JANTJE BETON SPEEL AWARD 2012
69
DUINENTUIN ONTWERPBUREAU H & M
HET ONTWERP
DE FUNCTIES
DE UITVOERING
Voor de kinderen van de Regentessewijk, van alle leeftijden, voor jongens èn voor meisjes, ontwerpen wij een nieuwe ruimte die zowel creatieve, als tactiele, als fysieke uitdagingen biedt. We brengen de stadskinderen in contact met een natuurlijke omgeving door het landschap de stad in te brengen: door de grond in glooiingen omhoog te laten komen, als duinen in een natuurlijk Nederlands landschap. Het ontworpen duinlandschap is ten eerste ruimte voor beweging en sport, ten tweede speeltoestel in de zin van aanleiding geven tot creatief spel, en is ten derde een kunstwerk, dat verrassend, visueel aantrekkelijk en fantasievol is.
Hier neemt het landschap de vorm aan van een duin. Op het plein ligt het hoogste en grootste duin, dat naar beneden glooit de voetgangersstraat in. De hellingen, toppen, kuilen en randen bieden talloze speelmogelijkheden. Inhammen creëren aan de westkant een beschutte zandbak en een waterspel voor de allerkleinsten (0-4 jaar). Voor de leeftijdscategorie 5-12 jaar zijn er klauter- en ontdekmogelijkheden op de duinen zelf. Ze kunnen erop (touw) klimmen, glijden, zitten, zich verstoppen, maar ook bijvoorbeeld boulderen is mogelijk. De hoogste top is 3 m. De lagere glooiingen zijn geschikt als skate-, en rolsschaats/ mountainbike gebied voor tieners (12-18 jaar). Het geheel wordt vormgegeven als één doorlopend park. De “kop’ is een heuvel van gras, die uitloopt in een grasveld. De hellingen bieden natuurlijke zitmogelijkheden voor volwassenen, om elkaar te ontmoeten en hun kinderen in de gaten te houden.
Het skategebied in de duin word opgebouwd uit geprefabriceerd glasvezelbeton, het klimgebied bestaat gedeeltelijk uit geprefabriceerd en gedeeltelijk uit in situ gemaakt glasvezelbeton. Sommige plekken, zoals het waterspel, bestaan uit een bestrating van koppelstones op zand. De ‘speelduinen’ rijzen op uit een landschap van gekleurd beton, gekleurd asfalt en gras, in een meanderende vormentaal. De Mongoolse linde (Tilia Mongolica) een kleine lindesoort, omhult de speelplek op een ondergrond van boomschors. De verschillende steenachtige materialen, in combinatie met zachte materialen als zand, gras, houtsnippers en bomen, voegen een tactiel en educatief element toe aan de plek, die voor kinderen van alle leeftijden interessant is en daarbij tevens de lelijke woningblokken aan het oog onttrekt.
DE LOCATIE Ons plan is ontworpen voor het Kepplerplein in het hart van de Regentessewijk. Het plein is ruim, en word omarmd door de omliggende woningen. Het staat in verbinding met de Newtonstraat, die grenst aan de sportvelden en de achterkant van wat anonieme woningblokken. Het is makkelijk te voet te bereiken, de kleine straten zijn autoluw, en het vormt daardoor een veilige speelplaats. Door zijn introverte, binnenwijkse karakter is het geschikt als ontmoetingsplek. Voor zowel het plein als de Newtonstraat geldt dat deze karig zijn ingericht, dat harde en sombere bestrating de overhand heeft, en dat er weinig groen te vinden is. Door via de Newtonstraat een verbinding te leggen tussen het Kepplerplein en de sportvelden, lege gebieden functies te geven, en door de vermenging van verschillende leeftijdscategorieën, in combinatie met levend groen, ontstaat een veilig gebied dat leeft en zo hangplekken en vandalisme tegengaat.
