noodhuLp aan de
fiLipiJnen 25 schoLen
7.342 hersTeLde inkoMens
TWee Jaar
huLpverLening
in beeLd noveMber 2013 - noveMber 2015
2.015 Woningen
Hoop voor de toekomst! Zes kinderen grootbrengen is niet eenvoudig. Maar zes kinderen alleen grootbrengen is nog een stuk moeilijker. Dit is de taak van Anita Quiminales (54). In het kort vertelt ze, geëmotioneerd, hoe supertyfoon Haiyan haar kleine winkel teisterde, hoe ze al haar bezittingen en de winkelvoorraad zag weggeblazen en vernietigd worden door deze ramp. Anita: ‘Ondanks alle narigheid ben ik zo dankbaar voor de hoop die we weer kregen dankzij het programma. Ik was in staat opnieuw te beginnen met mijn kleine winkel, die ons elke dag eten op tafel brengt en waardoor de kinderen naar school kunnen. Voor mij is mijn winkel mijn hoop en houvast voor de toekomst. Ik wil de winkel nog uitbreiden met een kleine eetgelegenheid als ik de eerste lening afbetaald heb. Want dan kom ik in aanmerking voor een tweede leningencyclus. Het is mijn droom dat al mijn kinderen hun opleiding kunnen afmaken.’ Toen de start van het schooljaar dichterbij kwam, was Anita erg bezorgd. Hoe moest ze de schoolkosten opbrengen? Haar kinderen zitten op diverse scholen. Eén hogere school-student, twee middelbare scholieren en één leerling in de 5e klas van de lagere school. Blij vertelt ze dat het programma erin voorzag. Dit jaar hoefde ze zich geen zorgen te maken over de schoolkosten. Het onderwijspakket bevatte schriften, potloden, pennen, papier, tassen en een T-shirt. ‘Een enorme hulp voor mij. Ik heb veel kinderen die ik allemaal gelijk wil behandelen.’ Het Christelijk Noodhulpcluster heeft zich in Oost-Samar ook ingezet voor psychosociale begeleiding. Anita: ‘Wat was het goed voor mijn kinderen om naar het zomerkamp te gaan. Het heeft hen echt veranderd. Drie kinderen, Rizalda, Rey en Mark, gingen er heen en het kamp gaf hen een positievere kijk op het leven. Ze dromen weer van een betere toekomst! Rey, mijn 18-jarige zoon, ging de laatste jaren niet meer naar school omdat hij mij hielp met de winkel, maar na het kamp besloot hij toch zijn studie weer op te pakken.’ Met tranen in haar ogen vertelt moeder Anita over alle zegeningen. Het programma heeft voor haar familie heel veel zaken ten goede veranderd.
VOORWOORD inhoudsopgave Huisvesting Levensonderhoud Onderwijs Toekomst Financiën Partnerorganisaties
06 07 09 09 10 12
Op 8 november 2015 is het twee jaar geleden dat de tyfoon Haiyan de Filipijnen teisterde en veel ravage en leed veroorzaakte. Het Christelijk Noodhulpcluster startte een noodhulpactie en ontving een grote hoeveelheid giften, in totaal 8.997.032 euro. Vorig jaar informeerden wij u over de eerste noodhulpfase. In deze rapportage doen we u verslag van de tweede fase, het wederopbouwprogramma REST (Restoring Eastern Samar Together) dat het cluster gezamenlijk in het gebied Oost-Samar startte. Het REST-programma wordt uitgevoerd met partnerorganisaties AMG-Filipijnen, CCT, Food for the Hungry, PCMN, Lingap en ZOA-PH. Samen zetten de organisaties zich in voor de lokale bevolking waarbij drie focusgebieden centraal staan: huisvesting, levensonderhoud en onderwijs. Hoofddoelstelling van REST is om 7000 mensen in Oost-Samar te helpen hun leven weer op te pakken.
