Notitie Werk en inkomen Regionaal Bureau Zelfstandigen
Aan
:
Wethouders Regionaal Overleg Werk en Inkomen
Datum
:
24 september 2014
Betreft
:
Regionale ondersteuning ondernemers in zwaar weer (De Rotterdamse Zaak): voorstel financiering 2015 en 2016
Bezoekadres: Librijesteeg 4, Rotterdam Postadres: Postbus 1024 3000 BA Rotterdam Internet: rotterdam.nl/rbz Van: drs. R. Gringhuis Telefoon: (010) 498 65 37 E-mail:
[email protected]
De Rotterdamse Zaak is een leerwerkbedrijf waarin HBO-studenten en ervaren ondernemerscoaches marginale ondernemers ondersteunen om hun bedrijfsvoering te verbeteren en hun ondernemersvaardigheden te vergroten. Op deze wijze worden ondernemers in staat gesteld door beter ondernemerschap hun inkomen te verhogen en hun economische zelfstandigheid te verduurzamen. Na een succesvolle pilot is deze ondersteuning in 2013 structureel gemaakt in Rotterdam en hebben de wethouders van het Regionaal Overleg Werk en Inkomen besloten deze aanpak voor de hele regio uit te voeren. Deze notitie presenteert de resultaten tot nu toe en stelt voor deze ondersteuning in ieder geval voor de komende twee jaar te continueren. Armoede onder ondernemers Uit landelijk onderzoek blijkt dat 2,8 procent van de Nederlandse ondernemers een langere periode dan vier jaar een inkomen heeft dat onder de armoedegrens ligt (120% minimumloon). In de regio Rijnmond opereren naar schatting 7.500 ondernemers onder de armoedegrens. Dit aantal marginale ondernemers neemt met de aanhoudend slechte economische situatie alleen maar toe. Er is weinig onderzoek gedaan naar de oorzaken van de armoede onder deze groep. Experts geven aan dat naast de externe factor economische ontwikkelingen en sociaalmedische factoren (ziekte, scheiding, etc.) de belangrijkste oorzaken liggen in beperkte ondernemersvaardigheden en slechte bedrijfsvoering. De Rotterdamse Zaak richt zich op deze laatste twee factoren. Aanpak Rotterdamse Zaak De Rotterdamse Zaak ondersteunt marginale ondernemers om hun ondernemerschap te versterken en hun bedrijfsvoering te verbeteren. De Rotterdamse Zaak is een leerwerkbedrijf waarin HBO studenten Economie van de Hogeschool Rotterdam en ervaren ondernemerscoaches van Stichting Ondernemersklankbord samen de ondernemer ondersteunen. De activiteiten zijn ondermeer: ordenen administratie, verbeteren debiteurenen crediteurenbeheer, opstellen jaarrekening, winst- en verliesrekening, opstellen marketingplan, verkoopplan, kostprijsberekening, et cetera. Het gaat hierbij om tijdelijke ondersteuning van ca. een half jaar; de ondernemer wordt in staat gesteld om daarna zelf weer verder te gaan. Doelstellingen zijn het oplossen van acute problemen en het vergroten van het verdienvermogen van de ondernemer. Ondernemersklankbord Het Ondernemersklankbord is een landelijke stichting waarin oud-ondernemers op een vrijwillige basis hun kennis en ervaring inzetten om (door)startende ondernemers te ondersteunen in een klankbord/coachfunctie. Deze stichting bestaat al 35 jaar en heeft
Blad: Datum:
2/6 24 september 2014
landelijk circa 300 vrijwillige adviseurs die in 2013 ca. 3.000 ondernemers ondersteund hebben. Ondernemers betalen (indien daar toe in staat) een eigen financiële bijdrage van € 100,-. De stichting krijgt verder subsidies van Ministerie van Economische Zaken, Univé, Rabobank en gemeenten/regio’s/provincies. In de regio Rijnmond is een dertigtal adviseurs actief. In samenwerking met de Hogeschool Rotterdam en Regionaal Bureau Zelfstandigen is de benadering van ondernemers geïntensiveerd waardoor het aantal ondersteunde ondernemers flink is toegenomen en dientengevolge het aantal adviseurs flink is uitgebreid. Zie voor de resultaten in de regio de paragraaf Resultaten. Convenant De Rotterdamse Zaak is gestart als een initiatief in Rotterdam. Omdat Regionaal Bureau Zelfstandigen voor de meeste gemeenten in de regio het Besluit Bijstandsverlening uitvoert leidde dit al tot een flinke instroom (ca. een derde) van ondernemers uit de regiogemeenten. In november 2013 hebben de wethouders van de regiogemeenten en staatssecretaris Klijnsma een convenant getekend om de ondersteuning uit te breiden naar de hele regio en de financiële kosten te verdelen. Het Ministerie van SZW en staatssecretaris Klijnsma zijn zeer enthousiast over de regionale samenwerking tussen Overheid, Onderwijs en Ondernemers en hebben deze aanpak tot landelijk voorbeeldproject bestempeld. Resultaten Aantal ondersteunde Ondernemers
