Olivier Gourmet Marilyne Canto Adrien Jolivet Margaux Chatelier Avec la participation de
Sergi Lopez
la tendresse Un film de
Marion Hänsel
Persdossier
Producenten
Man’s Films Productions -
A.S.A.P. Films
-
Neue Pegasos Film
Coproducenten ZDF/ARTE Rhône-Alpes Cinéma RTBF (Télévision belge) Belgacom
Met de steun van Centre du Cinéma et de l’Audiovisuel de la Fédération Wallonie-Bruxelles et VOO Het Vlaams Audiovisueel Fonds La Région Rhône-Alpes et le Centre national de la Cinématographie Hessische Filmförderung
Met de deelname van La Wallonie et de la Région de Bruxelles Capitale TV 5 Monde Be TV Programme MEDIA -I2I de l’Union Européenne Tax Shelter du Gouvernement fédéral de Belgique
INTERNATIONAL SALES Doc & Film International www.docandfilm.com Danièla Elstner +33 1 42 77 56 87 -
[email protected]
PERS Alibi Communications Brigitta Portier +32 4 77 98 25 84 -
[email protected]
Distributie Cinéart (Bénélux) www.cineart.be Epicentre films (France) www.epicentrefilms.com Axia Films (Canada) www.axiafilms.com www.latendresse.be
C A S T Olivier GOURMET (Frans) Maryline CANTO (Lisa) Adrien JOLIVET (Jack) Sergi LOPEZ (Léo) Margaux CHATELIER (Alison)
CREW MUSIEK
René-Marc BINI
DIRECTEUR FOTOGRAFIE CAMERA
Jan VANCAILLIE
ART DIRECTOR
Thierry LEPROUST
www.renemarcbini.com
Didier FRATEUR
KOSTUUMS Yan TAX GELUID Henri MORELLE MONTAGE Michèle HUBINON MIX Bruno TARRIERE PRODUCTIE MANAGER Monique MARNETTE 1ST REGISSEUR ASSISTANT
Dominique GUERRIER
78’ – scope – 35mm - DCP
www.latendresse.be
SYNOPSIS
Een koppel dat al vijftien jaar gescheiden is, treft elkaar opnieuw voor een tweedaagse reis om hun zoon op te halen die in het buitenland in het ziekenhuis ligt na een ernstig ski-ongeval. Wat voelen ze nog voor elkaar ; onverschilligheid, wrok, jaloezie ?
Of misschien verstandhouding, vriendschap, of, wie weet, liefde. Deze lichtvoetige roadmovie, die ons meeneemt van Brussel naar de top van de Alpen, laat ons kennismaken met Frans en Lisa, twee doodeerlijke mensen voor wie we alleen maar tederheid kunnen voelen.
www.latendresse.be
INTENTIE NOTA VAN DE REGISSEUR Ik wou een eenvoudig, rechtlijnig verhaal schrijven dat zich over twee dagen afspeelt en gaat over mensen als u en ik. Gelukkige mensen waarvan men zegt dat ze geen verhaal met zich meedragen en die net als iedereen het kleine en grote levensverdriet ervaren. Ik wou ook met de nodige humor de band tussen ouders en kinderen belichten, zonder grote generatiecrisissen. Ik heb al veel films gezien die gaan over breuken. Het loopt bijna altijd verkeerd af : een man en vrouw hebben van elkaar gehouden, hebben samen kinderen en eens gescheiden, beginnen ze elkaar te haten, pijn te doen of willen ze elkaar niet meer zien. Ik vond dat altijd al vreemd. Hebben ze zich dan zo vergist ? Hoe kan liefde omslaan in zo verschillende gevoelens ? Ik herinner me echter geen film over een scheiding waarbij het ex-koppel elkaar blijft waarderen, helpen en, wie weet, van elkaar blijft houden. Mijn werk als filmregisseur baseerde zich hoofdzakelijk op litteraire adaptaties, werkwijze waarin ik me thuis voel dankzij mijn voorgaande werk. Ik heb trouwens jaren geleden een origineel scenario geschreven « Sur la terre comme au ciel » en « Nuages, lettres à mon fils », een op brieven gebaseerd poëtisch werk zonder echt scenario. Het schrijven van « La Tendresse » is een nieuwe ervaring. Het verhaal, een samengaan van romantische komedie en road-movie, speelt zich af tijdens de autoreis van een koppel waarbij natuur en landschappen een belangrijke rol spelen. Mijn vorige films waren zwijgzaam, innerlijk. In « La Tendresse » praten de hoofdrolspelers, zijn er uitwisselingen. De situaties, de dialogen zijn, hoop ik, lichtvoetig, soms scherp of grappig. Ik hoop dat ze doen glimlachen en ook ontroeren. De stijl zal sober zijn. Een discrete camera. Filmen in een auto is niet eenvoudig. Er is geen afstand met het