Afbeelding voorpagina: eeuwenoude olijfboom in de olijvenhof aan de voet van de Olijfberg, ten oosten van Jeruzalem met zicht op de oude stad. Jezus was daar vaak met Zijn discipelen.
ONTMOETING Kerkblad wijkgemeente Sion - Bussum
Beste gemeenteleden, Na de mededeling van ds. Eisinga dat hij het op hem uitgebrachte beroep door de hervormde gemeente van Bergambacht had aangenomen, is de kerkenraad gaan nadenken over de invulling van deze vacature.
Laatste informatie (22 maart) Op deze pagina de tekst van de Zondagsbrief van zondag 23 maart 2014.
Tijdens een aantal kerkenraadsvergaderingen zijn verschillende opties bekeken en besproken, waaronder een mogelijk beroep op ds. Eisinga voor een aangepaste verlenging van zijn werkzaamheden voor onze wijkgemeente. Dit laatste omdat hij, achteraf, had aangegeven een beroep op hem in overweging te willen nemen. De kerkenraad vindt, ondanks dat zij grote waardering heeft voor de inzet die hij voor Sion heeft getoond, mede gezien de verantwoording die zij heeft voor een te beroepen predikant, het geen optie is hem hiervoor te vragen. Enkele redenen hiervoor zijn de belasting voor ds. Eisinga en zijn gezin om, naast zijn werk in de grote gemeente Bergambacht, ook nog voor Sion actief te zijn, en de reisafstand/tijd tussen Bergambacht en Bussum. Vorig jaar zijn we gestart met een missionair traject, ondersteund door de IZB. De IZB heeft aangegeven graag betrokken te blijven bij het vervolg op dit traject. In overleg met de IZB is nu besloten te onderzoeken of er een missionair werker kan worden aangesteld in onze wijkgemeente. Volgens de IZB is de combinatie van een missionair werker en een predikant (ds. Visser) heel geschikt om verder te werken aan onze missionaire doelstellingen. Binnenkort is er een eerste bespreking met de IZB om dit voorstel verder te bespreken en uit te werken. Onze beide predikanten zijn geïnformeerd over deze besluiten en hebben ermee ingestemd. In de bijeenkomst vanavond (23 maart) zullen de plannen kort toegelicht worden en is er gelegenheid hierop te reageren en vragen te stellen. Uiteraard zullen wij u, wanneer er nieuwe gegevens bekend worden, informeren over de verdere gang van zaken. Namens de kerkenraad, Wim Blanken 44e jaargang - nummer 3
maart - april 2014
-2-
OVERWEGING
Ongewenst zwanger Hij was veracht en wij hebben Hem niet geacht - Jesaja 53: 3
We mogen in deze tijd Jezus lijden overdenken. Laat dat ons bepalen bij ons 'ik', maar meer nog bij 'Hem'. De wereld zegt: Hij had er niet moeten zijn. Terwijl Jezus zegt: 'Ik moest er zijn'. Laat het ook een hart onder de riem zijn voor hen die zich hier en nu nog 'ongewenst' weten. God denkt daar anders over. Hij wil dat je er bent. Hij heeft een plan met gebroken mensenlevens En daarin gaat Hij tot het uiterste!
Niet gewenst zijn. Je hoort het nog wel eens. Iemand die aan den lijve ondervindt niet gewenst te zijn. De zwangerschap was ongewenst. Maar na de geboorte blijft dat ongewenst zijn bestaan. Ingrijpend vind ik de woorden: 'Mijn hele leven heb ik dat ervaren. Ik had er eigenlijk niet moeten zijn'. Eigenlijk is het zo ook met Jezus gegaan. De wereld was zwanger van Jezus. Maar de wereld moest Hem niet. Dat is Jezus ervaring in deze wereld. Hij had er niet moeten zijn. God is in de wereld aanwezig als de niet-gewilde. Geboren als een kind dat niet gewenst is. Hij was een vreemdeling in deze wereld. Waar Hij kwam ontstonden dikwijls conflicten. We zijn nu in de lijdensweken. Een tijd om het lijden van de Here Jezus te overdenken. Lijden doortrekt Jezus hele leven. Hij ervaart pijn, ontrouw, verzet, conflicten. De conflicten waren er met de demonen. Gods tegenstander. Maar hij kende ook conflicten in de wereld van politieke en religieuze leiders. Omdat Jezus zich niet stil hield. Als je er zo over na denkt vraag je je af: zou Jezus wel eens gelachen hebben? Je leest het nergens. Wél lezen we dat hij vreugde kende en dankbaarheid. Menselijke uitingen die hem niet vreemd waren. Wellicht kunnen we daar het lachen onder scharen. Jezus had ook vrienden. Maar toen het erop aankwam, lieten die Hem in de steek. Hij heeft geleden. Bepaald niet om te lachen. Het zijn van Jezus in deze wereld wordt gekenmerkt door lijden. Voor Jezus is het bepaald geen plezier om op de aarde te zijn. Veracht en niet-achten. Die woorden komen we in Jesaja 53 tegen. En weet u wat onmogelijk te begrijpen is? Dat die wereld Hem niet moest. Die wereld die Hem niet achtte maar wel ver-achtte. Die had Hij juist zo lief. Daar had Hij al dat lijden voor over. Voor u, voor mij. Onvoorstelbaar! -3-
Jezus, leven van mijn leven, Jezus dood van onze dood, Gij hebt u voor ons gegeven, Gij neemt op U angst en nood, Gij moet sterven aan uw lijden, om ons leven te bevrijden. Duizend, duizendmaal, o Heer, zij U daarvoor dank en eer! (Gezang 182 - Liedboek) J.D. Scherphof - pastoraal medewerker hervormd Elburg (op de website)
UIT WIJKGEMEENTE SION
VAN DE VOORZITTER Zoals inmiddels bij u bekend is heeft onze wijkpredikant ds. R.R. Eisinga het door de Hervormde gemeente Bergambacht op hem uitgebrachte beroep aangenomen en zal hij D.V. 6 juli a.s. daar in de morgendienst worden bevestigd. Hierdoor ontstaat bij ons een vacature, waar de kerkenraad zich al een aantal vergaderingen over heeft gebogen. Tot op heden is hierover geen besluit genomen omdat de kerkenraad eerst duidelijk probeert te krijgen welke capaciteit in de toekomst nodig zal zijn en vervolgens door wie dit ingevuld kan worden. Ter
