nr het magazine voor Elektrocracks

nr. 12  2014

het magazine voor Elektrocracks

EREN? L T A D E J N U K , SOLLICITEREN ISP, MOL) (T K IE N H C E T L SE-N-SE REGE ICHTING L R E V E Z N O N A V DE TOEKOMST R HET O O V S E R B E D V TI KORTRIJK IN ONDERWIJS TECHNISCH

een initiatief van

INHOUD

nr. 12  2014

4

DE SCHOOL

Se-n-Se Regeltechniek (TISP, Mol)

10

7

EUROSKILLS 2014

HET BEDRIJF

Stassen Electricité

11

BEROEP IN DE KIJKER

Podiumtechnicus

2

15

VTI Kortrijk In de bres voor het technisch onderwijs

INHOUD

Colofon HET MAGAZINE WATT’S UP WIL JONGEREN WARM MAKEN VOOR ELEKTROTECHNISCHE OPLEIDINGEN EN BEROEPEN.

Vormelek vzw Marlylaan 15/8 bus 2 1120 Brussel Tel. 02 476 16 76 Fax 02 476 17 76 www.wattsup.be [email protected] Watt’s Up is een campagne die Vormelek voert op initiatief van zijn sociale partners, zijnde de werknemersorganisaties ACV-CSC METEA, ABVV-Metaal en MWB-FGTB en de werkgeversorganisaties FEDELEC, FEE, LVMEB en NELECTRA. De campagne heeft tot doel de instroom van arbeiders in de elektrotechnische sector te verhogen en richt zich behalve naar jongeren en hun ouders, ook naar werkgevers, scholen en opleidingscentra.

16

GEWOON GENIAAL

Slimme snelwegen

Verantwoordelijk uitgever: Hilde De Wandeler Concept en realisatie: Link Inc (www.linkinc.be) Redactie: Link Inc Lay-out: Zeppo (www.zeppo.be) Fotografie: Sven van Baarle, Joke Van Mieghem, Christophe Toffolo

18

IN DE SPOTLIGHTS

Verlichting

22

SOLLICITEREN KUN JE LEREN

ige d n ha tips!

Heb je zelf ee n intere Laat h ssant projec et o n s t? we in www.f fo@wattsup ten via a ce b o ok.com .be of /watts up.nl

3

HOU JIJ DE ZAKEN GRAAG ONDER CONTROLE? VOLG DAN HET

SE-N-SE REGELTECHNIEK IN HET TECHNISCH INSTITUUT SINT-PAULUS IN MOL Na 6 jaar middelbare school heb je sowieso een stevig diploma in handen. Maar als je nog wat steviger in je schoenen wilt staan op de arbeidsmarkt, kan je er nog een 7de jaar bijnemen, een zogenaamd Se-n-Se-jaar. Het Se-n-Se Regeltechniek (ook bekend als Procesautomatisatie) is bijvoorbeeld een uitstekend visitekaartje om aan de slag te gaan in heel spannende jobs. Met dit diploma op zak vind je meteen werk in de topbedrijven van de Belgische industrie. Watt’s Up ging een kijkje nemen in het labo van het Technisch Instituut Sint-Paulus van Mol. Onze gids was Walter Janssens, verantwoordelijke voor de opleiding.

4

Walter J a nssens

DE SCHOOL

BEKWAAM PERSONEEL WALTER JANSSENS: ‘De Belgische industrie staat aan de wereldtop. Om die bedrijven te doen draaien zijn niet alleen feilloos werkende machines nodig maar vooral: bekwaam, gemotiveerd en goed opgeleid personeel. Opleidingen als het Se-n-Se Procesautomatisatie – of Regeltechniek – beantwoorden aan die vraag.’

WELKE VAKKEN? De opleiding is modulair opgebouwd. Er zijn vier modules: PLC, Regeltechniek, Informatica en Elektronica. Na elke module is er een evaluatie. Je moet ook een eindproef maken. De slaagpercentages in deze richting liggen uitzonderlijk hoog. Hier zitten dan ook zeer gemotiveerde leerlingen.

WAT LEER JE? In het begin van je opleiding maak je kennis met verschillende moderne meetprincipes. Je thuisbasis is het labo waar je een reeks praktische opstellingen vindt. Daar kan je aan de slag met specifieke opdrachten: sensoren configureren, bijvoorbeeld voor explosieve zones (belangrijk in de petrochemische industrie).

PLC-sturingen zijn hier dagelijkse kost: zo leer je signalen te interpreteren en visualiseren. Later leer je PLC’s gebruiken om industriële processen te regelen. Zoals in de echte wereld … Wie PLC zegt, zegt computers en netwerken, zegt informatica. En daaraan nauw verwant een uitdagende portie microprocessoren, elektronica en robotica.

STAGES EN WERKPLEKLEREN Bij de opleiding hoort een stage van 2 tot 3 weken, vaak in een groot bedrijf in de haven van Antwerpen. Ook naar het ACTA (Antwerps Centrum voor Automatisering in Brasschaat) ga je op bezoek. Daar kan je je bekwamen in professionele regelapparatuur, zoals DCSsystemen, het grote broertje van de PLC. Door de jarenlange samenwerking met bedrijven in de regio houdt het TISP de vinger aan de pols van wat de industrie verwacht en verlangt. De opleiding speelt daar dankbaar op in.