onderwerp. Er is weinig beweging mogelijk. Er is de fysieke nabijheid van de acteurs gezien de beperkte ruimte in een auto. De voorbijglijdende landschappen moeten de beweging van de reis weergeven. Na enkele testen in een auto zal, in samenspraak met de hoofdcameraman, het format gekozen worden. Ik zal heldere, blije kleuren gebruiken. Rode anorak, lentegroene bomen, sneeuw, blauwe lucht. Er komt een afwisseling van close-ups van de gezichten, handen op het stuur, de sigaret en de aansteker, de geconcentreerde blik van Frans, de dromerige of vragende blik van Lisa en brede shots, soms luchtfoto’s van de auto op de autosnelweg en in de bergen. Een goed voorbeeld van dit soort afwisseling is de Russische film « Silent souls » van Aleksei Fedorchenko. De keuze voor het skistation Flaine in de Franse Alpen is geen toeval. Het is een bijzonder skistation. Het is gebouwd in de jaren ’70 door de bekende architect Marcel Breuer en was destijds revolutionair. Alles in beton, met een centrale schaatsbaan en metalen trappen die de verschillende niveaus met elkaar verbinden. Beeldhouwwerken van Picasso, Vasarely en Dubuffet. Vandaag is het verouderd en lijkt het op een ufo. Het is geen schilderachtig decor, geen houten chalets, geen klein dorpje in de Savoie met een kerkje in het midden. En precies die confrontatie met het trieste en grijze beton versterkt nog de schoonheid van de bergen en de omliggende natuur.
www.latendresse.be
De muziek zal hoofdzakelijk bestaan uit bestaande nummers die door de radio of de CD-speler van de auto verspreid worden. Zoals beschreven in het scenario komt er klassieke muziek voor de heenreis en wereldmuziek tijdens de terugreis. René-Marc Bini zal een originele muziek in Country-Folk stijl samenstellen voor de reis shots. Het team, mijn kameraden, noem ik ze. Ik zie niet in waarom ik zou veranderen gezien de aangename samenwerking die we sinds zo vele jaren delen. Jan Vancaillie en Didier Frateur voor het beeld. Henri Morelle voor het geluid. Michèle Hubinon voor de montage. Yan Tax voor de kledij. Dominique Guerrier productie-assistent. Thierry Leproust voor de decors. René-Marc Bini voor de muziek. Monique Marnette als productiedirectie. We verheugen ons nu al bij het idee om opnieuw samen aan een film te gaan werken. De casting : ik werk graag met acteurs, of ze nu bekend zijn zoals Jane Birkin , Trevor Howard, Carmen Maura, Charles Aznavour,… acteurs uit mijn eerste films, of totaal onbekend, zoals Nicolas Robin, Romain David, Issaka Sawadogo …acteurs uit mijn laatste films. Voor dit nieuwe project heb ik het akkoord van Olivier Gourmet voor de rol van Frans. Ik ben bijzonder verheugd dat ik de kans krijg om met deze prachtige acteur te werken. Marilyne Canto zal Lisa zijn. Ze is fijn, levendig en een uitmuntende actrice. Ik voel dat zij en Olivier een onconventioneel koppel zullen zijn, innemend door hun verschillen. De rollen van Jack en Alison worden gespeeld door Adrien Jolivet en Margaux Chatelier. Zoals bij mij altijd het geval is, zal de film pas vorm krijgen eens ik één of twee maanden voor het draaien ter plaatse de storyboard uitteken. Daar wordt over de beelden beslist. Er nu al meer over zeggen, zouden maar woorden zijn. Regisseren is voor mij geen verstandelijk gebeuren, het is veeleer iets organisch, iets fysieks. Bewegen in de decors, kijken door de zoeker, verschillende invalshoeken en omvang van de shots uitproberen, helemaal alleen de verschillende personages spelen, kiezen welke zin uit de dialoog in welke shot wordt gezegd en wanneer er van shot wordt gewisseld. Mijn script is al een soort pre-montage. Het is de belangrijkste fase in mijn werk. En dan zijn er nog mijn acteurs die, achter de discretie van de woorden en de gevoelens, samen met mij de juiste toon zullen vinden om zodoende die zachte, opgewekte en soms melancholische intimiteit van deze roadmovie over te brengen.
