt over de persoon zelf. Plaats een andere, positief ingestelde persoon in dezelfde omgeving en die zal overstromen van dankbaarheid! Geluk is een innerlijke houding en hangt niet af van de omstandigheden.

17

KIES VOOR JE geluk

GRIJS OF GEEL

Sommige mensen zijn zwartkijkers, doemdenkers en feestbedervers van nature. Ze zijn allergisch voor geluk. Ze kunnen er niet tegen. Ze zijn bang geen aandacht meer te krijgen als het hen ineens voor de wind gaat. Misschien gaat het hen wel goed, maar willen of durven ze het niet hardop te zeggen, uit angst niet meer in het middelpunt van de belangstelling te staan eens ze stoppen met klagen. Het is alsof zij ervoor kiezen om zo negatief te denken en te handelen. Ze lijken er een zeker genoegen in te vinden. Ze proberen zelfs anderen mee te sleuren in hun negatieve energieveld. Ze proberen de positievelingen ervan te overtuigen dat het leven helemaal niet zo rooskleurig is als ze wel denken. Beeld je eens in dat iemand zou denken dat het leven leuk en mooi is! Die doemdenkers dolen op een soort kruistocht door het leven – gewapend met een arsenaal aan ellendige voorbeelden – om aan iedereen te bewijzen dat het leven moeilijk, lastig en onrechtvaardig is. Vinden ze daarvoor voldoende bewijzen? Natuurlijk! Je kunt immers alles bewijzen wat je wilt. Je hersenen scannen en filteren alles wat past bij je focus. Ben je gefocust op negatieve zaken, dan halen je hersenen uit alle beschikbare gegevens en ervaringen alleen de negatieve eruit. Dat geldt evenzeer voor positieve zaken. Stel dat negativiteit overeenstemt met de kleur grijs. Dan zullen je hersenen enkel die gebeurtenissen, omstandigheden, mensen en belevenissen eruit pikken die eveneens een grijze kleur uitstralen. Alles wordt gefilterd door je grijze bril, die alleen maar de kleur grijs doorlaat. En zo komt het dan dat je denkt dat alles grijs is, dat alles

18

Inleiding

negatief is. En je hebt gelijk! Je ziet immers alleen maar dat. Jouw wereld is alleen maar bevolkt door grijze mensen. Je trekt enkel nog grijsgetinte gebeurtenissen aan, omdat je alleen op die kleur reageert. De rest merk je niet eens op. Het hele kleurenpalet met al zijn schitterende schakeringen gaat totaal onopgemerkt aan je voorbij. En je gelooft echt dat alles grijs is. Op een mooie dag besluit je gelukkig te worden. Je doet je grijze bril weg en ruilt hem in voor een gele. Je bril laat je toe om alleen de geelgetinte gebeurtenissen, mensen en belevenissen op te merken. De andere kun je eenvoudigweg niet zien. Jouw wereld is geel. Jouw wereld schittert. In jouw wereld zijn de dingen licht en luchtig. Jij voelt je vrolijk en blij. Je ziet alles door een gele bril. En je denkt dat de wereld geel is. Heb je gelijk? Natuurlijk! Want jouw realiteit is geel. Nu komt Meneer Grijs Mevrouw Geel tegen. Ze praten met elkaar en merken al snel dat ze op een verschillende golflengte zitten. Meneer Grijs probeert Mevrouw Geel ervan te overtuigen dat de wereld grijs is. Mevrouw Geel daarentegen tracht Meneer Grijs de ogen te openen voor haar gele wereld. Ze doet er goed aan niet te lang in zijn bijzijn te vertoeven, want haar frisse, gele kleur zou wel eens erg bezoedeld kunnen raken door zijn sombere grijs. Doe de test: voeg een beetje grijze verf toe aan een liter gele verf en wat krijg je? Een soort ondefinieerbare, grauwe kleur. Krijg het grijs daar maar eens uit! Negatief ingestelde mensen vinden voldoende bewijzen om aan te tonen dat het leven negatief is. Vinden positief ingestelde mensen dan genoeg bewijzen om aan te tonen dat het leven mooi, leuk en licht is? Natuurlijk! Je vindt altijd bewijzen voor wat je wilt bewijzen.

19

KIES VOOR JE geluk

Maar… wie van de twee heeft gelijk? De doemdenker of de positieveling? Het antwoord is: beide. Beide zullen gelijk krijgen, want het leven geeft altijd wat je vraagt. Je krijgt meer van dat waar je je aandacht op richt. Degene die bewijst dat het leven onrechtvaardig en moeilijk is, zal gelijk krijgen, want door zijn negatieve energieveld trekt hij moeilijke en onrechtvaardige mensen en situaties aan. Hij zal zich vaak in onaangename omstandigheden bevinden en mensen naar zich toe halen die inderdaad van hem profiteren of misbruik maken. Zo kan hij ‘bewijzen’ dat hij gelijk heeft. Hij ontwerpt namelijk zijn eigen bewijsmateriaal. Hij creëert zijn eigen wereld. Degene die bewijst dat het leven leuk, licht en mooi is, zal ook gelijk krijgen. Door zijn positieve energieveld trekt hij, als een magneet, die omstandigheden en mensen aan die op dezelfde golflengte vibreren. Via diezelfde wet van aantrekking waarmee de doemdenker negatieve personen en omstandigheden naar zich toe haalt, trekt de positief ingestelde persoon aangename en leuke mensen en situaties aan. Het leven zegt immers altijd ‘ja’. Het leven bemoeit zich niet met wat wij ‘bestellen’. Het levert ons precies datgene wat wij met onze gedachten bestellen. Net als de slager die zich wekelijks over je bestelling ontfermt. Het maakt hem niets uit dat je misschien zwaarlijvig bent en beter niet zoveel vette worsten zou eten. Hij voert jouw bestelling uit, zonder erin tussenbeide te komen. Het leven doet precies hetzelfde. Het is uitgerust om ons dat te geven wat we met onze gedachten en overtuigingen bestellen. Zonder in te grijpen.

