NIEUWSBRIEF COMENIUS. Woord vooraf. In dit nummer. Woord vooraf

N IEUWSBRIEF C OMENIUS

Maart 2013 Jaargang 7 nr. 1

Comenius Vereniging voor Neerlandistiek in Centraal-Europa http://comenius.ned.univie.ac.at

In dit nummer

Woord vooraf Met grote genoegzaamheid kan ik meedelen dat, voor zover ik heb kunnen nagaan, dit de lijvigste comeniusnieuwsbrief is ooit! Het is immers eigen aan nieuwsbrieven dat het volume ervan een weerspiegeling is van de activiteitsgraad, vandaar mijn genoegzaamheid! Net zoals alle andere nieuwsbrieven is ook deze uitgave een synthese van al wat ik van jullie, taalidealisten, heb ontvangen. Mijn eigen bijdrage is hierbij bescheiden: ontvangen, herschikken in een uniforme lay-out, herlezen, hier en daar een typfout rechtzetten en een aantal bindteksten schrijven. Oude vakgroepen zijn uitgegroeid tot stevige gevestigde waarden, nieuwe vakgroepen geven blijk van een eigentijdse dynamiek die het perspectief biedt om op niet al te lange termijn eveneens opgenomen te worden in die groep van gevestigde waarden. Naar alle steunverlenende organisaties zoals de NTU, de IVN, ambassades e.v.a. beklemtoont Comenius als overkoepelende belangenorganisatie van alle vakgroepen neerlandistiek in Centraal-Europa dit dubbele signaal: (1) alle vormen van steun die wij van jullie hebben mogen ontvangen rendeert en (2) het is belangrijk dat die steun - ad minimum onverminderd, ad libitum zelfs vermeerderd – voortgezet wordt! Voor deze bijdrage werd een oproep gedaan aan studenten uit de regio om een kort verslag op te

Woord vooraf Jaarverslag 2012 van vakgroepen uit de regio 1. Bratislava (Slowakije) 2. Boedapest (Hongarije) 3. Wrocław (Polen) 4. Belgrado (Servië) 5. Zagreb (Kroatië) 6. Debrecen (Hongarije) 7. Lublin (Polen) Zomercursus Boedapest 2012 Verslag ALV Antwerpen 28 augustus 2012 Nieuws/geplande activiteiten  Vacature nieuwe lector Nederlands Debrecen  CODL  Regionaal Colloquium Poznań 9–12 mei 2013  Zomercursus Belgrado juli 2013  DO-Ha budapest: 2014 Studenten Neerlandistiek uit Centraal-Europa  Anna Maria Kolodziejczyk, 5de jaar Lublin  Kamila Tomaka, 5de jaar Lublin  Mgr Andrea pírová, afgestudeerd in Bratislava  Daniel Jan Rieger, 3de jaar Boedapest  Nikola Gabrielova, 5de jaar Bratislava  Kasia Golańska, 5de jaar Lublin  Dominika Božeková, 3de jaar, Bratislava  Simona Romhányiová, 3de jaar Bratislava  Josipa Dvoraček, 4de jaar Zagreb  Daniel Njokoš, 4de jaarZagreb Oproep  Algemene ledenvergadering Poznań mei 2013  Scriptiewedstrijd  Comparatieve neerlandistiek  ANV scriptiewedstrijd Colofon

sturen met getuigenissen over ‘student neerlandistiek zijn in Centraal-Europa’ met focus op de vraag ‘wat maakt volgens jou de studierichting neerlandistiek “anders” dan andere taalrichtingen aan je universiteit?’. Een tiental studenten van verschillende universiteiten heeft hierop enthousiast gereageerd. Door deze studentengetuigenissen wordt het eenzijdige perspectief van hoe docenten aankijken naar wat in de wereld van de neerlandistiek extra muros gebeurt doorbroken. Wat mij vooral verheugt is het feit dat alle studenten over het unieke karakter van Nederlandse 1 studies aan diverse universiteiten in Centraal-Europa getuigen.

Jaarverslag 2012 van diverse vakwerkgroepen uit de regio 1. Comenius Universiteit te Bratislava (Benjamin Bossaert) Aan de afdeling neerlandistiek van de Comenius-universiteit te Bratislava zijn voor het jaar 20122013 opnieuw eerstejaars kunnen starten, met een totaal van 14; 7 van hen startten in de joint bachelor Dutch in Central-European context, de andere helft begon een hoofdvakstudie vertalen en tolken Nederlands en Duits. Daarnaast hebben we ook nog 13 derdejaars (waaronder 2 DCCstudenten) en 13 vijfdejaars, wat het totaal dus 40 studenten rond maakt. De samenstelling van de vakgroep is niet gewijzigd; we blijven werken met professor Jana Rakšányiová, dr. Marketa Štefková, mgr. Lucia Brezániová en Benjamin Bossaert als moedertaalspreker, het derde jaar in deze samenstelling.  Activiteiten Vertaalactiviteiten hebben in 2012 vooral plaatsgevonden met de studenten en Jana Rakšányiová voor de bundel Flámske pralinky/Vlaamse pralines, de naam door de studenten gekozen met culturele essays die Vlaanderen in zijn relatie met Brussel, Nederland, het Nederlands en de wereld behandelen, een selectie artikelen uit het tijdschrift Ons Erfdeel. Daarnaast hielden we onder initiatief van Paul van den Heuvel en Benjamin Bossaert een poëzieworkshop met vier gedichten van Anton Korteweg in vertaling, een mooie ervaring die zeker in de toekomst nog een vervolg zal kennen. Uiteraard een pluim voor onze vier deelnemers en voor de organisatie van het literair vertaalatelier Brno in mei rond het boek Iep van Joke Van Leeuwen. Dit jaar hadden we in oktober een stagiaire te gast, Samantha Van Wijnen uit Nederland, die ons kon assisteren bij de lessen taalverwerving.  Onge/bekende verleiding: Vlaamse literatuur en literair vertalen in Centraal Europa Dit was de naam van onze themabijeenkomst op het IVN-congres in Antwerpen. In deze themabijeenkomst kwamen enerzijds de traditie en receptie aan bod met prof.dr. Wilken Engelbrecht die sprak over Tsjechische vertalingen van Nederlandstalige literatuur, daarna Lucia Brezániová over de Tsjechische en Slowaakse vertaalschool en hun verbindingen met de Vlaamse vertaalkundigen. Benjamin Bossaert had een bijdrage over de didactische aspecten van het literair vertalen en hoe men studenten hiervoor kan klaarstomen. Tot slot kwamen ook Henri Bloemen van de KULeuven en Lessius Hogeschool de nieuwe master literair vertalen voorstellen en Greet Ramael schetste de huidige situatie van het literaire vertalen vanuit de visie van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Daarna werd een panelgesprek gestart. Aanwezig in het panel zaten gerenommeerde literair vertalers in de regio Krisztina Noémi Törö (ELTE Budapest, Hongarije) en Veronika Ter Harmsel – Havlíková (Olomouc, Tsjechië), naast mevrouw Diane Broeckhoven, auteur en centrale gast van het literair vertaalatelier in Bratislava in 2011.

2

De themabijeenkomst kende de aanwezigheid van enkele belangrijke literair vertalers binnen en buiten onze regio, ook de redactie van Lage Landen studies en Ons Erfdeel kwam een kijkje nemen en men discussieerde mee. In het kader van deze themabijeenkomst zijn we van plan ook een bundel te publiceren, waarvoor in 2013 een call for papers is, we nodigen iedereen uit om ons te contacteren als er interesse is om te publiceren in het thema vertalen en receptie, didactiek, traditie, literatuur in context.  Gastdocenten en gastlezingen Dit jaar was voor 2012 via ons docentenplatform ONETS de dichter en letterkundige Anton Korteweg van het letterkundig museum in Den Haag aangekondigd, hij kwam in het zomersemester van 2012 voor een lezing over Fietsgedichten en Schilderijgedichten, een literair onderwerp waar hij zijn eigen ervaringen als dichter aan toevoegde. De tweede gastdocent die ons mocht bezoeken was drs. Paul van den Heuvel, van de Universiteit Utrecht, die voor de derdejaars een college over populaire liedjes voorbereid had en voor de vijfdejaars ‘Nederland actueel’. Aangezien Paul mede onze afdeling neerlandistiek hielp opstarten, was dit voor hem een aardige reünie in de regio. De derde gastdocent was de slavist en vertaler drs. Kees Mercks, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Hij kwam lezingen geven over Tagore, Frederik van Eeden en Karel Čapek, en de komst van Karel Čapek naar het PEN-schrijverscongres in Den Haag, waar hij een boekje met stereotypes over Nederland schreef. Daarnaast mogen we ook het jaarlijkse bezoek van de Nederlandse ambassadeur te Bratislava, Daphne Bergsma niet vergeten.  Promoties In de zomer van 2013 zal Lucia Brezániová haar proefschrift, dat handelt over vertaaltheorie en de problematiek van straattaal en Murks in migrantenliteratuur, verdedigen. In voorbereiding is ook de habilitatie van Marketa Štefková over juridisch vertalen en gerechtstolken.  Op het programma: 2013, een Slowaaks jaar Met de studenten werken we verder aan poëzievertalingen, verder staat er nog een samenwerking op het programma met de Slowaakse ambassade in Den Haag, die Slowakije en literaire vertalingen naar en uit het Slowaaks in de kijker wil zetten voor het Nederlandse publiek, dit wegens het twintigjarig bestaan van de Slowaakse republiek. Daarnaast is er een groot project op til via Marketa Štefková over juridisch vertalen. Andere activiteiten in verband met literatuur zijn in voorbereiding. De tiende, jubileumeditie van onze vakgroepbijdragen Studia Neerlandica Universitas Comenianae Bratislavensis gaan we publiceren over de neerslag van onze vertaalbijeenkomst. Wij nodigen de collega’s uit indien zij bijdragen hebben in de volgende gebieden om iets op te sturen: Bijdragen in verband met receptie of vertaaltraditie van de Vlaamse literatuur in Tsjechie, Slowakije, Centraal – Europa, bijdragen in verband met vertaalpraktijk en/of vertaaldidactiek in de regio.

3

2. ELTE Boedapest  Activiteitenkroniek: 26 september 2012: Gastlezing van Prof. Frits van Oostrom (Universiteit Utrecht) Professor Frits van Oostrom heeft een gastlezing gegeven over zijn nieuwe boek, Een eeuw van expansie, de nieuwste bundel van de Geschiedenis van de Nederlandse letterkunde. 3 oktober 2012: Gastlezing van Dimitri Verhulst Dimitri Verhulst, de beroemde Vlaamse schrijver gaf een gastlezing over zijn roman De helaasheid der dingen. 4 oktober 2012: Elckerlijc-avonden over Dimtiri Verhulst met Dimitri Verhulst Op de Elckerlijc-avonden staan Nederlandstalige boeken in Hongaarse vertaling centraal. Het doel van deze reeks gesprekken is de Nederlandstalige literatuur bekend te maken zowel onder Hongaarse critici als onder het brede lezerspubliek. Inleiding : Krisztina Noémi Törő. Discussie: György Kálmán C., Gábor Németh, en Szilvia Szita vertaalster over boeken van Dimitri Verhulst (Problemski hotel, De helaasheid der dingen, Godverdomse dagen op een godverdomse bol. ) Moderator: Orsolya Réthelyi 17 oktober 2012: Gastlezingen van Prof. Michiel van Kempen (Universiteit van Amsterdam) Prof. Dr. Michiel van Kempen (Universiteit van Amsterdam) gaf drie gastlezingen over de Surinaamse literatuur 6 november 2012: Drie lezingen over literair vertalen Drie lezingen binnen het kader van de Kulturwoche georganiseerd door het Instituut voor Germanistiek. Thematiek: Translatologie Dr. Orsolya Varga: Over de vertaling van realia Prof. Dr. Judit Gera: De vier levens van Multatuli in Hongarije Dr. Orsolya Réthelyi: ’Beatrijs Internationaal’: receptieonderzoek en literair vertalen in het licht van een internationaal project 13 november 2012: Gastlezing van dr. Réka Bozzay (Universiteit van Debrecen) Peregrinatio academica en de cuturele betrekkingen tussen Hongarije en Nederland. 20-22 november 2012: De gastlezingen van Prof. dr. Elke Brems (Hogeschool-Universiteit Brussel) Professor Brems heeft twee lezingen gegeven over de moderne Nederlandse letterkunde ( Tom Lanoye – ‘Bij Jules and Alice’ en Pierre Kemp – 'Zuster Beatrijs' ). 4

