Nieuwjaarstoespraak 2015 prof. dr. g.j.m. meijer

Nieuwjaarstoespraak 2015 prof. dr. g.j.m. meijer

change perspective

nieuwjaar stoespr aak 2015

Nieuwjaarstoespraak 2015 Prof. dr. G.J.M. Meijer | Nijmegen, 5 januari

6

pro f . dr. g.j .m. m e ij e r

nie uwjaar s toe s pr aak 2015

Geachte aanwezigen, beste collega’s, studenten, Radboudianen, Nu ik veilig met deze fiets ben aangekomen, wens ik u allemaal om te beginnen een gezond, gelukkig, inspirerend en zeer voorspoedig 2015. Dit is één van de honderd fietsen waarop u in augustus 2014 de studenten van de eerste Radboud Summer School door het stadscentrum van Nijmegen zag fietsen. Voor hen was het een handig vervoermiddel, en het bood anderen de kans onze internationale gasten als zodanig op straat te herkennen en een praatje aan te knopen. Met maar liefst 250 deelnemers uit 45 landen behoort de Radboud Summer School in één klap tot de grootste van Europa. De studenten zijn enthousiast over het programma – het rapportcijfer was een 8,2 – en ook over de fiets. En zij zijn niet de enigen, want van de honderd exemplaren die we uitleenden kwamen er in eerste instantie maar 98 terug; de andere twee zijn later door de politie teruggebracht – de naam van de eigenaar stond er voldoende duidelijk op. Alle internationale gasten, zowel medewerkers als studenten, kunnen deze fiets vanaf volgende week huren bij het International Office; de eerste dag voor twee euro, voor een maximale duur van drie maanden. Ik mocht dat nu al doen, en vooral het mandje komt goed van pas. Dit is mijn derde nieuwjaarsrede in deze aula, en hoewel ik pas achtentwintig maanden voorzitter van het college van bestuur van deze mooie universiteit ben, ben ik ondertussen het langstzittende lid in het huidige college. U zou hieruit kunnen concluderen dat het onzekere tijden zijn aan deze universiteit, maar niets is minder waar. Straks presenteer ik u het Strategisch plan van de Radboud Universiteit tot 2020. Daaraan voorafgaand reiken we de Hermesdorfprijzen uit, maar als eerste werp ik graag met u een blik terug op het afgelopen jaar – zowel aan de hand van foto’s als cijfermatig – en kijk ik samen met u vooruit naar een paar zaken die ons voor 2015 te wachten staan.

7

8


2014 in beeld Dit is een perkamenten oorkonde uit 1292 waarin paus Nicolaas IV toestemming geeft voor de stichting van het Clarissenklooster Beaulieu te Petegem, in België (afb. 1). Historicus Arthur Bruls van het Katholiek Documentatie Centrum ontdekte deze begin dit jaar, per toeval, onder in een doos. Het KDC ordent en ontsluit archieven die betrekking hebben op het katholieke leven vanaf 1800, en vierde overigens in 2014 zijn 45-jarige bestaan. Hoe de oorkonde in Nijmegen terecht is gekomen is een raadsel, maar we hebben het document direct aangeboden aan het Rijksarchief in Gent waar het ‘in bijzondere dank’ is aangenomen. Omdat banen niet meer voor het oprapen liggen, is het voor studenten steeds belangrijker om al tijdens de studie na te denken over het loopbaanperspectief. In maart organiseerden we daarom, in goede afstemming met de Universitaire Studentenraad, een universiteitsbrede Career Week waarvoor zich maar liefst 1400 studenten hadden aangemeld. Loopbaanperspectief loopt tegenwoordig als een rode draad door de studie; het heeft een positie gekregen in het curriculum van de opleidingen en buiten het curriculum om bieden we cv-checks en sollicitatietrainingen aan. Op woensdag 19 maart kleurde de uitslag van de verkiezingen de Nijmeegse gemeenteraad Radboud-rood. Van de 39 raadsleden hebben er maar liefst 24 een diploma behaald aan de Radboud Universiteit. Een goede relatie met de gemeente is voor ons belangrijk en we stellen het bijzonder op prijs dat zowel de raad als het college van burgemeester en wethouders het afgelopen jaar een bezoek aan onze campus hebben gebracht. De burgemeester was er overigens ook bij de start van de Batavierenrace en tijdens de introductie, waarover later meer. In het kader van het Radboud Excellence Initiative nodigen we jaarlijks, met steun van de stichting Reinier Post, tien tot vijftien internationale veelbelovende talenten en enkele uiterst gerenommeerde wetenschappers uit om in Nijmegen tijdelijk ons toponderzoek te komen versterken (afb. 2). Sara Fabbri kwam begin 2014 als eerste en inmiddels zijn er 14 fellows en drie professoren dankzij dit nieuwe programma naar Nijmegen gekomen. We willen hiermee op lange termijn investeren in het internationale netwerk en in de reputatie van de Radboud Universiteit. Voor het Hoge Magneetvelden Laboratorium, het HFML, was 2014 een goed jaar. Eind maart vestigde het team rond Nigel Hussey een nieuw wereldrecord met een continu magneetveld van 37,5 Tesla in een niet-supergeleidende magneet. Daarnaast verwierf het HFML een zogenaamde Roadmapsubsidie voor grootschalige onderzoeksfaciliteiten ter waarde van bijna 15 miljoen Euro, voor nieuwe apparatuur en voor uitbreiding van de


1

2

3

beschikbare magneettijd. Met het HFML heeft Nederland een internationale topfaciliteit op Nijmeegse bodem. Ook drie andere projecten waarin de Radboud Universiteit participeert, kregen een Roadmapsubsidie. Zo zijn de taalwetenschappers rond Paula Fikkert verheugd met de subsidie voor het project getiteld CLARIAH, waarmee een digitale infrastructuur wordt ontwikkeld die grote verzamelingen data en software uit verschillende geesteswetenschappelijke gebieden bij elkaar brengt. Op 22 april bracht minister Bussemaker een bezoek aan de Radboud Docenten Academie – hier begroet ze de promovendus Chris Kooloos (afb. 3) – waar we haar informeerden over onder meer de keuze van de letterenfaculteit voor Duidelijke Taal en over ons systeem van tutoren. ’s Avonds sloot zij aan bij het hooglerarendiner. Zes medewerkers van de Radboud Universiteit ontvingen dit jaar een koninklijke onderscheiding: de hoogleraren Rob van der Heijden, Jac Vennix, John Jansen, Ad van der Avoird en Jelle Barentsz – de laatste was tijdens de lintjesregen in Australië en heeft de onderscheiding later in ontvangst genomen – en de voormalige directeur van de Dienst Studentenzaken, Wim Brand. Wisselingen onder directeuren van ondersteunende

