Bezoekersstromen Culturele instellingen Gooi en Vechtstreek

BEZOEKERSSTROMEN CULTURELE INSTELLINGEN GOOI EN VECHTSTREEK

Bezoekersstromen Culturele instellingen Gooi en Vechtstreek Regio Gooi en Vechtstreek

April 2016 Benno Wiendels Hinke Stallen Projectnummer: 090090 Correspondentienummer: DH-1104-4942

0/37


INHOUD HOOFDSTUK 1

INLEIDING

3

1.1

Aanleiding en vraagstelling

3

1.2

Aanpak

4

1.3

Leeswijzer

5

HOOFDSTUK 2

CULTURELE AANBOD IN DE GOOI EN VECHTSTREEK

6

2.1

Culturele aanbod in de Gooi en Vechtstreek

6

2.2

Bezoekersaantallen

7

2.2.1.

Cultuurhistorie

8

2.2.2.

Theaters/podia

13

2.2.3.

Filmhuizen

15

2.2.4.

Cultuureducatie

16

2.3

Bezoekerskenmerken

17

HOOFDSTUK 3

RESULTATEN BEZOEKERSENQUÊTE

19

3.1

Onderzoeksaanpak

19

3.2

Respons

19

3.3

Kenmerken bezoekers

20

3.4

Herkomst bezoekers

21

3.5

Combinatiebezoek

24

3.6

Bezoekmotief

25

3.7

Bezoekfrequentie

26

3.8

Informatiebronnen

28

3.9

Waardering bezoek

29

3.10

Bereidheid tot reizen

30

3.11

Bereidheid om een andere locatie te bezoeken

30

3.12

Bijeenkomst met culturele instellingen

31

HOOFDSTUK 4

CONCLUSIES

33

Onderzoeksaanpak

33

Respons

33

Bevindingen

33

1/35


2/35


Hoofdstuk 1 1.1

Inleiding Aanleiding en vraagstelling Cultuur en cultuurhistorie hebben niet alleen een waarde op zichzelf, maar moeten vooral in samenhang worden gezien met economie en toerisme. Zij weerspiegelen een belangrijk deel van de regionale geschiedenis. Een kwalitatief hoog niveau van culturele voorzieningen verhoogt de aantrekkelijkheid van een regio voor inwoners, bedrijven en toeristen. De Regio Gooi en Vechtstreek heeft een groot aanbod van erfgoed en archieven. Dat geldt ook voor actieve bibliotheken in Bussum en Hilversum en historische gebouwen, zoals het Muiderslot en de Naarder Vesting Museum. Ook filmhuizen en concertzalen zijn goed beschikbaar in de regio. Momenteel is het culturele aanbod in de Regio Gooi en Vechtstreek niet op elkaar afgestemd Hierdoor worden de mogelijkheden om gezamenlijk een compleet aanbod van culturele voorzieningen aan te bieden onderbenut. Dit is jammer, want binnen de regio kan men juist een programma ontwikkelen waarin gemeenten elkaar aanvullen. Wanneer bijvoorbeeld zou blijken dat voornamelijk inwoners uit de eigen gemeente de theaters Spant! (Bussum), Gooiland (Hilversum) en Singer Theater (Laren) bezoeken, dan zouden de theaters hun programmering op elkaar kunnen aanpassen.. Op die wijze worden bezoekers uit andere gemeenten aangetrokken door het specifieke aanbod in de desbetreffende gemeente. Bovendien blijkt uit onderzoek dat bezoekers van toneel, opera, dans en klassieke muziek in de provincie slechts beperkt bereid zijn om te reizen naar een voorstelling: 75% van het publiek woont binnen een straal van 17 kilometer van het theater. Ook voor stedelijke instellingen reist het publiek beperkt: 75% van de bezoekers aan het Amsterdamse Concertgebouw reist maximaal 46 kilometer. Alleen voor exclusieve hoogstaande musicals, zoals bijvoorbeeld in het Circustheater in Scheveningen, is het publiek bereid verder te reizen, ongeveer 145 kilometer. De conclusie luidt zodoende dat bij toenemende afstand de bereidheid tot reizen afneemt en dat hoe meer gecentraliseerd het culturele aanbod, hoe minder het publiek bereid is om te reizen. In het geval van de Gooi en Vechtstreek zou dat kunnen betekenen dat de culturele instellingen meer gebaat zijn bij minder voorstellingen op veel plekken, dan veel voorstellingen op minder plekken. Om het culturele aanbod in de regio op elkaar aan te laten sluiten en te zorgen dat het voor iedereen toegankelijk is, is het noodzakelijk inzicht te hebben in de doelgroepen die momenteel gebruikmaken van het culturele aanbod. Er bestaat hierbij niet één type ‘cultuurbezoeker’, mensen hebben verschillende achtergronden, verschillende voorkeuren en een verschillende culturele oriëntatie. Op basis van deze informatie kan de Regio Gooi en Vechtstreek de samenwerking tussen de culturele voorzieningen in de regio vormgeven.

3/35


Vraagstelling Om tot een op elkaar afgestemd cultureel aanbod te komen, dienen de gemeenten uit de Gooi en Vechtstreek een aantal beleidskeuzes te maken over de invulling van het regionale culturele aanbod. Om deze keuzes onderbouwd te kunnen maken, is inzicht nodig in:  herkomst en achtergrond van bezoekers van het huidige culturele aanbod;  motivatie tot bezoeken bij bezoekers van het huidige culturele aanbod. Op basis van deze doelen kunnen de volgende onderzoeksvragen geformuleerd worden:  Waar komen de bezoekers van het culturele aanbod vandaan?  Hoe maken zij de keuze voor een bepaalde culturele voorziening?  Wat is de motivatie om voor deze culturele voorziening te kiezen?  Welke voorzieningen zijn het meest geschikt om op de behoeften van de bezoekers en inwoners te kunnen inspelen? 1.2

Aanpak Het onderzoek is uitgevoerd langs drie sporen: 

Documentenanalyse Gestart is met een documentenanalyse. Hiermee is inzicht verkregen in het beleid van de Regio Gooi en Vechtstreek ten aanzien van het culturele aanbod.



Gesprekken en gegevensverzameling onder culturele instellingen Daarnaast hebben de culturele instellingen een vragenlijst ontvangen. In de vragenlijst wordt gevraagd naar de bezoekersaantallen in de periode 20102015, herkomst en profiel van de bezoekers. Tevens is gevraagd of instellingen aanvullende informatie over hun bezoekers kunnen toesturen. Met een deel van de instellingen is naast de vragenlijst, ook een telefonisch gesprek gevoerd over de ontwikkelingen van de bezoekersaantallen.



Enquête onder bezoekers van culturele instellingen Tot slot is de bezoekers van de culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek een aantal vragen voorgelegd. Hen is gevraagd naar hun herkomstgemeente, hun motivatie om de instelling te bezoeken en hun bereidheid tot reizen. Bezoekers konden op verschillende manieren meedoen met het onderzoek: o Via een nieuwsbrief ontvingen bezoekers een link naar het online onderzoek. o Bezoekers konden bij de instelling hun e-mailadres achterlaten en ontvingen een paar dagen later een link naar het onderzoek in hun mailbox. o Bezoekers werden ter plekke gevraagd de vragenlijst in te vullen.

4/35


1.3

Leeswijzer Dit rapport is verder als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 gaat we eerst in op het aanbod van culturele instellingen in de regio, inclusief de bezoekersaantallen en het profiel van de bezoekers. In hoofdstuk 3 bespreken we de resultaten van de bezoekersenquête en de bijeenkomst met de culturele instellingen. Tot slot kunt u in hoofdstuk 4 de conclusies terugvinden.

5/35


Hoofdstuk 2

Culturele aanbod in de Gooi en Vechtstreek In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van het culturele aanbod in de Regio Gooi en Vechtstreek. Achtereenvolgens komen aan de orde: de spreiding van de (bovenregionale) culturele voorzieningen over de regio, de bezoekersaantallen en de bezoekerskenmerken.

