Nieuwjaarstoespraak Burgemeester De Boer, 4 januari 2016 Inleiding Hij ging op zoek naar 1 Romeinse munt. Maar Leo Fluit uit Amersfoort vond er in totaal 162! Deze munten lagen dicht bij elkaar, het oprapen was een fluitje van een cent. De muntschat kan worden gezien als één spaarpot, alleen de ouwe sok is vergaan. Op de zilveren munten is een afbeelding te zien van keizer Philippus (244 n Chr.). U weet wel, zijn nazaten gingen later gloeilampen maken. Inwoners van de gemeente Buria, Welkom op de nieuwjaarsreceptie hier in Mannaricium! De mensheid zet met een nieuw jaar een kleine stap voorwaarts op de tijdbalk. Maar wat kan het leuk zijn om over de schouder terug te kijken naar wat is geweest. En dat ga ik ook met u doen! Ik hoop dat u verrast was bij binnenkomst in de foyer. Prominent in het midden staat de Sint-Lambertuskerk, nagebouwd begin jaren 80 door de heren De Morée en Van Mourik met schilderwerk door de heer Geurts. En er staat hier ook een natuurstenen plaat, de eerste steen uit 1899, die verwijst naar het gemeentehuis van de toenmalige gemeente Maurik. De maquette is overigens een geschenk van het kerkbestuur aan de gemeenschap. En wat zou het mooi zijn wanneer wij de stenen plaat, uit de tuin van de heer Herman van Meeteren, permanent een zichtbare plek kunnen geven in het dorp. Geachte aanwezigen, vanaf deze plaats wil ik u een gezond, een gezegend, een gelukkig, maar ook een geschiedkundig interessant 2016 toe te wensen! Politieke tegenslag 2015 was voor mij het jaar van de cultuurhistorie, van de kampioenen, van de zorg, van de vluchtelingen, maar ook van politiek lastige dossiers. Als eerste zal ik ingaan op die dossiers, dan hebben wij dat maar gehad. Thuis eet ik ook eerst de spruitjes op en dan pas de gehaktbal..… wel m’n tweede. Dit jaar geen Grexit, er kwam een Agreekment en de Grieken, die bleven aan boort. Wel kreeg onze gemeente te maken met een Texit! Het is exit –over en uit- met de komst van het Tenniscentrum naar Buren. Het college en de betrokken ondernemers waren teleurgesteld en verbijsterd toen de Tennisbond zich op een grimmige woensdagochtend in januari per brief terugtrok. Een tenniscentrum levert nu eenmaal werkgelegenheid op, de zgn. tennisbanen. De dag daarvoor hadden de ondernemers de allerlaatste hindernissen weggenomen om het NTC wederom tegemoet te komen. Maar wees niet getreurd, onze eigen tennisvereniging LUNO heeft een prachtig complex en bestaat inmiddels 100 jaar. Men kan zich nu de Koninklijke LUNO noemen en dat past bij Oranjestad Buren. In de tweede helft van 2015 kwam de problematiek rondom de brede school in Maurik volop in de politieke schijnwerpers. De discussie over het asbest bij de PWA school in Beusichem was nauwelijks verstomd. De brede school is een complex dossier waarin een aantal aspecten opvallen. Allereerst blijkt hoe moeilijk het is om als gemeente de regierol goed in te vullen met zoveel partners en met zoveel verschillende belangen. En dat na een valse start met een aannemer die failliet ging. Er zijn maar een paar bedrijven in Nederland die verstand hebben van de hoogwaardige techniek die gebruikt wordt voor deze school. Je verkeert dus in een afhankelijke situatie en als gemeente kun je dan alleen uitgaan van vertrouwen. Later blijkt dat niet iedereen ons vertrouwen waard is geweest. De WKO installatie (warmte koudeopslag) bleek boordevol sjoemelsoftware te zitten, waar de warme lucht koud van werd. Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer, 4 januari 2016
1
