Najaar 2015 Opleidingen voor accountants en controllers in de publieke sector

20 15 N aj aa r

Opleidingen voor accountants en controllers in de publieke sector

1

Academie Publieke Sector

Postbus 7984, 1008 AD Amsterdam Antonio Vivaldistraat 2-8, 1083 HP Amsterdam T 020 - 301 02 19 I www.academiepubliekesector.nl E [email protected]

3

Inhoudsopgave Voorwoord 4 Overzicht cursusaanbod najaar 2015 5 Programmaraad 6 Academie Publieke Sector 7 Praktische informatie 8 Incompany en maatwerk 11

Interviews: • drs. Marc Eggermont RA 12 • drs. David van Hooff RA 15 • Frank van Kuijck RA RO EMIA 20 Cursusaanbod NBA-VRC Opleidingen 25 Cursusaanbod NBA Opleidingen 26 Algemene voorwaarden 27 Aanmeldingsformulieren 29

Samenwerking

Dit cursusaanbod is ontwikkeld door Academie Publieke Sector op initiatief van NBA en VRC.

Meer weten/aanmelden?

Kijk voor de meest actuele informatie, uitgebreidere cursusomschrijvingen en beschikbare plaatsen op onze website: www.academiepubliekesector.nl

Wilt u persoonlijk contact of een advies:

Telefoon: 020 - 301 02 19 E-mail: [email protected] Interviews: Peter Steeman Logo ontwerp: Studio Verheul Vormgeving en opmaak: Kees Brouwer, NBA Druk: Jurriaans Lindenbaum Grafimedia B.V. Wijzigingen, zetfouten en wetswijzigingen voorbehouden.

4

VOORWOORD

Ron de Rijk Academie Publieke Sector: nieuw en toch vertrouwd Voor u ligt alweer de tweede opleidingsgids van de Academie Publieke Sector. Een initiatief van NBA en VRC samen, speciaal voor de hoger opgeleide financiële professional werkzaam in of voor de (semi)publieke sector. Voor overheidsaccountants, intern accountants, openbaar accountants, accountants in business en controllers. De Academie Publieke Sector biedt een antwoord op uw behoefte aan specifieke, hoogwaardige en relevante opleidingen, toegespitst op specifieke vraagstukken binnen het publieke domein. Uit de positieve reacties dit voorjaar blijkt dat de Academie voorziet in een behoefte. Als beroepsorganisaties die staan voor kwalitatief hoogwaardige beroepsuitoefening zien NBA en VRC het als hun taak te zorgen voor een passend aanbod aan opleidingen, trainingen en cursussen. Uiteraard staat ook het reguliere cursusprogramma van beide organisaties Ron de Rijk voor u ter beschikking. De Academie Publieke Sector vormt hierop een gespecialiseerde aanvulling: leren, inspireren en netwerken op maat voor financials binnen de (semi)publieke sector in Nederland. Uniek is dat u collega’s kunt treffen van andere organisaties, andere sectoren en op een andere plek in de verantwoordingsketen. Voor het najaar van 2015 richt het cursusaanbod in deze gids zich op de volgende deelsectoren: rijksoverheid, decentrale overheid, zorg (zowel care als cure), onderwijs, woningcorporaties, not for profit en ‘overig publiek’ (zoals energie, zorg- en pensioenverzekeraars). Ons aanbod is inmiddels uitgebreid, onder andere met programma’s die wij verzorgen in samenwerking met gerenommeerde instituten. Wij nodigen u graag uit om uit het cursusaanbod een keuze te maken. Laat ons vooral weten hoe u een cursus ervaart, wat er goed ging en wat er wellicht nog beter kan. Kijk voor meer informatie en actuele ontwikkelingen op www.academiepubliekesector.nl. Namens alle docenten en medewerkers wens ik u goede en inspirerende cursusuren toe! Ron de Rijk hoofd opleidingen

5

Cursusaanbod Academie Publieke Sector najaar 2015 Cursustitel

Kennisgebied Deelsector

Data

Niveau

PE

Pagina

Mastercourse Publieke Sector specials (semi)-publieke sector 4 t/m 6 november

advanced

20

13

Masterclass Belastingplicht fiscaal en recht overheidsondernemingen

advanced

7

14

International Public Sector externe (semi)-publieke 9 oktober fundamental 6 Accounting Standards (IPSAS) verslaggeving sector, rijksoverheid Verslaggeving voor verenigingen externe not for profit 10 november fundamental 6 en stichtingen verslaggeving Masterclass Grondslagen fiscaal en recht rijksoverheid & 18 november advanced 7 vennootschapsbelasting voor decentrale overheden overheidsondernemingen

16

Sturing in een nieuw maatschappelijk tijdperk

governance

(semi)-publieke sector 19 november advanced

6

19

BTW bij non -profit organisaties

fiscaal en recht

not for profit

fundamental 6

21

Controle van declaraties in de zorgketen

risicomangement zorg

Anders financieren voor non-profit

finance

Professionalisering risicomanagement

risicomangement (semi)-publieke sector 8 december

rijksoverheid & 1 oktober decentrale overheden

25 november

30 november advanced

(semi)-publieke sector 3 december

17 18

3

22

fundamental 6

23

advanced

24

6

Voor meer informatie bel met 020 301 02 19. Stuur een mail naar [email protected] of kijk op de website: www.academiepubliekesector.nl.

