Nieuwjaarstoespraak 2 januari 2015 Heeft u thuis al een keukentafelgesprek gehad? Ik ontkwam er gister niet aan. Mijn vrouw zei: ‘Wij zijn 1 gezin en ik wil nu ook 1 plan en ik ben de regisseur’. De opbrengst van het gesprek is dat ik meer in mijn eigen kracht moet komen. Samengevat; “Ik mag voortaan zelf mijn hemden strijken”. En zo kreeg ik een hete strijkbout in mijn handen gedrukt. Dat is nog eens een warme overdracht voor 2015! Buren, burgers en buitenlui, Hartelijk welkom op de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Buren. In deze toespraak wil ik mijn kijk op de samenleving anno 2015 met u delen. En natuurlijk bent u benieuwd wie de Kanjer zal zijn, wie de vrijwilliger van het jaar wordt en welk initiatief in aanmerking komt voor de allereerste Buurzaamheidsprijs. Maar ik begin met u een gezond, een gezegend, een gelukkig en een gedecentraliseerd 2015 toe te wensen! De Verkiezingen Onze democratische rechtstaat beleeft elke vier jaar een climax middels de gemeenteraadsverkiezingen, zo ook in 2014. Voor het eerst konden Burense inwoners als lid van een stembureau wat extra’s verdienen voor de verenigingskas. De verkiezingen zijn ordentelijk verlopen, in Buren gelukkig geen ronselpraktijken. Op 27 maart is de nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd. Het nieuwe college is een maand later benoemd op 22 april en heeft als motto; “Buren een krachtige plattelandsgemeente”. In Buren was het opkomstpercentage 56%, vergelijkbaar met vier jaar geleden. Nu wil Ik samen met u een ‘stemfie’, een foto van onszelf. Echter niet vanuit het stemhokje. Maar eerder over het stemhokje, als hét symbool van onze democratie. In verkiezingstijd is er traditiegetrouw kritiek op het functioneren van die democratie. Door lage opkomstpercentages zou Nederland in een legitimiteitscrisis verkeren. Dat zou ernstig zijn; geen vertrouwen in en weinig steun voor ons politieke stelsel. Want burgers zijn massaal ontevreden, haken af en blijven daarom thuis. Het huis van Thorbecke wankelt en moet op zijn minst stevig worden verbouwd. Te beginnen met de gekozen burgemeester. Van dat laatste ben ik absoluut geen voorstander, ondanks mijn politieke kleur. Kijk naar Toronto, burgemeester Ford bracht de Rock ’n Roll in de politiek. En zijn concurrent dan? Dat is een voormalig porno-actrice en zij heet Bens. Kent u haar verkiezingsslogan? ‘Ruil uw Ford in voor een Bens’. Stelt u zich eens voor… Dan de Legitimiteitscrisis Ik kan mij die nauwelijks voorstellen. Volgens mij leeft onze democratie als nooit tevoren en hebben opkomstpercentages weinig te maken met de mate van tevredenheid of vertrouwen!