05
drie focusgebieden HUISVESTING De achterliggende periode werden in Oost-Samar 2.015 woningen hersteld. Daardoor wonen 2.015 families nu in een goed en stevig onderkomen. Bij de bouw is deels gebruik gemaakt van hout van omgewaaide en niet meer producerende kokospalmen. 903 van deze families die door de tyfoon hun hele woning verloren, kregen ondersteuning bij het bouwen van een nieuwe woning. De fundering is van beton en de dakbedekking van golfplaten. De families ontvingen materiaal voor de bouw van een kleine eenkamerwoning. De Filipijnen hebben de gewoonte om hun huizen uit te breiden naar gelang familiegrootte en inkomsten. De woning biedt volop mogelijkheden voor uitbreiding en we zien dat veel van de huiseigenaren dit ook zelf oppakken. De andere 1.112 families repareerden hun beschadigde huis. Dit deden zij met behulp van de zogenoemde shelterkits: een reparatiepakket met al het benodigd materiaal om het huis weer op te knappen. Deze pakketten zijn steeds op maat samengesteld.
De bouw kreeg vorm door intensieve samenwerking met de gemeenschappen. De partnerorganisaties trainden lokale bouwlieden. De eigenaren zijn in groepen ingedeeld en zij hebben volgens het principe ‘help others before yourself’ samen met de bouwlieden gewerkt. Dit hield praktisch in dat mensen gezamenlijk de huizen bouwden en niet iedere familie voor zich. De criteria voor deelname aan het project zijn overlegd en gedeeld met de hele gemeenschap en ook afgestemd met de lokale overheid. Deze benadering zorgde ervoor dat er geen verdubbeling plaatsvond en dat de meest kwetsbaren als eersten konden deelnemen aan dit project. Het programmaonderdeel Huisvesting besteedde veel aandacht aan het aspect ‘Disaster Risk Reduction’ (DDR). Deze benadering is erop gericht om de kwetsbaarheid van de bevolking voor rampen te verlagen. Huizen
worden zodanig opgeknapt dat ze beter bestand zijn tegen tyfoons dan de bestaande huizen in Oost-Samar. Alle groepen en huiseigenaren zijn hierin getraind. Dankzij de toegepaste technieken zijn de huizen veel beter en veiliger dan voorheen. Het dak is bijvoorbeeld op meer plaatsen bevestigd aan andere delen van het huis, zodat de kans dat het door een storm weggerukt wordt, kleiner is. Dankzij deze verbetering geven mensen aan dat ze, ondanks het trauma, weer zonder angst in hun huizen durven te leven. De huizen hebben het tyfoonseizoen goed doorstaan. Het ontwerp werkt dus! We zien belangrijke neveneffecten van dit programmaonderdeel. De getrainde timmermannen zijn dorpsbewoners die hun nieuwe vaardigheden blijvend kunnen inzetten in hun werk. Daarmee zullen ze het toepassen van rampbestendige bouwtechnieken in het dorp ook in de toekomst waarborgen. Een ander positief punt is dat de intensieve samenwerking in groepen voor veel onderlinge verbondenheid heeft gezorgd binnen de dorpsgemeenschappen. De huizenbouw ging met de nodige uitdagingen gepaard. De toevoer van bouwmaterialen naar de meer afgelegen gebieden was, door weggespoelde bruggen en beschadigde wegen, een vertragende factor voor het project. In samenwerking met de bevolking is dan ook aan de reparatie van een brug gewerkt. Verder had het cluster te maken met regelgeving van de Filipijnse overheid. Een aantal van de aangewezen bouwgebieden in de kuststrook waren aangemerkt als no-building-zones. Daar mocht dus niet gebouwd worden. Nadat experts specifiek het gebied hebben bekeken, besloten de autoriteiten dat met inachtneming van een aantal voorwaarden toch gebouwd mocht worden. Deze huizen zijn nu op stevige palen gebouwd en daarnaast is in samenwerking met de gemeenschap een dijk gebouwd die het gebied tegen overstromingen beschermt.
