NOTA SPEEL- EN ONTMOETINGSPLAATSEN ZANDVOORT 2012
Vastgesteld door de gemeenteraad van Zandvoort Gepubliceerd in de Zandvoortse Courant Inwerkingtreding Registratienr: MB/BA/2012/05/00627
: d.d. 19 juni 2012 : d.d. 6 juli 2012
Gemeente Zandvoort Telefoon: Fax: E-mail: Internet: Postadres: Bezoekadres: Bankrekening:
14023 023-5713724
[email protected] www.zandvoort.nl Postbus 2 2040 AA Zandvoort Swaluëstraat 2 Zandvoort 28.50.10.034
Registratienr: MD/BA/2012/05/00627 Datum opstellen nota januari 2012
INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING ................................................................................................................. 4 1 INLEIDING .......................................................................................................................... 5 1.1 AANLEIDING....................................................................................................... 5 1.2 DOELSTELLING................................................................................................. 6 1.3 LEESWIJZER ..................................................................................................... 6 2 SPEELVOORZIENINGEN.................................................................................................... 7 2.1 UITGANGSPUNTEN VOOR HET SPEELVOORZIENINGENBELEID.................7 2.2 HET NUT VAN SPEELVOORZIENINGEN EN DE WIJZE VAN INRICHTING. ...7 2.3 DOELGROEPEN EN WIJKINDELING ................................................................ 8 2.4 SPEELVOORZIENINGEN IN ZANDVOORT ...................................................... 9 2.5 VERDELING SPEELVOORZIENINGEN OVER DE WIJKEN ........................... 10 2.6 TOELICHTING PER WIJK ................................................................................ 11 2.7 ONDERHOUD EN VERVANGINGSBELEID .................................................... 13 2.8 OVERIGE ZAKEN ............................................................................................ 14 3 MAATREGELEN................................................................................................................ 16 4 CONCLUSIES EN EFFECTEN VAN HET BELEID........................................................... 18
BIJLAGE: overzichtskaart wijkverdeling en speelvoorzieningen
SAMENVATTING In de integrale jeugdnota ‘De jeugd binnenboord 2010-2013’ is afgesproken, de in januari 2006 vastgestelde Nota speel- en ontmoetingsplekken te actualiseren. Door demografische ontwikkelingen en veranderingen in de leefomgeving is het noodzakelijk het gemeentelijke beleid op het gebied van speelplaatsen regelmatig te herzien en (indien nodig) aan te passen aan gewijzigde omstandigheden. Door het bestaande beleid te actualiseren ontstaat het overzicht of er in Zandvoort: “voldoende goed onderhouden speelvoorzieningen aanwezig zijn, verspreid over de Zandvoortse wijken, die aansluiten bij de leeftijd en behoeften van de kinderen die daar wonen”. Aan adviesbureau Speelplan is begin 2011 opdracht gegeven een quickscan te maken van de speelvoorzieningen in Zandvoort waardoor inzicht is gekregen in de kwaliteit en de kwantiteit van de beschikbare speelruimten. De spreiding van de speeltoestellen over het dorp is in kaart gebracht evenals het aantal kinderen dat in de verschillende wijken woont en gekeken is naar de hoeveelheid speelplekken in relatie tot het aantal kinderen in de wijk. De conclusie uit de quickscan is dat: “het met de hoeveelheid speelruimte voor kinderen in Zandvoort redelijk tot goed is gesteld. Over het algemeen zijn de straten ruim opgezet, biedt de stoep plek voor allerlei spelletjes en geeft de inrichting van de openbare ruimte aanleiding om op pad te gaan. Het verkeer, behalve zeer aanwezig, is niet heel onveilig door veel snelheidsbeperkende maatregelen en de hele inrichting van de straten. De formele speelinrichting echter is tamelijk traditioneel en overwegend op de kleinste kinderen gericht”. Een andere conclusie is dat: “het strand, dat er uitziet als een groot speelterrein, niet altijd zo door de jeugd wordt gebruikt. Juist kleine kinderen die erg van spelen met zand houden, mogen van hun ouders of verzorgers niet zelfstandig naar het strand. Het strand speelt dus een minder grote rol als speelvoorziening en heeft slechts de functie van informele speelruimte”. Op grond van de conclusies uit de quickscan is de Speelnota uit 2005 geactualiseerd en naar aanleiding daarvan worden een aantal maatregelen voorgesteld. Eén van de voorgestelde maatregelen is om in het gebied van de boulevard onderzoek te doen naar geschikte locatie voor een speelvoorziening voor de jongste kinderen. Voorgesteld wordt in de Letterkundigenbuurt een aantal solitaire speelplekjes op te heffen en voor een aantal andere speelvoorzieningen in de gemeente wordt voorgesteld ze na einde van de afschrijvingstermijn niet meer te vervangen. Hoofdstuk 3 gaat dieper in op de voorgestelde maatregelen. De maatregelen die worden genoemd zijn voorstellen om het speelplaatsenbeleid aan te passen aan de gewenste situatie. De maatregelen zullen niet tot uitvoering worden gebracht voordat in overleg is getreden met de betrokken buurtbewoners. Wat betreft het onderhoud aan de speelvoorzieningen wordt er dit jaar een overzicht gemaakt van de exacte vervangingsjaren van toestellen en ondergronden en zal op basis van een daaraan gekoppeld meerjaren vervangingsschema het onderhoud planmatig opgepakt. Gezien het feit dat speelplaatsbeleid snel aan wijziging onderhevig is door onder andere demografische ontwikkelingen en wijzigingen in de ruimtelijke omgeving wordt voorgesteld het speelplaatsenbeleid elke 5 jaar te actualiseren adequaat in te kunnen spelen op bijvoorbeeld een toename in het aantal jonge gezinnen of een wijziging in het aantal kinderen in een buurt of wijk. 4