3 GROTE

TROEVEN aa De opleiding is praktisch,

met veel labowerk rond concrete industriële toepassingen. Ideaal voor wie van aanpakken weet. aa Je vindt onmiddel-

lijk werk. De vraag naar meet- en regeltechnici is momenteel zeer groot, en zal in de toekomst alleen maar groter worden. aa De jobs zitten vol afwis-

seling. Als technicus kom je overal in het bedrijf, dat maakt het extra

boeiend.

i s p. b e w w w.t

MEER WETEN? Een Se-n-Se volgen is een goed idee. Er is een ruim aanbod. Kijk zeker eens op www onderwijskiezer.be

5

DE EERSTE WERKERVARING VAN EEN MEET- EN REGELTECHNICUS POSITIEF Nick Engelen beëindigde een dik jaar geleden het Se-n-Se Procesautomatisatie aan het TISP. Zodra hij zijn diploma op zak had, kon hij aan de slag bij VcE2, een bedrijf uit Paal (Beringen) dat gespecialiseerd is in regeltechnische installaties en automatiseringsprojecten. Nick is heel enthousiast, niet alleen over zijn opleiding maar ook over zijn eerste job. Zijn ervaringen tijdens zijn opleiding en zijn eerste job zijn alleen maar positief.

SLEUR KRIJGT GEEN KANS NICK: ‘Momenteel ben ik aan de slag in een groot petrochemisch bedrijf in de haven van Antwerpen. Ik begin elke ochtend om 6 uur. We starten met een werkoverleg waarop de verschillende taken van die dag verdeeld worden. Om hoe laat ik gedaan heb, is niet altijd te voorspellen. We werken veel met deadlines, en die bepalen het ritme van de dag.’

EEN AANRADER NICK: ‘Ik kan iedereen aanraden om de opleiding te volgen. Mijn job is

echt heel tof. Het is zeer afwisselend werk, sleur krijgt hier geen kans. Het is ook redelijk proper werk waar je elke dag bijleert. De overgang van de klas naar de werkvloer was helemaal niet zo groot. Dat was echt geen probleem. Ook al omdat ik tijdens de opleiding al stage gelopen had. Het contact met de collega’s verloopt prima.’

BIJSCHOLEN ‘Ik vond mijn opleiding heel nuttig omdat je een goede basis meekrijgt. Maar in dit vak is bijscholen ook belangrijk want je kan in heel verschillende bedrijven terechtkomen en die werken vaak met andere systemen.’

DE MENING VAN NICKS BAAS Eddy Vanceer, bedrijfsleider van VcE2, is nu een dik jaar de baas van NICK: ‘Ik heb verschillende mensen in dienst die het Se-n-Se gevolgd hebben. In mijn ogen is hét grote pluspunt dat het zo’n praktisch gerichte opleiding is. Jongeren die van het TISP in Mol komen, kan ik meteen inzetten. Ze moeten dus zeker niet onderdoen voor hun

collega’s die een bachelor gevolgd hebben, want die hebben toch een veel meer theoretische achtergrond. De praktische kennis van de mannen die uit die opleiding komen, is zelfs een pak groter.’

SHUTDOWN EDDY VANCEER: ‘Nick is bij ons begonnen in de laatste opstartfase van een hele nieuwe fabriek. Dat is natuurlijk zeer interessant. Hij heeft dus nog kunnen meelopen met het testwerk, met de commissioning, dat is de concrete toepassing van meet- en regeltechniek. Intussen zit deze fabriek in een shutdown, dat betekent dat de fabriek drie weken stilligt. Zo’n shutdown is heel gewoon in de (petro)chemie. Maar het is een heel ingrijpend proces voor de bedrijfswerking. Nick heeft bijvoorbeeld een half jaar meegewerkt aan de voorbereiding ervan. Het was een leerrijke periode omdat Nick intussen ook veel bijgeleerd heeft over storingstechnieken.’

ZO WORD JE EEN GOEDE MEET- EN REGELTECHNICUS aa Twee keer nadenken voor je aan een taak

begint aa Flexibele uren zijn geen probleem aa Oog voor veiligheid, want een verkeerde in-

N ick m et zij n baas, E ddy.

greep kan grote gevolgen hebben aa Veel overleggen met collega’s, want je bent een radertje in een groot geheel

Eng N ick

6

e le n

HET BEDRIJF

Stassen Electricité, een onderneming gespecialiseerd in elektriciteitswerken, neemt graag jongeren aan boord met een IFAPME-leercontract (vergelijkbaar met SYNTRA-Leertijd). Bij het bedrijf zijn voortdurend vier of vijf jonge elektriciens aan de slag om het vak te leren. Na hun stage van twee of drie jaar worden de meesten onder hen ook in dienst genomen. José Stassen en de 21-jarige Alexis (die zijn derde stagejaar is gestart) zijn ervan overtuigd: IFAPME-leercontracten zijn een win-winscenario voor werkgever én stagiair.

STASSEN ELECTRICITÉ EN LEERCONTRACTEN:

dat klikt! WERKEN IN DUO

AFWISSELING

Een stagiair bij Stassen werkt altijd in duo met een geschoolde collega. 'De jongere maakt echt deel uit van het team. De ploegbaas, een vakman met ervaring, geeft zijn kennis door aan de stagiair', benadrukt José Stassen. 'Een stagiair is er niet om gewoon toe te kijken of om ondankbare klusjes op te knappen, maar wel om écht het vak te leren. Hij heeft eigen verantwoordelijkheden en leert zelfstandig werken. Bij de start bespreken we zijn werkterrein en leggen we samen de grenzen vast.' Eén ding is zeker: stagiairs worden goed begeleid. En aan een goed werkend duo wordt over het algemeen niet meer geraakt.

Alexis bevestigt: 'Er zijn dan wel vaste afspraken in een duo, maar het werk is heel gevarieerd. Ik doe niet alleen het vuile werk. Zo slijpen we allebei gleuven en trekken we allebei kabels. Ik ben er ook bij op de werkvergaderingen, waar de opzichter me instructies geeft. Het is leerrijk om op een bouwplaats te werken, want je komt er in contact met andere vaklui. In het begin is het niet makkelijk omdat je naast opgeleide mensen staat, maar dat went zonder dat je er stil bij staat. Het lukt al snel om rendabel te zijn.' José Stassen is trouwens heel tevreden over zijn stagiair: 'Alexis werkt steeds zelfstandiger en tegen het eind van zijn stage zal hij het helemaal alleen kunnen.'