9

10


4

5

6

diensten doen zich niet veel voor, maar recent hadden we er twee. Ger Boonen heeft afgelopen zomer de functie van Wim Brand overgenomen en Pim van Zanen heeft per 1 januari van dit jaar de functie van Johan van de Woestijne als directeur van de Dienst Marketing en Communicatie overgenomen. Ik wens Ger en Pim veel succes in hun nieuwe functie. Op 7 mei ontving Neelie Kroes tijdens een academische zitting in de Stevenskerk de derde Vrede van Nijmegen Penning; een initiatief van de gemeente Nijmegen, NXP Semiconductors NV en de universiteit. Zij ontving de penning voor haar verdiensten voor Europa, en hiertoe behoren onder meer haar inspanningen voor de digitale agenda. Hoogleraar Digital Security Bart Jacobs wist haar na afloop van zijn rede te verrassen met een zogenaamd IRMA-pasje (I Reveal My Attributes) waarmee ze, zonder dat ze haar hele identiteit hoeft prijs te geven, bijvoorbeeld uitsluitend kan aantonen dat ze oud genoeg is om alcoholische dranken te bestellen. Acht dagen later vierden wij de 91e Dies Natalis van onze universiteit in De Vereeniging waar Heino Falcke zijn diesrede uitsprak, getiteld: Towards the Limits of Space and Time. Heino Falcke (afb. 4) is vandaag overigens niet aanwezig, omdat hij ruim een week geleden tijdens een ski-vakantie in de Alpen tegen zijn eigen limits is aangelopen, of, zoals hij mij schreef: ‘Until a week ago, I actually thought I was quite a decent skier …. I guess my body couldn’t keep up with my outdated self-image!’ Hij is nu herstellende van drie gebroken ribben en een gebroken sleutelbeen. Aansluitend aan Falckes rede werd er een eredoctoraat uitgereikt aan Rowan Williams (afb. 5), de voormalig aartsbisschop van Canterbury. Zijn dankrede na de uitreiking was een indrukwekkend staaltje redenaarskunst. Negen uur lang met een onbekende doorbrengen, in een glazen huis, zonder mobieltje en laptop, met alleen tussen de middag bezoek van een ‘buitenstaander’. Met dit idee haalde John Hacking van de studentenkerk deze zomer de nationale pers. Vijf dagen lang werd het huis op het Erasmusplein bewoond door vijf verschillende duo’s. Op 6 juni kregen de twee studenten in het glazen huis bezoek van Margot van Mulken – hier


met zomerse hoed (afb. 6) – die ruim vier maanden later Theo Engelen zou opvolgen als decaan van de Faculteit der Letteren. Omdat het Radboudumc tegenwoordig de meerderheid van de opdrachten verstrekt aan de Arbo- en Milieudienst, lag het voor de hand om deze gezamenlijke dienst van de Radboud Universiteit en het Radboudumc, organisatorisch onder te brengen bij het Radboudumc. Op 1 mei is de AMD van de Radboud Universiteit overgegaan naar het Radboudumc, en inmiddels voelen de medewerkers zich vertrouwd bij hun nieuwe werkgever. Helaas hebben ze van Melvin Samsom als voorzitter van de raad van bestuur maar weinig profijt kunnen hebben, want hij heeft in september Nijmegen verlaten voor het gerenommeerde Karolinkska University Hospital in Zweden. Vanaf 1 september heeft Fred Plukker als interim bestuurder het voorzitterschap waargenomen, en hij zal dit blijven doen tot aan het aantreden van de nieuwe voorzitter, Leon van Halder, op 1 april aanstaande. Fit in Balans is een project van de AMD waarmee ze bijdragen aan de gezondheid van onze medewerkers. Zo hebben ze er ook voor gezorgd dat de lunch straks naast lekker, ook heel gezond is. Een mooie start van uw voorbereiding op Radboud Sports, dat we dit komend jaar in de middag van vrijdag 19 juni zullen organiseren. Ik roep u allen nu al op om mee te doen; hier achter mij zijn de winnaars van afgelopen jaar te zien. De belangrijkste Nederlandse wetenschappelijke onderzoeksprijs is vernoemd naar Baruch Spinoza, filosoof, wiskundige en politiek denker. Dit jaar mocht géén van de wetenschappers van de Radboud Universiteit een Spinozaprijs in ontvangst nemen, iets dat sinds 2010 niet meer was voorgekomen en om die reden opmerkelijk was. De intocht van de Vierdaagse was dit jaar sober, zonder muziek, vanwege het tragische ongeval met de MH17 waarbij ook vier Radboud-alumni zijn omgekomen. Ook in het Radboudcafé aan de Via Gladiola klonk dus geen muziek. Voor Vox was de ramp aanleiding om het mooie zomernummer, dat voor de ramp was verschenen, uit de bakken te halen vanwege de tekst op de cover: ‘Wij overleefden een vliegtuigcrash’. Begrijpelijk, maar wel jammer omdat ik het persoonlijk een zeer bijzonder nummer vond met hele goede interviews. Eind juli maakte NWO bekend dat maar liefst zeventien jonge, veelbelovende onderzoekers van onze universiteit een Veni-subsidie kregen. Bovendien verkreeg Monique van der Voet alsnog een Veni-beurs uit de ronde van 2013. In de afgelopen jaren hebben we ook relatief veel Vidi- en Vici-beurzen behaald; met zes Vidi’s en twee Vici’s bleef de score in 2014 iets achter.

11

12


8

7

9

10

In augustus van dit jaar kregen de Radboud-emeriti Ted Janssen en Aloysio Janner de Ewaldprijs uitgereikt tijdens de openingsceremonie van een internationaal congres in Montreal, voor hun baanbrekende werk aan de theorie voor de quasikristallen. Deze prijs wordt sinds 1987 elke drie jaar uitgereikt, in 2014 voor de tiende keer. Ik merk hier nog maar eens op dat het Nobel Committee bij de toekenning van de Nobelprijs voor de Scheikunde in 2011 het werk van Janner&Janssen uitvoerig genoemd en geroemd heeft. De Nobelprijs ging toen naar de Israelische natuurkundige Dan Shechtman voor de ontdekking van de quasikristallen. Met bijna drieduizend introductiedeelnemers kleurde het centrum van Nijmegen halverwege augustus Radboud-rood. Alle deelnemers van de introductie kregen een hoodie cadeau en die werd met trots gedragen; leuk voor de studenten en mooie PR voor de universiteit (afb. 7). De hoodie stond de rector overigens ook erg goed (afb. 8). Een nieuw onderdeel van de introductie was de cantus waar de burgemeester het Nijmeegse Volkslied Al mot ik Krupe voorzong (afb. 9). Op de dag af 369 jaar na het overlijden van naamgever Hugo de Groot, opende de top van de rechtspraak in Nederland op 28 augustus de nieuwste aanwinst van onze campus: het Grotiusgebouw (afb. 10). De datum had niet beter gekozen kunnen worden, ook omdat Paul Bovend’eert daardoor nog net op tijd was om als decaan van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid de feestelijkheden te begeleiden. Vanaf 1 september heeft Steven Bartels het decanaat van hem overgenomen.