28 november 2012: Multatuli-lezing Dr. Orsolya Réthelyi: Gewonnen veldslagen en stervende vorstinnen: Cultural memory en Habsburgpropaganda in Het Antwerps Liedboek (1544)  Nieuwe projecten Vertaalwedstrijd voor MA-studenten Neerlandistiek De vakgroep ELTE organiseert een vertaalwedstrijd voor Master-studenten Neerlandistiek in Hongarije. De candidaten moeten het verhaal Bekentenis van Belcampo vertalen. Deadline: 1 februari 2013. De jury bestaat uit docenten van de drie vakgroepen Neerlandistiek in Hongarije: Dr. Orsolya Varga (ELTE), Dr. Anikó Daróczi (KRE), Dr. Gábor Pusztai (Debrecen) en als voorzitter van de jury Prof. Dr. Judit Gera (ELTE). An International Network Studying the Circulation of Dutch Literature (CODL) Eind 2012 ging het NWO-project ‘An International Network Studying the Circulation of Dutch Literature’ (CODL) van start. Het loopt tot 2015. De projectleiding is in handen van het Centre for Reception Studies (CERES) van de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), de Eötvös Loránd Universiteit Boedapest in samenwerking met COMENIUS (Vereniging voor Neerlandistiek in Centraal Europa) en het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (Huygens ING) in Den Haag. CODL kent zowel een infrastructurele als een inhoudelijke doelstelling. Het wil ten eerste het netwerk van de internationale neerlandistiek consolideren, versterken en uitbreiden. Dit interdisciplinaire netwerk bestaat hoofdzakelijk uit onderzoekers en vertalers van Nederlandse literatuur, verbonden aan afdelingen neerlandistiek binnen en buiten het Nederlandse taalgebied. Daarnaast participeren vertegenwoordigers van andere disciplines, zoals vertaalwetenschap, vergelijkende literatuurwetenschap, culturele studies, theaterwetenschap en film- en mediastudies. CODL probeert Europese fondsen te verwerven voor voortgezette samenwerking en vervolgonderzoek. Ten tweede wil het project toewerken naar een geschiedenis van de internationale verspreiding van Nederlandse literatuur. Hiermee hangt enerzijds een literairhistorische doelstelling samen, anderzijds een theoretische en methodologische. Wat betreft zijn literair-historische doelstelling streeft CODL niet naar een uitputtende inventaris van vertalingen en bewerkingen van Nederlandse literatuur. Het concentreert zich op enkele sleutelteksten vanaf de Middeleeuwen tot nu en onderzoekt hun verspreidingsgeschiedenis in ruime zin, dus inclusief hun vertalingen en bewerkingen, zowel binnen als buiten het Nederlandse taalgebied. Hiervoor zijn een tiental gecanoniseerde teksten uit de Nederlandse literatuur geselecteerd, teksten die verschillende periodes en genres vertegenwoordigen. Deelnemers aan CODL worden uitgenodigd om ook andere geschikte casussen voor te stellen. CODL start tien groepen op die elk de circulatie van één werk uit de Nederlandse literatuur bestuderen in vertalingen, bewerkingen of andere vormen. We willen alle belangstellenden uitnodigen om aan één van die groepen deel te nemen. Je werkt dan samen met een internationale en interdisciplinaire groep rond één casus. Je post vertalingen en bewerkingen op de virtual 5

collaboratory, je discussieert over je onderzoek naar de verspreiding van het gekozen boek, je bereidt samen een presentatie of panel voor op één van de workshops, je draagt bij aan een gemeenschappelijke publicatie (en/of deelpublicaties in open access op de website) etc. Je kan ook deelnemen aan het project door met een vertaalgroep aan de hand van de bij het project behorende ‘Reader voor CODL vertaalgroepen’ een selectie teksten met studenten en docenten te vertalen in je eigen taal. Voor elke groep zal er één voorzitter zijn, die de werkgroep coördineert. Het project loopt drie jaar. Het koppelen van CODL aan andere initiatieven en groepen moedigen we aan en ondersteunen we waar mogelijk, evenals nevenprojecten zoals het maken van een nieuwe vertaling of theatervoorstelling (met je studenten) of het houden van workshops. Een uitgebreidere projectbeschrijving vind je op www.codl.nl Elke Brems, [email protected] Ton van Kalmthout, [email protected] Orsi (Orsolya) Réthelyi, [email protected] Boedapest – Brussel – Den Haag, november 2012  Pas verschenen Anna Enquist: Ellenpont [Contrapunt]. Budapest: Libri, 2012. Vertaald door Orsolya Varga Anikó Daróczi & Orsolya Réthelyi (reds.): Beatrijs. Egy apáca története [Beatrijs. Het verhaal van een non]. Vertaald door Zsuzsa Rakovszky en Anikó Daróczi. Begeleidende essays: O. Réthelyi en A. Daróczi. Boedapest: L’Harmattan, 2012. Judit Gera: Az alávetés struktúrái a holland prózában. Kritikai tanulmányok. [De structuren van onderwerping in het Nederlandstalige proza. Kritische studies]. Boedapest: ELTE Eötvös kiadó, 2012 (in het Hongaars). Orsolya Varga: Párhuzamos fordítórajzok. Műfordításszemlélet Magyarországon és Holandiában a 20. század első felében. [Parallelle vertalersportretten. Vertaalopvattingen in Nederland en Hongarije in de eerste helft van de 20.e eeuw]. Boedapest: ELTE Eötvös kiadó, 2012.  Geplande programma’s voor 2013 Elckerlijc-avond in maart 2013 De derde keer gaat het over de Hongaarse vertaling van de Beatrijs (door Zsuzsa Rakovszky en Anikó Daróczi). De reeks is georganiseerd en mede mogelijk gemaakt door de Stichting Pro Nederlandistica. Elckerlijc-avond in oktober 2013 Op de vierde Elckerlijc-avond wordt er discussie gevoerd over het Gestameld liedboek van Erwin Mortier, vertaald door Judit Gera.

6

Gastdocenten 20 februari Prof. Dr. A. Agnes Sneller: Moedertaal en Vaderland. Genderaspecten van taal en taalgebruik 27 februari Drs. Gerrit Kiers: „Drowning in Europe?” Uitdagingen in het Nederlandse waterbeheer 13 maart Dr. Ádám Nádasdy: De wet van Grimm: Germaans, Nederduits, Hoogduits 20 maart Dr. Tibor Pintér: De Orpheus van Amsterdam - Jan Pieterszoon Sweelinck en de vroegbarokke Nederlandse klaviermuziek 3 april Dr. Júlia Tátrai: De nachtwacht van Rembrandt 10 april Dr. Réka Tóth: Francofone literatuur van de Antillen 17 april Prof. Dr. Vincent van Heuven: Forensische taalwetenschap/fonetiek 24 april Dr. Katalin Balogh: Juridisch tolken - project ’ImPLI - Improving Police and Legal Interpreting’ 8 mei Dr. Luc van Dorslaer: Transfer Studies  Gastlezingen van Prof. Dr. Vincent van Heuven (Universiteit Leiden) 15 april-19 april 2013

7

3. Erasmus Leerstoel voor Nederlandse Filologie van de Universiteit van Wrocław  Gastcolleges Een goede traditie van de Erasmus-Leerstoel zijn gastcolleges die deze keer het academisch jaar hebben geïntroduceerd. Al in de eerste collegemaand hebben we Ludo Beheydt (Université Catholique de Louvain, België) ontvangen die tussen 22 en 24 oktober 2012 een reeks lezingen heeft gegeven. In het kader van de cyclus “Geschiedenis van de Nederlandse Literatuur 1100 - 1830” praatte hij over De Nederlanden als wijnland in de vroegmoderne tijd. Daarnaast werd ook een lezing voor alle studenten gegeven met de vraag Delen Vlaanderen en Nederland een culturele identiteit?. Het grootste succes was echter een Engelstalige lezing The cultural identity of Dutch and Flemish art waarbij zich een breed en verscheiden publiek heeft verzameld niet alleen van buiten de vakgroep, maar zelfs van buiten de universiteit.

Voor 2013 zijn verschillende gastcolleges zijn gepland. Op 15 januari was prof. Hubert van den Berg (Universiteit van Poznań) bij ons te gast. Hij gaf een lezing over "Historische avant-garde tussen Noordzee en Wisła. Nederlandse en Vlaamse avant-garde in Polen (1919-1939)". Het was een kleurrijk verhaal, met veel mooie plaatjes, maar vooral met interessante informatie over de contacten tussen artiesten uit Polen en de Lage Landen tijdens het interbellum. De meerderheid van het publiek was wel verbaasd over het feit dat er toen zo veel op cultureel vlak gebeurde, vandaar onze hartelijke dank aan professor Van den Berg voor deze verrijking van onze kennis! Tussen 5 en 7 maart 2013 verwelkomen wij Ellen Krol (Karelsuniversiteit Praag) met colleges over volkskarakters, huiselijkheid en imagologie.  Wetenschappelijke Kring van Studenten Nederlands De Wetenschappelijke Kring van Studenten Nederlands heeft sinds december 2012 een nieuw bestuur. Het bestaat dit jaar uit Łukasz Kozak (voorzitter), Igor Erdmański (vicevoorzitter), Hanna Godek (penningmeester) en Adam Musiał (secretaris). Het plan, opgesteld voor het jaar 2013, zit boordevol diverse activiteiten, o.a. een studiereis naar België, een studentenconferentie, gastlezingen en een reeks bijeenkomsten rond de geschiedenis van de Nederlandse film. Vanzelfsprekend wordt ook intensief samengewerkt met het Centrum voor 8

Cultuur van de Lage Landen en de leerstoel zelf bij de organisatie van een aantal evenementen, zoals Het Groot Dictee. Op dit moment zijn de studenten druk bezig met een vertaalproject; de vertaling zal, als het goed gaat, nog dit jaar in boekvorm verschijnen.

 Festival van de Lage Landen Onze vakgroep is druk bezig met voorbereidingen van een culturele manifestatie: Het Festival van de Lage Landen dat tussen 23 en 28 april 2013 in Wrocław zal plaatsvinden. Het Festival is het hoofdproject van het Centrum voor Cultuur van de Lage Landen voor het jaar 2013. Het Centrum zorgt reeds jaren voor de promotie van de Nederlandse cultuur onder bewoners van de regio NederSilezië in Polen. Het concept van het evenement is grotendeels populariserend. In het kader van het vierdaagse Festival wordt de cultuur van de Lage Landen in brede zin gepresenteerd: tentoonstelling van artistieke foto’s van de laaglandse landschappen; paneldiscussie rondom burgerlijke initiatieven met deelname van onder andere Annemarth Idenburg en Manu Claeys; Groot Dictee geschreven door studenten neerlandistiek in Polen en andere geïnteresseerden; populariserende lezingen over culturele banden tussen Polen en de Lage Landen door de euwen heen; poëzieavond met als hoofdthema: Poëzie in de crisistijd, met deelname van de dichter Luuk Gruwez, de stadsdichter van Amsterdam Menno Wigman en de voormalige stadsdichter van Antwerpen Joke van Leeuwen; voorleesronde van vertaalde kinder- en jeugdliteratuur met deelname van Bibi Dumon Tak, Anne Provoost en Joke van Leeuwen; vrijmarkt in het centrum van Wroclaw. Het Festival zal met het concert van Très.b worden afgesloten. Deze culturele presentatie is mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Nederlandse Taalunie.  Zakelijk Nederlands In juli 2013 vindt in Wrocław een cursus zakelijke taal voor studenten neerlandistiek in Lublin en Wrocław en jonge Nederlanders en Vlamingen die in Amsterdam of in Leuven slavistiek studeren. De bedoeling is om de taal van zaken in de beide cursustalen contrastief te bekijken. De cursus komt tot stand in het kader van een LLP-project.