7

STAGECONTRACTEN ZIJN DE BESTE MANIER OM MEER GESCHOOLDE ARBEIDSKRACHTEN TE VINDEN

GESCHOOLDE WERKNEMERS José Stassen gaat er prat op dat stagecontracten voor ondernemingen de beste manier zijn om meer geschoolde arbeidskrachten te vinden: 'Die jongeren hebben het secundair al achter de rug. Ze zijn dus gemotiveerd en lopen geen stage omdat ze niet anders kunnen of omdat ze daartoe verplicht zijn. En vooral: ze hebben nog geen slechte gewoontes aangeleerd … Hoe beter hun opleiding, hoe beter hun werk, binnen de gestelde termijn.' Kortom, iedereen wint erbij: de baas krijgt goed opgeleide technici en de jongeren worden na afloop van hun stage vaak in dienst genomen. En ze kunnen ook opklimmen in het bedrijf. Dat meerdere ploegbazen bij Stassen ooit stagiair in het bedrijf waren, is wel het beste bewijs.

EEN MOOI BEELD VAN JEZELF SCHETSEN Wie een technisch beroep wil uitoefenen, moet niet alleen handig zijn, maar moet ook een knappe kop en een goede dosis gezond verstand hebben. Andere noodzakelijke kwaliteiten zijn ambitie, nauwgezetheid, leergierigheid, respect, eerlijkheid en beleefdheid. 'Maar je moet ook net en verzorgd werk kunnen leveren', voegt José Stassen er nog aan toe. 'Klanten hechten er veel belang aan dat er netjes wordt gewerkt,

en dat leer je niet noodzakelijk op school.' Stage lopen is leerrijk en lonend. Alexis: 'De klanten feliciteren ons vaak en we krijgen veel erkenning. Zo zeggen ze: "Goed gewerkt, alle rommel is netjes opgeruimd." De afwerking geeft de doorslag, want dat is wat de klant ziet, niet alle werk dat erachter zit. Een stopcontact mag niet scheef gemonteerd worden. Alles moet schoon en netjes uitgevoerd worden. Je moet dus goed en verzorgd werk leveren en zo een mooi beeld schetsen van jezelf.'

AAN IDEEËN GEEN GEBREK Om het systeem van de stages wat te stroomlijnen broedt José Stassen op verschillende plannen. Twee daarvan zou hij erg graag willen realiseren. Zo zou hij een soort handleiding voor stagiairs willen uitwerken waarin onder meer de waarden van de onderneming worden toegelicht, wat van de jongeren wordt verwacht en welke houding ze moeten aannemen tegenover klanten. Ook zou hij graag op regelmatige tijdstippen evaluatiegesprekken willen voeren, om positieve punten te benadrukken en aandachtspunten op te sporen. 'Het doel is om de best mogelijke werklui op te leiden', aldus José Stassen.

8

OUD-STAGEMEESTER IN DIENST GENOMEN Tot slot nog een kleine anekdote. José Stassen is natuurlijk niet altijd bedrijfsleider geweest. Meer dan dertig jaar geleden was hij zelf leerjongen. Zo liep hij ook stage in een onderneming, die echter later in de problemen kwam en in het begin van de jaren 90 de deuren sloot. En wat deed José Stassen? Hij nam zijn oud-stagemeester in dienst! Dat was in 1992 en het was het begin van een vlotte samenwerking, aangezien die man Stassen Electricité dit jaar zal verlaten ... om van zijn pensioen te genieten!

STASSEN ELECTRICITÉ IN EEN PAAR CIJFERS START VAN DE ZELFSTANDIGE ACTIVITEIT VAN JOSÉ STASSEN

1983

OPRICHTING VAN DE BVBA STASSEN ELECTRICITÉ

1991

50% 50% RESIDENTIËLE INSTALLATIES EN 50% TERTIAIRE EN INDUSTRIËLE INSTALLATIES

<25

20 WERKNEMERS, ONDER WIE 6 ELEKTRICIENS JONGER DAN 25 (4 OF 5 MET STAGECONTRACT)

9

EUROSKILLS

Ó In deze grote warmteterugwinningsunit wordt de warmte van de afvoerlucht overgedragen op de koude aanvoerlucht. Dat zorgt voor een grote energiebesparing!

Mattéo

lhaye Vincent De

Falas ca

EuroSkills 2014: een fantastische ervaring Moe maar tevreden. Zo zijn Mattéo Falasca (20) en Vincent Delhaye (23) teruggekeerd uit Rijsel (Frankrijk), waar ze de Belgische driekleur verdedigd hebben tijdens EuroSkills 2014, de Europese kampioenschappen voor de beroepen en het vakmanschap.

Hun stem klinkt nog hees van de vermoeidheid als we Mattéo en Vincent ontmoeten om even na te praten. Na de kwalificaties op nationaal niveau trokken uiteindelijk 26 Belgische kandidaten naar de finaledagen in het Franse Lille (2 tot 4 oktober). Mattéo woont in Brussel en volgde de richting Koeltechniek. Vincent is afkomstig uit Luik en heeft een diploma Elektrische installaties. Tijdens EuroSkills namen ze allebei deel aan de competitie koeltechniek. Vincent behaalde een medaille van uitmuntendheid: ‘Dat is zeker een plus op mijn cv’, zo zegt hij. Vincent en Mattéo zijn het roerend eens: EuroSkills is een fantastische ervaring. Maandenlang hebben ze zich voorbereid onder de deskundige leiding van een expert. ‘Die voorbereiding was heel intens, je leert veel, vooral om sneller en ac-

10

curater te werken,’ aldus Vincent. Hij wilde zich vooral meten met de andere deelnemers en bewijzen dat hij zijn grenzen kan verleggen. Hoe verliep de wedstrijd? ‘Vroeg opstaan was de boodschap. Om 8 uur waren we al aan het werk. De tijd vloog voorbij, de spanning was te snijden. Elke avond was er een debriefing met onze coach. De begeleiding was echt super.’ Ook de sfeer was opperbest. ‘We hadden een heel hecht team, van begin tot einde’, benadrukt Vincent. En nu? Mattéo gaat op zoek naar werk. Hij wil graag zelf een bedrijf oprichten, en hij hoopt dankzij zijn job veel te kunnen reizen. Vincent wil zo snel mogelijk zelfstandig installateur worden. Geef er een lap op, mannen!