LEVENSONDERHOUD In de achterliggende periode zijn 7.342 families geholpen bij het herstel van hun inkomen. Mensen hadden niet alleen veel materiële schade aan hun huizen, maar velen verloren
06
ook hun oogst en bron van inkomsten tijdens de tyfoon. Het Christelijk Noodhulpcluster heeft een benadering op maat gekozen, waarbij gekeken is hoe het tijdelijke of meer permanente inkomensverlies opgevangen kan worden. Zo leefden veel families van de kokosbomen, die door de storm waren omgewaaid. Er zijn jaren nodig voordat deze bomen volgroeid zijn en weer vrucht dragen. De afgelopen tijd hebben we daarom samen met hen gezocht naar alternatieve manieren van levensonderhoud. Belangrijke aandachtspunten hierbij waren dat deze alternatieven geen schade zouden aanrichten aan de lokale markt en aan natuurlijke bronnen. De verschillende vormen van levensonderhoud zijn na zorgvuldig onderzoek van de lokale waardeketen en de lokale markt bepaald. Bijna een kwart (1.775) van de families zijn boeren, van wie de (rijst)oogst verloren was gegaan doordat velden waren ondergelopen. In het begin hebben de boeren meegewerkt aan het opruimen en voorbereiden van landbouwgrond. Zij zijn voorzien van rijst om het voedseltekort dat door de verwoeste productie was ontstaan, te overbruggen. De boeren ontvingen gereedschapspakketten en zaden voor de eerste beplanting. De tweede ronde zaden- en rijstdistributie is in volle gang. De boeren kregen trainingen rondom verschillende agrarische thema’s. Doel hiervan was om de boeren weerbaarder te maken tegen nieuwe rampen en de oogst te diversifiëren en te vergroten. Tijdens de uitvoering van het project bleken veel boeren hun vertrouwen in de landbouw kwijt te zijn geraakt door de korte opeenvolging van tyfoons.
07
in traumacounseling en leidinggeven. Voor de herbouw zijn overeenkomsten getekend met de lokale overheden van de zes betrokken gemeenten van Quinapondan, Hernani, Balangkayan, Balangiga, Giporlos en Lawaan. De gemeenten hebben onder andere bouwgrond beschikbaar gesteld, voorzien in de loonkosten van de leerkrachten en het onderhoud van de gebouwen.
heT verhaaL van ben: Ben Sabido (36) verloor zijn inkomsten nadat supertyfoon Haiyan zijn boerderij zwaar beschadigd had en de kokospalmen, zijn voornaamste inkomstenbron, had omvergeblazen.
Om hen daarin tegemoet te komen is meer accent gelegd op korte-termijn-gewassen die voorafgaand aan het tyfoonseizoen een hoge opbrengst geven. Er zijn focusgroepen gevormd (5.327) van onder andere vissers, kippenhouders, krabtelers, eendenhouders en eigenaren van kleine winkeltjes. Deze groepen kregen training in bedrijfsvoering en marketing. Daarnaast ontvingen zij op maat technische training en benodigdheden voor hun bedrijf, zoals machines, een vissersboot of kippen. Bovendien werden zij begeleid bij het opzetten van een spaarsysteem. Mensen kunnen lenen van de groep en men ontvangt als groep ook rente. De beschikbaarheid van dit spaargeld geeft een buffer voor tegenslagen en de mogelijkheid om te investeren. Daarnaast worden mensen weerbaarder als ze onderdeel uitmaken van een dergelijke groep. Verschillende groepen vormen op dit moment een coöperatie en zijn geregistreerd bij de overheid. Hiermee worden ze een erkende partij en kunnen ze
Boeren Inkomens Cash for work
08
713 4.369 240
aanspraak maken op rechten en subsidies en betere marktprijzen afdwingen. Een grote stap vooruit vergeleken met de situatie voor de ramp, waarbij iedereen afzonderlijk voor een inkomen zorgde. Het is de bedoeling dat alle groepen uiteindelijk een coöperatie vormen en daarmee kunnen investeren en hun positie kunnen versterken. Een beperkt aantal families (240), die zwaar getroffen waren door de tyfoon, maar niet hun vaste inkomen verloren, zijn geselecteerd voor zogenoemd Cash-for-Work. Voor een beperkte periode konden deze mensen betaald werk doen in projecten die de gemeenschappen dienen, zoals herstel van infrastructuur. 120 mannen hebben 15 dagen gewerkt aan het herstel van bruggen en wegen. 120 mannen en vrouwen hebben zich gedurende 15 dagen ingezet voor het opnieuw planten van mangroves die de Filipijnse kust beschermen.