1
INLEIDING
1.1
AANLEIDING In januari 2006 is de eerste Zandvoortse Nota speel- en ontmoetingplaatsen door de gemeenteraad vastgesteld. Op basis daarvan zijn de afgelopen jaren twee speelveldjes aangelegd; in Bentveld aan de Bramenlaan en in Zandvoort Zuid, aan de Lijsterstraat (in samenwerking met de Oranje Nassauschool). In de integrale Jeugdnota ‘De jeugd binnenboord’ 2010-2013 is afgesproken dat de Nota speel- en ontmoetingsplekken geactualiseerd zou worden zodat een actueel overzicht ontstaat van de huidige spreiding van speelveldjes in Zandvoort, de kwaliteit daarvan en de behoefte aan speelruimte. Het gemeentebestuur vindt het belangrijk dat er voor de Zandvoortse jeugd voldoende goede speelvoorzieningen aanwezig zijn. Voor de bestaande speelplaatsvoorzieningen is een jaarlijks onderhoudsbudget beschikbaar. Dit onderhoudsbudget is de afgelopen jaren echter niet meegegroeid met de aanleg van nieuwe speelplekjes. Nieuw aan te leggen speelplaatsen dienen te worden bekostigd vanuit de projectkredieten. Er zijn geen middelen in de reguliere begroting voor nieuwe speelplaatsenvoorzieningen. Uit de Leefbaarheidmonitor blijkt dat de speelvoorzieningen in Zandvoort door de bewoners relatief laag worden gewaardeerd, met name de voorzieningen in het centrum en het zuidelijk deel van Zandvoort. De Structuurvisie Parel aan Zee plus schenkt niet specifiek aandacht aan het speelplaatsenbeleid als zodanig, maar beschrijft de woonomgeving en de openbare ruimte, waar speelplaatsen, de – inrichting en de toestellen een onlosmakelijk onderdeel in zijn. De Structuurschets geeft aan dat in 2040: “Zandvoort een prachtig dorpskarakter heeft en haar bewoners een unieke woonkwaliteit biedt, nabij de zee en tussen de prachtige duingebieden. Zandvoorters voelen zich thuis in hun directe woon- en leefomgeving. De waardering van de woning is vergroot en de openbare ruimte is schoon, heel, veilig en sociaal”. Over de openbare ruimte wordt in de Structuurvisie vermeld, dat “de openbare ruimte bij nieuw uit te voeren projecten van goede kwaliteit (schoon, heel en veilig) zijn en dat elke buurt een zodanig aantrekkelijke inrichting heeft (bankjes, pleinen, speelplaatsen en openbaar groen) dat mogelijkheden worden geboden voor ontmoeting zonder overlast voor anderen waar de speelplaatsen uitdagend, maar ook veilig zijn”. De Structuurvisie gaat tevens uit van een meer evenwichtige bevolkingssamenstelling waarbij het van belang is om in te zetten op jongeren en gezinnen. Zandvoortse jongeren en gezinnen moeten daarbij gestimuleerd worden om in Zandvoort te blijven wonen en gezinnen en jongeren van buiten moeten gestimuleerd worden zich in Zandvoort te vestigen. Hiervoor is onder ander een veilige, schone en aantrekkelijke woonomgeving van belang. In 2012/2013 stelt de afdeling ontwikkeling en beheer een nota openbare ruimte op. Het speelplaatsenbeleid en de nota openbare ruimte hebben veel raakvlakken zoals ideeën over het inrichten van de ruimte als speelplaatsjes worden opgeven. Het is derhalve van belang dat de wensen die voortkomen uit het speelplaatsenbeleid in de nota openbare ruimte worden verwerkt of opgenomen.
5
Deze nota speel- en ontmoetingsplaatsen richt zich erop in Zandvoort te komen tot een aantal leuke speel- annex ontmoetingsplaatsen op goede locaties in de verschillende wijken, gerealiseerd in nauwe samenspraak met de bewoners en met speelmogelijkheden voor de verschillende leeftijdscategorieën. Dit streven pas binnen het beleid dat is beschreven in de Structuurvisie. 1.2
DOELSTELLING. Het doel van deze nota is een concreet toetsingskader in handen te hebben waarbij de voorgestelde maatregelen er toe leiden dat: - in de gehele gemeente een evenwichtige spreiding van speelvoorzieningen is op basis van het aantal kinderen dat in de wijken woont; - de locaties voor speelvoorzieningen ten opzichte van elkaar qua geschiktheid, kwaliteit en noodzaak afgewogen zijn; - bij de uitvoering van de maatregelen binnen de beschikbare gestelde financiële middelen gebleven kan worden; - het onderhoudsbudget afgestemd is op de gewenste reinheid en onderhoudskwaliteit van de speelvoorzieningen. In deze nota wordt het bestaande speelplaatsenbeleid geactualiseerd door, op grond van de resultaten van de quickscan, voorstellen te doen die leiden tot de bovenstaande doelstelling. De voorstellen hebben betrekking op locaties waar nieuwe speelvoorzieningen worden gedacht, op locaties die (deels) aan vernieuwing toe zijn en op speelplekken die mogelijk zouden kunnen worden opgeheven.
1.3
LEESWIJZER Na de inleiding gaat hoofdstuk 2 in op de uitgangspunten, de hoeveelheid kinderen in de verschillende wijken en het huidige aantal en spreiding van de speelplaatsjes over het dorp. In hoofdstuk 3 wordt per wijk, op basis van de kinderen in de wijk en de aanwezige speelvoorzieningen, maatregelen voorgesteld die zullen leiden tot het doel van het geactualiseerde speelplaatsenbeleid. Tenslotte staan in het laatste hoofdstuk de conclusie en effecten van het beleid.
6
2
SPEELVOORZIENINGEN.