HET BEROEP

‘IEDEREEN BEGINT ALS KISTENSJOUWER’ PODIUMTECHNICUS

11

PODIUMTECHNICUS

Phlippo Productions in Lier is met vijftig werknemers en freelancers een van dé specialisten in ons land op het vlak van audio, licht en video. Enkele referenties zijn festivals als Decibel Outdoor en Tomorrowland, maar ook tv-programma’s, waaronder The Voice (VTM) en Het Beste Moet Nog Komen (Vier). Zelfs in de modewereld heeft Phlippo voet aan de grond bij topmerken als Kenzo en Dior. ‘Wij leveren een volledige service: we bouwen de licht- en geluidsinstallatie op, laten die werken tijdens de show, en breken achteraf alles af,’ vertelt Joris Bensch van Phlippo Productions. ‘Klanten kunnen op beide oren slapen.’

Werken op Decibel Outdoor of Tomorrowland? In de studio tijdens de opnames van The Voice? Of op de nieuwste modeshow van Dior in Parijs? Het kan als podiumtechnicus. Een uitdagende en afwisselende job voor jonge starters. Absoluut het ontdekken waard. Want in de wereld van licht en geluid krijg je alle kansen om je te bewijzen. Aan jou om te tonen wat je in je mars hebt!

ONDERHOUD EN HERSTELLINGEN

‘We beschikken over een grote opslagruimte waar we apparatuur bewaren en indien nodig herstellen. Want hoe goed we ons best ook doen, door het laden, lossen en opbouwen gaan er altijd wel zaken stuk. Daarom hebben we een ploeg van ruim twintig elektrotechniekers voor herstellingen: zij vervangen lampen, repareren elektromotoren en voeren soldeerwerken uit. Daarvoor volgen ze specifieke opleidingen. Ze kunnen een lamp helemaal uiteen halen en terug in elkaar zetten.’ TRUSSEN EN RIGGEN?

Phlippo Productions werkt met een 25-tal vaste podiumtechnici, zowel audio- als lichtspecialisten. ‘Zo’n 70 procent van onze business heeft te maken met licht en video, de rest is audio’, vertelt Joris. ‘Geluid is nu eenmaal meer straightforward. Verlichting is arbeidsintensiever.’

Joris Be nsc h

Maar hoe ziet een basisinstallatie er eigenlijk uit? ‘Alles begint met het riggen of het aanbrengen van stalen kabels aan de dakconstructie. Aan die kabels hangen we vervolgens elektromotoren waarmee we de aluminium structuren of trussen kunnen laten zakken. De lampen en luidsprekers worden aan die structuren opgehangen. Zo kunnen we makkelijk op de begane grond werken en hoeven we niet telkens de hoogte in.’ ONDERAAN DE LADDER

Er zijn scholen met een specifieke opleiding in podiumtechnieken, maar dat is voor Phlippo Productions geen must. Joris Bensch: ‘Wij kijken vooral uit naar jongeren die willen werken. Hier krijgen ze alle kansen, maar ze moeten zich wel bewijzen. Iedereen begint onderaan de ladder, als kistensjouwer. Veel mensen willen onmiddellijk achter de bedieningspanelen staan, maar zijn minder geïnteresseerd in het opbouwen en afbreken. Maar zo werkt het hier niet. Je moet de basis kennen. Want hoe kan je nu een lamp aansturen als je niet weet wat erachter zit?’

12

‘EEN ZWAAR, MAAR AFWISSELEND LEVEN’ In de licht- en geluidssector wemelt het van de jonge mensen. Ondanks zijn jeugdige leeftijd is Crew Chief Licht Glenn Grosemans (26) dan ook al een vaste waarde in de sector. ‘Ik ben van kinds af aan gefascineerd door alles wat ronddraait en van kleur verandert. Ik begon op mijn achttiende bij Phlippo als technieker op de baan, maar groeide door tot Crew Chief Licht, ploegbaas zeg maar. Ik bekijk wat we nodig hebben voor een project en zorg dat alle mensen en materialen beschikbaar zijn.’ Glenn pendelt samen met zijn ploeg van de ene job naar de andere: festivals, live concerten, modeshows in Milaan, Parijs en Barcelona. ‘Het is een zwaar leven. Ik ben meer dan drie maanden per jaar van huis en werk soms de hele dag door. Maar het is wel enorm afwisselend.’ Daarom gaat Glenn elke dag met een glimlach werken. ‘Dat kunnen weinig mensen zeggen. Dit is mijn passie en ik ben uitermate gefascineerd door nieuwe producten. Dan zit je hier goed, want ik leer nog elke dag bij! Ik kan dit wel niet mijn hele leven volhouden, daarvoor is het te zwaar. Maar er zijn uitwegen binnen het bedrijf, bijvoorbeeld als accountmanager of operator.’ Of hij nog geniet van een optreden van zijn favoriete band? ‘Heel moeilijk, je bent er constant mee bezig. Ik zie meteen of er ergens een podiumlift vastzit!’ (Lacht)

seman Glenn Gro

13

s

PODIUMTECHNICUS

‘IK ZAG U2 EN WIST: DIT IS HET!’ Arno Pennings (19) droomde van een leven als treinbestuurder ... tot hij in 2010 een optreden zag van U2. ‘Dat was zo’n spektakel: de podiumconstructie, die lichtshow! Ik wist meteen: dit is het! Ik zat in het vierde jaar elektrotechnieken, maar toevallig was er op onze school ook een richting podiumtechnieken. Na wat gesprekken met mensen uit de sector, ben ik vanaf het vijfde jaar overgestapt.’