-4-
informatie: op dit moment werken onze beide wijkpredikanten ds. Eisinga en ds. Visser nu ieder 8 uur per week voor Sion. Een en ander hangt onder meer samen met het missionaire traject dat we, ondersteund door de IZB, gestart zijn. In januari hebben we in dit verband een gemeenteavond gehad, onder lei- ding van Jurjen de Groot. De volgende stap is de zogenaamde Quick Scan, waarbij we helder proberen te krijgen wat voor gemeente we zijn en waar onze sterke en minder sterke punten liggen. Hier- voor zijn nu twee avonden gepland. Op zondag 23 maart is er na de middagdienst een bijeenkomst waarin er vragenlijsten ingevuld worden. De resultaten worden vervolgens door de IZB verwerkt en op zondag 13 april is dan de tweede avond waarin de resultaten worden gepresenteerd en besproken. Op 13 april wordt dit gecombineerd met een broodmaaltijd, verzorgd door de Vrouwencontactgroep. Dat is op dit moment - eind februari - de stand van zaken met de bedoeling dat in volgende kerkenraadsvergaderingen een en ander opnieuw ter tafel zal komen. Zorgvuldigheid is, zeker in de christelijke gemeente, altijd een vereiste maar vraagt wel tijd en veel inzet. Wanneer er meer helderheid is zullen wij u ongetwijfeld opnieuw informeren en onze gedachten aan u voorleggen. Op deze wijze kunt u het beste met ons meeleven en meedenken. Niet voor niets dat wij u willen vragen ons werk een plaats in uw gebeden te geven. Moge Gods Geest ons in alle dingen leiden tot instandhouding en opbouw van Zijn gemeente! Namens uw kerkenraad, Wim Blanken - voorzitter
ZIEKEN: Zuster Margreet van de Velde heeft al vele weken de kerkdiensten niet kunnen bezoeken na de operatie aan haar knie. De operatie is goed verlopen. De revalidatie neemt de nodige tijd in beslag en dat gaat met de nodige pijn gepaard. Wij wensen haar een voorspoedig herstel, veel sterkte en Gods nabijheid toe. Dit geldt zeker ook voor Anthon nu van hem extra inzet wordt verwacht.
VAN DE SECRETARIS
-5-
Onze jarigen - In de komende weken zijn dat: 13 maart
mevr. G. van Rosmalen-Evers Geysendorfferstraat 26, 1403 GZ Bussum
19 maart
mevrouw T.P. Mauritz-Veerman, Graaf Willem den Oudenlaan 80, 1412 AW Naarden;
24 maart
mevrouw E.T. Ter Burg-Verkuil Kon. Wilhelminalaan 3, flat 5, 1411 EL Naarden;
2 april
de heer A.J. Breevaart, Van Tienhovenlaan 29 1414 EB Naarden Een hartelijke gelukwens voor allen en Gods zegen in het nieuwe levensjaar.
Dank Beste gemeenteleden. Het was hartverwarmend om, ter gelegenheid van ons 45-jarig huwelijksjubileum, zoveel mooie kaarten, bloemen en cadeaubonnen te mogen ontvangen. Onze welgemeente dank hiervoor. Hartelijke groet van Antoon en Willy Post
AGENDA - activiteiten wijkgemeente Sion: 12 16 19 23
maart maart maart maart
2 april 3 april 13 april
20 april 23 april -6-
Bidstond gewas en arbeid - Spieghelkerk, 19.30 u; Jongerenkring; Kerkenraadsvergadering 19.45uur; Broodmaaltijd na de middagdienst en vervolg IZB traject o.l.v. Jurjen de Groot en ds. Eisinga; Samen Bijbel Lezen 20.00 uur; Kerkenraadsvergadering 19.45 uur; Broodmaaltijd verzorgd door de Vrouwen Contact Groep met aansluitend vervolg IZB traject o.l.v. Jurjen de Groot en ds. Visser; Jongerenkring; Kerkenraadsvergadering 19.45 uur.
VERSCHILLENDE MORAAL
ds. A. Visser
In zijn bespreking van het boek van de bioloog Frans de Waal, The Bonobo and the Atheist: In Search of Humanism Among the Primates, New York, Norton (Ned. Vertaling: De bonobo en de tien geboden; moraal is ouder dan de mens, Amsterdam, Atlas), noemt Chris Rutenfrans (opinieredacteur van de Volkskrant) een aantal principiële verschillen tussen de westerse en de islamitische cultuur. De strekking van zijn verhaal is, dat onze menselijke moraal niet geëvolueerd is uit de manier waarop dieren met elkaar omgaan, maar gebaseerd is op een bepaalde religie. Zo kunnen wij onze eigen moraal (de westerse) niet begrijpen als wij de joods-christelijke wortels ervan buiten beschouwing laten. Hij spitst dit toe op een drietal punten: De staat In het Westen berust de Wij kunnen onze eigen soevereiniteit bij de staat, die moraal niet begrijpen als elk individu, ook vrouwen en wij de joods-christelijke kinderen, onvervreemdbare wortels ervan buiten beschouwing laten. rechten toekent. Elk individu staat in een directe relatie tot de overheid , die een monopolie (alleenrecht) op geweld heeft. In de islam is dat anders. Hier is de vader soeverein, die dan ook het volste recht heeft geweld te gebruiken tegen vrouw en kinderen. Godsbeeld Dit essentiële verschil hangt samen met het godsbeeld van enerzijds jodendom/christendom en anderzijds de islam. De joods-christelijke God sluit een verbond met de gelovigen en behandelt die gelovigen daarmee als vrije, aan elkaar gelijke mensen. In de Ark van het Verbond, in de tempel in Jeruzalem, bevinden zich de stenen tafelen, waarop de Tien Geboden zijn gebeiteld die God aan Mozes heeft gegeven. God wordt voorgesteld als een persoonlijke God die de mensen liefheeft. De God van de islam daarentegen is zo hoog verheven, zo buitengewoon, dat een liefdesrelatie met mensen onvoorstelbaar is.