6

Programmaraad Academie Publieke Sector Om een blijvend kwalitatief hoogstaand cursusaanbod te behouden is de programmaraad Academie Publieke Sector opgericht. De programmaraad is kritisch, adviserend en ondersteunend met betrekking tot de ontwikkeling van het cursusaanbod bestemd voor openbaar accountants, intern & overheidsaccountants, accountants in business, registercontrollers, certified public controllers en ander hoger opgeleide financiële professionals die werkzaam zijn in of voor de publieke sector.

Kritisch

De programmaraad kijkt met een kritische blik of het cursusaanbod voldoet aan de opleidingsbehoeften van de leden wat betreft inhoud, vorm (manier van leren) en differentiatie binnen de doelgroep (o.a. branche en loopbaanfase).

Adviserend

De programmaraad geeft gevraagd en ongevraagd advies. Zij is een klankbord voor het bestaande aanbod en de verdere ontwikkeling ervan. Hierbij worden de trends, ontwikkelingen en thema’s in het vakgebied op de voet gevolgd.

Leden programmaraad

Academie Publieke Sector streeft naar een evenwichtige samenstelling van de adviesraad. Criteria zijn onder andere de werkervaring van de leden en kennis van opleidingsbehoeften, trends & ontwikkelingen in het vakgebied. De leden komen uit diverse branches en organisaties. De Academie Publieke Sector wordt bijgestaan door een programmaraad bestaande uit:

drs. Barbara Goezinne onderzoeksdirecteur Algemene Rekenkamer

Claudia Heger-Goed CPC voorzitter EICPC

drs. David van Hooff RA Gemeentelijke Auditdienst ACAM Amsterdam

drs. Patrick Kok RC DGA Zi-Best Management Control

Ingrid Kros-Verkamman RO directeur Auditdienst Rijk

Frank van Kuijck RA RO EMIA partner bij Deloitte

drs. Ron de Rijk hoofd opleidingen

Paul Slegers RA lid van de centrale directie van Het Hooghuis

drs. Koos Vos RA coördinator publieke sector NBA

drs. Marc Welters RE RA partner EY

7

Academie Publieke Sector De Academie Publieke Sector is een initiatief van NBA en VRC. De Academie voorziet in kennis en creëert een netwerk exclusief voor hoger opgeleide financiële professionals (accountants, (register)controllers, certified public controllers en hun team) werkzaam in of voor een deelsector binnen de publieke en semi-publieke sector. Cursussen speciaal voor accountants en controllers in de publieke sector De Academie Publieke Sector biedt programma’s aan voor hoger opgeleide financiële professionals werkzaam binnen of voor 7 deelsectoren van de publieke sector: • Rijksoverheid • Decentrale overheid • Onderwijs • Zorg • Woningcorporaties • Not for profit • Overig semi-publiek (energie, pensioenverzekeraars)

Waarom kiest u voor de Academie Publieke Sector?

De Academie Publieke Sector streeft ‘maatwerk op groepsniveau’ en ‘onmoeting’ na en biedt toegevoegde waarde door: 1. het aanbieden van actuele programma’s voor de publieke sector als geheel en specifiek voor deelsectoren 2. kennisdelen te faciliteren 3. professionals met uiteenlopende funties uit diverse deelsectoren en organsaties te verbinden 4. ondersteuning te bieden in uw dagelijkse praktijk Ontmoet bij de Academie Publieke Sector: • organisaties uit dezelfde en andere deelsectoren. • financiële professionals, bestuurders en toezichthouders. • klanten, kantoren, diensten en leveranciers.

8

Praktische informatie Kennisniveau Het cursusaanbod bestaat uit één- en meerdaagse cursussen ingedeeld in 3 niveaus: fundamental, advanced en expert. Bij de cursustekst staat het niveau van de cursus aangegeven door het aantal blauwe blokjes:

Expert en ep rdi e V

Verdieping voor senior financial executives (advanced +)

Advanced Verdieping op specifieke onderwerpen, voor RA’s, AA’s en RC’s die fundamentals beheersen

Fundamental Cursussen op postdoctoraal niveau

Verbreden & updaten

Bij de cursustekst staat het niveau van de cursus aangegeven door het aantal blauwe blokjes:

fundamental

advanced

expert

Wilt u weten of het niveau van de cursus geschikt voor u is, bel voor advies met 020 - 301 02 19 of mail naar [email protected].

9

Praktische informatie Onderwijsvormen Cursus

Lesstof, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwerpen, met veel aandacht voor het bespreken van de eigen situatie en het uitwisselen van meningen. Er is veel interactie met de docent(en) en de andere deelnemers, vaak mede aan de hand van praktijkcases.

Mastercourse/class

Eén of meerdere docenten presenteren lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen, bedoeld voor deelnemers die de basiskennis beheersen: beslist geen beginnersmaterie. De mastercourse/class kan zowel een theoretisch karakter hebben, als zeer praktijkgericht zijn.

Seminar

Dit is een bijeenkomst die doorgaans niet langer duurt dan één dag, met één of twee sprekers die diep ingaan op het thema. De nadruk ligt op het overbrengen van kennis en meningen, de interactie tussen sprekers en deelnemers is beperkt.

Training

De nadruk ligt op individuele vaardigheidsoefeningen. Het maximum aantal deelnemers per groep is vijftien of lager.