1.775 5.327 240
24% 73% 3%
Ben: ‘Vóór de tyfoon kon ik leven van de kokosnootlandbouw en verdiende ik zo’n 1000 Filipijnse pesos per maand. Genoeg om van te leven, al leefden we bij de dag. Echter, na Haiyan werd het leven steeds moeilijker. Ik ben dan ook heel dankbaar voor de nieuwe kansen die het REST-programma bood. Aangezien de kokosbomen niet meer productief waren, startten we als alternatief met rijstteelt.’ Ben is voorzitter geworden van de plaatselijke focusgroep van rijstboeren. Hij is erg enthousiast en hoopvol over de gezamenlijke plannen. Voor de ramp was elke agrariër individueel met landbouw bezig, maar nu hebben ze gezamenlijk een beter vooruitzicht als focusgroep.
Naast de herbouw van de kinder-educatiecentra is een omvangrijk programma uitgevoerd, gericht op kinderbescherming en rampenpreventie. Tot dusver is onder andere het volgende gerealiseerd: 2.892 kinderen ontvingen psychosociale ondersteuning bij traumaverwerking. 148 kwetsbare kinderen zijn begeleid en voor hen is een passende verzorging gevonden, waarbij langdurige betrokkenheid van de lokale kinderbescherming is gewaarborgd. Ruim 600 mensen, waaronder kerkleiders en overheidsmedewerkers, zijn getraind om kinderen en ouders te steunen en weerbaar te maken. Ook zijn zij toegerust om actief betrokken te zijn bij het versterken van rechtssystemen, zodat kinderrechten beter gerespecteerd worden. 66 lokale kerken met 115 vrijwilligers zijn betrokken bij de uitvoer van het programma. Verder kregen in de afgelopen periode ruim 3000 kinderen wekelijks voedselondersteuning.
ToekoMsT Zoals u heeft kunnen lezen is al veel van de schade hersteld. Samen met de Filipijnse bevolking is hard gewerkt aan de wederopbouw. De mensen op de Filipijnen hebben de achterliggende periode laten zien dat zij veerkrachtig zijn en een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben. Komend jaar blijven we op Oost-Samar betrokken bij het afronden van de activiteiten voor herstel van levensonderhoud en de bouw van scholen.
onderWiJs 25 scholen/kindercentra konden in de afgelopen periode weer in gebruik worden genomen. De scholen waren verwoest en zijn nu weer opgebouwd. Dit betekent dat ruim 700 kinderen weer toegang hebben tot (voorschoolse) educatie. Komende maanden zetten we ons in voor de herbouw van nog eens negen scholen. Verder zijn ruim 100 kinder-educatiecentra ingericht en uitgerust met leermaterialen. Nog eens 1.180 leerlingen werden ondersteund met schoolmateriaal (tas, pennen en schriften) en schooluniformen. Kinderwerkers zijn getraind
09
financiËn overZichT onTvangsTen / besTedingen noodhuLp fiLipiJnen (Typhoon haiyan) ToT en MeT 30 sepTeMber 2015 WOORD EN DAAD
ZOA Inkomsten uit gezamelijke noodhulpcampagne (netto)
inkoMsTen uiT geZaMenLiJke noodhuLpcaMpagne
1.533.850
RED EEN KIND
TEAR
DORCAS
TOTAAL
1.862.473
366.440
707.896
308.257
4.778.915
(neTTo)
• EO-Metterdaad • Generale Diaconale commissie HHK • Bijzondere Noden Ger.Gem. • Bijzondere Noden Ger.Gem. in Ned. • Lakarmissionen • All We Can • Tearfund worldwide • Stichting Nehemia Totaal
287.368 0 0 0 0 0 0 0 287.368
280.003 355.776 542.337 416.733 86.338 92.096 0 0 1.753.283
0 0 0 0 0 0 0 0 0
