Nieuwjaarstoespraak burgemeester Alex van Hedel Uitgesproken tijdens de nieuwjaarsreceptie op 4 januari 2016 in de centrale hal van het gemeentehuis in Brummen
Dames en heren, Drie recente publicaties wil ik u niet onthouden. Allereerst een brief van de gemeente Brummen, aan mij persoonlijk gericht. Ik citeer een gedeelte: "Geachte heer Van Hedel, Dit jaar bent u in onze gemeente komen wonen. Wij hopen dat uw eerste ervaringen positief zijn. Graag nodigen wij u als nieuwe inwoner van onze gemeente uit voor onze nieuwjaarsbijeenkomst. Burgemeester Van Hedel houdt deze avond ook zijn nieuwjaarstoespraak. Daarnaast is er speciale aandacht voor 'de gemeente Brummen in de wereld'. Graag tot ziens op 4 januari. W.g. A.J. van Hedel, burgemeester.” Welnu, enkele gevolgtrekkingen mijnerzijds: 1. Met mij zijn er ook andere nieuwkomer. Hen heet ik speciaal van harte welkom. 2. Ik ben bijzonder benieuwd naar de nieuwjaarstoespraak van burgemeester Van Hedel. 3. Alleraardigste man lijkt mij, die burgemeester, omdat ie mij persoonlijk uitgenodigd heeft. Een tweede recente publicatie is afkomstig van bureau Louter, een onderzoeksbureau op het gebied van ruimtelijk-economische ontwikkeling. Uit onderzoek is hen gebleken dat Brummen gezien mag worden als vierde méést gemiddelde gemeente in Nederland. Amsterdam en Urk zijn daarentegen meest bijzondere gemeenten, weinig vergelijkbaar met Brummen dus. Een derde publicatie van 18 december 2015, stond in Binnenlands Bestuur, een vakblad voor bestuurders en ambtenaren. Het betreft een artikel over onderzoek naar populariteit van burgemeestersposten. Zo is onderzocht hoeveel personen van een bepaalde politieke partij in 2014 en 2015 naar burgemeestersvacatures hebben gesolliciteerd, hoe de verhouding man/vrouw is geweest en hoeveel kandidaten naar een bepaalde gemeente hebben gesolliciteerd. Saillant detail in dit artikel is dat Brummen daarin expliciet wordt vernoemd: Brummen spant over 2014 en 2015 de kroon met maar liefst 64 kandidaten, gevolgd door Texel met 63 kandidaten, terwijl het landelijk gemiddelde op 25 ligt. Wanneer ik deze publicaties bijeenvoeg, kom ik tot een samengestelde persoonlijke conclusie: Brummen is zo'n geliefde en prachtige gemeente, daar wil iedereen werken en wonen, daar heerst een prettig en constructief politiek klimaat, het is een voor Nederland representatieve gemeente. Immers, Brummen behoort tot de méést "gemiddelde" gemeenten, zonder extremen. En dat wil ik graag samen met u zo proberen te houden in 2016! Deze nieuwjaarsreceptie staat in het licht van "de gemeente Brummen in de wereld". Nederland onderhoudt al zo'n vierhonderd jaar een handelsrelatie met Japan. Daar waar andere Europese landen destijds werden geweerd, bleven er betrekkingen bestaan tussen Nederland en Japan. De Nederlanders werden als minder opdringerig gezien. Uiteindelijk, in 1871, werd Johannes Cornelis van Doorn, geboren in Hall (gemeente Brummen), als civiel ingenieur door Japan uitgenodigd voor waterbouwkundige werken. Daaruit vloeit onze vriendschapsband met Koriyama in Japan voort, sedert 1988, omdat door de kennis en inzet van Van Doorn een troosteloze en onvruchtbare vlakte door hem werd geïrrigeerd. Koriyama is verworden tot een grote florerende stad met zo'n 340.000 inwoners. Dàt is Brummen in de wereld.