20

Inleiding

BLOEMBOLLEN

Wij zijn de scheppers van ons eigen leven. We doen dit vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week, zonder het te beseffen. We zijn voortdurend ons eigen leven vorm aan het geven, en dat doen we op precies dezelfde manier als waarop we ons bezighouden met onze tuin. Eerst beelden we ons in wat we willen: gele tulpen in de borders. Het begin is een beeld. Daarna gaan we naar de winkel om de nodige bloembollen te kopen. We zijn niet zo dom om uien te kopen als we gele tulpen wensen. We laten onze concrete acties aansluiten bij onze verlangens. We gedragen ons naar datgene wat we willen zien gebeuren. We zetten het zelf in gang. We planten de bloembollen in de grond. We weten natuurlijk wel dat het kopen ervan niet voldoende is. De bloembollen wortel laten schieten op de keukentafel zal geen kleurrijke bloemenpracht toveren in de tuin. Dus, omdat we intelligent zijn en de wetten van de natuur en het leven respecteren, kopen we de bloembollen die ons de bloemen zullen leveren die we in gedachten hebben, we stoppen ze vervolgens in de grond waar we ze willen en gaan daarna verder met onze andere bezigheden terwijl we in totaal vertrouwen wachten en weten dat, op een dag, onze gele tulpen hun schoonheid aan ons zullen ontvouwen. We weten niet precies wanneer het zal gebeuren, maar we weten wel dat het zal gebeuren. We weten niet precies hoeveel bloembollen zullen ontspruiten, maar ook daar maken we ons geen zorgen over. Degene die zich hier wel zorgen over maakt en elke dag de aarde omwoelt om te checken of de bloembollen wel wortel schieten, zal uiteindelijk enkel wat rotte knollen overhouden.

21

KIES VOOR JE geluk

Wie zorgt er eigenlijk voor dat de bloembollen bloemen worden? Onze gedachten? Onze handelingen? Nee, want we laten de bloembollen met rust eens ze in de aarde geplant zijn. Maar wat doet er dan de bloemen groeien en bloeien? De aarde zelf? Nee, die komt ook niet tussenbeide. Zij is geprogrammeerd om de bloembollen te laten gedijen in haar geduldige schoot. De aarde doet niets, maar is wel een noodzakelijk element waarin de bloembollen rusten, wortel schieten en waaraan de bloemen zullen ontspruiten om uiteindelijk hun schitterende kleuren en geurig parfum af te geven. Wat er dan uiteindelijk voor zorgt dat uit die bloembollen kleurrijke bloemen tevoorschijn komen, is een mysterieuze kracht, iets dat we niet kunnen beschrijven, iets dat er voor zorgt dat ‘het’ gebeurt en dat ‘het’ groeit. Het is dezelfde kracht die ervoor zorgt dat baby’s groeien in de buik van hun moeder, dat kinderen groot worden, dat planten en bomen opschieten, dat onze wonden genezen en onze haren en nagels groeien. Die kracht kun je het leven noemen, of het universum, God, de kosmos, de oneindige intelligentie. In alle geval een kracht om ‘u’ tegen te zeggen! Net zoals de aarde zich niet bemoeit met de keuze van onze bloembollen, doet het universum dat niet met de keuze van de gedachten die wij planten in ons leven. Het functioneert precies zoals de aarde: het grijpt niet in op onze gedachten en handelingen, maar levert de voorgeprogrammeerde voedingsbodem om onze wensen, datgene waar we ons in gedachten het meest mee bezighouden, vrucht te laten dragen. Om te zien wat de buren maanden geleden in hun tuin hebben geplant, volstaat het te kijken naar wat er nu bloeit. Uit een tuin waar onkruid welig woekert, kun je opmaken dat de eigenaar geen bewuste keuze

22

Inleiding

heeft gemaakt en de dingen zomaar wat heeft laten aanmodderen. Dan groeit er in zijn tuin wat er letterlijk is aangewaaid. Zo is het ook met het leven. Je kunt uit iemands leven afleiden welke gedachten hij erop na hield. Je kunt uit de toestand van zijn bankrekening, zijn huis, zijn auto, zijn gezondheid, zijn relaties en zijn geluksgevoel opmaken welke gedachten hij in zijn hoofd heeft laten woekeren. Anders gezegd: je merkt aan het eindresultaat welke zaden hij in zijn gedachten heeft geplant. Ben je niet tevreden met je leven, ben je niet gelukkig met het eindresultaat, baren je bankrekening, je gezondheid, je relaties en je baan je zorgen, ga dan eens na welke gedachten je erop na houdt over al deze domeinen. Laat je je negatieve gedachten welig tieren in je hoofd, als onkruid in je tuin? Wees dan niet verwonderd dat je onkruid oogst in je leven. Verkies je een mooie, verzorgde tuin met oogstrelende bloemenvelden? Dan weet je hoeveel werk en onderhoud dat vergt. Als het op het creëren van je leven aankomt, wees dan even kieskeurig voor je gedachten, als voor de perfecte bloembollen voor het aanleggen van je bloemperken. Maak evenveel werk van het uitroeien van je woekergedachten als van het wieden van het onkruid in je tuin. Het is uiterst belangrijk om ons bewust te zijn van wat we echt willen. Als we tulpen willen in de lente, gaan we toch geen uien zaaien in de herfst! Nee, we hebben eerst zorgvuldig nagedacht over wat we precies willen zien, en dan hebben we onze handelingen en onze gedachten in het hier en nu aangepast aan het gewenste resultaat. Op precies dezelfde manier moeten we handelen voor alles wat we wensen in ons leven.

23

KIES VOOR JE geluk

Anders zouden we wel eens versteld kunnen staan van de uien die we oogsten, terwijl we tulpen verwachtten. We zijn gewoon vergeten dat we maanden geleden uien gezaaid hebben. De dag van de oogst klagen we over ons ongeluk, schrijven de fout toe aan anderen, denken we ‘geen chance’ te hebben en kijken jaloers naar onze buren die genieten van hun mooie tulpen. In plaats van onze creativiteit te gebruiken om excuses te vinden en anderen te veroordelen als ons leven niet verloopt zoals we wensen, kunnen we die beter aanwenden om te visualiseren wat we echt willen, en ons vervolgens te gedragen in overeenkomst met de gewenste uitkomst.

HET BOUWPAKKET

Je hebt het begrepen: geluk maak je zelf. Meer nog: je móét je eigen geluk maken. Om de simpele reden dat niemand anders het voor jou zal doen. Je maakt je geluk zelf. Of niet. Aan jou de keuze. Het zal niet vanzelf komen aangewaaid. Je kunt op vier aparte terreinen, die weliswaar bij elkaar horen, aan je geluk werken. Beschouw ze als de vier muren van een huis. Jouw gelukshuis. Elke muur is uniek, maar alle vier zijn ze noodzakelijk, als je wilt dat je huis aan elkaar hangt en rechtop blijft staan. Geluk is dus een zelfbouwpakket. Je metselt de vier muren van je eigen gelukshuis, steen voor steen. Het bouwen van elke muur duurt zeven dagen. We beginnen met de mentale muur. Die wordt opgebouwd met gedachten die je gelukkig maken. Daarna metselen we de emotionele muur. Daar leren we in zeven dagen hoe we kunnen omgaan