2013
2014 e 1 halfjaar
Totalen
Alleen DRZ
93
49
136
DRZ + OKB
83
56
145
Alleen OKB
167
102
269
Totalen
344
207
551
Sommige ondernemers hebben alleen ondersteuning nodig van de Rotterdamse Zaak, anderen in een combinatie met het Ondernemersklankbord. Ook zijn er ondernemers die aan de ondersteuning het Ondernemersklankbord voldoende hebben om hun vraag/probleem op te lossen. Er zit een stijgende lijn in het aantal ondernemers. In september is het aantal studenten in de Rotterdamse Zaak uitgebreid, waarmee de verwachting is dat deze stijgende lijn vastgehouden kan worden. Verdeling over gemeenten Gemeente Albrandswaard Barendrecht Brielle Capelle a/d IJssel Drechtsteden Goeree-Overflakkee Hellevoetsluis Hoeksche Waard
Aantal 4 8 4 17 73 9 11 23
Blad: Datum:
3/6 24 september 2014
Krimpen aan den IJssel Lansingerland Maassluis Ridderkerk Rotterdam Schiedam Spijkenisse Vlaardingen Zuidplas overig
15 8 4 11 258 16 8 10 11 61
Totaal
551
We zien nog niet helemaal gelijkmatige verdeling als je kijkt naar de omvang van de gemeenten in de regio. Alle gemeenten hebben communicatiemateriaal gekregen dat in huisaan-huisbladen is verschenen. Voor bedrijfscontactfunctionarissen van de regiogemeenten is een speciale bijeenkomst georganiseerd. Ook hebben bilaterale gesprekken met bedrijfscontactfunctionarissen plaatsgevonden. Twee factoren lijken van invloed. Gemeenten waar Regionaal Bureau Zelfstandigen het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen uitvoert, sturen álle ondernemers in problemen door naar Regionaal Bureau Zelfstandigen, waarna weer doorverwijzing naar De Rotterdamse Zaak plaatsvindt. Bedrijfscontactfunctionarissen zijn in verschillende mate actief in het doorverwijzen. Met de bedrijfscontactfunctionarissen van gemeenten die ‘achterblijven’ in het aantal ondernemers zullen in het najaar vervolgafspraken gemaakt worden. Typen dienstverlening De dienstverlening van De Rotterdamse Zaak kant twee hoofdstromen: financieel en commercieel. Hieronder de verschillende typen dienstverlening. Financieel Commercieel Financieel Commercieel Boekhouding ordenen Ondernemingsplan Crediteurenbeheer
Acquisitie (verkoop) plan
Debiteurenbeheer
Marketingplan
Opstellen investeringsplan
Naamsbekendheid vergroten
Opstellen jaarrapport Winst & Verlies Balans Opstellen liquiditeitsoverzicht Privé Zakelijk
Concurrentie analyse
Financiële aspect ondernemingsplan
Opstellen schuldenoverzicht
De meeste ondernemers hebben behoefte aan financiële dienstverlening. Het ordenen van de boekhouding en het opstellen jaarrekeningen (en afrekenen met de fiscus) zijn vaak de
Blad: Datum:
4/6 24 september 2014
belangrijkste voorwaarde voor een ondernemer om een doorstart te maken. De verdeling over de twee typen dienstverlening is als volgt: Typen dienstverlening Financieel Financieel + Commercieel Commercieel
Percentage 40% 25% 35%
Ontwikkelen dienstverlening Met de Hogeschool Rotterdam, Ondernemersklankbord en andere partners zoals de Belastingdienst onderzoeken we op welke manieren we de dienstverlening aan ondernemers in zwaar weer kunnen uitbreiden. Op dit moment kijken we drie nieuwe typen dienstverlening: Het doen van aangifte bij de belastingen Het opzetten van de bedrijfsadministratie + coaching Begeleiding van startende ondernemers vanuit de Wwb
Begroting De Rotterdamse Zaak is georganiseerd als een non-profit leerwerkbedrijf. Het Gak-fonds heeft een subsidie toegekend van € 120.000,- (€ 250,- per geholpen ondernemer) voor een periode van drie jaar. De overige kosten worden 50/50 gedeeld door Hogeschool en de regiogemeenten. Naast de kosten voor de Rotterdamse Zaak is er een bijdrage van € 20.000,- voor het Ondernemersklankbord. Deze bijdrage is bedoeld voor als ondernemers niet in staat zijn zelf de vrijwillige bijdrage te betalen en voor reiskosten in de regio. De kosten van RBZ bestaan uit organiseren van de wekelijkse voorlichtingsbijeenkomsten, administratie, projectleiding en ontwikkelen nieuwe producten. Verder zijn er praktische kosten als zaalhuur, koffie, et cetera. Bovenstaande leidt tot de volgende begrotingen voor 2014 e.v. Kosten
Rotterdamse Zaak Ondernemersklankbord RBZ Onvoorzien/Reserve