2.1

Culturele aanbod in de Gooi en Vechtstreek Het aanbod van cultuur in de Gooi en Vechtstreek is grotendeels geconcentreerd in Hilversum. Hier bevinden zich onder andere het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Museum Hilversum, Gooiland Theater, Muziekcentrum van de Omroep, Filmtheater Hilversum, Streekarchief Gooi en Vecht, Openbare Bibliotheek Hilversum en SBK Kunstuitleen Gooi en Eemland. Met deze ruime sortering aan voorzieningen vervult Hilversum niet alleen een lokale, maar ook regionale en in sommige gevallen (zoals Nederland Instituut voor Beeld en Geluid) zelfs een (inter)nationale functie. Figuur 2.1

6/35

Culturele aanbod in de Gooi en Vechtstreek


De overige gemeenten in de Gooi en Vechtstreek, zoals Blaricum, Gooise Meren, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren, beschikken ook over culturele voorzieningen maar dit aanbod is beperkter. 2.2

Bezoekersaantallen In onderstaande tabel zijn de bezoekersaantallen weergegeven, zoals aangeleverd door de 31 culturele instellingen die zijn benaderd voor deelname aan dit onderzoek. Uit de tabel blijkt dat in 2015 ruim 1,4 miljoen personen een bezoek brachten aan één van de 31 (bovenregionale) culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek. Dit komt overeen met gemiddeld circa 115.000 bezoekers per maand. De meeste bezoekers telt de Openbare Bibliotheek Hilversum, gevolgd door de Bibliotheek Huizen-Laren-Blaricum, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Muiderslot, Singer Museum en het Filmtheater Hilversum. Gezamenlijk zijn deze zes instellingen verantwoordelijk voor 80% van alle bezoeken. Van de individuele bezoekers komt 78% uit de Gooi en Vechtstreek en 30% uit een gemeente elders in Nederland. Op basis van de bezoekersaantallen kan eveneens geconcludeerd worden dat veel kleine musea niet in staat blijken om goede bezoekersgegevens aan te leveren. Tabel 2.1

Bezoekersaantallen 2011-2015 Gemiddeld % bezoekers uit Gooi en Vechtstreek

2015

2014

2013

2012

2011 532.898

602.208

582.612

603.807

559.727

52%

216.656

251.069

227.080

266.967

206.539

15%

17.500

15.000

18.700

25.500

30.000

65%

n.b.

n.b.

5.000

3.500

4.200

30%

Huizer Museum (Huizen)

5.000

5.000

5.000

5.000

5.000

n.b.

Museum Hofland (Laren)

9.900

9.900

10.100

9.750

9.000

n.b.

126.989

160.909

131.888

119.900

123.490

n.b.

6.500

6.800

7.400

6.800

7.600

60%

114.147

117.544

138.675

131.965

138.344

4%

-

-

-

-

-

-

26.000

25.000

27.000

26.000

28.000

n.b.

CULTUURHISTORIE Musea Ned. Inst. v. Beeld en Geluid (Hilversum) Museum Hilversum (Hilversum) Dudok Architectuur Centrum (Hilversum)

Singer Museum (Laren) Kasteel Museum Sypestein ((Loosdrecht)) Muiderslot Museum (Muiden) Comenius Museum (Naarden) Vestingmuseum (Naarden)

7/35


Gemiddeld % bezoekers uit Gooi en Vechtstreek

2015

2014

2013

2012

2011

Museum Weesp (Weesp)

n.b.

1.171

1.986

n.b.

n.b.

n.b.

SBK Kunstuitleen Gooi en Eemland

5.000

5.000

5.000

5.000

5.000

90%

Streekarchief Gooi en Vecht (Hilversum)

3.453

3.073

3.170

1.744

1.017

Gemeentearchief Gooise Meren-Huizen

1.303

1.392

1.263

1.281

1.187

57%

450

350

350

400

350

95%

199.965

219.390

194.864

226.594

223.512

63%

84.000

97.000

76.000

92.000

90.000

60%

6.500

6.500

6.825

7.500

8.150

95%

Gooiland Theater en Events (Hilversum)

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

10%

Muziekcentrum v.d. Omroep (Hilversum)

-

-

-

-

-

-

Podium De Vorstin (Hilversum)

48.000

52.000

48000

56000

60.000

60%

Singer Theater (Laren)

45.995

42.992

37.713

40.735

32.835

n.b.

Plankenierstheater (Naarden)

-

-

-

-

-

-

Theaterpand Weesp (Weesp)

n.b.

n.b.

7.002

9.600

11.028

64%

15.470

20.898

19.324

20.759

21.499

86%

FILMHUIZEN

149.880

171.776

154.682

171.603

179.612

98%

Filmhuis Bussum

52.880

56.776

49.682

57.603

56.612

98%

Filmtheater Hilversum

97.000

115.000

105.000

114.000

123.000

98%

518.122

291.676

518.930

515.142

518.837

99%

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

100%

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

700

100%

Bibliotheek Hilversum

277.122

290.676

280.930

277.142

280.137

97%

Bibliotheek Huizen-Laren-Blaricum

240.000

n.b.

237.000

237.000

237.000

97%

1.400.865

1.285.050

1.451.088

1.517.146

1.481.688

78%

Archieven/kunstuitleen

Cultuurhistorische verenigingen Tussen Vecht en Eem (Bussum) THEATERS/PODIA Spant (Bussum) De Boerderij (Huizen)

Theater City of Wesopa (Weesp)

CULTUUREDUCATIE Gooise Muziekschool (Bussum) C.V. Globe CKC (Hilversum)

TOTAAL

2.2.1.

Cultuurhistorie In deze paragraaf zal per instelling worden weergegeven welk doel de instelling nastreeft. Wanneer instellingen zelf aanvullende informatie geleverd hebben, bijvoorbeeld eigen onderzoek of een telefonisch gesprek met de onderzoekers, wordt er aanvullende informatie over de betreffende instelling gegeven.

8/35


Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid beheert en presenteert het nationale audiovisuele archief. Daarnaast heeft het instituut een belangrijke functie als kennisinstelling op het gebied van onderwijs, mediawijsheid en cultuur. De gemeente Hilversum zou graag een sterkere verbinding willen maken met Beeld en Geluid1, bijvoorbeeld als het gaat om mediawijsheid in het onderwijs. Uit tabel 2.1 blijkt dat het Instituut voor Beeld en Geluid met tussen de 206.539 en 266.967 bezoekers in de periode 2011-2015 een van de grootste publiekstrekkers in de regio is. Slechts 15% van de bezoekers is afkomstig uit de regio, wat Beeld en Geluid een bovenregionale functie geeft. Begin 2015 heeft het Instituut een onderzoek laten uitvoeren onder haar bezoekers. Hieruit blijkt dat 77% van de bezoekers niet voor de eerste keer in Beeld en Geluid was, waarbij in 41% van de gevallen het laatste bezoek langer dan 4 jaar geleden was. Uit de herkomst van de bezoekers maakt het Instituut op dat bezoekers bereid zijn om 75 minuten te reizen naar Beeld en Geluid. Museum Hilversum In het Museum Hilversum krijgt mediakunst in alle vormen en toepassingen in de toekomst alle ruimte. Het museum heeft haar meervoudige profiel van media, erfgoed en educatie losgelaten zodat een herkenbaar mediaprofiel kan worden ontwikkeld. De ontwikkeling van het museum is nauw verbonden met de activiteiten van Beeld en Geluid, zodat de programmering op het Media Park en die in het centrum elkaar versterken2. Uit de bezoekerscijfers in de periode 2011-2015 blijkt dat het aantal bezoekers na een lichte daling bijna verdubbeld is. Uit een Benchmark van de Museumvereniging in 2014 onder 16 gemeenten van vergelijkbare omvang staat Museum Hilversum op de tweede plaats als het gaat om het bereik van eigen inwoners; namelijk 58%.3 65% van de bezoekers met een museumkaart komt uit Noord-Holland, dit was voorheen 35%. Volgens de benchmark is Museum Hilversum in vergelijking met

1 2 3

Metrum, Kunst en Cultuurbeleid Hilversum 2015-2020 Ibid Nieuwbericht op website Museum Hilversum: http://www.museumhilversum.nl/new/museum-

hilversum-trek-bij-plaatsgenoten. 9/35


musea van vergelijkbare omvang, koploper als het gaat om het percentage buitenlandse bezoekers. Museum Hilversum bekleedde qua bezoekers in 2014 de 54-ste plek van Nederlandse musea tot 100.000 bezoekers. Dudokcentrum Architectuur Het Dudokcentrum is gevestigd in het raadhuis van Hilversum en richt zich op het op de kaart zetten van Hilversum als centrum van jonge bouwkunst. Het centrum is recentelijk gestart als stichting en zit nog in de opbouwfase wat betreft het bijhouden van bezoekersgegevens en het opbouwen van een adressenbestand. In 2013 waren er naar inschatting 5.000 bezoekers, waarna het aantal afnam in 2014 (3.500 bezoekers) en weer toenam in 2015 (4.200 bezoekers). Van de bezoekers is naar schatting 30% afkomstig uit de Gooi en Vechtstreek en 70% komt van buiten de regio. Huizer Museum Het Huizer Museum is een cultuurhistorisch museum dat de geschiedenis van Huizen bewaart, beheert en in beeld brengt. Het museum trekt ongeveer 5.000 bezoekers per jaar, maar het is lastig om exacte aantallen te noemen omdat de bezoekersgegevens momenteel (nog) niet digitaal beschikbaar zijn. Het Huizer Museum trekt voornamelijk tijdens het vaarseizoen (tussen 1 april en eind mei) veel bezoekers, waaronder ook veel toeristen van buiten de regio. In de wintermaanden komen bezoekers alleen voor specifieke tentoonstellingen, bijvoorbeeld over handwerken. Museum Hofland Geologisch Museum Hofland is een museum voor geologie en regionale prehistorie in Laren. Het museum ontvangt vele scholen en wordt voornamelijk draaiende gehouden door vrijwilligers. Museum Hofland vertoont tussen 2011-2015 een vrij stabiel aantal van rond de 10.000 bezoekers per jaar, alleen is er in 2015 een daling te zien naar 9.000 bezoekers. Museum Hofland houdt zelf ook een bezoekersregistratie bij.4 Hieruit blijkt dat in 2015 43% van de bezoekers een Museum Jaarkaart had, 12% van de volwassenen had geen Museum Jaarkaart. Daarnaast verzorgt Museum Hofland educatieve rondleidingen voor klassen. In 2015 bezochten 1.289 (14%) basisschoolkinderen het museum en 433 (4%) kinderen uit het voortgezet onderwijs. Singer Museum Singer Laren is zowel museum als theater. Het Museum heeft een collectiebeleid dat primair gericht is op het modernisme en werk van veel kunstenaars die in Laren en de regio actief waren opgenomen.