9

4. Vakgroep Neerlandistiek te Belgrado (Lada Vukomanović) Het jaar 2012 stond in het teken van een dubbel jubileum: het 25-jarige bestaan als bijvakstudie en het 10-jarige bestaan als hoofdvakstudie neerlandistiek aan de Universiteit van Belgrado. De viering van dit dubbele jubileum vond op 2 en 3 november plaats. In het kader van het jubileum werd er ook een literaire avond georganiseerd. Als gastschrijver kwam Robert Vuisje aan het Servische leespubliek vertellen over Alleen maar nette mensen en over de receptie van deze roman in Nederland. Bij deze gelegenheid maakte men voor het eerst kennis met de door prof. dr. Jelica Novaković-Lopušina naar het Servisch vertaalde versie van Vuisjes debuutroman. Op het centrale evenement gaf prof. dr. Novaković-Lopušina een beknopt overzicht van de ontstaansgeschiedenis van de vakgroep in het bijzijn van de Nederlandse ambassadeur ZE de heer Laurent Stokvis, vertegenwordigers van de Vlaamse en Nederlandse gemeenschap in Servië, oudmedewerkers, alumni en huidige studenten. Vanwege de toenemende interesse voor de studie Nederlandse taal-, letter- en cultuurkunde heeft de Filologische Faculteit het quotum studenten neerlandistiek dit jaar van 12 naar 18 verhoogd. In deze tijden van crisis en allerlei bezuinigingen moeten we dit als een voorspoedig teken beschouwen. We hopen namelijk dat juist dit beleid van ons faculteitsbestuur ertoe zal leiden dat er ook meer vaste aanstellingen voor onze medewerkers komen. De laatse jaren is de situatie betreffende het personeel van de vakgroep aan de beterende hand. Dit jaar werd promovenda Tamara Britka namelijk als taaldocente aangenomen, het jaar daarvoor werd promovenda Lada Vukomanović tot assistente letterkunde benoemd en vanaf 2010 is promovendus Mirko Cvetković officieel als taaldocent aangesteld. Bojana Budimir, die al jaren zonder contract voltijds ingezet werd bij de colleges taalverwerving en vertalen, werd dit jaar promovenda maar haar status en uitzicht op tewerkstelling blijven op dit moment onveranderd. Momenteel heeft de vakgroep maar één moedertaalspreker – gastdocent Ignace De bruyn uit België. Wat de gastlezingen betreft, heeft prof. dr. Cor van Bree in maart een minicursus “Inleiding in de Nederlandse taalvariatie” gehouden.

10

Dit jaar werd er weer een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de vakgroep vastgelegd. Met veel genoegen delen we mee dat prof. dr. Jelica Novaković-Lopušina in oktober tot gewoon hoogleraar werd benoemd door de Senaat van de Universiteit van Belgrado. De vakgroep is ook heel trots op de vernieuwde website die in oktober werd gelanceerd. Niet enkel het ontwerp werd gemoderniseerd, maar ook de overzichtelijkheid en zoekfunctionaliteit zijn aanzienlijk verbeterd. Er worden plannen gesmeed om in de toekomst nog meer inhoud op de website te plaatsen. In combinatie met de elektronische leeromgeving Moodle, die vanaf dit jaar uitgebreid wordt gebruikt als aanvulling op het klassikale lesgeven, hopen we dat onze studenten naast hun andere academische vaardigheden eveneens volop hun IT-vaardigheid zullen ontwikkelen. Prof. dr. Jelica Novaković-Lopušina heeft dit jaar aan twee publicaties zitten sleutelen: Klimop. Bloemlezing moderne Nederlandstalige poëzie. Eerste helft van de twintigste eeuw. (ISBN 978-86911221-4-0) en het eerste deel van haar driedelig leerboek Uvod u holandsku i flamansku književnost (Inleiding in de Nederlandstalige literatuur; ISBN 978-86-7157-598-0). Beide boeken zijn vooral bedoeld voor Servischtalige studenten (Nederlandse) filologie. Ook onze studenten hebben naast hun studie veel gepresteerd in de afgelopen periode. Dit jaar zijn er zelfs twee nieuwe nummers van het studentenblad Paukenslag! verschenen in elektronisch formaat. Noemenswaardig is ook het woordenboekproject waarbij prof. dr. Novaković-Lopušina en drs. Cvetković betrokken zijn. Het betreft een groot woordenboek Nederlands-Servisch/ServischNederlands met een omvang van ca. 40.000 trefwoorden. Dit project wordt uitgevoerd in samenwerking met de Leerstoel Slavistiek van de Universiteit van Amsterdam en wordt door de Taalunie gesteund. Het woordenboek zal in 2013 verschijnen. Dit jaar stuurde onze vakgroep een drieledige delegatie naar het Achttiende Colloquium Neerlandicum in Antwerpen. Prof. dr. Novaković-Lopušina nam deel aan de themabijeenkomst Vertalen als brug tussen taal en cultuur, terwijl het voor de rest van de delagatie (Mirko Cvetković en Lada Vukomanović) vooral een goede gelegenheid was om binnen het vak te netwerken, maar ook om op de hoogte te komen en te blijven van de onderzoeken die tegenwoordig worden verricht. Een jaar geleden werd Belgrado voor een paar meidagen tot een echte smeltkroes van neerlandistische ideeën getransformeerd. Ruim 100 deelnemers uit de regio en daarbuiten hadden positief gereageerd op onze oproep om met hun bijdrage of aanwezigheid dit Regionaal Colloquium Neerlandicum luister bij te zetten. De organisatoren willen iedereen nogmaals van harte bedanken voor deze onvergetelijke ervaring. Eind 2012 werd de congresbundel eindelijk op de wereld losgelaten. Deze dikke pil beslaat 548 bladzijden van in totaal 41 bijdragen. De omvang van deze bundel legt ons helaas een beperking op – de Faculteit is immers omwille van de enorme

11

drukkosten niet in staat om ook de portokosten te dragen. Derhalve stellen wij het volgende voor: 

 

Deelnemers aan het Colloquium die een bijdrage hebben geleverd, kunnen het boek toegestuurd krijgen tegen betaling van de portokosten of kunnen het in ontvangst nemen tijdens het volgende Colloquium in Poznan Deelnemers aan het Colloquium die geen bijdrage hebben geleverd, kunnen het boek toegestuurd krijgen tegen betaling van de portokosten Overige geïnteresseerden kunnen het boek bestellen tegen de prijs van 10.- euro + verzendkosten

Wij vernemen graag uw keuze op [email protected]

AANKONDIGING COMENIUS ZOMERCURSUS 2013 De traditie van Comenius wordt dit jaar weer voortgezet. Het is nu de beurt aan de Belgradose neerlandistiek om een nieuwe studentenzomercursus te organiseren. Voorlopig wordt de cursus gepland voor de periode 7-18 juli. Het thema staat in ieder geval vast: Alles is liefde! Meer informatie en aanmeldingsformulieren worden in februari naar het secretariaat van Comenius en alle vakgroepen uit de regio gemaild.

12

5. Vakgroep Universiteit van Zagreb (Željana Pancirov Cornelisse) In het studiejaar 2011-2012 ging de vakgroep Nederlandse taal- en cultuurkunde door met de twee generaties studenten, in totaal 35 toekomstige neerlandici. Dit was ook de eerste keer in Kroatië dat de studenten Nederlands op een Master niveau konden leren. Met weinig docenten, maar wel veel gastdocenten en schrijvers, hebben we ons aanbod in thema’s rijker gemaakt. Wie maakte deel uit van onze versterking: 1) 16-1-2012 dr. Hubert van den Berg (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) - een gastcollege Aanspreekvormen in het Nederlands 2) 17-1-2012 drs. Radovan Lučić (Universiteit van Amsterdam) - een gastcollege over het project Het eerste grote Kroatisch-Nederlands woordenboek 3) maart 2012 dr. Olga van Marion (Universiteit Leiden) - twee gastcolleges: 21-3-2012 Het Nederlandse volkslied als propagandatekst. Een retorische analyse en 22-3-2012 Verbeelding van het verleden. Hoe worden vaderlandse 'helden' gepresenteerd in de literatuur? 4) 28-5-2012 – Vertaalworkshop en een prijsuitreiking (een verblijf in het Amsterdamse Vertalershuis), begeleid door onze docente letterkunde (externe medewerker) Gioia Ana Ulrich Knežević. De vertaalworkshop voor de studenten van de vakgroep Nederlandse taal- en cultuurkunde is georganiseerd als een onderdeel van Europese korte verhalen festival. In 2012 was Nederland een gastland. Het practicum werd bijgewoond door de schrijvers Manon Uphoff, Sanneke van Hassel, Dimitri Verhulst en Bas Pauw. Als een onderdeel van het festival konden de studenten een lezing van o.a. Cees Nooteboom bijwonen. http://europeanshortstory.org/en/ 5) maart tot mei 2012 – dr. J.G.A.M. Jacobs (Universiteit Leiden) – docent voor het verplichte MA college Nederlands kolonialisme In het studiejaar 2012-2013 gaan we door met alleen Masterstudenten en we hopen dat we binnenkort een nieuwe generatie eerstejaars gaan inschrijven. Dit jaar gaan de eerste studenten afstuderen. Sommige werken al met het Nederlands en doen hun best om een vaste baan te vinden. We hopen dat ze veel geluk zullen hebben in deze moeilijke tijden.

13

6. Debrecen Beginnen we alvast met de nabije toekomst. In juli ll. Werd de MA-opleiding vertaler-tolk aan de Universiteit Debrecen geaccrediteerd. Nederlands zal daar B- én C-taal zijn! In september 2013 gaan we van start. Verschillende gastdocenten spoorden comfortabel over de poesta om kond te doen van hun kennis – wat ook afgelopen jaar een bont palet aan aspecten van het Nederlands opleverde: kinderliteratuur (dr. Agnes Sneller), moeilijke grammaticale constructies én makkelijk solliciteren (Gratia Bruining), intensieve spreekvaardigheidstraining (Annemie Decavele en Leen Verrote van het ILT van de KU Leuven, onze jongste Erasmuspartner), koloniale literatuur – (dr. Eep Francken), peregrini (prof. Ferenc Postma), en een Elfnovemberlezing en een Sinterklaaslezing (door de lector). De 14de, zeer praktijkgerichte studiedag voor Hongaarse neerlandici werd in Debrecen gehouden: we hadden presentaties en workshops rond taalverwerving en taaltoetsing. Als enige Hongaarse examencentrum voor alle profielen mochten we meer dan honderd deelnemers aan het CnaVT verwelkomen in mei. In de Nacht van de Wetenschappers van de Universiteit Debrecen kon het lekenpubliek met de wetenschappen kennismaken. De Vakgroep Nederlands heeft ook aan dit evenement deelgenomen met presentaties over het leven in de Lage Landen en vertoning van Vlaamse kortfilms. De geïnteresseerden konden ook van Nederlandse kaas en Belgische chocolade proeven. In de zomer werd het Campus Festival georganiseerd in Debrecen. Naast de muzikale optredens werden er ook verschillende culturele programma’s aangeboden, onder andere in het kader van de zgn. Straat van de Europese talen, waar ook de Vakgroep Nederlands vertegenwoordigd was. De geïnteresseerden hadden de mogelijkheid van kaas en chocolade proven, aan een Nederlandse taalles deel te nemen, een gesprek bij te wonen over de verschillen tussen het leven in Hongarije en dat in de Lage Landen. Wij hebben ook een informatie-uurtje gehouden over de opleiding Nederlands aan de Universiteit Debrecen en op het einde van de dag kon iedereen genieten van de concerten van Kroons en Kees van Hondt. Stagiaire Sophie Van Gucht (Universiteit Antwerpen) besprak enkele films en leidde de eerste vertoning van Rundskop in Hongarije in – met dank aan de producenten voor hun sympathie voor dit initiatief. Met de hoofdstedelijke collega’s namen we deel aan de jobbeurs (ELTE, Budapest), georganiseerd door de Nederlandse Ambassade en de Vlaamse Vertegenwoordiging. Onze eigenste jobbeurs en alumnidag was op het einde van vorig academisch jaar al aan zijn derde editie toe en bracht alweer (oud-)studenten en werkgevers met elkaar in contact. In de Debrecense proviciale Méliusz-bibliotheek werd een talendag gehouden, waar wij taal en cultuur van de Lage Landen promootten. In de lente heeft de Onderzoeksgroep Hongaars-Nederlandse Betrekkingen een congres over de Hongaars-Nederlandse contacten in de vroegmoderne tijd georganiseerd. De periode van de 16de tot de 18de eeuw leverde vruchtbare contacten op tussen de twee regio’s zowel op historisch als op 14