Totaal Kosten
Baten Gemeenten regio Subsidie GAK
2013 resultaat
2014 begroot
2015 begroot
2016 begroot
151.219
237.842
237.842
237.842
13.000
20.000
20.000
20.000
PM
35.000
35.000
35.000
0
10.000
10.000
10.000
164.219
302.842
302.842
302.842
2013
2014
2015
2016
75.000
177.000
177.000
177.000
7.500
45.000
45.000
45.000
Blad: Datum:
5/6 24 september 2014
Hogeschool Rotterdam
76.000
100.000
100.000
100.000
Valorisatieprogramma
19.000
0
0
0
177.500
322.000
322.000
322.000
Resultaat (verwacht)
13.281
19.158
19.158
19.158
Reserve Ultimo Jaar
13.281
32.439
51.597
70.755
Totaal Baten
Financiële ontwikkelingen De subsidie van het GAK-fonds loopt tot medio 2015. Vanaf 2016 is deze bijdrage dus niet zeker. Met het GAK-fonds zal in overleg getreden worden of een vervolgsubsidie mogelijk is. Mocht de subsidie in 2016 wegvallen, dan is de reserve voldoende om dit op te vangen, zodat de uitvoering in 2016 plaats kan vinden. Overigens zal ook met andere mogelijke subsidiegevers/sponsoren in overleg getreden worden over subsidiemogelijkheden. Het Regionaal Bestuurlijk Overleg zal hierover in de rapportages geïnformeerd worden. Bij de Hogeschool Rotterdam en DRZ bestaat de ambitie om in 2015 binnen het budget meer stagiairs in te zetten, zodat meer diensten aan ondernemers geleverd kunnen worden. Bijdragen van regiogemeenten De bijdragen van de regiogemeenten zijn gerelateerd aan de omvang van de gemeente (€ 1000,- per 10.000 inwoners). Dat leidt tot de volgende – afgeronde – bedragen per gemeente: Rotterdam Capelle a/d IJssel Maassluis Schiedam Vlaardingen Westvoorne Hoeksche Waard Krimpen a/d IJssel Hellevoetsluis Goeree-Overflakkee
75.000 6.500 3.000 7.500 7.000 1.500 8.500 3.000 4.000 5.000
Zuidplas Drechtsteden Lansingerland Ridderkerk Albrandswaard Barendrecht Spijkenisse Brielle Bernisse Totaal
4.000 26.500 5.000 4.500 2.500 4.500 7.000 1.000 1.000 177.000
De bijdrage kan door gemeenten ondergebracht worden als uitvoeringskosten RBZ, maar ook onder Armoedebestrijding (van zelfstandigen) of Stimuleren Marginaal Ondernemerschap. Onderzoek Door het Kenniscentrum Innovatief Ondernemerschap van de Hogeschool Rotterdam is in 2014 een onderzoek naar de Rotterdamse zaak gestart. Hoofdvragen zijn: Wat zijn succes- en faalfactoren voor deze groep ondernemers en welke interventies (producten) kunnen deze groep ondersteunen? Kan een monitor voor deze groep ontwikkeld worden? Wat zijn effecten van de Rotterdamse Zaak op de duurzaamheid en inkomensontwikkeling van deze groep? Uit welk economisch model kunnen de kosten voor De Rotterdamse Zaak op de lange termijn betaald worden? De kosten van het onderzoek bedragen ca. € 200.000,-. De helft hiervan wordt door de Hogeschool betaald, de andere helft moet uit subsidies komen. Momenteel is een subsidie van € 25.000,- van de Rabobank binnen en een subsidie van € 25.000,- van het
Blad: Datum:
6/6 24 september 2014
ministerie van SZW. De Hogeschool zoekt momenteel naar andere subsidiegevers voor de resterende € 50.000,-. Er ligt hiervoor nu geen financiële vraag bij Regionaal Bestuurlijk Overleg. Bestaande mentoraten Een aantal gemeenten kent al een mentoraat waarin ondernemers ondersteund worden door andere lokale ondernemers. De coaches van deze mentoraten kunnen aangesloten worden op de Rotterdamse Zaak, zodat de ondernemers ook de praktische ondersteuning op administratief en marketing gebied kunnen krijgen. Dat is bijvoorbeeld in Capelle a/d/ IJssel, Hoeksche Waard en de Drechtsteden al geregeld. Ondernemers hebben zo de keuze voor coaching door (oud)ondernemers binnen of buiten het lokale netwerk. Besluitvorming De Wethouders Regionaal Overleg Werk en Inkomen wordt gevraagd: - akkoord te gaan met continuering van de werkzaamheden van de Rotterdamse Zaak voor alle gemeenten in de regio voor 2015 en 2016; - akkoord te gaan met de voorgestelde kostenverdeling over de gemeenten voor 2015 en 2016; - de manager Regionaal Bureau Zelfstandigen opdracht te geven (via de Wethouder Rotterdam) voor de coördinatie en uitvoering van de werkzaamheden; - de manager Regionaal Bureau Zelfstandigen opdracht te geven voorjaar 2015 de resultaten over 2014 voor te leggen aan het Regionaal Overleg Werk en Inkomen, en najaar 2015 de begroting voor 2016 voor akkoord voor te leggen aan het Regionaal Overleg Werk en Inkomen.