Doorsnede A-A
Doorsnede B-B
Doorsnede C-C
B
A
C
C
B
A
plattegrond schaal 1:500
Ruimtelijk
Sociaal
Stedelijk
De 3-dimensionele ruimte ervaren om tot vrij spel te komen
Plekken met elkaar in verbinding brengen door middel van onze ingreep
Educatief
De ingreep op deze plek trekt mensen en kinderen naar het hart van de wijk.
Verschillende organische en anorganische materialen roepen zorg, aandacht en respect op.
functies en doelgroepen
A
bosje
B
touwklimmen
C
klauterduinen
D
grasberg
E
waterhelling
F
zandschaal
G
skatebaan
G
B A C D
E
F
G alle leeftijden
leeftijd 0-5
leeftijd 5-12
klauterduinen grasberg bosje
waterhelling zandschaal
glijden klauteren loungen
waterspel
hangen
zandspel
klimmen
touwklimmen
leeftijd12-18 skatebaan
rolschaatsen fietsen skateboard
sporten spelen ontmoeten
Aanzicht zandschaal en klauterduinen
Aanzicht skatebaan
Aanzicht waterhelling
70
HINK-STAP-SPRONG 2.0 OYTL ARCHITECTURE
Jantje Beton Speel Award 2012 ‘Hink-Stap-Sprong 2.0’ Toelichting schetsontwerp Interactief gebouwde omgeving De scene van ‘Billie Jean’ spreekt tot de verbeelding en voorschotelt de potentiële mogelijkheden als onze omgeving dynamisch reageert op onze aanwezigheid en bewegingen. Als de gebouwde omgeving interactiever wordt, ontstaat er ook diverse speel scenario’s. Dit schetsontwerp stelt voor om de hele Regentesseplein te bestraten met interactief licht-straattegels, ook zal er geluidsboxen geïnstalleerd worden die verbonden zijn met deze licht-straattegels. De reactie bij het stappen op deze licht-straattegels is het opgloeien van de tegels in verschillende kleuren. De doorschijnende betontegels wordt verlicht door de onderliggende LED verlichtingen. Het piëzoelectrische materiaal onder de tegels geeft een elektrisch signaal af wanneer er op de tegels wordt gestapt. Door variaties in lichtkleur, lichtsterkte en frequenties kan er veel spelmogelijkheden ontstaan. Synchroon met de tegels zal de geluidsboxen een geluidseffect geven wanneer er op de tegels wordt gestapt. Straattegels Als kind merk ik vaak opeens de patroon van de bestrating, dan probeer ik als een pion van de ene vlak naar de andere te bewegen, volgens de patroon en binnen de lijnen. Met de licht-straattegels wordt nu een extra dimensie eraan toegevoegd, je kunt als het ware een spoor achterlaten en je kunt ook sporen van anderen volgen en wijzigen. Met stoepkrijt wordt straattegels vaak ingekleurd en eigenaardige betekenis toegekend. Met de licht-straattegels (beschouwd als ‘pixels’) kan je nu tekeningen componeren door te bewegen en het aan te raken. Traditionele hink-stap-sprong spel is ook nog te spelen, maar met een extra reactie (stimuli) van licht. De licht-straattegels maken het plein tot een enorm speelvlak, men kan allerlei voorgeprogrammeerde bordspelen activeren en met een groep bespelen. Er kan ook dansspelen geactiveerd worden en de tegels dienen als stap-indicaties voor dans of sport.
71
VRIJ SPEL POUDEROYEN COMPAGNONS
. . . l e p s j Vri
. . . give us a break
Geef
kinderen
Vr ij
Spel
in
de
openbare
ruimte
Regentesseplein
Vind jij ook dat er zo veel auto’s op straat
staan en er zo weinig speelruimte is voor jou, terwijl jij lekker buiten wil zijn? Kom dan naar
Kepplerplein
de Speelroute, een plek in jouw buurt waar je ongestoord buiten kan spelen op straat. Ook kun je langs de Speelroute veilig naar het Kepplerplein, de sporthal of naar school toe
Dat park
lopen of fietsen.
is maar je ziet het
leuk,
helemaal
niet!