-7-
De islamitische filosoof Al-Ghazali (11de eeuw) verwierp het idee dat God van de mensen houdt, want liefde zou wijzen op een tekort in degene die liefheeft, en God is volmaakt en heeft geen tekorten. In de islam speelt de Gouden Regel ('Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet') geen rol. Het Koranvers 48:29 roept moslims ertoe op 'voor elkaar barmhartig' zijn, maar 'voor anderen streng'. Rechten voor de mens De joods-christelijke God perkt zijn eigen macht in door een verbond met de mens te sluiten en daarbij aan elk individu gelijke rechten toe te kennen - met nadruk ook aan de zwakste leden van de gemeenschap. Deze rechten kunnen door menselijke autoriteiten niet worden aangetast. In de moderne wereld noemen wij ze 'onvervreemdbare rechten'. Is het waar dat onze God die zich in Jezus Christus in de Bijbel openbaarde dezelfde is als Allah in de islam? Ik meen van niet. * In de islam is het idee van een God die Zijn almacht inperkt door een eeuwigdurend verbond te sluiten met mensen ondenkbaar. Allah is onvoorwaardelijk almachtig en eist absolute gehoorzaamheid. De ervaring leert dan ook dat het vestigen van een politiek systeem dat onderworpen is aan grondwettige beperkingen, in de islamitische wereld nogal moeizaam verloopt. In de bijbel openbaart God (JHWH) zich als de enige unieke God (Deuteronomium 6:4). Hij wil niet anders geëerd worden dan Hij in Zijn Woord heeft geopenbaard. In het Nieuwe Testament is duidelijk dat Hij de Vader is van Jezus Christus. De ontkenning hiervan, zoals de Islam doet, kan tot geen andere conclusie leiden dan dat in deze godsdienst een andere God wordt aanbeden, zij het met toekenning van hoge titels en met veel ontzag. Tegelijk gaapt hier een kloof. Voor het jodendom ligt dit anders omdat de God van Abraham, Izaak en Jacob een verbond met Israël heeft, dat niet verbroken zal worden en waarin Hij belooft dat de 'bedekking van hun gezicht' - niet zien wie Jezus is - wordt weggenomen. (2 Korinthe 3).
-8-
Broodmaaltijd - zondagmiddag 13 april Namens de damenscontactgroep is iedereen van harte uitgenodigd voor de broodmaaltijd na de middagdienst waarin dominee Visser zal voorgaan. Na de gezamenlijke maaltijd zal Jurjen de Groot, namens de IZB, een vervolg geven aan het thema missionair gemeente zijn. Welkom! Verslag kerkenraad 15 januari - met Jurjen de Groot Ds. A. Visser opent de vergadering met gebed. We lezen Handelingen 2: 41-47 aan de hand van hoofdstuk 3 uit Drinken uit de bron (samenvattend overzicht van 'Leven uit de Bron' van ds. M. Noorloos). In dit bijbelgedeelte wordt de eerste gemeente in Jeruzalem beschreven. Het lijkt onbereikbaar om als wijkgemeente Sion te zijn zoals die gemeente was. Een aantal kernbegrippen lijken toch wel haalbaar om aan te werken: volharden in de leer, breken van brood, gebed, blijdschap, eensgezindheid, God loven. Twee van deze begrippen worden eruit gelicht: eensgezindheid en God loven. Eensgezindheid: opgemerkt wordt dat er binnen Sion een scheiding is tussen de jongere en oudere generatie, er zijn weinig gezamenlijke activiteiten. Lofprijzing: we constateren dat dit in onze diensten beter kan. Besloten wordt hier aandachtspunten voor toekomstig beleid van te maken.
Als commissie hebhen we twee kinderboeken van de kerstbijeenkomst naar Kosovo verstuurd. We hebben de volgende reactie terug gekregen: Wat was dat vandaag een verrassing voor de meiden, zo'n leuk pakketje bij de post, speciaal voor hen! (zie foto op pag.2) Ze waren natuurlijk helemaal trots en vonden de boekjes erg leuk! We hebben na het eten meteen het kerstverhaal gelezen met elkaar uit het nieuwe boekje, erg mooi! Giske heeft die trouwens helemaal zelf uitgepakt, scheurtje voor scheurtje. Het geduld van de grote zus werd wel eventjes op de proef gesteld. En Wieke is natuurlijk erg benieuwd naar 'het geheim'. Spannend hoor! Wat een leuk en lief verhaaltje stond er op de kaart, Wieke was helemaal geboeid en beantwoorde trouw alle vragen. Rik en Machteld hebben uw gebed nodig voor hun zendingswerk in Kosovo.Het is belangrijk dat er bidders zijn die een muur van gebed vormen rondom Rik en Machteld. We weten dat er kracht uitgaat van gezamenlijk gebed! "Het gebed van een rechtvaardige is krachtig en mist zijn uitwerking niet" (Jakobus 5:16). In onze zondagsbrief wordt maandelijkse de actuele gebedspunten genoemd.