1
In de jaren 1980-1989 werd in Polen de val van het communisme ingeleid. Polen werd een democratie. In Nederland werden diverse initiatieven ontplooid om de Poolse mensen behulpzaam te zijn. In Brummen is er actie gevoerd om de afbouw en inrichting van een kinderpolikliniek in Krotoszyn mogelijk te maken. Er werd een stichting Brummen-Krotoszyn opgericht en in 1989 werd een officiële vriendschapsband bevestigd. Dàt is Brummen in de wereld. Zo'n 40 à 50 jaar geleden, heeft een Molukse, Italiaanse en Turkse gemeenschap zich gevestigd in onze gemeente. Drie geheel andere culturen, uit verschillende windstreken, met uiteenlopende achtergronden. In onze gemeente Brummen is ruimte geboden èn gevonden voor verschillende geloofsovertuigingen en gebedsruimten. Men gaat samen en vindt elkaar. Op het werk, bij sport en recreatie. Met respect en evenzo wederzijdse interesse. Als burgemeester heb ik de moskee kunnen bezoeken en ben daar met veel respect en waardering ontvangen. Ik heb een lekenpreek mogen houden in de Vrijzinnige Kerk en recent heb ik een interessant en prettig gesprek mogen voeren met de nieuwe dominee in Eerbeek, mevrouw Koster. Dàt is Brummen in de wereld. In oktober heb ik zeventien Eritrese minderjarige meisjes in Klein Sion welkom mogen heten. Vluchtelingen, meisjes die via Libië, Italië en Duitsland uiteindelijk in Nederland waren terechtgekomen. Vele Brummense vrijwilligers kwamen belangeloos op de been om deze schuchtere meisjes, tussen het tafellaken en het servet, te ondersteunen. De meisjes zijn uiteindelijk naar een meer permanente huisvesting elders in het land verplaatst en gaan naar school. Twee inwoners van onze gemeente die de meisjes in Klein Sion hebben opgevangen, Sonja en Gerrit Leemkuil hebben de meisjes recent in hun nieuwe onderkomen bezocht. Ze werden warm onthaald. Ook dàt is Brummen in de wereld. Je zou ook kunnen zeggen: dàt is de wereld, ìn Brummen. De gemeente Brummen staat al decennia lang open voor andere culturen, onthaald of gaat zelf op pad. Het lag dan ook voor de hand, nog voordat de landelijke of Europese discussie over de vluchtelingenstroom in alle hevigheid losbarstte, dat de Brummense gemeenteraad zich moreel uitsprak om ook in Brummen een beperkt aantal vluchtelingen te willen huisvesten. Zoals het eerder genoemde bureau Louter onderzocht heeft, is Brummen één van de meest gemiddelde gemeente in Nederland. Let wel, de meest gemiddelde gemeente op zo'n vierhonderd gemeenten in Nederland, zo'n 21.000 inwoners op bijna 17 miljoen inwoners in Nederland. Wanneer Brummen een gemiddelde gemeente is in Nederland, dan zou je kunnen veronderstellen dat de houding van Brummen ook de gemiddelde houding in Nederland zou kunnen zijn. Maar ik raak volstrekt in verwarring, wanneer ik het onderzoeksresultaat van vorige week van het Sociaal en Cultureel Planbureau aanhaal. Slechts 13% van 1000 geënquêteerden is het eens met de stelling dat Nederland meer vluchtelingen zou moeten opnemen dan nu het geval is. Nederlanders hebben zich de laatste maanden het meest zorgen gemaakt over de vluchtelingenproblematiek. Tegelijkertijd constateert het Sociaal en Cultureel Planbureau dat de Nederlanders steeds vaker tevreden zijn over de nationale economie en ook ons eigen leven beoordelen we met een dikke voldoende. En ook, de ruim 4 miljoen ‘werkende huishoudens’ gaan er dit jaar gemiddeld 800 euro op vooruit en de gemiddelde koper van vuurwerk heeft afgelopen jaarwisseling gemiddeld voor 83 euro de lucht ingeschoten. Ik vraag mij af: wat zou de uitkomst zijn geweest wanneer het Sociaal en Cultureel Planbureau 1000 mensen in Heumensoord zou hebben geënquêteerd? Zouden deze mensen net als wij, Nederlanders, tevreden