M
NUMMER 16 | NOVEMBER 2013
CCA MM CCA
S E N E TEWX EPREKR TC IUSLETNU EU TRWE DE UR CK A TCIUE L T U U R E D U C A T I E
C
Keizersgracht Baarsjesweg 224 1058 AA Amsterdam T 020 - 620 T 020 - 620 9567 |
[email protected] www.mocca-amsterdam.nl | www.cultuurkaartamsterdam.nl
[email protected] | w
MOCCA Over Cultuureducatie voor culturele instellingen en kunstenaars
Nieuwsbrief voor Culturele Instellingen
© Ada Nieuwendijk
DRIE UUR CULTUUREDUCATIE PER WEEK Tijdens de cultuurborrel in Meneer de Wit ontkwam je er niet aan: net werken, uitwisselen en diepe gesprek ken. Richard Smolenaers vertelde aan de circa 80 aanwezigen uit het culturele veld hoe belangrijk hun rol is in het Basispakket en welke extra geldstromen er beschikbaar zijn voor de opzet van leerlijnen. Die gelden komen direct ten goede aan de samenwerking tussen scholen, kunstenaars en culturele instellingen. Door de mat chingsregeling ‘Cultuureducatie met Kwaliteit’ kunnen Leerlij nenLabs worden opgezet, waarin scholen hun leerlijnen voor beeldend onderwijs en cultureel erfgoed vormgeven. Met de extra gelden voor disciplinedeskundigen uit het culturele veld worden de scholen inhoudelijk in een kunstdiscipline onder steund. En door het budget via de motie-Van Roemburg kunnen kunstbeschouwing, kunst in de openbare ruimte en beeldend onderwijs binnen het speciaal onderwijs beter aansluiten bij de wensen van het basisonderwijs. Wil je meer weten? Neem dan deel aan ‘Hoe overleef ik het Basispakket?’ Onder die noemer biedt de Mocca Academie vanaf dit najaar een serie bijeenkomsten voor culturele instellingen en kunstenaars. Kijk op www.mocca-academie.nl of neem contact op met Martijn Pool via
[email protected] Nadere informatie over het Basispakket staat op www.basispakketamsterdam.nl en bel of mail ons bij vragen, daar zijn we voor. Peggy Brandon Directeur Mocca
AGENDA
• 1 nov: Vakconferentie ‘Theaterdocent in de 21ste eeuw’ • 5 nov: Landelijke Dag van de Cultuur educatie, Meervaart • 21 nov:Scholing Muziekdocenten in MuzyQ • 27 nov: Kennismakingsbijeenkomst nieuwe aanbieders, 15.30-17.00
UPDATE JE PROFIEL!
Je organisatie en bijbehorende projec ten zijn in het verleden op de Mocca website aangemeld. Via de zoekfunc tie op deze website kunnen scholen cultuureducatieve projecten vinden en selecteren. Is jouw project nog wel vindbaar op de website? Als je project op ‘niet ac tief’staat is deze niet meer vindbaar. Hierdoor is dit project niet langer vindbaar via de zoekmachine op onze website. Login op de Mocca database met je eigen login gegevens, en her activeer zonodig je projecten. Mocht je het project geheel willen ver wijderen, stuur dan een mail naar info@ mocca-amsterdam.nl. Wij zorgen er dan voor dat het project verwijderd wordt.