4

Bezoekersregistratie Museum Hofland

10/35


2012 was een topjaar voor het Singer Museum, met meer dan 160.000 bezoekers. In dat jaar was de tentoonstelling Sluijters met 39.563 (in 2011: 72.172) bezoekers, de best bezochte tentoonstelling sinds 2001. Schilders aan Zee trok 60.890 bezoekers en Jan des Bouvrie, Art & Design 17.515 bezoekers. Erotique Rodin trok tot 1 januari 2013 42.941 bezoekers.5 Kasteel Museum Sypestein Kasteel Museum Sypestein ligt in de gemeente Wijdemeren en laat de geschiedenis van de familie Van Sypesteyn zien aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Het museum zag zijn bezoekersaantallen tussen 2011 en 2015 oplopen, met uitzondering van 2014. Het Kasteel wordt gerund door de directeur, conservator en de tuinbazin, ondersteund door een groep vrijwilligers. Muiderslot Museum Het Muiderslot Museum is het best bewaarde middeleeuwse kasteel van Nederland. Het is met tussen de 114.147-138.344 bezoekers tussen 2011 en 2015 het op twee na grootste museum in de regio qua bezoekersaantallen. De positionering van ‘Amsterdam Castle Muiderslot’ trekt een groeiende groep buitenlandse verblijfstoeristen uit Amsterdam. In 2010 kwam ongeveer 10% van de bezoekers uit het buitenland, in 2014 was dit gestegen tot 21%. Daarnaast verwacht de Raad van Bestuur dat de gemeentelijke herindeling6 per 1 januari 2016 kansen biedt voor de lokale achterban en educatieve projecten. Het verkeerstraject Schiphol-AmsterdamAlmere (gereed 2020) kan een negatief effect hebben op de bereikbaarheid van het Muiderslot. Verwachting is dat wanneer deze werkzaamheden verholpen zijn de bereikbaarheid en parkeermogelijkheden sterk verbeterd zullen zijn.7 Comenius Museum Comenius Museum is gewijd aan het werk van de Tsjechische geleerde Jan Amos Comenius die in Naarden is begraven. Het museum is één van de kleinste in de regio en wordt voornamelijk draaiende gehouden door vrijwilligers. Het Comenius Museum heeft in het kader van dit onderzoek geen bezoekersgegevens aangeleverd. Vestingmuseum Naarden Het Vestingmuseum Naarden is sinds 1955 gevestigd in en op Bastion Turfpoort in de voornamelijk 17de-eeuwse vesting te Naarden. Het Vestingmuseum in Naarden had in 2015 een piek van 28.000 bezoekers. Dit betreft niet alle mensen die de Naarder Vesting bezocht hebben; het zijn de mensen die een bezoek gebracht

5

6 7

Jaarverslag Singer Laren 2012. Muiden maakt nu onderdeel uit van Gooische Meren Muiderslot, Jaarverslag 2014.

11/35


hebben aan het museum. Het Vestingmuseum heeft zelf geen gegevens over de herkomst van de bezoekers. Museum Weesp Museum Weesp is gevestigd op de tweede verdieping van het stadhuis van Weesp en belicht de geschiedenis van Weesp. Het museum wordt draaiende gehouden door zo’n 30 vrijwilligers. De bezoekersadministratie wordt slechts summier bijgehouden, waardoor er alleen cijfers bekend zijn over de bezoekers in 2012 en 2013. Gezien de omvang en de focus van het museum is de verwachting dat het merendeel uit de regio zelf afkomstig is. Geschat wordt dat 20% van de bezoekers jonger is dan 18 jaar en 50% ouder dan 65 jaar. SBK Kunstuitleen Gooi en Eemland SBK Kunstuitleen verhuurt en verkoopt kunst aan particulieren en bedrijven. SBK heeft meerdere vestigingen in Nederland. SBK Gooi en Eemland is gevestigd in de bibliotheek van Hilversum. De inschatting is dat tussen 4.000 en 6.000 mensen jaarlijks gebruikmaken van de mogelijkheid om kunst te lenen via de infouitleenpunten in de bibliotheken (exclusief uitleenpunten in Huizen, Soest en Weesp). 90% van de gebruikers komt uit de regio. Streekarchief Gooi en Vecht Streekarchief Gooi en Vecht beheert de archieven van Ankeveen, Blaricum, ’s-Graveland, Hilversum, Kortenhoef, Laren, Loosdrecht, Nederhorst den Berg en Wijdemeren. Naast de wettelijke arcieftaak worden ook archieven van verenigingen, scholen, kerken en families en bijzondere collecties, bijvoorbeeld de Collectie Stevens en de Collectie Kastermans, beheerd. De bezoekersaantallen in het Streekarchief lopen terug. Het Streekarchief maakt momenteel een grote digitaliseringsslag om zoveel mogelijk documentatie digitaal te ontsluiten en om op die manier bezoekers aan te trekken. Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen Het gemeentearchief Gooise Meren ontvangt minder bezoekers dan het Streekarchief Gooi en Vecht, maar de terugloop in bezoekersaantallen gaat minder hard. Zij zijn medeorganisator van Historisch Café Naarden en doen mee aan de Open Monumentendag Naarden. Tussen Vecht en Eem Tussen Vecht en Eem is de organisatie voor de geschiedenis van het Gooi en aangrenzende gebieden. Het aantal bezoekers aan de activiteiten varieert van 350 tot 450 per jaar. Het grootste deel van de bezoekers is afkomstig uit de Gooi en Vechtstreek en ouder dan 65 jaar (55%). De stichting ontvangt vrijwillige donaties van mensen uit verschillende gemeenten in het Gooi. De meeste donateurs komen uit Hilversum (15%), Bussum (12%) en Naarden (12%). 12/35


2.2.2.

Theaters/podia In Hilversum programmeren Theater Gooiland en Podium De Vorstin toneel, kleinkunst, cabaret en musicals. Tot eind 2015 was dit aanbod ook te vinden in Theater Achterom. De bibliotheek Hilversum beschikt over een klein lezingentheater en in het Muziekcentrum van de Omroep (MCO) zijn studio’s geschikt voor voorstellingen. Omdat de talrijke podia in Amsterdam en Utrecht een gevarieerd aanbod van dans en drama bieden, wordt dit niet in Hilversum aangeboden. In de Regio Gooi en Vecht is met Spant! in Bussum, het Planckenierstheater in Naarden, De Boerderij in Huizen, De Speeldoos in Baarn, Wesopa en Zone 1380 in Weesp eveneens een gevarieerd aanbod beschikbaar. Dit aanbod heeft ertoe geleid dat de gemeente Hilversum er voor heeft gekozen niet in een nieuwe theaterfaciliteit te investeren. De bezoekersstromen van de afzonderlijke theaters/podia worden hieronder weergegeven. Indien de instelling aanvullende informatie geleverd heeft, bijvoorbeeld in de vorm van eigen onderzoek of aan de hand van een gesprek, dan worden deze gegevens hier ook gemeld. Spant! Spant! was in 1969 het eerste theater in Bussum en biedt naast muziek-, toneelen operettevoorstellingen ook de mogelijkheid voor het organiseren van evenementen en congressen. Het intieme theater De Boerderij vormt al 35 jaar onderdeel van Spant!. 2012 was voor Spant!8 een piekjaar met 97.000 bezoekers. Na een dip in 2013 is het aantal bezoekers in 2014 en 2015 weer opgeklommen tot rond de 90.000. 60% van de bezoekers komt uit de Regio Gooi en Vecht. De Boerderij De Boerderij programmeert voorstellingen maar kan ook afgehuurd worden door bedrijven en particulieren. De Boerderij, wordt draaiende gehouden door dezelfde organisatie als Spant! in Bussum en zodoende zijn beide instellingen nauw met elkaar verbonden. De bezoekersaantallen zijn in de periode 2011-2015 opgelopen van 6.500 in 2011 tot 8.150 in 2015. De inschatting is dat 95% van de bezoekers uit de omgeving komt.