10

Praktische informatie Regeling Permanente Educatie

Als accountant en controller bent u, volgens de regeling permanente educatie van zowel de NBA als de VRC, verplicht uw basiskennis te onderhouden en ontwikkelingen binnen uw vakgebied bij te houden. De Academie Publieke Sector biedt cursusaanbod waarmee u aan die verplichting kunt voldoen. In beginsel staat ieder uur besteed aan permanente educatie gelijk aan 1 PE-uur. Als deelnemer krijgt u na afloop een bewijs van deelname. Daarmee kunt u uw PE-activiteiten registreren. Meer informatie over de PE-regeling vindt u op www.nbavrc.nl en www.nba.nl.

Prijzen

De prijzen in deze cursusgids gelden tot en met december 2015 en zijn vermeld onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Leden van de NBA, de VRC en de EICPC nemen deel tegen een gereduceerd tarief. De prijzen worden bij de cursus vermeld. Bij meerdaagse sessies zijn logies en ontbijt inbegrepen (tenzij anders vermeld); bij inschrijving voor een meerdaagse cursus geeft u aan of u prijs stelt op hotelaccommodatie.

BTW vrijgesteld

NBA staat ingeschreven bij het CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs). Door de inschrijving is NBA aangemerkt als ‘erkende instelling volgens de Europese btw richtlijn’ en zijn de onderwijsactiviteiten vrijgesteld van btw.

Aanmelden en Algemene voorwaarden

Aanmelden kan via de website of via het aanmeldingsformulier achter in deze cursusgids op pagina 29. Lees vóór inschrijving de algemene voorwaarden voor meer informatie over uw deelname aan onze cursussen, zie pagina 27 en 28. Of lees ze na op www.academiepubliekesector.nl.

Uw persoonlijk profiel; u bepaalt over welke cursussen u geïnformeerd wordt

Alleen nog cursussen en vakinhoudelijke informatie ontvangen die aansluiten bij uw interesses? Accountants (RA/AA) kunnen een persoonlijk profiel invullen op www.mijnnba.nl. Vul uw profiel in: Stap 1: login op www.mijnnba.nl Stap 2: Klik op ‘mijn gegevens’ voor toegang tot uw ledenprofiel Stap 3: Geef uw voorkeuren aan in het tabblad ‘E-mail en Post’ Bent u RC? Check dan uw persoonlijke gegevens via www.vrc.nl.

11

Incompany en maatwerk Voor alle accountants en controllers werkzaam in of voor de publieke sector Wilt u met meerdere collega’s aan een cursus deelnemen of heeft uw organisatie behoefte aan een programma op maat? Rondom vrijwel alle financiële thema’s kunnen we een cursus ontwikkelen. Ook kunt u bepalen bij wie u in de groep wilt zitten. We kunnen maatwerk cursussen ontwikkelen voor: • de gehele publieke sector; • voor een deelsector; • voor mensen met dezelfde functie of uw team.

De voordelen op een rij:

Op maat De cursus is op maat gemaakt. Wij stemmen de cursus af op de wensen van uw organisatie, medewerkers of deelsector. Betrokken deelnemers De aansluiting op de specifieke situatie bij uw organisatie vergroot de betrokkenheid van de deelnemer en maakt de training voor uw medewerkers nog efficiënter. Ons netwerk Wij maken graag gebruik van onze goede contacten met topdocenten en partnerorganisaties. Topdocenten Veel docenten combineren het hoogleraarschap met een functie in het bedrijfsleven of de publieke sector. Zij passen de cursus vaardig aan uw praktijksituatie aan. Full-service Desgewenst besteedt u de hele cursusorganisatie aan ons uit, tot een social event als programma-onderbreking aan toe. Gunstig tarief Incompany programma’s bieden aantrekkelijke kostenvoordelen. Een cursus op maat is al snel goedkoper dan deelnemers individueel een cursus te laten volgen. De programma’s zijn precies zo lang als nodig is om de doelstelling te bereiken. U heeft natuurlijk ook invloed op de prijs doordat u meebeslist over de duur, cursusopzet en locatie. Actueel en praktijkgericht Onze incompany programma’s zijn praktijkgericht en zijn altijd afgestemd op de actualiteit van de dag.

Meer informatie?

Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen 020 301 02 19 of [email protected]