1
M
M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
C
Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl
NUMMER 16 | NOVEMBER 2013
Martijn van de MoccaAcademie
© Ada Nieuwendijk
M CCA
De vaste lezers van de nieuwsbrief kennen de MoccaAcademie Keizersgracht ting en didactiek georganiseerd en voor 440 1016 GD Amsterdam T 020 620 9567 F 020 - 523 0955 vast wel. De MoccaAcademie is de tak van Mocca die opleivoorbereidend lesmateriaal gezorgd. Voor EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl dingen, workshops en cursussen verzorgt. Coördinator van het onderwijs gaven we al jaren de ICCde MoccaAcademie is Martijn Pool, en Mocca Moc interviewt cursus. We merkten dat er steeds meer hem over zijn werk. behoefte kwam aan bijscholing, zowel bij het onderwijs als bij Kun je kort iets over jezelf vertellen en wat je binde cultuuraanbieders. Het zijn “Er is nen Mocca doet? allemaal professionals in hun steeds In 2009 ben ik afgestudeerd aan de opleiding Alge vakgebied, ze hebben allemaal meer mene Cultuurwetenschappen aan de UvA. Ik ben nu 27 opleidingen gevolgd en zijn behoefte jaar en werk alweer ruim drie jaar bij Mocca, voorna steeds meer ervaren, maar melijk als contactpersoon en adviseur voor culturele willen altijd bijleren of lopen aan instellingen en kunstenaars. Via een stage ben ik tegen leermomenten aan. Dit bijscholing” binnengekomen bij Mocca en ik heb het geluk dat ik al is de reden geweest om de heel veel verschillende projecten heb mogen doen. MoccaAcademie in het leven te roepen. En nu ben je coördinator van de MoccaAcademie. Wat houdt dit in? Voor wie is de MoccaAcademie? Samen met mijn collega Ben Hekkema ben ik We proberen er te zijn voor iedereen bin verantwoordelijk voor alle workshops, cursus nen cultuureducatie. sen, netwerken, tools, publicaties en onder zoeken die Mocca organiseert en uitbrengt. Waar vind ik nog meer informatie over Dit betekent niet dat wij alle workshops en de MoccaAcademie? onderzoeken zelf doen, maar wel dat wij Verderop in de nieuwsbrief vind je de ervoor zorgen om alle behoeften boven water agenda van de tot nu toe bekende activi te krijgen die mensen werkzaam in cultuuredu teiten van de MoccaAcademie van komend catie in Amsterdam hebben. De volgende stap schooljaar. Op www.mocca-academie.nl is dan om uit te denken in welke vorm in deze vind je alle bijeenkomsten, publicaties en behoeften voorzien kan worden. Door middel onderzoeken. Volgend jaar biedt de Moc MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM van bijvoorbeeld een eenmalige workshop, caAcademie onder andere de ICC-cursus, Martijn Pool cursus of tool. een cursus Fondsenwerving en de cursus Cultuur op Maat. Waarom is de MoccaAcademie tot stand gekomen? Tijdens mijn stage bij Mocca heb ik ooit een onderzoek gedaan Met wie neem ik contact op als ik nog naar de leervragen van het cultuureducatieve veld. Naar aan vragen heb? leiding van de antwoorden hierop hebben we workshops marke Met Ben Hekkema of met mij. Dus heb je een vraag of een specifieke leervraag, of geef je zelf trainingen of cursussen? Neem MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM met een van ons contact op! 2
M
M CCA
Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl
NUMMER 16 | NOVEMBER 2013
EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
C
Agenda MoccaAcademie
© Ada Nieuwendijk
Cultuur op Maat Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 De cursus Cultuur op Maat is bedoeld voor cultuuraanbieders EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl die samenwerken met het basisonderwijs en hun aanbod willen versterken. In Cultuur op Maat leren cultuuraanbieders hoe ze hun aanbod meer kunnen richten op de behoeften van leer krachten, scholen en vooral van kinderen. Niet alleen de eigen expertise, maar vooral de meerwaarde van die expertise voor de ontwikkeling van kinderen staat voorop. De cursus bestaat uit vier bijeenkomsten. Startdatum: 20 februari 2014 Cultuureducatie in Amsterdam 2014 Hoe overleef ik een leerlijn Cultuureducatie in Amsterdam is de Leerlijnen voor cultuureducatie staan enorm in de belangstel jaarlijks terugkerende Mocca-bijeenkomst ling en zijn een belangrijk onderwerp voor onderwijs, kunst en waar scholen, kunstenaars en culturele cultuur en beleidsmakers. In Amsterdam heeft de gemeente instellingen elkaar ontmoeten. Naast de ambitie om in het primair onderwijs 3 uur per week cultuur een cultuureducatie-informatiemarkt, educatie mogelijk te maken voor elke leerling, gestructureerd een inspirerende lezing en een levendige in leerlijnen. Dit is vastgelegd in het Basispakket Kunst- en netwerklunch, zijn er deelsessies met Cultuureducatie. Scholen zullen de komende jaren in ieder geval presentaties en workshops. voor twee disciplines leerlijnen ontwikkelen. Het is daarom Dit schooljaar vindt de dag plaats op 16 belangrijk dat de culturele instellingen en kunstenaars ook april 2014. Zet deze datum alvast in je kennis hebben van leerlijnen, raamleerplannen en leren om te agenda! kijken hoe het eigen aanbod binnen leerlijnen van scholen past en hoe ze het bestaande aanbod hier wellicht op aan moeten Kijk voor meer informatie op passen. Binnen het on www.mocca-academie.nl derwerp leerlijnen zal de MoccaAcademie bijeen komsten organiseren voor culturele instellingen en MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM kunstenaars werkzaam in het primair onderwijs in Amsterdam. Data: november/december
© Anouck Wolf
© Anouck Wolf
M CCA
MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM
3
M
M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
C
M CCA
Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl
NUMMER 16 | NOVEMBER 2013
Cultuurborrel
Foto’s: © Ada Nieuwendijk
Op donderdag 26 september organiseerde Mocca de Cultuurbor Keizersgracht Naast 440het 1016 netwerken GD Amsterdam waren er ook twee T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 rel. De Cultuurborrel is al jaren dé plek om op genoeglijke wijze presentaties. Richard Smolenaers vertelde EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl te netwerken en spontaan nieuwe samenwerkingen aan te gaan. over het basispakket, waarna Martijn Pool Daarnaast kon natuurlijk worden genoten van een natje en een ongedwongen de regels van de netwerk droogje. borrel uitlegde. Dit was namelijk niet zomaar een borrel; bij de entree kreeg elke gast de helft van een kaartje. Door de persoon met de andere helft te vinden konden mensen een drankje halen bij de bar. Het was een erg gezellige middag waarbij veel nieuwe contacten zijn gelegd. Tot volgend jaar!
MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM
MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM
4
M
M CCA EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
C
Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl
NUMMER 16 | NOVEMBER 2013
De lijn naar de leerlijn
M CCA
Mocca is bezig met het maken van een raamleerplan voor de kers 440 van1016musea en culturele instellingen, Keizersgracht GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955 disciplines cultureel erfgoed en beeldend onderwijs op basis kunstenaars, vakleerkrachten werkzaam EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl scholen. Wat is een raamleerplan, en hoe maak je er een? in het basisonderwijs en pabo-docenten. Mocca heeft van de gemeente Amsterdam de opdracht gekre gen om de invoering van het Basispakket kunst- en cultuur educatie vanaf schooljaar 2013-2014 te coördineren in het basisonderwijs. Dit doet Mocca onder andere door twee raam leerplannen te maken, beeldend onderwijs en cultureel erfgoed. In deze raamleerplannen zit zowel een fase van kennismaking als van ontwikkeling gedurende de schoolloopbaan.
Het raamleerplan heeft als doel om groeps leerkrachten handvat ten te bieden bij het structureel opzetten van beeldend onderwijs en cultureel erfgoed. De in het raamleerplan beschreven leerlijnen laten een logische opbouw van doelen zien die toewerken naar het einddoel in groep 8. De leerlijnen zijn zowel toepasbaar voor een school waar vakleerkrachten werkzaam zijn als voor een school die samenwerkt met externe partners. Om samenhang te creëren tussen de verschillende te ontwikke len leerlijnen is gezocht naar een overkoepelend uitgangspunt. MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM Belangrijk daarin was dat niet het vak, maar de ontwikkeling van het kind centraal staat, waarbij specifiek wordt gekeken naar de Amsterdamse situatie. De culturele competenties zoals ontwikkeld door Stichting Edu-Art1 zijn daarom als uitgangspunt gebruikt. Aan de gespreksrondes namen vertegenwoordigers deel uit het onderwijs en uit het culturele veld, zoals educatief medewer MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM
De bijeenkomsten hebben gezorgd voor veel input voor wat elk Amsterdams kind zou moeten beleven, doen en leren. Daar bij is ook een aantal randvoorwaarden be noemd die ervoor moeten zorgen dat een leerlijn daadwerkelijk in het onderwijspro gramma gaat beklijven. De uitvoering van lessen door groepsleerkrachten ziet de een als mogelijkheid, maar is voor de an der een verlies van kwaliteit. De scholen zelf zien andere dilemma’s, zoals de vrij heid om eigen invulling te kunnen geven aan een leerlijn versus ‘voorschrijven’ van doelen waardoor het minder vrijblijvend wordt. Tijdens de gespreksrondes kwam naar voren hoe belangrijk de gemeen schappelijke taal en gedeelde visie is. Dat geeft de mogelijkheid om gezamenlijk als school en culturele instelling of kunste naar te werken aan een duurzame relatie. Al deze informatie wordt meegenomen in het raamleerplan beeldend onderwijs en cultureel erfgoed en zal ook gebruikt gaan worden in de leerlijnenlabs, waarin scholen met behulp van het raamleerplan hun eigen leerlijn gaan opzetten. De leer lijnenlabs starten in januari. Bij de bijeenkomstenreeks ‘Hoe overleef ik een leerlijn’ van de MoccaAcademie zal vanuit het perspectief van de aanbieder worden gekeken naar de raamleerplan nen voor cultureel erfgoed en beeldend onderwijs.