8

Dit betreft bezoekers van Spant! Bezoekers van De Boerderij worden apart weergegeven.

13/35


Gooiland Theater en Events Het Gooiland Theater is sinds 3,5 jaar een evenementenlocatie; voor 2010 heeft het gebouw enige tijd leeg gestaan. Momenteel wordt het theater voornamelijk gebruikt als evenementenlocatie. Daarmee is het lastig om te bepalen waar de bezoekers vandaan komen; het bedrijf of de onderwijsinstelling dat de locatie huurt, kan uit de omgeving komen, maar de medewerkers niet. Daarnaast vinden er regelmatig kindervoorstellingen plaats. Vanaf 1 oktober 2016 wordt de locatie gehuurd door een theaterproducent om daar voorstellingen te produceren. Omdat de ticketverkoop gaat via Nationale Ticket Service heeft het Gooiland Theater weinig zicht op het aantal bezoekers. Muziek Centrum van de Omroep Het MCO is een multifunctioneel gebouw waar muziek die via radio en televisie te horen is, wordt geproduceerd en waar het muziekarchief van de omroepen ligt opgeslagen. Daarnaast maakt C.V. Globe CKC gebruik van de locatie van het MCO voor het geven van muzieklessen. Voor dit onderzoek heeft het MCO geen gegevens aangeleverd. Podium De Vorstin Podium De Vorstin is het poppodium van Hilversum en is sinds 2009 gevestigd in het gebouw dat ontworpen is door Architecten Cie die ook de Heineken Music Hall hebben ontworpen. In 2013 heeft De Vorstin onderzoek laten uitvoeren onder haar bezoekers door EMC.9 Hierin wordt genoemd dat 2012 een zeer succesvol jaar was voor Podium de Vorstin in Hilversum. Het aantal bezoekers steeg met 10% ten opzichte van 2011 en van de 330 geprogrammeerde evenementen waren er 23 uitverkocht. Het daaropvolgende jaar 2013 zag De Vorstin een daling in bezoekersaantallen, maar in 2014 en 2015 nam het aantal bezoekers weer toe. De Vorstin is in dat jaar ook meer eigen producties gaan programmeren in plaats van deze in te kopen. Circa 80% van de bezoekers van De Vorstin heeft 30-35 minuten nodig om de locatie te bereiken, wat normale reistijden zijn voor het bezoeken van het regulier podiumkunstaanbod. Uit het onderzoek uit 2013 blijkt dat de grootste concentratie bezoekers in de gemeente Hilversum woont.

9

Wijgers, W. en De Ruijter, J. (2013) Bezoekers van De Vorstin: huidig en potentieel publiek voor

populaire muziek in Hilversum en omgeving. 14/35


Daarnaast zien we dat relatief veel bezoekers uit Loosdrecht komen, uit ’sGravenland, Kortenhoef, Ankeveen en uit Laren en Blaricum. Singer Theater Het Singer Theater is onderdeel van het Singer Museum en de voorstellingen worden tussen de schilderijen in het museum gehouden. In januari 2013 stemde de gemeenteraad van Laren in met het voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders om € 3 miljoen bij te dragen aan de vernieuwing van Singer, waaronder een geheel nieuw theater.10 Momenteel is het theater gesloten voor verbouwing, maar er vinden wel sporadisch voorstellingen plaats in de Tuinzaal van het museum. De verbouwing van het theater is een verklaring voor de daling van het aantal bezoekerscijfers in 2015. De bezoekersaantallen van het theater zijn inclusief bezoekers van lezingen, schoolvoorstellingen, openingen, Laren Jazz en Vriendenlezingen. Plankenierstheater Het Plankenierstheater is een theater in Naarden met 95 zitplaatsen en is de thuisbasis van amateurtheatergroep De Plankeniers. Per 1 juli 2016 gaat het theater sluiten en het toneelgezelschap is momenteel op zoek naar nieuwe ruimte. Voor dit onderzoek hebben zij geen gegevens aangeleverd. Theaterpand Weesp Theaterpand Weesp is de thuisbasis van Jeugdtheaterschool Zone 1380, maar is naast een jeugdtheaterschool ook een try-out theater voor cabaret en muziekvoorstellingen. Sinds 2013 is het aantal bezoekers opgelopen van 7.002 naar 11.028. Dit betreft het aantal bezoekers aan de voorstellingen, en niet de leden van de jeugdtheaterschool. Bezoekers zijn voor 64% afkomstig uit de Gooi en Vechtstreek. Theater City of Wesopa Theater City of Wesopa is een middelgrote combinatie van bioscoop en theater in Weesp. Het aantal bezoekers fluctueert rond de 20.000 per jaar, met een negatieve uitschieter in 2011 van 15.470 bezoekers en een positieve uitschieter in 2015 van 21.499 bezoekers. Het overgrote deel van de bezoekers komt uit het Gooi (86%). 2.2.3.

Filmhuizen In dit onderzoek zijn twee filmhuizen uit de regio Gooi en Vechtstreek opgenomen. Filmhuis Bussum heeft recentelijk eigen onderzoek gedaan, waaraan gerefereerd wordt in de beschrijving.

10

Jaarverslag Singer Laren 2013

15/35


Filmhuis Bussum Het filmhuis in Bussum vertoont films en voorstellingen in Bussum. De dagelijkse leiding van het huis is in handen van drie professionele, betaalde krachten; alle overige medewerkers zijn vrijwilligers. In 2015 heeft het filmhuis Bussum een publieksonderzoek uitgevoerd waaraan 890 mensen hebben deelgenomen.11 Uit het onderzoek blijkt dat het filmhuis voornamelijk bezocht wordt door mensen uit Bussum (50%) en Naarden (26%), gevolgd door mensen woonachtig in Huizen (7%), Hilversum (5%), Laren (2%) en Almere (2%). Verder zijn de meeste respondenten uit het onderzoek incidentele bezoekers (1-4 bezoeken per jaar: 37%). 34% is een regelmatige bezoeker (5-11 keer per jaar) en 29% een frequente bezoeker (één keer in de maand of vaker). Filmtheater Hilversum Filmtheater Hilversum is een van de drie bioscopen in Hilversum en wordt gerund door vier professionals, ondersteund door vrijwilligers. Het theater organiseert één keer per jaar een vijfdaags filmfestival. Na een dip in het aantal bezoekers in 2013, is een stijging te zien met een recordaantal bezoekers in 2015 (123.000). 98% van de bezoekers is afkomstig uit de regio. 2.2.4.

Cultuureducatie Via cultuureducatie ontwikkelen leerlingen en deelnemers culturele competenties en talenten. In Hilversum is een aantal organisaties op het domein van cultuureducatie actief. Bibliotheek Hilversum heeft cultuureducatie als kernfunctie, voor andere organisaties als Museum Hilversum, het Filmtheater en het Grafisch Atelier is het een van de producten naast productie en/of presentatie. Indien aanvullende informatie beschikbaar gesteld is door de instelling, wordt dit hieronder vermeld. Gooise Muziekschool De Gooise Muziekschool biedt muziek-, musical-, zang- en danslessen in Bussum. De muziekschool ontvangt ieder jaar 250 nieuwe leerlingen en heeft zodoende een geschat leerlingenbestand van 1.000 leerlingen per jaar. De school biedt ook muzieklessen op locatie aan, maar deze zijn niet meegenomen in de optelling. Het gehele ledenbestand is afkomstig uit het Gooi, onderverdeeld naar: Bussum: 50%, Laren: 20%, Huizen: 10%, Weesp: 10% en overig 10%. 85% van de leerlingen is 11

Filmhuis Bussum Publieksonderzoek.