12

INTERVIEW

Marc Eggermont ‘Als je teveel vertrouwt op ervaring mis je scherpte’ Permanente educatie is een must voor bestuurders van wonincorporaties. ‘Zonder uitwisseling van ideeën mis je de signalen waar anderen wel op acteren’, vindt Marc Eggermont, algemeen directeur van Woonbedrijf. ‘Als je teveel vertrouwt op ervaring mis je scherpte. Niet voor niets is ervaring een belangrijke oorzaak van veel vliegrampen. Permanente educatie voorkomt dat je op je routine leunt. Ik heb binnen de NVBW (Nederlandse Vereniging Bestuurders Wonincorporaties) de PE-verplichting altijd bepleit. Vanaf dit jaar is het ook verplicht. Je hebt kennis nodig. Samen met ervaring en normen en waarden vormen ze de poten onder het melkkrukje van de professional. Waar het in de corporatiewereld lang aan ontbroken heeft, is een uitgesproken verplichting om kennis op peil te houden. Sommige bestuurders kom je nooit tegen bij opleidingen. Ze blijven verMarc Eggermont trouwen op de bagage die ze hebben. Het is heel makkelijk om als bestuurder je permanente educatie tot een minimum te beperken, maar je loopt wel een risico. Je mist de aansluiting met vakgenoten. Je wordt niet uitgedaagd na te denken over maatschappelijke ontwikkelingen. Dat is riskant.’ ‘Bij woningcorporaties is de wijze waarop over investeringsbeslissingen wordt nagedacht sterk in ontwikkeling. Zo wordt er anders tegen woningen en wat ze mogen kosten aangekeken. In de oude situatie bouwde je een rijtjeshuis voor 200 duizend euro stichtingskosten met de verwachting dat de woning vijftig jaar wordt verhuurd. De crisis heeft aan dat model een einde gemaakt. Er ontstaan nu nieuwe modulaire bouwconcepten. Een trend die met de tem legolisering wordt aangeduid waarbij een woning precies op maat en duurzaam kan worden samengesteld. De woningen zijn zo ontworpen dat je ze ook weer uit elkaar kan halen. Dat soort ontwikkelingen moet je op de voet volgen.’

Snijvlak

‘Het voordeel van permanente educatie is dat je met vakgenoten in contact komt. Elkaar spreekt over ontwikkelingen. De regelgeving wordt steeds gedetailleerder. Veel accountantscontrole kenmerkt zich door laagwaardig compliancewerk. Het leidt af van de essentie: het geven van een juist beeld vanWoonbedrijf. Ook verandert de dynamiek door beslissingen die in Den Haag worden genomen. Naar verwachting wordt het met ingang van 2016 verplicht voor corporaties hun vastgoed niet langer op basis van de bedrijfswaarde te waarderen maar op basis van ‘marktwaarde verhuurde staat’. Dit betekent dat corporaties in hun jaarrekening de waarde van hun vastgoed moeten berekenen op basis van de waarde als ze het zouden verkopen. We worden op papier ineens heel rijk. Interessant als je buitenlandse pensioenfondsen wil interesseren, maar wij hebben een maatschappelijke functie. We leveren een bijdrage aan het betaalbaar houden van huren. Het is belangrijk om daar met vakgenoten het denkkader voor te maken.’ drs. Marc Eggermont RA Algemeen directeur van Woonbedrijf, een woningcorporatie met 31 duizend woningen in Eindhoven en omgeving

NIEUW SPECIALS

13

Mastercourse Publieke Sector Control(e) en de maatschappelijke opdracht In het publieke domein gaat het erom de goede dingen te doen én die dingen goed te doen. Rond de eeuwwisseling was dit, onder invloed van het New Public Management denken, vooral het effectief en efficiënt inrichten van de bedrijfsvoering. In dit decennium is de maatschappelijke opdracht daaraan toegevoegd. Veroorzaakt door onder meer de debacles rond woningcorporaties en onderwijsinstellingen, toenemende burgerparticipatie, ‘meer met minder’, verdere digitalisering, stijgende zorgkosten, decentralisaties van taken en het afnemend vertrouwen in de accountant. De veranderingen zijn groot; het rijk zet ‘open einde regelingen’ om in ‘budget- financiering, decentraliseert taken in de zorg naar gemeenten, studiefinanciering wordt omgezet in een sociaal leenstelsel en regelingen in de sociale zekerheid worden versoberd. Wat betekent dit voor u als financieel professional? Hoe leiden we ons zelf, hoe bepalen we onze maatschappelijke opdracht en de daarbij behorende cultuur, hoe geven we daar invulling aan en wat voor invloed heeft dit op onze houding en gedrag?

Doelstelling

Als financieel professional moet u het management, het bestuur, de interne en externe accountant ook kunnen adviseren over ‘de maatschappelijke aspecten van de business’. Dit betekent een verbreding van begrippen als ‘in control zijn, verantwoording en assurance’. Deze mastercourse geeft u inzicht in deze verbreding zodat u beter in staat bent om de maatschappelijke opdracht in te vullen en vanuit het publieke belang te werken.

Inhoud

• Public Value: wat is mijn maatschappelijke opdracht? • Maatschappelijke verslaglegging en audit • Risicomanagement in maatschappelijke organisaties • Prestaties meten in relatie tot een maatschappelijke opgave • Gewenste cultuur: hoe ziet die er uit en hoe komen we er? Ga voor de gedetailleerde brochure van dit programma naar www.academiepubliekesector.nl.

Bestemd voor

Accountants (AA/RA), Registercontrollers (RC), Certified Public Controllers (CPC). en andere financiële professionals die werkzaam zijn bij overheden en organisaties in de semi-publieke sector. Deze mastercourse is ook zeer geschikt voor controlerend accountants, adviseurs en interim managers die als financiële professional in deze sectoren werkzaam zijn.

Docent(en)

Datum Locatie Tijd : Prijs leden Prijs niet-leden Pe-uren Bijzonderheden

: Woensdag 4 – vrijdag 6 november 2015 : Van der Valk, Nootdorp : 13.30-19.30/ 09.00-19.30/ 09.00-17.30 uur : € 1.850 (incl. logies) : € 1.950 (incl. logies) : 20 : EICPC leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs.

advanced

• De mastercourse wordt door verschillende hoogleraren en praktijkprofessionals verzorgd.