Ten eerste zie ik dat er eerder meer dan minder behoefte is aan democratie. Ook in Buren ervaren wij dat inwoners kiezen voor meer democratie en invloed. Ik denk hierbij aan het ontwerpen en onderhouden van het Kasteelparkterrein door de Burenaren zelf. Ten tweede beschouwt 2 op de 5 Nederlanders de gemeente als belangrijkste bestuurslaag, dat is slechts 40%. Een opkomstpercentage van 56% is in dat licht bezien misschien niet eens zo laag. Zijn wij nu in staat, na de decentralisaties, de inwoners van Buren het grote belang van onze lokale democratie duidelijk te maken? Want in deze raadszaal gebeurt het, hier worden keuzes gemaakt! Ten derde, mensen zijn veel minder honkvast geworden als het gaat om politieke voorkeuren, de eigen werkkring of het verenigingsleven. Tel daarbij op dat wij welvarender, hoger opgeleid en zelfbewuster zijn geworden. Binnen twee generaties zijn wij geëvolueerd van ‘burgers die moeten overleven’ naar ‘consumenten die willen beleven’. Zijn we door deze ontwikkelingen de democratie niet meer gaan zien als een recht en minder als een plicht of een ideaal? Tot slot, Nederland (en daar hoort Buren ook bij) scoort in internationale onderzoeken zeer hoog als het gaat om - Vertrouwen in het parlement, politieke partijen en politici, - Tevredenheid over het functioneren van de democratie en - Op integriteit en anti-corruptie in het openbaar bestuur. Neem dan Roemenië, zij scoren steevast laag op de anti-corruptie ladder. Onlangs is daar een 73- jarige vrouw voor 4 jaar opgesloten wegens omkoping. Omdat zij een kip had meegebracht voor haar behandeld arts, ja en dat is smeergeld. In ons land is de kiezer zelf veranderd en worden belangen anders gewogen. Maar met een legitimiteitscrisis heeft dat niets te maken. Als uw burgemeester ben ik in ieder geval trots op ons gemeentebestuur en ik reken erop dat onze politiek ambtsdragers de verbinding blijven maken met onze inwoners. (Veteranencomite) Genoeg over de democratie, ik wil iets geheel anders met u bespreken. Ik ben verheugd u te kunnen meedelen dat er vanuit onze bevolking mensen bereid zijn zich in te zetten voor onze veteranen. U moet weten dat tegenwoordig een ieder die op missie is geweest wordt gerekend tot de groep veteranen, ook al ben je nog jong, ook al ben je nog actief. Volgens deze definitie is het niet ondenkbaar dat Buren ruim tweehonderd veteranen binnen haar grenzen heeft wonen. Dit zijn allemaal mensen die zich hebben ingezet voor de internationale vrede en veiligheid. Soms dichtbij, maar meestal ver van huis. Deze groep inwoners verdient een bijzondere blijk van waardering door de Burense samenleving. Ik verwacht dat het veteranen comité Buren binnenkort zelf naar buiten zal treden om haar plannen en bedoelingen kenbaar te maken. Ik wens hen veel succes toe en ik zal hen daar waar nodig ondersteunen. Een dergelijk initiatief sluit goed aan bij de aandacht die wij komend voorjaar willen schenken ter nagedachtenis aan Jeroen Severs. Jeroen, afkomstig uit Zoelmond, was Neerlands eerste slachtoffer in de Irak oorlog.
Dan de regio Ja, ik spring even van de hak op de tak. Er is veel ophef geweest binnen bestuurskrachtig Rivierenland. Hoewel ik nog geen 35 jaar burgemeester ben, vind ik daar wel wat van…..Fred. Als rode draad haal ik uit de discussie twee trefwoorden; ’vertrouwen’ en ‘kansen’. Op dat laatste woord zal ik als eerste ingaan; de kansen voor deze regio. Voor de lange termijn gaat Rivierenland zich richten op drie speerpunten. Dit zijn recreatie en toerisme, agribusiness en logistiek. Niets aan de hand, drie kansrijke speerpunten die onze bestuurlijke aandacht verdienen om meer werkgelegenheid, welvaart en welzijn te creëren. Toch laten wij naar mijn mening kansen liggen, ik mis een speerpunt. Er is een grote categorie bedrijven die ik in geen enkel beleidsplan terug kan vinden. Te weten ’ambachten en industrie’, ook wel de maakindustrie geheten. Er is een aantal redenen waarom ik die mis: - er is sowieso veel werkgelegenheid in deze sector en daarbij steeds meer bedrijven komen terug uit China. - het VO hier is er klaar voor, men heeft geïnvesteerd in een technasium, - we hebben talent, bij Rijksen Timmerwerk Maurik werkt een NK en 4e EK, Frank van de Waerdt, - de ambachten maken een comeback: volgens de SER vormen ambachtslieden inmiddels weer een onmisbare schakel voor onze economie met 775.000 mensen. - Tot slot, onze regio is de kraamkamer voor innovatie, wist u dat? Voorbeeld, u moet weten ik ben gek op pindasaus, die pindalucht doet mij het water in de mond lopen. Maar bij BioBandits zijn ze zo innovatief, ze hebben een pindaloze pindasaus. Ik moet er niet aan denken, maar ze hebben er wel de innovatieprijs mee gewonnen. (Smaakindustrie) Veel van deze bedrijven bezitten een typisch kenmerk. Er blijkt een relatie te zijn met de inwendige mens, met voeding dus. Daarom, dames en heren, introduceer ik een 4e speerpunt voor onze regio: De smaakindustrie, ambacht en industrie komen hier samen in het thema voeding. De smaakindustrie kent voorbeelden te over, ik noem er slechts enkelen: Allereerst wat ambachten; - Ons eigen Betuws Wijndomein, kwalitatief goede wijn van Erichemse bodem, - Van der Donk sigaren uit Culemborg, tabak met presidentiele allure, - Zuivelboerderij Noordam uit Hellouw, de best gewaardeerde boerenkaas van Nederland - Of Marienwaardt in Beesd, op dit landgoed worden alle producten ter plaatse verwerkt en verkocht.