1 C-Zicht, Stichting Edu-Art 5
M
M CCA
Keizersgracht 440 1016 GD Amsterdam T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl
NUMMER 16 | NOVEMBER 2013
EXPERTISENETWERK CULTUUREDUCATIE
C
Mocca Nieuwsflitsen
M CCA
Richtlijnen cultuuronderwijs
Hoe kunnen culturele instellingen een bijdrage leveren aan E X P E R T I S E N Evan T W Eeen R K Cdoorlopende U L T U U R E D U C leerlijn ATIE de ontwikkeling cultuuron derwijs in het basisonderwijs? In opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie stelden Fianne Konings en Barend van Heusden zes richtlijnen op om culturele instellingen en scholen te ondersteunen bij het gezamenlijk vormgeven van cultuureducatief aanbod.
440 1016 GDop Amsterdam De richtlijnenKeizersgracht zijn gebaseerd zeven casestudies: een T 020 - 620 9567 F 020 - 523 0955
[email protected] | www.mocca-amsterdam.nl filmproject, kunstweken, een buurtproject, een vaandel project, een muziekproject en twee museumlessen. De publicatie is te downloaden op: www.cultuurpartici-
patie.nl/nieuws/nieuws_en_persberichten/Richtlijnen_cultuuronderwijs
Fonds voor Cultuurparticipatie ondersteunt negen vmbo-projecten Het Fonds voor Cultuurparticipatie en het Prins Bernhard Cultuurfonds hebben negen bijzondere vmbo-projecten gehonoreerd. Deze projecten zijn gericht op langdurige samenwerking tussen culturele instellingen en scholen en/of het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen in het vmbo. De projecten worden voor een periode van twee jaar ondersteund. Vier van de negen toekenningen betreffen Amsterdamse scholen en instellingen. • Stichting de Meervaart en het Wereldtheater ontwikkelen een doorgaande leerlijn wereldverhalen in samenwerking met het Nova College en Wellantcollege Sloten. • De Bekijk ’t VMBO Filmschool realiseert een doorgaande leerlijn film voor Bredero Mavo.
• Muziekcentrum Zuidoost ontwikkelt de doorgaande leerlijn Supersymfonics VMBO, als een vervolg op de doorgaande leerlijn leerorkest voor primair onderwijs. Het project wordt uitgevoerd op Scholengemeenschap Reigersbos en Open Schoolgemeenschap Bijlmer. • Cultuurreporters! is een tweejarige doorlopende leerlijn voor de onderbouw van het vmbo en wordt ontwikkeld door De Frisse Blik in samenwerking met Montessori Lyceum Amsterdam (MLA) en een school in Hoogezand. Voor de complete lijst en meer informatie zie: www.cul-
tuurparticipatie.nl/subsidies/Cultuureducatie_voor_ het_VMBO
Vakconferentie Theaterdocent in de 21ste eeuw Conferentie waarbij deze vraag centraal staat: ‘Hoe kunnen we met het vak drama/theater bijdragen aan het leren van kinderen en jongeren in de 21ste eeuw?’ Aanleiding vormen ontwikkelingen in de praktijk van theaterdocenten en de discussies over de rol van de kunstvakken in het onderwijs. MATCH ONDERWIJS CULTUUR Drie inleiders geven iederAMSTERDAM vanuit hun eigen visie antwoord op deze vraag: Janeke Wienk, hoofd ArtEZ Expertisecen trum, Fianne Konings, onderzoeker van de Rijksuniversiteit Groningen, en Sjoerd Wagenaar, theatermaker op locatie.
MATCH ONDERWIJS CULTUUR AMSTERDAM
De conferentie wordt georganiseerd door de Beroepsver eniging Docenten Theater en Drama (BDD). Kijk voor meer informatie op www.docentendrama.nl Locatie: Den Bosch, Koning Willem I College Tijd: 10.00-16.00 uur.
Monitor Museum & Onderwijs Wil je weten wat leraren en leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs van jouw educatieve activiteiten vinden? En wil je weten welke factoren bepalend zijn voor scholen om een museum wel of juist niet te bezoeken en hoe je museum op die factoren scoort? DUO Onderwijs Onderzoek evalueert dat voor musea.
www.onderwijsonderzoek.com
6