Nieuwe Werken is blĳvertje

Tel.: +31 (0)33 2455083 Web: www.xlence.nl - Mail: [email protected]

2 4

m a a r t

2 0 0 9

•

n u m m e r

0 5

•

j a a r g a n g

3

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

Nieuwe Werken is blĳvertje

IN HET NIEUWS

AMBITIES VERPRUTST Ondanks een stringent beleid om open source software bĳ de Nederlandse overheid te bevorderen draaien er nog steeds maar enkele honderden overheidsdesktops op dergelĳke software. Wat is er precies aan de hand? p. 5

MANAGEMENT

RABO LAAT TEUGELS VIEREN Nog anderhalf jaar heeft Rabobank Nederland om ruim 3300 medewerkers aan het nieuwe werken te krĳgen. Dat gaat de cooperatieve bank ruimschoots halen, zegt Henny van Egmond, programmamanager van Rabo Unplugged. p. 14

TECHNOLOGIE

NIEUW WERKEN IN 6 STAPPEN De technologie is misschien de minst ingewikkelde component van de implementatie van Het Nieuwe Werken, maar wel essentieel. Het draait allemaal om moderne internettechnologie en unified communications; een aanvalsplan in zes stappen. p. 25

Dit nummer staat in het teken van Werken 2.0, Het Nieuwe Werken, Workforce 21 of hoe je het maar wilt noemen. Voor werknemers en bedrĳven is de behoefte aan flexibele werkplekken en - tĳden niet verminderd ondanks de kredietcrisis, blĳkt uit recent onderzoek.

H

et lijkt niet de meest gunstige tijd voor het zogeheten ‘nieuwe werken’, waarbij medewerkers grotendeels zelf kunnen bepalen waar en wanneer ze werken. Maar niets is minder waar. Juist in deze economisch moeilijke tijden kan het nieuwe werken zijn waarde echt bewijzen. Het nieuwe werken belooft namelijk kostenbesparingen, bijvoorbeeld op reisen kantoorkosten.

B+P =100% Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

001_IT05_CVR 1

EXTERNEN ERUIT Door de economische crisis loopt de vraag naar it-ers voor het eerst in meer dan vĳf jaar sterk terug aldus de laatste ICT Barometer van Ernst & Young. Vooral externe inhuurkrachten bĳ grote organisaties zĳn het haasje. De eigen it-afdeling blĳft op peil. p. 34

$A´SZEKER

%CHTESPECIALISTENBEREIKEN SAMENZOWELLINKS ALS RECHTSOMEEN DAADKRACHTIGAKKOORD

10138728

Projecten slagen 100%, zoals het hoort

In dit thema-nummer aandacht voor zowel de culturele, organisatorische en technische aspecten van Het Nieuwe Werken. We bezoeken het eerste Smart Work Center in Almere, duiken in de Arboregels, en presenteren de resultaten van een nationaal onderzoek. Wat blijkt? De grootste bottleneck is en blijft de middenmanager. Zij vrezen controleverlies. p.13

MENS & WERK

SPECIALISTINSPECIALISTEN

23-03-2009 14:12:39

NIEUWS

Loze kreet Het is opvallend hoeveel regeringen de gevolgen van de economische crisis willen bezweren door hun overheidsinstanties over te laten stappen op licentiesoftware zonder prĳskaartje. De regeringen van Engeland, de VS, Canada, Denemarken - en er zĳn er vast nog meer landen met hetzelfde idee - denken hun it-uitgaven flink naar beneden te krĳgen door het gebruik van open source software te stimuleren. Eenmaal bevrĳd van dure softwarelicenties zouden overheden op deze manier miljardenbesparingen kunnen boeken. Dank je de koekkoek! Kĳk je naar de situatie in Nederland dan weet je dat dit soort voornemens in de praktĳk uitermate lastig zĳn te realiseren en veel tĳd kosten. Zeven jaar geleden ondersteunde een meerderheid in de Tweede Kamer de motie Vendrik die de regering opdroeg om het gebruik van open standaarden en open source software te bevorderen. Zelfs nu staatssecretaris Frank Heemskerk via het actieprogramma Nederland Open in Verbinding gecombineerd met een comply or explain-regelgeving het gebruik van open source software tot officieel regeringsbeleid heeft gebombardeerd gebeurt er weinig. Bĳ Nederlandse overheden zĳn er op dit moment niet meer dan enkele honderden desktops met open source software in gebruik. Het is niet voor niets dat het NOiV bĳ zĳn jaarcongres een aansprekend voorbeeld uit het buitenland moest halen om te laten zien wat je met open source software op grote schaal zou kunnen doen. De Franse gendarmerie mocht uitleggen hoe het over zes jaar 50 miljoen euro op jaarbasis uitspaart omdat dan al zĳn 90 duizend computers van de Linux-distributie Ubuntu zĳn voorzien. Maar wat kost het wel niet om die overstap te kunnen maken?

4-9 5 9

MANAGEMENT 10 11 13 14 16 20 22 23 25

Beheers de overheadkosten Column Charles Groenhuijsen Inleiding thema Het nieuwe werken Rabobank laat teugels vieren Organiseren in de 21ste eeuw Nationaal onderzoek Het nieuwe werken Smart work centre lijkt een blijvertje Column Ron Tolido Arbo: veel thuiswerkplekken zijn illegaal

TECHNOLOGIE 26 28

Voor alle communicatie slechts één kanaal Het nieuwe werken in zes stappen

MENS & WERK 34 35 36 37

FORUM 38 38 38

Nederlandse overheidsinstanties zitten nog steeds stevig aan het Microsoft-infuus. En daar zit volgens mĳ ook de kern van dit probleem. De aanloopinvesteringen om over te stappen naar open source software zĳn aanzienlĳk. Beleidsmakers op hoog niveau zĳn gauw geneigd om die overstapproblemen te bagatelliseren. Als je belastingbetalers echt goed wilt voorlichten zul je ze niet alleen het zoet van de besparingen moeten voorhouden maar ook moeten laten zien wat voor moeite en geld het je kost om dat doel te bereiken. De kans is levensgroot dat het gebruik van open source software een peperdure investering blĳkt te zĳn zodra de overstapkosten worden doorberekend. De eventuele besparingen komen in ieder geval voor het bestrĳden van de komende overheidstekorten te laat.

Nieuwsoverzicht Column Dominique Deckmyn Wannahave

Nieuws arbeidsmarkt Banencarrousel Portret van een it-manager Column René Diekstra

Lezersreacties Cartoon Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01 40 01 32,33 26 08 06 01 18 02 35 03 12, 30, 39 01

Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur IT Executive

A2 Networks Antares B+P Belastingdienst BBeyond Focus Conferences IT-Staffing Jenrick NVGA Pecoma Pimarox PQR SLTN Xlence

Vi r t u a l i s a t i e Applicatiebeschikbaarheid

Server & Storage

003_IT05_INH-RED 3

Hoe virtueel bent u eigenlijk? D o e d e v i r t u a l re a l i t y c h e c k , s u r f n a a r w w w. P Q R . c o m / V R C

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

3 23-03-2009 14:14:50

KEURMERK ONDERNEMERSPC Branchevereniging MKB Nederland is het keurmerk OndernemersPC begonnen om de aanschaf van pc’s in het kleinbedrĳf gemakkelĳker te maken. Vanaf de zomer van 2009 zal het keurmerk zichtbaar zĳn in de winkels. Uit onderzoek van TNS Nipo blĳkt dat 16 procent van de ondernemers ooit een computer heeft aangeschaft met te lage specificaties, waardoor veeleisende software niet goed functioneert. De branchevereniging Nederlandse Computer Winkels en de leveranciers Acer, Fujitsu Siemens, Lenovo, Microsoft en Toshiba gaan het keurmerk ondersteunen.

‘Bespaar stategisch’ Gartner spiegelt ons in zĳn laatste voorspelling een krimp van de it-uitgaven voor met 2,5 procent. Het onderzoekbureau ziet menige organisatie in al zĳn besparingsdrift verkeerde keuzes maken.

“H

et slechtste wat je nu kunt doen”, stelt Peter Sondergaard senior vp global research van Gartner, “is helemaal nietsdoen, je adem inhouden en wachten tot het einde van dit rampzalige jaar 2009 aanbreekt. De economi-

KORTING DOMEINNAMEN De stichting ISP Belang (Ispb) waarin kleinere internetproviders zich hebben verenigd, heeft een officiële klacht ingediend bĳ de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). De stichting protesteert tegen een staffelkorting die domeinregistreerder Sidn hanteert voor grotere providers. Volgens de stichting is de korting die de 68 grootste internetproviders genieten discutabel, omdat Sidn een monopoliepositie op het gebied van .nl domeinnamen bekleedt.

TESTCENTER ACCENTURE It-dienstverlener Accenture is in Almere een expertisecentrum begonnen voor het testen van software. Honderd werknemers aldaar zĳn gespecialiseerd in de testdiscipline. Daarnaast werken zĳ intensief samen met vĳfduizend collega’s in het buitenland. Accenture claimt dat organisaties de helft goedkoper uit zĳn als zĳ het testwerk uitbesteden. Dit zou mogelĳk zĳn door gespecialiseerde domeinkennis te combineren met standaardisatie van het testwerk.

PSION VERSUS INTEL ‘Netbook’ is zo langzamerhand de aanduiding geworden voor een kleine, goedkope laptop. Psion heeft het handelsmerk op Netbook en zegt zelf deze apparatuur nog steeds te verkopen. Om deze reden is het bedrĳf een ware kruistocht begonnen tegen vermeend misbruik van zĳn merknaam. Intel en Dell hebben Psion op hun beurt gevraagd de aanspraak op dit handelsmerk te schrappen. Psion is een rechtszaak tegen Intel begonnen vanwege vermeend misbruik van het handelsmerk. Psion eist een schadevergoeding van 1,2 miljard dollar.

4 004-005_IT05_NWS_CLM_2 4

sche tegenwind gaat namelijk langer duren, met alle gevolgen voor je it-budget.” Veel it-managers doen volgens Son-

dergaard niet meer dan het vooruitschuiven van hardwareaankopen of het openbreken van contracten om de prijs naar beneden te krijgen. “Daarmee kom je er niet. Je moet op een strategischer manier naar besparingen kijken,” meent Sondergaard. Allereerst moet je kijken naar verlaging van de kosten door de bestaande it-infrastructuur door te lichten. Dat betekent werken aan de virtualisatie van je server-park. Op een abstracter niveau moet je kijken naar de mogelijkheid om eigen investeringen in infrastructuur in de toekomst te voorkomen door server-capaciteit bijvoorbeeld als een dienst buiten de deur af te nemen. Geen investeringskosten meer vooraf. Dat geeft lucht. Verder moet je blijven onderzoeken hoe IT beter kan bijdragen aan het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. IT-managers die projecten op al deze punten hebben lopen, doen het goed. Maar ze zijn uitermate zeldzaam, meent Sondergaard.

•

Windows zonder browser Microsoft zegt zĳn nieuwe besturingssysteem Windows 7 te gaan uitrusten met de mogelĳkheid om de browsersoftware Internet Explorer te verwĳderen. De Europese Commissie vindt deze toezegging te mager.

D

e EU-commissaris voor concurrentie Neelie Kroes zegde Microsoft opnieuw de wacht aan vanwege de koppeling van de pc-besturingssoftware met de browsersoftware in de opvolger van Vista. De Europese Commissie is deze zaak tegen Microsoft

begonnen na klachten van de alternatieve browser Opera. Twee weken terug liet Microsoft via een weblog weten dat gebruikers in deze nieuwe software via ‘Add/Remove Programs’ de mogelijkheid krijgen om Internet Explorer, de mediaspelersoftware, zoeksoftware en software om dvd’s te branden uit kunnen zetten. De Europese Commissie is niet onder de indruk van deze oplossing. Dat meldt de doorgaans goed geïnformeerde website EurActiv.com. Het gaat Kroes

cs. erom dat de verschillende browsers volledig gelijke kansen krijgen. Microsoft moet het nog eenvoudiger maken om een andere browser te installeren. Overigens weten veel gebruikers de weg naar de concurrentie toch wel te vinden. In Europa heeft Internet Explorer nog een aandeel van iets minder dan 60 procent. Firefox is goed voor ruim 30 procent. Nederland is een grote achterblijver met minder dan 15 procent marktaandeel voor Firefox en een riante positie van IE.

•

Google worstelt met uptime Twee zeperds deden zich voor in de dienstverlening van Google de afgelopen maand. Het concern is open over de oorzaak van de storingen.

D

e afgelopen weken was de mail-dienst van Google, Gmail, gedurende tweeënhalf uur niet bereikbaar. En begin maart was een aantal van de documenten en presentaties die waren opgeslagen bij Google Docs korte tijd voor mensen te benaderen die daarop eigenlijk geen rechten hadden. Het uitvallen van Gmail werd volgens Google veroorzaakt door onverwachte neveneffecten van nieuwe code die gedurende routineonderhoud in Europa werd geïnstalleerd. Die code zorgde ervoor dat het ene na het andere datacenter werd overbelast.

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

Google zegt het probleem nu volledig onder controle te hebben, en de dieper liggende oorzaken te onderzoeken om herhaling te voorkomen. Bij Google Docs werden rechten die op opgeslagen documenten waren verleend en weer werden ingetrokken niet goed verwerkt, waardoor mensen die die rechten ooit hadden gekregen, nog steeds die documenten konden benaderen. Volgens Google had maar ongeveer 0,05 procent van de bij Google opgeslagen documenten hier last van. Om gebruikers meer inzicht te geven in de beschikbaarheid van de Google-diensten heeft het concern een ‘Apps Status Dashboard’ op het internet gezet met aanvullende informatie, als er iets mis is.

•

23-03-2009 14:17:48

COLUMN

Overheid verprutst ambities

Dominique deckmyn

Is de smartphone de nieuwe pc?

Het recente Noiv Jaarcongres was de eerste bijeenkomst over open standaarden en open-source waar de juiste mensen leken rond te lopen: geen ‘nerds’ en studenten, maar beleidsmakers. Het valt echter te bezien wat daadwerkelijk van alle overheidsambities, vastgelegd in het actieplan Nederland Open in Verbinding, terecht gaat komen.

O

p het congres, dat twee weken geleden plaatsvond, fungeerde de Franse Gendarmerie als belangrijkste praktijkvoorbeeld. In eigen land zijn nog steeds geen aansprekende implementaties te vinden. Waar in landen als Spanje en Frankrijk het aantal open-source werkplekken gemeten wordt in honderduizenden, rekent een collega-journalist in het Open Source Jaarboek 2008-2009 voor dat we in Nederland op niet meer dan vierhonderd werkplekken uitkomen met open-source software. Meer dan de helft daarvan is bovendien afkomstig van een oeroude implementatie bij het Knmi. Dat is een droeve constatering zeven jaar na de enthousiaste ontvangst van de motie Vendrik. Grootste probleem blijft dat publieke organisaties nog steeds massaal de aanbestedingsregels overtreden. In hun tenders vragen zij expliciet om producten merknamen, waardoor het open-source alternatief geen kans krijgt. Uit een onderzoek, uitgevoerd voor de Europese Commissie, bleek dat vorig jaar in meer dan eenderde van alle tenders naar producten van Microsoft werd gevraagd. Daar komt nog bij dat de Noiv-organisatie zijn ongenoegen heeft geuit over de middelen die haar ter beschikking staan. Kijkend naar de enorme klus die van haar gevraagd wordt, denkt programmamanager van het Noiv Ineke Schop niet meer dan de eerste stappen te kunnen zetten. Tel daarbij op de onduidelijkheid die is gerezen over het afdwingen van het gebruik van open-source software bij andere dan centrale overheidsorganisaties, maar vergeet vooral niet het slechte voorbeeld dat het Minsterie van Economische Zaken zelf geeft door mee te doen aan de desktop-aanbesteding Goud die aan alle kanten voorzien is van het Microsoft-logo. Vlak verder het gekissebis over de komst van een meldpunt dat misstanden moet inventariseren niet uit. Het geeft weinig hoop voor de komende jaren. In het volgende nummer van IT Executive geeft staatssecretaris Frank Heemskerk tekst en uitleg.

In de aanloop naar de Mobile World beurs in Barcelona, gonsden de gadgetblogs van de geruchten. De meeste bleken fout: nee, ook dit keer heeft Microsoft geen telefoon gelanceerd. En Dell ook niet. Maar een andere grote naam uit de pc-wereld, Acer, deed het wél. En Microsoft liet toch van zich horen, met een nieuwe versie van Windows Mobile en een eigen online softwarewinkel. Is de smart phone dan de nieuwe pc, zoals je steeds vaker hoort beweren? Eén ding is zeker: het zijn niet de it-departementen die daarop aandringen. Nee, de vraag komt van twee kanten. Aan de ene kant de consumenten: die willen een hippe telefoon. En zo gauw ze ‘m hebben, willen ze er hun mail mee lezen. En even later willen ze toegang tot hun dashboard, het crm-systeem, enzovoort. IT-afdelingen gaan doorgaans niet zo snel door de knieën voor de vragen van gebruikers. Tenzij hij of zij toevallig in de directieraad zit. De andere groep die zit te azen op de doorbraak van de smartphone, zijn de makers van pc’s en pc-software. Om voor de hand liggende redenen. Er worden veel meer telefoons verkocht dan pc’s. En met betere marges. Voor de prijs van een iPhone heb je al een heel robuuste desktop pc, met 19 inch scherm erbij. En de ooit zo lucratieve laptopmarkt is totaal verpest door netbooks van 400 euro. Dus maken de pc-fabrikanten nu smartphones. Of liever, ze laten die maken in China. Ooit ging men ervan uit dat de telefoonmarkt een totaal andere wereld was, die volgens totaal andere regels werkte. Maar Apple bewees dat de overstap mogelijk was. Vervolgens toonde Apple aan dat het smartphone-platform een profijtelijke markt is voor softwareleveranciers. Een markt die veel meer gesloten is dan die voor Windows of Linux pc’s – maar voor ontwikkelaars is dat een voordeel (de fragmentatie, daarentegen, is een nadeel...) Dell en Acer zijn natuurlijk geen Apple, integendeel zelfs. Maar in 2009 zullen meer gebruikers genoegen nemen met een iPhone look-a-like, die weliswaar wat minder knap ontworpen is maar minder kost. En het zou it-departementen goed uitkomen, als de normale computerleveranciers terrein winnen. Want die fabrikanten weten immers iets over de uitdagingen van de it-manager. Dus hij mag hopen dat alle overige pda- en telefoonfabrikanten straks apparaatjes maken waar ook de iPhone-liefhebber – met wat tegenstribbelen – vrede mee kan hebben. Is de smart phone echt de rol van de pc aan het overnemen? Laten we niet overdrijven. Veel mensen gebruiken hun iPhone of Blackberry inderdaad voor taken die ze vroeger alleen op een pc konden doen, zoals mailen en (een beetje) websurfen. Maar het piepkleine scherm en het ontbreken van een fatsoenlijk toetsenbord houden het gebruik fundamenteel beperkt. In ieder geval, als smart phones toch de rol van pc’s gaan overnemen – al is het maar voor een gedeelte – dan mogen wij in IT alleen maar hopen dat er snel een open platform zoals Google’s Android doorbreekt. Of, als het echt moet, Windows Mobile. Want ondanks het grote succes van de App Store: de iPhone is en blijft een gesloten bastion.