literair en cultureel terrein. Tot onze grote vreugde mochten we uitstekende onderzoekers van dit onderwerp uit Nederland, Italië, Roemenië (Zevenburgen) en natuurlijk ook uit Hongarije ontvangen. Verschillende thema’s kwamen aan bod. Culturele receptie was er een van, en er werd niet alleen verteld hoe de Nederlands(talig)e cultuur in Hongarije werd ontvangen (Amedeo Di Francesco: De receptie van Justus Lipsius bij Miklós Zrínyi, István Bitskey: De etiquette van Erasmus in boeken van het Gereformeerd College in Debrecen, Gábor Kecskeméti: De invloed van Nederlandse universiteiten in de vroegmoderne Hongaarse ideeëngeschiedenis), maar ook over het imago van Hongarije in de Lage Landen (Attila Bárány: De cultus van Maria van Hongarije en Lodewijk II in de Lage Landen, Orsolya Réthelyi: De herovering van Buda (1686) in de Nederlandse drama’s). De peregrinatio academica werd ook vanuit verschillende aspecten besproken: vertalingen van peregrini (Péter Eredics: Een beknopte Hongaarse vertaling van Johannes Spiljardus’ Christelijcke catechismus der Nederlandsche gereformeerde kercken uit 1652), familiegeschiedenis van de peregrini (László Marácz: De peregrinatio academica van de Csernátonis aan Nederlandse universiteiten in de vroegmoderne tijd). Natuurlijk kwamen ook dagelijkse problemen van de peregrini aan bod: Ferenc Postma en Réka Bozzay vertelden over juridische zaken van Hongaarse peregrini in Franeker en in Groningen. In het verhaal van Anikó Deé Nagy werd verteld hoe de boekverzamelingsprocedure van Sámuel Teleki afgewikkeld werd en Dávid Csorba stelde het dagboek van Sámuel Kaposi Juhász voor. De politieke betrekkingen werden ook niet verwaarloosd: Kees Teszelszky vertelde over de politieke contacten en de verschijning van Hongarije in de Nederlandse pers tussen 1619-1636, László Bujtás sprak over de delegatie van de bevrijde galeislaven in Nederland, László Pósán beschreef de politieke contacten tijdens de Rákóczi-opstand en de Spaanse successieoorlog. Het koloniale verleden kwam ook aan bod in de lezing van István Szabadi over Jacobus Canter Visscher en de Geographie van János Csécsi, en in die van Gábor Pusztai, die over András Jelky sprak, die in dienst van de VOC in Nederlands-Indië verbleef. De bijdragen worden binnenkort in een bundel uitgegeven. Ons tweede congres afgelopen kalenderjaar werd in Utrecht gehouden: de herdenking van 290 jaar Hongaarstalige kerkdiensten in Nederland. De druk bezochte herdenking in het Utrechtse Academiegebouw, waar de Hongaarse ambassadeur acte de présence gaf, werd afgesloten met een Hongaarse dienst in de Domkerk. De bijeenkomst werd georganiseerd door de Stichting Protestants Christelijke Geestelijke Verzorging voor Hongaren in Nederland en onze vakgroep. http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieuws/herdenking_van_hongaarstalige_kerkdiensten_in_ut rechtse_academiegebouw_1_696149

15

7. Leerstoel voor Nederlandse Taal en Literatuur Lublin (verslag Rinaldo Neels) In Lublin wordt binnenkort feest gevierd: in juni studeert de eerste lichting masterstudenten af! Deze lichting studenten liet zich in 2008 verleiden om zich in te schrijven voor de toen pas opgerichte studierichting BA I Nederlandse filologie die officieel op 1 oktober 2008 van start ging. Op 30 juni 2013 kan Lublin officieel verkondigen dat de volwaardige 5-jarige BA-MA studierichting Nederlandse filologie ‘rond’ is en volop kan geïnvesteerd worden in de eerste lichting doctorandi. Dit gegeven werd min of meer reeds in mei 2012 aangekondigd op de tweedaagse Dag van het Nederlands-Conferentie van de Lage Landen. Op die ‘Dag van het Nederlands’ (8 mei) stonden studenten, docenten en gastdocenten op het academische podium. Het sprekerspodium werd op de conferentie ‘The Low Countries, a multidisciplinary approach to Flanders and the Netherlands’ (9 mei) verruimd met sprekers uit het bedrijfsleven. Die band met het bedrijfsleven zal in de studierichting Nederlandse filologie in Lublin in de toekomst verder aangehaald worden. Een programmahervorming op grote schaal waarbij de profielen vertaalkunde en bedrijfscommunicatie (met inbegrip van stage) veel sterker in de masteropleiding worden geïntegreerd ligt in het verschiet. De Leerstoel voor Nederlandse Taal en Literatuur in Lublin wil hiermee dynamische contactpositie innemen tussen de academische wereld en de bedrijfswereld.

16

Comenius Zomercursus Boedapest 2012  Periode 1 juli tot en met 12 juli 2012  Locatie KRE Universiteit Boedapest, vakgroep Neerlandistiek Reviczky u. 4 1088 Boedapest  Wie waren de deelnemers? 40 studenten die lid zijn van Comenius – vereniging voor Neerlandistiek in Centraal-Europa - namen deel aan de cursus. De studenten kwamen uit de volgende landen: Bulgarije, Hongarije, Kroatië, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Servië, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. De studenten kwamen uit zestien vakgroepen Neerlandistiek waar ze een major studie Nederlands volgen. Ze moesten minstens twee semesters Nederlands achter de rug hebben. In de bijlage meer details over de vakgroepen, de studenten en hun niveaus. (zie: lijst deelnemers)  Wie waren de docenten? 4 docenten uit Vlaanderen en Nederland: Kitty Sterkendries (ILT, KUL) Lotte Hemelrijk (UVA) Lisa Janssen (UVA) Eefke Jacobs (Capabel Taal, Utrecht/Talencentrum universiteit Maastricht)  Wie organiseerde? De vakgroep Neerlandistiek van de Karoli Gaspar Egyetem/Universiteit in Boedapest met Ilka Proot docente- als organisatrice.  Doel van de cursus? 1. De studenten leerden Nederlands bij en leerden over de Vlaamse en Nederlandse cultuur in vier niveaugroepen. 2. De studenten leerden elkaar kennen. Het doel was de samenwerking in de regio te versterken. 3. De studenten leerden bij over het gastland en over de plaats en de invloed van het Nederlands in Vlaanderen en Nederland en in het gastland. 17

Het thema was dit jaar: feesten en tradities in Nederland en Vlaanderen  Financiering van het project Inkomsten: 15 000 euro Nederlandse Taalunie + de Vlaamse Vertegenwoordiging uit de regio: de eenmalige sponsoring voor enkel en alleen culturele activiteiten bedroeg 1414 euro. inschrijvingsgeld studenten: 5 euro per student als bijdrage aan de Comenius Vereniging Uitgaven: zie financieel rapport

 Programma 29 juni 2012 aankomst docenten 30 juni 2012 voorbereiding programma en bespreking materiaal met de docenten/ vergaderingen om de puntjes op de i te zetten. 1 juli 2012 Aankomst in de jeugdherberg/welkom studenten en docenten. De eerste avond was er een etentje. De docenten en het programma werden voorgesteld. De studenten leerden elkaar en de docenten kennen. 2 juli 2012 Mondelinge instaptest/start van de lessen in groepjes van tien studenten op vier niveaus. ’s Namiddags was er een twee uur durende stadswandeling onder begeleiding van gediplomeerde gidsen. De gidsen waren studenten van de KRE en de ELTE. De gidsbeurt verliep in het Nederlands. De groep werd opgesplitst in twee niveaus (laag/hoog). 3 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. s’ Namiddags waren we te gast op de Belgische Ambassade waar de voorzitter van de International Task Force een lezing gaf over de herdenking van de Holocaust. Een van de punten uit zijn lezing was: „hoe kan de Holocaust op een didactisch verantwoorde wijze herdacht en onderwezen worden in scholen”. Daarna sprak de Ambassadeur over de werking van een Ambassade.

18

4 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. ’s Namiddags was er een boekenverkoop. De studenten konden tegen heel lage prijzen Nederlandstalige boeken kopen. De boeken waren hoofdzakelijk giften van uitgeverijen. Er was ook een lezing over vereenvoudigde Nederlandstalige boeken voor beginnende studenten Nederlands als vreemde taal. Verder waren er een twee workshops: ’Tom Lanoye’ en ’Nederlandse recepten’. 5 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. ’s Namiddags werd de Vlaamse film ’Hasta la vista’ geprojecteerd in de bioscoop. De film ging over het leven met een handicap, vriendschap en interculturale communicatie. 6 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. ’s Namiddags gingen we zwemmen in een thermaalbad. Gedurende de cursus liepen de temperaturen op tot 40 graden. Een beetje afkoeling was welkom. 7 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. 8 juli 2012 Daguitstap naar Visegrad, een historische stad aan de Donau. We gingen met de boot naar Visegrad. We aten typische oude Hongaarse gerechten. Er was een festival in de stad. De studenten konden zich verkleden, kijken naar voorstellingen en genieten van de sfeer. De helft van de groep klom – ondanks de hitte- naar de burcht. 9 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. Mirko Cvetkovic was op bezoek. De docent van de universiteit van Belgrado was uitgenodigd om de werking van de Comenius Zomercursus te bespreken en de lessen te observeren. Samen met de organisatrice van de CZC2012 Ilka Proot werd besproken dat de universiteit van Belgrado een aanvraag zal indienen bij de Nederlandse Taalunie voor een subsidie voor de CZC2013 te Belgrado. 10 juli 2012 De studenten kregen vier lesuren Nederlands. ’s Namiddags gingen we met een trein bestuurd door kinderen naar de heuvels van Buda. Van het treinstation wandelden we in groep naar het hoogste punt van Boedapest: de Erzsebet uitkijktoren.

19

11 juli 2012 Afscheidstoespraak van Ilka Proot. Het certificaat van deelname aan de CZC2012 werd uitgereikt. De studenten stelden hun werk voor. Er waren groepsactiviteiten in quiz-stijl ter afsluiting van de cursus. Gert Loosen gaf een korte lezing over de Gulden Sporenslag. ’s Avonds keken we naar een Vlaamse Film: ’Antwerpen Centraal’. De film/documentaire ging over het koloniale verleden van België en de architectuur van het gerenoveerde station van Antwerpen. Daarna was er een receptie bij de Vlaamse Vertegenwoordiging ter gelegenheid van de Vlaamse feestdag. Er werd een toespraak gehouden door de Vlaamse Vertegenwoordiger André Hebbelinck aan wie we de sponsoring te danken hadden. De Belgische en Nederlandse Ambassadeur en de culturele attaché waren aanwezig. Ter afsluiting van de zomercursus was er een afscheidsfeestje op het Margereteneiland.