24

Inleiding

met onze gevoelens om gelukkig te zijn. Vervolgens trekken we de fysische muur op. Deze muur bestaat uit alles wat we moeten doen en laten om gelukkig te zijn. En ten slotte zetten we de spirituele muur overeind. Hier leren we anders naar het leven te kijken, op een manier die ons gelukkig maakt. Na het oprichten van de vier muren heb je een stevig huis van geluk, waarin je altijd gezellig kunt vertoeven en waarvan je weet dat het je met liefde en warmte zal omhullen. Hier heb je een kort overzicht van de vier muren van je gelukshuis: 1. De mentale muur – de steunpilaar van het denken. Welke gedachten moet je kweken om gelukkig te zijn? Welke gedachten ondersteunen jou, geven jou kracht? 2. De emotionele muur – de steunpilaar van het voelen, van de emoties. Hoe ga je om met je gevoelens, met wat je voelt? Wat doe je met je negatieve emoties? 3. De fysische muur – de steunpilaar van het handelen, het doen, het lichaam. Wat moet je praktisch gezien doen en laten en hoe kun je voor je lichaam zorgen opdat het je helpt om gelukkig te zijn? 4. De spirituele muur – de steunpilaar van je visie, je houding en verwachtingen van het leven. Welke spirituele instelling heb je nodig om gelukkig te zijn? In dit boek kun je lezen hoe je dat allemaal praktisch kunt aanpakken. Je leert jezelf gelukkig te maken in vier weken van telkens zeven dagen, een kleine maand dus om van gelukkig zijn een gewoonte, of zelfs een kunst te maken. Elke dag lees je één deeltje, dus één dag in het boek. Zo kun je gemakkelijker oefenen. Het is beter om elke dag slechts één dag te lezen en de bijbehorende oefeningen uit te voeren,

25

KIES VOOR JE geluk

dan dit boek in één ruk uit te lezen en dan aan de kant te leggen met de gedachte ‘ik zal de oefeningen later wel eens doen’. Dit werkt niet. Niets belet je om, als het boek uit is, weer van voren af aan te beginnen. Hoe meer je de nieuwe gedragingen en gedachtepatronen oefent, hoe beter je leert omgaan met je emoties, hoe steviger je visie wordt die je voedt in plaats van schaadt en hoe sneller de geplante gelukszaden zichtbaar vruchten zullen afwerpen. Bij elke dag horen oefeningen. De bedoeling is dat je die schriftelijk uitvoert. Schaf dus een mooi, groot schrift aan, schrijf er in sierlijke letters ‘Mijn Geluksboek’ op en ga van start. Als je de oefeningen niet doet, zal je geluksbouwwerk niet stevig zijn. Dan is het alsof je een huis bouwt door enkel stenen op elkaar te stapelen, zonder ze aan elkaar vast te maken met cement. De teksten die je leest zijn de bouwstenen en de oefeningen zijn het cement, zij zorgen ervoor dat je gelukshuis stevig staat. Het is bewezen dat mensen die schriftelijk aan zichzelf werken en de oefeningen op papier doen in plaats van enkel in hun gedachten, driehonderd keer efficiënter zijn en driehonderd keer sneller vooruit gaan dan anderen. Als je iets op papier zet, is het hanteerbaar. Je kunt er iets mee doen. Je kunt je eigen notities onderstrepen, in kleur zetten, omkaderen, doorstrepen, bewaren, klasseren, er later op terug komen… allemaal handelingen die het je mogelijk maken je op papier gezette gedachten te structureren en ermee te handelen. Je kunt er eens op terugkijken, zelfs jaren later. Dit kun je nooit verkrijgen met de gedachten die in je hoofd spelen, wegens de eenvoudige reden dat elke gedachte haar eigen tegendeel oproept. Daarom is het ook zo chaotisch in ons hoofd. Alle gedachten lopen door elkaar,

26

Inleiding

zijn tegengesteld aan elkaar, vechten met elkaar en wij krijgen er een punthoofd van. Door het neerschrijven van je gedachten en door het invullen van de voorgestelde oefeningen krijg je een structuur in en een overzicht over je gedachten. Je wordt meester van je innerlijke chaos. Dat op zich geeft al een fantastisch gevoel, plus het feit dat je veel sneller vooruitgaat in je persoonlijke ontwikkeling. Ga dus dat schrift vandaag nog halen, neem een pen vast en begin aan je geluksbouwwerk. Ik wens je heel veel succes bij het creëren van je eigen, persoonlijke geluk. En nu, aan de slag!

27

Kies voor mentale ondersteuning

29

1

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING Zeven dagen om gedachten van geluk te kweken

We beginnen ons bouwwerk van geluk met het metselen van onze eerste muur, de mentale muur. Hoe gaan we om met onze gedachten en hoe kunnen we onze gedachten zodanig heropvoeden dat ze ons helpen gelukkig te zijn in plaats van ons ongelukkig te maken? Je bent wat je denkt. Ons onderbewustzijn stuurt namelijk automatisch onze gedragingen om dat waar we het meest aan denken, ook te laten gebeuren. Als je voortdurend denkt dat je niet zult slagen, zul je je vanzelf zo gedragen dat je afstevent op een mislukking. Wat zeg je dan? ‘Ik heb het altijd ergens geweten!’ Natuurlijk heb je het geweten, je hebt het namelijk zo vaak herhaald in je eigen hoofd dat je het op den duur zelf bent gaan geloven. Of jouw omgeving heeft het je zodanig lang ingepeperd dat het op den duur een eigen overtuiging is geworden. ‘Ik ben een nietsnut, ik ben nergens goed voor.’ Die gedachten realiseren zichzelf. Selffulfilling prophecy heet dat, of ‘de voorspelling die zichzelf vervult’. Dat waar we het meest aan denken komt uit. Vooral als het ook nog een emotionele lading krijgt, dat wil zeggen dat het heftige emoties oproept zoals angst of woede. Dan geven we onze gedachten ook nog heel wat manifestatiekracht mee, en moeten we niet verwonderd zijn dat op een dag datgene gebeurt dat we zo erg vreesden of haatten. Het is dus van het allergrootste belang om je gedachten in het oog te houden en ze te filteren op bruikbaarheid. Alles hangt af van waar je naartoe wilt met je leven en hoe je je wilt voelen. Laten we ervan uitgaan dat je je goed wilt voelen en gelukkig wilt zijn. Dan moet je eerst en vooral de beslissing daartoe nemen. Het zal niet vanzelf komen.