•

004-005_IT05_NWS_CLM_2 5

nr nr 05 05

24 24 maart maart 2009 2009

nr nr 05 05

24 24 maart maart 2009 2009

5 23-03-2009 14:17:52

TICKETS V.A. % 30,- VIA WWW.TICKETPOINT.NL EN 0900-0088 (% 0,45 P/M)

Bestel nu!

Live inHENKAhoy! TEMMING

HET HENK WESTBROEK GOEDE DOEL &Vrienden

ZATERDAG 11 APRIL 2009 20.00 UUR

Contracten onder de loep De ‘automatische uitgaven’ aan peperdure onderhoudscontracten zĳn minder vanzelfsprekend nu de stofkam door de it-kosten gaat. Grote bedrĳven als Oracle zien klanten naar alternatieven omkĳken.

V

olgens de krant Wall Street Journal staat de ruzie afgelopen jaar tussen SAP en haar gebruikers over onderhoudscontracten niet op zichzelf. Het was een signaal dat ondernemingen genoeg hebben van de rol van melkkoe. De krant geeft als voorbeeld een dochter van sigarettenfabrikant Reynolds American Inc., die een servicecontract voor de hrm-software van Oracle opzegde om in zee te gaan met het veel kleinere Rimini Street. De chief information officer wordt geciteerd: “We betaalden steeds meer zonder er meer voor terug te krijgen.” Oracle behaalde over het afgelopen boekjaar bijna de helft van haar ruim 22 miljard dollar hoge omzet uit onderhoudscontracten van eerder verkochte software. Het aandeel van onderhoud is steeds groter geworden, evenals de winstmarges. Oracle begint al met het heffen van een vast percentage van 22

MET O.A. FRANK BOEIJEN

procent op de aanschafprijs onderhoud. Daarna van software voor cent vaak nog het nodige weet de softwareproduaan onderhoud en ondersteuning binnen te slepen. Zoals zoveel onderhouds- en servicebedrijven dat doen, op grond van euvels die later aan het licht komen. Niet de leverancier, maar de klant draait op voor de kosten. Nog in december verzekerde Oracle-president Safra Catz aan ongeruste investeerders dat de tarieven voor vernieuwing van onderhoudscontracten ‘erg hoog’ blijven. Zo’n uitspraak zal aandeelhouders weliswaar gelukkig maken. Maar klanten hebben ook oren. Ze beginnen zich zo zoetjesaan af te vragen in welke fuik ze zijn gezwommen. Echter, de vraag is ook of, en zo ja hoe, ze eruit kunnen komen. Met de aanschaf van software zit een klant vaak ook voor vele jaren, soms voor decennia, vast aan de leverancier en diens doorlopende stroom facturen.

•

Windows op mainframe M

Ca. 3 uur durende verrassende show met alle hits, de vrienden en gekkenwerk! Het Goede Doel en de IT-Staffing steunen met dit concert Viafrica.

Ad_GoedeDoel_92.5x277mm.indd 1 006-007_IT05_NWS 6

antissa heeft haar z/VOS virtualisatiesoftware geïntroduceerd, waarmee Windows kan worden gestart op een IBM-mainframe. De software zorgt voor een Terminal Server-achtige omgeving; gebruikers kunnen met een RDP-client contact maken met een Windows-pc op het mainframe. Volgens de makers van de software is een nieuwe pc in vijftien seconden ‘gemaakt’ en kan die binnen vijftien minuten operationeel functioneren. Daarmee

11-03-2009 16:46:53

zou een beheerlast wegvallen en ook de kosten die gepaard gaan met het bezit van een groot aantal pc’s, waaronder die voor het energieverbruik. Volgens Mantissa kunnen er wel drieduizend versies van Windows op een enkele IBM System z-machine draaien. Analisten zijn sceptisch over de claims van Mantissa. Bedenkingen worden voornamelijk gevoed vanuit het besef dat een mainframe nooit voor deze toepassing is ontworpen.

•

23-03-2009 14:20:38

‘Cloud’ nog niet geland Cloud-computing wordt door bĳna de helft van de Nederlandse organisaties gezien als een hype en niet als een serieuze technologische oplossing.

D

it blijkt uit onderzoek naar cloud-computing van Avanade. Binnen de Nederlandse markt wordt cloud-computing door 46 procent van de organisaties beschouwd als een hype. De helft van de respondenten geeft aan niet of nauwelijks bekend te zijn met de term. Van de respondenten die wel kennis hebben van ‘cloud’ zegt negen op de tien ondervraagden slechts enigszins op de hoogte te zijn. De beperkte kennis van organisaties over ‘cloud’ is de mogelijke oorzaak van de negatieve houding. Van de Nederlandse respondenten maakt slechts 19 procent gebruik van cloud-computing. Dit is vrij weinig vergeleken met andere landen. Wereldwijd werkt namelijk 39 procent van de organisaties met ‘cloud’. Opvallend is dat organisaties die cloud-technologieën toepassen het juist als erg waardevol beschouwen. Een derde van deze groep wil de cloud-toepassingen zelfs verder uitbreiden na het zien van de goede resultaten.

Als voordelen van cloud-computing worden genoemd: - Meer aandacht voor kernactiviteiten (65%); - Sneller inspringen op veranderingen in de markt (62%);

- Toegang tot de nieuwste technologie (51%); - Verbeteren van de flexibiliteit (70%). Het onderzoek is uitgevoerd onder ruim 500 managers en it-specialisten in 17 landen.

•

Meer online van Microsoft Tĳdens Cebit kondigde Microsoft aan dat de Business Productivity Online Suite (BPOS), onderdeel van Microsoft Online Services, nu ook in achttien landen buiten de VS kan worden geprobeerd, waaronder door bedrĳven in Nederland.

D

aarnaast zijn er twee nieuwe online applicaties verschenen; Microsoft Office Communications Online, voor ‘presence’ en ‘instant messaging’, en de Business Productivity Online Deskless Worker Suite, een pakket met e-mail, agenda en samenwerkfuncties voor de gebruiker die dat sporadisch nodig heeft. De definitieve versies komen in april in de VS beschikbaar. De applicaties die Microsoft momenteel

zelf online aanbiedt, zijn Exchange Online, SharePoint Online en Communications Online. Bpos is een pakket van deze drie. Dan zijn er nog CRM Online en een reeks op de ‘client’ gerichte diensten, zoals Exchange Deskless Worker, SharePoint Deskless Worker en de Business Productivity Online Deskless Worker suite. Tijdens Cebit werd ook aangekondigd dat een grote nieuwe klant van de applicaties gebruik gaat maken; Glaxo SmithKline gaat er honderdduizend werkplekken mee uitrusten. Volgens een woordvoerder worden er per week honderd nieuwe wederverkopers voor de diensten opgetekend, en staat het totale aantal nu op 1.500. Ook in Nederland heeft een aantal bedrijven al gebruik gemaakt van deze dienstverlening.

•

Nieuwe mĳlpaal Science Park De bakermat van het Nederlandse internet, het Science Park van de Universiteit van Amsterdam in de Watergraafsmeer, beleeft binnenkort een nieuwe internetmĳlpaal. Een zwaar gesubsidieerd project dat Europese supercomputers met elkaar verbindt, verkiest Amsterdam als ontwikkelcentrum.

H

et European Grid Initiative (EGI) wil veertig nationale onderzoeksnetwerken aaneensmeden tot één nieuwe Europese onderzoeksinfrastructuur die ontsloten moet worden voor grote bedrijven en universiteiten. Nederland is al een voorloper met gridcomputing dankzij het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in het Science Park en Surfnet, maar wordt niet genoemd als partner binnen het EGI. Dit initiatief wordt voornamelijk gedragen door wetenschapsorganisaties in Duitsland, Frankrijk,

006-007_IT05_NWS 7

Engeland, Italië, Finland, Griekenland en de Europese natuurkundeorganisatie Cern. Amsterdam won niettemin de strijd om de vestiging van andere Europese steden. Op het Amsterdams Science Park is ook het grootste internetknooppunt van Europa, AmsIx, gevestigd. Naar verwachting gaat er een grote stimulans uit van het EGI voor de verdere ontwikkeling van het knooppunt. Amsterdam wil met glasvezel naar woningen en datacapaciteit via de tv-kabel voorop lopen, maar loopt daarbij over een paar jaar tegen de

grenzen van de internationale capaciteit van internet op, omdat gebruikelijke netwerkapparatuur deze datastromen niet meer aankunnen. Grid-computing belooft een oplossing, omdat het wel op glasvezelsnelheden werkt.

•

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

7 23-03-2009 14:20:44

GOEDKOPE WINDOWS SERVER Er komt een nieuwe ‘instap’-versie van Windows Server; Windows Server Foundation. Die aankondiging deed Microsoft-ceo Steve Ballmer in een gesprek met financieel analisten. Volgens Ballmer is er al hardware voor servers te koop voor vĳfhonderd dollar, en is het wat ongemakkelĳk om daarvoor nog eens datzelfde bedrag te vragen voor de server-software. Windows Server Foundation moet komende maand beschikbaar komen.

VAN SPRAAK NAAR SMS Met behulp van SpinVox gaat Skype ingesproken voicemail-berichten als een sms naar een mobiele telefoon versturen. SpinVox zorgt ervoor dat het gesproken woord wordt omgezet in digitale tekst. Het geldt op dit moment alleen voor de Engelse, Duitse, Spaanse of Franse taal. Terugluisteren naar de ingesproken teksten blĳft mogelĳk. Iedere voicemail-naar-tekst conversie kost een gebruiker 20 eurocent, plus de kosten van het versturen van een sms.

De nor in om botnet I

n Amerika is een man veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar voor het infecteren van ten minste een kwart miljoen pc’s met botnet-code. Hij werd al in 2007 gearresteerd tijdens de Operation Bot Roast II-actie van de FBI tegen makers van botnets. Het botnet, dat werd opgezet met de hulp van nog twee medeplichtigen, werd gebruikt om verkeer van en naar financiële instellingen

te onderscheppen. De veroordeelde zou dan middels de daarmee opgedane kennis aankopen doen op rekening van zijn slachtoffers. Daarnaast wist hij het Nederlandse Simpel Internet meer dan 19.000 dollar af te troggelen door illegaal adware te installeren, en werd het botnet ook gebruikt voor ddosaanvallen. Het bewuste bedrag gaat hij aan Simpel Internet terugbetalen.

•

HP wordt dealer Sun T wee bedrijven die hard concurreren als het gaat om hardware, Hewlett-Packard en Sun Microsystems, hebben een samenwerkingsverband aangekondigd. HP wordt hiermee een van de grootste distributeurs van Suns besturingssysteem Solaris 10. HP gaat Solaris op de ProLiant en blade-servers meeleveren en ondersteunen, en bovendien gaan de beide bedrijven Solaris 10 integreren in de Insight-software van HP. Voor Sun is dit niet geheel ongebruikelijk; in 2007 werden er distributie-overeenkomsten

afgesloten met IBM en Dell. Maar met HP erbij wordt het afzetgebied van Solaris nog verder vergroot. Overigens gaat de overeenkomst met Sun niet zo ver als de Integrity servers van HP, waar HP-UX nog het heersende besturingssysteem blijft. Volgens een analist was het puur pragmatisme, omdat HP veel klanten heeft die gewoon Solaris willen gebruiken. Met name in tijden van economische teruggang krijgen klanten meer macht, waardoor dit soort verbintenissen worden afgedwongen.

•

19 mei t/m 23 juni 2009

Managementskills voor de IT manager Praktische reeks voor krachtig IT management

Selectie van de sprekers: Drs. Harry Starren – algemeen directeur de Baak, Management Centrum VNO-NCW Prof. dr Wim van Grembergen – Hoogleraar Faculteit Toegepast Economische Wetenschap, Universiteit Antwerpen Harry Hendrickx – Chief Technology Officer bij EDS

www.itexecutive.nl/opleidingen

Adv. F09054 Managementskills.indd 1

008-009_IT05_NWS 8

8

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

Selectie van de titels uit de reeks: De IT manager als leider en regisseur Interactiemanagement Enterprise Governance of IT en de rol van executive en IT management

Nyenrode Business Universiteit, Breukelen

11-02-2009 15:47:31

23-03-2009 14:23:25

Azure in Windows Server Microsofts platform voor cloud-computing, Windows Azure, zal nog dit jaar verschĳnen, en toekomstige versies van Windows Server zullen worden uitgerust met de techniek van Azure.

M

icrosofts platform voor cloud-computing, Windows Azure, zal nog dit jaar verschijnen, en toekomstige versies van Windows Server zullen worden uitgerust met de techniek van Azure. Het feit dat Microsoft toekomstige versies van Windows Server wil uitrusten met Azure, moet een groot bezwaar van cloud computing wegnemen. Dit geeft bedrijven namelijk de mogelijkheid om hun applicaties zonder al te veel aanpassingen uit een cloud-omgeving te halen, en weer op eigen servers te draaien. “Het datacenter van een onderneming zal er op enig moment als een mini-cloud uitzien, gepartitioneerd door de belasting van applicaties,” aldus een woordvoerder van Microsoft. Ontwikkelaars kunnen, gebruikmakend van de .NET-tools en webstandaarden, applicaties schrijven en die vervolgens op Windows Azure laten draaien, analoog zoals dat kan bij EC2 van Amazon, Force.com van Salesforce, of App Engine van Google. Over de prijs van Azure wordt binnenkort meer bekend gemaakt. Microsoft liet al doorschemeren dat het goedkoper zal zijn dan het onderhouden van een eigen server. De toezegging dat Azure nog dit jaar verschijnt, deed Microsoft-ceo Steve Ballmer tegenover financieel analisten. Het is Microsoft’s streven dat Azure beschikbaar is tijdens de Professional Developers Conference (PDC) in november.

•

VMware in de ‘cloud’ Ook VMware stort zich op de ‘cloud’, met de belofte dat bedrĳven met haar producten ‘interne clouds’ kunnen bouwen, en vooral, goed kunnen beheren.

A

lles draait daarbij om het ‘Virtual Datacenter Operating System’ (VDC-OS), of ‘vSphere’ en de vCenter-suite voor het beheren van de cloud infrastructuur en applicaties. Met de vCenter suite kunnen bedrijven meer delen van hun infrastructuur beheren dan met de huidige beheerhulpmiddelen van VMware. Die vCenter-suite brengt alle beheermiddelen onder in een enkele interface, deze werken samen en met dezelfde gegevens.

008-009_IT05_NWS 9

Op het niveau van de applicaties kan de overgenomen techniek van Beehive, die is verwerkt in ‘AppSpeed’, de boel in de gaten houden. Bedrijven worden door AppSpeed geholpen bij het uitzoeken waar exact de oorzaak van de problemen van gebruikers liggen. Daarbij maakt het niet uit of het gaat om een applicatie in een virtuele of in de fysieke wereld. De meeste van de aangekondigde producten moeten in 2009 het daglicht zien.

•

DC350 Entertainmentsysteem

Zakelĳk en toch leuk De iPhone is inmiddels ook in de zakenwereld een veel gebruikt toestel. Voor consumenten is de ipod functie een belangrĳke troef, voor zakelĳke gebruikers zĳn de applicaties en belangrĳk en de mogelĳkheid om corporate email te ontvangen. iPhones zĳn dan ook nog steeds populairder en nu heeft Philips iets waarmee gebruikers op een slimme manier nog meer functionaliteit uit hun toestel kunnen halen. De DC350 Entertainmentsysteem is een universeel in zwart uitgevoerd docking station voor de iPhone. De DC350 is ontworpen om een plek op het bureau te krĳgen en dient als vervanging van het standaard docking station die bĳ een iPhone wordt meegeleverd. Geplaatst in het docking station is de telefoon via usb met de pc verbonden en kunnen de contacten en kalender worden gesynchroniseerd. Gelĳktĳdig wordt de accu bĳgeladen. De speakers van de dock komen van pas als de iPodfunctie wordt aangesproken. Zo kan je muziek afspelen met een hoge kwaliteit, mede door de ingebouwde dsp- en woox-functies. Echter, in de dock geplaatst kan de iPhone ook als speakertelefoon worden gebruikt. Bĳ conference calls of langdurige gesprekken is dit een ideale manier om de handen vrĳ te houden voor het maken van aantekeningen. Nadat het gesprek is aangenomen worden de luidsprekers en de microfoon van het docking station gebruikt. Wil je liever een andere telefoon of tweede toestel gebruiken, dan is deze via bluetooth met de dock te verbinden. De dock ondersteunt zowel het mono headset als het stereo headphone profiel. De meeste functies van het systeem zĳn via de meegeleverde infrarood afstandsbediening te managen. Een helder lcd toont de tĳd en datum in de rust mode en informatie over de aangesloten iPhone als het dock actief is. Daarnaast zĳn een digitale fm-radio met 20 voorkeurzenders, een inslaapfunctie en twee alarmtĳden geïntegreerd. Via een meegeleverde audiokabel kan een laptop de dock als speakerset gebruiken. Het ontwerp, de ingebouwde functies en de toetsenlayout maken de dock tot een ideaal hulpmiddel voor zakelĳke gebruikers. Thuis zal men de dock zeker ook kunnen waarderen, maar daarvoor zĳn wellicht andere (geschiktere) ontwerpen beschikbaar. De dock ondersteunt zowel de eerst als tweede generatie iPhones en de meeste iPod’s van Apple.