Het ligt veel te hoog en dan dat hek
Vind jij de speelroute maar
eromheen, dat geeft je niet het gevoel dat
kinderachtig gedoe, ga dan naar één van de Chill-plekken aan de rand
wel
je daar mag komen. Wat zou het leuk zijn sporthal Gaslaan
van de wijk. Daar waar je onderdeel
om het gras en bomen ook voor die stenen muur, gewoon op straat te hebben. Dat kan!
uitmaakt van de drukte en het
Plek zat in het brede profiel van de Parklaan.
rumoer van het ‘stadsleven’.
De Parklaan, een uitnodigende groene route voor wandelaars en fietsers (en natuurlijk om basisschool De Klimop
te spelen) voor alle leeftijden.
Ruimtelijk concept Kiezen voor de Speelroute Uit het Ruimtelijk concept gaan we de Speelroute uitwerken binnen deze prijsvraag. We kiezen voor de Speelroute omdat we het buiten spelen, voor het huis in de straat, zo belangrijk vinden voor jonge kinderen (4-12 jr.) en zij weinig of geen andere plekken hebben om naar toe te gaan. Dit in tegenstelling tot de zeer jonge kinderen (0-4 jr.), die veelal thuis spelen en de oudere jeugd die meer bewegingsvrijheid heeft en zelfstandig op grotere afstand van de woning een geschikte plek kan zoeken om elkaar te ontmoeten.
-1-
vrij spel
9:00 - 17:00
. . . l e p s j Vri
. . . give us a break
Geef
kinderen
Vr ij
Spel
in
de
openbare
ruimte
9:00 - 17:00 bokspring paaltje
Langs de Speelroute wordt in de straat de stoep verbreed (aan de kant waar de zon schijnt) en krijgt deze een overrijdbare band. Door deze speciale stoeprand kunnen auto’s de stoep op en af rijden. In
stimuleren va n gevelbeplanting
de brede stoep worden parkeervakken aangegeven in de bestrating.
’s Avonds na 17.00 uur mogen hier auto’s parkeren.
stapstenen in laagje water
Overdag na 9.00 uur, wanneer de auto’s verdwenen zijn doordat mensen naar hun werk gaan etc., gaat een parkeerverbod in.
Kinderen kunnen nu gebruik maken van de vrijgekomen ruimte (ca. 4 tot 4,5 m brede speelstrook) om
lage haag bijv. beuk
lekker te rennen, touwtje springen, stoepkrijten of tikkertje te spelen. Ook is de speelstoep ingericht met aantrekkelijke speelaanleidingen zoals gekleurde tegels, bokspringpaaltjes of zit/klimblokken. Op
goot hemelwater
een aantal plaatsen in de speelstoep zijn bijzondere plekken ingericht, die worden omgeven door een lage haag.
markering Binnen de haag is er een avontuurlijke speelomgeving (bijv. boomstammen, keien, water) of is er een rustig
spelaanleiding
plekje om te zitten.
-2-
. . . l e p s j Vri
. . . give us a break
Geef
kinderen
Vr ij
Spel
in
de
openbare
ruimte
Natuurlijk en avontuurlijk spelen,
Pomp zelf het water in de waterbak
Hinkelen
op de uitkijk op het expeditie
of spring van steen naar steen
verkleuren, duikelen op het rek,
platform,
zonder natte voeten te krijgen...
madeliefjes plukken in het gras of
klauteren
over
boomstammen en zwerfkeien...
op
lichtegels
die
ff relaxen op het bankje...
Lekker skeeleren op de gladde asfaltbaan en over de heuvels...