Mededeling vanuit de zendingscommissie
Tekst interview in Bussum Onderweg Mogelijk heeft u het al gelezen: het interview met voorzitter Wim Blanken en secretaris Jan Mauritz met leden van de redactie. De tekst van dit interview is ons door de redactie ter correctie aangebo-den. Daar hebben wij gebruik van gemaakt omdat er een aantal wezenlijke onjuistheden in voorkomen. Per abuis is toch de niet aangepaste tekst geplaatst. Dat betreuren wij zeer omdat de lezers zich nu geen objectief oordeel over Sion kunnen vormen.
Ria Hagen heeft een tijdje terug aangegeven te willen stoppen met haar werk voor de commissie. We zijn blij te kunnen melden dat we een vervanger hebben gevonden. Willibrord Berk heeft per 16 februari haar taken als voorzitter/contactpersoon over genomen. We heten Willibrod van harte welkom en bedanken Ria hartelijk voor haar inzet de afgelopen jaren.
Wijkgemeente Sion herkent zich niet in woorden zoals 'meer behoudende' en 'graag verhuizen', wanneer niet duidelijk wordt toegelicht wat dat in de praktijk concreet betekent. Jl. zondag is de juiste tekst aan onze kerkgangers uitgedeeld en komende zondag liggen nog een aantal exemplaren in de hal voor belangstellenden. Jan Mauritz, secretaris
-9-
- 10 -
COLLECTEN IN SION
EREDIENSTEN van wijkgemeente SION Spieghelkerk, Nwe 's Gravelandseweg 34, Bussum telefoon van de kerk: (035) 69.12406 * Tijdens de ochtenddiensten: crèche en kinderkerk.
Collecten: 16 maart 8.55 uur ds. G.J. Codée, De Bilt 17.00 uur ds. L.W. Smelt, Voorthuizen 23 maart 8.55 uur ds. A.D. van den Bos, Hilversum 17.00 uur dr. W.H. Th. Moehn, HilversumSion 30 maart begin zomertijd 8.55 uur ds. A. Visser 17.00 uur ds. A.C. Kortleve, Veenendaal 6 april 8.55 uur ds. J.H. Gijsbertsem Voorthuizen 17.00 uur ds. G.J. van den Top, VorchtenSion 13 april 8.55 uur ds. R.W. van Mourik, Elburg 17.00 uur ds. A. Visser Goede Vrijdag 18 april 19.39 uur ds. A. van de Meer, Zeist 20 april Pasen 8.55 uur ds. C. van Andel, Amsterdam 17.00 uur ds. R.R. Eisinga
26 jan. 2 febr. 9 febr. 16 febr. 23 febr. 2 mrt.
I.Z.B. Sion
Voedselbank
Verre Naaste Sion
Exodus
St. Timon Sion Woord en Daad
Sion
Vr. contactgr. Sion
336,65 107,30 103,85 119,25 112,65 126,85 93,20 -------------999,75 ========
t/m 19 januari 2014 Diac. Jeugdwerk Sion Luisterend Dienen Schuldhulpmaatje Verre Naasten ZOA - Hulpverlening Stichting Regenboog Totaal t/m 2 maart 2014
Sion: 369,85 113,25 123,60 115,25 112,20 150,15 90,25 -------------1.074,55 ========
Eigenzinnig: De leugen
Ds. Visser vroeg aan Arjan van Dalfsen om zijn bijdrage 'Puntuit' in het Reformatorisch Dagblad van 7 augustus 2013 te mogen gebruiken voor ons kerkbblad Ontmoeting. Hij had geen bezwaar en hier volgt de tekst.
Je zou je kunnen afvragen welke rol satan eigenlijk nog speelt in de westerse wereld anno nu. Het rationalisme is in deze tijd zo ver doorgedrongen dat het bijna onmogelijk lijkt dat we ons nog laten beïnvloeden door een wezen dat maar zo zelden de waarheid spreekt dat het 'de vader van de leugen' wordt genoemd. Maar niets is wat het lijkt. Waarschijnlijk zal geen enkele Nederlander ontkennen dat iedereen uniek is, en dat dat ook goed is. En tegelijk doet het gros van diezelfde Nederlanders er alles aan om maar zo veel mogelijk te voldoen aan het moderne schoonheidsideaal (of de refo-variant daarvan). En dan het ontzaglijke aantal mensen dat zich minderwaardig voelt: ook al geen exponent van de hedendaagse maatschappij die zich
zondagmorgen 30 maart - begin zomertijd! - 11 -
- 12 -
alleen door feiten laat leiden. Blijkbaar geloven we die leugens toch. En zo is het satan dus gelukt om onze gedachten - en daarmee ons gedrag! - te beïnvloeden. De grote vraag is: hoe krijgen we hem weer uit ons denken? Wat dat betreft kunnen we nog heel wat leren van cassières. Hoe weten zij vals geld van het echte te onderscheiden? Niet door de hele dag vals geld te bestuderen, maar door de kenmerken van het echte, goede waardepapier te kennen. En let eens op de duisternis; die verjaag je niet door je ogen goed open te houden. Maar als je een kaars aansteekt, moet het donker wijken. Op die manier kun je ook door dicht bij God en Zijn Woord te leven, satans macht inperken. "En u zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken" (Johannes 8:32). **
Ned. Dagblad 12 febr. 2014 Het aantal leden van de Protestantse Kerk daalt, het missionair bewustzijn neemt toe. Dat heeft gevolgen voor de gemeente en de predikant. Sake Stoppels roept op een sterk profiel te kiezen als kerkelijke gemeente. 'Mensen verbinden zich niet aan een kerk die de kool en de geit spaart.' Als Sake Stoppels op gemeenteavonden komt, schrikt hij nogal eens. Als de vraag aan de orde komt wat de boodschap van de kerk is, valt er vaak een stilte of volgt er iets dat de gemiddelde voetbalclub ook beoogt. 'Kerkleden kunnen niet verwoorden wat het geloof voor hen betekent. Terwijl het in deze tijd van zeer groot belang is dat je weet wat je wilt communiceren.' - 13 -
St. Johns Kirk(kerk), in Perth (Schotland)
Stoppels, docent gemeenteopbouw aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, stelde op een symposium in Utrecht enkele fundamentele punten aan de orde. De bijeenkomst stond in het teken van veranderingen in de Protestantse Kerk: teruglopend ledental, dalende inkomsten, groeiend missionair bewustzijn en toenemende verschillen.