Uw gemeentebestuur zal in 2016 haar handen nog vol hebben aan dit gebouw. Laat ik het onderwerp politiek luchtig en glashelder eindigen met een nieuwtje. Kent u de affaire ‘bottlegate’ die zich afspeelt in Israël? Mevrouw Netanyahu zou de afgelopen jaren zo’n 80.000 flessen hebben ingeleverd voor het statiegeld, terwijl de volle flessen door de overheid zijn betaald. Ik zie mijn vrouw de MCD al binnenwandelen… Kampioenen Wat hebben wij een kampioenen mogen huldigen in 2015! Corsoclub Buren wint op glorieuze wijze het fruitcorso in de straten van Tiel. Fruitvissen kan als nieuw woord worden opgenomen in De Dikke Van Dale. Prominent tussen nieuwe dieren als de polderwolf, de terroroehoe, de politiemol en de Beyoncévlieg (een paardenvlieg met een goudkleurig achterlijf). Wat moeten wij met deze beestenboel, nu ze het circus niet meer in mogen? Wij hebben ook heuse Nationaal Kampioenen in ons midden. Dames en heren, in april werd algeheel kampioen van Nederland; Fred Ivens uit Ingen als veteraan bij de damsport. Echter, wij hadden nog een Nationaal kampioen. Slagerij Knobbout uit Buren heeft de allerlekkerste rookworst. Maar de meeste aandacht ging natuurlijk uit naar FC Lienden. Zondagkampioen, Nationaal Kampioen en winnaar van de Supercup. Nogmaals gefeliciteerd iedereen! Mantelzorg Onze gemeente heeft ook een ander type kampioen in haar midden. Daarvoor neem ik u mee naar het sociaal domein, de mantelzorg om precies te zijn. Maar liefst 5.000 mensen in de gemeente Buren verlenen mantelzorg. Bij het begrip mantelzorg zijn er twee woorden aan elkaar geplakt, mantel en zorg. Hierdoor is een nieuw woord ontstaan met een eigen betekenis. Een professor in de ziekenhuiskunde heeft het woord in 1971 reeds geïntroduceerd. Hij zag in de mantel een metafoor voor wat mensen met warmte omringt. De zorg is namelijk gebaseerd op een sociale relatie en wordt vrijwillig en onbetaald verleend, meestal voor een langere periode. Deze zorg voorziet in de behoefte tussen de alledaagse - en de professionele zorg. In de Wet op de Maatschappelijke Ondersteuning is de ondersteunende taak van de gemeente beschreven. In de praktijk betekent dit dat wij proberen inwoners te informeren, te adviseren en te begeleiden en dat wij ontmoeting en respijtzorg organiseren. Maar het belangrijkste vind ik is de waardering, dat is geen taak die je uitvoert maar een kwestie van het overdragen van een beleving of het gevoel daarbij. Als gemeentebestuur proberen wij dat te doen tijdens de Dag van de mantelzorger. Maar ik doe het ook nu, vanaf deze plaats, namens de gemeenteraad en het college: Uw gemeentebestuur heeft zeer veel waardering en begrip voor de zorg die u als mantelzorger biedt aan uw naasten, dank daarvoor! Voorts ben ik verheugd u te kunnen mededelen dat deze gemeente vanochtend de Erkenning Mantelzorgvriendelijke Organisatie officieel heeft mogen ontvangen. Deze erkenning wordt toegekend door de Stichting Werk & Mantelzorg wanneer een organisatie haar beleid goed ten uitvoer brengt. Toch maak ik mij zorgen. Mantelzorgers ervaren een behoorlijke taakbelasting, ze ondervinden soms weinig steun van hun werkgever, ze bezwijken bijna onder de bureaucratie met steeds terugkerende stress en ze zijn zelf nauwelijks in beeld bij gemeenten en zorginstellingen. Dit beeld werd mij bevestigd door de mantelzorgers die ik dit jaar zelf heb ontmoet. In Buren zijn slechts 300 inwoners die zich hebben ingeschreven als mantelzorger. Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer, 4 januari 2016
2