En wat dacht u van de industriële bedrijven; - DTS uit Beusichem, installaties voor de voedingsmiddelen industrie en absoluut wereldmarktleider, - Go-Tan uit Ochten, in elke supermarkt vindt u Aziatische producten van dit familiebedrijf, - In Hedel zit Bakkersland, Neerlands grootste bakkerij-organisatie - En Beeter.nl ook uit Ochten, veroveren momenteel Europa met nepkip. Het schijnt als echt te smaken, ik weet er nog wel een innovatief sausje bij. U ziet, wij zijn de lekkerbekken van de Hollandse delta. Laat het onderwijs, het bedrijfsleven en bestuurlijk Rivierenland gezamenlijk een toekomstagenda opstellen zodat de smaakindustrie nog beter kan floreren. (Vertrouwen) Ten tweede, hoe zit het met het vertrouwen binnen onze regio? Vertrouwen is een kwestie van houding, van mentaliteit, van cultuur ook. Ik kan dat illustreren met een voorbeeld. Amerikanen nemen in hun huwelijkse voorwaarden tegenwoordig steeds vaker een boeteclausule op over de omgang met social media. Een overtreding kan 1 van de echtelieden zo maar $ 50.000 kosten. Beste mensen, zo zijn wij hier niet getrouwd met elkaar. Laten wij in Rivierenland wel uitgaan van vertrouwen. Door elkaars verschillen te respecteren en door onze overeenkomsten uit te buiten. Ik ben aan het einde gekomen van mijn nieuwjaarsrede. Met een goed functionerende lokale democratie in een economisch sterke en smaakvolle regio, durf ik een nieuwjaarsduik wel aan. U ook? Ik wens u een zachte landing in het nieuwe jaar…. (Prijzen) Dan is het nu de hoogste tijd om de mensen te eren, die zich soms al heel lang inspannen om de leefbaarheid in onze kernen te verhogen. Ik heb het over de vrijwilligersprijzen. Vrijwilligers zijn “gouden” mensen. Zij zetten zich belangeloos in voor mensen of verenigingen die hulp nodig hebben. Veel vrijwilligers gebruiken hun expertise en doen datgene waar zij goed in zijn. De kersverse jury had in haar debuutjaar de handen vol met het beoordelen van de genomineerden als het gaat om de kwaliteit. Echter, zij hebben ook een ambassadeursfunctie om in de toekomst tevens de kwantiteit van de inzendingen te borgen en liever nog te verhogen. Ik stel de juryleden graag aan u voor. U mag hen dag en nacht aanspreken hoor, ze zijn 365 dagen actief; - Roel van Beekhoff, - Dirk Jan Blijderveen, - Jan Boelhouwer, - Gerry van der Donk en - Gerard van Eck Zij kennen de Burense samenleving tot in de haarvaten.