11

12

Vielen de ballonnen bij de opening van het Grotiusgebouw nog naar beneden, een maand later gingen gouden ballonnen de lucht in vanwege het vijftigjarige bestaan van de Faculteit der Sociale Wetenschappen (afb. 11). Dat werd gevierd met een symposium en een spetterend feest in De Lindenberg. De Keuzegids Universiteiten komt voor het vierde achtereenvolgende jaar tot de conclusie dat de Radboud Universiteit de beste van de zes brede universiteiten in Nederland is. Negen bacheloropleidingen van de Radboud Universiteit werden als beste beoordeeld binnen hun vakgebied, en in totaal zes opleidingen kregen het predikaat Top-opleiding. Redenen genoeg voor het college om te trakteren op ijs (afb. 12). Gedurende het afgelopen jaar heeft het algemeen bestuur van de VSNU besloten – getriggerd door een brief van Sander Dekker aan de Kamer hierover – om de onderhandelingen met de uitgevers over de kosten van de abonnementen voor de wetenschappelijke tijdschriften, de zogenaamde Big Deals, op de bestuurstafel te brengen en om de prijsonderhandelingen direct te koppelen aan afspraken over de overgang naar Open Access. Het huidige publicatiemodel is simpelweg niet meer van deze tijd, en het is niet uit te leggen dat de resultaten van publiek gefinancierd onderzoek niet direct vrij toegankelijk zijn voor iedereen, terwijl het technisch inmiddels zeer eenvoudig is dit te bewerkstelligen. Het is goed dat de VSNU, hierin expliciet ondersteund door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), hierin gezamenlijk optrekt en één vuist maakt naar de uitgevers. Het doel is om de producten van onze wetenschappers onder

13

14


13

14

onze voorwaarden publiek toegankelijk te maken, en om met de uitgevers afspraken te maken over de vergoeding die ze voor hun werkzaamheden ontvangen. Met Springer zijn inmiddels goede afspraken gemaakt, maar de grootste uitgever, Elsevier, moet duidelijk nog wennen aan dit model. De onderhandelingen met Elsevier zullen ook in 2015 nog voortduren, maar dit zou wel eens het laatste jaar kunnen zijn dat Nederlandse wetenschappers toegang hebben tot alle Elsevier-tijdschriften. Of anders gezegd, het laatste jaar dat Elsevier op kosten van de Nederlandse wetenschappers zijn eigen gang kan gaan. Wordt vervolgd. Qua publicaties hadden we in september van dit jaar een bijzonderheid. De onderzoeksgroepen rond Henk Stunnenberg en Mihai Netea publiceerden in één Science maar liefst drie artikelen; studies van het BLUEPRINT-consortium waarvan Stunnenberg de leiding heeft. Uit dit onderzoek blijkt dat eigenschappen van witte bloedcellen veel sterker worden bepaald door omgevingsfactoren dan tot nu toe gedacht werd. Op 2 oktober werd de Radboud Research Facilities officieel geopend. Dit is een initiatief van de universiteit en het Radboudumc om het regionale bedrijfsleven toegang te bieden tot technologisch hoogwaardige apparatuur, om zo bij te dragen aan de regionale kenniseconomie. Deze apparatuur is mede met 6,2 miljoen Euro subsidie van de provincie Gelderland aangeschaft. In oktober is het nabij het station gelegen nieuwe studentencomplex Talia opgeleverd (afb. 13). Dit complex telt 347 kamers, waarmee het totale aantal studenteneenheden dat wordt aangeboden door de SSHN de zesduizend overstijgt. Naar schatting zijn er daarnaast nog ruim elfduizend kamers bij particuliere verhuurders beschikbaar. De Volkskrant berichtte in de zomer dat er in Nijmegen geen kamernood meer is. In combinatie met het uitgebreide artikel over het Grotiusgebouw dat rond dezelfde tijd verscheen, is dat een mogelijke verklaring voor de toename van het huidige aantal eerstejaars rechtenstudenten met bijna 15 procent ten opzichte van 2013.


15

16

Eén van de items die het nieuws in het afgelopen jaar domineerde was de opkomst van de Islamitische Staat, de IS. Het is niet vreemd dat daarover veel vragen, onduidelijkheden en angsten bestaan in onze gemeenschap. Voor het Soeterbeeck Programma was dat de reden Joas Wagemakers te vragen hierover een actualiteitencollege te geven. Dat het een schot in de roos was, bleek uit het enorme aantal bezoekers. Zelfs de trappen in de hal van het Erasmusgebouw stonden vol (afb. 14). Overigens een goed voorbeeld van valorisatie binnen de geesteswetenschappen. Dit is Gewetenschap (afb. 15), een voorstelling van de Jonge Akademie met als doel het debat over integriteit van wetenschap te verschuiven van de krantenkolommen naar de alledaagse praktijk van onderzoekers. Dankzij de Adviesraad Integriteit van Wetenschap, die dit theaterstuk naar Nijmegen haalde, bezochten 220 Radboudianen de voorstelling. Aansluitend discussieerden zij over dagelijkse dilemma’s en ik moedig iedereen aan om dat in de komende jaren te blijven doen. Op 17 oktober overhandigde vice-rector Andrzej Mania van de Jagiellonian University (Krakau) aan Bas Kortmann tijdens de academische zitting van de rectoraatsoverdracht de zilveren herinneringsmedaille Plus ratio quam vis. Bas Kortmann ontving deze voor zijn inzet voor de internationale samenwerking van universiteiten in Europa. Het bijzondere van deze onderscheiding wordt duidelijk indien je naar de lijst van eerdere laureaten kijkt, waaronder zich paus Johannes Paulus II, voormalig EU-commissievoorzitter José Manuel Barroso en de voormalig president van Frankrijk, Valéry Giscard d’Estaing, bevinden. De rectoraatsoverdracht in de Stevenskerk verliep soepel, mede dankzij een generale repetitie, die op beeld is vastgelegd (afb. 16). De ambtsketen was op dat moment nog niet in de Stevenskerk aanwezig, en Theo Engelen, toen nog RiO, Rector in Opleiding, ondergaat het omhangen van de coaxkabel gelaten. Als cadeau aan de scheidend rector stelde Jan Brabers op verzoek van het college een boek over alle rectores magnifici van onze universiteit samen.

15

16


17

18

Dank dieses Bildes von unserem deutschen Biologie-Student Florian Koller (afb. 17), hat die ganze Welt Ende Oktober die Hörsäle der Radboud Universität sehen können. Das Stück Käse hatte er für zwei Euro bei Albert Heijn gekauft, ein Schnäppchen. Warum? Er war halt hungrig und er liebt Käse. Ein Kommilitone hat dieses Bild gemacht, und auf der beliebten Website ‘9gag’ hochgeladen. Kurze Zeit später war es Weltweit bekannt; innerhalb weniger Tage sahen mehr als 650 tausend Personen dieses Foto. Unerwartete Werbung für unsere Universität, wofür wir Florian Koller sehr dankbar sind. Dass er einer unserer ausländischen Studenten ist, macht dieses Bild besonders. Und gleichzeitig könnte das auch erklären warum er auf diese Weise den Käse gegessen hat. Ein ‘kaasschaaf‘ ist ein typisch niederländisches Produkt, und obwohl es dafür auch ein schönes deutsches Wort gibt – Käsehobel – ist es nicht so einfach, diese im Ausland zu bekommen. Florian ist heute hier, zusammen mit seinen Eltern, und ich würde ihn jetzt bitten nach vorne zu kommen, um ihm diesen Käse mit Käsehobel zu schenken (afb. 18). Florian, ich danke dir sehr für deine besondere Werbung für unsere Universität; weiterhin viel Erfolg mit deinem Studium und bleibe auch in Zukunft den niederländischen Produkten treu! Ondanks protesten van studenten, zoals hier bij de Waalbrug (afb. 19), stemde de Tweede Kamer begin november in met het Wetsvoorstel wijziging Wet studiefinanciering 2000. Als ook de Eerste Kamer het voorstel aanneemt, kunnen studenten vanaf 1 september een studievoorschot aanvragen; een lening, die studenten tegen voordelige voorwaarden kunnen afsluiten bij de overheid. Daarmee komt een einde aan de basisbeurs. De OVstudentenkaart en de aanvullende beurs blijven bestaan. We weten niet precies wat hiervan de effecten gaan zijn, maar we zullen dat natuurlijk scherp in de gaten houden. Het zou in 2015 bijvoorbeeld zomaar tot een eenmalige verhoogde instroom in de masteropleidingen kunnen leiden, nog net vóór de 1 september-deadline. Het afgelopen jaar vond de accreditatie plaats van opleidingen binnen de geesteswetenschappen. Voor tien procent van de opleidingen was volgens de NVAO, de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie, een hersteltraject noodzakelijk. In Nijmegen gold dat alleen voor de opleiding Algemene cultuurwetenschappen, van welke het hersteltraject inmiddels positief is ontvangen door de NVAO. Onder meer naar aanleiding van deze accreditatieronde is een brede discussie gestart naar het nut en de noodzaak van de