2.1
UITGANGSPUNTEN VOOR HET SPEELVOORZIENINGENBELEID. Zandvoort kiest ervoor haar beleid te ontwikkelen met de voornaamste doelgroep, in dit geval kinderen (tot 12 jaar) en de jeugd tot 18 jaar. Het gemeentebestuur vindt het bij dit onderwerp echter minstens zo belangrijk dat de plannen worden gemaakt in overleg met bewoners (ouders én andere bewoners als senioren en alleenstaanden). Kernwoord hierbij is samenspraak waardoor in de diverse wijken betrokkenheid bij het speelplaatsenbeleid ontstaat. Deze betrokkenheid is van belang om de speel- ontmoetingsplaatsen succesvol te laten zijn. Ervaring leert dat het niet altijd eenvoudig is om onder bewoners eensgezindheid tot stand te brengen. Gezinnen met (jonge) kinderen staan anders ten opzichte van speelvoorzieningen dan ouderen die misschien meer rust in de wijk willen. Nimby (not in my backyard) is bij speelplaatsenbeleid vaak aan de orde. Mocht overleg met en tussen wijkbewoners niet leiden tot een gezamenlijk standpunt dat door zoveel mogelijke bewoners wordt gedragen dan dient het gemeentebestuur een keuze te maken op basis van algemeen belang. Het streven is zelfs om per speelvoorziening een contactpersoon te hebben die controleert en de contacten onderhoudt met de gemeente om samen met de buurtbewoners er voor te zorgen dat de speelvoorzieningen netjes en veilig zijn en blijven. Naast de inrichting van formele speelplekken wordt ook belang gehecht aan kindvriendelijke buitenruimte in het algemeen, met veel plaats voor kinderen door brede stoepen, pleintjes en groen. Bij ontwerpen die de ruimtelijke omgeving betreffen wordt hiermee reeds rekening gehouden, een uitgangspunt dat ook vermeld staat in de Structuurvisie. Andere uitgangspunten die bij het speelplaatsenbeleid gehanteerd worden zijn: - bereikbaarheid van de speelruimte door de gebruikers; - veilig en toegankelijk; dit geldt voor zowel fysieke (veiligheidsnormen, toestel en ondergrondkeuze) en sociale veiligheid (toezicht) - speelkwaliteit; de speelruimte moet aanleiding en gelegenheid bieden tot spel dat voor de leeftijd en het ontwikkelingsniveau waardvol is.
2.2
HET NUT VAN SPEELVOORZIENINGEN EN DE WIJZE VAN INRICHTING. In deze notitie wordt niet ingegaan op het belang van speelvoorzieningen voor het opgroeien van kinderen. Een dergelijke beschouwing wordt als bekend verondersteld. Wel is het van belang om erop te wijzen dat een goede speelplek een gevarieerd aanbod moet bieden aan soorten speeltoestellen. Speeltoestellen die de motorische, sociale en emotionele ontwikkeling van het kind kunnen stimuleren. Toestellen voor vaardigheden of bewegingen als klimmen, glijden, ontmoeten, experimenteren, schommelen, springen, klauteren en balanceren. Naast de spelfunctie vormen speelplaatsen ook ontmoetingsplaatsen. Kinderen en jongeren die vrij buiten kunnen spelen ontwikkelen zich sterker, zowel fysiek als sociaal emotioneel maar bouwen ook een band op met hun buurt en buurtgenoten. De buurtcohesie wordt hierdoor sterker en contact tussen en met volwassenen komt snel tot stand. Ook oma’s, opa’s en andere volwassen kunnen op een plezierige manier gebruik maken van de speelplaats annex ontmoetingsplaats door bijvoorbeeld het plaatsen van bankjes op en rond de speelvoorziening. Hun toezicht bevordert de veiligheid van de spelende kinderen. 7
2.3
DOELGROEPEN EN WIJKINDELING Leeftijdscategorieën In 2011 is door adviesbureau Speelplan een quickscan gemaakt van de speelvoorzieningen in Zandvoort. Deze quickscan geeft zowel inzicht in de kwaliteit als in de kwantiteit van de speelvoorzieningen. Bij de onderzoeken voor de quickscan is gebruik gemaakt van de landelijke gehanteerde leeftijdscategorieën: 0 tot 6 jaar, 6 tot 12 jaar en 12 tot 18 jaar. In de categorie van 0 tot 6 - jarigen gaat het met name om peuters en kleuters die vooral bezig zijn met lichaamsverkenning, onderzoeken van materialen en fantasiespellen. Deze groep heeft behoefte aan beschutte, veilige ruimtes op korte afstand van de woning. Binnen de categorie van 6 tot 12 jaar valt het jonge schoolkind en de tiener. Deze categorie gaat experimenteren met bewegen en vaardigheden en ‘durft en kan alles’. De speelruimte dient in een veilige omgeving te liggen ‘in het zicht van de woning’ om snel terug te kunnen vallen op de veilige thuisomgeving. De tiener heeft behoefte aan ruimtes voor samenspel en mogelijkheden om de basisvaardigheden te ontwikkelen. De laatste categorie (12 tot 18 jaar) zijn de pubers en jongeren. Door sterke lichamelijke veranderingen en onzekerheid in eigen capaciteiten worden grenzen opgezocht en is er behoefte aan groepsgevoel; zien en gezien worden zijn belangrijk. Met name de oudste leeftijdscategorie van 13-18 jaar is een apart te behandelen groep. Deze jongeren overstijgen het wijkniveau, bewegen zich door heel Zandvoort en hebben behoefte aan ontmoetingsplekken die passen bij de groepsidentiteit. Onderzoek geeft aan dat dit de enige groep jongeren is in Zandvoort die in de komende jaren in aantal toeneemt. Kinderen met een beperking Bij de aanleg en het onderhoud van speeltoestellen wordt ook gekeken naar toegankelijkheid en gebruik voor en door kinderen met een beperking. In Zandvoort blijken er tien kinderen met een fysieke beperking te wonen. Een schommelnest, dat een geschikt speeltoestel is voor deze groep kinderen is bij een flink aantal speelveldjes reeds geplaatst. Wijkindeling De gebruikte wijkindeling is de CBS indeling die ook in de Jeugdnota is gebruikt.