16/35


onder de 18 jaar, waarbij ongeveer 60% van de kinderen tussen de 4 en 12 jaar is en 25% tussen de 13 en 18 jaar is. CV Globe CKC CV Globe CKC is een centrum voor kunst en cultuur in Hilversum. Vanuit de gemeente wordt CV Globe gezien als een van de belangrijkste aanbieders van cultuuronderwijs, zowel binnen- als buitenschools. Deze organisatie heeft de opdracht van de gemeente om in het primair onderwijs cultuureducatie aan te bieden, met het accent op muziekeducatie. Er zijn jaarlijks ongeveer 700 leerlingen die muzieklessen volgen. Naast individuele muzieklessen (aangeboden door zzp’ers) organiseert CV Globe CKC schoolbezoeken en bezoeken scholen hen. Van de leerlingen, waarvan het overgrote deel onder de 18 jaar is (90%), komt 90% uit Hilversum. Bibliotheek Hilversum Bibliotheek Hilversum vervult naast de bibliotheekfunctie, ook de functie als verbinder met onderwijs, zorgen welzijnsorganisaties, ouderenorganisaties en de Volksuniversiteit. Bibliotheek Hilversum had tussen 2011 en 2015 tussen de 277.122 en 290.676 bezoekers. Dit betreft bezoekers aan de bibliotheek en dus niet de leden. 97% van de bezoekers is afkomstig uit de regio. Bibliotheek Huizen-Laren-Blaricum De bibliotheek Huizen-Laren-Blaricum verzorgt het bibliotheekwerk in de gemeenten Huizen, Laren en Blaricum. De cijfers in tabel 2.1. betreffen het aantal bezoekers aan de bibliotheek en dus niet het aantal leden. Te zien is dat het aantal bezoekers schommelt tussen de 237.000 en 240.000 per jaar. In 2012 was een brand in de bibliotheek waardoor hier geen cijfers over beschikbaar zijn. 2.3

Bezoekerskenmerken Aan de instellingen is ook gevraagd een inschatting te maken van de leeftijdsopbouw van hun bezoekers. De resultaten zijn weergegeven in tabel 2.2. Tabel 2.2

Bezoekers naar leeftijd Jonger dan 18

Tussen 18 30 jaar

Tussen 31 65 jaar

Ouder dan 65 jaar

Geen zicht op

Cultuurhistorie

6%

15%

43%

35%

0%

18%

20%

30%

31%

1%

-

Musea

-

Archieven/Kunstuitleen*

0%

20%

60%

20%

0%

-

Verenigingen

0%

5%

40%

55%

0%

6%

25%

37%

14%

19%

Theater/Podia

17/35


Jonger dan 18

Tussen 18 30 jaar

Tussen 31 65 jaar

Ouder dan 65 jaar

Geen zicht op

8%

10%

40%

42%

0%

Cultuureducatie

73%

12%

9%

6%

0%

TOTAAL

17%

15%

36%

28%

3%

Filmhuizen

*Cijfers betreffen alleen kunstuitleen, geen zicht op leeftijd bezoekers archieven.

18/35


Hoofdstuk 3

Resultaten bezoekersenquête In dit hoofdstuk presenteren we de resultaten van het enquêteonderzoek onder bezoekers van de culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek. Doel van dit onderzoek was om meer inzicht te krijgen in de herkomst, het keuzegedrag en de voorkeuren van bezoekers. Waar komen de bezoekers vandaan? Wat zijn de belangrijkste bezoekredenen? Waarop baseren bezoekers hun keuze? Hoe waarderen en ervaren de bezoekers het bezoek?

3.1

Onderzoeksaanpak Het onderzoek is uitgevoerd in de periode december 2015 tot en met maart 2016, en bestond uit een internetenquête en face-to-face interviews. De face-to-face interviews zijn op zes locaties uitgevoerd:  Instituut voor Beeld en Geluid  Singer Museum  Museum Hilversum  Muiderslot Museum  Vestingmuseum Naarden  De Vorstin Op deze locaties is door een onderzoeker van BMC (gedurende twee dagen) aan bezoekers die het museum, de concertzaal of het theater verlieten gevraagd of ze vijf à tien minuten tijd hadden voor het beantwoorden van een aantal vragen. De internetenquête is uitgevoerd bij elf instellingen. Bij zeven instellingen12 zijn bezoekers uitgenodigd om deelnemen aan het onderzoek via een nieuwsbrief met daarin een link naar de online enquête. Vier instellingen13 hebben bezoekers gevraagd een e-mailadres achter te laten, waarna ze een paar dagen later per e-mail een link ontvingen naar de online enquête.

3.2

Respons In totaal zijn er 746 vragenlijsten ingevuld, waarvan 337 door bezoekers aan een cultuurhistorische instelling (45%), 333 door bezoekers aan één van de theaters, podia of filmhuizen in de Gooi en Vechtstreek (45%) en 76 door bibliotheekbezoekers (10%). Het aantal ingevulde vragenlijsten is hoger dan het verwachte aantal (700). Dit vergroot uiteraard de betrouwbaarheid van dit rapport.

12

Gooische Muziekschool, Gemeentearchief Gooise Meren en Huizen, Bibliotheek Hilversum, Museum Hofland,

Theatercity of Wesopa, Filmtheater Hilversum en Spant! (incl. De Boerderij). 13

Bibliotheek Huizen-Laren-Blaricum, Kasteel-Museum Sypesteyn, Vestingmuseum Naarden en Comenius

Museum. 19/35


Tabel 3.1

Aantal respondenten naar type instelling Absoluut

%

Cultuurhistorie

337

45,1%

w.v. Musea

332

44,5%

w.v. Archieven

4

0,5%

w.v. Verenigingen

1

0,1%

Theater/Podia

214

28,7%

Filmhuizen

119

16,0%

76

10,2%

746

100%

Bibliotheken Totaal 3.3

Kenmerken bezoekers In tabel 3.2 is de verdeling van de respons naar geslacht en leeftijd weergegeven en vergeleken met die van de totale Nederlandse bevolking. Te zien is dat vrouwen en ouderen duidelijk oververtegenwoordigd zijn in de respons: 79% is 45 jaar of ouder jaar tegen 46% voor Nederland als geheel, waarbij rekening dient te worden gehouden met het feit dat alleen personen van 15 jaar en ouder zijn benaderd om mee te doen aan de enquête. Vooral de filmhuizen trekken een ouder publiek. Dit komt overeen met de bezoekersgegevens van de instellingen zelf (zie tabel 2.2). Ook hier zagen we dat de filmhuizen over het algemeen oudere bezoekers trekt. De theaters en podia lijken met name in trek bij mensen van middelbare leeftijd, terwijl de musea bezoekers uit alle leeftijdscategorieën trekken. Tabel 3.2

Bezoekers naar geslacht en leeftijd Musea

Archieven/ verenigingen

Theaters/ podia

Filmhuizen

Bibliotheken

TOTAAL

TOTAAL Nederland

Man

38%

-

39%

30%

22%

36%

50%

Vrouw

62%

-

61%

70%

78%

64%

50%

7%

-

5%

1%

2%

5%

33%

27 t/m 44 jaar

22%

-

13%

7%

9%

16%

21%

45 t/m 64 jaar

40%

-

55%

51%

57%

48%

28%

65 jaar of ouder

30%

-

27%

41%

32%

31%

18%

Geslacht

Leeftijd 27 jaar of jonger

20/35


De meeste bezoekers aan culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek bezoeken de instelling met hun partner of met vrienden en familieleden. Een op de tien bezoekers komt alleen en 19% komt met kinderen. Filmhuizen, theaters en podia worden het vaakst alleen met partner of vrienden/familieleden bezocht. Met kinderen bezoeken mensen het vaakst een museum (27%), en wanneer mensen alleen een instelling bezoeken gaan zij het vaakst naar de bibliotheek (25%). Tabel 3.3

Samenstelling gezelschap Musea


Theaters/ Podia

Filmhuizen

Bibliotheken

TOTAAL

8%

-

8%

6%

25%

10%

Alleen met kinderen

11%

-

3%

1%

8%

7%

Met partner

31%

-

43%

34%

26%

34%

Met partner met kinderen

13%

-

5%

4%

4%

8%

Met vrienden/familieleden

31%

-

36%

46%

26%

34%

Met vrienden/familieleden en kinderen

3%

-

4%

6%

4%

4%

Overig

3%

-

1%

3%

8%

3%

Alleen

3.4

Herkomst bezoekers In de volgende figuur is de herkomst van de bezoekers aan de instellingen weergegeven. Te zien is dat circa 60% van de bezoekers afkomstig is uit de Gooi en Vechtstreek, waarvan twee derde uit de gemeente waar de instelling is gevestigd. 11% is afkomstig uit een woonplaats elders in Noord Holland en 30% komt uit overig Nederland of het buitenland. De bibliotheken trekken vooral lokale bezoekers: 95% van de bezoekers is afkomstig uit de eigen ‘gemeente’. De theaters, podia en filmhuizen trekken naast lokale bezoekers ook veel bezoekers die elders in de regio Gooi en Vechtstreek woonachtig zijn. Het aantal bezoekers van buiten de regio is daarentegen beperkt. Tussen de verschillende theaters, podia en filmhuizen zijn wel verschillen. City of Wesopa in Weesp, het Gooiland theater, De Boerderij en Filmhuis Bussum lijken vooral een lokale functie te hebben: de meeste bezoekers komen uit de ‘eigen’ gemeente. De overige theaters, poppodia en filmhuizen vervullen naast een lokale functie ook een belangrijke regionale functie. In Spant! bijvoorbeeld komt 19% uit Bussum, 58% uit de rest van de regio Gooi en Vechtstreek en 23% van buiten de regio. Bij het Singer Theater is dat respectievelijk 20%, 60% en 20%. De musea laten een ander beeld zien. Het grootste gedeelte van de bezoekers komt niet uit de regio (50%). Dit wordt met name veroorzaakt door het Nederlands 21/35


Instituut voor Beeld en Geluid waar 74% van de bezoekers uit overige delen van Nederland komt. Slechts 9% van de bezoekers aan Beeld en Geluid komt uit de Gooi en Vechtstreek. Ook het Singer Museum, het Muiderslot en Vestingmuseum Naarden ontvangen relatief veel bezoekers van buiten de regio. De overige musea (zoals het Museum Hilversum, Comenius Museum, Huizer Museum) trekken vooral bezoekers uit de eigen regio. In Museum Hilversum is 58% van de bezoekers afkomstig uit de regio Gooi en Vechtstreek. Figuur 3.1

Herkomst bezoekers

Musea

Theater/podium

Filmhuizen

Bibliotheken

TOTAAL

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Vestigingsgemeente

Gooi en Vechtstreek

Overig Nederland

Buitenland

70%

80%

90% 100%

Overig Noord Holland

De meeste bezoekers die buiten de Gooi en Vechtstreek wonen zijn afkomstig uit Amsterdam (4%), gevolgd door Utrecht (3%) en Almere (2%), Baarn (1%) en Stichtse Vecht (1%).