Aantal promoties


19

opleidingsaccreditatie naast de instellingsaccreditatie, en ook deze discussie zal in 2015 zeker vervolgd worden. Op de valreep van het jaar maakte de European Research Council bekend dat Boran Kartal, Stijn Buitink en Teun Bousema een ERC Starting Grant hebben verworven. Dit is niet alleen een onderzoekssubsidie maar het is ook te zien als een echte prijs voor deze veelbelovende jonge onderzoekers. Eind november presenteerde de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de Wetenschapsvisie 2025, die begint met de belangrijke conclusie dat het Nederlands wetenschappelijk onderzoek er, ook in internationaal perspectief, uitermate goed voor staat. Om dan vervolgens te stellen dat Nederland deze koppositie vast moet houden en waar mogelijk uit moet bouwen, zonder dat daarvoor extra financiële middelen beschikbaar worden gesteld. En dan moeten we ons ook nog realiseren dat de huidige positie van Nederland toch vooral te danken is aan de financiering van, pakweg, tien jaar geleden, en dat er in het laatste decennium al vele kortingen zijn doorgevoerd. Frank Kalshoven gaf in zijn column in De Volkskrant wellicht het meest treffende commentaar toen hij sprak over ‘de roze olifant’ in de Wetenschapsvisie, en terecht stelde dat er gewoon extra geld nodig is wil Nederland de huidige goede positie internationaal ook maar bij benadering vast kunnen houden. Kijk naar het clubvoetbal, zou ik zeggen. In de Wetenschapsvisie, worden drie belangrijke ontwikkelingen aangekondigd. Bij het eerste, een nationale wetenschapsagenda, zijn vraagtekens te zetten, maar mits voldoende breed ingevuld liggen hier wellicht ook kansen. De tweede ontwikkeling, het instellen van een permanente commissie die zich meer structureel dan nu het geval is beraadt over de grootschalige infrastructuur in Nederland, vindt brede toestemming. Het is het derde voornemen, het volledig op de schop nemen van de onderzoeksorganisatie NWO, waar heel wetenschappelijk Nederland over gevallen is en zich terecht grote zorgen over maakt, de vereniging van Spinozaprijswinnaars, onder leiding van onze eigen Peter Hagoort, voorop. De VSNU heeft ook duidelijk stelling genomen tegen het door ambtenaren voorgestelde ‘kantelen van de NWO-organisatie’, zoals het in de Wetenschapsvisie staat. In de NRC van afgelopen zaterdag zei onze eredoctor Robbert Dijkgraaf dat het woord kantelen bij hem maar één beeld voor ogen roept: de omgevallen boekenkast. ‘De studieboeken, ooit

17

18


liefdevol per onderwerp gerangschikt op de planken, liggen nu in een grote stapel op de vloer. Graaien maar.’ Maar misschien moeten we dit vanuit een ander perspectief zien. Bij binnenkomst op de fiets wist ik een Vox uit 2020 te bemachtigen, een Vox uit de verre toekomst, waarin stond, vrij vertaald vanuit het Engels: ‘Het vermaledijde idee, zoals eind 2014 gelanceerd in de Wetenschapsvisie, om de “NWO-organisatie te kantelen”, bleek uiteindelijk een gouden greep van de topambtenaren. Het was de benodigde wake-up call om de best practices zoals die tot op dat moment slechts binnen delen van de NWO organisatie geleefd werden breed in te voeren. De naamswijziging van NWO in Fundamenteel Onderzoek Nederland – FON – was een wijze stap, niet alleen om expliciet aan te geven welke best practices overgenomen dienden te worden, maar ook omdat het veel meer recht doet aan waar deze organisatie voor moet staan. Het onderbrengen van de wetenschap in vijf verschillende sterke pijlers, de zogenaamde “kanteelen”, verstevigde de positie van het Nederlandse onderzoek in het internationale veld. Dat gerenommeerde onderzoekers gevraagd werden als kanteelleiders voor de desbetreffende wetenschapsgebieden op te treden, en zeggenschap kregen over de te verdelen middelen, bracht Nederland hernieuwd internationaal aanzien.’ Dus wellicht komt het allemaal nog goed.

2014 in cijfers en vooruitzichten voor 2015 In september 2014 begonnen ruim 4.500 nieuwe studenten met een opleiding aan de Radboud Universiteit, ongeveer net zoveel als vorig jaar. Per 1 oktober stonden er in totaal 19.685 studenten bij ons ingeschreven (afb. a). En op de kaart van Nederland en NordrheinWestfalen kunt u zien waar ze vandaan komen, elk rood stipje staat voor één student (afb. b). Aan het eind van het eerste jaar krijgen studenten sinds 2011 een bindend studieadvies. Ondanks het uitgebreide voorlichtingsaanbod en de studiekeuzecheck stopt ongeveer 25 procent van de studenten na één jaar met de opleiding, een percentage dat sinds 2011 opvallend constant gebleven is (afb. c). Voor wat betreft het onderwijs, is verhoging van het bachelorrendement tot boven de 70 procent één van de doelen. Dit bachelorrendement wordt gedefinieerd als het percentage studenten dat binnen vier jaar hun bachelordiploma behaalt van alle studenten die zich na één jaar heringeschreven hadden voor dezelfde opleiding. Uit de ruim 78 procent voor het cohort 2010 en ook uit de trend valt af te leiden dat we dit doel inmiddels stabiel en ruim behaald hebben. Hierbij dient ook nog opgemerkt te worden dat voor dit laatste cohort het bindend studieadvies nog net niet gold; dat werd pas een jaar later ingevoerd (afb. d).


