Nieuwjaarstoespraak Rob van Damme, lid Raad van bestuur Stichting Humanitas
Dames en heren Welkom bij Humanitas, welkom bij onze Nieuwjaarsreceptie. Wij willen iedereen een gelukkig en bovenal gezond 2016 toewensen. Het is vandaag, 7 januari, precies één jaar geleden dat we in Parijs geconfronteerd werden met een frontale aanval op onze waarden: gelijkwaardigheid, eigen regie, transparantie en het recht op zelfbeschikking. Waarden die Humanitas in het bijzonder voor het voetlicht wil brengen in alles wat zij doet en hoe zij het doet. Je suis Charlie had ook je suis Humanitas kunnen zijn Met die aanval op onze – ook en met name Humanitas’- waarden - dreigen we al snel als reactie ons oordeel te versmallen tot een wij tegen zij. Maar zo komen we er niet. We moeten kijken, luisteren en praten met elkaar. Waarover kunnen we het wel eens worden. Laten we niet sjoemelen – hét uitverkozen woord van 2015 – met onze waarden, maar die waarden ook niet misbruiken voor een wij tegen zij. Alleen een voortdurende dialoog kan onze redding zijn. Moge dat een belangrijke wens voor 2016 zijn. Een wens op een gedenkwaardige dag als vandaag. 2015 was met recht een bijzonder jaar voor de zorg. De zorg veranderde met drie spelers in de hoofdrol, de gemeente, de zorgverzekeraar en de Rijksoverheid. In Rotterdam werden vanuit de WMO maar liefst 42 sociale wijkteams voor volwassenzorg opgetuigd om vragen te inventariseren en de eerste nood te kunnen lenigen. Zo’n team moet wennen, aan de wijk, aan wat zorgverlening inhoudt, aan herkenning van zorg, de zwaarte ervan, aan de methodiek en aan elkaar. En dat bleek geen sinecure. Humanitas stond erbij en moest ernaar kijken want alle zorginstellingen, dus ook Humanitas, verhuisden van het front in de wijk naar de achterhoede. En dat doet pijn. Vele klanten vonden en vinden ons nu eenmaal liever rechtstreeks. 1
De spannende vraag was dan ook hoeveel werk er nog voor ons zou overblijven, want we werden afhankelijk van de gemeentelijke vraagwijzer en de wijkteams. Onze zeer bescheiden inschatting bleek nog te ruim te zijn, want de pijplijn via de sociale wijkteams naar de zorgaanbieders bleek lange tijd verstopt te zitten; procedures te stroperig en met een lange gewenningstijd aan de nieuwe procedures: de sociale wijkteams waren aanvankelijk niet volledig tegen hun taak opgewassen en er waren grote verschillen in kwaliteit en snelheid van ontwikkeling tussen de wijkteams. Voor Humanitas werd dit een enorme worsteling: moesten we al snel afscheid gaan nemen van goed opgeleide mensen waaraan we wellicht spoedig weer behoefte zouden hebben of niet? Het heeft Humanitas veel geld gekost maar uiteindelijk zien we weer licht aan het einde van deze onzekere tunnel, want de opdrachten begonnen in november gelukkig en eindelijk weer binnen te komen. Gelukkig hebben wij onze mensen in dienst gehouden en sportief dat de Gemeente met de zorgaanbieders in gesprek is over de schade van deze valse start. Het lijkt er overigens wel op dat cliënten/wijkteams ons, Humanitas, goed weten te vinden ook voor de GGZ thuisbegeleiding. We willen daarin graag een prominente rol blijven spelen in de toekomst. Het schuurt aan tegen psychosociale hulpverlening en daarin hebben we uitgebreide ervaring. Daartoe is ook de juiste expertise in huis. We zijn er trouwens nog lang niet: Rotterdammers moeten moeiteloos en zorgeloos de weg naar noodzakelijke (thuis)zorg kunnen vinden en onze stellige indruk is dat die sporen nog niet getrokken zijn. Ook de verpleegkundige zorg veranderde in 2015. De verpleegkundige kreeg haar gezag terug. Niet langer bepaalt het Centrum voor Indicatiestelling hoeveel en wat voor zorg een cliënt nodig heeft. Vanaf vorig jaar doet de verpleegkundige dat weer zelf. En dat vinden we een goede keuze en blijkt een goede zaak. Ook zo’n overgang gaat niet zonder horten en stoten; want de zorgverzekeraars eisten dat iedereen vóór 1 mei zou worden geherindiceerd. En dat was een forse klus met alle lof voor onze verpleegkundigen, die dit met grote inzet hebben geklaard. Van die verpleegkundige worden overigens naast zorginhoudelijke kennis ook 2