Welk effect heeft dit alles op de positie van de predikant? Stoppels verbond het onderwerp direct aan de boodschap van de kerk. 'Theoloog Harry Kuitert vergeleek het geloof eens met een doos die generatie op generatie is doorgegeven. Je hoefde er niet in te kijken, je gaf het gewoon door. Nu kijken we in de doos, maar zit er eigenlijk nog iets in?' leerplan Kerken moeten volgens Stoppels op zoek naar hun unique selling point: 'wat maakt je gemeente uniek en onvervangbaar?' Volgens hem is dat 'inzetten op persoonlijke groei in de navolging van Jezus Christus'. Ga daarbij planmatig te werk, adviseerde de gemeenteopbouwdocent. 'Weinig gemeenten hebben een helder en uitgewerkt leerplan. Zo'n rode draad is nodig want mensen geven zich echt niet meer aan een kerkelijke gemeente die de kool en de geit spaart en van plan is nergens naar toe te gaan.' crisispastoraat De voorganger moet dat proces begeleiden en om dat goed te doen, is het belangrijk keuzes te maken, aldus Stoppels. 'Kerken kenmerken zich door verzorgingscultuur. De predikant is meer trooster dan profeet, meer uitvaartleider dan vroedvrouw.' Hij pleitte ervoor om voorgangers niet in te zetten bij crisispastoraat, maar op 'het vormen van mensen als volgelingen van Jezus Christus'. 'Kies ervoor een beperkte groep toe te rusten. Die mensen geven het geleerde weer door en zo krijg je een olievlekwerking.'
- 14 -
Hij nam een jongeman als voorbeeld die in een Protestantse Gemeente 'het broekje' werd genoemd, maar in de internationale gemeente Crossroads een potential. 'Die gemeente investeerde in de man, zodat hij in de toekomst een taak kon gaan vervullen. Zie dat als je plicht als predikant.' Toekomst predikanten Ds. Jan Oortgiesen, scheidend hoofd van het mobiliteitsbureau van de Protestantse Kerk, denkt dat het goed is als predikanten in de toekomst in dienst komen van de landelijke kerk. Hij ziet nog vijf toekomstige ontwikkelingen in het predikantschap: 1. Er komen minder predikanten en meer deeltijders. 'Het ambt wordt meer gezien als een klus die je klaart.' 2. Predikanten gaan meer in regionale teams werken. 'Het solistische van het predikantschap neemt af. Daardoor zal er specialisme ontstaan.' 3. Predikanten zullen voor een bepaalde tijd worden aangesteld, bijvoorbeeld zeven jaar. 'Gemeenten zijn sneller uitgekeken op hun predikant. En de financiële toekomst is onzekerder door de kerkelijke krimp.' 4. Predikanten worden tentenmakers: om hun boterham te verdienen hebben ze een gewone baan. 'Zo komt de gewone wereld binnen bij de predikant die soms wereldvreemd is.' 5. Er moet een discussie over ambt en leiderschap worden gevoerd. 'De professionele identiteit van de predikant is in het geding.' 'Kijk waaraan behoefte is' - Rolinka Klein Kranenburg (38), Protestantse Veenkerk, Amersfoort-Vathorst en Hooglanderveen: 'Onze groeiende gemeente bevindt zich in Het verschil: de nieuwbouwwijk VatIn een PKN-gemeente werd hij 'het horst. De Veenkerk is broekje' genoemd, maar in de interonderdeel van de krimnationale gemeente Crossroads een pende Protestantse Gepotential. Die gemeente investeerde meente van Amersfoortin de man, zodat hij in de toekomst Noord. De wetenschap een taak kon gaan vervullen. dat de kerk krimpt, Zie dat als je plicht als predikant. maakt mensen angstig. Hoe houden we het
- 15 -
kleine aantal mensen dat er nog is binnen? Die vraag slaat creativiteit dood. Wie in de krimp zit, denkt van binnenuit. Wij kijken goed waaraan behoefte is in de wijk. Ik adviseer kerken in de krimp niet vast te houden aan wat was; dan komt er alleen beweging door de mensen die weglopen. Ga naar buiten en wees luisterend en dienend aanwezig. Dit vraagt ook wat van mijn beroepsgroep. Mijn opa was predikant binnen de Gereformeerde Bond, mijn vader is predikant in een confessionele gemeente op de Veluwe. Zij kregen te maken met heldere verwachtingen. Dat is voorbij. Je kunt je niet meer wentelen of verschuilen in het ambt. Een predikant moet zijn plek steeds opnieuw uitvinden.' 'Krimp legt druk' Gerard Rinsma (55), Protestantse Gemeente Goutum: 'Ik heb ervaring met een krimpende gemeente. Als ik geen beroep had gekregen, was ik losgemaakt om financiële redenen. Dat legde een enorme druk. Mijn nieuwe gemeente wilde mij voor maximaal acht jaar aanstellen. Deels uit financiële overwegingen, maar ook om het predikantschap eindig te laten zijn. Ik kan mij dat voorstellen, maar ik heb gezegd dat ik dat niet zo slim vond. Tegen die tijd zit ik twee jaar voor mijn pensioen en dat maakt het dan erg lastig iets nieuws te vinden. Vanwege deze ervaringen ben ik ervoor dat predikanten een centrale werkgever krijgen. Dan is het gemakkelijker om met predikanten te schuiven en zijn wij minder afhankelijk van kerkenraden.' * * Waarom dit artikel - waar je wel vraagtekens bij kunt zetten - in ons blad? Om te laten zien wat er gaande is in kerkelijk Nederland; niet alleen binnen de Protestantse Kerk! Het gaat over belangrijke vragen en zaken in kerkenraden. Niets doen tot 'de laatste het licht uit doet', omdat 'alles bij het vertrouwde (oude) moet blijven?' Bij alle veranderingen die je moet meemaken zou je dat soms wensen. De praktijk wijst echter uit dat 'regeren tot het minimum is bereikt' niet alleen een bekende maar ook een bij voorbaat doodlopende weg is. Dan is eerder sprake van niet-regeren, geen visie hebben en niet proberen.