22/35


Figuur 3.2

Woonplaats bezoekers musea, theaters/poppodia, filmhuizen, bibliotheken en overige culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek

Uit onderstaande tabel blijkt dat de bezoekers (op de dag van het onderzoek) gemiddeld 26,5 kilometer hebben afgelegd om de culturele instelling te bezoeken. Museumbezoekers (en dan met name de bezoekers van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, het Singer Museum, het Vestigingsmuseum Naarden, en het Muiderslot) hebben de langste afstanden afgelegd: gemiddeld 50,5 kilometer. Het bereik van de theaters/podia is duidelijker lager: 83% woont binnen een straal van 15 kilometer van het theater/podium en de gemiddelde afstand bedraagt 9,2 kilometer. Dit komt overeen met de resultaten van eerder onderzoek waaruit eveneens naar voren komt dat de reisbereidheid van theaterpubliek beperkt is. 23/35


Langeveld14 bijvoorbeeld concludeert dat 75% van het publiek binnen een straal van 17 kilometer van het theater/podium woont. Alleen voor specifiek theateraanbod zijn bezoekers bereid ver te reizen, maar zelfs dan is de reisbereidheid relatief beperkt. Voor het Concertgebouw in Amsterdam reist 75% van het publiek maximaal 46 kilometer.

Tabel 3.4

Gemiddelde afstand en reistijd bezoekers Gemiddeld afstand in kilometers

Gemiddelde tijd in minuten

% woonachting binnen 15 kilometer

Musea

50,5

46,3

27%

- Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

69,0

63,2

11%

- Singer Museum

59,4

52,2

24%

- Vestigingsmuseum Naarden

45,5

45,6

25%

- Muiderslot Museum

45,4

39,1

11%

- Kasteel Sypesteyn

39,3

43,7

23%

- Museum Hilversum

26,8

29,2

61%

- Overige Musea

13,9

15,5

71%

-

-

-

9,2

12,1

83%

- De Vorstin

15,5

17,9

63%

- Spant

10,2

13,3

84%

- De Boerderij

10,0

13,3

90%

- Theater City Wesopa

4,1

7,2

92%

- Overige theaters/podia

6,0

9,0

89%

Filmhuizen

7,2

10,4

90%

2,7 26,5

5,3

100%

26,3

61%

Archieven/verenigingen Podia

Bibliotheken TOTAAL

Aan de bezoekers die buiten de Gooi en Vechtstreek wonen is gevraagd hoe lang zij in de Gooi en Vechtstreek verblijven. Uit de antwoorden blijkt dat de meeste bezoekers dagjesmensen zijn: 85% blijft één dag of korter, 7% blijft 2 tot 3 dagen en 8% blijft langer dan 3 dagen. 3.5

Combinatiebezoek Uit de volgende tabel blijkt dat het bezoek aan een culturele instelling in de meeste gevallen op zichzelf staat, dat wil zeggen dat bezoekers het bezoek niet combineren met een andere activiteit. Bezoekers aan een museum combineren hun bezoek het 14

C. Langeveld, Publiek reist beperkt naar podiumkunsten (2011)

24/35


vaakst met een andere activiteit, waarbij een bezoek aan een café of restaurant het meest populair is (14%), gevolgd door een buitenactiviteit zoals fietsen en wandelen (10%). Opvallend is dat een bezoek aan een museum, theater of filmhuis beperkt wordt gecombineerd met een bezoek aan een andere culturele activiteit. Tabel 3.5

Combineert u uw bezoek met een andere activiteit? Musea


Theaters/ Podia

Filmhuizen

TOTAAL

Nee, bezoek staat op zichzelf Ja, in combinatie met een bezoek aan een eet- of drinkgelegenheid Ja, in combinatie met een buitenactiviteit, zoals fietsen of wandelen Ja, in combinatie met bezoek vrienden/familie Ja, in combinatie met winkelen Ja, in combinatie met een andere culturele activiteit, zoals bezoek aan theater of museum Ja, anders

57%

-

81%

66%

66%

14%

-

15%

20%

15%

10%

-

1%

2%

6%

6%

-

0%

3%

4%

5%

-

1%

5%

4%

1%

-

1%

0%

1%

7%

-

1%

4%

5%

Bezoekers van verder weg combineren hun bezoek aan de Gooi en Vechtstreek vaker met een andere activiteit. 44% van de bezoekers woonachtig buiten de regio combineert het bezoek, waarbij vooral de combinatie met winkelen, een buitenactiviteit en een bezoek aan familieleden populair is. Tabel 3.6

Combinatiebezoek naar herkomst Overig Noord Holland

Overig Nederland

Buitenland

TOTAAL

3.6

Gooi en Vechtstreek

Combinatiebezoek

26%

38%

44%

42%

34%

Bezoekmotief In de volgende tabel zijn de belangrijkste bezoekredenen weergegeven. Het vaakst wordt genoemd: het bekijken van een tentoonstelling in het museum (30%), bezoek aan een film (20%) en bezoek aan een muziekvoorstelling (14%). Het ligt voor de hand dat deze antwoorden het vaakst geantwoord zijn, omdat het grootste deel van

25/35


de respondenten een museum, een filmhuis of een poppodium/theater bezocht heeft. Tabel 3.7

Wat is de belangrijkste reden voor uw bezoek? Absoluut

%

Bekijken van tentoonstelling in het museum

224

30%

Bezoek aan film

146

20%

Bezoek aan muziekvoorstelling

102

14%

Boeken lenen of terugbrengen

51

7%

Bezoek aan cabaretvoorstelling

37

5%

Bezoeken van een cultureel evenement in het museum

25

3%

Bezoek aan toneelvoorstelling

13

2%

Bezoeken van een cultureel evenement

10

1%

Bezoeken van een culturele avond, bijvoorbeeld een lezing

10

1%

Bekijken van historisch erfgoed in buitenplaats of fort

10

1%

Gebruikmaken van faciliteiten, zoals computer of leestafel

8

1%

Gebruikmaken van faciliteiten, zoals restaurant of museumcafé

5

1%

Bekijken van archiefstukken in het archief

5

1%

Bezoek aan musical

4

1%

90

13%

Anders, namelijk 3.7

Bezoekfrequentie Voor ongeveer een kwart van de bezoekers (28%) is het de eerste keer dat ze het museum, (film)theater of bibliotheek hebben bezocht. 15% bezocht de instelling voor de tweede, derde of vierde keer en 58% heeft de instelling meer dan vier keer bezocht. De filmhuizen hebben de meeste vaste bezoekers; 82% heeft het filmhuis zelfs meer dan 10 keer bezocht, gevolgd door bibliotheken waar 76% de bibliotheek meer dan 10 keer heeft bezocht. Nieuwe bezoekers komen vooral voor in de musea. Tabel 3.8