8
In onderstaande tabel is het aantal kinderen per leeftijdscategorie per wijk weergegeven Wijk Zandvoort Oude Kern Buurt t.n.v. het busstation Stationsbuurt Boulevard Hogeweg -Haarlemmerstraat Kostverloren Letterkundigenbuurt Plan Zuid Vijverparkbuurt Nieuw Noord Bentveld Zandvoortselaan Totaal
tot 6 jaar 42 54 88 139 133 66 114 69 18 217 46 2 988
6 tot 12 jaar 51 19 69 137 112 93 122 78 28 204 55 3 971
12 tot 18 jaar 45 30 59 145 95 97 118 80 23 183 65 13 953
Tabel 1: Leeftijdsopbouw per wijk in Zandvoort (wijkindeling CBS indeling). Bron: burgerlijke stand 1 januari 2011
2.4
SPEELVOORZIENINGEN IN ZANDVOORT Formele speelplaatsjes In Zandvoort zijn in totaal 49 formele speelplaatsen. Dit aantal is exclusief de nog aan te leggen speelplekken in het Louis Davidscarré en bij de Sophiaweg. Van de 49 speelplaatsen zijn er 12 plekken waar slechts één toestel staat (solitaire speelplaats). Met name bij solitaire speelplekjes is een belangrijke vraag of ze voldoende speelwaarde hebben. Van deze 49 speelplaatsen zijn er 38 geschikt voor peuters en kleuters (0-6) geschikt; 31 speelvoorzieningen geschikt voor het jonge schoolkind en tieners (6-12); 8 speelveldjes geschikt voor pubers en jongeren (12-18 jaar) Dit zijn meer speelplaatsjes dan het totaal van 49 omdat veel speelplaatsen voor meer dan één categorie geschikt zijn. Wordt gerekend met de landelijke normtabel1 (aantal kinderen en minimale afstand naar speelvoorziening) dan ontstaat het volgende overzicht. Aantal kinderen 988 971 953
Leeftijdscategorie 0 – 6 jaar 6 -12 jaar 12 – 18 jaar
Speelruimtes in Zandvoort
Landelijke richtlijn 38 31 8
32 12 9
Verschil +6 +19 -1
Met name voor de kinderen van 0 tot 6 en kinderen van 6 tot 12 jaar zijn er verhoudingsgewijs veel speelveldjes in Zandvoort, zelfs meer dan op grond van de richtlijnen nodig zou zijn. Voor kinderen van 12 tot en met 18 jaar zou er volgens de richtlijnen juist een speelplaats dienen te worden toegevoegd. In paragraaf 2.5 wordt ingegaan op de verdeling van de speelruimtes over de verschillende wijken in Zandvoort. Informele speelplaatsjes Naast de officiële speelruimtes in Zandvoort zijn er tal van plekken waar kinderen wel spelen maar die niet als zodanig te boek staan. Op veel plekken wordt gevoetbald zonder dat het terrein daarvoor officieel aangegeven of ingericht is en ook zonder dat dit ook problemen in de buurt veroorzaakt (bijv. het voetbalveldje bij parkeerplaats Zuid). Het gebruik van deze informele speelplaatsen reguleert zich veelal vanzelf. Schoolpleinen 1
Richtlijnen opgesteld door het NUSO (landelijke organisatie voor speeltuinwerk en jeugdrecreatie) en het Nationaal Jeugd Fonds Jantje Beton)
9
Met uitzondering van het speelplein van de particuliere school ‘De School’ zijn de speelpleinen van de scholen in Zandvoort semiopenbaar. Deze pleinen zijn na schooltijd openbaar en vrij toegankelijk en het onderhoud valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Door het semiopenbare karakter worden ze niet meegeteld in het totaal aantal formele speelplekken. Door de ogen van kinderen behoren de schoolpleinen echter wel tot de voor hen beschikbare speelruimte in de woonomgeving. 2.5
VERDELING SPEELVOORZIENINGEN OVER DE WIJKEN Verdeling speelveldjes per wijk Onderstaande tabel geeft het aantal speelveldjes aan dat op grond van het aantal kinderen en op basis van de landelijke richtlijnen gerechtvaardigd is en laat zien hoeveel speelveldjes er daadwerkelijk zijn. Daarna volgt per wijk een korte toelichting. Tabel 2: Gerechtvaardigd aantal speelveldjes per wijk 000 001 002 003 004 005 006 007 008 009 100
Wijk Zandvoort Oude Kern Buurt t.n.v. busstation Stationsbuurt Boulevard Hogeweg/Haarlemmerstraat Kostverloren Letterkundigenbuurt Plan Zuid Vijverparkbuurt Nieuw Noord Bentveld Totaal
Richtlijn 0 tot 6 jaar 1 1-2 2-3 4-5 4 2 3-4 2 0-1 7 1-2 27-33
Richtlijn 6 tot 12 jaar 0-1 0 0-1 1-2 1 1 1-2 1 0 2-3 0-1 7-13
Richtlijn 12 tot 18 jaar 0 0 0-1 1 0-1 0-1 1 0-1 0 1-2 0-1 3-9
Max
Min
2 2 5 8 6 4 7 4 1 12 4 55
2 1 4 6 5 3 5 3 0 10 1 40
Aantal aanwezig 2 1 3 1 1 1 17 4 4 14 1 49
Overzicht van speelplaatsjes in Zandvoort (zie ook uitklapkaart achterin)
10
2.6
TOELICHTING PER WIJK In deze paragraaf volgt per wijk (voor de nummers en letters wordt verwezen naar bovenstaande afbeelding en de uitklapkaart achterin) een analyse van de conclusies en resultaten uit de quickscan en worden voorstellen gedaan ter verbetering van de speelplaatsenvoorzieningen. 000/001 Zandvoort Oude Kern en buurt ten noorden van het busstation In deze twee wijken liggen drie speelplaatsjes voor peuters en kleuters (nrs. 27, 29 en 34). Volgens tabel 2 is dit ook het aantal speelveldjes dat voor de kinderen in de wijk aanwezig dient te zijn. Zandvoort Oude Kern scoort onvoldoende op informele speelvoorzieningen, de buurt ten noorden van Busstation scoort daar voldoende op. In beide wijken worden de speelvoorzieningen redelijk goed gewaardeerd. Speelveldje nr. 27 bij de Oosterstraat, zal met de nieuwbouw LDC vervangen worden door een nieuw speelplekje voor peuters en kleuters. 