- 16 -
Realiseer je je het voorgaande niet, dan 'haalt de tijd je wel in' en is het te laat. Realiseer je je dat wél, op een te laat moment bijvoorbeeld na het vertrek van (teveel) leden naar andere gemeenten of groepen - dan moet een kerkenraad ineens 'te grote sprongen maken' in aanpassingen. * zie ook pagina 19 en verder. Ik hoor ook dat er kerkenraden zijn die nu wensen dat ze tien-vijftien jaar eerder het gesprek in eigen kring én met de gemeente over deze zaken op gang hadden gebracht; in steden en op de Veluwe. Wij moeten vooral duidelijk maken wat écht wezenlijk is: de Bijbelse opdracht in de verkondiging waarbij Johannes 3: 16 uitgangspunt is. Daaraan gekoppeld een eenvoudige en goed te begrijpen eredienst, zonder 'onbegrijpelijke hoogstandjes', die een buitenstaander (een gast) doet verzuchten 'wat nu weer en waar gaat het toch over? Ben ik de enige die het (ritueel) niet snap...?' Dus geen veronderstelde voorkennis - in de zin van 'Gemeente, u weet wel dat...'! Het eigentijdse en hartverwarmende heeft alles te maken met goede uitleg, duidelijkheid én persoonlijke communicatie met mensen. Communicatie is een moeilijk vak en staat haaks op algemeenheden. En populair - eigentijds - willen zijn, komt al snel terecht in een 'good-feeling gospel' - de boodschap waarbij ik mij vooral prettig voel en 'het was weer gezellig in de dienst'. Dan ligt ook snel het zgn. 'welvaarts-evangelie' bij de deur van de kerk. Dat niet willen en voorkomen heeft niets met 'behoudend en vroeger' te maken. Er is wel iets anders om 'bijbels-behoudend' te willen zijn. Dan is het een positieve 'erenaam', wanneer je de Bijbel als het Woord van God wilt vasthouden. Wat kun je beter doen in de kerk...?! Ook vandaag zijn er voorgangers die een stevige en persoonlijk aansprekende (bijbelse) preek leveren die 40 minuten (of meer) kan duren; zonder 'weglopers'. Bekend voorbeeld is de bekende ds. Tim Keller in hartje Manhattan, New York in de VS. Gelukkig: hij niet alleen. Er zijn gemeenten die dachten dat 'op de barricaden blijven' het beste was. Achteraf blijk dan dat die 'barricaden' meer met traditie en vorm te maken hadden dan met inhoud. Was het een lege doos? Helaas zijn er voorbeelden genoeg van gemeenten die niet meer - 17 -
bestaan... Dat geeft veel verdriet en vragen over 'wat ging er mis?' Is dat een gevolg van geen visie hebben en geen beleid maken? U mag zelf uw conclusie trekken. Waarom zouden we het daar niet eens over kunnen hebben ? Eerlijke en welgemeende vragen verdienen een oprecht en gefundeerd antwoord. Onnodig te zeggen dat kerkenraadsleden het in deze snelle en verwarrende tijd niet eenvoudig hebben! Niet alleen de spraakverwarring - begrijpen wij elkaars diepste Gebed: noodzaak! intentie nog wel? - maar de veelheid van onderwerpen, problemen en zorgen is soms meer dan slopend. Hebben leidinggevenden in de gemeente, die moeten zorgen dat alles 'naar de wil van de heilige God en Zijn Woord en in goede orde verloopt', nog wel een plaats in onze gebeden...?! Die vraag moet ieder maar voor zichzelf beantwoorden. Veel exambtsdagers die 'afhaken' maken melding van het ontbreken van gebed voor hun werk in en voor de gemeente. 'Je doet het ook nooit goed', is hun klacht. Een baken in zee - als waarschuwing! Graag minder activisme, plannen maken en rapporten - waarvan de nodige in een bureaulade verdwijnen - waar je zo moe van wordt en meer leven in afhankelijkheid van onze God. Dus: voorbede gevraagd! Wanneer we niet meer samen bidden... J.H.M. In de hervormde gemeente van Huizen is vorig jaar een brochure verschenen onder de titel 'Het heilige gebeurt'. Er is veel om te leren over de achtergronden van de (zondagse) erediensten zoals wij die kennen en er aan gehecht zijn. De inhoud is leerzaam en het is goed om er kennis van te nemen en te overdenken. Met toestemming nemen wij in dit en volgende nummers van Ontmoeting de inhoud van deze brochure over. Het gaat over de erediensten - en wat daarbij wel of niet hoort. Redactie
- 18 -
De titel van deze notitie is ontleend aan een boek van dr. F.G. Immink: Het heilige gebeurt, over praktijk, theologie en traditie van de protestantse kerkdienst. (Uitgave: Boekencentrum, 2011). Ter inleiding Al enige tijd vindt in verschillende verbanden binnen onze gemeente Huizen bezinning plaats op het houden van erediensten met een eigentijdse vormgeving. Hierbij maken wij onderscheid tussen (1) het wezen van de eredienst en (2) de liturgische invulling ervan. Hiermee is ook de orde aangegeven waarvoor wij in het bezinningstraject bewust en principieel hebben gekozen. Bij dit onderwerp is het gevaar immers niet denkbeeldig dat er al gauw gefocust wordt op de vormen en dat de voorgestelde diensten 'evenementen' worden die in het begin aantrekkelijk zijn maar spoedig hun aantrekkingskracht verliezen. Het is daarom belangrijk dat wij eerst helder voor ogen hebben wat het wezen van de eredienst is. 1. Het wezen van de eredienst Het wezen van de eredienst kan kort getypeerd worden met de titel van deze notitie: Het heilige gebeurt. Een eredienst is niet te vergelijken met andere samenkomsten. Hij is van een volstrekt eigen orde. Het gaat in de eredienst om de ontmoeting met en het werk van God als de Heilige. In het geschieden van het Woord, in het openleggen ervan in de Woordverkondiging en het uitspreken ervan in het leven van de hoorders, gebeurt het heilige. Het gaat hierbij om de drie-enige God die in de eredienst aanwezig is en werkt: de heilige Vader die ons Zijn liefde verklaart, de heilige Zoon in wiens leven leven, kruis en opstanding deze liefde zichtbaar - 19 -