Daarom doe ik een oproep aan u allen: - Heb oog voor de mantelzorger in uw directe omgeving, - Politici in Den Haag betrokkenheid is iets anders dan regeldruk en bemoeizucht, - Maak als werkgever mantelzorg bespreekbaar voor al uw medewerkers en - Maak uzelf bekent bij de gemeente als mantelzorger, want zo kunnen wij u helpen. Bij de volgende editie van de Dag van de mantelzorger zal het voltallige college paraat staan om onze mantelzorgers te verwennen onder het motto Heel Buren bakt! Cultuurhistorie Ik neem u mee terug naar de Romeinen aan het begin van onze jaartelling. De Betuwe lag aan de grens, of Limes, van het Romeinse Rijk in het noorden. Deze bezetting is zo een onderdeel geworden van onze cultuurhistorie, letterlijk onze beschavingsgeschiedenis, de geschiedenis van alles dat door mensen is gemaakt. En er is hier veel geschiedenis gemaakt, waarvan het meeste onder de grond ligt. Met deze muntschat als aansprekend voorbeeld, maar denk ook aan de vondsten bij de dijkverzwaring in Rijswijk. Wanneer inwoners zich bewust zijn van hun geschiedenis dan is dit goed voor de beleving van de eigen identiteit, trots en het gevoel van gemeenschappelijkheid. Maar cultuurhistorie biedt ook economisch kansen bij toerisme en recreatie. Bezoekers willen onze geschiedenis zien en beleven en het liefst voelen en proeven. Bovendien is de Limes voorgedragen voor de Wereld Erfgoedlijst en dat biedt kansen. Wanneer wij echter in Buren meer willen profiteren, dan moet onze geschiedenis wel zichtbaar zijn of nog tastbaarder worden gemaakt. Het museum Baron van Brakell heeft al een zgn. Limeskamer ingericht. Het veelbesproken kunstwerk Tot Hier aan de Rijswijkse kant is onthuld en Wij kennen de Traproute, een cultuur-historische fietstocht door onze gemeente. Voor 2016 en verder staan er diverse initiatieven op de rol, ondernemers doe mee! Zo willen wij nog meer doen met het landelijk initiatief De Romeinenweek begin mei. Fiets- en wandeltochten bieden dan prima kansen om commercieel op aan te sluiten. Er zal een heuse Romeinse wachttoren verrijzen aan de oorspronkelijke Limes. Er zal een lezing worden georganiseerd door DNB over deze muntschat. En met de Giro d’Italia marcheert er eindelijk weer een Romeins Legioen door Buren. Dat is lang geleden. Vluchtelingen Europa werd en wordt geconfronteerd met een toestroom van vluchtelingen. De Nederlandse samenleving kent een grote uitdaging hoe hiermee om te gaan. Het college van de gemeente Buren onderzoekt op dit moment de mogelijkheden om onze verantwoordelijkheid te nemen, passend bij onze schaal. Ik herhaal hierbij deels de woorden die ik eerder in het openbaar heb uitgesproken. Hoe moeten wij de stroom van al die vluchtende mensen nu duiden? Als Google het woord mensensmokkelaar 5x meer hits toekent dan mensenredder? Als een smartphone de enige verbinding is tussen een vluchteling en zijn familie? Als het Schengenakkoord niets meer blijkt te zijn dan kilometers lang prikkeldraad? Als regeringsleiders denken in wiskundige oplossingen als een quotum per lidstaat? Als honderden uitgesproken woorden wolkjes vormen in de koude winterlucht? Als de betekenis van het woord oranjegevoel een andere dimensie krijgt? Of als een foto van een jongetje, aangespoeld aan de kust, ons falen blootlegt en anonimiteit een naam krijgt met Aylan? Schaffen wir das wirklich? Het kan kunnen, de behoeftepiramide van de mens, zoals wij die kennen, geeft hoop. Elk mens heeft behoefte aan liefde en genegenheid, niet aan onbegrip en onvrede. Maar de primaire behoefte is een dak boven het hoofd in een veilige omgeving. Want 58.000 vluchtelingen zijn 58.000 gewone mensen zoals u en ik.
Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer, 4 januari 2016
3
Tot slot Ik eindig mijn toespraak met het weerbericht voor 2016 van onze eigen Pelleboer, de heer Adri Dees, amateur weerman uit Maurik. Vorig jaar gaf hij aan het spoor bijster te zijn, voor het eerst sinds 1953 durfde hij geen voorspelling te doen. Zelfs de fruitvlieg lijkt te overwinteren en blijft vliegen in de Betuwe. Toch doet Adri Dees voor u een voorzichtige poging voor 2016. “Vliegen met Kerst de muggen rond, dan bedekt met Pasen het ijs de grond” om te vervolgen met “Volle maan met Kerstmis geeft een volle schuur in augustus”. Kortom, een guur voorjaar met, naar ik hoop een enigszins acceptabele zomer. Rest mij het kerkbestuur en dhr Van Meeteren te danken voor het tastbaar maken van een heel klein stukje Burense geschiedenis aan de civilis van Buria. Prijzen Dan is het nu de hoogste tijd om mensen en initiatieven te eren en te waarderen. Ik heb het over de prijzen voor onze vrijwilligers. Zij zetten zich belangeloos in voor mensen of verenigingen die hulp nodig hebben. Veel vrijwilligers gebruiken hun netwerk en doen datgene waar zij goed in zijn. Ook dit jaar had de jury haar handen vol met het beoordelen van de genomineerden. Echter, zij hebben ook een ambassadeursfunctie om in de toekomst tevens de kwantiteit van de inzendingen te borgen en liever nog te verhogen. Ik stel de juryleden aan u voor zover u hen nog niet kent: - Roel van Beekhoff, - Dirk Jan Blijderveen, - Jan Boelhouwer, - Gerry van der Donk en - Gerard van Eck Juryleden, dank voor jullie inzet! U kunt straks de eerste kandidaten voor 2016 bij hen aanmelden. Ik begin met de drie nominaties voor de vrijwilligersprijs, de winnaar ontvangt € 500. Vrijwilligersprijs e 1 Mevrouw Mirjam van Ommeren-Leunen. De jury is zeer onder de indruk van haar brede inzetbaarheid, zowel op maatschappelijk- als ondernemersterrein. Te weten: -26 jaar vrijwilliger/commandant bij het Rode Kruis (taakveld 3+5), -vanaf 2000 vrijwilliger/teamleider Burgerzorg in het gewest Gelderland Midden, -15 jaar organisator Sinterklaasintocht in Lienden, -vanaf 2007 penningmeester van ondernemersvereniging Lienden-Ommeren-Ingen. Jarenlang heeft zij een gezinsleven, werk voor de ondernemersvereniging en vrijwilligerswerk gecombineerd. e
2 De heer Martijn Wezenberg. Zijn grote verdiensten zitten in het thema Veiligheid. Dhr Wezenberg is een ondernemer uit Ravenswaaij, die naar aanleiding van een aantal inbraken is begonnen met een actie “Ravenswaaij Veilig”. Hij heeft een goed werkend netwerk opgezet via de berichtenservice WhatsApp. Op deze manier bereikt een bericht over een verdachte situatie een groot aantal mensen. Dit initiatief werd snel bekend en zo ontstond in meerdere kernen de wens voor een dergelijk netwerk. Inmiddels zijn er al 10 WhatsApp groepen in meerdere dorpen. Martijn heeft alle groepen vanaf de start belangeloos begeleid om het uit te laten groeien tot een succesvol initiatief. Hij is ook altijd bereid een presentatie te geven, beheerders te faciliteren (met documenten), te helpen organiseren en om nieuwe initiatieven aan te jagen.
Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer, 4 januari 2016
4
3e Mevrouw Ria Kragten uit Ommeren Ria Kragten is van zeer grote betekenis voor de Katholieke geloofsgemeenschap in Maurik als; -vicevoorzitter van het parochiebestuur -voorzitter van de Pastoraatsgroep; -lid van de werkgroep liturgie (zij gaat voor in kerkdiensten in de eigen kerk, maar ook in het verzorgingshuis en bij begrafenissen). -als vrijwillige beheerder van de katholieke begraafplaats en -als redacteur van “Klankbord”, het plaatselijke blad van de kerk; Zij is auteur van het boek “Rondom Oud en Nieuw”, 215 jaar katholiek te midden van protestanten. Kortom, zij is van grote betekenis in de verbinding van mensen met elkaar, zowel binnen als buiten de kerkgemeenschap. De prijs voor de vrijwilliger van het Jaar 2015 van de gemeente Buren gaat naar mevrouw Mirjam van Ommeren-Leunen. De jury was zeer onder de indruk van haar brede inzetbaarheid. Zij dient als voorbeeld voor velen door haar tomeloze inzet voor de gemeenschap. Voor het tweede jaar: de Buurzaamheidsprijs Veel inwoners zijn tegenwoordig minder honkvast bij een vereniging of maatschappelijk initiatief, maar tonen wel degelijk betrokkenheid. Vaak zien wij onverwachte combinaties tussen bewoners, bedrijven en verenigingen. Kortom, er ontstaat vernieuwing in de samenleving waarbij het initiatief centraal staat. Om vernieuwing en maatschappelijk initiatief te bevorderen heeft het college de Buurzaamheidsprijs ingesteld. De Buurzaamheidsprijs wordt uitgereikt aan initiatieven die bijdragen aan de bevordering van participatie en leefbaarheid op de terreinen van zorg, welzijn, vrije tijd, economie, sport, cultuur en veiligheid. Daarbij gaat het niet niet zo zeer om initiatieven die aantoonbaar succesvol zijn gebleken, vernieuwing moet zich immers vaak nog bewijzen. De winnaar mag € 750 in ontvangst nemen. De jury heeft de volgende initiatieven genomineerd voor 2015: e
1 Speelplek PWA Beusichem. Dit initiatief verdient alle lof door de brede aanpak en inzet van heel veel betrokken inwoners en ondernemers uit Beusichem om de Prins Willem Alexanderschool te gaan voorzien van de mooiste speelplek van Nederland. Een speelplek, -die dient als een veilige plaats, waar kinderen zichzelf kunnen zijn -waar kinderen in een duurzame omgeving kunnen leren en kunnen ontdekken en -waar kinderen in een gezond leefklimaat op een prettige wijze met elkaar omgaan. Kortom een droomplein om te Bewegen – Ontmoeten – Ontdekken – Ontspannen. Het is tevens de bedoeling dat naast de schooljeugd ook anderen doelgroepen (bijvoorbeeld ouderen, buurtbewoners) gebruik kunnen maken van dit plein. e
2 de BV Buren Dit is een zeer breed initiatief van inwoners en ondernemers uit Buren met een zeer beperkte ondersteuning vanuit de gemeente. BV Buren is ontstaan om de projecten die beschreven staan in de Koepelvisie Buren ten uitvoer te brengen met als doel het stadsbeeld van Buren te verfraaien. Bijkomend voordeel: een grotere betrokkenheid bij het wel en wee van de stad. Er zijn al plannen gerealiseerd zoals - een grondige aanpak van het groen in het plantsoen, - er zijn plukdagen georganiseerd met inwoners, - op het kasteelterrein zijn door leerlingen van de basisschool sneeuwklokjes geplant, - en vanaf begin december is er LED sfeerverlichting in de binnenstad. Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer, 4 januari 2016
5
Verder is men bezig om ook voor het “stille” seizoen ideeën te genereren en men wil historische panden voorzien van achtergrond informatie. e
3 “De Houtzagerij” van Marja van Zetten en haar zoon Jeremy. Al meer dan 5 jaar runnen Marja en Jeremy van Zetten in de Houtzagerij in Beusichem een opvang voor jongeren van 16 t/m 25 jaar. En met succes, want de overlast van jongeren is sinds 2011sterk verminderd. De familie Van Zetten heeft de kantine van hun bedrijf de Houtzagerij belangeloos ter beschikking gesteld. Zes dagen per week is deze woonkamer voor jongeren geopend. Hun enthousiasme en wijze van omgang met de jeugd heeft indruk op de jury gemaakt. De jeugd heeft een plek en weten waar zij aan toe zijn met Marja en Jeremy. De jury heeft de Buurzaamheidsprijs 2015 toegekend aan de BV Buren. Vanwege de variëteit aan initiatieven die in gezamenlijkheid worden uitgevoerd en die resulteren in oplossingen, die passend zijn voor Buren (historisch sfeervol, ondernemend), Maar ook een duurzaam karakter hebben, waarbij rekening gehouden wordt met betrokken stakeholders, te weten de inwoners, ondernemers, gasten/toeristen en de gemeente Buren. Het is tijd voor de foto momenten, daarna mag u elkaar feliciteren en voor een ieder hier aanwezig; dank voor uw komst en wel thuis. Tot Burens!
Nieuwjaarstoespraak burgemeester De Boer, 4 januari 2016
6