Arno

En die keuze heeft hij zich geen moment beklaagd. ‘Ik heb twee jaar vakantiewerk gedaan bij Phlippo en heb hier ook stage gelopen. Meteen na het middelbaar ben ik vast begonnen. Helemaal onderaan de ladder, maar dat vond ik niet erg.’

Penn i

ngs

Ondertussen werkt Arno dertien maanden als lichten videotechnicus. ‘Ik evolueer nu meer richting video, want daar ligt mijn interesse. Gelukkig krijg ik volop die kans. Mijn eerste videojob was in de Lotto Arena! En toch zijn er niet heel veel jongeren die het willen doen. Want het kost extra moeite: op school leggen ze de nadruk op licht en geluid. Dus je moet zelf interesse tonen en bereid zijn om voortdurend bij te leren.’ Toch is Arno overtuigd van zijn keuze. ‘Vroeger zag je nauwelijks beelden, maar tegenwoordig zijn er bij haast elk concert videoschermen. En dat zal alleen maar toenemen.’ Zijn mooiste werkervaring? ‘Een uitverkochte Reverze in het Sportpaleis en Lotto Arena.’ En of hij nog gewoon als toeschouwer naar een optreden kan gaan kijken? ‘Onmogelijk!’

PODIUMTECHNICUS: IETS VOOR JOU? Draai je graag aan de knoppen van een mengpaneel? Hou je van de perfecte spot op het uitgelezen moment? Of heb je liever een camera in handen? Grijp dan je kans als podiumtechnicus. Als je tenminste over de volgende eigenschappen beschikt.

3

1

WERKWILLIG: je begint onderaan de ladder, als kistensjouwer. Voel je je daar te goed voor? Dan kijk je beter uit naar een andere job.

2

TEAMSPELER: dit is geen beroep voor einzelgangers. Het is hard en zwaar werk, waarvoor je moet kunnen rekenen op collega’s.

14

4

5

LEERGIERIG: licht- en geluidstechnieken evolueren constant. Zelfs ervaren specialisten leren elke dag bij. Een must, want voor je het weet, loop je achter. FLEXIBEL: verwacht geen 9-tot-5-job. Op drukke momenten, zoals tijdens de festivalperiode, moet je de hele dag doorwerken. Letterlijk! Bovendien zit je regelmatig in het buitenland. Niets voor huismussen dus. NAUWGEZET: je moet rekening houden met de strengste veiligheidseisen. Logisch, want licht- en geluidsinstallaties hangen boven massa’s mensen. Heb jij aandacht voor de kleinste details?

VTI Kortrijk in de bres voor het technisch onderwijs De leerlingen van het VTI Kortrijk weten van aanpakken. Sinds hun opvallende affichecampagne zijn zij een mooi uithangbord voor het technisch en beroepsonderwijs geworden in de ruime regio van Kortrijk. Watt’s Up ging poolshoogte nemen en was onder de indruk van zo veel enthousiasme.

AFFICHE: TOEKOMST IN DE MAAK Het opzet van de affichecampagne was om een positief beeld te verspreiden over het technisch en beroepsonderwijs. Al het creatieve werk daarvoor gebeurde door leerlingen en oud-leerlingen. Op de mooie affiches kwamen leerlingen die hun ‘liefde voor het vak’ uitstralen en die met veel overtuiging lijken te zeggen: wij hebben bewust gekozen voor het technisch onderwijs! De affiches werden ruim verspreid op openbare plaatsen en werden gesponsord door de bedrijven waarmee de school samenwerkt. Op plekken waar veel publiek aanwezig is, zoals tijdens de jaarlijkse Sinksenfoor, werden er flyers uitgedeeld.

TECHNOTOER Tijdens elke opendeurdag wordt een Technotoer georganiseerd voor de leerlingen uit het 5e en 6e van het basisonderwijs. Dat is telkens weer een overweldigend succes. Elke afdeling van de school zorgt voor een doe-activiteit. Jongeren én ouders kunnen er met hun eigen ogen zien dat techniek tegenwoordig veel méér is dan met hamer & beitel werken.

JOBBEURS Elk jaar wordt op de school ook een jobbeurs opgezet. De laatstejaars kunnen die dag gaan solliciteren bij een dertigtal bedrijven uit de regio.

OPENBEDRIJVENDAG In 2014 was de school voor het eerst aanwezig in een bedrijf tijdens de Openbedrijvendag.

EN WERKT HET? Blijkbaar werpen al die inspanningen wel degelijk hun vruchten af, want het aantal leerlingen in de richtingen elektriciteit is de laatste jaren met 8 procent gestegen. Straffe mannen en vrouwen, daar in Kortrijk.

15

SLIMME SNELWEGEN

ELEKTRICITEIT MAKEN MET DE AUTO

Onze snelwegen verslinden energie: de verlichting, de signalisatieborden en de verkeersregeltechnieken verbruiken iedere nacht opnieuw pakken elektriciteit. Volgens de Nederlandse designer Daan Roosegaarde en aannemer Heijmans hoeft dat helemaal niet zo te zijn. Dat bewijzen ze op de ‘Smart Highway’. Op een kleine 75 km van de Belgisch-Nederlandse grens, in Oss, werd eerder dit jaar de N239 opengesteld. Op zich niets bijzonders, ware het niet dat de provinciale autoweg een testproject is om de slimme wegen van morgen te ontwikkelen. Designer Daan Roosegaarde en aannemer Heijmans zochten tijdens het ontwerp naar allerhande technieken om de weg duurzaam en interactief te maken via verlichting. Ze lieten zich daarbij leiden door begrippen als ‘energiezuinigheid’ en ‘veiligheid’. Enkele verbluffende resultaten:

INTERACTIEVE VERLICHTING Een eerste energiebesparing is dat je de snelwegverlichting alleen laat branden wanneer er wagens passeren. Op de Smart Highway sturen sensoren de verlichting aan. Net zoals het principe van een bewegingsmelder. Wanneer er verkeer nadert, gaat de straatverlichting enkele tientallen meters vooruit branden en achter de wagen dooft ze opnieuw. In een volgende stap willen de ontwikkelaars het tempo waarin de verlichting gaat branden gebruiken om zo de snelheid van het verkeer te beheersen.