293.712 0 0 0 0 0 1.045.152 0 1.338.864
0 0 0 0 0 0 0 5.000 5.000
3.384.515
Totale inkomsten noodhulp Filipijnen
1.821.218
3.615.756
366.440
2.046.760
313.257
8.163.430
0 0 0 1.805.834 0 0 0 0 1.805.834
2.171.289 1.358.626 73.100 0 0 0 0 0 3.603.015
127.011 142.253 0 0 12.701 12.701 76.207 0 370.873
0 0 0 0 1.319.619 603.772 132.209 7.335 2.062.935
0 0 0 295.511 0 0 0 0 295.511
8.138.168
15.384 0
12.741 0
-4.433 4.433
-16.175 16.175
17.746 0
besTedingen • AMG Philippines • Center for Community Transforming (CCT) • INSOL Development Foundation (INSOL) • ZOA Philippines • Philippine Children’s Ministries Network (PCMN) • Food for the Hungry Philippines (FHP) • Lingap Pangkabataan • Integral Alliance - pooled funds Totaal Restant te besteden Gefinancierd vanuit andere fondsen
Bestedingen met betrekking tot Planning, Monitoring, Evaluatie en Leren (PMEL) zijn inbegrepen in de programmabestedingen en niet op de inkomsten in mindering gebracht.
Bruto inkomsten Inhouding voor kosten fondsenwerving en organisatie Netto inkomsten
10
8.997.032 833.602 8.163.430
25.263
Opmerking De volgende activiteiten zijn niet genoemd in het narratieve verslag, maar zijn wel onderdeel van deze financiële rapportage: • Noodhulp eerste fase (zie hiervoor de rapportage ‘Noodhulp aan de Filipijnen – een jaar hulpverlening in beeld’). • Het CCT project dat is uitgevoerd op Roxas. Dit project is met 582.281 euro volledig ondersteund door kerkelijke donoren en wordt aan hen gerapporteerd.
11
partner organisaties De projecten zijn uitgevoerd in samenwerking met de volgende partnerorganisaties:
Lingap Pangkabataan (Lingap)
AMG Filipijnen werkt sinds 1995 samen met Woord en Daad op het gebied van onderwijs en vaktraining/arbeidsbemiddeling. Op Oost-Samar is AMG betrokken bij de focusgebieden huisvesting, onderwijs en levensonderhoud.
Lingap is een Filipijnse NGO die sinds de oprichting in 1981 werkt aan ontwikkeling van betere levensomstandigheden voor kinderen, jeugd, hun families en de gemeenschap. Tear werkte ook bij eerdere rampen samen met Lingap. Op Oost-Samar is Lingap betrokken bij de focusgebieden levensonderhoud en onderwijs.
Center for Community Transforming (CCT)
Food for the Hungry Philippines (FHP)
CCT is een grote microkredietorganisatie in de Filipijnen die veel aan gemeenschapsontwikkeling doet. Woord en Daad heeft sinds 2008 jaar een relatie met CCT voor deontwikkeling van MKB-bedrijven. Op Oost-Samar is CCT betrokken bij de focusgebieden onderwijs en levensonderhoud.
Food for the Hungry is een internationale hulporganisatie met onder meer een afdeling in de Filipijnen. FHP heeft in West-Samar projecten gerealiseerd op het gebied van levensonderhoud, woonruimte en onderwijs.
AMG Philippines (AMG)
Philippine Children’s Ministries Network (PCMN) PCMN is netwerkorganisatie en werkt samen met Tear. De organisatie richt zich op kinderen en gezinnen. Op OostSamar is PCMN betrokken bij het focusgebied onderwijs.
ZOA Philippines ZOA werkt in de Filipijnen niet via een partnerorganisatie maar heeft een kantoor ter plekke en zet lokale medewerkers in. Op Oost-Samar was ZOA betrokken bij de focusgebieden levensonderhoud en woonruimte.