Info > www.consumer.philips.com Philips DC350 Entertainment systeem: 17,3 x 18,4 x 14,4 cm, 1,37 kg en prĳs circa 149 euro.

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

9 23-03-2009 14:23:32

management LEVE INCOMPLETE LEIDER! Van executives wordt verwacht dat ze overal goed in zijn en alles goed doen. Ze moeten oplossingen bedenken voor zeer complexe problemen, maar ook een briljante toekomstvisie hebben en beschikken over charisma waarmee ze werknemers en aandeelhouders bekoren. Niet realistisch, zeggen vier onderzoekers van de MIT Sloan School of Management – waaronder Peter Senge (van het lerende-organisatieconcept). De ‘complete leider’ bestaat niet, en daar hoeft geen executive zich voor te schamen. Oplossing: executives moeten inzicht hebben in wat hun sterke en zwakke punten zijn, waarna ze de leemten in hun kennis kunnen invullen met de capaciteiten van anderen. Bron: Harvard Business Review

Beheers de overheadkosten Door de overheadkosten beter te beheersen, kan fors worden bezuinigd.

M

ondialisering, toenemende concurrentie, krimpende marges en dan ook nog een economische crisis. Kostenbeheersing is noodzaak, en daarbij valt veel te bezuinigen op de overheadkosten – met name bij Financiën, HR, IT en op juridisch gebied. McKinsey benadrukt dat overheadkostenbeheersingsprogramma’s alleen lukken met een gedisciplineerde aanpak. Het overheadkostenbesparingsinitiatief moet duurzaam zijn (de praktijk wijst uit dat de bedoelingen vaak goed zijn maar dat snel de klad erin komt), de kosten moeten in lijn met de strategieën worden gebracht, en er moet een sterke betrokkenheid zijn én blijven.

In de aanpak van McKinsey wordt eerst gedetailleerd geanalyseerd welke overheadcapaciteiten positief bijdragen aan de strategische doelstellingen. Vanuit dat perspectief wordt de ‘verspilling’ – overheadkosten die de strategische (groei)doelstellingen in de weg staan – geëlimineerd. De volgende stap is dat de vraag naar overheadservices wordt verminderd, bijvoorbeeld door interne managementcentra en –lagen te verwijderen en door te zorgen voor een mentaliteitsverandering bij de gebruikers van deze diensten. In de laatste stap wordt de interne dienstverlening efficiënter gemaakt. Kunnen activiteiten worden bijeengevoegd, naar nieuwe locaties of organisaties worden overgebracht, of verder worden verbeterd? Bron: The McKinsey Quarterly

•

SLECHTE BAAS ONGEZOND Bazen die zich onverschillig gedragen en slecht leiding geven, kunnen het risico op hartklachten voor hun werknemers vergroten. Wetenschappers van onder meer de universiteit van Stockholm hebben de conditie van het hart van drieduizend werkende mannen uit de regio van Stockholm onderzocht. De kans op een serieus hartprobleem neemt met 25 procent toe voor personeel van slecht functionerende managers. Voor personeelsleden die vier jaar of langer voor een slecht functionerende leidinggevende werken, neemt de kans op ernstige hartklachten toe met 64%. Bron: BBC

VOORDEEL SINGLE Vroeger maakte je als manager weinig kans als je niet getrouwd met kinderen was. Nu lijken singles en kinderloze stellen een startvoordeel te hebben: zij zijn vaak flexibeler en mobieler, hebben meer tijd en minder last van keuzes tussen werk en thuisfront. De Duitse headhunter Frank Beyer: “De laatste paar jaar maak ik steeds vaker mee dat managers een baan afwijzen met het argument dat “de familieraad” ertegen was. Ofwel: de echtgenote werkt niet mee.” De moderne vrouw is minder vaak bereid om haar leven in dienst te stellen van haar man, zijn carrière en het gezin. Zij heeft ook nog haar eigen leven. Bron: Managermagazin

10 010-011_IT05_MAN 10

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009 23-03-2009 14:29:51

COLUMN

Big Plan

Zes nullen voor economische prullen

IBM-baas Sam Palmisano ziet brood in de wereldwĳde crisis. Hĳ pleit voor een ‘systematische revisie van domme onderliggende netwerken. Big Blue heeft een Big Plan.

“J

e kunt je ingraven, terugkrabbelen, de balans beschermen en het geld in je zak houden. Of je kunt je realiseren dat het gaat over de mensheid die om verandering schreeuwt.” Dit zijn niet de woorden van de Dailai Lama maar IBM-ceo Sam Palmisano. Ook hij ziet in de kredietcrisis vooral mogelijkheden. Palmisano schetst een wereld die lijdt onder vastgelopen verkeer, verspilde energie, lucht- en watervervuiling, inadequate water- en voedseldistributie en ontoereikende gezondheidszorg. IBM ziet daarin één grote onderliggende oorzaak: ‘domme’ netwerken, infrastructuren. Voeg intelligentie toe aan die netwerken en de problemen gaan weg. Dat is IBM’s missie. INFRASTRUCTUURREVISIE Palmisano positioneert IBM – naar we nu horen al sinds vijf jaar - als leider in ‘infrastructuurrevisie’. Vandaar ook de beslissing om de pc-business te verkopen, om firma’s als Cognos, FileNet en PricewaterhouseCoopers over te nemen en om het jaarlijkse r&d-budget van 6 miljard dollar te focussen op het Smarter Planet-initiatief. Dit initiatief is erop gericht om sensoren in grootschalige netwerken te bouwen (van verkeer tot elektriciteit), die gegevens verzamelen die via data-analysesoftware in inzicht worden omgezet. Waarna je het netwerk intelligenter kunt maken – minder vervuilend, minder verspillend enzovoort. Met IBM’s ‘slimme meters’ bijvoorbeeld kan het elektriciteitsverbruik tot 15 procent worden verminderd en de piekurenvraag tot 10 procent. IBM bevindt zich met zijn infrastructuurmissie in het gezelschap van bedrijven als HP, Oracle, SAP en GE. Allemaal potentiële concurrenten – én partners.

•

Bron: Fortune

The offer you should refuse

Z

appos is een zeer succesvolle webwinkel (840 miljoen dollar omzet in 2007) voor schoenen, kleding en accessoires met een opvallend personeelsbeleid. Nieuwe medewerkers krijgen een intensieve training van vier weken om hen te doordringen van de strategie, cultuur en bedrijfsprocessen. En nade eerste week krijgt elke nieuwe medewerker ‘the offer’: als je vandaag ontslag neemt, krijg je één week salaris mee plus tweeduizend dollar.’ The offer you should refuse, dus. Ceo Hsie zegt dat slechts 2 tot 3 procent het aanbod aanneemt.

Bron: Harvard Business Online

010-011_IT05_MAN 11

•

CHARLES GROENHUĲSEN

Even uitdagen: met meer vrouwen in de top van banken en bedrĳven was het allemaal niet gebeurd. Vrouwen laten het niet zo ver komen. Ze zĳn nuchterder en ook minder onbeschaamd inhalig. Ze krĳgen bovendien - sneller dan mannen - last van hun geweten. Niet dan? Vrouwen hebben het gore lef niet om een bank of bedrĳf over de rand van de financiële afgrond te jassen en als beloning voor al dat onheil zichzelf riante bonussen te geven. Hoeveel gekker mag het immers worden? Het is wetenschappelĳk onderzocht en bewezen. Bedrĳven met meer vrouwen in de leiding hebben de economische orkaan beter doorstaan dan bedrĳven met macho-meneertjes aan het roer. Mĳ verbaast dat niks. WANPRESTATIE EN NALATIGHEID Een onrustbarend hoog aantal mannelĳke BMW-baasjes heeft immers bewezen schaamteloos slecht te kunnen voorspellen. Die mannen met salarissen met zes nullen zĳn economische prullen. Want het is nog erger. Niet alleen kunnen ze niet voorspellen wat er morgen gebeurt. Ze weten ook amper wat er vandaag in hun ondernemingen aan de hand is. En ze trekken geen lessen uit wat ze gisteren fout deden.

vrouwen hebben het gore lef niet Vergelĳk al die peperdure managers eens met een loodgieter, computer-reparateur of huisarts van wie u de hulp inroept. Stel dat ze er met hun diagnose en oplossingen net zo naast zaten als die verwende, bovenmodale directeuren en ceo’s. Je zou toch een kolossale klacht tegen ze indienen vanwege grove wanprestatie en onvergeeflĳke nalatigheid. Maar nu gaat het om bankdirecteuren. En we horen dat die banken niet failliet mogen gaan, want dat is slecht voor ons allemaal. En dus worden die directeuren niet met een reusachtige zwaai de straat op gekegeld. Nee, ze krĳgen miljarden euro’s en dollars van Wouter Bos en Barack Obama (beiden linkse politici!) en mogen fris en vrolĳk de baas blĳven. Is there no shame? MEER VROUWENHORMONEN, ALSJEBLIEFT! Ach, hadden we maar meer vrouwen de baas gemaakt. Die hebben meer fatsoen en minder machohormonen. Dit is geen krediet-crisis maar een testosteron-crisis. Bos en Obama moeten geen geld inspuiten maar oestrogeen. Meer vrouwenhormonen in het bedrĳfsleven alsjeblieft. In de The Financial Times (de serieuze zakenkrant die al sinds mensenheugenis wordt gedrukt op zachtaardig, roze papier) lees ik dat vrouwen vergeleken met mannen meer risico-mĳdend zĳn. Dat gold als een typisch vrouwelĳke zwakte. Niet meer! Het is nu juist een teken van doortastende slimheid. Vrouwen laten zich minder verblinden door gewin op de korte termĳn. En ze gunnen elkaar best een succesje. Hoe meer vrouwen hoe beter dus. Go Girls! Michel Ferrary, een Franse hoogleraar die er onderzoek naar deed, weet zeker dat bedrĳven het beter doen als er meer vrouwen baas zĳn. “De feminisering van het management lĳkt ons te beschermen tegen een financiële crisis”. Vraag is natuurlĳk: Doen vrouwen het óók beter in tĳden van groei? Helaas, omdat er zo veel falende mannen in het management zitten, duurt het extra lang voor we dat kunnen uitproberen. nr nr 05 05

24 24 maart maart 2009 2009

nr nr 05 05

24 24 maart maart 2009 2009

11 23-03-2009 14:29:55

management

Juist in moeilijke tijden kan het zich bewijzen

Dit nummer van IT Executive staat in het teken van Het Nieuwe Werken. Maar inmiddels trekken bedrijven massaal aan de noodrem en zetten zelfs een deel van hun tot voor kort nog onmisbaar geachte arbeidskrachten op straat. Is dit wel het moment voor ‘het nieuwe werken’? Voor medewerkers misschien minder, maar voor bedrijven zelf is de urgentie niet gewijzigd. Door Ben Kuiken

H

et lijkt niet de meest gunstige tijd voor het zogeheten ‘het nieuwe werken’, die flexibele manier van werken waarbij medewerkers grotendeels zelf kunnen bepalen waar en wanneer ze hun werk verrichten. Nu er collega’s worden ontslagen, is het wellicht verstandig om weer eens wat vaker je gezicht op kantoor te laten zien. Je weet tenslotte maar nooit. En ook vanuit de onderneming bezien is het momenteel misschien niet zo ‘opportuun’ om te investeren in flexplekken, thuiswerkplekken en alle technologie die de nieuwe werker nodig heeft om te kunnen functioneren. Kostenbesparingen Maar niets is minder waar. Juist in deze economisch moeilijke tijden kan het nieuwe werken zijn waarde echt bewijzen. Het nieuwe werken belooft namelijk kostenbesparingen, bijvoorbeeld op reisen kantoorkosten. Wie zijn medewerkers toestaat om thuis te werken en het kantoor inricht met flexplekken, kan tot wel vijftig procent besparen op het aantal vierkante meters. Bovendien zijn er dan minder vaste computers nodig, minder parkeerplaatsen en ga zo maar door. Het beperken van het woon-werkverkeer heeft naast een directe besparing voor medewerker en bedrijf nog een ander groot voordeel: minder files. Als een derde van werkend Nederland één of meer dagen thuis gaat werken, nemen de files met een vijfde af, zo heeft GroenLinks onlangs becijferd. Dit zou het bedrijfsleven per jaar 500 tot 700 miljoen euro schelen, een fijne meevaller in deze tijden van crisis. Het nieuwe werken belooft een hogere productiviteit per medewerker. Ze kunnen makkelijker de zorg voor kinderen of ouders combineren met hun werk en zijn daardoor minder gestrest. Ze voelen zich bovendien serieuzer genomen doordat ze op een andere, meer volwassen manier worden aangestuurd door hun manager en dat verhoogt zowel hun verantwoordelijkheidsgevoel als hun creativiteit. Het nieuwe werken belooft dat we nu eindelijk eens de vruchten gaan plukken van de nieuwe technologische mogelijkheden. E-mail bijvoorbeeld

013_IT05_MAN_Inleiding 13

is een fantastische uitvinding, maar op het moment dat je gemiddeld een uur per dag bezig bent met het beantwoorden van je mail, moet je je serieus gaan afvragen of we met deze nieuwe technologie niet het paard van Troje hebben binnengehaald. Hetzelfde kun je zeggen van de mobiele telefoon: een geweldige uitvinding, we zouden niet meer zonder kunnen, maar soms zouden we wel even zonder willen. Gelukkig zijn er nieuwe technologische hulpmiddelen die een aantal van deze nadelen van mail en mobiele telefoon voor een deel kunnen wegnemen, zoals chat, social networks en unified communication. Ongelukkig worden? Het nieuwe werken belooft dit allemaal, maar maakt het deze beloften ook waar? Dat hangt vooral af van de uitvoering, zo blijkt. Er zijn bedrijven die al weer terugkomen van het nieuwe werken, omdat ‘onze mensen er ongelukkig van worden’. Maar wat blijkt als je deze bedrijven bezoekt? Ze hebben slechts een deel van het werk gedaan. Ze hebben flexplekken ingevoerd, maar ze hebben niets gedaan aan de organisatiestructuur of de manier waarop managers hun medewerkers aansturen. Daardoor voelen de medewerkers zich nog steeds verplicht om naar kantoor te komen, waar ze nu moeten vechten voor een plek. Ja, daar wordt iedereen ongelukkig van. Het nieuwe werken is dus vooral een managementen cultuurvraagstuk. Het gaat over hoe je met elkaar omgaat, over hoe managers hun medewerkers aansturen, over hoeveel vertrouwen ze hebben en geven. Vergeet dus al die leuke, hippe kantoren met een coffeecorner waarbij de Starbucks verbleekt. Vergeet de coole gadgets en de spannende technologie. Begin eerst maar eens met de technologie die de mens al sinds mensenheugenis heel veel voordeel heeft gebracht: met de dialoog. En begin dan ook maar met de wezenlijke vragen: waarom zijn wij hier op aard, en hoe kunnen we het hier nog mooier en fijner maken? U zult zien: de rest gaat dan bijna vanzelf.

Het nieuwe werken is vooral een managementen cultuurvraagstuk

•

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

13 23-03-2009 14:32:15

management

‘Het nieuwe werken kun je niet implementeren’

Rabo laat teugels vieren Door Ben Kuiken, beeld Cor Mooij

Nog anderhalf jaar heeft Rabobank Nederland om ruim 3300 medewerkers aan het ‘nieuwe werken’ te krijgen. Dat gaat de coöperatieve bank ruimschoots halen, zegt Henny van Egmond, programmamanager van Rabo Unplugged. ‘De organisatie is zich heel organisch naar de nieuwe werkstijl aan het ontwikkelen.’