a. Totaal aantal studenten en aantal eerstejaars instelling (in oranje)

b. Instroom 2014-2015

c. Bindend Studie Advies cohorten 2011, 2012 en 2013

e. Bachelordiploma’s per studiejaar d. Bachelorrendement na 4 jaar (van heringeschrevenen na een jaar, bron: 1cHO; cohort 2010 bron: Osiris)

g. Exchange students f. Doorstroom bachelor master

19

20


In 2014 zijn 2.668 bachelordiploma’s uitgereikt (afb. e); ruim 400 van deze bachelorstudenten kozen vervolgens níet voor een masteropleiding aan de Radboud Universiteit. Daar staat tegenover dat 450 studenten van elders voor een masteropleiding naar Nijmegen kwamen (afb. f). Daarmee lijken we de trend van de negatieve uitstroom na de bachelorfase gekeerd te hebben, en een woord van dank is hier op zijn plaats aan de commissie-Van Mulken, die met een kordaat 10-puntenplan hieraan een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Het aantal inkomende uitwisselingsstudenten is de afgelopen jaren gestaag gestegen en de verwachting is dat deze trend zich doorzet (afb. g). Het aantal uitgaande studenten stagneert echter op een niveau van minder dan negenhonderd studenten per jaar. Het doel is dat in 2018 de helft van de studenten een deel van de studiepunten in het buitenland behaalt, en van dit doel zijn we nog ver verwijderd. Internationalisering staat de komende jaren hoog op onze agenda en we zijn dan ook blij met de komst van Marnix Krop, voormalig Nederlands ambassadeur in Berlijn, die ons op dit terrein zal adviseren. Studenten waarderen het onderwijs aan onze universiteit, zo bleek ook dit jaar weer uit de Nationale Studenten Enquête. Maar er is ook kritiek: bijvoorbeeld over het aantal werkplekken. Daarom gaat de Universiteitsbibliotheek komend jaar verbouwen; het aantal werkplekken neemt toe van 720 naar 1040. En – niet onbelangrijk – er komt een koffiecorner waar ook broodjes te krijgen zijn. Het aantal wetenschappelijke publicaties is in 2014 licht gestegen ten opzichte van 2013, van 6541 naar 6716 (afb. h). In het nieuwe Standard Evaluation Protocol dat vanaf nu voor onderzoeksvisitaties gebruikt zal gaan worden, is – terecht – het accent verschoven van kwantiteit naar kwaliteit van publicaties. Kijken we naar de impactscore van de artikelen van onze wetenschappers, dan zien we dat deze in het laatste tijdvenster – na jaren van stijging – enigszins is gedaald, en dit is iets waar elke onderzoeker alert op zal moeten blijven. Vorig jaar gaf ik tijdens de nieuwjaarsrede aan te verwachten dat het aantal promoties in de komende jaren niet verder zal stijgen, en we zien dat we in 2014 op een totaal van 355 promoties zijn uitgekomen, zo’n 8 procent minder dan in het jaar 2013 (afb. i). Opvallend is dat er steeds meer vrouwen promoveren; al vanaf 2010 is het aantal promoties van vrouwen hoger dan dat van mannen. Met name het promotierendement verdient constante aandacht en moet nog duidelijk beter worden.


i. Promoties (m en v) h. Wetenschappelijke publicaties

k. Hoogleraren, verhouding m/v (exclusief bijzonder) j. Benoemde hoogleraren m/v

De Radboud Universiteit is goed vertegenwoordigd in nationale en internationale genootschappen van wetenschappers. De Academia Europaea, benoemde dit jaar Guillén Fernandez, John Jansen, Antje Meyer, Ieke Moerdijk en Han van Krieken tot lid. Daarnaast zijn Heino Falcke en Mikhail Katsnelson toegetreden tot de KNAW. En twee van de tien nieuwe leden van de Jonge Akademie komen ook van de Radboud Universiteit: Floris de Lange en Marieke van den Brink. In het afgelopen jaar zijn de banden met onze buren van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek verder aangehaald, niet alleen doordat we in gezamenlijkheid een dreigende subsidiekorting van OCW hebben weten af te wenden, maar bijvoorbeeld ook doordat onze hoogleraar David Norris dit jaar benoemd is tot Auswärtiges Wissenschaftliches Mitglied – extern wetenschappelijk lid – van de Max Planck Gesellschaft. Gedurende de laatste twee jaren zijn er minder hoogleraren benoemd dan in de jaren ervoor (afb. j); bij de nieuwe benoemingen zaten bovendien ook te weinig vrouwen iets waar wij in de toekomst, zoals opgenomen in het Strategisch plan, veel strikter op zullen letten.

21

22


Dat desalniettemin het percentage vrouwelijke hoogleraren gelijk is gebleven op 20,3 procent komt door het vertrek van voornamelijk mannelijke hoogleraren (afb. k). In totaal heeft de Radboud Universiteit nu 474 hoogleraren, waaronder 66 bijzonder hoogleraren. De universiteit is er op de eerste plaats voor onderwijs en onderzoek, maar de relevantie van de universitaire werkzaamheden voor de maatschappij speelt een steeds grotere rol; de samenleving wil graag zien wat ze terugkrijgt voor de investeringen in universiteiten, naast afgestudeerden. Wij willen graag tonen welke bijdrage we nu al leveren en we willen in de toekomst nog meer kunnen doen. Dat vraagt om goede ondersteuning van de wetenschappers en daar willen we de organisatie optimaal voor inrichten. Antoine Fraaij is door het college gevraagd om kwartiermaker van de nieuwe valorisatieorganisatie te zijn, en de plannen zoals die door een stuurgroep in 2014 zijn opgesteld zullen in de loop van dit jaar tot uitvoering gebracht gaan worden. her mesdor fpr ijzen Voor het derde jaar op rij mag ik vandaag de Hermesdorfprijzen uitreiken: prijzen voor wetenschappers van onze universiteit die in het voorafgaande jaar naar aanleiding van eigen onderzoek op een onderscheidende manier in de media zijn geweest. De Hermesdorfprijzen sluiten aan bij de strategische doelstellingen van de Radboud Universiteit: versterking van de reputatie, aandacht voor jong talent en internationalisering, en het is in deze drie categorieën dat prijzen worden uitgereikt (afb. 20). De naamgever van deze prijzen, Bernardus Hubertus Dominicus Hermesdorf, was rector magnificus van onze universiteit vanaf eind 1942 tot september 1945. Hij weigerde, als enige Nederlandse rector magnificus, om principiële redenen, om studenten een loyaliteitsverklaring aan de Duitse bezetter voor te leggen, wat onvermijdelijk leidde tot sluiting van de universiteit in april 1943. Hermesdorf bevestigde één dag voor de sluiting het bericht eigenhandig met een mededeling van deze strekking op een bord in de aula, en hij hield zo zijn rug recht in moeilijke tijden. Op de bronzen medaille die bij de prijs hoort zien we dan ook aan de ene kant de gestileerde beeltenis van Hermesdorf en aan de andere kant een kaarsrechte wervelkolom. De procedure voor de Hermesdorfprijs is dat de wetenschapsredactie, in samenwerking met de afdeling communicatie van het Radboudumc, voor elke categorie meerdere kandidaten gemotiveerd voordraagt aan een jury. De jury bestaat uit: prof. dr. Kees Blom (oud-rector magnificus, voorzitter), prof. dr. Bas Bloem (hoogleraar Neurologische bewegingsstoornissen) en prof. dr. Moniek Buijzen (hoogleraar Communicatiewetenschap). De jury draagt in elke categorie één kandidaat voor aan het college van bestuur.