Mijn wens is dat « La Tendresse » een « good feeling movie » wordt. Een film waarbij het publiek zich goed voelt, ook al is het verhaal soms doorspekt met een zekere nostalgie. Marion Hänsel
www.latendresse.be
T R A N S C R I P T I E VAN D E INTERVIEWS Klik hier om de videos te bekijken
MARION HÄNSEL Ik had een behoorlijk eenvoudig verhaal in m’n hoofd, een verhaal dat redelijk dicht stond bij wat ik persoonlijk had meegemaakt en ik dacht bij mezelf, in afwachting van het vinden van het boek, waarom niet proberen dit verhaal op papier te zetten. Maar ik heb het meer gedaan als een spel eigenlijk, zonder er echt in te geloven. En misschien ook met een zekere terughoudendheid, aangezien het toch persoonlijk was, er is wat tijd over gegaan alvorens het aan te durven, er te durven voor gaan eigenlijk.
Ik heb me beetje bij beetje heel erg losgemaakt van mijn eigen verhaal en een heleboel zaken volledig verzonnen en ik begon de personages te zien, personages toe te voegen, ik begon acteurs te zien. Van bij het begin al had ik zin om te schrijven voor Olivier Gourmet en door gezichten te zien, heeft het vorm gekregen en is het eigenlijk een ander verhaal geworden. Zo is het gegaan….
Het historische verhaal is een beetje verschillend en vooral de ontmoetingen die er geleidelijk aan bij gekomen zijn tijdens deze reis, want het is toch een road-movie. Het zijn volledig denkbeeldige ontmoetingen, ontmoetingen die ik misschien had willen hebben, maar die zich niet echt hebben voorgedaan en het is dus heel leuk geworden om daarover te schrijven. Voor mij is Olivier Gourmet een groot acteur. Een uitzonderlijke acteur die de kwaliteiten heeft van een De Niro, die echt die klasse heeft. Ik heb hem uiteraard gezien in de films van de broers Dardenne, maar ik heb hem ook in andere films gezien, want hij werkt veel in Frankrijk en in Duitsland. Ik heb hem gezien in de film van Haneke en telkens dacht ik bij mezelf “wat zou ik graag met die man werken als ik op een dag een rol heb voor hem”. Bovendien wist ik – iedereen had het me gezegd - dat hij aangenaam is, makkelijk, bescheiden, grappig.
En bovendien speelde er in mijn verhaal dat ik wou vertellen, een man van een jaar of vijftig mee, een behoorlijk indrukwekkende fysieke verschijning die charme moet hebben, maar niet echt knap moet zijn, en Olivier had dat allemaal.
www.latendresse.be
En toen ik Marilyne ontmoette, was ze niet de eerste, ik had er al vier of vijf gezien. En op het ogenblik dat ik haar zag, ik weet niet waarom, kon ik me geen blondine inbeelden, ik zag enkel brunettes en op het ogenblik dat ik haar zag…, ik wachtte haar op aan een café en ze kwam uit de metro, ze had me niet gezien. Ik heb haar zien stappen en ik dacht bij mezelf, oh…dat komt al dicht in de buurt bij wat ik wil. En dan hebben we gesproken. Ik hou van het geluid van haar stem. Stemmen zijn altijd heel belangrijk voor mij. Ik hield van haar uitspraak. Ze heeft iets sprankelend in haar ogen en ze heeft een lach…. Eigenlijk lacht ze veel, ze is een heel vrolijk iemand. Het schrijven ging snel, maar de financiering was moeilijk, echt moeilijk omdat het een intimistische, minimalistische film is die gaat over kleine zaken, echt kleine dingen uit het dagelijkse leven. Er zijn geen grote gebeurtenissen, geen grote drama’s. Er komt drama bij, maar heel, heel fijn, heel subtiel en dat is helemaal niet trendy. Dus de geldschieters waren moeilijk te overtuigen. Man’s Films heeft een groot risico genomen en we hopen wat verkoop te realiseren en dat de film goed zal lopen, zoniet zijn we toch wat onder-gefinancierd. De film draaien op zich was heel leuk. De acteurs waren heel, heel goed. Er moest heel weinig gecorrigeerd worden, ze zaten er volledig in. Ze hielden van hun personage en dat voelde je.