E

RABO UNPLUGGED

• Zes principes: minder regels, tijden plaatsonafhankelijk, activiteitengerelateerd, samenwerken, eigen verantwoordelijkheid en meer ondernemerschap; • 3300 medewerkers (bij oplevering nieuw bestuurscentrum in 2010); • 9000 medewerkers (totaal aantal medewerkers Rabobank Nederland die op termijn volgens de nieuwe manier gaan werken) • Inspiratie:Interpolis, waar Piet van Schijndel, huidig lid van de raad van bestuur van Rabobank, voorzitter van hoofddirectie was 14 014-015_IT05_MAN_Rabo 14

en industriële ruimte met veel metaal, designstoelen, trendy werkplekken, een koffiebar die in een hippe club niet zou misstaan: ja, ook Rabobank heeft de invoering van het nieuwe werken aangegrepen om eens wat kleur te brengen in de standaard grijze kantooromgeving. Maar het is slechts speelgoed, blikvangers om de geesten rijp te maken voor de nieuwe manier van werken, vindt Henny van Egmond, programmamanager Rabo Unplugged. De naam voor het veranderprogramma heeft de coöperatieve bank ontleend aan een programma op muziekzender MTV, waarin een muzikant met slechts een muziekinstrument zonder versterking zijn nummers ten gehore bracht. Bij Rabobank staat het voor loslaten; loslaten van de vaste, fysieke werkplek, loslaten van regels en controle, loslaten van de aanwezigheidsverplichting. Daarvoor in de plaats moet vertrouwen komen, maar dát, zo benadrukt Van Egmond, heeft tijd nodig. “Je kunt niet zeggen: we gaan vertrouwen in de organisatie invoeren. Vertrouwen is een emotie die sneller is dan de ratio. Als ik met iemand een slechte ervaring heb gehad, zal ik die persoon of iemand die erop lijkt in eerste instantie niet vertrouwen. Dus om te vertrouwen, moet je je eigen denkkader ter discussie stellen. Je moet je afvragen: waarom vertrouw ik hem niet? Is dat terecht? En om daar achter te komen moet je de dialoog met elkaar aangaan.” ROTSTOEL Volgens Van Egmond discussiëren we met elkaar, onderhandelen we, maar zijn we vergeten om echt met elkaar in gesprek te gaan. “Neem de

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

cao, feitelijk een boekje van wantrouwen. De basisgedachte ervan is namelijk dat de werkgever er baat bij heeft om zijn medewerkers uit te buiten. Om dat te voorkomen, stellen we dus allemaal regels op. Maar het uitgangspunt is verkeerd. Er is geen werkgever in Nederland die denkt: ik ga mijn medewerkers een rotstoel geven, zodat ze lekker last van hun rug krijgen. Wat zou er gebeuren als je daar nu eens van uit ging? Als je zou zeggen: we hebben dezelfde belangen, namelijk een gezonde en prettige werkomgeving, en hoe kunnen we er nu voor zorgen dat die tot stand komt? Dan heb je gelijk een heel ander gesprek. Dan kom je niet meer in het verbieden, maar in het stimuleren. Positief.” Dat lijkt heel lastig te veranderen, maar opmerkelijk genoeg zit het omvangrijke veranderprogramma Rabo Unplugged goed op schema. De deadline van zomer 2010, wanneer het nieuwe bestuurscentrum van de bank aan de Utrechtse Croeselaan wordt opgeleverd en zo’n 3300 medewerkers ‘nieuw gaan werken’, wordt volgens Van Egmond ruimschoots gehaald. Dat is waarschijnlijk te danken aan de aanpak waar Rabobank voor heeft gekozen, een aanpak die van onderop komt. “We nodigen hier steeds vijf afdelingen uit en beginnen met te laten zien dat de wereld veranderd is. Dat de klant veranderd is, dat onze levensstijl anders is dan dertig jaar geleden, dat het werk veranderd is. Vervolgens laten we zien dat je, onder meer dankzij moderne technologie, ook anders kunt gaan werken, en welke voordelen dat heeft. Je hoeft niet meer elke dag in de file te staan, je kunt je kind van school halen, je krijgt meer vrijheid om zelf je werk in te richten. En meestal willen mensen dat

23-03-2009 14:33:53

wel. Daarna is er dan heel veel ruimte om te leren en te onderzoeken. We geven ze de faciliteiten en zeggen eigenlijk: ga het maar doen.” LERENDE ORGANISATIE Door te kiezen voor vijf afdelingen die tegelijk op de nieuwe manier gaan werken, creëert Rabobank een lerende omgeving waarin medewerkers en managers van elkaar kunnen leren en ervaringen kunnen uitwisselen. Dit kleinere netwerk wordt gekoppeld aan het grotere netwerk, afdelingen die de vijf afdelingen voor zijn gegaan en al ervaring hebben met Rabo Unplugged. “Zo is er een mooi organisch lerend netwerk ontstaan en hoeven wij eigenlijk alleen nog maar een beetje bij te sturen. De organisatie ontwikkelt zich zo geleidelijk naar de nieuwe manier van werken.” De ervaring leert Van Egmond dat de dingen waar mensen zich vooraf zorgen over maken, in de praktijk nauwelijks een probleem blijken te zijn. “We dachten in werkelijkheid houden we zelfs plekken over. Iets anders is dat we dachten dat we al onze documenten zouden moeten digitaliseren, wat natuurlijk een helse klus zou zijn. Dat blijkt ook nauwelijks een issue. Veel documenten zijn al digitaal, en als je iets nodig hebt, leg je het gewoon even onder de scanner, bijvoorbeeld dat er veel te weinig parkeerruimte zou zijn bij dit gebouw, maaren klaar.” Van Egmond wil maar zeggen: maak je niet te druk en besteedt je energie aan het verandertraject. HET NUT Niet dat het altijd van een leien dakje gaat. Op het moment dat een afdeling op de nieuwe manier gaat werken, ontdekt ze vaak allerlei gekke gewoontes die er in de loop der jaren ingeslopen zijn maar waarvoor niemand echt een verklaring heeft. “Alles wat slecht is in de organisatie, wordt meteen zichtbaar: slecht management, ziekteverzuim, slechte communicatie, slecht vergaderen. Er was bijvoorbeeld een afdeling die elke week met alle 25 medewerkers twee uur lang vergaderde. Dat leek ons niet erg efficiënt, dus dan ga je met hen in gesprek: wat is het nut? Op het moment dat je die vraag stelt, komen ze er vaak vanzelf achter dat ze het misschien beter anders kunnen organiseren. En dan komen ook bijna automatisch de andere vragen, zoals wat is onze relatie, wat hebben wij met elkaar? Er wordt eindelijk over dat soort wezenlijke dingen gecommuniceerd.” Bij managers heerst vooral de angst dat ze de controle over hun medewerkers kwijtraken. Veelal verpakken ze die angst in de vraag: hoe moet ik mijn mensen aansturen als ik hen niet zie? “Het antwoord is natuurlijk dat je ze nu ook niet de hele tijd ziet. En nu weet je ook heel goed wie er wel en wie niet goed functioneert. Daar moet je het dan over hebben.” Een betere communicatie, medewerkers die beter met elkaar omgaan, managers die weer mensen worden: Van Egmond ziet de organisatie zienderogen beter worden van Rabo Unplugged. “Het ver-

014-015_IT05_MAN_Rabo 15

je krijgt meer vrijheid om zelf je werk in te richten trouwen groeit, mensen zijn weer blij, ze hebben plezier in hun werk. Dat is uiteindelijk waar het nieuwe werken om zou moeten gaan. Veel organisaties doen het om kosten te besparen, maar dat is gedoemd te mislukken. Het belangrijkste is dat mensen weer controle nemen over hun eigen leven. Denk na over wat je wilt bereiken, zorg dat je het regelt op een manier die past bij je leven. En vanuit de organisatie: maak helder wat je ambities zijn: niet de aandeelhouder nog rijker maken, maar wezenlijke dingen. Als je dat goed doet, gaat het eigenlijk vanzelf.”

•

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

15 23-03-2009 14:33:55

management

Ronald Hameeteman over ‘de kracht van mensen’

Organiseren in de 21ste eeuw Door Ben Kuiken, beeld Cor Mooij

Veel bedrijven zijn overtuigd van de voordelen van het nieuwe werken, maar hikken aan tegen de invoering ervan. Samen met zusterbedrijven v-work en C-dynamics ontwikkelde het bedrijf e-office een aanpak om deze bedrijven op weg te helpen. Een aanpak die het zelf moest leren met vallen en opstaan. ‘Wij hebben het gedaan, we hebben fouten gemaakt, en daar heel veel van geleerd.’

R

oland Hameeteman is trots. Trots dat zijn boek, De kracht van mensen, overal goed is ontvangen. Vrijwel alleen maar lovende recensies, en Hameeteman heeft er bijna een dagtaak aan om aan alle verzoeken voor interviews te voldoen. Niet zo verwonderlijk eigenlijk, want het boek verhaalt over een ondernemer die al in 1991 besloot om het helemaal anders te gaan doen. Geen regels, geen functies, geen hiërarchie, informatie open en toegankelijk voor iedereen. Een naïeve voorloper van het nieuwe werken, zou je kunnen zeggen, of van ‘work21’ zoals e-office het nieuwe werken noemt. Naïef doordat de meeste mensen toch wel wat grenzen nodig hebben. Zo blijkt. Hebben ze die niet, dan neigen ze ernaar om de ruimte die ze bespelen zo klein mogelijk te maken, uit angst om fouten te maken.

E-OFFICE, C-DYNAMICS EN V-WORK

In 1991 startte Roland Hameeteman samen met Rutger Stekelenburg het bedrijf e-office. Het eerste product van het bedrijf was Lotus Notes, een vroege variant van wat tegenwoordig collaboration software heet. In de jaren van de internet-boom ging eoffice zich onder meer toeleggen op kennisdelen, portals, cockpits en andere (internet-)toepassingen. Het bedrijf overleefde het ineenstorten van de internetmarkt ter nauwernood. Tegenwoordig bestaat e-office uit een aantal bv’s, waaronder e-office Microsoft bv, e-office IBM bv en e-office Mobile bv. Om klanten ook met organisatieadvies van dienst te kunnen zijn (Hameeteman: ‘e-office staat toch vooral bekend als een softwarebedrijf’), richtte e-office een aantal onafhankelijke zusterbedrijven op: C-dynamics en v-work. C-dynamics houdt zich bezig met de bedrijfscultuur en maakt daarbij gebruik van Management Drives. Dit is een instrument waarmee de drijfveren van medewerkers binnen een organisatie in kaart kunnen worden gebracht. V-work houdt zich bezig met strategieadvies en veranderingstrajecten, vooral rond het nieuwe werken. 16 016-019_IT05_MAN_Kracht 16

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

Dit ontdekte Hameeteman ‘the hard way’, en zijn bedrijf ging er bijna aan failliet. Bijna ook werd e-office maar weer een gewoon bedrijf, met managers en strikte scheidingen tussen afdelingen en functies. Bijna, want gelukkig ontdekte Hameeteman op tijd hoe het dan wel moest. Het bedrijf geeft al zijn medewerkers nu een speelveld waarop ze mogen acteren, en een groeicoach die hen helpt te groeien. Iedere medewerker formuleert zijn doelen en vertaalt die in concrete, kleinere stappen. “Zorg verder voor de juiste omstandigheden,” zegt Hameeteman enthousiast, “zoals een sfeer van vertrouwen, gedeelde waarden en de juiste gereedschappen, en je zult zien dat mensen bijna als vanzelf gaan groeien. En als je mensen groeien, dan groeit de organisatie als geheel ook.” Het klinkt inderdaad bijna te mooi om waar te zijn. Toch heeft e-office laten zien dat het kan en dat het een bedrijf heel veel kan opleveren. Zo staat het middelgrote softwarebedrijf al jaren bovenin de lijst van ‘Great places to work’. En ook zakelijk gezien boekt e-office het ene succes na het andere. Veel grote ondernemingen kloppen bij Hameeteman aan met de vraag hoe zij het nieuwe werken moeten invoeren. “Veel bedrijven willen wel, maar ze weten niet waar ze moeten beginnen. Wij hebben het gedaan, we hebben fouten gemaakt, en daar heel veel van geleerd,” zo verklaart Hameeteman deze interesse. Om deze ondernemingen zo goed mogelijk te kunnen helpen, heeft e-office twee zusterbedrijven opgezet: vwork en C-dynamics. Gezamenlijk hebben de drie bedrijven een aanpak ontwikkeld voor de invoering van het nieuwe werken, waarbij e-office ver-

23-03-2009 14:36:01

antwoordelijk is voor de techniek, v-work voor de organisatie en de strategie, en C-dynamics voor de cultuur- en gedragsverandering. UITGANGSPOSITIE “Wij merken,” zegt Ellis Boswerger van v-work, “een enorme interesse voor het nieuwe werken of work21 bij het Nederlandse bedrijfsleven. Shell, Philips, ING, de Belastingdienst; er is bijna geen grote organisatie in Nederland die er niet mee bezig is. Vaak begint het met de inrichting of de techniek. Dan worden er bijvoorbeeld allemaal flexplekken ingericht, of gaat het bedrijf werken met Microsoft Office Sharepoint. Dat blijkt dan vervolgens niet te werken. Mensen kunnen elkaar niet vinden of missen de gezelligheid, en gaan dan toch maar weer elke dag op kantoor zitten. Maar dan zitten ze nu veel krapper dan daarvoor en loop je de kans dat ze helemaal niet meer samenwerken. Dus het nieuwe werken gaat veel verder dan alleen de inrichting van het gebouw of de technologie; het gaat over hoe je met elkaar wilt samenwerken en wat het gezamenlijke doel is.” Om een goed beeld van de organisatie te krijgen en hoe er wordt samengewerkt, start v-work met een work21-analyse. Deze meting lijkt enigszins op de Factor 4 Index die ontwikkeld is door Microsoft en Boer & Croon NeXtrategie, maar gaat nog

016-019_IT05_MAN_Kracht 17

een stap verder in het meten van de werkelijke activiteiten van medewerkers. “Dan moet je dus aan heel praktische dingen denken: werk je aan veel verschillende taken tegelijk, hoe communiceer je het liefst, welke instrumenten gebruik je, hoe vaak vergadert een team? Wat je dan ziet, is dat de uitgangspositie van bedrijven enorm kan verschillen. Bij sommige bedrijven heeft bijna niemand bijvoorbeeld een mobiele telefoon, soms hebben ze zelfs geen toegang tot internet. Dus deze analyse geeft een beeld van hoe snel de organisatie het nieuwe werken kan oppikken en waar de grootste obstakels te verwachten zijn.” VAN ONDEROP Vanuit deze uitgangspositie wordt vervolgens een gewenste situatie vastgesteld en de stappen die daar naartoe moeten leiden. “Het is niet iets wat in één dag staat. En vergeet niet: ondertussen moet de winkel gewoon open blijven.” Om de invoering behapbaar te houden, start v-work vrijwel altijd met een ‘pilot’. Op basis hiervan en de ervaringen van de medewerkers en managers, wordt vervolgens een aanpak voor de hele onderneming gekozen. Boswerger: “Belangrijk is dat je het van onderop laat komen, zo weinig mogelijk van bovenaf. Je begint wel met helder maken waarom de organisatie hiervoor kiest - een taak >> nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

Het gaat veel verder dan de inrichting van het gebouw of de technologie

17 23-03-2009 14:36:04

management

van het management - maar vervolgens laat je zoveel mogelijk aan de medewerkers zelf over. Zoveel mogelijk plenair, zodat iedereen zijn vragen en zorgen bij elkaar kwijt kan.” “Van veraf naar dichtbij,” noemt Boswerger de aanpak. “Het management maakt eerst duidelijk waar het grotere geheel naartoe gaat. Vervolgens gaan medewerkers aan de slag met de vraag: wat betekent dat voor hoe wij samenwerken? Hoe vaak vinden wij het nodig om te vergaderen, hoe vaak willen we elkaar zien? Je moet mensen daar redelijk vrij in laten, uiteraard wel binnen de randvoorwaarden en mogelijkheden. En je moet het organiseren, want het gaat niet vanzelf. De derde stap is dan: wat betekent dit voor je persoonlijke ontwikkeling? Welke doelen stel je jezelf en hoe past dit dan weer in het geheel?” Volgens Boswerger is het belangrijk dat alle aspecten van work21 tegelijk worden aangepakt, omdat het anders niet gaat werken. “De meeste bedrijven zien mooie flitsende kantoren voor zich, of richten zich alleen op de technologie. De mensen en de organisatie zijn vaak een sluitpost, terwijl daar nu juist de sleutel tot succes zit. Ik denk dat wij een voordeel hebben, omdat wij alle drie aspecten beheersen samen met C-dynamics en e-office.” UITGAAN VAN DRIJFVEREN Waar e-office zich vooral concentreert op de technologie, onder meer met producten van Microsoft en IBM, daar richt C-dynamics zich op het mensstuk. “We maken gebruik van Management Drives,” vertelt Gonny Vink. “Dat is een instrument waarmee je de drijfveren van mensen en teams heel goed in kaart kunt brengen. Dat gebeurt aan de hand van kleuren. Als je bijvoorbeeld heel veel oranje in je profiel hebt, dan ben je erg doelgericht en gericht op de korte termijn. Om goed te kunnen samenwerken, is een gemeenschappelijk doel nodig, anders bestaat de kans dat iedereen een andere kant opgaat. Samenwerken wordt door mensen heel verschillend ingekleurd. Je begrijpt dat dit handig is om te weten, als je beter wilt samenwerken. Maar dat geldt ook voor andere begrippen, zoals kwaliteit of professionaliteit: iedereen geeft daar vanuit zijn eigen drijfveren een andere invulling aan.” Management Drives is niet per se ontwikkeld voor work21, benadrukt Vink, maar helpt wel om het veranderingsproces dat moet leiden tot de nieuwe manier van werken, tot stand te brengen en te borgen. “Uitgaan van de drijfveren van mensen zit ook in work21. En vertrouwen: om elkaar te kunnen vertrouwen, moet je elkaar kennen, moet je weten wat de ander drijft. Het inzicht in deze drijfveren is uitermate waardevol voor het succesvol uitvoeren van verandertrajecten. “ Naast de grotere veranderingstrajecten adviseert Vink organisaties ook bij kleinere ongemakken, zoals e-mailstress. “Dan word ik benaderd omdat medewerkers helemaal gek worden van de enorme hoeveelheden e-mail die worden rondgestuurd. Ook dat heeft met drijfveren te maken. Sommige men-

016-019_IT05_MAN_Kracht 19

sen zoeken veiligheid en zekerheden en sturen dan van elke mail een cc naar hun baas. Die mensen hebben het dan nodig dat hun baas ze vertelt dat dat helemaal niet nodig is, maar die heeft daar misschien nooit aan gedacht. Door te praten over drijfveren en gedrag, kun je dus heel veel klein leed boven tafel halen en vaak oplossen. Bovendien is het belangrijk om met elkaar afspraken te maken over wat je met e-mail wilt bereiken en hoe je hier praktisch mee omgaat. Soms blijft het beperkt tot e-mailgedrag, maar soms is het ook de aanleiding voor een omvangrijker traject richting een nieuwe manier van werken.” HET MOET ANDERS “Het maakt eigenlijk niet zoveel uit waar je begint,” zegt Hameeteman. “Uiteindelijk gaat het over de vraag: hoe wil je werken? En het is duidelijk dat dat een andere manier zal moeten zijn dan in de twintigste eeuw, want daarmee ga je het echt niet meer redden. ‘No way’. De jongere generatie pikt het niet meer, het maakt je veel te traag en je kunt niet controle op controle blijven stapelen. Het moet anders. Wij hebben laten zien dat het kan.”