Heeft u deze culturele instelling eerder bezocht? Archieven/ vereniginge n Musea

Theaters/ Podia

Filmhuizen

Bibliotheke n

TOTAAL

Nee

43%

-

21%

3%

3%

28%

Ja, 1 keer

10%

-

1%

0%

0%

5%

Ja, 2-3 keer

15%

-

10%

3%

3%

10%

Ja, 4-10 keer

18%

-

21%

12%

18%

18%

26/35


Archieven/ vereniginge n Musea

Theaters/ Podia

Filmhuizen

Bibliotheke n

TOTAAL

Ja, meer dan 10 keer

-

48%

82%

76%

40%

14%

Aan de bezoekers is gevraagd of ze naast het museum, (film)theater of bibliotheek (in de afgelopen 12 maanden) ook nog andere culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek hebben bezocht. Hierop is door twee derde van de respondenten met ‘ja’ geantwoord. Het meest genoemd is het Singer Museum in Laren (217 keer), gevolgd door het Filmhuis Hilversum (190 keer), Spant! in Bussum (131 keer) en het Nederlandse Instituut voor Beeld en Geluid (105 keer). Het minst genoemd zijn de cultuurhistorische verenigingen en de bibliotheken in Loosdrecht, Muiden, Kortenhoef, Nederhorst den Berg en Blaricum. Gemiddeld zijn de bezoekers in het afgelopen jaar (inclusief het laatste bezoek) vier keer naar een culturele instelling in de Gooi en Vechtstreek geweest. Bezoekers uit Hilversum zijn het vaakst naar een culturele instelling geweest en blijven hiervoor ook het vaakst in hun eigen gemeente. In Hilversum is dan ook het meeste cultuuraanbod. Ook bezoekers uit Weesp en Laren bezoeken regelmatig een culturele instelling in hun eigen gemeente. Bezoekers uit de Wijdemeren, Blaricum, Muiden en Naarden gaan het vaakst hun eigen gemeente uit om een tentoonstelling, voorstelling, concert of bibliotheek te bezoeken. In onderstaande tabel is het cultuurbezoek in de eigen gemeente naar type instelling weergeven. Tabel 3.9

Bezoek culturele instellingen in de eigen gemeente als percentage van het totale aantal culturele bezoeken in de Gooi en Vechtstreek Aantal respondenten

TOTAAL


Musea

Theaters/ Podia

Filmhuizen

Bibliotheken

46

44%

-

n.v.t.

56%

78%

80%

152

73%

-

63%

70%

94%

91%

Huizen

78

42%

-

25%

32%

n.v.t.

86%

Laren

18

52%

-

76%

43%

n.v.t.

62%

Weesp

70

66%

-

19%

84%

n.v.t.

97%

Wijdemeren

27

12%

-

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

33%

Overig (Blaricum, Muiden, Naarden)

36

8%

-

19%

n.v.t.

n.v.t.

11%

Bussum Hilversum

Een kwart van de bezoekers heeft in het afgelopen jaar een bezoek gebracht aan een cultureel evenement in de Gooi en Vechtstreek. 27/35


Figuur 3.3

Heeft u in de afgelopen 12 maanden culturele evenementen in Gooi en Vechtstreek bezocht?

Ja; 24,8

Nee; 75,2

3.8

Informatiebronnen Welke bronnen hebben de bezoekers gebruikt voorafgaand aan het bezoek om informatie in te winnen over bijvoorbeeld de prijzen en openingstijden? Figuur 3.4 laat zien dat de website van de culturele instelling de belangrijkste informatiebron is, gevolgd door een brochure, flyer of programmaboekje en vrienden/familie. Slechts een gering deel van de bezoekers heeft informatie ingewonnen via de telefoon of website van de gemeente. Figuur 3.4

Welke informatiebronnen heeft u gebruikt voorafgaand aan het bezoek?

Website culturele instelling

45%

Brochure, flyer of programmaboekje

17%

Vrienden/familie

12%

Telefonisch contact met instelling

1%

Website gemeente

1%

19%

Anders Geen

6%

0% 28/35

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%


6% heeft aangegeven geen informatiebronnen te hebben gebruikt. Zij kwamen bijvoorbeeld voorbij gereden of gelopen en zijn toen de instelling gaan bezoeken of kenden de culturele instellingen via een eerder bezoek. Tussen de onderscheiden bezoekersgroepen zijn geen bijzonder grote verschillen waar te nemen. Wel blijken nieuwe bezoekers vaker dan herhaalde bezoekers informatie in te winnen via vrienden/familie of andere bronnen zoals sociale media, de krant of VVV. 3.9

Waardering bezoek Het overgrote deel (in totaal 81,3%) van de bezoekers is tevreden tot zeer tevreden over het bezoek aan de instelling. Bezoekers aan het filmhuis zijn het vaakst zeer tevreden (75%), gevolgd door bezoekers aan theater/poppodium en bibliotheken (beide 47%). Er blijkt geen verschil in tevredenheid te bestaan tussen bezoekers uit de Gooi en Vechtstreek en bezoekers van buiten de regio. Figuur 3.5

Waardering bezoek

Totaal

Musea

Theater/podium

Filmhuizen

Bibliotheken

0%

10%

20%

30%

Heel tevreden

29/35

40%

Tevreden

50% Neutraal

60%

70%

Ontevreden

80%

90% 100%

Heel ontevreden


3.10

Bereidheid tot reizen Aan de respondenten is gevraagd hoe ver zij bereid zijn te reizen voor een tentoonstelling, voorstelling, concert of bibliotheekbezoek. Bibliotheekbezoekers zijn het minst bereid om lange afstanden af te leggen: 83,6% wil maximaal 0-5 kilometer reizen voor een bezoek aan een bibliotheek. Bezoekers aan een museum zijn bereid de langste afstand af te leggen: 47% is bereid langer dan 50 kilometer te reizen. Dit is in lijn met bovengenoemde bevinding dat bibliotheken lokale instellingen zijn en musea veelal bovenregionaal. Tabel 3.10

Musea


Theaters/ Podia

Filmhuizen

Bibliotheken

TOTAAL

3.11

Hoeveel kilometer zou u maximaal bereid zijn om deze culturele instelling te bezoeken?

0-5 kilometer

2%

-

31%

38%

84%

24%

5-10 kilometer

7%

-

24%

34%

15%

17%

10-20 kilometer

16%

-

24%

24%

1%

18%

20-50 kilometer

29%

-

12%

4%

0%

17%

Meer dan 50 kilometer

46%

-

9%

0%

0%

23%

Bereidheid om een andere locatie te bezoeken Tot slot is aan de bezoekers gevraagd of men de tentoonstelling, voorstelling, of het concert ook zou bezoeken als deze op een andere (dan de bezochte) locatie zou plaatsvinden. Hierop is door 58% met ‘ja’ geantwoord. Bezoekers van theaters en podia zijn het meest bereid uit te wijken. Van hen geeft 74% aan de voorstelling of het concert ook best op een andere locatie te willen bezoeken, waarbij het voor ongeveer een kwart niet uitmaakt waar deze voorstelling plaatsvindt. ‘Het gaat mij om de voorstelling/het concert en niet om de locatie’ is een veel gehoorde opmerking. De overige theaterbezoekers noemen een beperkter aantal alternatieven. Het Singer Theater in Laren is het meest genoemde alternatief. Vooral bezoekers van het Spant in Bussum, Theater City of Wesopa en de Boerderij in Huizen noemen deze locatie. Op de tweede plaats volgt het Filmtheater Hilversum (vooral genoemd door bezoekers van het Filmhuis Bussum en het Gooiland Theater), het Spant en het Gooiland theater (populair bij bezoekers van de Vorstin en het Filmtheater Hilversum). Een aantal opmerkingen ter illustratie:  ‘Het gaat mij om de voorstelling en niet in de eerste plaats om het theater.’  ‘Als ik graag een voorstelling wil zien, maakt de afstand niet veel uit, wel de sfeer van een theater.’

30/35




‘Deze locaties zijn ook prima. Allemaal goed bereikbaar. Alleen parkeren in Hilversum is erg duur.’ ‘Ik werk in Hilversum en deze locaties (de Vorstin en Filmtheater) zijn vlakbij het station.’ ‘Het Spant in Bussum is een mooi theater; hoewel, als het een kleine voorstelling is, weer liever in bijvoorbeeld de Boerderij in Huizen.’ ‘Filmtheater en de Vorstin vind ik perfecte locaties, zowel qua ligging als het gebouw. Mooi, licht, kleurrijk, design, modern, verwelkomend.’ ‘Het Singer Theater is dichterbij dan Hilversum. Alleen nu met de verbouwing van het Singer niet mogelijk. Dus zou ik nu voor het Gooiland theater kiezen.’ ‘Ik vind het parkeren in Hilversum met name 's avonds eng en kostbaar. De parkeergarage, waarvan dan verschillende uitgangen zijn gesloten, is heel vervelend als vrouw zijnde.’

    

Museumbezoekers zijn het minst bereid uit te wijken naar een andere locatie. Dit heeft deels te maken met het bezoekmotief van deze groep. Museumbezoekers komen veelal van ver en speciaal voor het museum naar de Gooi en Vechtstreek. Voor zover museumbezoekers een alternatief noemen, blijft dit veelal beperkt tot een of twee andere musea. Tabel 3.11

Musea


Theaters/Podia

Filmhuizen

Bibliotheken

TOTAAL

3.12

Stel dat de tentoonstelling/voorstelling/concert die bezocht op een andere locatie in de Gooi en Vechtstreek zou plaatsvinden zou u deze dan bezoeken?