is geworden, en de Heilige Geest die deze liefde verder brengt en vruchtbaar maakt. In het gebeuren van het heilige wordt de genade uitgedeeld en de zonde vergeven. Het heilige volk van God wordt (verder) ingewijd in het geheimenis van het evangelie, vernieuwd, gevoed en toegerust. Het is belangrijk dat wij beseffen wat het wezen van de eredienst is. Het bijwonen ervan vraagt een houding van eerbied en diep ontzag voor de heilige God. Ook een houding van verwachting dat er iets gebeurt: dat God sprekend tot ons komt en dat we door Zijn Woord worden aangeraakt, ontroerd, blij gemaakt, bemoedigd en vervuld met de Heilige Geest. Ook dat we ontdekt worden aan onze zonden, vergeving en levensvernieuwing ontvangen en worden gecorrigeerd. En dat we Hem in gebeden en liederen aanbidden. Het besef dat wij in de eredienst de heilige God ontmoeten, maakt ons klein. We denken vanuit God en niet vanuit onszelf. Het gaat er niet om dat aan onze behoeften tegemoetgekomen wordt, maar dat de ontmoeting met God plaatsvindt; dat het heilige gebeurt. Hiervoor staan wij open. We zijn bereid om ons aan het heilige Woord te onderwerpen, om ons erdoor te laten gezeggen, om er dagelijks in te wandelen. Vanuit de ontmoeting met de heilige God gaan we als gezegenden naar huis en de week in om dit Woord uit te leven en uit te dragen. 2. Liturgie In de liturgie krijgt de eredienst vorm. Het is de bedoeling dat het wezen van de eredienst erin tot uitdrukking wordt gebracht. Het is dan ook niet onbelangrijk welke liturgische vormen gekozen worden. Ze dienen te passen bij het heilige karakter van de ontmoeting met en het werk van God als de Heilige. Een goede harmonische afstemming is nodig om hieraan geen afbreuk te doen. Met de liturgie bevinden wij ons op het terrein van de cultuur. Door de eeuwen heen en in de vele verschillende contexten in de wereld waarin de ontmoeting met de heilige God plaatsvindt en het heilige gebeurt, is een grote verscheidenheid aan liturgische vormen ontstaan. Hierin zien we de veelkleurigheid van de wereldkerk die op het ene fundament is gebouwd: Jezus Christus.
- 20 -
De Bijbel is voor ons canoniek, de liturgische vormen zijn dat niet. Omdat cultuur in beweging is, is liturgie ook in beweging. Waar de cultuur wel verandert en de liturgie niet, daar ontstaat met name bij de opgroeiende generatie vervreemding van de eredienst en kan deze als een anachronisme ervaren worden. We zien dat op het gebied van de muziek. Het orgel dat eeuwenlang een vaste plaats in de liturgie van de westerse kerk heeft gehad, wordt door de meeste jongeren niet gewaardeerd. Omdat het orgel niet gecanoniseerd is, is het geen probleem om ervoor te kiezen ook andere muziekinstrumenten voor de begeleiding van de samenzang van de gemeente te gebruiken. De bezwaren die hiertegen bestaan, zijn van socio-psychologische en niet van princi- piële aard. In een goed beleidsvoeringproces zullen deze bezwaren zorgvuldig besproken en gewogen moeten worden. Uitgaande van het heilige karakter van de eredienst dienen de liturgische vormen inhoudelijk zinvol, hoogstaand en esthetisch van goede kwaliteit te zijn. Het kan niet anders dan dat smaak hierbij een rol speelt. Dat maakt het tegelijk ook ingewikkeld. Want smaken verschillen. En de smaak van jongeren is vaak niet de smaak van ouderen, met name als het om muzikale begeleiding gaat. Om hierin tot goede gezamenlijke keuzes te komen, is het essentieel dat wij het heilige karakter van de eredienst als uitgangspunt nemen.
Kerkgangers participeren door een houding van ontvangen en geven aan te nemen, door te zingen, zich te concentreren op het Woord dat verkondigd wordt, mee te bidden. Anders gezegd: door het heilige te laten gebeuren en erop te antwoorden. Als het goed is, stelt een kerkganger zich bij voorbaat open voor het gebeuren van het heilige en is hij daarmee participant. Participatie van gemeenteleden kan ook plaatsvinden door het verzorgen van de Schriftlezing, het deelnemen aan de muzikale begeleiding van de samenzang, het overbrengen van een groet van een andere gemeente, het geven van een getuigenis, het doen van voorbede en dergelijke.
Dat houdt in dat wij wat de liturgie betreft niet denken in de sfeer van amusement en entertainment. In deze sfeer is persoonlij ke smaak doorslaggevend voor het bezoeken van bijeenkomsten, c.q. uitvoeringen. Omdat een eredienst geen uitvoering is en niet op amusement en entertainment is gericht, is in een ere dienst persoonlijke smaak ondergeschikt .