•

Het nieuwe werken – stappenplan

• 1. Work21-analyse: Wat is de huidige situatie? • 2. Wat is de gewenste situatie? • 3. Welke stappen dient de organisatie te zetten om van 1 naar 2 te komen? • 4. Start een pilot. • 5. Maak duidelijk waarom de organisatie hiervoor kiest. • 6. In groepsessies: wat betekent dit voor de manier waarop wij samenwerken? Hoe vaak vergaderen, hoe vaak bij elkaar komen? • 7. In individuele sessies (met groeicoaches): wat betekent dit voor mij en mijn persoonlijke ontwikkeling? • 8. Laat de sneeuwbal rollen! De nieuwe werkers van het eerste uur trainen de volgende generaties. Meer lezen: Roland Hameeteman, De kracht van mensen – organiseren in de eenentwintigste eeuw, uitgeverij Haystack, Isbn 9789077881507 nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

19 23-03-2009 14:36:06

management

Nationaal onderzoek Het nieuwe werken

Grootste hinderpaal: het management Door Ben Kuiken

Meer dan de helft van de Nederlandse werknemers beslist zelf waar en wanneer men werkt. Om de files te vermijden en om meer bij de kinderen te kunnen zijn, reist een meerderheid buiten de spits en werkt hij of zij ook wel eens een uurtje buiten de vaste werktijden. De grootste bottleneck voor flexibel werken blijft de middenmanager, die zijn medewerkers moet leren vertrouwen.

Ik reis op tĳden dat er weinig files zĳn 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

43,41% 34,13% 22,46%

ja

nee, hoeft ook niet

nee, wil dat wel

Ik werk vaak buiten vastgestelde werktĳden 50%

46,21%

45%

45,22%

40% 35% 30% 25% 20% 15%

8,57%

10% 5% 0%

20 020-021_IT05_MAN_Onderzoek 20

ja

nee, hoeft ook niet

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

nee, wil dat wel

D

at zijn de belangrijkste uitkomsten van het eerste nationale onderzoek naar ‘Het nieuwe werken’, uitgevoerd door SurveyWorld in opdracht van het tijdschrift IT-Executive onder ruim 3.000 Nederlandse werknemers. Het onderwerp leeft, gezien de hoge respons van 16 procent. Dat is opmerkelijk, want tegelijkertijd geeft een kleine meerderheid (51%) aan niet bekend te zijn met het begrip ‘Het nieuwe werken’. Blijkbaar heeft het begrip toch een positieve klank en wil men daar gerust vier minuten van zijn lunchpauze aan opofferen. Ondanks deze onbekendheid met ‘Het nieuwe werken’ werkt een meerderheid van de ondervraagden al helemaal volgens de principes ervan. Zo geeft 52 procent van de ondervraagden aan zelf te mogen beslissen waar men werkt. 43 procent mijdt de files, 47 procent werkt op meerdere plekken buiten het pand van de werkgever en 46 procent werkt zelfs vaak buiten de vastgestelde werktijden. Met andere woorden: een meerderheid werkt al waar en wanneer men wil.

LAPTOP Over de voorzieningen om thuis of elders te kunnen werken heeft men ook al niet te klagen. Driekwart van de ondervraagden zegt over voldoende middelen te beschikken om thuis te kunnen werken. Niet verwonderlijk, want maar liefst 66 procent heeft thuis toegang tot het intranet of bedrijfsnetwerk. Iets minder, 61 procent, heeft zelfs een laptop of desktop van de zaak. Een smartphone is wat minder wijd verbreid, maar dat heeft er misschien ook mee te maken dat velen de Blackberry niet als smartphone herkennen. Ook de webcam komt minder vaak voor. Slechts een minderheid (23%) maakt dan ook gebruik van videoconferencing of conference calls om files te vermijden. Overigens vindt tweederde van de ondervraagden het niet meer dan logisch dat de werknemer zelf mee investeert in een goede werkplek thuis, dus dat bezwaar van de vakbeweging tegen telewerken kunnen we ook meteen van tafel vegen. Wat zijn dan wel de bezwaren tegen het nieuwe werken? De voornaamste is dat medewerkers

23-03-2009 14:39:29

het belangrijk vinden om het contact met collega’s te onderhouden. Maar liefst 63 procent vindt dit zelfs belangrijker dan de voordelen van telewerken. Een respondent schrijft: ‘De kracht van collega’s en bijeenkomsten op de werkvloer mag niet onderschat worden in de weg naar Het Nieuwe Werken.’ En een ander: ‘Besef dat er ook mensen zijn die niet thuis willen werken, maar gewoon met collega’s op kantoor!’ Zorgen over de scheiding tussen werk en privé zijn er ook. Iemand schrijft: ‘Ik merk bij mijzelf, maar ook bij anderen, dat dit enorm door elkaar heen gaat lopen en dat door grote betrokkenheid bij het werk steeds vaker buiten de reguliere werktijden gewerkt wordt. Het blijft verrassend te merken dat meerdere collega’s op zondagavond online zijn.’ Ja, zondagavond nog even werken wordt inderdaad bijna gewoon. Misschien dat het kabinet hier ook een wet voor kan ontwerpen? VERTROUWEN Het grootste obstakel is echter niet de werknemer zelf. Die wil wel, maar mag vaak niet. Van zijn direct leidinggevende bijvoorbeeld, of van de directie. Zo denkt de helft van alle medewerkers dat zijn manager het niet goed vindt dat zij thuis gaan werken. En 63 procent denkt dat het nieuwe werken in de eigen organisatie alleen kans maakt als er een businesscase van kan worden gemaakt. Een respondent schrijft hierover: ‘Een cultuuromslag, met name bij managers ouder dan 45 à 50 jaar is vereist. Ik kom nog heel vaak tegen dat er een enorme ouderwetse cultuur heerst in veel bedrijven en vooral in bepaalde bedrijfstakken. De ‘op kantoor aanwezig zijn’-cultuur zit diepgeworteld.’ Het nieuwe werken begint en eindigt dan ook met vertrouwen, vindt 66 procent van de ondervraagden. Op de tweede plaats komt de bedrijfscultuur (55%) en op de derde de beschikbaarheid van de juiste technologie (50%). Helemaal onderaan bun-

020-021_IT05_MAN_Onderzoek 21

gelen de business case (8 %) en een geschikte kantooromgeving (7%). Wat dat betreft hebben de meeste organisaties nog een lange weg te gaan. Lees bijvoorbeeld de hartenkreet van een van de respondenten: ‘Ik wil graag thuiswerken, maar mijn direct leidinggevende is bang de controle te verliezen. Als ik thuis ga werken zullen ook anderen dit willen. In niet al deze collega’s heeft hij het vertrouwen dat ze daadwerkelijk productiever zullen zijn. Daarnaast kijken collega’s je scheef aan als je ‘zonodig’ thuis gaat werken. Is in mijn geval dus echt een kwestie van vertrouwen en bedrijfscultuur. Jammer.’ Jammer, inderdaad, en we wensen deze persoon veel sterkte. Overigens zit er aan vertrouwen ook nog een andere kant. Je moet dat vertrouwen wel verdienen, vindt een meerderheid van de respondenten. 72 procent vindt het zelfs niet meer dan redelijk dat de manager de output meer controleert wanneer de ondervraagde niet op kantoor werkt. Of, zoals een respondent schrijft: ‘Vertrouwen van hogerop is één voorwaarde voor het nieuwe werken, maar omgaan met verantwoordelijkheid als medewerker zelf is net zo belangrijk. Vertrouwen moet je toch vaak eerst winnen.’ GEWOON DOEN En zo is het maar net. Blijft over de vraag: wanneer denkt u dat uw organisatie klaar is voor het nieuwe werken? Bij de beantwoording hiervan betonen onze medewerkers zich erg optimistisch. ‘Mijn organisatie is er al klaar voor,’ zegt maar liefst 32 procent. Nog eens 18 procent denkt dat de organisatie binnen twee jaar er klaar voor is en slechts 23 procent denkt dat het langer gaat duren dan die twee jaar. Dus hoe je het ook wendt of keert: het nieuwe werken komt eraan, recessie of niet. En ook: middenmanager of niet. Het is zoals een van de respondenten schrijft, een kwestie van ‘Gewoon doen! Hoe meer mensen het doen, hoe gewoner het wordt.

•

Ik beschik over goede middelen om thuis te kunnen werken 80%

74,75%

70% 60% 50% 40% 30% 20%

10,99%

14,25%

nee, hoeft ook niet

nee, wil dat wel

10% 0%

ja

Op kantoor zitten en direct contact met mĳn collega's hebben vind ik belangrĳker dan de voordelen van thuiswerken. 70%

62,75%

60% 50% 37,25%

40% 30% 20% 10% 0%

eens

oneens

Invoering van Het Nieuwe Werken maakt in onze organisatie alleen kans als de business case een kostenreductie oplevert. 70%

63,43%

60% 50% 36,57%

40% 30% 20% 10% 0%

eens

oneens

Het onderzoek: zo zit het

Opdrachtgever: Kluwer; uitgevoerd door SurveyWorld Respondenten: 3150, waarvan: 43 % vrouw, 57 % man Van de ondervraagden rekent: 39 % zich tot kenniswerker/professional 25 % tot het hogere management 22 % tot uitvoerend management 14 % tot uitvoering en faciliterend Zakelijke dienstverlening is de grootste branche in de steekproef (20 %), gevolgd door non-profit (13 %), onderwijs, cultuur en welzijn (10 %) en overheid (10 %). nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

21 23-03-2009 14:39:31

management

Smart Work Center lijkt een blijvertje

Flexwerken beleeft r in Almere Door Henk Vlaming, beeld Nico Boink

Het ene na het andere Smart Work Center opent haar deuren. Vroeger sneuvelden dergelijke ‘telewerkcentra’ voor flexwerkers aan de lopende band. Inmiddels lijkt het concept levensvatbaar.

A

l jarenlang is Sven de Waijer van IBM een fervente flexwerker, die zijn hand niet omdraait voor een dagje thuiswerken. Tegenwoordig is deze projectmanager ook regelmatig te vinden in het Smart Work Center (SWC) in Almere. Bedrijven en freelancers kunnen er professionele werkplekken huren, voorzien van internetverbinding via de glasvezel, laserprinter en kopieerapparaat. Daarnaast is er de mogelijkheid voor teleconferencing, er zijn vergaderruimten, kinderopvang en een restaurant. ‘Sinds oktober maak ik er één of twee keer per week gebruik van,’ zegt De Waijer. ‘Ik woon bij Almere en werk in Amsterdam. Enerzijds zit ik er om files te vermijden, anderzijds om geconcentreerd en rustig te kunnen werken. Thuis is het niet altijd rustig en op het werk word ik ook wel eens gestoord. Uiteindelijk ben ik hier dus veel productiever.

22 022-023_IT05_MAN_SmartWork 22

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

Van de 31 werkplekken van het Smart Work Center zijn er 22 verhuurd aan bedrijven. Behalve IBM hebben ook HP en de gemeente Amsterdam en aantal werkplekken gehuurd voor forensen uit de Flevopolder. Daarnaast zijn er diverse freelancers en een enkele student die hier af en toe neerstrijken. Zoals Anne Fleur Douglas, die in het kader van haar studie een marketingplan schrijft. ‘Hier werk ik van negen tot vijf. Thuis ga ik vaak andere dingen doen, maar in deze omgeving word ik nergens door afgeleid.’ stomerij Het concept is eenvoudig. Een ruimte inrichten met goed geoutilleerde werkplekken, eventueel omgeven met randfaciliteiten. Het kost ongeveer vier tientjes per dag per werkplek. ‘Ik zou hier nog wel meer faciliteiten willen aanbieden, zoals een stomerij en Albert.nl,’ zegt Marian van de Sanden, project manager van het Almeerse centrum. ‘Er is een markt voor. Ik verwacht dat de nieuwe generatie werknemers meer open staat voor dit concept dan vroeger. Duurzaamheid was ook nog niet zo actueel als nu.’ Soortgelijke initiatieven werden in het verleden onder luid gejubel ontvangen en niet lang daarna in stilte begraven. Toch denkt Willem Blom dat het nu anders zal gaan. Hij is directeur van Quality Centre, dat het Smart Work Center in Almere uitbaat. ‘Ik hoop op vierhonderd van dergelijke centra in het land, eentje in elke gemeente en bij knelpunten op de grote wegen.’ Inmiddels is Almere niet meer de enige. Quality Centre heeft er nog twee, in Den Bosch en Zwolle. Andere initiatiefnemers zijn er ook al, bijvoorbeeld in het voormalige kantoor van Mercedes langs de A2 bij Lage Weide en in de Touch Down Centers in Haarlem en Heemstede. Volgens Blom is de tijd er nu rijp voor omdat de flexwerker is geprofessionaliseerd. ‘Een professionele flexwerkplek dicht bij huis is een goede aanvulling op thuiswerken,’ zegt hij. ‘Heel veel mensen doen dat, maar vaak zitten ze op een niet goed ingerichte werkplek of worden ze afgeleid. Bovendien kan thuiswerk impact hebben op de sfeer in huis.’

23-03-2009 14:41:28

COLUMN

RON TOLIDO

Kwetteren Twitter, voor velen een geschenk uit de hemel. Op een gegeven ogenblik heb je het immers wel gehad met blogging. Elke keer minstens tien regels moeten lezen of schrĳven, het gaat je niet in de koude kleren zitten. Als je de attentiespanne van een windvaantje hebt, doet zoveel moeten concentreren bĳna fysiek pĳn. Twitter is dan een uitkomst. Voor die enkele wereldvreemde zonderling die nog niet is ingewĳd: we hebben het hier over een razend populair systeem op internet waarmee je steeds in korte zinnetjes van maximaal 140 karakters iets laat weten aan de buitenwereld. Je kunt daarvoor ook een smartphone of sms gebruiken. Anderen kunnen zich abonneren op jouw gekwetter en andersom.

t revolutie

Op zĳn best is Twitter een geweldig hulpmiddel voor de Nieuwe Werker om effectief contact te houden met een waar ecosysteem aan kennis, inzichten en gebeurtenissen. Al kwetterend vind je net zo makkelĳk razendsnel antwoorden op gerichte vragen als verwĳzingen naar nieuwe, interessante bronnen van informatie. En door slim om te gaan met wie je volgt, creëer je een steeds waardevollere kring om je heen.

Behalve de belangen van werkgevers en werknemers is het maatschappelijk belang een van de pijlers die het initiatief tot een succes moet maken. Zo lang de strijd tegen files en CO2-uitstoot in volle hevigheid woedt, heeft het Smart Work Center de wind in de zeilen. ‘Je hebt hier de mogelijkheid om dicht bij huis te werken, in plaats van uren in de auto van het ene naar het andere betonblok te rijden,’ vervolgt Blom. ‘De pleidooien van vakbonden, werkgeversorganisaties en ministeries voor thuiswerk haken in op het mobiliteitsvraagstuk.’

vier tientjes per dag per werkplek

SCHAKELEN Dan is er de opkomst van een groeiende groep flexwerkers: de freelancers. Daarvan zijn er honderdduizenden, vaak zonder professioneel kantoor. Het Smart Work Center knipoogt nadrukkelijk naar deze doelgroep. ‘Het Smart Work Center biedt ook voor hen een professionele omgeving, met vergaderruimte, mogelijkheden om relaties te ontvangen en bovendien een sociaal aspect. Je werkt immers nooit alleen in een smart work center.’ De laatste steun in de rug is de technologische innovatie. Gepruts met werken op afstand is definitief verleden tijd en minder kostbaar. Het inrichten van smart work centra is daardoor relatief eenvoudig. ‘We kunnen heel snel schakelen als de vraag toeneemt,’ zegt Blom. ‘Is het hier vol, dan gaan we het gebouw aan de overkant inrichten.’

twitter is een universum van willekeurig leuterende, megalomane adhd-types Maar het kan ook op zĳn slechtst uitpakken. Dan ontaardt Twitter in een universum van willekeurig leuterende, megalomane adhd-types. Oppervlakkigheid, gedronken uit de beker van het Totale Niets. Puur uit beroepsmatige overwegingen heb ik me eens een paar dagen volstrekt ongeremd laten meeslepen door het virtuele gekeuvel. Op het laatst zit je met schrikachtige, holle ogen naar het beeldscherm te staren, in afwachting van de volgende ‘tweet’ die binnenkomt. En die is nooit meer dan een paar seconden verwĳderd. Weer 140 karakters om te lezen, weer een discussie om te volgen, weer een onderwerp om een mening over te hebben, weer een link om op te klikken. Soms komt er iets interessants voorbĳ. Veel vaker is het lamlendigheid troef. Iemand heeft zojuist een flesje bier opengemaakt. Een ander laat elke drie minuten weten welk nummer hĳ aan het draaien is. Een derde gooit zo te zien elke opkomende gedachte op Twitter, waarschĳnlĳk om ze voor de eeuwigheid te verzekeren. Een vierde deelt zonder schaamte privéconversaties, het maken van lunchafspraken en intieme coachinggesprekken met de buitenwereld. Uiteindelĳk heb ik mezelf uit die knettergekke maalstroom weten te bevrĳden. Na wat bĳ voeding en een lange nacht slaap kon ik voorzichtig weer eens proberen een hele krantenpagina zonder onderbreking te lezen. Buiten brak een voorzichtig lentezonnetje door. Ik hoorde een merel fluiten. Wat een ongelooflĳk mooi geluid.

•

022-023_IT05_MAN_SmartWork 23

nr nr 05 05

24 24 maart maart 2009 2009

nr nr 05 05

24 24 maart maart 2009 2009

23 23-03-2009 14:41:30

management

Veel thuiswerkplekken zijn in strijd met Arbo-regels

Regels zijn regels Niet alleen de werknemer, ook veel werkgevers zijn enthousiast over thuiswerk. Maar er is één ding dat ze tegenhoudt: een dik pak Arbo-regels. Die maken veel thuiswerkplekken zelfs illegaal.