31

KIES VOOR JE geluk

Eerst neem je het ferme besluit: ‘Ik ben vanaf nu gelukkig, basta!’ Daarna kies je de gedachten die hiermee in overeenstemming zijn. Je kunt niet gelukkig zijn en tegelijkertijd jezelf voortdurend de duvel aandoen. Het is het ene of het andere. Je moet vriendelijker worden tegenover jezelf als je gelukkig wilt zijn. Jezelf steunen. In je eigen kamp blijven. Altijd. Jezelf nooit afvallen. Dit is namelijk het pijnlijkste dat er is: jezelf in de steek laten. Je zult nog een keuze moeten maken. De keuze tussen gelijk of geluk. Als je altijd gelijk wilt hebben en de anderen daarvan wilt overtuigen, zeg dan maar vaarwel aan het geluk. Hier is het ook het ene of het andere. Kies wat je wilt. Kies waar je je gedachten op richt. Kies wat voor jou de prioriteit is: je geluk of je gelijk. Een ander belangrijk element om je vrij te voelen en klaar te maken voor het geluk, is je fouten nooit als fouten zien maar als ervaringen. Als er iets mislukt, ben jij daarom nog niet mislukt. Enkel de methode of de strategie die je gebruikte, faalde. Je leert altijd iets bij over jezelf en over hoe je het de volgende keer beter kunt aanpakken. Om gelukkig te zijn moeten we ook leren onze weerstand te laten varen. We kunnen niet tegelijkertijd vechten tegen anderen, situaties, het leven en gelukkig zijn. Ook hier moet je een keuze maken. Overal tegen zijn slorpt zoveel energie op, dat er niet veel meer overblijft om gelukkig te zijn. Laat je overdreven inspanning, je weerstand en je obsessie om de dingen te veranderen los en wees simpelweg gelukkig. Aanvaard het leven zoals het is, met al zijn onrechtvaardigheid en onzekerheid. Hoeveel weerstand je ook biedt, je zult er niets aan veranderen. Je kunt het leven niet controleren. Maar je kunt wel je behoefte aan controle loslaten en gelukkig zijn. Het is een keuze. De

32

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

dingen aanvaarden zoals ze zijn, maakt je vrij en gelukkig. Het grootste deel van ons lijden vloeit voort uit het niet-aanvaarden van de realiteit. We doen onszelf voortdurend pijn door te willen dat de dingen anders zijn dan ze zijn. Wat een opluchting, wat een instantgeluksgevoel als je ervan uitgaat dat je hier en nu in de beste situatie zit waarin je hier en nu kunt zijn. Wil je vanuit die situatie iets veranderen, doe dat dan, maar aanvaard ze eerst. En ten slotte, als je de dingen en mensen kunt aanvaarden zoals ze zijn, rest je alleen nog er dankbaar voor te zijn. De snelste manier om gelukkig te zijn is dankbaarheid te kweken voor alles wat je nu al hebt. Als je je gedachten richt op dankbaarheid zul je nog méér ontvangen van wat je al hebt, volgens de wet van de aantrekkingskracht, die stelt dat alles waarop je je aandacht richt, vermeerdert. Leer blij te zijn met wat je nu al hebt. Zo zet je de toon om meer naar je toe te trekken van al het mooie in de wereld. Nu gaan we aan de slag met het bouwen van de eerste muur van je gelukshuis. In zeven dagen tijd metsel je de mentale muur, steen per steen, dag per dag. Begin met dag één en lees alleen maar wat bij die dag hoort. Voer de oefeningen uit op de dag zelf, en wacht met verder lezen tot de volgende dag. Lees niet alles na elkaar. Je eet toch ook niet je ontbijt, middagmaal, vieruurtje en avondmaal allemaal in één keer op. Gun jezelf de tijd om te verteren. Geluk moet je leren, dat vraagt tijd en inspanning, herhaling en oefening. Dag na dag.

33

DAG 1 - Kies om gelukkig te zijn

Geluk is een keuze

Gelukkig zijn hangt niet af van het toeval. Je wordt niet gelukkig of ongelukkig geboren. Er bestaat geen goede of boze fee die met haar toverstokje geluks- of ongeluksformules over je wieg strooit. Geluk maak je zelf, ongeacht de omstandigheden. Je moet het wel willen. Echt willen. Niet zomaar roepen ‘ja, ik wil gelukkig zijn’ en je dan verder op dezelfde manier gedragen zodat je er alles voor doet om ongelukkig te blijven. Je woorden en daden moeten met elkaar in overeenstemming zijn, anders klopt er iets niet. Als je gelukkig wilt zijn, moet je het willen tot in het diepst van je vezels. En er dan helemaal voor gaan. Net zoals een taal leren, weet je nog? Als je gewoon tegen iedereen luid verkondigt dat je Italiaans wilt kunnen spreken, maar er niets voor doet, zul je nog altijd met de mond vol tanden staan tijdens je volgende reisje naar Italië. Eerst beslissen, en dan ernaar handelen. Er daadwerkelijk iets voor doen. Gelukkig zijn, het is een keuze. Je moet dus een beslissing nemen. Op een dag moet je echt op tafel kloppen en roepen dat je een ander leven wilt, dat je vanaf nu gelukkig wilt zijn en daarmee uit. En je dan ook zo gedragen. En zo denken. Een hele tijd geleden, toen ik zelf nog aan elkaar hing van de frustraties, me door de dagen heen sleepte en elke morgen ervan overtuigd was dat ik de avond niet zou halen, was ik het op een dag verschrikkelijk beu om mezelf in die toestand te zien. Na de zoveelste teleurstelling over ‘wat de wereld mij aandeed’, sprong ik in een impuls op de

34

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

salontafel en verwoed zwaaiend met mijn armen, net of ik wou leren vliegen, schreeuwde ik dat ik er genoeg van had. Ik wilde een ander leven. Ik zou van dan af zelf beslissen wat er in mijn leven zou gebeuren. Wel tien minuten lang stond ik daar in mijn eentje te gesticuleren en mijn onzichtbare publiek te overtuigen van het feit dat ik van dan af alleen nog liefdevolle mensen in mijn leven zou toelaten, dat alle ‘smeerlappen’ het maar moesten aftrappen, dat ik van dan af ook mooi en gezond en rijk en geliefd zou zijn, en daarmee basta! Me afvragend wat me bezield had, sprong ik daarna van het tafeltje, maar zonder het te beseffen had ik blijkbaar een proces in werking gezet, want in een mum van tijd kwamen al mijn voornemens uit. Ik was nooit meer ziek (daarvoor was ik kind aan huis in het ziekenhuis), ik ontmoette de grote liefde van mijn leven (nadat ik de moed had verzameld om uit een slechte relatie te stappen), ik creëerde mijn eigen baan waarin ik kon doen wat mij enthousiast maakte en het geld begon mijn leven binnen te stromen (terwijl ik daarvoor de eindjes aan elkaar knoopte). Energie en levensvreugde zijn sindsdien mijn vaste metgezellen. Ik ben zelden nog moe en als ik al moe ben, dan is het een welverdiende, deugddoende vermoeidheid die met een goede nacht slaap of een dutje zo weer over is. De tonaliteit van mijn leven is helemaal overgeslagen van lamlendigheid naar enthousiasme. Is dit toeval? Ik denk het niet. Als je kijkt naar andere mensen die hun leven omtoveren van een puinhoop naar een succesverhaal, dan merk je dat ze altijd op een bepaald punt een beslissing genomen hebben. Ze hadden er genoeg van in een sukkelstraatje verzeild geraakt te zijn. Er was altijd de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen. Ze hadden op een bepaald moment de buik vol van hun ellendige toestand en beslisten, vaak uit pure wanhoop, dat het