 Evaluatie van de cursus: Als organisatrice van de CZC2012 wil ik graag mijn persoonlijke bevindingen neerpennen over het verloop van de cursus. De aanvraag voor de subsidie werd ingediend in het najaar van 2011. In de maand januari 2012 ontving ik de bevestiging en het budget van de Nederlandse Taalunie. Midden augustus 2012 werd het eindverslag geschreven. Het financieel rapport is in de eindfase. Ik denk dat de cursus optimaal verlopen is. Alle studenten en docenten waren van het begin tot het einde aanwezig en namen actief deel aan het lesgebeuren en aan de culturele activiteiten. Er waren geen structurele organisatorische noch financiële problemen. De zestien vakgroepen werkten uitstekend mee bij de selectie van de studenten en bij het verstrekken van informatie. Er heerste een positieve sfeer waarin elke student de kans kreeg om Nederlands bij te leren (spreken, lezen, luisteren en schrijven). De lessen waren aangepast aan het niveau van de student en de activiteiten waren afwisselend en passend bij de leefwereld van de studenten. Ook werden de studenten en docenten dagelijks opgevolgd. Elk probleem (van accomodatie tot ziekte) werd persoonlijk en zo effectief mogelijk behandeld. Elke deelnemer werd aangespoord om in een open gesprek zijn/haar opmerkingen of wensen te uiten voor/tijdens en na de cursus. Op die manier was er een constante evaluatie. Om de volgende editie van de Comenius Zomercursus te optimaliseren, zou ik graag hieronder enkele punten willen aanhalen die ik als grootste obstakels heb ervaren.

 Opbouwende opmerkingen naar de toekomst toe: 





De aanvraag voor de subsidie zou door de gehele vakgroep gedragen moeten worden. Dat zou betekenen dat de taken verdeeld kunnen worden. De organisatie kan niet door een iemand gedragen worden. Ten eerste omdat het te zwaar is en ten tweede omdat er een controle moet zijn. Er zou een ’script’/scenario met de stappen van de organisatie opgesteld moeten worden zodat het werk sneller kan verlopen en dezelfde vragen/problemen niet telkens opnieuw opduiken. de begroting is sterk verschillend van land tot land en zelfs van stad tot stad. De kosten van zowat alles zijn veel groter in een hoofdstad. Het was heel erg moeilijk om sponsors te 20



vinden. Met wat lobbywerk heb ik de eenmalige financiële steun van de Vlaamse Vertegenwoordiging gekregen. Zonder dat budget zou het onmogelijk geweest zijn om een kwalitatieve zomercursus aan te bieden. Er was veel onderhandelingswerk nodig om groepstarieven te krijgen voor de accomodatie en het eten. Omwille van het gelimiteerde budget heb ik de studenten geen ontbijt kunnen aanbieden. Dit was –voor mij- een echt minpunt. Dit lijkt me toch noodzakelijk voor volgend jaar. Daarom stel ik voor dat de subsidie toch enigzins herzien wordt. Dit ook om niet in financiële problemen te geraken. de formule van vier lesuren is goed in de regio. We hebben te kampen gehad met een hittegolf. Dit had als gevolg dat de ene student na de andere ziek werd. Een iemand moest wegens uitdroging/oververhitting naar het ziekenhuis. Voor twee meisjes heb ik een privéarts laten komen. De leslokalen waren niet uitgerust met een koelsysteem. Dit had als gevolg dat het niet meer mogelijk was om les te geven. Gelukkig bood de universiteit ons de kelder aan waar we met minimale voorziening de lessen hebben kunnen voortzetten.

 Dank

Tot slot wil ik enkele mensen bedanken. In de eerste plaats wil ik de de Nederlandse Taalunie hartelijk bedanken voor het vertrouwen. De Comenius Zomercursus is een groot project met een relatief groot budget waarbij minstens zestien vakgroepen Neerlandistiek betrokken waren. Ik hoop dan ook dat de regio blijvend deze subsidie mag ontvangen om het Nederlands op een goed niveau te houden en om de goede onderlinge contacten tussen studenten, professoren en docenten te behouden. Ik wil me graag verder inzetten om met mijn opgedane kennis de volgende cursus op poten te zetten. Vervolgens wil ik de Comenius Vereniging, meer bepaald de Comenius voorzitter, de heer W. Engelbrecht, bedanken voor de steun en voor de druk van de certificaten. Ook wil ik de vakgroepen Neerlandistiek (professoren, docenten en studenten) uit Centraal-Europa bedanken voor hun warme en uiterst enthousiaste medewerking aan het project. Verder wil ik de Vlaamse Vertegenwoordiging, meer bepaald de heer Hebbelinck en Zsuzsa Lenart, bedanken voor de subsidie, de interesse en de hulp en steun die ik van hen kreeg. Ten slotte wil ik mijn eigen vakgroep Neerlandistiek van de KRE bedanken voor de kans die ik kreeg om de Comenius Zomercursus te organiseren.

Ilka Proot 16/08/2012 Voor verdere toelichting: [email protected]

21

Verslag ALV Antwerpen 28 augustus 2012 1.

Opening van de vergadering door de voorzitter, vaststelling agenda

2.

Vaststelling van de notulen vorige ALV te Belgrado 2011: unanieme goedkeuring door alle leden

Verslag van de voorzitter/vertegenwoordiger van de regio Comenius bij IVN over de activiteiten van de vereniging in het afgelopen jaar. De inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel (KvK) in verband met de wijziging van naam en adres van de vereniging zijn definitief geregeld. Dit alles op grond van de gewijzigde statuten die de nieuwe punten omvatten betreffende de status van de voorzitter die tegelijk de regiovertegenwoordiger bij IVN wordt. Alle kwesties verbonden met de website zijn geregeld. Het is helaas niet gelukt om een onderzoekschool te vormen. De gesprekken met Central European University bleven zonder resultaat. Het verslag van de voorzitter werd door de leden goedgekeurd. 3.

Financieel verslag van de penningmeester

Er rezen vragen over de contributies. Alle leden werden gevraagd om indien mogelijk tijdens het IVNcolloquium de contributies contant te betalen. Er werd een vraag gesteld over de uitgaven verbonden met deelname van het bestuur aan de ALV. Door verschuiving van deze kosten van IVN naar Comenius zijn die op onze begroting beland, maar de financieringbron blijft dezelfde – de NTU. Het verslag van de penningmeester werd door de leden goedgekeurd. 4.

Comparatieve Neerlandistiek

De nieuwe redactie en redactieraad (met zowel huidige als ook nieuwe leden) werden voorgesteld. Redactie CN Dr. Gheorghe Nicolaescu (Boekarest) – voorzitter Prof. dr. Judit Gera (Boedapest) Mgr. Marta Kostelecká (Brno) Dr. Agata Kowalska Szubert (Wrocław) Prof. dr. Jan Pekelder (Praag) Prof. dr. Agnes Sneller (vh. Boedapest) 22

Dr. Jo Sterckx (Poznań) Redactieraad: Prof. dr. Wilken Engelbrecht (Olomouc) Dr. Márta Kántor-Faragó (Debrecen) Prof. dr. Jelica Novaković-Lopušina (Belgrado) Prof. dr. Jana Rakšányiová, CSc. (Bratislava)

De vereniging heeft vanaf 2012 nog maar één vertegenwoordiger in de redactieraad van Internationale Neerlandistiek (tijdschrift IVN). Het bestuur stelt prof. dr. Judit Gera (Boedapest) als vertegenwoordiger voor. De beide huidige vertegenwoordigers Wilken Engelbrecht en Jelica Novaković-Lopušina zijn aftredend en stellen zich niet herkiesbaar. 5.

Verkiezingen bestuur Bestuurskandidaten Voorzitter – prof. dr. Wilken Engelbrecht (Olomouc) Hoofdredacteur CN – dr. Gheorghe Nicolaescu (Boekarest) Penningmeester – dr. Urszula Topolska (Wrocław) Webmaster – dr. Rinaldo Neels (Lublin) Secretaris – Jo Sterckx (Poznań) Het resultaat is als volgt: Totaal aantal stemmen: 42 Totaal aantal geldige stemmen: 42 Voorzitter:

Wilken Engelbrecht: 41

Nee: 0

Onthouding: 1

Hoofdredacteur CN: Gheorghe Nicolaescu: 42 Nee: 0

Onthouding: 0

Penningmeester: Urszula Topolska: 39

Nee: 2

Onthouding: 1

Webmaster: Rinaldo Neels: 41

Nee: 0

Onthouding: 1

Secretaris: Jo Sterckx: 41

6.

Nee: 0

Onthouding: 1

Verslag van de webmaster en presentatie website

De website is definitief onder de hoede van de website van de vakgroep neerlandistiek te Wenen. Er is een subtab voor de Comparatieve Neerlandistiek gekomen, waarmee ook het tijdschrift op hetzelfde platform blijft. Er is tevens een aantal extra subtabs aangebracht: voor de oude AMOS23

bijdragen, die na het ontstaan van CN waren verdwenen, en een nieuwe subtab voor de Nieuwsbrief. Na 3 jaar ervaring voelt de webmaster dat hij het beter kan beheersen. De AMOS-edities zijn nu allemaal vrij downloadbaar in PDF-formaat en worden ook permanent beschikbaar. De recente Nieuwsbrief is aan alle leden verstuurd. De leden kunnen ook enkele papieren exemplaren ontvangen tijdens de ALV. In de Nieuwsbrief staat er een samenvatting van de activiteiten van de afzonderlijke vakgroepen. Door communicatieproblemen is het bericht uit Debrecen niet opgenomen. Er is echter een vernieuwing op komst. Elk verslag of nieuwsbericht kan nu ook tussen de uitgaven van de nieuwsbrief worden aangevuld. Een bericht dat gestuurd wordt naar de webmaster komt dan bijna onmiddellijk op de site en wordt in de volgende nieuwsbrief opgenomen. De volgende nieuwsbrief is gepland voor december 2012. 7.

 

Zomercursus 01/07/12-12/07/12 (Boedapest) en Zomercursus 2013 40 deelnemers uit 16 vakgroepen (1BA, 2BA en 3BA) Naast de lessen stonden o.a. op het programma: bezoek aan de Belgische ambassade, de Vlaamse Vertegenwoordiging, boottocht Visegrad-Boedapest, Vlaamse filmavonden, bezoek aan de thermale baden, Erzsebet uitkijktoren De cursus kreeg het bezoek van een vertegenwoordiger van Belgrado ter wederzijdse informatie. De hoofdorganisatrice, Ilka Proot, meldt dat de cursus optimaal verlopen is. Studenten en docenten werden dagelijks opgevolgd waardoor er een constante evaluatie mogelijk was Suggesties voor de toekomst: o De aanvraag voor de subsidie best door de gehele vakgroep laten uitvoeren (ter controle en verspreiding werklast o Opstelling van script/scenario voor toekomstige organisatoren o Kosten van cursus liggen in een hoofdstad per definitie hoger. Moeilijkheden inzake het vinden van sponsors. De steun van de Vlaamse Vertegenwoordiging is onontbeerlijk geweest voor de kwaliteit van de cursus. Voorstel tot herziening van de subsidie. o De formule van vier lesuren is goed. Een hittegolf zorgde voor veel zieke studenten.

  

De volgende zomercursus 2013 wordt gepland in Belgrado. Er moet aan een blauwdruk voor de zomercursus worden gedacht. De expertise kan worden gedeeld zodat het programma kan ontwikkelen. Dank van Ilka aan: NTU, Wilken Engelbrecht, collega’s uit de regio, Karoli-vakgroep voor de mogelijkheid om vóór vertrek naar Frankrijk dit te mogen organiseren. 8.