002 Stationsbuurt In de Stationsbuurt liggen twee solitaire speelvoorzieningen voor peuters en kleuters (aangeduid met N en N op de uitklapkaart achterin) en één speelplek die geschikt is voor kinderen van 0-12 jaar (nr. 26). Dit aantal speelplaatsjes past bij het aantal en de leeftijden van de kinderen in de wijk. De wijk grenst aan een deel van de Boulevard waar verhoudingsgewijs weinig speelvoorzieningen zijn, maar ook aan de Letterkundigenbuurt waar veel speeltoestellen aanwezig zijn. De Stationsbuurt scoort in de quickscan onvoldoende op informele speelvoorzieningen en redelijk op formele speelvoorzieningen. Voorgesteld wordt de twee speelvoorzieningen (N en N) aan de Salomon Bartelsstraat en de IJsbrand de Jongstraat na afloop van de afschrijvingstermijn niet meer te vervangen omdat deze solitaire speeltoestellen weinig speelwaarde toevoegen en er voldoende speelvoorzieningen zijn in de nabije omgeving. 003 Boulevard Op de boulevard is maar één speelplaatsje aanwezig voor 0-12 jaar (nr. 36) hoewel hier volgens tabel 2 een groter aantal speelvoorzieningen voor 0-6 jarigen gerechtvaardigd zou zijn vanwege het aantal kinderen dat in deze wijk woont. Aan het strand wordt zoals al eerder is opgemerkt slechts een beperkte rol toegekend omdat juist de kleine kinderen (die zo graag met zand spelen) niet zonder toezicht naar het strand gaan. Het strand wordt daardoor niet als speelplaats ervaren. Zowel de formele als de informele speelruimte in deze wijk krijgen een erg lage waardering. De Boulevard grenst door zijn langwerpige vorm wel aan diverse wijken met speelvoorzieningen waar de kinderen die op de Boulevard wonen gebruik van kunnen maken. Blijkbaar worden deze mogelijkheden niet benut. Voorgesteld wordt te onderzoeken of er aan of langs de boulevard een geschikte locatie is voor een nieuwe speelvoorziening voor de jongste jeugd. Afstemming met de plannen tot herontwikkeling van de boulevard is hierbij van belang. 004 Hogeweg-Haarlemmerstraat Er zijn twee speelvoorzieningen bij de scholen aan de Louis Davidsstraat (aangeduid met L en L op de uitklapkaart) en een speelveldje in de Westerparkstraat met een solitair toestel voor 0-6 jarigen (nr. 61). In 2015 wordt in het Louis Davidscarré een nieuwe speelvoorziening aangelegd (met onder andere toestellen voor 0-6 jarigen). In totaal komen er in de wijk vier speelvoorzieningen voor peuters en kleuters, evenveel als in de richtlijnentabel wordt aangegeven. Door de speelpleinen van de scholen zijn er in de wijk ook voldoende speelvoorzieningen voor 6 -12 jarigen. Na het gereedkomen van het Louis Davidscarré en de herinrichting van het Zwarte Veld wordt het bestaande speelveldje geschikt gemaakt voor alle leeftijdscategorieën en wordt een pannaveldje aangelegd. (Een pannaveldje is een afgeschermde plek met kleine doeltjes voor straatvoetbal). De Hogeweg-Haarlemmerweg scoort in de quickscan het hoogste op informele speelruimte; op speeltoestellen scoort de wijk momenteel erg laag maar in deze score zijn de schoolpleinen bij de Brede School LDC niet meegenomen. 11
005 Kostverloren Volgens tabel 2 zijn er op basis van het aantal kinderen twee speelveldjes voor 0-6 jarigen en een speelvoorziening voor 6-12 jarigen gerechtvaardigd. In de wijk is op dit moment één speelplek aanwezig (nr. 35) maar dit speelveldje is afgeschreven. Omdat dit speelplekje en met name de locatie erg slecht gewaardeerd wordt, zal bij de nieuwbouw aan de Sophiaweg in overleg met de wensen en behoeftes van bewoners een nieuwe speelplek worden gemaakt voor 0 – 12 jarigen. 006 Letterkundigenbuurt In de Letterkundigenbuurt wonen veel kinderen en zijn er ook veel speelvoorzieningen (17). Er zijn vier speelplekken voor de 12 tot 18 jarigen (nr. 45): de voetbalkooi aan de Vondelstraat (48), het voetbalveld aan de Nicolaas Beetslaan (nr. 60), de skatebaan langs het spoor en nr. 24 (een basketbalpaal) op de parkeerplaats van de begraafplaats. Deze laatste speelvoorziening scoort laag met name vanwege de locatie en voorgesteld wordt de voorziening te verwijderen. De wijk scoort zeer goed op informele speelruimte, de speelplekjes scoren lager omdat de speelwaarde niet als hoog wordt aangemerkt. De speeltoestellen op het Verzetsplein en de Sara Roosstraat konden in 2011 worden uitgebreid door budget van de voormalige projectontwikkelaar en komen nu erg goed uit de quickscan, zowel qua locatie als qua inrichting. Omdat er zoveel speelvoorzieningen in de wijk zijn zouden de speelplekjes met een lage waardering en weinig toegevoegde waarde kunnen worden opgeheven zoals die aan de Nijhoffstraat. Eventueel kan er een knikkerpot of pleinplakker worden geplaatst (geen onderhoudskosten). Pleinplakkers zijn kleurrijke, milieuvriendelijke en slijtvaste pleinversieringen. Voorgesteld wordt om speeltoestel nr. 43a, langs het spoor bij einde van de afschrijvingstermijn niet meer te vervangen, evenals toestel nr. 46 aan het Ten Kateplantsoen. Er zijn voldoende speelvoorzieningen in de wijk en vlakbij liggen veel speeltoestellen die beter gewaardeerd worden. Na deze aanpassingen verkeert de Letterkundigenbuurt nog immer in een luxe positie met een ruim aantal voorzieningen. De kanttekening is wel dat de verzoeken om speelruimtes uit de wijk konden worden gehonoreerd omdat er voldoende en goede locaties waren voor speelplaatsjes. De speelvoorzieningen in de wijk Oud Noord zijn door een intensief participatietraject tot stand gekomen. Omdat de voorgestelde maatregelen met name betrekking hebben op de speelvoorzieningen in deze wijk zal hier zeer zorgvuldig mee worden omgegaan. 