35

KIES VOOR JE geluk

genoeg geweest was, dat ze zo niet verder wilden en dat ook zij recht hadden op geluk. En toen schoten ze in actie in plaats van te blijven steken in shame and blame, schaamte en schuld. In elke biografie, of ze nu van een grote der aarde is of van een kleintje zoals ik, kom je dit tegen. De ellende is op een bepaald moment zo torenhoog dat je of verzuipt of leert zwemmen. En eens je leert zwemmen, sla je je overal doorheen. Het wordt een levenskunst. Het is jammer dat veel mensen eerst de bodem van de put moeten raken, vooraleer ze beslissen om naar boven te klimmen. Nog erger is dat veel mensen op die bodem blijven zitten janken en enkel nog berichten van haat en woede naar boven sturen. Ze geraken meer en meer bedolven onder hun eigen machteloze en nutteloze negativiteit, tot ze stikken. Misschien ben jij nog niet diep genoeg gezakt om over te gaan tot de beslissing dat je gelukkig zult zijn. Misschien moeten je nog een paar rampen overkomen of heb je nog enkele teleurstellingen nodig. Misschien wil je nog een tijdje doorgaan met de schuld bij je verleden, je omgeving of het weer te leggen. Maar waarom zou je niet vandaag beslissen dat het lang genoeg geduurd heeft? Waarom kies je er nu niet voor je geboorterecht op te eisen? Het is je geboorterecht om gelukkig te zijn. Dat weet je wel. Maar wat men er niet bij heeft verteld is dat je zelf je eigen recht in handen moet nemen. Dit is niet zielig, nee, dit is de realiteit. Niemand kan jou gelukkig maken, in alle geval niet blijvend. Je kunt het wel zelf. Excuses zijn er niet meer. Kies voor geluk. Kies voor plezier. Het is een beslissing. Een keuze. Welke deur ga je binnen, die van gelukkig zijn of die van ongelukkig zijn? Met welk statuut wil je je vereenzelvigen, met dat van de geluksvogel of van de ongeluksvogel? Wil je een gelukkig of een ongelukkig

36

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

wezen zijn? Het is evenveel werk voor beide. Je trekt automatisch aan wat je verwacht. Kies nu voor je geluk. Kies nu voor jezelf. Of blijf ongelukkig. Jouw keuze.

‘Als je écht iets wilt, dan vind je een weg. Als dat niet zo is, dan vind je een excuus.’ Jim Rohn

37

OEFENING

Dit is de dag van de beslissing. Vandaag beslis je of je gelukkig of ongelukkig wilt zijn. Kies je voor het laatste, dan kun je evengoed dit boek wegleggen. Of nog beter: schenk het aan iemand anders die misschien wel klaar is om gelukkig te zijn. Kies je voor je geluk, doe dan de volgende oefeningen. 1. Oké, je bent dus bereid om te kiezen voor geluk. Neem dan eerst je schrift en noteer twintig keer na elkaar: ‘Ik kies voor geluk.’ Neem daarna twintig steekkaarten of fiches en schrijf er dezelfde zin op. Hang ze overal op, in huis, in de auto, in je bureau of werkplaats, en stop ook een kaartje in je agenda en je portefeuille. Blijf de zin herhalen, als een mantra, tot je onderbewustzijn ervan overtuigd is dat je gelukkig bent. Je onderbewustzijn zal jouw daden en handelingen sturen zodat je effectief gelukkiger wordt. 2. Zoek een plek in huis waar je op een verhoog staat (de salontafel, bijvoorbeeld, of een stoel) en houd een toespraak voor je denkbeeldige gasten en leg hen met vuur uit dat je besloten hebt gelukkig te zijn. Overtuig de ongelovigen in het publiek ervan dat je het echt meent en vertel hen wat je vanaf nu allemaal gaat veranderen in je houding, gedachten en gedragingen, zodat zij ook zullen kunnen merken dat je inderdaad gelukkig bent. Waaraan zullen zij het kunnen zien? Schrijf alles op wat je gaat veranderen, tot in de details. 3. Zoek een eenvoudig melodietje waarop je je mantra ‘ik kies voor geluk’ of ‘ik ben gelukkig’ kunt zingen. Liedjes uit de kindertijd lenen zich hier het best voor. Zing je liedje in je hoofd (of uit volle borst) zo vaak je kunt. In de auto, onder de douche, tijdens het koken, het strijken, het poetsen, het tuinieren, kortom, maak er je nieuwe slagzin, je levensmotto van. Je zult ervan versteld staan hoe snel je je inderdaad gelukkig zult voelen. En dat is toch de bedoeling!

Herhaal vandaag zo vaak je kunt:

‘Ik kies om gelukkig te zijn.’ 38

DAG 2 - Kies gedachten die gelukkig maken

Geluk is het denken van gedachten die je energie geven

We creëren ons leven via onze gedachten. Onze gedachten zijn de scheppers van onze werkelijkheid. Je leven ziet er letterlijk zo uit als je denkt dat het eruitziet. We hebben vele duizenden gedachten per dag. Sommige wetenschappers maken gewag van vijftigduizend gedachten per dag, anderen rekken dit op tot honderdtwintigduizend. Of het nu om vijftigduizend of honderdtwintigduizend gedachten per dag gaat, het is een hele hoop! Moeilijk om daarin het kaf van het koren te scheiden, denk je. Gelukkig zijn er maar twee soorten gedachten: positieve en negatieve. Positieve gedachten zijn gedachten die jou opbeuren en een gevoel geven van sterkte en kracht. Negatieve gedachten halen je energieniveau naar beneden en laten je achter met een gevoel van frustratie, vermoeidheid, ergernis of ongelukkig zijn. In de inleiding kon je al lezen hoe onze gedachten ons leven scheppen. Het zijn natuurlijk niet de gedachten op zich die rechtstreeks scheppingskracht hebben, maar zij zetten wel de kosmische computer in werking die ons precies dat resultaat levert dat overeenstemt met de tonaliteit van onze gedachten. Af en toe een negatieve of pessimistische gedachte hebben is niet erg, maar als meer dan tachtig procent van je gedachten negatief is, wees dan niet verwonderd dat meer dan tachtig procent van je levensomstandigheden – gezondheid, bankrekening en relaties inbegrepen – negatief is.