20

21

22

De Hermesdorfprijs 2014 wordt toegekend aan de wetenschapper die met zijn of haar eigen onderzoek in de landelijke media een herkenbare bijdrage heeft geleverd aan het maatschappelijk debat en daarmee het debat inhoudelijk heeft verdiept. De genomineerden zijn, in alfabetische volgorde: Jaap-Henk Hoepman, universitair hoofddocent Privacy Enhancing Technologies and Identity Management, Hans de Kroon, hoogleraar Experimentele plantenoecologie en Joas Wagemakers, universitair docent Islamstudies. De jury heeft voorgedragen als winnaar van de Hermesdorfprijs 2014: prof. Hans de Kroon (afb. 21). Hans de Kroon en zijn promovendus Caspar Hallmann kregen wereldwijd aandacht met hun Nature-publicatie over de schadelijke gevolgen van het insecticide imidacloprid voor insectenetende vogels. Berichten over het onderzoek, waaraan ook onderzoekers van Sovon en Birdlife meewerkten, verspreidden zich razendsnel over de wereld. De studie haalde de journaals van BBC, NOS en RTL, en leidde tot grote stukken en redactionele commentaren in de kranten. Het door de Radboud Universiteit gemaakte filmpje is door vele websites overgenomen, waaronder die van de BBC en National Geographic; bij laatstgenoemde is het bekeken door 42.000 unieke bezoekers. Het is ook één van de zeer weinige Nederlandse onderzoeken die de Altmetric top-100 van 2014 heeft gehaald. Altmetric meet de effecten van online media, maar neemt ook politieke invloed mee. De jury benadrukt dat het hier gaat om een toppublicatie over een wereldwijd probleem met een evenzo grote impact. De onderzoekers hebben met hun werk munitie gegeven aan de politieke tegenstanders van het gebruik van neonicotinoïden. Fundamenteel onderzoek heeft geresulteerd in het signaleren van een omvangrijk milieuprobleem, waardoor deze studie een grote maatschappelijke impact heeft. De Hermesdorfprijs voor jong talent wordt toegekend aan de promoven(dus)(da) die met zijn of haar onderzoek het meest nadrukkelijk en op een onderscheidende manier in de media was. Genomineerd voor de Hermesdorfprijs voor jong talent 2014 waren (in alfabetische volgorde): Sven Brinkhoff, gepromoveerd op het wetenschapsgebied van de rechtsgeleerdheid, Maaike Feitsma, gepromoveerd op het wetenschapsgebied van de letteren en Erik de Vrieze, gepromoveerd op het gebied van de natuurwetenschappen, wiskunde en informatica. De Hermesdorfprijs voor jong talent 2014 gaat naar: dr. Maaike Feitsma (afb. 22).

23

24


Maaike Feitsma promoveerde op 27 mei op onderzoek waarin ze vijf typerende ideeën over Nederlandse mode centraal stelde. Met haar proefschrift laat Feitsma zien hoe de relatie tussen Nederlanders en hun mode een rol speelt in de constructie van de Nederlandse identiteit. Naast onderzoek naar artikelen in tijdschriften en kranten, deed ze archiefonderzoek in musea en case studies bij bekende Nederlandse modemerken als Oilily en Cora Kemperman. Haar onderzoek leverde artikelen op in Trouw, NRC, het Parool, Kennislink, het Nederlands Dagblad en ze werd geïnterviewd in het TV-programma Tijd voor Max en op Radio 1. Hoewel twee van de drie kandidaten qua mediascore dicht bij elkaar zitten, heeft de jury Maaike Feitsma voorgedragen als winnaar van de Hermesdorfprijs voor jong talent. Mode is een belangrijk en zeer zichtbaar onderdeel van de hedendaagse cultuur. Feitsma heeft voor haar onderzoek de aandacht getrokken van serieuze media. Dat dat mede te danken is aan het feit dat ze haar prachtig vormgegeven proefschrift eigenhandig in de brievenbussen van vele modejournalisten en – redacteuren heeft gedeponeerd, vindt de jury ‘uitstekend’. De Hermesdorfprijs internationaal wordt uitgereikt aan de wetenschapper die met zijn of haar eigen onderzoek internationaal het meest is opgevallen. Dit resulteert in de volgende top drie (in alfabetische volgorde): Marijn Kroes, postdoctoraal onderzoeker bij het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, Peter Pickkers, hoogleraar Experimentele Intensive Care geneeskunde en Joris Veltman, hoogleraar Translational Genomics. De Hermesdorfprijs internationaal gaat naar: dr. Marijn Kroes. Zijn publicatie in Nature Neuroscience over het uitwissen van herinneringen van patiënten met posttraumatische stressstoornis door middel van een elektroconvulsieve therapie, verscheen op de eerste dag van het kerstreces van 2013. Gelukkig was Marijn Kroes bereikbaar. Hij stond talloze internationale journalisten te woord en was onder meer te horen op NPOradio, BBC, Voice of America en PBS-radio. Marijn Kroes promoveerde – cum laude – op dit onderzoek in september 2013 en kreeg daar toen ook al de nodige aandacht voor, maar de grote klapper kwam met de publicatie in Nature enkele maanden later. Deze publicatie werd breed verspreid en besproken over de hele wereld en niet alleen de westerse wereld. Zijn onderzoek raakt aan een probleem dat veel mensen met traumatische ervaringen aangaat, en zijn onderzoek kan leiden tot effectieve behandelmethoden. Marijn Kroes blijkt dat goed te hebben aangevoeld en heeft in de media het belang van dit fundamentele onderzoek, dat voor leken moeilijk te doorgronden is, duidelijk uiteen weten te zetten. Opmerkelijk was de


aandacht voor dit onderzoek in de media in Pakistan en India. Vanwege deze wereldwijde aandacht ontvangt Marijn Kroes dit jaar de Hermesdorfprijs internationaal.

De Radboud Universiteit op weg naar 2020 an invitation to change perspective In samenspraak met medewerkers, ondernemingsraad, studentenraad, alumni, en diverse externe partijen en na overleg met de raad van bestuur van het Radboudumc en het stichtingsbestuur, hebben we voor de ontwikkeling van onze universiteit tot aan 2020 een nieuw Strategisch plan opgesteld. Het is naar mijn overtuiging een mooi en realistisch plan geworden. We gaan vanaf vandaag zeker niet alles anders doen. We voorzien geen ingrijpende organisatorische maatregelen, we maken geen gekke sprongen, maar we gaan vooral verder op de ingeslagen weg om onze missie te realiseren: academisch onderwijs van hoog niveau en wetenschappelijk onderzoek van wereldniveau. Daar draait het om. In een open en persoonlijke cultuur werken we gezamenlijk aan de toekomst. Dat verbindt ons met elkaar. Om de talrijke bijdragen van alle Radboudianen onder één noemer zichtbaar te maken en met elkaar te verbinden gebruiken we de slogan change perspective. Het is meer dan alleen een motto. Het is de verbindende factor tussen alle doelen die we als universiteit hebben geformuleerd in het Strategisch plan 2015-2020. Change perspective is een uitnodiging en belofte tegelijk, staat er te lezen in dit Strategisch plan. Het is de uitnodiging aan onze studenten en onze medewerkers om in interactie met de ander het eigen perspectief tegen het licht te houden, te verbreden en waar nodig bij te stellen. Maar het is ook de belofte aan onze aankomende studenten en medewerkers dat ze aan onze universiteit hun perspectief en daarmee dat van de samenleving kunnen veranderen. Studenten en onderzoekers uit de hele wereld, met verschillende culturele achtergronden, ontmoeten elkaar in een open sfeer, in en buiten collegezalen en laboratoria. Onze campus stimuleert al deze ontmoetingen. In elke ontmoeting ligt de mogelijkheid kennis te nemen van een andere zienswijze, een ander perspectief. Dat draagt bij aan het open, intellectueel klimaat dat zo kenmerkend is voor een universiteit, zeker voor een bijzondere universiteit als die van ons. Dankzij het Strategisch plan kunnen we de toekomst mede vormgeven en zijn we beter voorbereid op onze toekomst, en ik raad iedereen dan ook aan het plan zorgvuldig door te nemen. Het is te vinden op de algemene website van de universiteit, en zal binnenkort ook in grote oplage ouderwets, gedrukt, verspreid gaan worden. We hebben ons afgevraagd