007 Plan Zuid Deze wijk scoort goed op zowel informele als formele speelruimte. Er zijn 4 voorzieningen in Plan Zuid (nrs. 32, 32a, 33 en 50) waarvan nr. 33 een solitaire speelvoorziening is, vlakbij de Oranje Nassauschool. Omdat dit speelplekje weinig toegevoegde waarde heeft bij de overige in Zuid aanwezige speelplaatsen wordt voorgesteld dit solitaire plekje na afschrijving niet meer te vervangen. Het speelplekje nr. 50, bij de Tolweg (hoek Mussenpad) ligt in een deel van Zandvoort waar weinig voorzieningen zijn. De andere twee voorzieningen in Zuid, de speelpleinen van de Oranje Nassauschool, zijn semiopenbaar. 008 Vijverparkbuurt In de Vijverparkbuurt wonen weinig kinderen. In de wijk liggen drie solitaire speelveldjes voor de allerkleinste (nrs. 55, 57 en 58) en een speelpleintje voor 6-12 jarigen (nr. 54). De drie solitaire speelveldjes bij de C. van Rennesstraat worden slecht gewaardeerd, ook wat betreft locatie en voorgesteld wordt deze te verwijderen of te vervangen door een pleinplakker of knikkerpotje. Als het speelveldje 54 aan de C. van Rennesstraat is afgeschreven zal gekeken worden naar de behoefte en wensen gerelateerd aan het aantal kinderen in de buurt. 009 Nieuw Noord Nieuw Noord scoort goed op de formele speelplekjes. Hier staat tegenover dat de wijk niet goed scoort wat betreft informele speelruimte. 12
Er wonen veel kinderen in Nieuw Noord en er zijn 14 speelplaatsjes voor kinderen van verschillende leeftijden. Dit is meer dan het aantal dat in tabel 2 staat aangegeven zodat wordt voorgesteld een aantal speelvoorzieningen samen te voegen en andere te verwijderen. Speelplaats nr. 14 het pleintje achter de Arie Koperflat, is de enige speelplek in Zandvoort met speelvoorzieningen voor kinderen van alle leeftijden (0-18). Daarnaast zijn er voor de doelgroep 12-18 nog drie speelplekjes in Noord, nrs. 4 en 5 bij de Keesomstraat en nr. 15a, bij het Van Pageepad. Zoals aangegeven overstijgt de doelgroep 12 tot 18 jarige de wijk en worden deze speelplaatsjes ook bezocht door jongeren en pubers uit andere delen van Zandvoort zodat ze gehandhaafd zullen blijven. Speelplaatsje nr.13 aan de Celsiusstraat is afgeschreven en voorgesteld wordt dit speelplaatsje te verwijderen. De speelplaatsjes aan de Keesomstraat, nrs. 1, 2, 3 en 4 liggen dicht bij elkaar en kunnen worden samengevoegd tot 2 speelplaatsjes (locatie 1 en 4). Na deze aanpassingen verkeert deze wijk net als de Letterkundigenbuurt in een luxe positie door een ruim aantal speelvoorzieningen. 100 Bentveld De wijk heeft één speelveldje voor 0-12 jarigen (nr. 99) wat overeenkomt met het aanbevolen aantal. De wijk scoort zeer goed op informele speelvoorzieningen, en ook de speelplaats scoort goed. Doordat veel huizen in de wijk ruime tuinen hebben waar kleine kinderen veilig kunnen spelen is er minder behoefte aan speelvoorzieningen voor kinderen tot 6 jaar. 2.7
ONDERHOUD EN VERVANGINGSBELEID Attractiebesluit en onderhoud Speeltoestellen en de ondergrond van de speelplaatsen, moeten voor de veiligheid voldoen aan het attractiebesluit. De afdeling Ontwikkeling en Beheer organiseert het jaarlijkse beheer en onderhoud dat wordt uitbesteed aan derden. Kleine reparaties worden door eigen medewerkers van Reiniging en Groen verricht. Twee maal per jaar worden inspecties uitgevoerd in opdracht van de gemeente en wordt het ‘logboek van de speeltoestellen’ ingevuld zodat duidelijk is welke zaken vervangen of gerepareerd moeten worden. In 2012 wordt een nieuwe onderhoudsmodule in werking genomen. Planmatig onderhoud aan alle speelvoorzieningen (toestellen en ondergrond) wordt dan beter mogelijk evenals het inspelen op onvoorziene en extra slijtage of noodzakelijke reparaties. Reiniging Het schoonhouden van de speelveldjes en het omliggende groen wordt gedaan door de afdeling Reiniging &Groen. Afval en waaivuil worden door deze afdeling verwijderd en onkruid in de ondergrond van de speeltoestellen wordt verwijderd. Het is belangrijk dat de speelplaatsjes er goed verzorgd en schoon uitzien dus is regelmatig schoonmaken en nalopen van de speelplekjes een belangrijk onderdeel bij het onderhouden van de Zandvoortse speelvoorzieningen. Omdat uit de leefbaarheidsmonitor blijkt dat in het algemeen de speelvoorzieningen laag worden gewaardeerd wat betreft schoon en verzorgd zijn, is het wenselijk de reinigingsfrequentie te verhogen. Onderzocht wordt of dit wat betreft formatie en planning is in te passen. Hondenoverlast Uit de quickscan blijkt dat er op veel speelplaatsen sprake is van hondenoverlast. Honden zijn volgens de APV niet toegestaan op speelplaatsjes en hondeneigenaren zijn verplicht de uitwerpselen van hun hond onmiddellijk te verwijderen. Mogelijk kan hier -tijdelijk- extra toezicht op komen, een en ander afhankelijk van de prioriteitstelling binnen de afdeling handhaving gemeente Zandvoort.