39

KIES VOOR JE geluk

Eigenaardig dat de meeste mensen de link niet leggen tussen hun gedachten en hun omstandigheden en dan verwonderd opkijken als ze merken dat hun leven niet goed functioneert. Ze zijn verontwaardigd dat ze niet hebben waar ze naar verlangen en beschuldigen ‘het lot’, hun partner, ouders, kinderen, baas, slechte constitutie enzovoort. Maar de wortel van alle kwaad is veel dichter bij huis te zoeken: in de eigen gedachtewereld! Daar moet het onkruid uitgeroeid worden en vervangen door zaden waarvan we echt de vruchten willen plukken. Hoe kun je nu in hemelsnaam al die duizenden gedachten controleren die door je hoofd circuleren? Dat lijkt een onmogelijke opgave. Inderdaad. Maar gelukkig is het ook niet nodig om ze te beheersen. Gedachten zijn als vogels die over het dak van je huis vliegen. Je kunt hen niet beletten om dat te doen, maar je kunt ze wel verhinderen om hun nest te bouwen in je dakgoot! Zo is het ook met al onze gedachten. We kunnen ze niet beletten om binnen te dwarrelen in ons hoofd, maar we kunnen wel kiezen aan welke gedachten we ons vastklampen, op welke we doorborduren en welke we loslaten.

‘Wij zijn niet meer verantwoordelijk voor de kwade gedachten die ons door de geest gaan, dan een vogelverschrikker voor de vogels die over het zaaibed vliegen dat hij bewaken moet. De enige verantwoordelijkheid in beide gevallen is te beletten dat ze neerstrijken.’ John Churton Collins Gedachten waaien dus in en uit ons hoofd, daar kunnen we niets aan doen. Maar het is wel aan ons om te beslissen met welke van

40

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

die vijftig- tot honderdtwintigduizend gedachten we ons gaan bezighouden. Welke woorden, van alle termen in de kosmische computer, gaan we onderstrepen, omkaderen, in een kleurtje zetten? Met welke gedachten ben jij meestal bezig? Zijn dat de zorgelijke of de vrolijke gedachten? Zijn dat de positieve of de negatieve? Denk je aan al het leuks dat je al in je leven is overkomen, of zit je steeds maar dezelfde ellende te herkauwen (en heb je dan ‘toevallig’ maagpijn omdat je slecht verteert)? Beeld je je een vrolijke toekomst in of maak je jezelf bang met gedachten aan pijn, ziekte en eenzaamheid? Als je de tonaliteit van je gedachten op een graadmeter zou aangeven, van nul tot honderd, waarbij nul staat voor de volledig negatieve gedachten en honderd voor de uitsluitend positieve, waar situeer jij jezelf dan? Als jij je in de buurt van dertig plaatst, kijk dan eens naar je leven, dan zul je merken dat slechts dertig procent ervan positief is en zeventig procent negatief. Je omstandigheden stemmen overeen met de vibratie van je gedachten.

‘Niet de omgeving of de omstandigheden, maar alleen de geest kan iemand gelukkig of ellendig maken.’ Roger l’Estrange Je hebt dus maar twee soorten gedachten. Er zijn gedachten die je opmonteren, die je energieniveau doen stijgen en je een goed gevoel geven. En er zijn gedachten die je energieniveau naar beneden halen en je met een slecht gevoel opzadelen. In de kinesiologie, een therapeutische benaderingswijze die de spiertest hanteert als middel om blokkades op te sporen, merkt men onmiddellijk welke gedachten de tonus van de spier doen verzwakken en welke die verstevigen.

41

KIES VOOR JE geluk

Als een enkele gedachte de spier van je arm al kan afzwakken of versterken, beeld je dan eens in wat jarenlang hardnekkig vasthouden aan gedachten van wrok of schuld in je lichaam kan aanrichten. Zulke gedachten tasten niet alleen de spiertonus aan, maar verwoesten ook je organen en al de cellen van je lichaam! Ons hart, onze nieren, onze lever, onze longen en onze darmen zijn allemaal omgeven door spieren die in hun werking beïnvloed worden door onze gedachten. Ga eens na hoe je je nu voelt, op dit moment. Goed, slecht? Gelukkig, ongelukkig? Ga dan eens na waaraan je net zat te denken. Hoeveel van je kostbare tijd en van het ‘hier en nu’ verspil jij aan nutteloze gedachten van spijt, ergernis, verdriet of schaamte over dingen die gebeurd zijn in het verleden, en dus al lang voorbij? Hoeveel? Plak er een cijfer op. Meer dan vijftig procent? En wat doe je met de overige tijd? Verspil je die aan beangstigende zorgen over de toekomst? Jaag je jezelf de stuipen op het lijf met gedachten aan alle eventuele rampen die jou zouden kunnen overkomen? Hoeveel percent van je tijd besteed je aan dergelijke gedachten? En hoeveel tijd blijft er dan nog over om te genieten van het hier en nu? Om simpelweg gelukkig te zijn? Om gelukkig te zijn moet je jezelf de kans geven. Schep ruimte voor geluk. Geluk kan alleen gedijen in het heden. Als je dan toch met je gedachten wilt afdwalen naar het verleden, scan dan de leuke herinneringen. Als je dan toch in de toekomst wilt gaan ronddolen, beeld je dan in, net als een film, hoe leuk het er allemaal uitziet. Met zulke gedachten maak je je sterk en gelukkig. Waar denk je elke morgen aan bij het wakker worden? ‘Oh God, alweer een lastige dag, pfff, ik heb er geen zin in, alles is zo moeilijk, ik