D

e nachtmerrie van menig werkgever werd twee jaar geleden werkelijkheid in het gerechtshof van Amsterdam. Een pensioenbedrijf werd daar in hoger beroep aansprakelijk gesteld voor de arbeidsongeschiktheid van een medewerker. De opgelopen rsi was volgens de rechter het gevolg van een zwaar ondermaatse werkplek bij de werknemer thuis. De werkgever had zijn employé alleen een pc gegeven om thuis te kunnen werken. Alleen een computer: was thuiswerken maar zo gemakkelijk. De Arbo-regels gooien roet in het eten. Werkgevers die zich daar niks van aantrekken, riskeren niet alleen hoge boetes van de Arbeidsinspectie, maar ook gezondheidsproblemen van het thuiswerkende personeel. Wie de Arbo-regels voor thuiswerk erop naslaat, zinkt de moed in de schoenen. Een thuiswerkplek moet namelijk voldoen aan alle eisen die gelden voor een professionele werkplek in de kantoortuin. Dat is vaak lastig in een gewoon huis te realiseren. Neem alleen al de fysieke werkplek. Zodra een werknemer daar meer dan twee uur doorbrengt, moet die minimaal vier vierkante meter beslaan. Heel veel thuiswerkplekken zijn alleen al daarom illegaal. De ruimte moet bovendien exclusief bestemd zijn voor een bureau, een stoel en eventueel een bezoekersstoel. Voor kasten is weer extra ruimte nodig. SPIEGELINGEN VERBODEN Dan het bureau. Dat mag niet zo’n voordelig ding zijn dat in een nis past. Het blad moet twee tot drie vierkante meter groot zijn om aan de normen te voldoen. Maar let op: een van die vierkante meters is bestemd voor het schrijfgedeelte, op de rest moet de computer staan. De breedte van het blad mag niet minder zijn dan 120 centimeter en de hoogte moet ongeveer 75 centimeter zijn. Zonder in hoogte verstelbare stoel van 41 tot 53 centimeter en een zitdiepte tussen 40 en 45 centimeter mag de thuiswerker er sowieso niet achter plaatsnemen. Als het bureaublad spiegelt, mag de thuiswerker er niet eens naar kijken. En zelfs als het juiste meubilair in de voorgeschreven ruimte staat, is het nog niet genoeg. Want er is ook nog de verlichting! De regels schrijven een lichtsterkte tussen 200 en 800 lux voor. Gelukkig zijn de regels voor het ganglicht minder strikt. Maar ook als de lichtsterkte goed is, zou de Arbeidsinspectie toch nog overtredin-

025_IT05_MAN_Thuiswerkplek 25

gen kunnen vinden. Zo mag het verlichtingsverschil tussen twee vlakken niet te groot en niet te klein zijn, wat bijvoorbeeld het geval is als het beeldscherm voor een raam staat. Zonlicht moet geweerd worden, zonder dat het daglicht overigens helemaal wordt buitengesloten. Alsof de privéwoning van de thuiswerker nog niet genoeg in een hel is veranderd, moet ook het binnenklimaat eraan geloven. Kouder dan negentien graden is verboden. Mocht de thuiswerker de thermostaat toch op achttien graden willen zetten, dan moet de werkgever zorgen voor warme kleding. Verder zal de Arbeidsinspectie letten op een vochtig of juist een te droog binnenklimaat. Om nog maar te zwijgen over de gevolgen als er een vleugje tocht wordt gevonden.

Door Henk Vlaming

MAT TOETSENBORD Dan pas zijn we bij de computer zelf. Het toetsenbord moet duidelijk leesbaar zijn, een mat oppervlak hebben en schuin geplaatst kunnen worden. Het beeldscherm mag niet wankelen en evenmin spiegelen. De muis moet zo plat mogelijk en neutraal van vorm zijn. Fancy muizen van meer dan vier centimeter hoog zijn niet toegestaan voor thuiswerk. Bij computerwerk is ook een instelbare documenthouder verplicht. Voor veel werkgevers is de lol eraf met al die regeldruk en vereisten. Eind vorig jaar wees onderzoek van het hr-bureau Towers Perrin uit dat werkgevers alleen maar voordelen zien in thuiswerk. Maar die strikte Arbo-regels vinden ze in meerderheid een obstakel. Misschien kan het kabinet dit meenemen in zijn maatregelen om de crisis te bestrijden?

•

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

25 23-03-2009 14:43:41

APPLICATIES RWS Om een aanbesteding van een flink deel van de applicatie-ontwikkeling bĳ Rĳkswaterstaat optimaal voor te bereiden is de organisatie een consultatie van marktpartĳen begonnen. De overheidsinstelling wil feedback van marktpartĳen krĳgen op zĳn plannen om de applicatieontwikkeling op een meer eenduidige manier buiten de deur te beleggen. Aanleiding voor deze stap is het aflopen van een aantal bestaande contracten. Verder verwacht Rĳkswaterstaat door een universele uitbesteding van het programmeerwerk goedkoper uit te zĳn.

HELPDESK MILIEUDIENST De Milieudienst Rĳnmond in Schiedam heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de invulling van zĳn helpdesk die in totaal 600 gebruikers ondersteunt. Het is de bedoeling dat dit centraal meldpunt storingen gaat oplossen. Naast het behandelen van vragen rond hardware en software moet de helpdesk rapporteren over de aantallen en de status van incidenten. Ook krĳgt de helpdesk het onderhoud van het computerlokaal onder zĳn hoede.

Voor alle communicatie slechts één kanaal

Mobiele ‘unified communications’ Gsm, BlackBerry, thuiskantoor met vpn… Zelfs wie zelden nog op kantoor komt, heeft weinig excuses om niet bereikbaar te zĳn. Maar door de gebrekkige integratie van alle communicatiemiddelen lĳkt efficiënte communicatie vaak nog ver weg. Mobiele ‘unified communications’ moeten daar verandering in brengen. Een overzicht van de voordelen. Door Karsten Lemmens en Stef Gyssels

I

n amper vijftien jaar tijd is de zakelijke manier van communiceren totaal veranderd. Nieuwe mogelijkheden zoals e-mail, instant messaging, gsm en sms maken dat de oude communicatievormen volledig inefficiënt en achterhaald zijn. Die nieuwe technologieën maken het ook mogelijk om zowat overal even doeltreffend te werken. Door de veelheid aan mogelijke kanalen dreigt wel een ander gevaar: tenzij al die verschillende communicatievormen gestroomlijnd worden aangewend, dreigt ons communicatiegedrag vooral uit te blinken in doorgeschakelde telefoons en onbeantwoorde emails. En daar komt ‘unified communications’ om de hoek kijken.

KANALEN COMBINEREN “Dankzij UC kun je alle kanalen die je ter beschikking hebt, zonder probleem combineren,” verduidelijkt Johan van Puymbroeck van Cisco. “Zo kun je met een e-mail antwoorden op een voicemail, een chat-sessie starten om dan via een telefoongesprek naar een videogesprek te evolueren. Een oproep op je vaste lijn is zeer eenvoudig door te schakelen op je gsm of omgekeerd.” Op de uc-markt zien we verschillende grote namen. Siemens, Cisco en Alcatel spelen het spel al lang mee, gezien hun telecomachtergrond. Maar ook bedrijven die niet zozeer met spraaktelefonie bezig waren, zoals Microsoft en IBM, hebben nu

Q\_\cg\efejbfjk\e k\Y\jgXi\e 99\pfe[ Fg[\q\c][\càed\kfe[\ie\d\ij 8cjfe[\ie\dè^bàb\enàelq\\ibi`k`jZ_eXXifeq\bfjk\e% @em\jk\iè^\e[`\nà[f\eè@:Kdf\k\el`k\è[\càbYà[iX^\e \\em\icX^è^mXefeq\kfkXc\l`k^Xm\e%NXXiYàn\^\\e ZfeZ\jj`\èbnXc`k\`kn`cc\e[f\e%JXd\ed\k99\pfe[_\YY\e n\feq\_l`[`^\è]iXjkilZklli^\em\ekXi`j\\i[%<eY\jgifb\e nXkfeq\kf\bfdjkgcXee\eqàe%N\_\YY\eY\jcfk\efeq\ k\c\]fe`\Yà99\pfe[fe[\ik\Yi\e^\e%Qf_\cg\eq\fejbfjk\e k\Y\jgXi\e

9\c'/''$))*0--*f]Y\qf\bnnn%YY\pfe[%ec

@ek\ie\k 026-027_IT05_TEC_UC 26

MGE

K\c\]fe`\

?fjkè^

23-03-2009 14:45:59

een uc-aanbod waarmee ze een plaatsje op de markt willen veroveren. De aanpak verschilt, maar het einddoel is vaak hetzelfde: makkelijker en efficiënter communiceren, en liefst ook goedkoper. Peter Baeten, uc-specialist bij Siemens, vat de voordelen bondig samen: “Versnelde bedrijfsprocessen, snellere beslissingsvorming, verhoogde productiviteit, efficiëntere samenwerking en uitgebreide mobiliteit.” Dat alles leidt volgens hem tot lagere bedrijfskosten, een betere dienstverlening en een grotere klantentevredenheid. Edward Claessens, woordvoerder van Microsoft, put uit eigen ervaring om het voordeel cijfermatig aan te tonen. “Dankzij het doorgedreven gebruik van UC heeft Microsoft België in drie maanden tijd 275.000 euro kunnen besparen op telefoon- en reiskosten,” klinkt het. UC streeft meestal de integratie van vijf domeinen na: spraak (zowel vast als mobiel), voicemail, ‘instant messaging’, conferenties en e-mail. Die communicatievormen worden geïntegreerd op de it-infrastructuur binnen het bedrijf, maar de vruchten ervan vallen ook buiten de kantoormuren op een mobiel toestel te plukken.

‘Dankzij UC kun je alle beschikbare kanalen combineren’ De extra mogelijkheden worden aan een mobiel toestel toegevoegd door de installatie van een mobiele ‘client’, waarover alle aanbieders beschikken. En de meeste doen hun best om daarbij verschillende platforms te ondersteunen, zoals Windows Mobile, BlackBerry, Symbian en zelfs Apple’s iPhone. Die ‘client’ maakt dan een beveiligde vpn-verbinding tussen het toestel en de uc-servers in het bedrijf. ‘Presence’ en ‘single numbers’ De functie ‘presence’ is op die mobiele platformen nagenoeg altijd aanwezig. Daarmee worden bij de contacten icoontjes getoond die aangeven of de contactpersoon beschikbaar, bezet of afwezig is. Dat principe, ontleend aan ‘instant messaging’, laat toe om op een zo passend mogelijke wijze met iemand in contact te komen. Is een persoon beschikbaar, dan wordt een telefoongesprek opgestart door op zijn naam te klikken. Staat de status op bezet, dan kun je een e-mail of im-bericht sturen. Door je eigen aanwezigheidsstatus in te stellen, beslis je ook op welke manier je zelf gecontacteerd wil worden Een ander onmiskenbaar voordeel van UC is ‘single number access’. Een werknemer heeft zo slechts één telefoonnummer nodig, waarop hij altijd bereikbaar is. De uc-centrale schakelt het gesprek automatisch door naar de bureautelefoon, gsm of voicemail, gebaseerd op de aanwezigheidsstatus van degene die gebeld wordt.

026-027_IT05_TEC_UC 27

Bij een aantal aanbieders, zoals Cisco, kiest de uc-centrale de efficiëntste weg om iemand te bereiken, en dat is vaak ook de goedkoopste manier. Veel uc-systemen, zoals Openscape van Siemens, werken ook met ‘simboxen’. Dat zijn modules die een simkaart bevatten en aan het uc-platform gekoppeld worden. Daardoor kunnen oproepen naar mobiele nummers als ‘mobiel naar mobiel’ worden uitgevoerd, wat goedkoper kan zijn dan ‘vast naar mobiel’. Een niet onbelangrijk detail in de strijd om de mobiele klant wordt de manier waarop de verschillende draadloze netwerken op elkaar inhaken. Voor de eindgebruiker moet dat een ‘naadloze’ ervaring zijn: die wil een gesprek niet halverwege onderbroken zien, omdat hij toevallig van bijvoorbeeld het Wlan 802.11n- naar het gsm-netwerk overstapt. ‘Seamless roaming’ kan nu ook echt waargemaakt worden. Al die communicatievormen verlopen via standaarden. Voor telefonie is dat SIP, voor ‘presence’ Simple en Xmpp. Daardoor kunnen fabrikanten hun ‘client’ compatibel maken met andere platformen. Zo kan de mobiele client van Cisco ook overweg met de ‘presence’ van Microsofts Office Communications Server of IMB’s Lotus Sametime. Telecom versus ‘collaboration’ ‘Unified communications’ wordt vaak in één adem genoemd met ‘collaboration’. Voor producenten van telefoonapparatuur lijkt telecom het centrale punt en ‘collaboration’ een extraatje dat erbovenop komt. “UC omvat naast de klassieke communicatiemiddelen zoals telefonie, ‘instant messaging’ of video doorgaans ook de samenwerkingsoplossingen zoals applicaties delen, ‘whiteboarding’ en dergelijke,” stelt Peter Baeten van Siemens. “’Collaboration’ moet dus gezien worden als een deel van UC.” Microsoft, dat geen telefonie-roots heeft, draait het plaatje om. Voor Redmond is UC een manier om beter aan ‘collaboration’ te doen, een markt waarin het bedrijf met Sharepoint al langer aanwezig is. Maar voor de eindgebruikers maakt het uiteindelijk weinig uit waar de leverancier de nadruk op legt. Belangrijk is vooral dat de digitale telefonie en de komst van het SIP-protocol het pad effenen voor een volledige integratie: van vast en mobiel, van spraak, video en gegevens, van communicatie en samenwerkingstoepassingen. Die weg is voor de meeste bedrijven nog erg lang, maar het voordeel is dat je het uc-traject geleidelijk kunt invoeren, en per toegevoegde functie of toepassing ook meteen de vruchten kunt plukken.

•

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

De voordelen

UC algemeen: - Hogere productiviteit door een centrale interface - Snellere processen en besluitvorming - Lagere kosten voor telefonie en apparatuur - Betere communicatie, onder meer door de ‘presence’-functie die het beste medium en het beste moment voor een gesprek helpt te bepalen - Lagere reiskosten door betere (video-) conferentiemogelijkheden UC mobiel: - Besparing op ‘vast naar mobiel’-kosten door het gebruik van de ‘simbox’, wanneer aangewezen. - ‘Seamless roaming’ voor optimaal gebruik van de draadloze netwerken zonder dat de eindgebruiker daar iets van ondervindt. - ‘Single number access’ voorkomt gedoe met vaste en mobiele nummers. - De uitbreiding van ‘presence’ naar de mobiele toestellen zorgt ook bij mobiele of thuiswerkers voor een optimaal gebruik van de beschikbare communicatiemiddelen. 27 23-03-2009 14:46:02

Donderdag 26 maart CRM Innovation Event 2009 Congres, Musis Sacrum Arnhem www.crm-innovation-event.nl Donderdag 26 maart Noodpakket voor de it-er Congres, ‘t Spant in Bussum http://sun-evenementen.nl Donderdag 26 maart Het Infrastructuur Congres (HIC) NBC Nieuwegein www.hp.nl

Het nieuwe werken in zes stappen

Van mobiele mail tot webconferentie

Vrĳdag 27 maart Computers en kunst Symposium, Universiteit Tilburg www.tilburguniversity.nl Dinsdag 31 maart Digitale Overheid 2009 Congres, WTC Rotterdam www.iir.nl Dinsdag 31 maart Klantgericht elektronisch documentbeheer Congres, Triavium Nĳmegen www.i3documenten.nl/

Hoewel er veel technologische vaktaal in omloop is rondom ‘het nieuwe werken’ is de essentie ervan niet technisch van aard. Het gaat om tĳd- en plaatsonafhankelĳk werken, om het snel kunnen vinden en delen van kennis, om online samenwerking en om authentieke autoriteit, die gebaseerd is op kennis en ervaring. De IT is wel essentieel, omdat alle elementen van het nieuwe werken steunen op moderne internettechnologie. Als de organisatie er mentaal klaar voor is, kan de implementatie beginnen. Een aanvalsplan in zes stappen.