communicatieve en onderhandelingsvaardigheden gevraagd. Want de zorg zal wel met z’n allen moeten gebeuren: met familie, buren, vrienden en professionals. Er zal minder geld per cliënt voor zorg beschikbaar zijn. Dus dat wordt nog een hele gewenning. Pijnlijk het afgelopen jaar was de opdracht van de autoriteiten op het gebied van volkshuisvesting dat Humanitas Zorg en Humanitas Huisvesting ontvlochten moesten worden. Dat is inmiddels gebeurd, maar is een krasje op de ziel van Humanitas. Wonen en Zorg vormen een integraal Humanitas concept. Mensen moeten dat voelen als uit één hand geregisseerd. Het onroerend goed van Humanitas is bovendien zo gedifferentieerd, dat het bij goede uitnutting antwoorden geeft op allerlei woon-zorg vragen, voor iedereen: voor gewone thuiszorg, voor bijzondere doelgroepen van slachtoffers van mensenhandel tot intensieve zorg, van ex-gedetineerden tot slachtoffers van huiselijk geweld. Wij spreken de wens uit dat de vertrouwde vrolijke ruimhartige Humanitas’ geest die door de panden waart, behouden blijft. Niemand kan het ontgaan zijn dat er veel verandert en nog steeds verandert in zorg en welzijn. We hebben hebben in Nederland een paar jaar geworsteld met de vraag wat gaan we collectief betalen en wat privaat. En wie heeft de regie over welk deel van de zorg. Dat is nu uitgekristalliseerd en nu rest de vraag hoe gaan Gemeenten, Zorgverzekeraars en Overheid zorgen dat de kwaliteit van de zorg minimaal op peil blijft binnen ongeveer gelijkblijvende budgetten maar een groeiende ouderenpopulatie. Die worsteling zal de komende jaren intensiever worden en aan Humanitas de taak om daar een streep te trekken waar zij vindt niet meer verantwoorde zorg te kunnen leveren op basis van het beschikbare budget. De ontwikkeling van de Eigen Regie Teams is in 2015 voorspoedig verlopen. De verwachting is dat eind 2016 alle extramurale teams op ERT basis zijn ingericht. Binnenkort gaan de eerste ERT’s in de intramurale zorg van start. De ERT gedachte past in de filosofie van Humanitas, medewerkers krijgen meer verantwoordelijkheden, maar ook meer mogelijkheden om de zorg voor hun clienten op een persoonlijke manier vorm te geven. Binnen de ERT’s wordt geexperimenteerd met nieuwe technologische toepassingen in de ouderenzorg. Hierbij werkt Humanitas samen met het projectteam van In voor Zorg, het expertisecentrum voor de zorg. 3
Om ouderzorg betaalbaar en toekomstbestendig te houden, wordt de nadruk verlegd van zorg naar welzijn. Van intramuraal naar ondersteuning van mensen bij het langer zelfstandig wonen en van de zorgverlener naar het netwerk van de cliënt, familie, buren en vrienden. Ook onze medewerkers worden meer organiserend dan dienend; er zal een beroep worden gedaan op hun communicatieve vaardigheden en onderhandelingsbekwaamheid. Dat vereist andere competenties dan tot nu toe. Om langer thuis te kunnen blijven wonen heeft Humanitas de afgelopen jaren allerhande diensten ontwikkeld waarmee ouderen onbezorgd langer thuis of bij Humanitas kunnen blijven wonen. Die ontwikkeling zal doorgezet worden. Er zullen steeds meer gemaksdiensten beschikbaar komen. Lokale zorgkracht is en blijft voor Humanitas belangrijk. Voor Humanitas is lokale zorg het samenspel tussen burgers, wijkteams, woningbouwcorporaties, huisartsen, welzijnsinstelling en zorginstellingen. De inzet is om om wonen, welzijn en zorg zo te organiseren dat mensen, ook als zij zwaardere hulp nodig hebben, kunnen blijven wonen waar ze willen. Verbonden met hun eigen sociale netwerk en er ook een eigen bijdrage aan kunnen blijven leveren. Burgers niet reduceren tot klant of doelgroep waar zorg aan gesleten wordt maar ze zien als initiatiefnemer en eigenaar. Van een verzorgingssamenleving naar een netwerksamenleving. Humanitas is bij uitstek ook een organisatie met oog voor bijzondere doelgroepen; vanuit de waardegedachte dat er voor iedereen een plaats moet zijn in onze samenleving, ontwikkelde Humanitas noodopvang, onderkomens voor slachtoffers van huiselijk geweld of projecten voor extreme eenzaamheid. Wij blijven alert op degenen voor wie een netwerk opbouwen heel moeilijk is. Humanitas zorgt voor ontmoetingsplaatsen voor transgenders, voor exgedetineerden die weer een plek zoeken in onze samenleving. Zij levert buddy’s voor ernstig zieken. En het blijkt dat de gemeente Rotterdam die aandacht voor bijzondere groepen waardeert en honoreert. We zijn we een waarden gedreven organisatie. Voor ieder mens is een plek; voor iedere mening ruimte; voor iedere vraag aandacht. 4
Waarden die ons bij Humanitas zo verbinden, de eigen regie over je leven, gelijkwaardigheid en solidariteit staan internationaal onder druk. Vraagstukken rond euthanasie, gelijke rechten, kortom leven op de manier zoals jij wilt, blijven de gemoederen bezig houden. Laten we zo aan het begin van 2016 die waarden hoog op de agenda zetten. Het in stand houden daarvan hoort bij de opdracht van Humanitas. Daarin willen we ons blijven onderscheiden. We wensen u allen een initiatiefrijk en gelukkig 2016 toe.
5