42

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

ben niet gelukkig.’ Met een dergelijk gedachtepatroon zal je lichaam van ’s morgens vroeg al heel zwaar aanvoelen en je zult de grootste moeite hebben jezelf het bed uit te hijsen, laat staan vreugde te vinden om je dag aan te vangen. Wat een wonder dat je jezelf nog aan de gang krijgt als je symbolisch een ton weegt! Mensen herhalen onophoudelijk dat de tijden hard zijn, het leven een strijd is en ‘elk huisje zijn kruisje heeft’. Ze zitten bijna te wachten totdat hen iets overkomt, om daarna te kunnen zeggen dat ‘niemand het gemakkelijk heeft’. En zo komen we in een vicieuze cirkel terecht. Sommige mensen zetten zich al schrap voor de volgende tegenslag, want ‘een ongeluk komt nooit alleen’. Maar het lijkt wel of ze die verwelkomen, of ze ergens opgelucht zijn als ze hun dosis miserie in ontvangst kunnen nemen, want naar het schijnt hoort het zo in dit leven. Het is onmogelijk om gelukkig te zijn met een gedachtepatroon van ellende, rampspoed, schuld, schaamte, wrok en angst. Het is onmogelijk om van een goede gezondheid te genieten als je steeds aan ziekte denkt. Het is onmogelijk je onbezorgd te voelen als je steeds denkt aan alle ongelukken die je zouden kunnen overkomen. Je gedrag wordt geleid door je gedachten. Voortdurend denken aan mislukking, ziekte, eenzaamheid en vrees halen mislukking, ziekte, eenzaamheid en dat wat je vreest in je leven binnen. Je kunt dit principe ontkennen of aanvechten, je kunt geloven of beweren dat het niet waar is of dat het niet op jou van toepassing is, maar je zult er nooit aan kunnen ontsnappen. Het is een universeel principe dat ‘alles waar je vaak aan denkt zich ook manifesteert’, en dit principe geldt altijd, overal en voor iedereen. De ervaringen van je leven beginnen in je hoofd.

43

KIES VOOR JE geluk

Ons hele leven is gebaseerd op onze gedachten. Onze gedachten zijn zaadjes die we planten en die uitgroeien tot de planten die ze bedoeld waren te zijn. We hebben er belang bij goed te kijken naar wat we echt willen en onze gedachtezaden zorgvuldig uit te kiezen. Geluk zit tussen onze oren. En het is precies daar waar jouw macht ligt: in jouw gedachten! Het universum zal jou gezondheid geven, als je in termen van gezondheid leert denken, en niet van ziekte. Je zult succes en geluk hebben als je in termen van succes en geluk denkt, en niet van mislukking en ongeluk. Alles waar je vaak aan denkt, zal zich vroeg of laat manifesteren. Dat wil zeggen dat de hoofdtoon van jouw gedachten werkelijk vorm krijgt in je dagelijkse leven. Waarom dan niet denken aan wat je wilt, in plaats van aan wat je niet wilt? Elk ogenblik heb je een of ander idee of beeld in je hoofd over wat gaat gebeuren. Meestal is dat een negatief beeld. Je denkt aan hoe het de vorige keren was en je projecteert dat op de toekomst, en je bent nu al bang dat het ‘weer hetzelfde’ zal zijn. Je belaadt de gebeurtenis op voorhand al met negatieve energie en zult ze dus op een krampachtige manier aanpakken. Je begrijpt dat dit geen aangename resultaten zal opleveren. Vertrek eens vanuit een positieve ingesteldheid en merk het verschil. Wijsheid is gedachten vermijden die je verzwakken en gedachten kweken die je versterken en ondersteunen. Het effect is onmiddellijk voelbaar. Dit is de instantgeluksbrenger. Je voelt het meteen, binnen de seconde. Elke gedachte wordt vergezeld van energie, dus je kunt evengoed die gedachten kiezen met een hoog energiegehalte.

44

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

Zodra je echt beseft dat de dingen waar je het grootste deel van de tijd aan denkt je ervaringen zullen worden, zul je waakzamer zijn en meer letten op wat je denkt. Het begint met een beslissing, namelijk de beslissing vanaf nu ‘baas in eigen hoofd’ te zijn. Probeer jezelf er niet van te overtuigen dat het onmogelijk is of makkelijker gezegd dan gedaan. Jouw hoofd met al zijn gedachten behoort jou toe, en niemand anders. Het is aan jou om je eigen gedachten te kiezen. Het is jouw verantwoordelijkheid.

‘Het leven van een mens is wat zijn gedachten ervan maken.’ Marcus Aurelius

45

OEFENING

Dit is de dag van de positieve gedachten. Vandaag leer je je eigen gedachten creëren. Je kiest gedachten die je blij en gelukkig maken. 1. Maak in je schrift op een dubbel blad vier kolommen. Zorg dat je voldoende plaats hebt in de breedte. 2. In de eerste kolom maak je een lijst van alle negatieve gedachten die je gewoonlijk denkt. Zowel gedachten over jezelf en over anderen, als over het leven in het algemeen. Geef nu elke gedachte een nummer. 3. Noteer in de tweede kolom naast elke negatieve gedachte het positieve tegendeel. Gewoon het tegenovergestelde. ‘Het leven is een grote ellende’ wordt dan ‘het leven is een schitterende speeltuin’ of zoiets. ‘Ik ben te stom om iets zinnigs te doen’ wordt dan ‘ik ben intelligent en zinvol’, ‘ik kan ook niets goed doen’, wordt ‘ik doe veel goede dingen’ enzovoort. Je hoeft hier nog niet te geloven wat je neerschrijft, het is enkel een mentale oefening. Keer de negatieve gedachten gewoon allemaal om. Niemand vraagt jou ze ook te geloven op dit moment. 4. Noteer nu in de derde kolom, naast elke positieve gedachte, je weerstand. Je denkt misschien bij ‘het leven is een schitterende speeltuin’: ‘jaja, het zal wel’, ‘wat is dat voor dikke zever’, ‘ik geloof er niets van’, ‘wat een bullshit’, ‘wat een lulkoek’, ‘voor een ander misschien, maar niet voor mij’! Dit zijn je weerstanden en het is normaal dat je ze hebt. Om je weerstanden te ontwapenen, moet je ze neerschrijven. Dan verliezen ze hun macht over jou. Wanneer je het hele lijstje afgegaan bent, zul je zien dat je weerstanden bijna altijd dezelfde zijn. 5. In de vierde kolom schrijf je, naast elke weerstand, de positieve tegenovergestelde gedachte op. Zo kun je naast ‘wat een lulkoek!’ schrijven ‘het leven is echt een schitterende speeltuin en ik amuseer me erin!’ Naast de negatieve gedachte ‘het leven is een tranendal’, de positieve gedachte ‘het leven lacht mij toe’ en als weerstand ‘voor een ander misschien, niet voor mij’ kun je in de vierde kolom schrijven ‘het leven lacht me toe als een stralende zon!’ Doe dit voor elke gedachte, zo hol je volledig de eventuele macht van je weerstand uit. 6. Nu ben je klaar om te beginnen werken met je positieve gedachten. Kies er de eerste uit (uit kolom twee of vier), of de voor jou belangrijk-

46

ste, en oefen hier een hele week op. Herhaal zoveel je kunt die positieve gedachte, als een mantra, tot je voelt dat je er geen weerstand meer tegen hebt maar dat ze een tweede natuur is geworden, dat wil zeggen dat je je de energievibratie van die gedachte eigen hebt gemaakt en op dezelfde golflengte begint te vibreren. Zo werk je alle gedachten van je lijstje door en binnen afzienbare tijd heb je je hele energieveld verhoogd tot het niveau van de positieve gedachten. Op dat moment ben je positief geworden, helemaal! En gelukkig!