25

26


wat de beste manier zou zijn om bij deze gelegenheid het Strategisch plan te presenteren, en we wilden dat niet doen door hier de doelen op te sommen. Hoe dit Strategisch plan écht gaat uitpakken, gaat uiteindelijk het belangrijkste zijn – the proof of the pudding is in the eating – en daarvoor moeten we dus terugkijken vanuit de toekomst. Het leek mij leuk en gepast om Annemarie Haverkamp, ook in 2020 nog hoofdredacteur van het universiteitsblad Vox, te vragen een dergelijke terugblik te verzorgen, ondanks dat ik mij realiseerde dat ik daarmee de regie grotendeels kwijt zou zijn…. Annemarie Haverkamp: Dankjewel Gerard. Ja dames en heren u begrijpt dat ik hier een beetje ongemakkelijk sta. Ik vertegenwoordig Vox, het magazine van de Radboud Universiteit dat onafhankelijk is en dat ook in de toekomst zal blijven. Maar de uitnodiging van het college van bestuur om eenmalig een fictief artikel te schrijven over de universiteit in 2020 vond ik simpelweg te leuk om af te wijzen. Voor deze ene keer heb ik dus ‘ja’ gezegd tegen een geïnterviewde die zei: ‘maak er maar een positief stukje van’. Maar, ik beloof u dat niet alles goed gaat in 2020. In het kader van change perspective zal de collegevoorzitter ook zelf een deel van het verhaal voorlezen. Ik begin. Het stuk is geschreven in het Engels, want vanaf 2015 verzorgt Vox ook Engelstalige berichtgeving, geheel in lijn met het Strategisch plan dat een tweetalige campus tot doel heeft. Radboud University in 2020 A Remarkable Rise to the Top On January 5th, 2015, Gerard Meijer rode into the University Auditorium on his red Radboud bike. This was his way of putting the new slogan change perspective into practice. “I really wanted to make the staff see things from a different perspective,” he said later on. Now, five years later, the question is, “Did his playful action produce the desired result? In other words, have all the goals set out in the new strategic plan been achieved?” Well, the bats are still hanging upside down in the Spinoza Building. Their perspective hasn’t changed over the past few years. The old buildings in the Thomas van Aquinostraat have long gone, and the new glass tower of the Department of Social Sciences will be officially opened in May. Surprisingly, the grey Spinoza Building is still standing. The University’s Department of Property Management has no idea what to do with it. The bats are a protected species and therefore the building cannot be demolished. It’s the world upside down. 1-0 for the bats!


Perhaps it is wise to first explain what the Executive Board tried to achieve with the Change Perspective campaign in 2015. “It’s more than just a motto,” said Gerard Meijer in his New Year’s speech in 2015. “It’s the connecting factor between all the goals the university formulated in the strategic plan for 2015-2020.” Initially, the plan was met with scepticism. It seemed tame and overly cautious, keeping everybody happy. It took two years before the penny dropped. In 2017 – the year in which Gerard Meijer broke his leg when trying to enter the Auditorium on roller skates – the people on campus finally began to see how brilliant the Executive Board’s make-everybody-happy strategy really was. While other universities translated the vision for the future of the then Minister of Education and Sciences as ‘conducting research on societal issues’, Meijer interpreted this vision more broadly. He stood up for curiosity-driven research in all academic fields. And he wanted everyone to join him in this campaign. It proved to be a carefully thought out strategy (speaking of changing perspective!). Gerard Meijer: Best Practice The humanities were the first academic disciplines to benefit from this new policy. Radboud University invested 1.5 million euros in a research project set up by OIKOS, the national research school in classical studies, which enabled the humanities to make themselves more visible in the Netherlands. The humanities scored their first mega success in 2016 when OIKOS was awarded a Gravitation grant of 28 million Euros for a research project called ‘Anchoring Innovation’. “At long last, a prestigious grant awarded to a research project in the humanities,” cried André Lardinois, managing director of OIKOS and professor of Greek Language and Literature, during an interview with Vox. As the leading agency in OIKOS, Radboud University became the institution for scholars. Sister faculties in the Netherlands and abroad looked with increasing jealousy at everything that was going on in the Erasmus Building. “Our board was convinced at the time that one day the humanities would be rediscovered,” said Lardinois later on. “I still remember the newspaper articles about the villages that were strongly opposed to the arrival of asylum seekers. I think it was in 2014 or 2015. Why? Because the government failed to achieve the necessary public support! Today it’s standard practice to consult scholars in the humanities on all kinds of issues. We can help by outlining acceptable contexts and thereby foster social tolerance. In the First World War, for example, the Netherlands provided a safe haven to Belgian refugees. Now we need to do the same for the Russians who once supported Putin.”

27

28


Anchoring Innovation, the research project set up by OIKOS, therefore also proved to have societal relevance. Because of its practical effect it drew a lot of attention, and government officials in The Hague increasingly refer to it as a good example of best practice. Radboud University awarded an honorary degree to Bas Heijne, the Minister of Education and Sciences, last summer during a ceremony in the Stevenskerk. Radboud University honoured him in this way because he wrote a newspaper column back in 2014 in which he stated that, in our knowledge economy, philosophy is not a luxury but a necessity. top talent The large humanities research project also affected another goal formulated in the strategic plan: internationalization. OIKOS drew researchers from the USA, Great Britain and southern Europe to Nijmegen. No one could have imagined at the time that, because of the bat flu, all Asians would be forbidden to travel. Nonetheless diversity on our campus increased considerably. Whereas back in 2015 the aim was to attract 25 percent of our academic staff from other countries, this proportion has now risen to 29 percent. The family-friendly policy developed by Executive Board member Wilma de Koning proved a particular strong move within the context of internationalization. Performance-based contracts were introduced: agreements are made with academics about the projects they need to complete within one year and the amount of teaching they should provide. How they schedule their working time is up to them. It now became much easier for young talented academics to come to Nijmegen with their families. Encouraged by the Radboud Excellence Initiative, a large number of excellent professors and top researchers joined our academic staff. “My aim back in 2015 was to make it possible for staff to employ baby sitters for their children through the university, for example, when they attended conferences,” said De Koning. Today, it’s quite common for researchers to contact Campus Secondment when they need a student to look after their children. “There’s even a large database containing the personal details of international students,” De Koning continued. “It’s now quite common for, for example, an Italian professor to take along an Italian student to look after his children during his stay abroad.” De Koning is proud of her policy being such a big success. “It seems to me quite normal that the university is a flexible employer. We expect a lot from our staff and assume that they can be reached 24 hours a day and always read their email. We, in turn, need to provide them with the best possible employment conditions. This also means that they will have the opportunity to take leave when, for example, one of their parents or children requires extra care.” Internationalization as a prime focus of policy also entails having a fully bilingual campus. For example, each sign on campus is in Dutch and English. Providing information in