FISCAAL EN RECHT NIEUW

Masterclass Belastingplicht overheidsondernemingen Op Prinsjesdag heeft het kabinet het Wetsvoorstel Modernisering VPB-plicht overheidsondernemingen gepubliceerd. De strekking van dit wetsvoorstel is dat ondernemingen van overheidsorganisaties belastingplichtig worden voor de vennootschapsbelasting. De verwachting is dat het wetsvoorstel begin 2015 wordt aangenomen en het is de bedoeling dat het in werking treedt op 1 januari 2016.

Doelstelling

U doet kennis op van de inhoud van het wetsvoorstel en de impact daarvan. Na afloop bent u in staat om: • de consequenties van het wetsvoorstel voor uw organisatie te beoordelen • te beoordelen welke risico’s een overheidsorganisatie loopt op het gebied van de vennootschapsbelasting • te fungeren als sparringpartner voor interne en externe fiscaal adviseurs op dit terrein

Inhoud

Een goede implementatie veel vraagt veel tijd. Elke overheidsorganisatie moet de volgende stappen zetten: 1. Inventariseren welke ondernemingsactiviteiten er zijn. 2. Bepalen of deze ondernemingsactiviteiten belast of vrijgesteld zijn. 3. Bepalen of de administratieve organisatie zodanig is ingericht dat een resultatentoerekening mogelijk is. 4. Bepalen welke resultaten opbrengsten en uitgaven moeten worden toegerekend aan de belaste activiteiten. 5. Activa en passiva gebruikt in de belaste ondernemingsactiviteit waarderen op de waarde in het economische verkeer. 6. Binnen de organisatie een proces inregelen zodat jaarlijks tijdig en volledig aan de fiscale verplichtingen wordt voldaan. Tijdens de masterclass worden de volgende vragen besproken: Wanneer is een overheidsorganisatie belastingplichtig? Welke vrijstellingen gelden er voor overheidsorganisaties? Hoe moeten de resultaten worden toegerekend aan de belaste en de onbelaste activiteiten? Hoe moet de winst worden berekend van de belaste activiteiten? Hoe moet de openingsbalans worden opgesteld?

Bestemd voor

De cursus is bestemd voor accountants, (register)controllers, auditors en directeuren bedrijfsvoering bij overheidsorganisaties (gemeenten, provincies, het Rijk), onderwijsorganisaties en ziekenhuizen.

Docent(en)

• prof. dr. Stan Stevens bijzonder hoogleraar Fiscale aspecten van maatschappelijke ondernemingen (Tias) en belastingadviseur bij HVK Stevens.   Datum Tijd Locatie Prijs leden Prijs niet -leden PE-uren Bijzonderheden

: Donderdag 1 oktober 2015 : 09.00-17.00 uur : TIAS, Tilburg : € 595 : € 695 : 7 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs

advanced

14

INTERVIEW

David van Hooff ‘Accountants komen uit hun comfortzone’ De auditmanagers van de gemeente Amsterdam zijn niet alleen accountant maar onderzoeken ook de processen om zo de kwaliteit van de organisatie te verbeteren. ‘Vroeger werden we soms gezien als een soort politieagent’, constateert David van Hooff, senior auditmanager bij Auditdienst ACAM. ‘Tegenwoordig zien ze ons gelukkig meer als een sportarts.’ ‘We hebben onszelf opnieuw uitgevonden. Vroeger waren we de enigszins ouderwetse gemeenteaccountant die werkte volgens een duidelijk afgebakend wettelijk kader. Sinds twee jaar wordt die rol ruimer ingevuld. We controleren niet alleen de jaarrekening in opdracht van de gemeenteraad maar kijken ook breder naar de inrichting van processen, projecten en systemen. Dan gaat het om de controle van reguliere processen als salaris en inkoop. Maar het kan ook een audit van een reorganisatietraject zijn of een onderzoek naar de veiligheid van ict systemen. De concernauditcommissie is voor dit soort audits de formele opdrachtgever. In het geval van een integriteitsaudit wil je bijvoorbeeld weten in hoeverre afdelingen zich houden aan de regels. Hoe vertalen ze dat beleid naar de eigen organisatie? Het formuleren van de kernvraag luistert heel nauw. Als die niet op de juiste manier gesteld is, loop je het risico dat een audit niets oplevert.’

David van Hooff

Beknopter

‘Vroeger schreven we lijvige rapporten vol accountantstaal. Dat doen we nu anders. We beginnen nu met de kern en denken meer na over de opdrachtformulering. Wat wil je zeggen? Wat is de behoefte en wat heeft dat voor gevolgen voor de doelgroep? Hoe zorg je dat de doelgroep er wat van opsteekt? We zijn op training geweest om te leren anders te schrijven. Die aanpak werpt zijn vruchten af, rapportages zijn beknopter en worden goed ontvangen. De gemeente gaat met onze bevindingen aan de slag. Dat is ook een belangrijk doel. Je wilt als auditmanager niet achteraf vaststellen wat er verkeerd ging, maar ook vooraf en tussentijds kijken of het proces goed geborgd is. Met alleen het controleren van de jaarrekening bied je beperkte toegevoegde waarde. Als je de kwaliteit van de gemeente Amsterdam wilt verbeteren, moet je ook tussentijds de peilstok in de organisatie steken. Het vraagt wel om een andere mindset. Bij het controleren van de jaarrekening pas je in de eerste plaats bestaande regels toe. Je bent in zekere zin een politieagent. Nu komt de opdrachtgever naar ons toe met een vraag. Daarmee hebben we een andere rol, meer die van een sportarts die wordt geraadpleegd. Dat is nieuw en voor accountants is dat best spannend. Die komen uit hun comfortzone.’ drs. David van Hooff RA MT-lid hrm, vaktechniek en kwaliteitsborging. Tevens senior auditmanager bij ACAM, de auditdienst van de gemeente Amsterdam.