Woensdag 1 april SUSE Linux Enterprise 11 Technische sessie, Van der Valk, Nieuwerkerk aan den Ijssel www.novell.com Dinsdag 7 april Get Ready for SharePoint Server Seminar, Gron ingen www.microsoft.com/netherlands Dinsdag 7 en woensdag 8 april IPON 2009, Onderwĳs & ICT Vakbeurs, Jaarbeurs, Utrecht www.ipononline.nl Donderdag 9 april Datawarehousing 2009 Conferentie, Figi Zeist datawarehousing.heliview.nl woensdag 22 april Regie van sourcing Conferentie, MediaPlaza Utrecht www.it-executive.nl/ regievansourcing 19 mei - 23 juni Skills voor de it-manager Collegereeks, Focus www.focusconferences.nl

Kijk voor een compleet agendaoverzicht op www.ictevenementen.nl

28 028-031_IT05_TEC_Facilitee 28

Door Fred Teunissen 1. Inventariseer de behoeften van de business. Het nieuwe werken is een containerbegrip. Er kan van alles onder vallen. Wat er uit die container wordt gehaald en in welke volgorde, is vooral het pakkie an van de business. Dit verschilt per organisatie, per onderdeel en per fase, waarin een organisatie of onderdeel zich bevindt. Bij industriële ondernemingen kan het bijvoorbeeld een topprioriteit zijn om nieuwe werkmethoden in te voeren bij de afdeling r&d. Dit om te zorgen dat de aansluiting met het innovatietempo op de wereldmarkt verzekerd blijft. Aanpassingen in de wijze van werken in de fabriek zelf kunnen dan later volgen. Bij zakelijke dienstverleners kan het weer van groot belang zijn om klanten en relaties mee te laten denken in de ontwikkeling van producten en diensten. Daar kan het een topprioriteit zijn om dit met moderne weboplossingen (extranet, wiki’s, sociale netwerken, polls) te faciliteren. Dit alles verschilt per concrete situatie. 2. Evalueer je huidige it-platform. Als de businessbehoeften zijn geïnventariseerd, kun je ze aanleggen tegen de functionaliteit die het huidige it-platform biedt. De essentiële vraag is hier of je eerst moet migreren naar nieuwe versies van software en systemen (als een voorwaarde vooraf), of dat je vast begint met wat je al in huis hebt. Veel organisaties beschikken al over heel wat sanr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

menwerkingsfunctionaliteit, maar deze is vaak niet zichtbaar, omdat ‘default’ vrijwel alles uit staat. Applicaties zijn in dat geval maar half geimplementeerd. Microsoft Outlook is daarvan een goed voorbeeld. In veel gevallen wordt Outlook uitsluitend gebruikt voor e-mail. Maar je kunt er ook agenda’s mee delen, elementaire statusinformatie mee afgeven (out of office, free, busy) of een thuiswerkplek mee toerusten in de vorm van Outlook Web Access. Veel softwareproducten hebben al een webvariant, die standaard meegeleverd wordt. Het loont dus de moeite om eens heel precies na te gaan wat er allemaal aan functionaliteit zit in de licenties, waarvoor je nu al betaalt. Daar zit vrijwel altijd samenwerkingsfunctionaliteit bij, die al die tijd heeft uitgestaan, en die je dus bijna vergeten was, maar die nu van pas kan komen. Je kunt er dan eventueel in een later stadium voor kiezen om Office Communications Server toe te voegen aan je platform voor chat, uitgebreide aanwezigheidsinformatie en webconfereren. En uiteraard geldt ditzelfde, maar dan met andere producten, voor een Lotus Domino- of Novell-omgeving. In Lotus Domino zit bijvoorbeeld standaard een basisversie van de ‘instant messaging’-toepassing Sametime. Zeker in tijden van economische tegenwind is het verstandig eens goed naar deze reeds aanwezige functionaliteit te kijken.

23-03-2009 14:48:15

3. Breng risico’s in kaart. Grotere openheid brengt uiteraard ook bepaalde risico’s met zich mee. Deze zoveel mogelijk uitsluiten door alles dicht te zetten, kan niet langer. Wel kun je de reële risico’s in kaart brengen en in overleg met het management per punt vaststellen wat daarmee gedaan moet worden. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat er procedures moeten worden aangepast, of dat er extra waarborgen in de IT moeten worden ingebouwd. Een vaak gehanteerde methode is het maken van een indeling in risicocategorieën (rood, geel, wit). De mate van beveiliging kan dan worden afgestemd op de mate van risico. Eigen aan risico is, dat het soms gewoon – met beleid – moet worden genomen. 4. Begin met een paar kleine stappen. Een eerste en overzichtelijke stap kan het faciliteren van mobiele bedrijfs-mail zijn. Alle grote telecom-providers hebben hiervoor oplossingen, inclusief beveiliging, in de aanbieding. Van belang is wel om steeds kri-

028-031_IT05_TEC_Facilitee 29

Check de functionaliteit van je licentiesoftware tisch te kijken naar het gebruik van de techniek. Mobiele e-mail is zeer handig, maar ook weer niet in alle situaties. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat het afhandelen van e-mail op een pda of smartphone meer tijd kost dan op een desktop-computer. Geen punt als de pda gebruikt wordt voor korte berichten. Maar wie zijn pda of smartphone als desktop gebruikt en er grote hoeveelheden e-mails mee gaat verzenden is niet erg ‘smart’ bezig . Een volgende stap kan zijn om onderling delen van agenda’s mogelijk te maken, gevolgd door mobiele toegang tot bedrijfsapplicaties, zoals bijvoorbeeld crm. Maar dat is een grotere stap. >> nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

29 23-03-2009 14:48:19

5. Zorg dat hrm en gebruikers in de projectgroep vertegenwoordigd zijn. Zodra met het nieuwe werken wordt begonnen, is het van belang om het culturele aspect vanaf dag 1 heel veel aandacht te geven. Neem het delen van agenda’s. Technisch is dat helemaal geen probleem. In de kantoorsoftware van willekeurig welke aanbieder zit functionaliteit om agenda’s met elkaar te delen. Kwestie van een paar vinkjes aanzetten op de server. Maar cultureel is het een enorme stap. Het betekent dat collega’s inzage krijgen in elkaars tijdsbesteding en in die van hun managers. Dat levert uiteraard discussies op en daar moet je mee kunnen omgaan. Ook moeten er allerlei nieuwe gedragsregels worden ‘uitgevonden’. Mag je afspraken inplannen voor afwezige collega’s? Veranderingen aanbrengen in iemands agenda? Wanneer wel en wanneer niet? Daarom is het voor het slagen van een project nodig dat vertegenwoordigers van de hrm-afdeling en van de gebruikers voortdurend feedback en ondersteuning bieden. Het aanzetten van die paar vinkjes veroorzaakt een gedragsverandering. En die gedragsverandering en niet de techniek is de kern van het project. 6. Gebruik het intranet als lanceerplatform voor collaboration-oplossingen. Een intranet heb je meestal al. Het is relatief eenvoudig om dit centrale punt in de organisatie verder te verlevendigen met toepassingen voor het opslaan en delen van kennis (zoals wiki’s en blogs), voor het bijhouden van pro-

fielinformatie, voor ‘enterprise search’, voor online vergaderen en voor projectmanagement. Je kunt hierbij een opschakelschema hanteren voor de nieuwe functionaliteit en de daarmee samenhangende investeringen. Zo’n schema zou er zo uit kunnen zien: eerst chat, dan audio toevoegen (voice chat), vervolgens webcam toevoegen (video chat), daarna interne webmeetings faciliteren en

Gedragsverandering en niet techniek is de kern van het project

tot slot externe webveraderingen met voip. De investeringen die hiermee gemoeid zijn, komen aan de hele organisatie ten goede en moeten dus niet alleen aan de it-afdeling worden toegerekend, zoals nu vaak wel het geval is. De it-afdeling zal zich dus ook sterk moeten maken voor een andere manier van toedelen van de kosten van het nieuwe werken.

•

Bij de uitwerking van dit artikel is dankbaar gebruik gemaakt van de ervaringskennis van Bas Krikke van e-office.

De middelen en de merken

Er is een enorme diversiteit van software voor samenwerking (collaboration), webvergaderen, kennisdeling en flexwerken op de markt, al dan niet voorzien van het Web 2.0-stempel. De keuze voor de nieuwe tools zal voor een groot deel worden bepaald door het huidige ‘dna’ van de it-infrastructuur, omdat daarin immers al veel geïnvesteerd is. Toch kan het uit kostenoogpunt soms ook interessant zijn om alternatieven te overwegen, als die maar goed op dat bestaande dna aansluiten. Vaak zullen dit online webservices zijn, die min of meer stand-alone zijn en makkelijk te integreren binnen het bestaande geheel. Een greep uit het aanbod:

lijkst is dat het geval in Lotus Connections (teamsites, social bookmarking, profielen), Lotus Sametime (aanwezigheid, chat, webcoferentie) en Lotus Quickr (projectmanagement). IBM komt binnenkort met LotusLive, een online omgeving, waarin veel van deze functionaliteit samenkomt.

Microsoft De term het nieuwe werken is enkele jaren geleden door Microsoft geïntroduceerd. Oplossingen van deze softwareleverancier, die de nieuwe aanpak ondersteunen zijn vooral SharePoint Portal Server en Microsoft Office Communications Server. Ook is samenwerkingsfunctionaliteit, zoals aanwezigheidsinformatie, in alle onderdelen van de kantoorsuite Office 2007 geïntegreerd. Microsoft heeft bovendien de Office Live Workspace gelanceerd, een saasomgeving, waarin op basis van de bestaande Office-pakketsoftware – dus aanvullend - online kan worden samengewerkt.

Google Vlak vooral Google niet uit met Google Apps for Business (e-mail, chat, agenda’s delen, bestanden delen, teamsites). Het is een online platform dat nog volop in ontwikkeling is en waar steeds nieuwe functionaliteit aan wordt toegevoegd.

IBM Met Notes pionierde Lotus (later IBM) precies twintig jaar geleden al met een samenwerkomgeving ‘avant la lettre’. Ook op dit moment heeft IBM in vrijwel alle businessapplicaties functionaliteit ingebouwd, die het nieuwe werken ondersteunt. Het nadrukke-

028-031_IT05_TEC_Facilitee 31

Oracle Met Beehive (bijenkorf) heeft ook Oracle een eigen online samenwerkingsoplossing op de markt gebracht. Beehive biedt onder meer teamomgevingen, agenda, e-mail, ‘instant messaging’en webconferentie. Beehive is als pakket (on premise) beschikbaar en tevens On Demand.

En verder Novell, dat er vroeg bij was met Groupwise, brengt Teaming & Conferencing op de markt en ook Cisco biedt diverse samenwerkingsdiensten, zoals via het overgenomen WebEx (webconferentie), ‘telepresence’ functionaliteit (hoge kwaliteit webconferentie) en ‘unified communications’-oplossingen. Goede ‘losse’ diensten zijn er tenslotte legio. We noemen hier alleen Dimdim voor webconferenties en MediaWiki voor kennisdeling (allebei open-source software).

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

31 23-03-2009 14:48:20

MENS & WERK

Twee beter dan een

Externen eruit

Werkgevers die een nieuwe kracht aanstellen, doen er goed aan om er gelĳk nog eentje te benoemen.

Door de crisis loopt de vraag naar it-ers voor het eerst in meer dan vĳf jaar sterk terug. Vooral externe inhuurkrachten zĳn het haasje. De eigen it-afdeling blĳft voorlopig buiten schot.

D

uo’s presteren namelijk veel beter dan losse werknemers. Dit blijkt uit Europees onderzoek. Hiertoe werden onder meer vierhonderd Nederlanders ondervraagd. Uit hun antwoorden blijkt dat zes van de tien werknemers vaak alleen werkt. Maar meer dan de helft van de ondervraagden zegt ook vaak in tweetallen te werken. “Dat is een trend die de afgelopen jaren steeds sterker is geworden,” aldus Annemieke Garskamp, werkplekdeskundige bij Steelcase Benelux. Duo’s op de werkvloer kunnen beter problemen oplossen, ze leren beter en ze denken vernieuwend omdat ze voortbouwen. Maar laat er vooral geen derde werknemer aan te pas komen, want die verknoeit de kracht van het duo. Zodra drie of meer werknemers samenwerken, communiceren ze formeler en wegen ze hun gedachten beter af voordat ze die uitspreken. Er is meer sociale interactie en de mogelijkheden tot individuele expressie worden beperkt.

D

it blijkt uit de ICT-Barometer die Ernst&Young begin maart naar buiten bracht. Uit het onderzoek blijkt dat de arbeidsmarkt voor met name externe it-ers er slecht uitziet. Organisaties met meer dan 500 werknemers reageren met paniekreacties en verwachten fors te snijden in de inzet van externen. Deze grote organisaties zijn bij elkaar verantwoordelijk voor bijna tweederde van de dalende vraag. “Vooral in de industrie gaan harde klappen vallen”, stelt Jacob Verschuur, van Ernst & Young. “Alleen bij de van

oed nieuws voor bedrijven die willen bezuinigen. Hoe meer betekenis het werk heeft dat ze werknemers voorschotelen, hoe strakker ze de broekriem kunnen aanhalen. Uit onderzoek van Kelly Services blijkt namelijk dat eenderde van de Nederlandse medewerkers een loonsverlaging accepteert, als daar zinvol werk tegenover staat. Maar liefst vier van de tien ondervraagden in het internationale onderzoek ruilt ook graag status in voor een zinvolle invulling van de functie.

Hersenscan als sollicitatiehype en hersenscan om psychisch onevenwichtige medewerkers al tijdens de sollicitatie te ontmaskeren, zal vrijwel geen positieve resultaten opleveren voor de werkgever. Dat blijkt uit een publicatie in het gezaghebbende wetenschapstijdschrift Nature. Onlangs werd de hersenscan nog als sollicitatie-instrument aanbe-

•

volen door neuro-econoom Willem Verbeke. Hij stelde begin dit jaar dat je met een hersenscan het brein van sollicitanten kunt analyseren. Maar wetenschappers in Nature stellen daar tegenover dat er nog te weinig bekend is over psychische stoornissen om waarde aan een hersenscan toe te kennen.

•

Ervaring is schadelĳk Pas op voor ervaren werknemers. Als je die in huis haalt, krĳg je als werkgever niet alleen een surplus aan kennis in huis, maar ook een hele lading slechte gewoonten.

W

erkwijzen en tradities van ervaren rotten passen soms totaal niet bij nieuwe werkgevers. Dat ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Ohio. Het lastige is dat deze sterke krachten bijna niet te overtuigen zijn om hun kwalijke gewoonten af te leren. Zelfs niet als ze inzien hoe schadelijk hun gedrag is in hun nieuwe werkomgeving. Het onderzoek werd gehouden onder achthonderd sollicitanten en werknemers in twee callcentra van een grote Amerikaanse verzekeringsmaatschappij. De onderzoekers namen onder meer kennis en prestaties van de nieuwelingen onder de loep. Daaruit bleek ook dat de toegevoegde waarde van de kostbare ervaring al snel minder wordt. De nare gewoonten die ook mee verhuizen, blijven veel langer bestaan.

•

34 034-035_IT05_MEW 34

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

•

Zingeving boven geld G

•

E

oudsher anticyclische overheid, en in het middenbedrijf, groeit het aantal externe it-ers nog licht. De overheid blijft investeren in inhuurkrachten, maar minder dan vorig jaar.” De eigen it-afdeling blijft op peil. De inkoop van it-diensten is de grootste bezuinigingspost. Bijna vier op de tien organisaties verwacht een afname in de bestedingen voor it-diensten. De geringe groei van bestedingen aan hard- en software kunnen deze terugval dit jaar niet compenseren. De it-branche valt daardoor terug op het peil van 2003.

Werknemers solliciteren er op los

D

enk maar niet dat werknemers zich door de kredietcrisis gaan vastklampen aan hun banen. Integendeel, driekwart van de werknemers solliciteert er lustig op los de laatste tijd. Bijna 20 procent van die baanzoekers heeft geen keuze. Die weten dat het einde van het dienstverband nadert en zoeken een goed heenkomen. Dat blijkt uit onderzoek van Adver-online

onder ruim negenhonderd mensen. Meer dan de helft van de sollicitanten reageert op vacatures die niet meer vacant zijn, zo blijkt uit het onderzoek. Bijna één op de drie sollicitanten laat een vacature links liggen als daar geen duidelijke arbeidsvoorwaarden bij staan. Slechts 16 procent belt een bedrijf op voor meer duidelijkheid of voor navraag.

•

Liegen in druk H

et aantal leugens in cv’s van sollicitanten is vorig jaar met 16 procent gestegen. Dat blijkt uit onderzoek van The Risk Advisory Group, die daarvoor 2900 cv’s onderzocht. Driekwart van de cv’s telde minimaal een leugen. Een kwart ervan had drie of meer onwaarheden. De meeste kronkels gaan over de opleiding, die te rooskleurig wordt voorgesteld.

•

23-03-2009 14:51:48

Gouden handdruk Banencarrousel op drift

W

erkgevers volgen met lood in de schoenen het juridisch gevecht in de regio Den Haag tussen Van de Grijp Buizen en een ontslagen werknemer. Hoewel die keurig met een ontslagvergunning is ontslagen, heeft een rechter hem toch een ontslagvergoeding toegekend. Dat is ongekend, want werkgevers met een ontslagvergunning hoeven nooit iets te betalen. Dat de rechter hiervan af week, komt omdat veel werknemers in de Haagse regio worden ontslagen met een ontslagvergoeding. De edelachtbare wilde geen rechtsongelijkheid. Werkgevers zijn nu bang dat ook veel andere werknemers die ontslagen zijn via een ontslagvergunning, alsnog hun recht op een ontslagvergoeding zullen gaan claimen. Hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp vermoedt dan ook dat de Hoge Raad de ‘lijn Den Haag’ tot maatstaf zal maken om duidelijkheid te scheppen. Gevolg is dat alle ontslagroutes vergoedingen opleveren en werkgevers uit voorzorg al een vergoeding zullen uitkeren, aldus Verhulp.

•

Verslaafde bazen Joints, lĳntjes coke, dagelĳkse borrels, het komt allemaal voor bĳ managers.

V

olgens onderzoek van het zakenblad Management Team krioelt het van de verslaafde leidinggevenden in veel organisaties. 4 procent zou zelfs drugs gebruiken. Leidinggevende junks en drinkers vallen echter nauwelijks op. Ze weten hun verslaving goed te maskeren. Bovendien is alcohol gemeengoed onder veel managers, zodat een glaasje af en toe niet opvalt. Maar werknemers die denken dat hun baas verslaafd is, hebben ze het vaak bij het rechte eind, stelt Erik Stofferis van De Helderheid, een stichting die mensen met alcoholproblemen helpt. Een kenmerk van drinkende managers is dat zij hun afspraken vroeg plannen. Later op de dag hebben ze vaak een kegel.

•

Interim-bestuurder Bert Kabbes heeft dan eindelĳk toch gekozen voor een vaste baan. Hĳ is door E.Novation aangetrokken als business consultant. De voormalige interimmer geldt als goeroe op het terrein van it-integratie en procesorganisatie in de zorg.

Arjan van Dĳk is de nieuwe manager informatisering van woningcorporatie Ymere. Een onbekende is hĳ niet bĳ deze organisatie. Al sinds 2005 werkt hĳ er als externe projectmanager en adviseur. Tot februari stond hĳ op de loonlĳst van Bisnez Management.