16

GEWOON GENIAAL

KLEINE LICHTWINDMOLENS Een volgende stap in de energiebesparing is de elektriciteit duurzaam opwekken. Door de voorbijrijdende auto’s bijvoorbeeld. Ze zorgen voor luchtverplaatsing en die kan kleine windmolens in beweging zetten. De molens wekken zo elektriciteit op die op zijn beurt de lamp in de windmolens laat branden. Het is de bedoeling honderden van deze windmolentjes langs te weg te zetten. Zo worden de contouren van de weg op een energieneutrale manier zichtbaar. De windmolens zijn vandaag nog in de prototypefase. Bedoeling is ze binnen 3 jaar naast de weg toe te passen.

ELEKTRISCHE WAGEN OPLADEN Een nadeel van elektrische wagens is hun beperkte bereik. Maar wanneer de wagens zichzelf tijdens het rijden kunnen opladen, is dat probleem uit de wereld. Dat laden kan via inductie. De Smart Highway voorziet een rijstrook waar elektrische wagens voorrang krijgen – geen file meer! – en waar ze tegelijkertijd via inductie hun batterij kunnen opladen.

LICHTGEVENDE WEGMARKERING Op het vlak van wegmarkering heeft de snelweg ook enkele verrassende elementen in petto. Een eerste is lichtgevende wegmarkering. Net zoals die lichtgevende figuurtjes op je slaapkamer vroeger, licht de markering op zodra het donker wordt. Het ontwerpteam ontwikkelde hiertoe een lichtgevend poeder dat in de verf is verwerkt. Overdag slaat het poeder energie op uit het daglicht en de zon. Dat volstaat om de lijnen bij duisternis 10 uur lang te laten oplichten. Een stap verder is de wegmarkering die reageert op de temperatuur. Bij lage temperaturen lichten sneeuwvlokken op het wegdek op en waarschuwen de chauffeurs voor mogelijke gladheid. Wanneer het warmer wordt, is de verf gewoon doorzichtig. Een idee dat nog in de labofase zit, is de dynamische wegmarkering. Afhankelijk van de verkeersdrukte kan men in het verkeerscentrum beslissen om de lijn onderbroken of ononderbroken te maken; zo beslis je dan of inhalen al dan niet is toegestaan.

17

In de spotlights

WELKOM IN HET

LICHTLABO : VERNIEUWENDE LICHTTOEPASSINGEN

Toen Thomas Edison in 1879 de gloeilamp ontdekte, had hij maar één doel voor ogen: licht brengen in het donker. Meer dan een eeuw lang deed de lamp niets anders dan dat. Maar vandaag hebben we ontdekt dat kunstlicht ook andere doelen kan heiligen. De nieuwe ontwikkelingen volgen elkaar in sneltempo op. Welkom in ons lichtlabo!

OP ZOEK NAAR DE ZON De tijd dat een armatuur nodig was om licht in de ruimte te brengen ligt ver achter ons. Het volledige plafond, de wand of de vloer zijn vandaag in staat om licht te geven. En dat gebeurt niet door een lamp zomaar achter een glasvlak of een zeil te verstoppen. Een team van Europese wetenschappers heeft bijvoorbeeld ontdekt hoe je het zonlicht kan nabootsen. In een kamer zonder ramen krijg je toch het gevoel in de stralende zon te zitten. Je hebt zelfs de keuze onder welke zon je vertoeft: een zon uit NoordEuropa, uit het Middellands Zeegebied of zelfs uit de tropen. Het geheim achter deze kunstmatige zonnen is de nieuwe led-technologie die het spectrum van het zonlicht nabootst. Het licht zit verwerkt in een slim venstersysteem dat de indruk opwekt dat de zon via het plafond in de kamer schijnt. Nog straffer is luminous textile of lichtgevend textiel. Lichtfabrikant Philips is erin geslaagd de vezels van kvadrat textiel

18

aan te lichten met led-verlichting. De leds zijn in een frame rond het textiel geplaatst en maken zo een ongezien lichtspel op het doek mogelijk. Dat biedt ongeziene creatieve mogelijkheden. Door het textiel in panelen te plaatsen kunnen ontwerpers het gebruiken om een spel van kleur, beweging en textuur te creëren. Dat is vooral leuk in een onthaalbalie, een vergaderruimte of een showroom. Die nieuwe BMW 1 presenteert toch net wat mooier met die lichtgevende achterwand, niet? En zouden je boterhammen ook niet beter smaken met zo’n wand in de schoolrefter?

LICHTGEVEND TAPIJT Ook in de vloer zijn er nieuwe mogelijkheden met licht. Wanneer je over enkele jaren op vakantie gaat, dan is de kans heel reëel dat het tapijt op de luchthaven of in het hotel je boodschappen vertelt met licht. Het idee van luminous carpet is doodsimpel, de uitwerking ervan geavanceerd: een ultradunne led-strip zit verwerkt in kwalitatief tapijt. De armaturen zijn

VERLICHTING IN DE KIJKER

Ú zonlicht imitatie

bestand tegen het poetswater en tegen de schokken van voetstappen of vallende voorwerpen. Volgens de bedenkers kun je met het tapijt aangeven waar de nooduitgang zich bevindt of de beschikbaarheid van een vergaderzaal aangeven.