Regionaal Colloquium Neerlandicum 2013 Poznań – Inleiding Jerzy Koch

De vakgroep te Poznań is de afgelopen jaar gegroeid. En het jaar 2013 wordt een uniek jaar, omdat alle landen uit onze regio lid of kandidaat-lid van de EU wordt. Daarom is als onderwerp gekozen In 24

varietate concordia. Het colloquium is gepland voor 9-12 mei, wanneer in Poznań de maand van Nederlandse cultuur wordt georganiseerd met een reeks evenementen in de hele stad. Behalve de oproep voor het Colloquium wordt tevens Werkwinkel voorgesteld. Het nieuwe onderwerp voor de eerste uitgave van Werkwinkel in 2013 is literaire historiografie en biografistiek. De call for papers is te vinden op http://ifa.amu.edu.pl/werkwinkel/. Na 12 – 14 maanden zijn de artikels in Werkwinkel beschikbaar via internet. 9.

Scriptieprijsuitreiking

Agnes Sneller, erelid van Comenius, stelde de figuur van Adela Obermaierova voor, de auteur van scriptie over aanspreekvormen in het Nederlands in Nederland en Vlaanderen en in het Tsjechisch. Dit jaar won ze de prijs voor de beste scriptie in de regio. Bij afwezigheid van de winnares nam Wilken Engelbrecht de prijs van 150€ in ontvangst. 10. Rondvraag

De vertegenwoordigers van het IVN-bestuur zijn aanwezig voor eventuele vragen geweest. Geen vragen van de leden van Comenius. 11. Sluiting van de Algemene Ledenvergadering

Voor verslag: Małgorzata Dowlaszewicz Jo Sterckx

25

Nieuws van Comenius  Aan de Universiteit Debrecen (Hongarije) kan vanaf 1 september 2013 een nieuwe LECTOR NEDERLANDS (m/v) aan de slag. Hij/zij  is moedertaalspreker Nederlands  is afgestudeerd neerlandicus  heeft ervaring met het geven van Nederlands als vreemde/tweede taal De nieuwe lector  geeft werk- en hoorcolleges taalverwerving, spreekvaardigheid, kennis van land en volk, cultuurgeschiedenis…  redigeert publicaties van de werkgroep  voert organisatorische en administratieve taken uit  neemt de mondelinge testen af van het CNaVT (in mei) De sollicitatie bevat  een uitgebreid CV  kopieën van het/de universitaire diploma(’s)  evt. referenties Arbeidsvoorwaarden:  de lector wordt aangesteld voor een proefperiode van één jaar  verlenging is mogelijk  verdiensten: locaal assistentensalaris, suppletie van de Taalunie, ruime, centraal gelegen woning Geïnteresseerden mogen voor 30 april (postdatum) hun sollicitatie sturen aan Dr. Gábor Pusztai Debreceni Egyetem Néderlandisztikai Tanszék Egyetem tér 1. 4032 Debrecen (Hongarije) [email protected]

26

 An International Network Studying the Circulation of Dutch Literature (CODL) Van 2012 tot 2015 werken drie onderzoeksgroepen – het Centre for Reception Studies (CERES) van de Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB), de Eötvös Loránd Universiteit Boedapest in samenwerking met COMENIUS (Vereniging voor Neerlandistiek in Centraal Europa) en het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (Huygens ING) in Den Haag – aan het NWO-project Het is niet onopgemerkt gebleven. An International Network Studying the Circulation of Dutch Literature (CODL). Dat doen zij in nauwe samenwerking met andere onderzoekers en organisaties. Waarom CODL? In de loop der eeuwen is Nederlandse literatuur in het internationale circuit ‘niet onopgemerkt gebleven’, zoals Frits van Egters uit Gerard Reves De avonden zou zeggen. Een overtuigend bewijs daarvan gaf het pilootproject Beatrijs internationaal (2009-2012).1Dit pilootproject heeft aangetoond hoe vruchtbaar de bestudering van Nederlandse teksten is in het licht van contemporaine receptie- en vertaaltheorieën. Het heeft een intensieve dialoog en samenwerking op gang gebracht tussen onderzoekers en vertalers van de Nederlandse literatuur en experts uit andere disciplines, zowel binnen het Nederlandse taalgebied als daarbuiten. Zie het verslag van het project op www.middelnederlands.be/beatrijsinternationaal/ In bewerkte vorm zullen de lezingen van de conferentie bij Academia Press in Gent verschijnen in een bundel onder redactie van Ton van Kalmthout, Orsolya Réthelyi en Remco Sleiderink. De ontwikkeling van de internationale neerlandistiek, de behoefte om expertise uit verschillende disciplines te combineren en het nieuwe potentieel van digitale media bieden de mogelijkheid van een ‘transnationale benadering’ van de Nederlandse literatuur. Met het nieuwe project willen we het netwerk van samenwerkende onderzoekers uitbreiden en de reikwijdte van het pilootproject vergroten. Op lange termijn moet dit internationaliseringsproces leiden tot een geschiedenis van de verspreiding en export van Nederlandse literatuur. De samenwerking die CODL beoogt, is de laatste jaren herhaaldelijk bepleit onder beoefenaars van de Nederlandse taal- en letterkunde. De ‘intramurale’ neerlandistiek kan die samenwerking vergemakkelijken door aandacht te besteden aan het vertaalbedrijf en aan de receptie van Nederlandse en Vlaamse auteurs in het buitenland. In de ‘extramurale’ neerlandistiek is zo’n benadering al langere tijd een gevestigde praktijk. Deze aandacht voor de export van Nederlandse literatuur veronderstelt ook nauwe samenwerking met onderzoekers van literatuur in andere talen en met vertaalwetenschappers. Wat dat betreft ondersteunt CODL de inspanningen van het Nederlands Letterenfonds om de zichtbaarheid van vertalers en van het vertalen te verbeteren. CODL creëert de condities voor dergelijke samenwerking. Het project levert een bijdrage aan de theorievorming over de overdracht en de creatieve receptie van literaire teksten. Met zijn diachrone perspectief voegt het een nieuwe dimensie toe aan het traditionele receptie-onderzoek door zich niet alleen te richten op de transmissie en toeëigening van een bepaalde tekst of tekstverzameling, maar ook op de Werdegang daarvan in vertalingen en andere bewerkingen. CODL beschouwt de Nederlandse literatuur namelijk in een internationale context. In de neerlandistiek is de import van 27

buitenlandse literatuur al een onderzoeksthema dat aan belang aan het winnen is. CODL richt zich eerder op de export. Inzicht in beide circulatieprocessen en hun onderlinge relatie kan leiden tot een beter begrip van de transfer van specifieke teksten en van de verspreiding van literatuur in het algemeen. Wat wil en wat doet CODL? CODL kent zowel een infrastructurele als een inhoudelijke doelstelling. Het wil ten eerste het netwerk van de internationale neerlandistiek consolideren, versterken en uitbreiden. Dit interdisciplinaire netwerk bestaat hoofdzakelijk uit onderzoekers en vertalers van Nederlandse literatuur, verbonden aan afdelingen neerlandistiek binnen en buiten het Nederlandse taalgebied. Daarnaast participeren vertegenwoordigers van andere disciplines, zoals vertaalwetenschap, vergelijkende literatuurwetenschap, culturele studies, theaterwetenschap en film- en mediastudies. CODL probeert Europese fondsen te verwerven voor voortgezette samenwerking en vervolgonderzoek. Ten tweede wil het project toewerken naar een geschiedenis van de internationale verspreiding van Nederlandse literatuur. Hiermee hangt enerzijds een literairhistorische doelstelling samen, anderzijds een theoretische en methodologische. Wat betreft zijn literair-historische doelstelling streeft CODL niet naar een uitputtende inventaris van vertalingen en bewerkingen van Nederlandse literatuur. Het concentreert zich op enkele sleutelteksten vanaf de Middeleeuwen tot nu en onderzoekt hun verspreidingsgeschiedenis in ruime zin, dus inclusief hun vertalingen en bewerkingen, zowel binnen als buiten het Nederlandse taalgebied. Hiervoor zijn een tiental gecanoniseerde teksten uit de Nederlandse literatuur geselecteerd, teksten die verschillende periodes en genres vertegenwoordigen. Deelnemers aan CODL worden uitgenodigd om ook andere geschikte casussen voor te stellen. Richtinggevend voor het project zijn vragen als: Door welke eigenschappen overschrijden Nederlandse literaire teksten linguïstische, historische, geografische, politieke, religieuze of disciplinaire grenzen, in aanmerking genomen dat die grenzen zelf in de loop van de tijd ook wijzigingen ondergaan? Hoe passeren Nederlandse literaire teksten grenzen: hoe zijn ze vertaald en/of aangepast, wie waren de bemiddelaars (vertalers, redacteuren, critici, leraren, lezers, particuliere en gouvernementele organisaties) en welke rol speelt bewerking naar een ander medium in het transferproces? Waarom gaan die teksten grenzen over? Welke poëticale, biografische, maatschappelijke en ideologische factoren beïnvloeden dit proces? Hoe en waarom verschillen canons van Nederlandse literatuur in onderscheiden sectoren, perioden en sociale groeperingen? Tegelijkertijd heeft CODL, zoals gezegd, een methodologische en theoretische doelstelling. Hier gaat het om onderzoeksvragen als: Hoe is cultuuroverdracht te bestuderen? Hoe bruikbaar zijn concepten als ‘repertoire’ (Even-Zohar, Andringa), ‘interpretive communities’ (Fish), ‘framing’ (Baker) en ‘adaptation’ (Hutcheon) als methodologische concepten voor dit soort onderzoek? Hoe kunnen receptiestudies hun voordeel doen met theoretische kaders als imagology, translation studies, discourse analysis en met sociologische benaderingen? Hoe zijn tekstuele en contextuele benaderingen te combineren in receptie-onderzoek? En hoe kunnen de kernbegrippen ‘vertaling’ en ‘bewerking’ geconceptualiseerd worden in de zich wijzigende culturele paradigmata van de Middeleeuwen tot de eenentwintigste eeuw?

28

Wat gaat CODL opleveren? CODL moet leiden tot de volgende resultaten: 1. Verbetering van de infrastructuur voor onderzoek. Hiervoor wordt een dynamische website gebouwd die deelnemende onderzoekers en studenten een virtual collaboratory biedt. Door in deze omgeving te werken, verbinden de deelnemers zichzelf om hun materiaal en inzichten onderling te delen. In afwachting van de lancering van de website in het najaar van 2013, wordt gebruik gemaakt van een tijdelijke voorziening die beschikbaar zal zijn vanaf eind 2012: www.CODL.nl 2. Een netwerk van ‘intramurale’ en ‘extramurale’ onderzoekers dat de samenwerking en de uitwisseling van expertise bevordert. CODL stimuleert het opzetten van regionale netwerken. 3. Een drietal workshops over cultuuroverdracht, over receptiestudies en over de vertaalwetenschappelijke, performatieve en didactische aspecten van de circulatie van teksten. Deze workshops, waar eveneens resultaten van deelprojecten gepresenteerd worden, bereiden voor op 4. Een Europees onderzoeksvoorstel. Dit moet voorzien in voortzetting van het gezamenlijke onderzoek na 2015. 5. Een bundel met onderzoeksresultaten voortkomend uit CODL. 6. Andere aan CODL gelieerde initiatieven (vertaalateliers, publicaties, lezingen, onderzoeksvoorstellen etc.) van individuele deelnemers. Wie nemen deel aan CODL? CODL is geïnitieerd vanuit drie onderzoeksgroepen die elkaar aanvullen in geografisch opzicht: Huygens ING met als trekker Ton van Kalmthout (Nederland), CERES-HUB met als trekker Elke Brems (België) en COMENIUS-ELTE met als trekker Orsolya Réthelyi (internationaal). Ze brengen specialisten samen met complementaire expertise op het gebied van de middeleeuwse, vroegmoderne en moderne literatuur van de Nederlanden. Elke groep brengt ook methodologische en theoretische expertise in op het terrein van receptiestudies, vertaalwetenschap en discourse analysis. Het internationale karakter van CODL wordt versterkt door de betrokkenheid van andere, uit verschillende landen afkomstige groepen en individuele onderzoekers die Nederlandse literatuur bestuderen in een internationale context.2 De Digitale Bibliotheek van de Nederlandse Letteren (DBNL) en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) behoren tot de organisaties die het project faciliteren. Bij CODL zijn momenteel onderzoekers betrokken uit België, Curaçao, Duitsland, Groot-Brittannië, Hongarije, Italië, Nederland, Polen, Roemenië, Rusland, Oostenrijk, Servië, Tsjechië en Zuid-Afrika. Welke casussen worden in eerste instantie bestudeerd? Hadewijch, Strofische gedichten (ca. 1240); Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlijc (ca. 1475); Joost van den Vondel, Lucifer (1654); Betje Wolff & Aagje Deken, Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782); Hendrik Conscience, De Leeuw van Vlaanderen (1838); Multatuli, Max Havelaar (1860); Herman Heijermans, Op hoop van zegen (1900); Willem Elsschot, Kaas (1933); Hella Haasse, Oeroeg (1948); Dimitri Verhulst, De helaasheid der dingen (2006) 29