Mark van Hout neemt bĳ Sylis de verantwoordelĳkheid op zich voor klantondersteuning op het gebied van Commvault, HDS, NetApp en Sun. Daarnaast geeft hĳ inhoud aan de Storage-opleidingen van Sylis en het onderzoeken en voordragen van nieuwe technologieën. Hĳ komt over van Squire Support Group, waar hĳ storage-beheerder was. Marcel Bink is country manager geworden van Welnomics, een internationale bedrĳf voor ergonomische software. Hĳ is overgestapt van RES Software, waar hĳ verantwoordelĳk was voor de global partner strategie.

Chris Jansen is de nieuwe directeur van Ordina Nederland. Hĳ komt over van Logica, waar hĳ sinds 2004 verschillende directiefuncties heeft vervuld. Patrick Kleisen is als sales manager general business in dienst getreden bĳ Sltn, een onderdeel van de internationale system integrator TDMi. Kleisen komt bĳ Inter Access vandaan, waar hĳ unit manager was van technology solutions. Rita Bĳlsma is bĳ Hippo als eindverantwoordelĳke aangesteld voor de gehele documentatie rond de ontwikkeling van de opensource software. Bĳlsma heeft een achtergrond in de fysische chemie. Tot voor kort verzorgde zĳ de it-ondersteuning bĳ onderzoeksbureau ANWI.

Pete Baxter is de nieuwe directeur Noord-Europa van softwarebedrĳf Autodesk. Hĳ werkt al vier jaar voor de divisie Noord-Europa, waar hĳ binnenkwam als directeur Verkoop. Nobilis Benelux heeft er twee managers bĳ. Het zĳn Elke Pollaris en Bart Cobbaert. Pollaris is de nieuwe key account manager Benelux van het game-ontwikkelbedrĳf. Zĳ is afkomstig van Puma. Bart Cobbaert is de nieuwe marketing manager voor de Benelux. Hĳ komt van Electronic Arts. Peter Schuybroeck is de nieuwe country manager voor België van it-bedrĳf Torex. Hĳ komt van BT GTM, waar hĳ een leidinggevende functie had.

Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

IT wereld op zijn kop Remko Francken (32) is bij ICT dienstverlener Pimarox, als lid van het Management Team, mede verantwoordelijk voor het beleid dat gericht is op het flexibel plaatsen van de juiste ICT professionals op de juiste plek tegen zeer aantrekkelijke voorwaarden. Nu u de moeite heeft genomen om dit magazine te keren, willen wij u helpen om samen het tij te keren. 034-035_IT05_MEW 35

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

35 23-03-2009 14:51:53

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor een portret. Stuur een e-mail naar [email protected].

MENS & WERK

DE IT-MANAGER VAN WESTLAND KAASGROEP

Naam: Arjan Westland Werkzaam bĳ Westland Kaasgroep sinds: 1980 Leeftĳd: 49 Omvang afdeling: 1 Opleiding: Meao en Bedrĳfskunde Favoriete it-gadget: pda HP

Portret van een IT-manager (44) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zĳn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een serie portretten van it-managers. Door Henk Vlaming, beeld Nico Boink Waarom is je afdeling zo klein? “De afdeling is inderdaad heel klein, 0,75 fte. Drie dagen gaan op aan IT, de andere twee dagen houd ik mij bezig met ‘supply chain development’, de inrichting van onze logistieke keten. Mijn achtergrond is die van projectmanager. Toen ik in 2001 gevraagd werd om de IT te gaan doen, zat ik bij de afdeling Inkoop. Nadat ik naar IT ging, besloten wij de hele automatisering uit te besteden aan ASP4all, het bedrijf van de interim it-manager van voor mijn tijd. Zelf hebben we geen it-ers, maar dat bedrijf heeft dertig mensen die onze IT kunnen hosten.” 36 036-037_MEW_PRT_CLM 36

Wat is dan nog jouw taak? “Na mijn komst heb ik meegewerkt aan de outsourcing. Ik houd me bezig met de organisatie van de IT. Dat betekent het inrichten van een nieuw automatiseringsplatform. We gaan over van een Novell-platform naar een Microsoft-omgeving, een webportaal. Dit naar aanleiding van een enquête die we tweejaarlijks houden onder onze gebruikers. Novell is een gesloten omgeving, zodat bepaalde functionaliteiten daar niet werkten. Zo gebruiken wij voor onze marketing veel beeldmateriaal, maar we konden dat niet bewerken op onze werkplekken. Dat betekent slepen met bestanden. nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

In een andere omgeving willen we deze problemen oplossen. Eén keer inloggen voor alle applicaties en alle applicaties in één scherm, zowel lokale als ‘terminal server’-applicaties. Verder houd ik mij bezig met het zoeken naar en het implementeren van nieuwe applicaties.” Wat doet jullie bedrijf precies? “Wij zijn een marketing- en sales-bedrijf met negentig mensen. We hebben onze eigen Amerken kaas, zoals Maaslander en Old Amsterdam. Alles draait om de receptuur, die wij zelf ontwikkelen. Productie, verpakking, opslag en transport besteden wij uit.”

Waar houdt IT zich mee bezig? “Uiteraard met de kantoorautomatisering. We zijn daarnaast ook bezig meer structuur aan te brengen in onze ‘business intelligence’, waarvoor we Cognos gebruiken. Voor de afdeling Verkoop hebben we de database in ons erp-systeem al ontsloten, met eenvoudige standaardrapportages. Dat gaan we nu ook doen voor de toeleveringsketen. Vorig jaar hebben we ons hierbij gericht op de levering en opleg van grondstoffen. Daarvoor hebben we kritische prestatie indicatoren opgesteld. Nu zijn andere schakels in de keten aan de beurt, zoals de levering aan onze klanten. De data voor levering aan klanten hebben we nu nog in ‘excelletjes’ zitten. Maar we willen met één druk op de knop alle rapportages zichtbaar hebben. Verder ronden we de implementatie af van een crm-applicatie voor de verkoopafdeling. Deze applicatie gaan we nu ook inzetten voor andere afdelingen binnen onze organisatie. Tenslotte willen we de orderstromen nog verder automatiseren door nog meer gebruik te maken van edi.” Gaan deze veranderingen lukken? “Ik ga ervan uit van wel. Vorig jaar hebben we een ‘proeftuin’ opgezet waarin we kunnen grasduinen in het nieuwe automatiseringsplatform. Alle afdelingen doen mee, zodat straks iedereen weet waarover het gaat. Na uitgebreide training voor onder andere Office 2007 gaan we in mei het nieuwe platform uitrollen.“ Hoe bevalt het als de hele IT ergens anders zit? “Het is heerlijk. Voor het beheer is deze constructie fantastisch. Alles gebeurt op een externe lo-

23-03-2009 14:54:14

COLUMN catie, waar men door een koppeling meekijkt op onze schermen en zo problemen eventueel direct kan verhelpen. Voor de interne organisatie was dit een enorme verandering. Je kunt niet meer zo maar even binnenlopen bij de it-helpdesk als je iets gedaan wilt hebben. De drempel is nu hoger.” Heb je wel eens overwogen om de IT terug te halen? “Nee, we zijn net begonnen aan onze derde contractperiode bij dezelfde leverancier. Dit gebeurde na een ‘benchmark’, waarbij we richtlijnen hebben opgesteld voor betrouwbaarheid, beveiliging en beschikbaarheid. Aan de hand daarvan hebben wij geconcludeerd dat we niet bij de grote dienstverleners moesten aankloppen. Met een bedrijf van honderd mensen weet je dat je een nummer bent bij grote spelers. Ik wil me echter een klant voelen. Bij majeure problemen moet ik onmiddellijk de juiste hulp krijgen.” Wat heeft de uitbesteding jullie opgeleverd? “Wij hebben ons kunnen richten op onze kernactiviteiten. Die zijn niet geremd doordat we ons in IT moesten verdiepen. Zouden wij IT zelf moeten bijhouden, dat zou ons dat veel meer inspanningen, tijd en geld hebben gekost. Neem het synchorniseren van pda’s. Als je dat zelf moet organiseren voor hooguit vijftien medewerkers is dat een behoorlijke inspanning, voor een klein deel van het bedrijf.” Hoe blijf je zelf bij? “Ik ben geen echte it-er, maar ik lees veel over informatietechnologie en sta open voor verandering en verbetering. Doordat ik geen it-achtergrond heb, kan ik mij heel goed verplaatsen in de gebruiker. Zie mij als een supergebruiker. We willen voorop lopen in de IT. De oplossingen hoeven niet hip te zijn, als ze maar solide zijn, en bijdragen aan een efficiënte werkplek.” Gaat al je vrije tijd hieraan op? “Nee hoor, dan houd ik mij bezig met mountainbiken. Daarnaast ben ik elftalbegeleider van een voetbalploeg, jongens van 16 tot 18.”

•

036-037_MEW_PRT_CLM 37

RENÉ F.W. DIEKSTRA

Positieve psychologie Enige tĳd geleden overleed mĳn schoonvader, 87 jaar oud. Met hem stierf een pater familias in de klassieke zin van het woord, een man die er op gezette tĳden alles voor over had om zĳn kinderen en kleinkinderen allemaal bĳ elkaar te hebben. Zo is er geen jaar voorbĳ gegaan waarin de hele familie niet tenminste een deel van de vakantie gezamenlĳk doorbracht. Mĳn schoonvader was, kortom, iemand die het als een levenstaak zag om de boel bĳ elkaar te houden. Dat stelde ook bepaalde eisen aan hem zelf, zoals diplomatie en beschikbaarheid. Ik kan me niet herinneren dat familieleden ooit niet welkom waren. Een andere opmerkelĳke eigenschap was zĳn optimisme. Voor hem was het zo dat het in dit leven niet gaat om de problemen die je tegenkomt, maar om de oplossingen die je daarvoor weet te vinden. Hĳ had daarom een bĳna natuurlĳke afkeer van zelfmedelĳden. Ik heb hem daar nooit op kunnen betrappen. Niet toen hem de ergste ramp in zĳn leven trof, namelĳk de dood van zĳn jongste zoon, 21 jaar oud, als gevolg van een auto-ongeluk. Hoe groot zĳn verdriet daarover ook was. Ook niet in zĳn laatste levensjaren toen hĳ door een hele optocht van ziektes werd bezocht, van suikerziekte, via staar, rheuma, en longproblemen tot darmkanker. Klagen over de symptomen en ongemakken die dat alles bĳ elkaar opleverde, daar deed hĳ niet aan. Als je hem vroeg hoe het ging, was zĳn eerste antwoord altĳd “Ah joh, naar omstandigheden redelĳk” en dan begon hĳ over wat er wel goed ging. Om aan het eind hoogstens nog toe te voegen wat een arts, een andere hupverlener of hĳzelf tegen zĳn klachten deed en dat hĳ er vanuit ging dat dat enig soelaas zou bieden. Hĳ had, kortom, de automatische neiging om te kĳken naar wat goed was, of naar wat mogelĳk goed te maken was. Ook ten opzichte van mensen had hĳ automatisch de neiging om te beginnen met een voorschot van vertrouwen en daarvan pas terug te komen als werkelĳk het tegendeel gebleken was. Zĳn succes in zĳn werkzame leven was grotendeels daar aan te danken. Ik heb hem nooit op een moment van achterdocht kunnen betrappen, altĳd bereid om anderen – familie, collega’s, ondergeschikten - het voordeel van de twĳfel te geven. DISPOSITIONEEL OPTIMISME Zĳn houding, sommigen zullen zelfs spreken van karakter, wordt in de moderne psychologie ‘dispositioneel optimisme’ genoemd. Optimisme dat je als dispositie, als aanleg, hebt meegekregen. Als je dat hebt, dan heb je in twee opzichten geluk gehad. Niet iedereen krĳgt die aanleg mee en met zo’n aanleg leid je doorgaans een gelukkiger leven. Optimisme of pessimisme kan zich dus vroeg aankondigen en een heel leven lang meegaan. Dat blĳkt ook uit een studie van de psycholoog Martin Seligman. Hĳ vergeleek de dagboeken die ouderen als tieners hadden geschreven met hun huidige manier van schrĳven en spreken over problemen. De overeenkomst was treffend. De optimistische tieners bleken later ook optimistische ouderen, met relatief weinig gezondheids- en relatieklachten. De pessimistische tieners bleken later pessimistische ouderen met relatief veel van beide soorten klachten. Nogal wat mensen, vooral pessimisten natuurlĳk, menen dat het optimisten ontbreekt aan realisme. Dat is een misverstand en mĳn schoonvader was daar een duidelĳk bewĳs van. Nog niet zolang geleden liet hĳ zich een keer ontvallen dat het leven is als een kist met appels en dat wat hem betreft de beste er inmiddels wel uit waren. Dat was, gezien zĳn leeftĳd en gezondheidstoestand, een bewĳs van realisme. Maar hĳ zei niet dat er niets eetbaars meer in zĳn levenskist zat. Voor zover er goede mensen, in de zin van zoveel mogelĳk het goede ziende en zoekende, op deze wereld rondlopen, komt de categorie van de realistische optimisten daar het dichtst in de buurt. Dat roept een belangrĳke vraag op: kun je optimisme leren? Het realistische antwoord luidt: “ja, dat kun je”. Seligman heeft dat inmiddels bĳ duizenden ‘proefpersonen’ aangetoond. Intussen blĳf ik proberen, met de nadruk op proberen, om in de sporen van mĳn schoonvader te treden.

Diekstra is psycholoog en oA hoogleraar psychologie aan de Roosevelt Academy Middelburg nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009

37 23-03-2009 14:54:16

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

Mobiel internet moet beter In ‘Weer een veiling voor mobiel’ (IT Executive, nr.4) schrĳft Sytse van der Schaaf dat het nog steeds wachten is op echte prĳsvechters in de mobiele-telefoniemarkt, die het gebruik van mobiel ineternet binnen en buiten de landsgrenzen betaalbaar zullen maken. De nieuwe abonnementen van Vodafone en KPN voor bewoners aan grenzen zĳn een voorzichtige eerste stap, meent Cas Tuyn.

D

e problemen die grensbewoners en frequente reizigers naar onze buurlanden hebben met onvrijwillig ‘roaming’, zijn nog niet voorbij. Maar met de nieuwe grensabonnementen van Vodafone en KPN is het in ieder geval mogelijk de kosten ervan te beperken. Voor 60 euro per jaar krijg je momenteel bij KPN een tarief van 0,25 per minuut voor zelf bellen via een Duits of Belgisch netwerk; gebeld worden is gratis. Bij Vodafone wordt dit (in mei) 54 euro per jaar. Het is niet meer dan een eerste stap. Het zwakke bereik van sommige Nederlandse netwerken (T-Mobile is berucht) wordt er niet mee opgelost. Mensen in de grensstreek die nooit een stap buiten Nederland zetten, worden hierdoor gedwongen 54 of 60 euro per jaar, plus gesprek- en datakosten te betalen voor een falende provider die op een relatief klein gebied als Nederland niet eens een fatsoenlijk signaal kan aanbieden. Het alternatief is een nog duurder buitenlands tarief. Je moet je afvragen waarom een telefoongesprek van Maastricht naar Lanaken (aaneengesloten gemeentes aan weerszijden van de grens) meer moet kosten dan een gesprek van Maastricht naar Terschelling. Moderne telefoons met mobiel internet zoals de iPhone en G1 ontvangen en sturen voortdurend data, soms zelfs terwijl de gebruiker dit expliciet heeft uitgezet. Het uitzetten van die data beperkt de gebruiksmogelijkheden van je smartphone. Het gebruik van die data zou in het abonnement moeten zijn opgenomen. Na de invoering van de euro in Europa wordt het nu tijd om de volgende stap te zetten in het opheffen van grenzen tussen Europese landen. Gigantische landen als Australië, de VS, Canada, China, Japan, Mexico en Brazilië hebben één tarief

voor telefoneren, sms en data. In West-Afrika is er al ‘roaming’ tussen diverse landen via Orange. Het kan dus wel, maar de wil ontbreekt bij de telecomproviders. Aangezien de roaming-problemen veroorzaakt worden door slecht dekkende netwerken, en een netwerk technisch nooit exact de contouren van de grenzen kan volgen, zoals staatsecretaris Heemskerk terecht opmerkt, moeten de grensabonnementen voor exact dezelfde prijs telefonie, sms en data aanbieden als voor binnenlands gebruik. Idealiter worden alle telecom-providers verplicht elk binnenlands tarief te voorzien van drie ‘flat fee’-opties (buurlanden, europa, wereld) die per maand aan- of uitgezet kunnen worden. Woon je ver van de grens, dan neem je een binnenlands abonnement, met tijdens je vakantie een extra betaling. Op je vakantieadres kun je dan voor Nederlands tarief doorbellen. Grensbewoners betalen het hele jaar door voor de optie buurlanden, maar merken verder niets aan extra kosten per gesprek. Door alle providers dezelfde tariefstructuur te laten hanteren, wordt de telefoniemarkt eindelijk transparent en concurrerend, met een drukkend effect op de prijzen voor de consument. En de telecom-providers dan? Als ze slim samenwerken, besparen ze op de bouw van zenders in de grensstreek.

•

abonnementen IT Executive wordt blĳvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wĳzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuĳsen, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, Fred Teunissen, George Ataya, Henk Vlaming, Karina Meerman, Marco van der Hoeven, Maurice Blessing, Mirjam Hulsebos, Onno Breedveld, Patrick van Eecke, Peter Olsthoorn, Peter van Schelven, René Diekstra, René Frederick, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stĳn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooĳ redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] Advertentie-exploitatie Rob de Kleĳnen salesmanager t 06-53403470 e rdekleĳ[email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Rogier Mulder e [email protected] marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving colorscan bv, Amsterdam - Voorhout drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelĳke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bĳdrage of informatie zĳn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bĳ de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zĳn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zĳn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bĳ tegenstrĳdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www.adformatie. nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2009, IT Executive, ISSN 1570-6737

38 038_IT05_Forum 38

nr 05

24 maart 2009

nr 05

24 maart 2009 23-03-2009 14:56:11

Nieuwe Werken is blĳvertje

Recommend Documents