English led to some confusion on one occasion. In 2017, Vox published a news item in English on the Executive Board and the Support Services moving into the Berchmanianum monastery. The family of the deceased Swedish filmmaker Ingmar Bergman thereupon filed a claim against Radboud University, because they erroneously assumed that the monastery was founded on the basis of the maestro’s theological critiques without them having been consulted. Fortunately, Antoine Bodar managed to straighten things out. 24/7 cam pus Back in 2015, the strategic plan also mentioned the concept of a ‘compact campus’. Now what has become of that? Well, the magnificent conference and cultural centre built at the site of the former administration building and auditorium does make the campus livelier at night. People can have dinner at the excellent restaurant on the twentieth floor of the Erasmus Building or catch a Dutch or English spoken show at the centre in Comeniuslaan. Particularly the international community commended the campus facilities in a recent survey. Students also feel at home on our 24/7 campus with its sports centre that has no closing times and the immensely popular dog lease service for students who need to ‘chill out’. Number one on the list of best new facilities in 2019 is the power nap room in the University Library. This room is meant for students who burn the midnight oil working on their theses and need to take a short nap. Also very popular among students are the Segway charging stations. These were installed thanks to the efforts of the chairman of the Executive Board, who himself entered the New Year meeting in 2018 on a silver Segway. “It’s ridiculous though that there’s no supermarket in this cosy academic village,” remarked a student from Brazil in a satisfaction survey. This remark hit home. Already in 2014 students begged for an AH To Go convenience store, but so far only feasibility studies have been conducted. Quite remarkable is that students particularly praise Radboud University for its ‘oldfashioned way of providing education’. What distinguishes Radboud University from other universities in the Netherlands? Well, the fact that our students still go to lectures and seminars. Radboud University never led the way where the digitalization of education is concerned. Interaction was our first priority. This was, and still is, a deliberate choice. “What counts for us is social contact and dialogue,” says our new female Rector Magnificus, who has now been in office for more than a year, and succeeded Theo Engelen, who retired to a cottage in Switzerland to write the last part of his thriller trilogy. “We are still a Catholic university with a Catholic tradition. This becomes apparent in the way in which we treat each other.”

29

30


She confessed in an interview that she actually didn’t come to Nijmegen for the personal approach in education, but because of the excellent reputation of the Nijmegen School of Management, housed in the fully modernized Gymnasion. She very much wanted to be part of this pioneering faculty, which in the distant past was the first to offer two Bachelor’s programmes in English, and whose study programmes have all received international accreditation. Whereas other universities had to advertise for new rectors, Radboud University thus managed to attract the ideal female candidate. What the former Executive Board hadn’t anticipated when writing the strategic plan for 2015-2020 was the way in which students today acquire knowledge. It was not until two years ago that consultants were hired to give lecturers crash courses in how to use video-based knowledge libraries. Apparently, the former Executive Board thought that students would still be reading books in 2020. Fortunately, the consequences of this misapprehension could be rectified just in time. Annemarie Haverkamp: Increased Transparency The strategic plan stated that: “doctoral candidates are better supervised and prepared for careers outside academia.” The reason being that two-thirds of the doctoral candidates found jobs outside the academic world. This shows that the board assumed that the university would be able to continue to structure its own PhD programmes. However, this proved not to be the case. The Dutch government implemented a scholarship system for all universities. Whereas PhD candidates used to be university employees, they are now merely students. As chairman of the Executive Board, Meijer strongly objects to this new development. The reputation of Dutch doctoral candidates is declining compared to that of their counterparts abroad, due to the fact that they are overly rushed. Meijer now leads the lobby in The Hague to make the minister see the error of his ways. Back in 2014, Meijer already proved to be a good negotiator when the VSNU, the association of universities in the Netherlands, asked him to settle the controversy with publisher Elsevier over open access. The publisher soon realized that science was more in transition than it had initially thought, and openly regretted its practices. Publications by Elsevier are now entirely free for academics, and are funded by reserves accumulated in the past. These reserves are expected to remain sufficient for many decades. The strategic plan for 2015-2020 also briefly referred to RDM, an abbreviation that no one had ever heard of before. It stands for Research Data Management, an activity coordinated by Hannelies Linders, who remains active on this subject even after her retirement. RDM involves the careful storage of all the data that researchers have


gathered and making this data available online. This enables other researchers all over the world to use this data to replicate and extend studies. Radboud University is currently leading the way in this field in the Netherlands. Academic integrity, which was strongly emphasized in the strategic plan, was partly the reason for introducing RDM, but RDM also offers unforeseen data-mining opportunities. The biggest challenge now is safeguarding online database security for the future. Globally, Radboud University plays a crucial role in this. Our top researchers in the field of digital security fly across the world to give lectures and advice. As far as the objectives formulated in the strategic plan are concerned, the icing on the cake was an experiment in 2019, which caused a sensation worldwide. This experiment was carried out by a group of scientists led by astronomer Heino Falcke. His speedy recovery after a little mishap in the Alps in late 2014 made that his productivity was never significantly reduced and that he was the first to succeed in making black holes visible. This once again proved the relevance of the university’s focus on curiosity-driven research. In the year to come, Radboud University will be the highest-ranking Dutch university in either the Times Higher Education rankings or Shanghai rankings. “In that case it’s regrettable that the editorial board of Vox decided that they would no longer write about international rankings,” grumbled Gerard Meijer when asked for a reaction. “Of course, it’s not just by chance that we are doing so well. Radboud University stands for quality. Academic excellence was the objective when we formulated our goals in 2015. Now the whole world knows that we do what we promise. And we do it together, changing our perspective each time.” Gerard Meijer told the Vox reporter confidentially that, for the 2021 New Year’s speech, he will be carried into the Auditorium by four robots. Radboud University developed the first robots that can think autonomously. The international press have already received Radboud University’s press releases. Let’s hope the four robots are not in two minds about carrying Gerard Meijer into the Auditorium. Gerard Meijer: Bij het veroveren van de wereld en bij het success van het Strategisch plan 2015-2020 was er een belangrijke rol weggelegd voor het change perspective campagnefilmpje, waarvan ik hier nogmaals de première laat zien. Rest mij u allen nogmaals een heel goed en succesvol nieuw jaar en een florisant begin van de periode van het nieuwe Strategisch plan toe te wensen!

31

32


Vormgeving en opmaak: gloedcommunicatie Nijmegen Fotografie: Dick van Aalst, Bert Beelen, Joeri Borst, Marjolein van Diejen, Erik van ’t Hullenaar en Gerard Verschooten De redactie heeft zich ingespannen om de rechthebbenden van de gepubliceerde foto’s te achterhalen. Evenwel in sommige gevallen kon de identiteit van rechthebbenden niet worden achterhaald. Meent u rechten te kunnen doen gelden dan kunt u zich binnen dertig dagen bij ons melden. Drukwerk: Van Eck en Oosterink, Dodewaard © Radboud Universiteit, 2015 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar worden gemaakt middels druk, fotokopie, microfilm, geluidsband of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de copyrighthouder.

Nieuwjaarstoespraak 2015 prof. dr. g.j.m. meijer

Recommend Documents