LIGHT ON DEMAND Een belangrijk discussiepunt bij verlichting is het energieverbruik. Eén manier om energie te besparen is zuinigere lampen ontwikkelen. Een andere optie is de lampen uitdoen wanneer je ze niet gebruikt. Dat kan ook met straatverlichting. Vandaag zijn in Lokeren, SintTruiden, Sint-Genesius-Rode en Hamont-Achel de eerste straten voorzien van ‘Licht op Aanvraag’.

Ú lichtgevend tapijt

Dat is straatverlichting met leds die automatisch feller brandt zodra iemand voorbijloopt en dimt als niemand in de buurt is. Dankzij een bewegingsmelder en draadloze communicatie weet de verlichting wanneer iemand nadert en wanneer er dus meer licht nodig is. Het dimmen en nauwkeurig richten van licht kan een energiebesparing tot 80 procent opleveren in vergelijking met de klassieke straatverlichting.

LICHT ALS GPS Maar licht kan ook op een andere en minder opvallende manier de weg wijzen. Momenteel lopen enkele tests om je met led-verlichting de weg naar een product in de supermarkt te wijzen. Visual Light Com-

munication noemen de bedenkers het. Bedoeling is dat de klant een app van zijn supermarkt op zijn smartphone installeert. In de winkel geeft de led-verlichting aan de smartphone door waar hij of zij zich in de winkel bevindt. De lampen zenden daartoe een unieke identificatiecode uit op een lichtfrequentie die het menselijk oog niet ziet. De frontcamera van de gsm neemt die ‘flikkeringen’ waar, waarna de app ze matcht met de database van identificatiecodes van led-lampen in de winkel. Zo kan de app bepalen waar de klant is en hoe hij dient te wandelen om het gezochte product te bereiken. Knap toch, zo’n licht-gps.

Ú licht as GPS

19

Lichtelijk anders Naast deze nieuwe toepassingen zijn er ook heel wat andere manieren om licht te gebruiken. Een overzicht.

PRINT EENS EEN LAMP Na de piepkleine leds en oled-glaspanelen zijn lichtgevende folies the next new thing. De folies, ook wel OLEC’s genoemd, worden geprint op basis van cellen die licht uitstralen. Op middellange termijn moet deze techniek de productie van armaturen met een groot oppervlak tegen heel lage kosten mogelijk maken. Onderzoekers zijn er al in geslaagd een lichtgevende cel van 15 bij 14 centimeter te printen.

SLIMME VERLICHTING Vergeet dat je leerde een armatuur aan te sluiten op een klassieke bekabeling van 1,5mm². De lamp van de toekomst werkt op een utpkabel. De led-verlichting krijgt de nodige stroom dus via het ethernet en niet meer via het elektriciteitsnet. Het grote voordeel is dat je geen kabels voor de verlichting meer hoeft te plaatsen. De armatuur is tegelijkertijd ook een communicatiemiddel. Zo krijgen de gebruikers langs de verlichting allerhande informatie op een app aangeboden, bijvoorbeeld of een vergaderzaal beschikbaar is. Indien de verlichting ook uitgerust is met sensoren fungeert ze als interface om de verwarming, ventilatie en IT-diensten te beheren.

20

GENEZEND PLAFOND Licht heeft een genezend effect. In een Duits ziekenhuis pasten architecten dat heel letterlijk toe door een groot, interactief lichtgevend plafond te ontwerpen dat de effecten van het daglicht nabootst. Het systeem is gebaseerd op led-techniek en past zich aan de medische situatie van de patiënt aan. De behandelende arts schat daartoe de ademhaling en het pijnniveau van de patiënt in en beschrijft die samen met de gezondheidstoestand op zijn tablet. De achterliggende software interpreteert de informatie en vertaalt die naar een aangepaste sfeerverlichting. Daarbij houdt het systeem ook rekening met realtime weerinformatie.

SHOPPEN MET EEN GERUST HART Dames herkennen dit ongetwijfeld: je koopt in een boetiek met gedimd licht een ideale outfit, maar thuis – in daglicht – ziet het kledingstuk er helemaal anders uit. Voor een boetiek is het moeilijk kleding juist te belichten. Een wit T-shirt kan er onder bepaald licht perfect uitzien, terwijl een blauwe broek er onder hetzelfde licht groenachtig uitziet. Dat heeft alles te maken met de wisselwerking tussen de kleurtemperatuur en de kleurweergave-index. Die zorgt immers voor een bepaalde kleurbeleving. Enerzijds is er de kleurtemperatuur die licht warm (gelig licht) of koud (blauw licht) laat aanvoelen, anderzijds is er de kleurweergave-index (CRI), waarbij een CRI van 100 de perfecte kleurweergave biedt. Ledverlichting met een warme kleur en een hoge kleurweergave-index laat het palet levendige kleuren er aantrekkelijk uitzien, maar witte kledij oogt gelig onder dit licht. Er bestaan nu led-oplossingen die het mogelijk maken de kledingkleuren perfect weer te geven. Dit door het kleurenspectrum te optimaliseren. Het resultaat: heldere, intense wittinten en diepe, levendige kleuren.

MEER WETEN OVER DIE NIEUWE LICHTOPLOSSINGEN? CHECK ZE UIT OP DEZE WEBSITES aa www.largeluminoussurfaces.com aa www.luminous-carpets.com aa www.theinquirer.net/inquirer/ news/2353102/philips-shows-offethernet-powered-led-connectedlighting-for-offices-of-the-future

21

SOLLICITEREN, KUN JE DAT LEREN? Uiteraard ken je de wet van Ohm vanbinnen en vanbuiten. Met de ogen dicht zie je het verschil tussen een krimptang en een draadstriptang. En een PLC-sturing aansluiten doe je – bij wijze van spreken – met de vingers in de neus. Maar solliciteren? OMG! Een stageplaats zoeken? OMG! Een sollicitatiegesprek voorbereiden? Jeeezes! Geen paniek. Zoals altijd tot uw dienst, zet Watt’s Up enkele tips op een rijtje. The survival of the smartest! Solliciteren kun je dus zeker leren.