Kanjer van Buren Zijn er jongeren, die zich belangeloos inzetten? Jazeker, heel veel! Wist u dat de stijging in vrijwilligerswerk het grootst is onder 18-34 jarigen? Ook zij zetten hun expertise in en dat mag best wel wat breder bekend worden. Een extra oproep om jongeren te nomineren is dan ook op zijn plaats. Want de jury wil volgend jaar veel meer kandidaten aangereikt krijgen door u! De Kanjer 2015 is 21 jaar en kan nog net worden genomineerd. Zij denkt dat zij hier is voor haar vereniging en misschien is dat ook wel zo… De Kanjer van Buren 2014 is geworden Anouk Peters uit Ingen. Anouk is al sinds 2003 lid van muziekvereniging Kunst na Arbeid. Na een wervingscampagne onder jongeren was Anouk de eerste, zij speelt klarinet. In de laatste 10 jaar is het leerlingenorkest gegroeid naar 40 actieve leden. Daar verricht Anouk als vrijwilliger veel werk. Zo is zij de vaste ladyspeaker van het leerlingenorkest. Tijdens de jaarlijkse voorspeelmiddag praat zij het hele programma aan elkaar. Ook helpt zij de kleintjes met hun muziek door samen met hen te spelen. Op dinsdag is de repetitieavond die zij nooit overslaat, ook niet als zij jarig is. In het dorp is ze actief met poffertjes bakken op de kermis en oliebollen venten voor de vereniging. Anouk is iemand van ‘geen woorden maar daden’. Maar er is meer. Anouk is daarnaast ook actief in de kinderkerk in Ingen. Zij is hier leidster en wat hier voor organisatorisch geregeld moet worden dat doet zij. Ook speelt zij klarinet in de band Online. Deze band treedt veel op in kerken en ze hebben onlangs zelfs een cd opgenomen. Wat niet ongenoemd mag blijven is dat Anouk studeert voor onderwijzeres. Begin 2013 is zij voor 4 maanden op stage geweest in Zuid-Afrika. Speciaal om kinderen daar extra aandacht te geven. En voordat zij naar Zuid-Afrika ging heeft zij geld ingezameld in de kerk en bij familie en vrienden. Voor dit geld heeft zij materialen voor de school in Zuid-Afrika aangeschaft. Kortom de jury vindt Anouk een echte KANJER! En jij krijgt naast de eer, ook iets tastbaars. Namelijk een e-reader. Vrijwilligersprijs Uiteraard was het ook dit jaar weer een hele klus om een keus te maken als het gaat om de Vrijwilliger van het Jaar. Ik noem dit de categorie dieselmoteren; jarenlang stationair veel uren maken. Er was een groot aantal nominaties, waaruit de jury een keuze moest maken. Daaruit is unaniem naar voren gekomen: Hans Peters uit Kerk-Avezaath als vrijwilliger van het jaar 2014.
De motivatie is niet mis te verstaan, Hans Peters is een duizendpoot. Nooit wordt er tevergeefs een beroep op hem gedaan. Bij het corso in Kerk Avezaath heeft hij de afgelopen 35 jaar niet 1 keer verzuimd. Hij zorgt voor de materialen en helpt uiteraard mee met het bouwen van de wagen. Verder is de zorg voor het gereedschap en de bouwplaats is aan hem toevertrouwd. Drijvende kracht achter hem is zijn vrouw Corlien, maar echt aandrijven hoeft zij deze diesel niet. Samen met zijn vrouw verzorgt hij wekelijks een middag voor senioren in de kantine van de Teisterbanders. Wanneer senioren niet zelfstandig naar de kantine kunnen komen haalt Hans ze op en het mooie is, hij brengt ze ook weer thuis. Dan is er nog de organisatie van het Lentefeest. Hans helpt met opbouwen van de tenten en na afloop met het afbreken ervan. Ook als barkeeper staat hij tijdens het feest zijn mannetje. De lijst met activiteiten is nog langer. Hans is namelijk ook nog minimaal één dag per week bezig om bij de Teisterbanders allerlei klussen op te knappen. Het grasmaaien, soms meerdere keren per week, doet hij zéér professioneel en met veel plezier. Kortom na deze, nog niet eens complete opsomming, was het voor de jury duidelijk. Hans Peters komt het toe om gekozen te worden