-3-
vrij spel
9:00 - 17:00
. . . l e p s j Vri
. . . give us a break
Geef
kinderen
Vr ij
Spel
in
de
openbare
ruimte
17:00 - 9:00 Na 17:00 uur is het parkeerverbod afgelopen en zijn de parkeerplaatsen op de verhoogde speelstoep weer beschikbaar voor de terugkerende auto’s.
stimuleren va n gevelbeplanting
Daar waar het kan komen bomen in de speelstoep en wordt gevelbeplanting toegepast. Hierbij is het leuk om beplantingsoorten te kiezen die de wisseling van de seizoenen laat zien en vruchten dragen voor insecten, vlinders en vogels.
expeditie platform
Aan de overzijde van de straat blijft de bestaande parkeerstrook zoals hij nu is. Hier kan de hele dag geparkeerd worden.
speelkeien met klauterboomstam
lichttegels
-4-
72
PRINSENSTROOK DEN HAAG, WAAR DE KINDEREN DE HOOFDROL SPELEN IN HUN EIGEN SPROOKJE PRIVÉ
Prinsenstrook Den Haag, waar de kinderen de hoofdrol spelen in hun eigen sprookje Hoofdthema De groenstrook van De Regentesselaan zou door zijn zichtfunctie en locatie in het hart van de wijk een bindende, karkateristieke ontmoetingsplaats moeten zijn. Momenteel heeft de Regentesselaan echter een doodse functie en is zelfs een barrière in de wijk. Door een betere indeling van de openbare ruimte worden de huidige voorzieningen verbeterd en ontstaat er ruimte voor een ontmoetingsplaats met uitdagende speelvoorzieningen. De speelvoorzieningen moeten zich onderscheiden als trekpleister van de wijk en een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen. Er is gekozen voor een thema dat een duidelijke affectie heeft met het Regentessekwartier en kinderen aanspreekt, prinsen en prinsessen.
De fantasie van de spelende kinderen wordt geprikkeld door ze hoofdrolspelers in hun eigen sprookje te laten zijn. Dit idee refereert naar Parque Gulliver in Valencia. Dit speelparadijs is geplaatst in een drooggevallen rivierbedding. Ook deze ruimte was een barrière tussen twee wijken, maar is uiteindelijk uitgegroeid tot ontmoetingsplaats en toerischte trekpleister. In Parque Gulliver is het lijf van Gulliver omgebouwd tot speelattractie, waarbij zijn haren gebruikt worden als glijbaan en de touwen waarmee hij is vastgezet gebruikt worden om in te klimmen. De kinderen zijn spelenderwijs de hoofdrolspelers -Lilliputters- van hun eigen verhaal geworden.
Nieuwe indeling Regentesselaan -Hondenuitlaatstroken naast de stoep, waardoor niemand door deze stroken hoeft te lopen. -Parkeerplaatsen en wegen zijn functioneler ingedeeld. -Om ontmoeting en veiligheid te bevorderen zijn bij alle speelvoorzieningen houten bankjes geplaatst. -Kinderen kunnen zonder over te steken, vanaf beide zijden van de Regentesselaan de speelvoorzieningen bereiken. Tussen beide delen komt een verbindingsbrug. -Veiligheid wordt gewaarborgd door de verbindingsbrug (het kasteel van 1001 nacht) aan de bovenzijde te voorzien van een dak. Ook wordt er langs de speelplaatsen een laag groen heesterstrookje met hekjes geplaatst. -Om oversteken te voorkomen zijn de fietsparkeerplaatsen als bufferzone naast de uitritten van de wegen geplaatst -De heesters en houten bankjes brengen een natuurlijk karakter terug in de stad.
Subthema's Iedere spelactiviteit combineert op zijn eigen wijze spel, cultuur, beleving en fantasie, met als hoofdtema prinsen en prinsessen.