JONATHAN is net afgestudeerd. Hij is druk aan het solliciteren, want hij wil vlug aan het werk. Volgende week mag hij op gesprek bij een elektrotechnisch installateur. ÒÒÒ Maar hij heeft helemaal geen idee hoe hij zich moet voorbereiden. DORIEN wil in de zomer met haar beste vriendinnen op strandvakantie naar Spanje. Daarom wil ze eerst een centje bijverdienen. Ze zoekt dus een studentenjob. ÒÒÒ Hoe pakt ze dat aan? Hoe schrijf je bijvoorbeeld een goede sollicitatiebrief? KURT begint morgen aan zijn stage. Het angstzweet breekt hem nu al uit. ÒÒÒ Hoe gedraag je je op de werkvloer?

VANEIGENS

EEN GOEDE OPENT SOLLICITATIEBRIEF DEUREN Ook als je rrect en verzorgd is. t taal en stijl da jk gri lan be t is he via email solliciteert, verzorgd zijn. maal 1 bladzijde). sober en zakelijk (maxi ✔✔ Hou het bondig, familielid. of is nn ke door een Laat je tekst nalezen l persoonlijker als emailbericht zijn vee ✔✔ Een brief of een m is het e persoon richt. Daaro je ze aan een concret er het bedrijf ov en atie in te winn belangrijk vooraf inform waar je solliciteert. akt jou anders en ten in de verf. Wat ma ✔✔ Zet je sterke kan aan een ? Denk bijvoorbeeld beter dan de anderen in je vrije ge GIP), werkervarin n origineel eindwerk (je s… job tie an vak of vroegere tijd, tijdens je stages ct- nta co : elf jez er idelijke info ov eel extra ✔✔ In je cv geef je du ntu atum, diploma’s en eve gegevens, geboorted niet (bv. en ed gh ook andere vaardi ort, opleidingen. Vergeet sp g, gin we be gd g in de jeu computerkennis, leidin hobby’s …). gaan. Voor veel tor om aan de slag te ✔✔ Motivatie is de mo als je techgri atie net zo belan jk werkgevers is je motiv en en dat je ler bij l wi je k dus dat nische kennis. Benadru te steken. nden uit de mouwen veel zin hebt om de ha tie, informeer dan e komt op je sollicita ✔✔ Als er geen reacti telefonisch.

co ✔✔ Zorg dat je brief

22

MET TWEE WOORDEN SPREKEN, AUB!

EEN GOEDE BASISOPLEIDING, DE WIL OM BIJ TE LEREN EN GOESTING OM DE HANDEN UIT DE MOUWEN TE STEKEN: DAT IS DE PERFECTE COCKTAIL OM EEN GOEDE INDRUK TE MAKEN BIJ JE WERKGEVER EN OM HET VER TE SCHOPPEN.

Je bent uitgenodigd voor een gesprek? Proficiat! Maar hoe overtuig je een werkgever dat jij de beste kandidaat bent voor deze (studenten)job? Een paar tips …

DE SLEUTELWOORDEN OP DE WERKVLOER

✔✔ Een goede voorbereiding is belangrijk. Informeer je zo goed mogelijk over het bedrijf waar je op gesprek gaat. ✔✔ Probeer vooraf wat te oefenen en formuleer een antwoord op deze vaak gestelde vragen: ✔✔ Vertel iets over jezelf? ✔✔ Wat spreekt je aan in deze job? ✔✔ Waarom wil je hier werken? ✔✔ Ben je bereid overuren te doen? ✔✔ Wat zijn je sterke en zwakke punten? ✔✔ Welk loon verwacht je? ✔✔ Laat zien dat je gemotiveerd bent en dat je zin hebt om te beginnen werken. ✔✔ Stel zelf ook vragen (bv. over de mogelijkheid om extra opleidingen te volgen). ✔✔ Wees eerlijk, blijf kalm. Beschouw het gesprek niet als een vervelend mondeling examen, maar als een kennismaking waarin je elkaars verwachtingen en mogelijkheden aftoetst.

✔✔ ✔✔ ✔✔ ✔✔ ✔✔ ✔✔ ✔✔ ✔✔

Een sterke motivatie Nieuwsgierigheid: zin om bij te leren Een goede basiskennis elektriciteit Een stevige inzet Zelfstandig werken Een taak zo goed mogelijk afwerken Teamplayer: positief samenwerken met collega’s Flexibiliteit: inspelen op nieuwe situaties zonder te panikeren

veel succ es! 23

1

Your 15 Minutes of Fame?n dit nummer

Wat vind jij va je zelf van WAT T’s Up? Heb or een interessant idee vo g aa gr je l wi Of el? een artik UP? met je klas in WAT T’S Laat het ons weten via [email protected]

Je leven als toekomstig elektricien eindigt niet op deze laatste bladzijde. Als je fan wordt op onze Facebookpagina, zit je op de eerste rij voor nog meer nieuws uit de sector.

Opgefrist staat slim Ho

e werkt ee Wat is een e n automaat? q verbinding? uipotentiale Tijd voor ee n opfrisbeurt v a basisbegripp n enkele e op www.wa n? Kijk snel ttsup.be/nl/ elektropedia

Volg ons op www.facebook.com/ wattsup.nl

Watt’s Up online

Bezoek onze website voor meer info over de er job van elektricien, ov iteit ric alle richtingen elekt el op school, en veel ve meer ….

www.wattsup.be 24