13
Onderhouds- en vervangingsbudget Er is jaarlijks € 40.000,- beschikbaar voor het beheer en onderhoud aan speelvoorzieningen. Voor het onderhoud aan de speelplaatsjes bij Pluspunt aan de Flemingstraat en bij Pluk aan het Darwinhof wordt door Woningbouwvereniging De Key een bedrag aan de gemeente betaald dat wordt toegevoegd aan het onderhoudsbudget. Als er wordt ingestemd met de voorstellen in deze nota wordt het totaal aantal speelvoorzieningen eind dit jaar 42. Per speelvoorziening is er jaarlijks derhalve een bedrag van ruim € 800,- beschikbaar, inclusief vervangingreservering van toestellen en ondergrond. Begin 2012 zal een nieuwe applicatie in gebruik worden genomen om de juiste aanschafdatum en vervangingsperiode op te nemen inclusief een financiële module zodat meer planmatig onderhoud mogelijk wordt. Er ontstaat dan een duidelijk overzicht van speelplekken en toestellen, wanneer de toestellen aan vervanging toe zijn en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Duurzaam inkopen De gemeente Zandvoort hanteert een duurzaam inkoopbeleid van 100%, conform de definitie van het Ministerie van milieu. Dit betekent dat alle inkopen duurzaam gedaan worden en dat bij een eventuele gewenste afwijking aan het college gerapporteerd wordt. Beleid De afdeling MD is verantwoordelijk voor het beleid. Bij de inrichting van nieuwe speelveldjes, maar ook bij het opheffen van speelveldjes of ingrijpende aanpassing van bestaande speelruimtes wordt de afdeling OB betrokken. Deze afdeling houdt zich bezig met de vormgeving, de aanleg, het beheer en onderhoud van de openbare ruimte en groen. De vormgeving en de keuze van ondergrond en speelvoorzieningen wordt afgestemd op de doelgroep, de omgeving, de ruimtelijke ligging, (lage) onderhoudskosten en het beschikbare aanlegbudget. De kosten voor de in deze nota voorgestelde wijzigingen komen ten laste van het speelplaatsenbudget. 2.8
OVERIGE ZAKEN Cruijffcourt In 2011 is een locatieonderzoek gehouden voor een Cruijffcourt. Het blijkt lastig om een goede locatie te vinden die voldoet aan de gestelde eisen van afmetingen en ligging voor een Cruijffcourt. Een voorwaarde is, dat er een aanzienlijk terrein beschikbaar is dat centraal is gelegen in een achterstandswijk. Daarbij wordt een aanzienlijke cofinanciering gevraagd. De wens om op termijn in Zandvoort een Cruijffcourt te realiseren blijft aanwezig; op afzienbare termijn zal er geen aanvullende activiteit op worden ontwikkeld. Fitnessplein Momenteel is de gemeente bezig te bezien of het mogelijk is vrij te gebruiken fitnessapparatuur op de Midden- boulevard te plaatsen. De plaatsingskosten zouden voor de helft door de gemeente gedragen worden en voor de andere helft door de stichting die initiatiefnemer is van dit project. De onderhoudskosten komen ten laste van de gemeente. Een en ander is door het ontbreken van financiële middelen bij de gemeente nog niet gerealiseerd. Mogelijk kan in de toekomst bij speelveldjes voor kinderen en jongeren ook fitnessapparatuur geplaatst worden zodat ouderen kunnen bewegen terwijl hun (klein)kinderen spelen. Jeugdhonk voor de oudere jeugd Met enige regelmaat worden verzoeken ontvangen voor clubhuisachtige voorzieningen geschikt voor de jeugd vanaf 12 jaar. Op dit moment is er in Pluspunt een hangplek voor kinderen van circa 10 tot 12 jaar, Chill Out en kunnen kinderen van 12 tot 15 jaar twee middagen per week bij Pluspunt terecht. Door de jongeren wordt hier echter niet overweldigend gebruik van gemaakt. Het imago dat Pluspunt heeft is voor de jeugd van Zandvoort niet aansprekend (genoeg). 14
Jongeren willen elkaar op een centrale plek ontmoeten die zij ook ’s avonds kunnen gebruiken, soms zelfs ‘s nachts. Voor Stichting Pluspunt is een rol weggelegd als waarnemer van gesignaleerde behoeften onder jongeren. De jongerenwerker is reeds aangevangen met een peiling in Noord. Bij aanhoudende signalen kan overwogen worden budget te vragen of vrij te maken om een jeugdhonk voor 12 plussers op te zetten. Dit zal niet eenvoudig zijn omdat elke groep jongeren bij voorkeur een eigen plek wil, behorend bij de groepsidentiteit. Omdat echter de interesses en wensen van jongeren snel wijzigen zal het lastig worden een voor zo groot mogelijke groep acceptabel jeugdhonk te realiseren, zo ook voor ‘hangjongeren’, zie de volgende paragraaf. ‘Hangjongeren’ Soms wordt door de aanwezigheid van speelterreintjes overlast ervaren door (buurt)bewoners omdat de plekjes gebruikt worden door ‘hangjongeren’. Het zou goed zijn als deze bewoners in eerste instantie zelf in gesprek gaan met de overlast veroorzakende jongeren. Mocht dit niet de gewenste resultaten opleveren, dan kan de jongerenwerker gevraagd worden als mediator op te treden. Blijkt ook dit geen oplossing te zijn, en blijft er sprake van (ernstige) overlast dan kan, als laatste optie en in overleg met de buurt gekeken worden of verwijderen van de toestellen of het speelterrein de overlast zal wegnemen. In 2011 is door woningstichting De Key een ‘hangplek’ aangeboden in de vorm van een container, voor deze doelgroep. Voor de locatie, het toezicht, onderhoud en vervanging zou de gemeente zorg moeten gaan dragen. Dit is niet gerealiseerd omdat geen passende locatie gevonden kon worden om de container te plaatsen. Van een hangplek die dichtbij bewoning is gesitueerd wordt snel overlast ervaren hoewel dit zeer subjectief is en alleen al het aanwezig zijn van een groepje jongeren kan het gevoel van (over)last en bedreiging opwekken. Aan de andere kant is er bij een hanglocatie dichtbij bewoning meer sociale controle mogelijk waardoor juist minder overlast wordt ervaren. Het begrip NIMBY (‘not in my backyard’) speelt bij dit onderwerp een sterke rol en het complexe vraagstuk of en waar een hanglocatie kan worden gerealiseerd in Zandvoort, overstijgt de grenzen van deze nota speel- en ontmoetingsplekken. In 2012 zal door de gemeente contact gezocht worden met vertegenwoordigers van deze doelgroep om te achterhalen waar de jongeren behoefte aan hebben, wat er (ook financieel gezien) mogelijk is en wie daarbij een rol kan spelen.