www.latendresse.be
MARILYNE CANTO Het is een heel rijk personage, ze is tegelijkertijd bijzonder onbeholpen, dus behoorlijk komisch, heel actief, ze neemt de zaken in de hand, en extreem schroom. Het is een bijzonder zuiver personage, Marion schrijft heel subtiel. En bovendien, schrijfstijl of niet, spelen met Olivier Gourmet, z’n hele gevoeligheid, dat gaf me echt zin om mee te werken. Wat gebeurt tussen Olivier en mezelf, dat gebeurt zowat de hele tijd in het onuitgesprokene, in een blik, een gebaar of in onbeholpenheid, aangezien ze onbeholpen is, wil ze goed doen, maar ze doet het fout. Hij is dan weer onbehouwen en dus schudt hij haar flink door elkaar. Maar goed, ze kent hem, dus het is niet erg. Bovendien heet de film “La tendresse”, er is dus al die tederheid die de film doorkruist, van begin tot eind, en dat is een heel mooi gevoel in de film, heel puur, intact, verwantschap, liefde, zelfs al is ze voorbij, afgelopen. Ze vindt het niet jammer dat het voorbij is, maar ze draagt voor altijd die tederheid in zich. Het is een menselijke film. Wat niet betekent dat het een zeemzoete film is die relaties of gevoelens als naïef afschildert, maar het is een film over een tedere band die men kan hebben met anderen. Haar persoonlijkheid, plus die van mij, plus al het onbewuste dat men in een film steekt, heeft voor een personage gezorgd dat anders is dan Marion of mezelf, en dat is net interessant, want als ik me zou beperken…. Als men exact weet wat men gaat doen, dan heeft het allemaal geen zin. Heb je echter een idee en dat idee voert je elders heen, dan zit het echt goed. Er zitten dus effectief dingen in van haar en er zitten dingen in die van elders zullen komen, die instinct zijn, improvisatie, het samenspel met Olivier. Het zal niet ik zijn, niet zij, het zal dat personage worden Lisa, hoop ik. Ik denk dat ze de acteurs leidt door haar eisen en precisie bij elke scène. Ze vraagt dat, heeft dat en wij moeten dat ook hebben.
www.latendresse.be
OLIVIER GOURMET Het is Marion die me belde met de vraag of ik « eens met haar zou willen samenwerken ? » En ik heb « ja » gezegd. En toen zei ze « want ik heb een scenario dat je eens moet lezen » en ik heb het gelezen en ziezo, ik hou van de films van Marion en ik vond het wel leuk om te doen. Wat me zo aanspreekt bij Marion is dat ze is wat ze schrijft, dat is haar ziel. In dit scenario hier, is het haar blik op de mensen en hoe ze ze aanvoelt en ze overbrengt naar het doek. Het klopt dat ik vaak kies voor normale personages, geen gekunstelde helden voor spektakelfilms, maar veeleer echte emoties, echte gebeurtenissen, gevoelige en concrete zaken die iedereen in z’n leven zou kunnen meemaken: het verlies van een kind, minister zijn, en in dit geval een vader die z’n ex vergezelt om hun zoon, die een ski-ongeluk had, te gaan halen. Dat zijn concrete dingen, bijna banaal, maar die uiteindelijk wel een universeel verhaal vertellen. Ze wilde een lichtvoetige film maken, met komische situaties, over mensen die niet met elkaar praten, die niet met elkaar gepraat hebben, die zich samen in één kamer bevinden terwijl ze al 15 jaar niet meer samen hebben geslapen. Kleine, grappige maar geen overdreven situaties die zich ook in het echte leven zouden kunnen voordoen. Het is echter geen klucht geworden. Het is gevoelig, lichtvoetig, grappig maar ook pijnlijk omwille van een scheiding. Het is een reis, ook een reis in de innerlijke mens van de twee personages uiteraard. Het is een beetje een road-movie, een reis van de film zelf en een reis van de personages waarin ze herontdekken en zich misschien een heleboel vragen stellen, misschien spijt hebben dat ze elkaar niet meer gesproken hebben, bepaalde hindernissen niet hebben kunnen overstijgen en beseffen dat waarschijnlijk, hadden ze de hindernissen kunnen overstijgen, hindernissen die misschien te wijten zijn aan een welbepaalde opvoeding, want dat zit, denk ik, ook in de film…. Dit draait rond een generatie…. Marion is ouder dan ik, maar jonger dan mijn ouders, denk ik, maar ik denk dat het te maken heeft met een bepaalde opvoeding waarbij men zich, zelfs als koppel, niet zo makkelijk bloot gaf als vandaag. Er was, denk ik, meer schroom, dingen die destijds niet gezegd werden, dingen die men niet durfde zeggen en soms gaat dat goed zo, soms niet. Dat zorgt ervoor dat er geen grote ruzies of geweld ontstaan, maar het zorgt er ook voor dat mensen stilaan van elkaar vervreemden en ik denk dat ze zich daar ook allemaal van bewust worden tijdens deze reis.