tot vrijwilliger van het jaar 2014. U krijgt het allerlaatste beeldje wat hoort bij deze prijs en € 500. Nieuw: de Buurzaamheidsprijs Veel inwoners zijn tegenwoordig minder honkvast bij een vereniging of maatschappelijk initiatief, maar tonen wel betrokkenheid. Er ontstaat vernieuwing in de samenleving waarbij het initiatief centraal staat. Om vernieuwing en maatschappelijk initiatief te bevorderen heeft het college dit jaar besloten de Buurzaamheidsprijs in te stellen. De Buurzaamheidsprijs wordt uitgereikt aan initiatieven die bijdragen aan de bevordering van participatie en leefbaarheid op de terreinen van zorg, welzijn, vrije tijd, sport, cultuur en veiligheid. Daarbij gaat het niet alleen om initiatieven die aantoonbaar succesvol zijn gebleken, maar ook om beloftevolle vernieuwing die kansen biedt. Voorwaarde is dat er een groep inwoners bij het initiatief betrokken is. Eventueel in samenwerking met bedrijven en maatschappelijke organisaties. Ook moet het initiatief vooral gericht zijn op inwoners van de gemeente Buren. Het mag structureel of projectmatig van aard zijn. De jury heeft ontdekt dat er in onze gemeente talloze initiatieven plaatsvinden. Maar het aantal nominaties, dat kan en moet nog veel beter. Voor vanavond hebben de volgende initiatieven hun eigen ‘deurmatmoment’ ervaren, zij zijn genomineerd en ontvingen een uitnodiging op de mat: Ik zie u denken, deurmatmoment?
Dat woord gebruikt staatssecretaris Wiebes toch als het over belastingen gaat? Dat klopt, maar laten wij de associatie juist maken met het moment wanneer een initiatiefnemer een uitnodiging in de bus krijgt en niet met de fiscus, zoals: 1 Muziekvereniging Kunst Na Arbeid uit Ingen, Deze vereniging combineert het basisonderwijs met het werven van jeugdleden door het geven van muzieklessen of concerten. U heeft zojuist gehoord dat het jeugdorkest 40 leden telt. 2 Stichting Second Life uit Maurik, De initiatiefnemers zamelen gebruikte kleding en speelgoed in om te verkopen. De opbrengst komt ten goede aan de minder bedeelden in onze gemeente. 3 Muziekvereniging Excelsior uit Beusichem, Deze vereniging heeft een project geïnitieerd, genaamd de ‘Blazersbende’, met de PWA school en het Servicepunt Amateurkunst. Ook hier gaat het om kennismaking met muziek om uiteindelijk een nieuwe doelgroep te bereiken. Maar ook in deze categorie kan er uiteindelijk maar 1 winnaar zijn. De allereerste Buurzaamheidsprijs gaat naar initiatief, dat helemaal past bij een “buurzaam” leven: Stichting Second Life veur mekaor uit Maurik Een onlangs gestart initiatief van Janneke Ederveen. Nog goed bruikbare kleding, accessoires en speelgoed wordt ingezameld en verkocht. Met de opbrengst worden uitjes georganiseerd voor de kinderen van ouders die het financieel moeilijk hebben in onze gemeente. Er zijn hiervoor twee “winkeltje” geopend, namelijk in Maurik en Ingen. Een groep van zo’n 16 enthousiaste vrijwilligers is bezig met de presentatie en verkoop van de aangeboden kleding. De Stichting moet weliswaar nog geformaliseerd worden, maar het bestuur is er al en bestaat uit Janneke Ederveen, Henny Hesselink en José van Leeuwen. Ook nauwkeurige doelstellingen komen er aan. De bepaling welke kinderen geholpen worden gaat zoveel mogelijk buiten de vrijwilligers om. De Stichting krijgt hierbij hulp van o.a. de scholen en kerken. De Stichting denkt erover om in de toekomst het initiatief uit te breiden naar activiteiten voor (eenzame) ouderen. Kortom dit alles heeft de jury ertoe gebracht om de Buurzaamheidsprijs unaniem toe te kennen aan dit schitterende initiatief. Chapeau! Het geld dat de Stichting krijgt met het winnen van de Buurzaamheidsprijs gaat naar alle waarschijnlijkheid naar het inrichten van nieuwe lokaties.