Water
De kikkerprins Klimmen en klauteren Rapunzels slingerhaar Het kasteel van 1001 nacht Oudere kinderen Doornroosjes pannakasteel Natuureducatie De prins die in een vogel veranderde Internationaal Het kasteel van 1001 nacht en de voederplankjes refereren naar de multiculturele samenstelling van de wijk. Rode draad De electriciteitshuisjes elders in de wijk zijn als kunstobjecten beschilderd. Deze lijn wordt doorgetrokken door “fake” electriciteitshuisjes te plaatsen. Bij ieder speelattribuut wordt op een klein nep-elektriciteitshuisje het sprookje uitgelegd met tekeningen en een vertelling. Rode draad, jonge kinderen Parelketting, de speelvoorzieningen worden gekoppeld door een parelketting. Deze ketting loopt ook over het kasteel en de stoep en dient als stimulerend spel voor de allerkleinsten. Tussen de bedels van de parelketting wordt steeds met een ander thema gespeeld. De parels bevatten tevens educatieve spelelementen omdat ze verschillen in grootte, kleur, aantal stippen en vorm.
Prinsenstrook Den Haag, waar de kinderen de hoofdrol spelen in hun eigen sprookje
parkeerplaatsen auto's groenstrook opstalplaatsen fietsen en glasbakken speelruimte heesters met hekwerk als afscheiding speeltoestellen en replica elektriciteitshuisjes bankjes
Doornroosjes pannakasteel
Parelketting, door de gehele Prinsenstrook De prins die in een vogel veranderde Het kasteel van 1001 nacht
Rapunzels slingerhaar Parelketting, door de gehele Prinsenstrook De kikkerprins
Prinsenstrook Den Haag, waar de kinderen de hoofdrol spelen in hun eigen sprookje De Kikkerprins,
De prins die in een vogel veranderde,
spring als een kikker over de bladen en keien pak de gouden bal
zorg goed voor de vogels en wie weet verandert de betoverde vogel wel in de prins of prinses van je dromen!
Rapunzels slingerhaar slinger en klim aan de haren van Rapunsel
Volg de parelketting door het gebied langs alle prinsen- en prinsessensprookjes
De parelketting, volg de parelketting door het gebied langs alle prinsen- en prinsessensprookjes
Prinsenstrook Den Haag, waar de kinderen de hoofdrol spelen in hun eigen sprookje Het kasteel van 1001 nacht, beleef zelf alle avonturen van de Oosterse prinsen en prinses in dit grote speelkasteel over de weg
Doornroosjes Pannakasteel, speel pannavoetbal in het met doornen begroeide voetbalkasteel van Doornroosje
73
BUITENKAMER RENÉE REIJNDERS KUNSTP
74
KINDEREN HEBBEN FANTASIE, GEEF DAARVOOR DE RUIMTE RIETVELD ACADEMIE - JOSHA
Si Di Ali Kinderen hebben fantasie, geef daarvoor de ruimte
Kinderen hebben fantasie, geef daarvoor de ruimte
Een familie van objecten gebaseerd op tetrapods, golvenbrekers. Ze zijn gebouwd van mallen van oude waterflessen. Wij geloven dat het kind zelf de fantasie naar de speeltuin moet brengen en daarom moeten er objecten staan die genoeg over laten voor deze fantasie. Het zijn speel objecten voor de wat jongere kinderen. Deze Si-Di-Ali familie hebben we uitgevoerd in een speeltuin in Casablanca en bij de opening van de speeltuin bleek het een groot succes. Naast dat de kinderen er met hun fantasie allerlei scenario's omheen verzinnen kunnen de ouders de objecten gebruiken om op te zitten. Daarnaast kan je het aantal objecten aanpassen aan de gewenste hoeveelheid. Jolan van der Wiel Josha Roymans
Kinderen hebben fantasie, geef daarvoor de ruimte
Sidiali Family
Materials
Manual How to build a Si Di Ali mould
5 litre water bottles, Sikaflex kit, scissor, knife, tape, concrete
Design Josha Roymans / Jólan van der Wiel
A
120o x 4 + Kit
Si mould
=
side
cutline
x 2 + Tape
=
Di side
side
B
+
Ali side
=
3x
mould
Kinderen hebben fantasie, geef daarvoor de ruimte
side
front
75
UITNODIGING TOT BUITEN ZIJN EN SAMEN DOEN ROOS DE HAAN