De verantwoordelijkheid voor het geheel van de eredienst blijft liggen bij de kerkenraad als ambtelijk college, terwijl de predikant degene is die de dienst leidt en het Woord verkondigt. Deze visie op de eredienst houdt in dat ervan uitgegaan wordt dat de predikant geen monopoliepositie heeft en dat er ruimte is voor deelname aan de liturgie van de zijde van gemeenteleden.
Vanuit dit gegeven moeten wij elkaar kunnen vinden in een gevarieerde liturgie waarin ruimte is voor verschillende muziekinstrumenten. Omdat het in de eredienst gaat om de ontmoeting met God, is er per definitie sprake van participatie. Een kerkganger is geen toeschouwer maar deelnemer, participant, een innerlijk betrokkene. Participatie is altijd actief van karakter.
De volgende keer over: 'Erkend moet worden dat de lofprijzing geen geëigende en bewust gemarkeerde plaats heeft in de gere-formeerde liturgie'.
- 21 -
OPROEP Al weer enkele jaren heeft zuster Heleen Hissink gezorgd voor de verspreiding van ons kerkblad Ontmoeting. Zij heeft aangegeven hiermee te moeten stoppen en de vraag is nu: Wie kan en wil vanaf het volgende nummer (verschijnt 23 april a.s.) deze taak overnemen? Of weet u iemand anders? Uw reactie is zeer welkom! Als u zich wilt aanmelden of eerst meer informatie wilt over wat het betekent, kunt u contact opnemen met de secretaris van wijkgemeente Sion: broeder Jan Mauritz, Meerweg 17-b, telefoon 6932847. email:
[email protected]
(wordt vervolgd)
- 22 -
God uit proefschrift gescheurd De universiteit van Wageningen heeft promovendus Jerke de Vries gedwongen zijn dankwoord aan God uit zijn proefschrift te laten scheuren. Zou hij dat niet doen, dan zou hij niet kunnen promoveren. We winden ons in Nederland op over andere landen waar de vrijheid van bepaalde groepen mensen in het geding is, maar ondertussen wordt in ons eigen land de ruimte voor christenen om in het openbaar voor hun geloof uit te komen, steeds minder. En daar hoor je niets over. Agro-technoloog De Vries zou promoveren op zijn onderzoek naar mest. De gelovige De Vries wilde in zijn proefschrift God bedanken. Het gaat om de tekst My Father God, thank You, it's the most wonderful thing to be loved and beloved by You (Mijn Vader God, dank U, het is het meest wondervolle om geliefd en bemind te zijn door U.' Maar sinds november vorig jaar heeft de universiteit de regels aangescherpt. Het is verboden in proefschriften religieuze of politieke uitingen op te nemen. Het College voor Promoties gaf hem de opdracht die woorden af te plakken. Als hij dat niet zou doen, moest hij zijn proefschrift terugtrekken. Het proefschrift was inmiddels al gedrukt. Jerke was niet van plan ook maar iets af te plakken. Dat zou censuur zijn. Uiteindelijk heeft hij het dankwoord maar uit zijn proefschrift gescheurd. Ook het schutblad voorin moest worden verwijderd, omdat hij daar een uitspraak van Augustinus had opgenomen. (Nederlands Dagblad - 12 februari 2014) * In maart is het besluit - gezien de vele reacties - aangepast. Wie heeft gewaakt van die het naaste stonden? Hij heeft hen driemaal slapende gevonden. Hij ging terug en heeft alleen geleden, eenzaam gebeden. - Gezang 180:3 Liedboek
-- De redactie houdt zich aanbevolen voor uw/je reactie(s) op de inhoud van ons blad (adres zie laatste pagina).
Adressen van wijkgemeente Sion in Bussum Kerkdiensten op zondag om 8.55 uur en 17.00 uur in de Spieghelkerk in Bussum, Nieuwe ‘s-Gravelandseweg 34, Telefoon (035) 6912406. Kinderoppas in de ochtenddiensten. * Predikanten: ds. R.R. Eisinga, Dorpsstraat 31, 4145 KB Schoonrewoerd Telefoon 0345-642572- e-mail:
[email protected] ds. A. Visser , Vondelpark 86, 3842 GS Harderwijk Telefoon 0341 - 268572 - e-mail:
[email protected]. Voorzitter: W.M. Blanken Mater Zwaeneiland 9 1382 MD Weesp Telefoon: (0294) 413866 e-mail:
[email protected] Secretariaat: J.A.N. Mauritz Meerweg 17-b, 1405 BB Bussum Telefoon: (035) 6932847 e-mail:
[email protected] Diaconaat: P. Nagel Telefoon: (035) 6560153 e-mail:
[email protected] Financiën: A.N.P. Mauritz, penningmeester, Tel. 6951712 * Wijkkas: rekening NL41 INGB 0006065953 Steunfonds: rekening NL84 INGB 0007409017 t.n.v. ‘Vrienden van Sion Bussum’. ** Giften op de rekening van het Steunfonds predikantsplaats zijn nodig en welkom. ▼ Wel eens gedacht aan Sion voor een gift uit uw nalatenschap? Tijdig overleg is mogelijk!
Internet: wijkgemeente Sion is te vinden op www.pknbussum.nl/sion De erediensten kunt u direct en later beluisteren via internet. Hulp bij de regeling van een begrafenis: J. van Poortvliet, telefoon (035) 6941982
ONTMOETING verschijnt 8x per jaar onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad van Sion. Eindredactie: J.H. Mouissie e-mail:
[email protected] Het volgende nummer (2) verschijnt D.V. donderdag 13 maart 2014 en is geldig t/m woensdag 23 april 2014. * KOPIJ inleveren uiterlijk zaterdag 23 februari a.s. bij de eindredacteur. ---