 Regionaal Colloquium Neerlandicum: Poznań 9–12 mei 2013 Thema: In verscheidenheid verenigd – eenheid in verscheidenheid Organisatie: Vakgroep Nederlandse en Zuid-Afrikaanse Studies, Faculteit Engels, Adam Mickiewicz Universiteit in Poznań

 Zomercursus Belgrado juli 2013

De traditie van Comenius wordt dit jaar weer voortgezet. Het is nu de beurt aan de Belgradose neerlandistiek om een nieuwe studentenzomercursus te organiseren. Voorlopig wordt de cursus gepland voor de periode 7-18 juli. Het thema staat in ieder geval vast: Alles is liefde! Meer informatie is te vinden op https://sites.google.com/site/czc13bg/home

 DO-Ha budapest: 2014 Concrete informatie volgt later

30

Studenten Neerlandistiek uit Centraal-Europa  Anna Maria Kolodziejczyk, 5de jaar Lublin Ik ben zeer blij dat ik zo’n studierichting als neerlandistiek studeer. Vroeger heb ik nog Frans gestudeerd, en de sfeer is daar helemaal anders: 

  

De “geest” aan de neerlandistiek is heel familiair en gezellig. Onze groep is heel klein (in mijn jaar studeren slechts 12 personen, dat is tenminste de helft als aan de andere studierichtingen) en daarom kennen we elkaar heel goed. De afstand tussen ons en onze docenten is niet zo groot als tussen studenten en hun docenten aan andere studierichtingen. Ten slotte studiebeurzen en zomercursussen – wij als nederlandistiek kunnen elke zomer aan een zomercursus (gratis!) deelnemen (lang zal de Nederlandse Taalunie leven!). Bovendien kunnen wij ons ook heel goedkoop aanmelden voor een CnaVT examen.

 Kamila Tomaka, 5dejaar Lublin Door de drukte van Warschau-Centraal waar de trein uit Lublin ons net heeft afgezet, haasten wij ons naar het vliegveld. ‘Het vliegtuig naar Charleroi vertrekt om negen uur ’s avonds’, galmt het door de hal. Wat staat ons te wachten? Wij zijn nu een beetje vermoeid, maar nieuwsgierig naar wat de toekomst ons zal brengen. Zes studenten uit Polen, Centaal- Europa, die met het Nederlands bezig zijn, staan nu open om Nederland echt ervaren. Wanneer het vliegtuig even later uit Warschau vertrekt, kijk ik opnieuw naar mijn Polen. ‘Verrassend dat je je zo dicht bij de hemel zo ver weg kunt voelen en zo thuis’- dacht ik. Ik dacht ook aan mijn keuze. Vijf jaar geleden heb ik voor Neerlandistiek gekozen. Was mijn beslissing eigenlijk waardevol? Neerlandistiek biedt goede vooruitzichten, dacht ik, ik kan straks Nederlandse literatuur vertalen, tolken op congressen, het bedrijfsleven bijstaan en een belangrijke rol spelen bij de communicatie binnen Europa. Anderzijds was ik altijd zo diep onder de indruk van de fietsinfrastructuur, die in Polen bijna afwezig is. Echt leuk zijn de Naderlandse kasseien. Maar hoe slagen Nederlanders er eigenlijk in om recht te blijven op de fiets of om met hoge hakken in het stadscentruum rond te lopen? Dat wist ik niet. Dankzij mijn studie kan ik dat nu zelf doen. Uit het bos, via de weilanden rijden we eindelijk richting Groesbeek. Ongeveer middernacht bereiken wij ons doel. De openheid en de gastvrijheid – dat valt mij als eerste in Nederland op. Ik voel me hier meteen op mijn gemak want Nederlanders zijn levensgenieters en lachen veel. Ik verwacht natuurlijk de mollen, de tulpen en de grachten te zien. Ondertussen ontdek ik iets meer- interessante baanperspectieven, lekkere stroopwafels, boeiende architectuur en vrienden voor het leven.

31

 Andrea pírová, afgestudeerd in Bratislava Na mijn studies besloot ik Nederlandse lessen te geven. Lesgeven vind ik leuk en er is een groot aantal mensen die graag Nederlands om meerdere redenen willen leren. Na een tijdje besloot ik een vaste baan te vinden. Dat was geen probleem omdat in Slowakije veel bedrijven gevestigd zijn die zaken met Nederlandse of Belgische bedrijven doen. Op dit moment werk ik bij een internationaal bedrijf, dat Accenture heet. Dit bedrijf houdt zich met outsourcingsactiviteiten bezig. Ik werk in een Nederlands-Frans team. Er werken veel Nederlanders in ons team dus kan ik de Nederlandse cultuur hier in Slowakije elke dag meebeleven. Door de communicatie met mijn collega’s in Nederland ben ik mijn taalvaardigheden constant aan het verbeteren, vooral op het gebied van zakelijke communicatie. Door al deze feiten vind ik mijn huidige baan erg leuk. Kortom Nederlands studeren was vast en zeker één van de beste beslissingen in mijn leven.  Daniel Jan Rieger, 3de jaar Boedapest Toen ik met Nederlanders praatte, werd er bijna altijd één- en dezelfde vraag gesteld: waarom studeer je Nederlands? Mijn antwoord was ook heel simpel: ik hou van talen, en omdat ik al vloeiend Duits en Engels kan spreken, is Nederlands een goede keuze om een nieuwe taal te leren. Daarom was ik blij te horen dat je neerlandistiek ook op meerdere universiteiten extra muros in Centraal-Europa kunt leren. Ik begon drie jaar geleden met neerlandistiek op de Universiteit van Wenen, maar na één semester daar te hebben gestudeerd ben ik twee jaar geleden opnieuw begonnen bij de grootste Vakgroep Neerlandistiek in Hongarije op de Eötvös Loránd Universiteit. Op de ELTE geldt neerlandistiek nog steeds als een kleine studierichting. Qua aantal studenten zijn andere vakgroepen, zoals de vakgroep Duits of Engels veel groter. Maar juist omdat er het vak Nederlands niet door zoveel studenten wordt gevolgd, ontstaat er een vriendelijke, persoonlijke en een soort ‘familiaire’ sfeer. Door kleurrijke programma’s krijgen de studenten de mogelijkheid elkaar en ook de docenten beter te leren kennen. Daarnaast biedt deze studie de mogelijkheid om in contact te komen met belangrijke Nederlandse en Vlaamse personages. In de laatste jaren hadden wij de eer om beroemde schrijvers zoals Arnon Grunberg of Dimitri Verhulst of de vorig jaar overleden Nederlandse ambassadeur, Robert Milders als gast te hebben. De studierichting Nederlands op de ELTE is dus niet alleen aantrekkelijk voor studenten omdat men de taal en de cultuur kan studeren, maar ook omdat deze studie veel deuren openmaakt voor de toekomst om naar Nederland te kunnen gaan studeren of werken.

32

 Nikola Gabrielova, 5de jaar Bratislava Studenten die neerlandistiek studeren in de verschillende landen van Centraal-Europa, horen bij een select gezelschap. De afdelingen neerlandistiek in deze landen zijn niet zo groot zoals bijvoorbeeld de taalafdelingen Engels. Daarom is er een grotere kans dat de studenten neerlandistiek elkaar leren kennen tijdens hun studie. De ideale gelegenheid ervoor zijn de zomercursussen, georganiseerd door de Nederlandse Taalunie. Maar er worden ook allerlei studiereizen of vertaalateliers georganiseerd. "Bij ons" op de afdeling Neerlandistiek aan de Comenius Universiteit in Bratislava heerst er een relatief intieme sfeer. Bijna iedereen kent iedereen, elke student heeft zijn vaste plaats in het lokaal. Als iemand ontbreekt merken dit de anderen onmiddellijk op. Omdat het aantal studenten neerlandistiek veel kleiner is dan bij de andere taalrichtingen, heeft bijna iedereen de mogelijkheid om één semester in het buitenland te gaan studeren. Over de nieuwe waardevolle ervaringen die de studenten bij deze buitenlandse verblijven opdoen, moet ik niet uitgebreider schrijven. Overigens ben ik tijdens dit schrijven speculoospasta aan het eten –mijn laatste voorraad die ik meebracht van mijn Erasmusverblijf in Antwerpen.

 Kasia Golańska, , 5dejaar Lublin Toen ik nog op de middelbare school zat, wist ik niet precies wat ik in de toekomst wou doen, wat voor een studierichting ik zou kiezen. Maar één ding was zeker voor mij- ik wilde iets met talen doen. Ik keek veel verschillende brochures van veel verschillende universiteiten door. Helemaal toevallig vond ik de website van KUL te Lublin (ik ben afkomstig uit de streek van Pommeren, in het Noorden van Polen!) en ik vond de informatie over de richting Nederlandse filologie. Ik ben dol op Nederland dus dacht ik - waarom niet ? Een paar dagen later diende ik mijn documenten in, en nu, vijf jaar later....ben ik laatstejaarsstudente! Ik vind Nederlandse filologie echt een bijzondere en ongewone studieriching. De Nederlandse taal wordt niet zo vaak gebruikt en is niet zo bekend voor veel mensen, wat de taal juist zo waardevol maakt. Nederlandse bedrijven in Polen hebben mensen met goed kennis van Nederlandse taal nodig. Bovendien staat de Nederlandse taal op de derde plaats voor wat betreft vertalingen wat van het Nederlands een aantrekkelijke taal maakt om het te leren. Voor mij persoonlijk betekent het leren van de Nederlandse taal en levensavontuur, iedere dag verneem ik iets nieuws, iets interessants, iets waardevols....