www.latendresse.be
SERGI LOPEZ Het is fantastisch, dit project met Marion. Het verzoent je weer een beetje met het beroep, met het evenwicht van de dingen. De film heeft als titel “La tendresse” en dat is niet voor niets. Er zit eenvoud in en in eenvoud gemaakte dingen worden steeds zeldzamer. Je krijgt een scenario, leest het, praat met Marion en ziet dat ze een verhaal verdedigt dat het hare is, dat op haar lijkt, dat ze wil verdedigen en dat de dingen eenvoudig zijn. Ze spreekt met je in eenvoud, ze spreekt over de acteurs, het project, de stijl van wat ze wil vertellen in alle eenvoud, zonder omwegen, zonder ambitie, zonder te spreken over het resultaat, zonder te spreken over de insteek, maar wel over wat we samen gaan doen en zo is de film ook een beetje, en het team is zo ook een beetje. Iemand als Marion aan het roer, dat voel je in het team. Het is een klein team maar je voelt dat er rustig wordt gedraaid. Je kan gewoon eenvoudig werken, voilà. Ze maakt niet veel opnames, één, twee, drie opnames en dan zegt ze « ja, het is goed zo ». Zie je, er zijn geen grote conflicten. Dat is grappig, want daar zoekt Marion naar, daar strijdt ze voor. Lisa, gespeeld door Marilyne Canto, het vrouwelijke hoofdpersonage, de heldin, wantrouwt niemand, ze vertrouwt iedereen en je ziet, wanneer je vertrouwen hebt, antwoorden de mensen. Er is geen enkele dubbelzinnigheid, het had een film kunnen zijn waarin haar auto gestolen wordt en nog meer van die zaken, maar eigenlijk is er hoop, wanneer men elkaar in de ogen kijkt, blijken de zaken eigenlijk evident. Een film over tederheid, dat heb je nodig nu men blijkbaar films wil met achtervolgingen, wapens overal, terwijl men in het echte leven nog nooit een wapen van dichtbij heeft gezien. Het is ook politiek. Auteursfilms: ik heb altijd de indruk gehad dat het fantastisch is om niet alleen een film te maken, maar ook iemand te volgen die een verhaal moet of wil vertellen. Als er iemand achter zit die het verhaal vertelt, niet noodzakelijkerwijs omdat het een autobiografie is, dan is dat belangrijk, het belang van de auteur, de man of de vrouw, de persoon die het maakt, door iemand gedragen worden, het is fantastisch om aan een dergelijk verhaal mee te werken.
www.latendresse.be
Filmografie van Marion Hänsel
É Q U ILI B RE
Short-movie : 1 9 7 7
Feature films – 35 mm : LE
LI T
1 9 8 2
Prix Cavens – meilleur film belge – nominé pour le César du meilleur film étranger
D U S T Prix audio-visuel de la SACD -
LES
IL
NO C ES
nominé pour le
B AR B ARES
MAES T RO
S U R
1 9 8 3
Lion d’Argent Venise 1985
César du meilleur film étranger
1 9 8 7
Prix Europa - Barcelone 1987
1 9 8 8
Prix du Public Troia 1990 - Prix du Public San Sebastian 1990
LA
T ERRE
C OMME
A U
C IEL
1 9 9 1
Grand Prix Arcachon 1992 - Prix Fémina du meilleur scénario 1992
B E T W EEN T H E D EVIL AN D T H E D EE P B L U E SEA
1 9 9 5
T H E Q U ARR Y
1 9 9 8
N U AGES – LE T T RES A MON F ILS
2 0 0 1
SI LE VEN T SO U LEVE LES SA B LES
2 0 0 6
NOIR O C EAN
Présenté en compétition officielle au Festival de Cannes 1995 Mention du Jury Œcuménique
Grand Prix des Amériques et de la meilleure contribution pour la musique au Festival des Films du Monde de Montréal
Film de clôture de la semaine de la critique au festival de Cannes 2001
Compétition officielle au Festival de San Sébastien 2006 Plus de 40 festivals de par le monde – 14 prix remportés (dont 7 Grands Prix et 3 prix du public)
LA T EN D RESSE
2 0 1 0
Venice Days 2010
2 0 1 2
Sélection Officielle Festival de Rotterdam 2013
www.latendresse.be
Downloaden Klik op de icoontjes om de documenten te bekijken en te beluisteren.
Foto’s
Fragmentjes
Interviews
Musiek van René-Marc Bini
www.latendresse.be