15

NIEUW EXTERNE VERSLAGGEVING

International Public Sector Standards (IPSAS) Anton de Greef en Inge de Graaf-Oudhuis geven u inzicht in de historie en ontwikkeling van de IPSAS standaarden. Na afloop van dit programma kent u de belangrijkste boekhoudkundige beginselen en vereisten inzake een IPSAS jaarrekening.

Inhoud

Dit programma is ingedeeld in een aantal modules en bespreekt de belangrijkste onderwerpen voor IPSAS. Algemene inleiding • De historie en het ontwikkelingsproces van de standaarden onder toezicht van de IPSASB • De voornaamste principes van het “Conceptual Framework” • De belangrijkste verschillen met het kasstelsel, titel 9 BW2, IFRS en ESR2010 Rapportering en verantwoording Deze module geeft een overzicht gegeven van de rapporterings- voorschriften inzake: • de kerncomponenten van de IPSAS jaarrekening (balans, resultatenrekening, kasstroomtabel, vermogensmutatietabel) • de belangrijkste toelichtingen (segmentrapportering, budgetinformatie, gebeurtenissen na balansdatum) Activa & Passiva Deze module licht de erkennings- en waarderingsprincipes van de belangrijkste activa en passiva toe: • Voorraden, Materiële en immateriële vaste activa (IPSAS 12, 13, 17, 31) • Voorzieningen (IPSAS 19) • Personeelsbeloningen (IPSAS 25) Kennisontwikkeling IPSAS & EPSAS Bespreking van de huidige projecten van de IPSASB met bijzondere aandacht voor: • First Time Adoption under accruals based IPSASs (eerste toepassing van de IPSAS) • IPSAS and government finance statistics reporting guidelines • Reporting service performance De cursus gaat ook in op de ontwikkelingen op het gebied van de “EPSAS” en de initiatieven van de Europese Commissie.

Bestemd voor

Openbaar accountants, overheidsaccountants, accountants in business, controllers en andere financieel-economische professionals werkzaam in de publieke sector.

Docent(en)

• Anton de Greef, IPSAS Director PwC en Inge de Graaf-Oudhuis RA, senior manager National Office, PWC Datum Tijd Locatie Prijs leden Prijs niet -leden PE-uren Bijzonderheden

: Vrijdag 9 oktober 2015 : 09.30-17.00 uur : PWC, Rotterdam : € 450 : € 550 : 6 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs

fundamental

16

NIEUW EXTERNE VERSLAGGEVING

17

Verslaggeving voor verenigingen en stichtingen Met en zonder winststreven, inclusief fondsenwervende instellingen Werkt u bij of voor een stichting of vereniging? Dan weet u dat de regelgeving hierbij soms afwijkt. Met name de verslaggeving bij fondsenwervende instellingen vereist specifieke kennis.

Doelstelling

Na het volgen van de cursus kunt u de juiste keuze in verslaggevingsstandaarden maken en aanvullende regels voor verenigingen en stichtingen in de praktijk toepassen. U kunt uw klanten in deze sector beter van dienst zijn.

Inhoud

Aan de hand van jaarrekeningen van stichtingen en verenigingen bespreekt de docent welke wet- en regelgeving geldt voor de externe verslaggeving van deze organisaties. De verschillen tussen verenigingen en stichtingen worden besproken, daarna de relevante RJ-richtlijnen. Ook interessante publicaties worden aangehaald. Tijdens de cursus komen praktijksituaties aan bod: • BW 2 Titel 9 • Commerciële stichtingen en verenigingen (RJ 630) • Organisaties zonder winststreven (RJ 640) • Fondsenwervende instellingen (RJ 650) • Publicaties van het CBF en de VFI • Praktijkvoorbeelden jaarrekeningen stichtingen en verenigingen • Corporate governance voor verenigingen en stichtingen • Publicatieplicht voor stichtingen?

Bestemd voor

Accountants die meer diepgang willen bereiken in de verslaggeving voor deze bijzondere organisaties.

Docent(en)

Datum Tijden Locatie Prijs leden Prijs niet-leden PE-uren Bijzonderheden

: Dinsdag 10 november 2015 : 14.00 - 21.00 uur : Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein : € 445 : € 500 :6 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs

advanced

• drs. Stefan Betting RA, eigenaar en oprichter PROFEDA B.V.