Nee

58%

-

26%

33%

36%

42%

Ja, 1-2 voorkeuren

27%

-

44%

46%

49%

37%

Ja, 3-4 voorkeuren

4%

-

14%

14%

13%

10%

Ja, meer dan 5 voorkeuren

2%

-

5%

6%

3%

4%

Ja, geen voorkeur

9%

-

11%

1%

0%

8%

Bijeenkomst met culturele instellingen De resultaten uit het onderzoek zijn tijdens een inspiratiebijeenkomst besproken met de verschillende culturele instellingen uit de regio. Alle aanwezigen waren het erover eens dat samenwerking tussen de instellingen voor de hand ligt. Wel bestaat er soms huiver over samenwerking, omdat instellingen eigen autonomie willen behouden. Met betrekking tot samenwerking werden bij de verschillende type instellingen de volgende zaken genoemd: 31/35








32/35

Podia: uit het bezoekersonderzoek blijkt dat bezoekers naar de podia komen vanwege de programmering en dat zij zodoende bereid zijn langere afstanden af te leggen. Aanwezigen beseffen dat de podia in de regio op het vlak van samenwerking nog slagen kunnen maken, bijvoorbeeld als het gaat om afstemming van de programmering en het gezamenlijk runnen van de backoffice (bijvoorbeeld een gezamenlijke administratie of gezamenlijke afdeling personeelszaken). Bibliotheken: de bibliotheken in de regio werken al jaren samen en dat gaat heel goed. Instellingen voor cultuureducatie en bibliotheken zouden elkaar nog beter kunnen opzoeken en programma’s initiëren die aanvullend zijn op de bibliotheekfunctie. Cultuurhistorie en musea: cultuurhistorie en musea zijn twee nauwverwante terreinen en de samenwerking zou hier verder onderzocht kunnen worden. Met name de verbinding tussen kleine regionale musea en grotere musea kan versterkt worden.


Hoofdstuk 4

Conclusies In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de bezoekers van het (regionale) culturele aanbod in de Gooi en Vechtstreek. Doel van het onderzoek was om meer inzicht te krijgen in de bezoekersaantallen, -kenmerken en -voorkeuren: hoeveel bezoekers komen er, wie zijn deze bezoekers, waar komen zij voor, waarop baseren ze hun keuze en wat vinden ze van het culturele aanbod in de Gooi en Vechtstreek? Onderzoeksaanpak Deze vragen zijn beantwoord met behulp van een documentenanalyse en een analyse van de bezoekersgegevens van de 31 culturele instellingen die aan het onderzoek hebben deelgenomen. Met een groot deel van deze instellingen is ook een telefonisch gesprek gevoerd over de ontwikkelingen van de bezoekersaantallen. Daarnaast is een enquêteonderzoek uitgevoerd. Het enquêteonderzoek bestond uit een internetenquête en face-to-face interviews. De face-to-face interviews zijn op zes locaties uitgevoerd: Instituut voor Beeld en Geluid, Singer Museum, Museum Hilversum, Muiderslot Museum, Vestingmuseum Naarden en De Vorstin. De internetenquête is uitgevoerd bij elf instellingen. Bij zeven instellingen zijn bezoekers uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek via een nieuwsbrief met daarin een link naar de online enquête. Vier instellingen hebben bezoekers gevraagd een e-mailadres achter te laten, waarna ze een paar dagen later per e-mail een link ontvingen naar de online enquête. Respons In totaal zijn er 746 vragenlijsten ingevuld, waarvan 337 door bezoekers aan een cultuurhistorische instelling (45%), 333 door bezoekers aan één van de theaters, podia of filmhuizen in de Gooi en Vechtstreek (45%) en 76 door bibliotheekbezoekers (10%). Bevindingen Hieronder worden de belangrijkste bevindingen gepresenteerd. Bezoekersaantallen  Gemiddeld worden de culturele instellingen in de Gooi en Vechtstreek jaarlijks door ongeveer 1,4 miljoen mensen bezocht. Dit komt overeen met circa 26.000 bezoekers per week.  De grootste publiekstrekker is het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid met gemiddeld 234.000 bezoekers per jaar over de periode 2011-2015, gevolgd door het Muiderslot Museum (133.000), het Singer Museum (128.000) en het Filmtheater Hilversum (111.000). 33/35






De minste bezoekers trekken het Museum Hofland (5.000), het streekarchief Gooi en Vecht (2.500) en het gemeentearchief Gooise Meren-Huizen (1.300) en de Gooise Muziekschool (1.000) . In de onderstaande figuur is het aantal bezoekers per gemeente weergegeven (exclusief bibliotheken).

Profiel van de bezoeker  Veruit de meeste bezoekers (60%) zijn afkomstig uit de Gooi en Vechtstreek. Bezoekers van buiten de regio komen grotendeels uit de omringende plaatsen zoals Amsterdam, Utrecht, Almere, Baarn, Soest, Eemnes, en Stichtse Vecht. Ongeveer één op de vijf bezoekers komt van verder weg, dat wil zeggen van buiten de provincies Noord Holland, Utrecht en Flevoland of uit het buitenland.  Tussen de culturele instellingen zijn wel verschillen. Bibliotheken trekken vooral lokale bezoekers: 95% van de bezoekers is afkomstig uit de ‘eigen’ gemeente. De theaters, poppodia en filmhuizen trekken naast lokale bezoekers ook veel bezoekers die elders in de Regio Gooi en Vechtstreek of omliggende gemeenten woonachtig zijn. Het aantal bezoekers uit de overige delen van Nederland is beperkt.

34/35






Bij de musea is het grootste gedeelte van de bezoekers afkomstig van buiten de regio (50%). Dit wordt met name veroorzaakt door het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid waar 74% van de bezoekers uit overige delen van Nederland komt. Dit geeft aan dat Beeld en Geluid vooral een bovenregionale of zelfs nationale functie vervult. Ook het Singer Museum, het Muiderslot en Vestingmuseum Naarden ontvangen relatief veel bezoekers van buiten de regio. De meeste bezoekers zijn ouder dan 45 jaar en bezoeken de culturele instelling veelal in gezelschap van een partner en/of een of meerdere vriend(inn)en. Vooral de filmhuizen trekken een relatief ‘oud’ publiek. De podia lijken met name in trek bij mensen van middelbare leeftijd, terwijl de musea bezoekers uit alle leeftijdscategorieën trekken.

Bezoekkenmerken  72% van de bezoekers heeft de culturele instelling al eens eerder bezocht. De filmhuizen hebben de meeste vaste bezoekers. Nieuwe bezoekers komen vooral voor in de musea.  Gemiddeld zijn de bezoekers in het afgelopen jaar (inclusief het laatste bezoek) vier keer naar een culturele instelling in de Gooi en Vechtstreek geweest.  Bezoekers uit Hilversum blijven het vaakst in hun eigen gemeente om een voorstelling of instelling te bezoeken, terwijl bezoekers uit de Wijdemeren, Blaricum, Muiden en Naarden bijna altijd hun eigen gemeente verlaten voor een bezoek hieraan.  Het bezoek aan de voorstelling of instelling is voor de meeste respondenten een doel op zich. Slechts een klein deel (33%) combineert het bezoek met een andere activiteit.  Bezoekers van verder weg combineren hun bezoek aan de Gooi en Vechtstreek vaker met een andere activiteit, waarbij vooral de combinatie met winkelen, een buitenactiviteit en een bezoek aan familieleden populair is. Bezoekersstromen  Bibliotheekbezoekers zijn het minst bereid om lange afstanden af te leggen. Bezoekers aan een museum zijn bereid de langste afstand af te leggen.  Voor een theatervoorstelling, film of concert zijn de meeste bezoekers bereid maximaal 20 kilometer te reizen.  Driekwart van de podia- en filmhuisbezoekers geeft aan de voorstelling of het concert ook best op een andere locatie te willen bezoeken, waarbij het voor ongeveer een kwart niet uitmaakt waar deze voorstelling plaatsvindt. De overige theaterbezoekers noemen een beperkter aantal alternatieven. Het Singer Theater in Laren is het meest genoemde alternatief. Vooral bezoekers van het Spant in Bussum, Theater City of Wesopa en de Boerderij in Huizen noemen deze locatie. Op de tweede plaats volgt het Filmtheater Hilversum (vooral genoemd door bezoekers van het Filmhuis Bussum en het Gooiland Theater), 35/35




36/35

Spant! en het Gooiland theater (populair bij bezoekers van de Vorstin en het Filmtheater Hilversum). Museumbezoekers zijn het minst bereid uit te wijken naar een andere locatie. Dit heeft deels te maken met het bezoekmotief van deze groep. Museumbezoekers komen veelal van ver en speciaal voor het museum naar de Gooi en Vechtstreek. Voor zover museumbezoekers een alternatief noemen, blijft dit veelal beperkt tot een of twee andere musea.

TELEFOON

070 - 310 3800 E-MAIL

[email protected] WEBSITE

www.bmconderzoek.nl

Bezoekersstromen Culturele instellingen Gooi en Vechtstreek

Recommend Documents