33

 Dominika Božeková, 3de jaar Bratislava

Ik volg de opleiding Vertaler-Tolk Nederlands en Engels aan de Comenius Universiteit in Bratislava. Ik zie grote verschillen in de inrichting van deze twee departementen. Het Departement Engels heeft onvergelijkelijk meer studenten dan het Departement Nederlands. Daarom moet het departement Nederlands aantrekkelijker zijn om nieuwe studenten aan te trekken. Dat lukt heel goed. Wij hebben een mogelijkheid om een nieuwe exotische taal te leren. Wij hebben een docent die uit Belgie komt en gebruik maakt van een communicatieve methode. Spreken, schrijven en luisteren krijgen veel aandacht. De docent probeert ons de Nederlandse cultuur erbij betrekken, bijvoorbeeld door het imiteren van het Sinterklaasfeest of door het verklaren van typische gewoontes en tradities in de Lage Landen. Vaak hebben wij interessante gastcolleges. Jaarlijks kunnen wij verschillende cursussen in Nederland, België en andere landen volgen om onze taalvaardigheden in realiteit uit te oefenen. Het grootste verschil is dat de neerlandistiek door de Nederlandse Taalunie wordt ondersteund. In Engeland is er geen organisatie van dit type die de buitenlandse studenten ondersteunt. Het Departement Engels biedt ons geen mogelijkheden om een Erasmusbeurs te krijgen. Wij kunnen alleen via het Departement Nederlands op Erasmus gaan. Neerlandistiek biedt ons veel voordelige mogelijkheden die de studie van het Nederlands vereenvoudigen.  Simona Romhányiová, 3de jaar Bratislava Toen ik me voor de studie Nederlandistiek inschreef, wist ik er niets concreets over. Ik was echter zeker dat ik talen wilde studeren en Nederlands in combinatie met Engels leek de beste keuze te zijn van alle aangebodene vakken. Na twee en een half jaar denk ik dat ik goed heb gekozen. In tegenstelling tot Engels of Duits hoefde ik voor het toelatingsexamen geen kennis over Nederlandstalige landen te hebben, omdat er geen Nederlands op middelbare scholen in Slowakije wordt onderwezen. Ik sprak toen geen woord Nederlands maar in korte tijd leerde ik de taal door praktische oefeningen behoorlijk te gebruiken. Tegelijkertijd heb ik geen probleem meer met gebrek aan kennis over geschiedenis en cultuur van de Lage Landen. Dit werd dankzij colleges snel verbeterd. Ik leerde in de afgelopende maanden net zo veel over de Lage Landen dan over Engeland of de Verenigde Staten tijdens acht jaar op het gymnasium. De leraars die op de afdeling Neerlandistiek werken, verwachten niet dat studenten alles weten maar helpen ons nieuwe dingen te vernemen. Het is ook een voordeel dat professoren die Nederlands in het buitenland onderwijzen, onze afdeling in Slowakije bezoeken en vaak gastcolleges geven. Ze spreken meestal over verschillende aspecten van de samenleving in Nederland en België of over hun ervaringen die ze in verband met het Nederlands hebben. Gelijkaardige colleges komen niet zo regelmatig op andere afdelingen voor. Bovendien is het blijkbaar zo dat Nederlandstalige mensen trots zijn op het feit dat buitenlanders hun taal willen leren. Ik geloof dat er nergens in de wereld zo’n grote taalinstelling als de Nederlandse Taalunie bestaat. Ik heb ook nog nooit gehoord dat een land zo’n steun vereent aan zijn taal en de studenten die deze bepaalde taal willen studeren.

34

 Josipa Dvoraček, 4de jaar Zagreb

Neerlandistiek aan de universiteit in Zagreb is heel jonge studierichting. Officieel bestaat het vijf jaar. Hopelijk zal het nog jarenlang blijven bestaan. Op mijn faculteit is neerlandistiek één van de 34 studierichtingen. Twee generaties studenten, een paar leraars en nog paar gastleraars deelnemen daarin. In vergelijking met sommige andere studierichtingen is neerlandistiek een piepkleine druppeltje in de taalkundige zee van de universiteit in Zagreb. Maar aan de andere kant maakt dit druppeltje een groot verschil voor wat de diversiteit van universiteit en de kansen in de studiemogelijkheden betreft. Alleen hier in Zagreb kunnen Kroaten het Nederlands studeren. Dat is belangrijk te weten want de talen zijn de deuren van het ene land naar de andere. Men zegt dat hoeveel talen iemand spreekt, zoveel hij waard is. Volgens mij is de waarde van neerlandistiek in Zagreb heel groot. Misschien zijn wij die ermee bezig zijn daar niet zo bewust van, maar het is zeker zo. Dat zal men later wel nog ondervinden. Neerlandistiek in Zagreb is een bewijs dat kleine dingen zeker een verschil kunnen (en moeten) maken.

35

 Daniel Njokoš , 4de jaar Zagreb Wat betekent het om een student neerlandistiek in Centraal-Europa te zijn? Ik kan helaas niet over heel Centraal-Europa praten, maar over mijn land, Kroatië, wel. Toen ik begon te studeren, wist ik niets over de Lage Landen, over de cultuur, de taal, helemaal niets. Vandaag, na bijna vier jaren studie, durf ik te zeggen dat ik op sommige gebieden zoals cultuur, of maatschappelijke dingen, bijna meer kennis heb dan over mijn eigen land. Dat heb ik aan mijn docenten te danken, die ons alles hebben geleerd dat ze weten, maar ook aan het Nederlands zelf, dat zo interessant is. Onze studierichting neerlandistiek bestaat alleen vijf jaar lang. Voor de meeste studenten was het, toen ze begonnen te studeren, niet alleen een vreemde taal, maar ook een exotische taal; een studierichting over een taal, die een volk in ver het noorden spreekt. Er zijn tot nu toe vele van ons op eigen initiatief in Nederland of België geweest, sommige hebben al een baantje dat met Nederlands te maken heeft, we nemen aan de zomercursussen deel... kortom, Nederlands is een vast deel van ons leven geworden. Natuurlijk wordt ook zoiets verwacht, want je zal in de toekomst daarvan jouw brood verdienen, maar ik geloof dat we het ook uit liefde doen. Op Koninginnedag dragen we verplicht oranje kleding, sommige zijn dol op drop of stroopwafels geworden, er wordt naar 3FM of 100%NL geluisterd, en op verjaardagen eten we graag poffertjes. Nou, waarom is dat zo speciaal? Juist daarom omdat de meeste studenten van andere studierichtingen gewoon willen afstuderen en hun diploma krijgen. En wij? Wij leven als Nederlanders – elke dag.

36

Oproep  Scriptieprijzen Het wordt stilaan een traditie dat Comenius een scriptieprijs ter waarde van een bepaald geldbedrag schenkt aan de masterstudent die een masterscriptie heeft geschreven dat door een onafhankelijke jury als de beste van de regio Centraal-Europa wordt beoordeeld. Zo won Adela Obermaierova, de auteur van scriptie over aanspreekvormen in het Nederlands in Nederland en Vlaanderen en in het Tsjechisch, in 2012 een geldprijs van 150€. Alle studenten neerlandistiek van het 5de jaar worden nu reeds uitgenodigd om, in samenspraak met hun mentor, hun scriptie op te sturen om zo kans te maken op de eervolle vermelding als ‘beste masterscriptie Nederlandse filologie uit de regio Centraal-Europa 2013’. Het exacte prijsbedrag wordt binnenkort vrijgegeven. De NTU beloont eveneens ieder jaar de beste scriptie geschreven door een student Nederlandse filologie aan een universiteit uit het Nederlandse taalgebied (http://taalunieversum.org/inhoud/taalunie-scriptieprijs/reglement-taalunie-scriptieprijs ). Deze Taalunie Scriptieprijs bedraagt € 1500 voor de winnende scriptie en wordt op een feestelijke bijeenkomst uitgereikt. In deze nieuwsbrief wil ik alvast aan de NTU suggereren om ook in de toekomst, eventueel via de IVN, een wedstrijd met een hieraan verbonden scriptieprijs te organiseren voor studenten neerlandistiek extra muros. Op dit moment bestaan immers 2 scriptieprijzen, nl. voor moedertaalsprekers uit het Nederlandse taalgebied en voor studenten neerlandistiek binnen een bepaalde regio. Een scriptieprijs voor studenten uit de hele wereld van de neerlandistiek extra muros lijkt ons aanbevelenswaardig om op deze manier de neerlandistiek extra muros nog meer bekendheid te verlenen.  Comparatieve neerlandistiek Artikelen kunnen uitsluitend per mail gestuurd worden naar: [email protected] . De aangeboden stukken worden voorgelegd aan twee anonieme reviewers uit de redactie, die elk een leesrapport opstellen. Indien noodzakelijk zal een beroep gedaan worden op externe expertise. CN richt zich uitsluitend op comparatieve studies waarbij de Nederlandse (ver)taal-, letter- en cultuurkunde primum comparandum is. De taal, literatuur of cultuur die als secundum comparatum wordt opgevoerd, kan maar behoeft niet per se Centraal-Europees te zijn.  het XIIIe Congres van de Internationaler Verein für Germanisten Prof. dr hab. Stanisław Prędota laat doorgeven dat het XIIIe Congres van de Internationaler Verein für Germanisten onder de titel Germanistik zwischen tradition und Innovation wordt gehouden in september 2015 bij de Tongji Universiteit te Shanghai, Volksrepubliek China. De exacte data worden later bekendgemaakt (http://www.ivg2015-tongji.com/index.php?classid=932). Collega’s die geïnteresseerd zijn om een lezing te houden in het Duits in de sectie Die niederländische Sprachwissenschaft zwischen Tradition und Innovation worden verzocht om dit vóór 31 maart 2013 aan professor Prędota ([email protected]) kenbaar te maken. Voor deelname is lidmaatschap vereist. Het lidmaatschap kost voor de periode van vijf jaar € 100.

37

“IK STUDEER NEDERLANDS OMDAT…” Het ANV organiseert voor niet-Nederlandstalige studenten Nederlands een essaywedstrijd over hun studiekeuze Nederlands aan een universiteit waar ook ter wereld. Dit initiatief is in navolging van de succesvolle wedstrijd “Ik leer Nederlands omdat ...” in 2001 in het kader van het Europees Jaar van de Talen. De wedstrijd staat open voor niet-Nederlandstaligen die een studie Nederlands volgen aan een universiteit waar ook ter wereld. Overige voorwaarden voor deelname     

De inzending moet bestaan uit een tekst van minimaal 1000 tot maximaal 1500 woorden. De inzending is in de Nederlandse taal. Het essay moet betrekking hebben op de beweegredenen van de student om Nederlands te leren. Het genre waarin het essay is geschreven, is vrij (van komisch terzijde tot politieke beschouwing). De inzending mag niet eerder in enige vorm zijn gepubliceerd.

Beoordeling  

Het niveau van de beheersing van de Nederlandse taal is ondergeschikt aan de inhoudelijke kwaliteit van de inzending. Bij het vaststellen van het winnende essay wordt gelet op de originaliteit van de bijdrage en op de mate waarin het essay nieuwe inzichten geeft in de achtergronden van de belangstelling voor de Nederlandse taal en de cultuur der Lage Landen.

Wijze van inzending 

Per e-mail [email protected] met vermelding in het onderwerp: “Ik studeer Nederlands omdat …“ aangevuld met de achternaam inzender. Het essay in de e-mail verwerken (dus geen bijlage) met voorafgaand aan de tekst vermelding naam, geboortejaar, contactgegevens, universiteit waar de studie Nederlands wordt gevolgd.

Duur De inschrijving start op 1 maart 2013 en sluit op 1 december 2013. Jury De onafhankelijke jury wordt samengesteld door het ANV. Prijs   

De winnaar krijgt een verzorgde reis naar Nederland en Vlaanderen. De beste, leukste, diepgaandste en/of origineelste inzendingen zullen worden gebundeld in een voor een breed publiek toegankelijke publicatie. Met inzending gaat de deelnemer akkoord met de gestelde voorwaarden.

38

Colofon Bestuur Comenius:

Voorzitter

Prof. dr Wilken Engelbrecht (Olomouc)

[email protected]

Secretaris

Drs Jo Stercx (Poznań)

[email protected]

Penningmeester

Dr Urszula Topolska (Poznań)

[email protected]

Webbeheerder

Dr Rinaldo Neels (Lublin)

[email protected]

Hoofdredacteur CN

Dr Gheorghe Nicolaescu (Boekarest)

[email protected]

Secretariaatsadres :

Drs Jo Sterckx Zakład Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich; Wydział Anglistyki Uniwersytet im. Adama Mickiewicza al. Niepodległości 4 61-874 Poznań Polska

Website: http://comenius.ned.univie.ac.at IVN Webplatform: http://www.ivnnl.com/gebruikersgroep/detail.php?c=21 Lidmaatschap Een Comeniuslidmaatschap staat open voor docenten en studenten Neerlandistiek alsmede voor andere belangstellenden. Comenius kent drie soorten leden met de volgende jaarcontributie: studentenleden (5 Euro), volle leden (10 Euro) en buitengewone leden (30 Euro).

39