FISCAAL & RECHT

Masterclass Grondslagen vennootschapsbelasting voor overheidsondernemingen Dit programma is een vervolg op de Masterclass Belastingplicht van overheidsondernemingen. De cursus richt zich specifiek op de winstbepaling. U doet kennis op over de hoofdlijnen van de vennootschapsbelasting die van belang is voor overheidsorganisaties

Doelstelling

Na afloop van deze masterclass: • bent u op de hoogte van de belangrijkste fiscale principes voor de winstbepaling en fiscale faciliteiten • kunt u beoordelen welke risico’s een overheidsorganisatie loopt op het gebied van de vennootschapsbelasting • bent u in staat om te fungeren als sparringpartner voor interne en externe fiscaal adviseurs

Inhoud

Tijdens de masterclass worden de volgende onderwerpen besproken: • op welke wijze wordt de fiscale winst bepaald (at arm’s length beginsel) en wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de fiscale en commerciële winstbepaling. Hierbij wordt onder andere specifiek aandacht besteed aan voorzieningen, afschrijvingen en herinvesteringsreserve • regels voor verliesverrekening • fiscale regels voor de financiering van overheidsondernemingen (onderscheid eigen en vreemd vermogen, onzakelijke leningen en rentaftrekbeperkingen) • reorganisatie van activiteiten • basis deelnemingsvrijstelling • basis fiscale eenheid

Bestemd voor

De cursus is bestemd voor register controllers, auditors en directeuren bedrijfsvoering bij overheidsorganisaties (gemeenten, provincies, het Rijk), onderwijsorganisaties en ziekenhuizen die een beeld willen krijgen van de nieuwe wetgeving en de consequenties voor de organisaties.

Docent(en)

• prof. dr. Stan Stevens bijzonder hoogleraar Fiscale aspecten van maatschappelijke ondernemingen (Tias) en belastingadviseur bij HVK Stevens.

Datum Tijd Locatie Prijs leden Prijs niet -leden PE-uren Bijzonderheden

: woensdag 18 november 2015 : 09.00-17.00 uur : TIAS, Utrecht : € 595 : € 695 : 7 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs

advanced

18

GOVERNANCE NIEUW

19

Sturing in een nieuw maatschappelijk tijdperk Een nieuwe balans en het effect op audit en control We leven niet in een tijdperk van veranderingen maar in een verandering van tijdperken: de burger kan, wil en doet met moderne media steeds meer zelf en dat verwacht de overheid ook steeds meer (onder andere in de zorg, jeugdzorg en sociale werkvoorziening). Verreweg de meeste taken die de burger aangaan worden decentraal belegd bij henzelf, de gemeenten en de semi-publieke organisaties. De (centrale) overheid trekt zich terug in de uitvoering maar haalt op het gebied van accountability en transparantie de teugels wel fors aan, in combinatie met een steeds geavanceerder toezicht. Hoe komen we in een nieuwe balans van sturing en verantwoordelijkheid met betrekking tot taken die we voorheen ‘ publiek’ noemden maar steeds meer ‘maatschappelijk’ hebben gemaakt?

Doelstelling

Na deze cursus heeft u inzicht in de veranderingen die van invloed zijn voor u als financial. U gaat naar huis met een vijfpuntenplan om in de toekomst control & audits te verbeteren.

Inhoud

Aan de hand van korte kennisinterventies, casuïstiek en discussie komen de volgende thema’s aan de orde: • Sturing en borging van het publieke belang: de rol van de overheid en de veranderingen die we al geruime tijd zien. De WRR-rapporten van het voorjaar 2014 staan hierbij centraal. • De uitvoering van maatschappelijke taken door middenveld, gemeente en burgers leiden tot maatschappelijke netwerken die op nieuwe wijze werken. Dat vergt vertrouwen en nieuwe checks and balances. • Lokale interactie en netwerk stelt nieuwe eisen aan organisaties, o.a.. aan schaalgrootte. Maar sommige eisen lijken gepasseerd? • Dat betekent dat we ook naar nieuwe normenkaders gaan: nu nog lang niet helder. Maar hanteert de burger niet steeds meer strengere normen dan de overheid?

Bestemd voor

Accountants, controllers die werkzaam zijn voor of in de (semi) publieke sector en inzicht willen krijgen wat het nieuwe maatschappelijke tijdperk betekent voor de audit en control functie.

Docent(en)

Datum : Donderdag 19 november 2015 Tijd : 09.30-17.00 uur Locatie : Mercure Hotel, Utrecht- Nieuwegein Prijs leden : € 450 Prijs niet -leden : € 550 PE-punten : 6 Bijzonderheden : U ontvangt voor aanvang van de cursus een aantal artikelen ter voorbereiding. EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC ledenprijs

advanced

• prof. dr. Goos Minderman, hoogleraar public law and governance Vrije Universiteit, hoogleraar good governance, Stellenbosch University South Africa en director INDABA International.