zijn over hun economische situatie en hun eigen leven beoordelen met een dikke voldoende? Tegelijkertijd snap ik de kopzorgen, de onrust in Nederland. Ik snap de demonstraties in enkele gemeenten. Angst, onwetendheid over wie, wat en hoeveel. We hebben allemaal angst voor het onbekende, ook ik. Ik snap echter niet het geweld, de vernielingen, de ongenuanceerde, kwetsende en bedreigende opmerkingen. Trouwens, evenmin snap ik de bijna wekelijkse geweldplegingen en de vernielingen door onze Nederlanders in de hoedanigheid van "hooligan" of "voetbalvandalist". In Kaatsheuvel worden kinderen in de toekomst op de fiets begeleid wanneer ze langs het AZC moeten fietsen. Toen ik nog in Valkenswaard woonde, onder de rook van Eindhoven, drukte ik mijn kinderen op het hart, wanneer ze in Eindhoven op zondagmiddag naar de bioscoop wilden, het voetbalstadion en station te mijden. Daar lopen namelijk met regelmaat grote groepen geflipte Nederlanders die alles wat los en vast zit vernielen, de ME en ambulancepersoneel belagen. Ik breng in herinnering het gedrag
2
van onze Nederlandse voetbalsupporters in Rome, begin vorig jaar. Dat waren wij, Nederlanders in het buitenland. Onze kopzorgen over vluchtelingen en onze schaamte over het gedrag van vele Nederlanders, moet ons er niet van weerhouden om open te staan, om nieuwsgierig te zijn om het onbekende bekend te laten worden. Dat vraagt allereerst van ons verdieping in historie, oorzaken en gevolg. Wist u overigens dat de apostel Paulus, zoals aangehaald door onze Koning in diens Kersttoespraak, ik citeer hem "volgens de apostel Paulus is vrijheid een roeping", in Syrië zijn zendingstocht door KleinAzie begon en dat Syrië ook wel wordt gezien als de bakermat van het christelijke geloof? In Syrië vindt men de vroegste christelijke kerken. Het is mij overigens om het even wie waarin gelooft. Als het maar vredelievend is en in vrijheid plaatsvindt. Afgelopen zaterdag hoorde ik een lied van Claudia de Breij op de tv. Een zin uit dat lied: “als haat gaat als een olievlek, waarom dan niet de liefde?”. Slachtoffers van oorlogsgeweld, economische vluchtelingen of gelukzoekers? Wat doet het ertoe? Mijn moeder moest 75 jaar geleden in Warnsveld onderduiken, omdat mijn opa als machinist weigerde Joodse medemensen te transporteren. Zelf ben ik zes keer verhuisd omdat mijn vader of ikzelf het geluk zochten in een betere of leukere baan of om er economisch beter van te worden. Een aantal nieuwe inwoners van Brummen, zal ongetwijfeld ook hier het geluk zoeken. Je mag het ook een gezonde ambitie noemen. Iedereen streeft toch naar geluk, vrijheid en veiligheid en om het beste er van te maken voor je partner, je kinderen, je familie, jezelf. We wensen in Nederland elkaar bij elke jaarwisseling “een gezond, voorspoedig, gelukkig Nieuwjaar”! Dat wil je tioch niet niemand onthouden. In 1943 telde Nederland 9 miljoen inwoners. Zo'n 350.000 mensen moesten onderduiken; Nederland telt thans 17 miljoen inwoners: er wordt gesproken over een maximum aantal vluchtelingen van 200.000. Het zijn zo maar een paar cijfers ter vergelijking, waarbij ik mij bewust ben van heel veel mogelijke nuances. Bij het thema "de gemeente Brummen in de wereld", citeer ik de laatste woorden van de voor velen nog bekende radiocommentator meester G.B.J. Hiltermann, tijdens zijn laatste uitzending in 1999 "de toestand in de wereld": "De tijd van eeuwige vrede is nog niet aangebroken, en dat zijn mijn laatste woorden over de toestand in de wereld." In een tijd waarin we het vertrouwen terugkrijgen in onze economie, waarin we ons eigen leven een dikke voldoende geven, moeten we de tijd nemen onze angst voor het onbekende weg te nemen door verdieping, informatie