Slagzin van vandaag:

‘Ik kies gedachten die me blij maken.’ 47

DAG 3 - Kies om lief te zijn voor jezelf

Geluk is goed zorgen voor jezelf

Als je jezelf voortdurend onderuithaalt, kun je je niet gelukkig voelen. Zoveel is ondertussen duidelijk. Je moet jezelf steunen. Je moet altijd in je eigen kamp blijven. Als jij niet aan de kant van jezelf staat, wie dan wel? Verwacht jij echt van een ander dat die jou met respect behandelt, als jij het zelf niet eens kunt? Waarom zou je van een ander eisen dat hij aan jou geeft wat jij jezelf niet gunt? Als jij je aan anderen presenteert als iemand die niet de moeite waard is, die zich wegcijfert en dus de boodschap meegeeft dat er met jou geen rekening moet gehouden worden, hoe kun je dan verwachten dat men het wel doet? Als het leven een warenhuis zou zijn, in welke afdeling situeer jij jezelf dan: in de afdeling van de koopjes, waar producten van één euro in grote, rommelige bakken door elkaar liggen en vaak op de grond slingeren? Of in de afdeling van de exclusiviteitsartikelen, waar kostbare, unieke waren netjes uitgestald zijn en er een sfeer van waarde en luxe heerst? Stel je voor dat elke negatieve gedachte die je over jezelf denkt, een snerpend geluid voortbrengt. Hoe lang zou jij het uithouden met jezelf? Hoe lang zouden anderen het dan kunnen uitstaan? Je zou van jezelf willen weglopen. Zo voelen kinderen zich van wie de ouders zichzelf constant hardop afbreken. Ze vinden het helemaal niet leuk. Zij houden van hun ouders en ervaren het als heel zwaar en lastig om ongewild getuige

48

KIES VOOR MENTALE ONDERSTEUNING

te zijn van de voortdurende stroom van negativiteit die hun ouders over zichzelf uitstorten. Dat bezwaart ook hun eigen gemoed. Op een schaal van nul tot tien, waarbij nul staat voor geen grammetje zelfwaardering en tien voor een positief, gezond zelfbeeld, waar sta jij nu? Welk cijfer geef je jezelf? Bepaal nu welk niveau van waarde je aan jezelf wilt toekennen. Waar wil je staan op de schaal van nul tot tien? Wil je bijvoorbeeld op acht staan? Begin je dan nu te gedragen als een persoon die een zelfwaardering heeft van acht op tien. Hoe praat zo’n persoon? Hoe handelt hij? Hoe behandelt hij zichzelf? Ligt zo’n persoon elke avond uitgezakt voor de televisie met een zak chips, een paar pintjes en een hamburger, terwijl hij elke dag wat meer buikvet toevoegt aan zijn lichaam, dat al even vormeloos is als zijn leven? Of is een acht op tien-persoon gefocust op zijn eigen doelen, weet hij welke droom hij wil realiseren, is hij zich bewust van zijn talenten en benut hij die om zijn medemensen en zichzelf een aangenamer leven te bezorgen? Wat zegt zo’n persoon over zichzelf? Hoe zorgt een acht op tien-persoon ervoor dat hij met respect behandeld wordt door zijn omgeving? Hoe zorgt die persoon voor zichzelf? Imiteer hem of haar als je ook een acht op tienmens wilt worden. Kies je cijfer. En handel er dan naar. Iemand met een hoog gevoel van zelfwaarde houdt zich niet ledig met uitschot, profiteurs, manipulators, ellendelingen, negatieve mensen, ongezond junkfood of een destructieve levensstijl. Hij omringt zich met positieve mensen die hun eigen dromen realiseren, voedt zich met energetisch hoogwaardige producten en besteedt zijn tijd aan activiteiten die waarde toevoegen aan zijn eigen leven en dat van anderen. Doe dat ook.

49

KIES VOOR JE geluk

Wees lief voor jezelf. Geef jezelf complimenten. Wees geduldig met jezelf. Wees opbouwend. Houd van jezelf. Zeg nooit iets over jezelf om jezelf af te breken. Hoe wil je dat anderen jou geven wat je jezelf niet kunt geven? Hoe kun je verlangen dat een ander je respecteert als je jezelf openlijk afvalt? Sommige mensen vinden er een eigenaardig, gênant plezier in zichzelf publiekelijk belachelijk te maken. Anderen drijven het niet zo ver maar ventileren hun lage eigenwaarde met zinnetjes die ze te pas en te onpas als ballonnetjes oplaten, zoals ‘ja, het moet mij weer overkomen zeker!’, ‘moet je mijn laatste stommiteit eens weten?’, ‘moet je nu horen wat ik weer uitgespookt heb!’, ‘ik kan je niet volgen hoor, ik heb daar geen verstand van’, ‘ik stond ook niet op de eerste rij als ze de intelligentie/schoonheid/handigheid uitdeelden’. Niemand vindt het leuk naar zulke mensen te luisteren. Meer dan een meewarig, groen lachje kun je hen niet geven. Met zulke negatieve beoordelingen over jezelf kun je geen aanspraak maken op respect uit je omgeving, en ook niet op gevoelens van vreugde en geluk. Een absolute voorwaarde voor geluk is te leren om positief te denken en te praten over jezelf, zonder hovaardig te worden. Jezelf kleineren siert je niet, jezelf opblazen ook niet. Een mens die echt zelfvertrouwen heeft, heeft het niet nodig zich mooier/ groter/slimmer voor te doen dan een ander. Hij schept er ook geen genoegen in zichzelf openlijk te kleineren en belachelijk te maken. De grootste oorzaak van ons lage gevoel van zelfwaarde is dat we ons voortdurend vergelijken met anderen en ervan uitgaan dat zij het beter doen. Ze zijn slimmer, mooier, rijker, geliefder en van alles meer dan wij. We bombarderen hen tot helden, plaatsen hen op een voetstuk en gooien onszelf in de prullenbak. Hoe kunnen we dan gelukkig zijn? Vergelijken is het idiootste dat er bestaat. Elke mens heeft zijn

50