15
3
MAATREGELEN Op basis van de resultaten van de quickscan en de analyse in hoofdstuk 2 worden hieronder voorstellen gedaan om voorzieningen samen te voegen of op te heffen. Het samenvoegen of verwijderen van speelvoorzieningen levert een besparing op in de onderhoudskosten. Deze besparing kan ingezet worden voor het ‘inrichten’ van de ruimtes na het verwijderen van de speeltoestellen en het verhogen van de reinigingsfrequentie. Bij het opheffen of vervangen van speelvoorzieningen zal het vrijkomende terrein worden omgevormd worden waarbij zowel de inrichting als de bestrating aan dient te sluiten op de directe omgeving. Bijvoorbeeld herinrichten tot stedelijk groen, plantentuin en/of zitplek voor ouderen. Het opheffen van voorzieningen Op basis van de analyse wordt voorgesteld de volgende speelplaatsjes op te heffen: 1. In de Letterkundigenbuurt zijn veel speelvoorzieningen en voorgesteld wordt de solitaire speelplekjes 22 en 22a aan de Martinus Nijhoffstraat (niet zo gunstig gelegen en laag gewaardeerde voorzieningen) te verwijderen en eventueel te vervangen door een pleinplakker of knikkerpotje. 2. De drie solitaire speelveldjes bij de Catharina van Rennesstraat kunnen worden verwijderd of worden vervangen door een pleinplakker of knikkerpotje, aangezien er onvoldoende kinderen in de buurt wonen die de speelplekjes rechtvaardigen. Bovendien worden deze speelplaatsjes en de locaties erg slecht gewaardeerd. 3. Speelplaatsje 13 aan de Celsiusstraat is afgeschreven en voorgesteld wordt deze te verwijderen. Er zijn ruim voldoende speelvoorzieningen in Nieuw Noord en het speelveldje wordt laag gewaardeerd. Niet meer vervangen van voorzieningen Op basis van de analyse wordt voorgesteld de volgende speelplaatsen bij einde van de afschrijvingstermijn niet meer te vervangen: 1. Speeltoestel 49 langs het spoor. De onderhoudskosten zijn nihil, maar er wordt weinig gebruik gemaakt van dit toestel en de locatie wordt slecht gewaardeerd. 2. Speeltoestel 46 aan het Ten Kateplantsoen. Er zijn voldoende speelvoorzieningen in de directe omgeving en in de wijk die beter gewaardeerd worden. 3. Speeltoestel 33 aan de Brederodestraat, vlakbij de Oranje Nassauschool gelegen. Deze voorziening heeft weinig toegevoegde waarde en er zijn voldoende andere voorzieningen in Zuid. 4. Speeltoestel 43a langs het spoor. Een laag gewaardeerd plekje met voldoende andere toestellen in de wijk voor de doelgroep. 5. De twee speelvoorzieningen N, aan de Salomon Bartelstraat en de IJsbrand de Jongstraat. Deze solitaire speeltoestellen voegen weinig speelwaarde toe. De locatie wordt wel hoog gewaardeerd. 6. Plaatsje 44, aan de Helmerstraat zal na afschrijving niet meer vervangen worden. 7. Bij afschrijving van het speelveldje 54 aan de C. van Rennesstraat in de Vijverparkbuurt zal afhankelijk van het aantal kinderen bekeken worden of er nieuwe toestel worden geplaatst. In deze buurt wonen erg weinig kinderen. Het samenvoegen van voorzieningen Op basis van de analyse wordt voorgesteld de speelplaatsjes 1, 2, 3 en 4 aan de Keesomstraat samenvoegen tot 2 speelplaatsjes op locaties 1 en 4, aangezien in Nieuw Noord veel speelplekjes aanwezig zijn en deze plekjes dicht bij elkaar liggen. Nieuwe speelvoorzieningen Uit de analyse blijkt dat in de wijk Boulevard weinig voorzieningen voor de jongste kinderen (0-6 jaar) liggen, terwijl hier wel veel kinderen wonen.
16
Voor deze wijk zal onderzoek worden gedaan naar een geschikte locatie om een speelvoorziening voor de jongste jeugd op termijn te kunnen realiseren, afgestemd op de plannen van herontwikkeling van de Middenboulevard. Realiseren speelvoorzieningen bij nieuwbouw of herontwikkeling Bij nieuwbouw of herontwikkeling zal gekeken te worden of er behoefte is aan een speelvoorziening om die, zo ja, vervolgens integraal in de plannen mee te nemen. 1. Het speelveldje bij de Oosterstraat (nr. 27) zal met de nieuwbouw LDC vervangen worden door een nieuw speelplekje voor met name 0 - 6 jarigen. 2. In 2015 wordt bij de nieuwbouw Louis Davids Carré het speelveldje op het Zwarte Veld (dat groen en parkachtig blijft) geschikt gemaakt voor alle leeftijdscategorieën en wordt een pannaveldje gerealiseerd. Door de toegevoegde speelvoorzieningen van de scholen in het Louis Davidscarré zijn er dan voldoende speelvoorzieningen. 3. Bij de herontwikkeling aan de Sophiaweg zullen met name woningen komen voor starters en jonge gezinnen. In overleg met de bewoners zal gekeken worden aan welke speelvoorziening behoefte is. Overig In 2013 komt gereed een meerjaren overzicht van afschrijving- en vervangingsmomenten. Zodra een speelvoorziening aan het einde van de afschrijvingstermijn is zal in overleg met de buurtbewoners onderzocht worden welke wensen en behoeftes er in de wijk leven op het gebied van speel- en ontmoetingsplaatsen. De gemeente kiest ervoor om voorzieningen te creëren die bedoeld zijn voor alle buurtbewoners. Dus naast kinderen, ook hun (groot)ouders, senioren en alleenstaanden. Vanuit die filosofie zal getracht worden om geen statische speelplekken te maken maar plaatsen te creëren die meer ‘natuurlijk worden ingericht en op die wijze flexibel gebruikt kunnen worden en waarbij ingespeeld kan worden op veranderende behoeften. Een goede, mooi ingerichte plek creëert meerwaarde in de wijk en wordt ontmoetingsplaats voor velen.
17
4
CONCLUSIES EN EFFECTEN VAN HET BELEID De Gemeente Zandvoort kiest ervoor om voorzieningen te creëren die bedoeld zijn als ontmoetingsplaats voor alle buurtbewoners. Een speelplek krijgt meerwaarde door de ruimtelijke ligging en de aankleding met groen of door een meer natuurlijke uitstraling, waardoor er een ontmoetingsplek voor velen ontstaat. Dit beleid ligt in het verlengde van het algemeen welzijnsbeleid beleid dat gericht is op het bieden van mogelijkheden aan individuen zich zelfstandig, sociaal en maatschappelijk te handhaven en te ontwikkelen. Daarnaast onderschrijft het gemeentebestuur het belang van Zandvoort als kindvriendelijk dorp en neemt de gemeente hierbij de rol als regisseur en voorwaardenschepper. Het doel van het beleid en de voorgestelde maatregelen zijn gericht op de sleutelbegrippen als sport, spel, participatie en sociale cohesie. De gemeente meent dat er voldoende faciliteiten (ruimte en middelen) beschikbaar zijn om succesvol het beleid uit te kunnen voeren en tot een evenwichtige verdeling van speelvoorzieningen in de gemeente te komen, op goede locaties met passende uitdagingen en in nauwe samenspraak met buurtbewoners.
18