en dialoog. Niemand, geen vluchteling, geen inwoner van Nederland, geen COA, geen staatssecretaris, geen minister of burgemeester is gebaat bij een te grote impact. Nederlanders zijn gulle gevers. We kunnen het ons ook permitteren. Financiële en organisatorische efficiency mag geen reden zijn om het aantal vluchtelingen massaal bijeen onder te brengen en een dorp of stad daarmee plotseling te confronteren. De angst, ook al is die wellicht onterecht, de plotselinge confrontatie of wijziging in samenleving, doet niemand goed. En ik benadruk, ook de vluchtelingen niet. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Gematigd, geleidelijk, evenwichtig en tegelijkertijd doortastend. Nederlanders hebben het in zich. Misschien moet ik meer oproepen om onze Geuzen-mentaliteit weer nadrukkelijker op te pakken. Strijd voor democratie, strijd tegen dictatuur, racisme en discriminatie. Een mentaliteit zoals onze ouders of grootouders in de Tweede Wereldoorlog ook hadden. Dames en heren, dat over Brummen in de wereld of de wereld in Brummen. Wat kan ik over ons prachtige Brummen zeggen, wanneer er tegelijkertijd mondiaal wanorde heerst en we met verschrikkelijk beelden en berichten worden geconfronteerd. Schrille contrasten. Toch wil ik onze gemeente prijzen. Het is niet voor niets dat ik mij bijzonder bevoorrecht voel nu ik in het afgelopen jaar ben benoemd tot burgemeester van Brummen en hier mag wonen. We hebben in het afgelopen jaar gezamenlijk bewezen dat Brummen is zoals Nederland bedoeld is. We zijn immers gemiddeld en dat is een voorrecht. Door dat gemiddelde vind ik dat we juist zo bijzonder zijn. Juist bijzonder vanwege de multiculturele en vreedzame samenleving. Juist bijzonder omdat de drie decentralisaties o.l.v. wethouder Koos Paauw zo
3
goed zijn verlopen in Brummen, juist zo bijzonder omdat we steeds meer de goede richting opgaan in de complexe opgave van het samengaan van papierindustrie, wonen, detailhandel, natuur en milieu in Eerbeek onder verantwoordelijkheid van wethouder Van Ooijen. In Brummen kan weldra gestart worden met de bouw van een 17-tal woningen in Elzenbos. We kennen nog steeds een goed voorzieningenniveau met volop aandacht en tijd voor recreatie en toerisme. Niet voor niets ondersteunen we graag wethouder Tuiten om Brummen mondiaal te profileren tijdens de Giro d’Italia 2016 op 8 mei dit jaar. Ondernemers, verenigingen en misschien ook wel onze Italiaanse inwoners roep ik op hier iets moois van te maken. Bijzonder ook is onze gemeente, omdat we geen politiek geneuzel en gehakketak kennen in de gemeenteraad, omdat we met een relatief kleine ambtelijke organisatie tot grote prestaties kunnen komen die onze zelfstandigheid en lokale betrokkenheid niet doet wankelen. Onder aanvoering van de nieuwe gemeentesecretaris Marcel Klos, welke helaas vanavond niet aanwezig kan zijn, zijn we volop doende de ambtelijke organisatie te herinrichten om u nog beter van dienst te kunnen zijn. Wat is het heerlijk om in zo’n gemiddelde gemeente te mogen werken, te wonen, te recreëren en ieder op eigen wijze te laten denken, te bidden, samen te kunnen laten leven. Vanavond krijgen we vanuit de Turkse gemeenschap wijnbladeren met rijst, Turkse pogaca (wittekaas en gehaktvlees) en linze kofte (vegetarisch) geserveerd. Vorig jaar ging ik op bezoek bij een jubilerend huwelijkspaar van Turkse afkomst. Ik werd gastvrij ontvangen, trok wat onwennig mijn schoenen uit en bleek gelukkig geen knollen in mijn sokken te hebben. Onwennig? Eigenlijk niet. Tijdens mijn bezoek in Japan een jaar geleden, werd dat vanuit hygiënisch oogpunt daar ook verwacht en bij mijn zus idem dito. Niet omdat zij dat uit culturele, geloofsovertuiging of hygiënisch oogpunt van mij verwacht, maar gewoon omdat ze zo verrekte zuunig op haar Perzische tapijtje is! Maar dit type Turkse gerechten kreeg ik bij mijn bezoek ook geserveerd; heerlijk en met waardering. Als Italiaans hapje serveren we bruschetta, een gegrild stukje brood met olijfolie en andere ingrediënten. Recent heb ik het Kerstdiner bij de Italiaanse gemeenschap in het Tjark Riks-centrum in Eerbeek bijgewoond. Wederom gastvrij ontvangen, het was gezellig, het eten was heerlijk; ik voelde mij thuis! De Italianen, zo vernam ik, werden in de jaren zeventig in Milaan persoonlijk toegesproken en uitgenodigd door de papierindustriëlen. Ook vanuit de Molukse gemeenschap zullen u lekkernijen worden voorgeschoteld. Ik dank hen allen hier voor. Kortom, eigenlijk een heel gemiddeld menu voor Brummen, in een gemiddelde gemeente: Moluks, Turks, Italiaans. O jee, nu ben ik wel de bitterballen, frikadellen, knakworsten en kaasblokjes vergeten. Ik veronderstel dat het u desondanks allemaal heerlijk zal smaken, u bent immers niet eenzijdig of eenkennig. Ik ken een zekere Geert, die eet waarschijnlijk alleen maar knakworsten, frikadellen en Hollandse kaas. Hij is nogal eenkennig en eenzijdig. Maar ach, die Geert die ik ken is toch niet aanwezig vanavond! Brummen in de wereld. Ik verwees zojuist naar onze band met Koriyama in Japan. Deze stad ligt zo'n 60 kilometer van Fukushima, bekend van de alles verwoestende tsunami en de dientengevolge ontstane kenreactor-ramp. In Koriyama staat thans een high-tech-centre voor de ontwikkeling van alternatieve en duurzame energie. Misschien kan de geschiedenis zich herhalen. Niet wijlen ingenieur Van Doorn, maar onze levensechte wethouder Van Ooijen en Paul Blankman kunnen wellicht over enige tijd Koriyama behulpzaam zijn in de ontwikkeling van duurzame energie. De Coöperatie Solar Green Point de Veluwe Eerbeek realiseert namelijk met subsidie van de provincie een proef met het afdichten met zonnefolie van de voormalige vuilstortplaats aan de Doonweg. Een unieke technologie, een combinatie van afdekking van een stortplaats en tegelijkertijd duurzame zonne-energie leveren aan 1200 tot 1400 huishoudens. Een expositie daarvan treft u aan in deze hal. Ook dat is en wordt Brummen in de wereld! Dames en heren, ik rond af. Ik heb u Sonja en Gerrit Leemkuil genoem. Tot slot wil ik u de heer Yuksel noemen. Mijnheer Yuksel, van Turkse komaf, legt zijn voorzitterschap reglementair bij de Islamitische Stichting in Eerbeek neer. Mijnheer Yuksel heeft zich altijd ingezet voor de samenwerking in en met de Islamitische/Turkse gemeenschap. Hij heeft zich bijzonder ingezet voor de jongeren, vrouwen en sportieve aangelegenheden. Hij is samen met de imam hier aanwezig. Mijnheer Yuksul wil ik ook bijzonder bedanken voor zijn Brummense inzet. Dàt is Brummen in de wereld.
4
Voordat ik een toast uitbreng, dus dadelijk vraag ik nog even opnieuw uw aandacht, wil ik graag Sonja en Gerrit Leemkuil en de heer Yuksel naar voren uitnodigen om hen te bedanken of te enthousiasmeren zich blijvend in te zetten voor “Brummen in de wereld” en ik doe dat door overhandiging van een bos bloemen. Dames en heren, als nieuwe inwoner van Brummen, persoonlijk uitgenodigd door burgemeester Van Hedel, wil ik thans graag het laatste woord geven aan burgemeester Van Hedel die zijn nieuwjaarstoespraak nog moet houden. Zelf ga ik dat wel op de website van de gemeente nalezen. Ik geef nu graag het woord aan burgemeester Van Hedel: “Dank u wel. Ik zal kort zijn: Ik hoop dat we Brummen op een positieve, vreedzame, constructieve, menslievende wijze op de kaart in de wereld blijven zetten en wens u allen een bijzonder voorspoedig 2016 toe! Gezondheid!” Brummen, 4 januari 2016
5