20

INTERVIEW

Frank van Kuijck ‘De dynamiek in de publieke sector is groot’ Accountants moeten steeds meer de kwalitatieve component in hun werk betrekken, vindt Frank van Kuijck, partner bij Deloitte. ‘Het toetsen van veronderstellingen van klanten ten aanzien van risicomanagement bijvoorbeeld. Daar kijken we nu meer naar dan in het verleden. De buitenwereld verwacht het van ons.’ ‘Accountants vinden het vaak nog lastig om de kwalitatieve kant te onderzoeken. Dat heeft ook met hun rol te maken. Een accountant heeft een streng normenkader. Voor de verslaglegging en jaarrekening heb je harde regels. Maar we kijken nu ook naar de aannames van klanten op het terrein van waardering, financiering en interne beheersing. Zijn die wel valide? Je toetst de veronderstellingen. Als accountant met een specialisatie in de publieke sector word ik regelmatig gevraagd om voor een rekeningcommissie de jaarrekening in het openbaar Frank van Kuijck toe te lichten. Dan loop je het risico dat ze je naar je mening vragen over een prestatie van het college. Ik probeer in zo’n situatie zoveel mogelijk bij de feiten te blijven. Sommige vragen leg je neer bij de wethouder. Je moet duidelijk afbakenen wat je rol als accountant is. Je moet wel bij de feitelijkheden blijven. Dat is een verschil met de rol van auditor. Als auditor kijk je nog naar de wereld achter de cijfers en de bedrijfsvoering. Een van mijn “hobby’s” is projectcontrol. De cijfers kunnen prima kloppen maar hoe ziet het met de beheersomgeving? Als een organisatie projectcalculaties doet die bij wijze van spreken iedere week veranderen dan voel ik mij daar niet senang bij. Als gegevens in vijf etappes worden aangeleverd zegt dat iets over het projectdossier. Dat vraagt om commentaar. Als accountant kun je melden dat het moeite kost om aan gegevens te komen. Als auditor ga je een stap verder en kijk je hoe de organisatie acteert.’ Frisse blik ‘In dit werk kun je het je niet permitteren om de PE-verplichting op zijn beloop te laten. De dynamiek in de publieke sector is groot. Op het gebied van regelgeving, toezicht van de wetgever. Je hebt te maken met veel stakeholders: een politieke partij, een toezichthouder of een huurdersorganisatie. Die hebben allemaal een mening over het werk wat je doet. Ik geef ook les als docent Auditing. Dat helpt bij mijn Permanente Educatie. Omdat je put uit je eigen praktijk bij het doceren en door de input die ik van studenten krijg. Het maakt het eenvoudiger om kritisch naar jezelf te kijken. Als je van dag tot dag bezig bent met je vak volg je soms meer de gebaande paden. Door de feedback die ik uit cursussen krijg, word ik getriggerd. Is mijn aanpak nog steeds de juiste? Die frisse blik probeer ik over te brengen op studentenen ook op klanten.’ Frank van Kuijck RA RO EMIA is partner bij Deloitte en docent Auditing aan de Universiteit van Tilburg.

FISCAAL & RECHT

21

Btw bij non-profit organisaties Non-profit organisaties hebben te maken met specifieke fiscale regels op het gebied van btw. Denk aan verenigingen, thuiszorginstellingen, medici, woningbouwcorporaties, stichting kinderopvang, sportclubs, bejaardenhuizen en buurtverenigingen. Voor accountants is het belangrijk om te weten wanneer een non-profit instelling btw moet afdragen. In veel gevallen geldt er namelijk een vrijstelling.

Doelstelling

Na deze cursus: • kent u een groot aantal vrijstellingen van btw • weet u wanneer een stichting, vereniging of een instelling btw moet betalen over de omzet • weet u wanneer en hoeveel btw zij kunnen terugvragen Er wordt aandacht besteed aan de nieuwe ontwikkeling rondom de medische vrijstellingen, de onderwijsvrijstelling en fondsenwervingsvrijstellingen. U leert hoe u hierop kunt anticiperen. Uitlenen van personeel, de integratieheffing en het doorbelasten van kosten binnen deze branche komen ook uitgebreid aan bod. Kortom, na deze cursus bent u weer helemaal op de hoogte van alle actuele ins en outs op het gebied van btw binnen uw branche.

Inhoud:

• ondernemer voor de btw • vrijstellingen voor de btw • fondsenwerving en btw • multifunctionele accommodaties • aftrek van voorbelasting • uitlenen van personeel • subsidies • detachering personeel

Bestemd voor

Accountants, controllers en financiële medewerkers in de non-profit sector.

Docent(en)

Datum Tijden Locatie Prijs leden Prijs niet-leden PE-uren Bijzonderheden

: Woensdag 25 november 2015 : 14.00 - 21.00 uur : Van der Valk, Vianen : € 405 : € 465 :6 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs

advanced

• mr. Carola van Vilsteren, omzetbelastingspecialist Van Vilsteren BTW advies BV in Heelsum.

RISICOMANAGEMENT

Controle van declaraties in de zorgketen Door het ontbreken van een centrale regiefunctie en de vele spelers in de zorgsector, is het lastig voor zorgverzekeraars om declaraties van zorgaanbieders te controleren op formele en materiële aspecten. Als het voor zorgverzekeraars al lastig is, hoe gaan we daar als accountant/controller mee om? Een vraag waar auditors binnen zorgverzekeraars, zorgaanbieders en accountants mee worstelen. Onder leiding van Christiaan Hameeteman en Maarten Muurling wordt deze vraag beantwoord door auditors uit de zorgaanbiederszijde en zorgverzekeraarszijde.

Doelstelling

Na afloop van de cursus bent u in staat de declaratie van zorgverzekeraars te controleren en de impact daarvan op de omzetverantwoording te bepalen.

Inhoud

Tijdens deze bijeenkomst wordt stilgestaan bij onderstaande vragen: • Wat maakt de controle van de declaraties complex? • Hoe gaat u om met zorginhoudelijk kennis versus controlekennis? • Hoe hebben ziekenhuizen de beheersing rond de registratie en declaraties opgezet? • Waar liggen de ankerpunten voor de accountant/controller in de interne beheersing? • Hoe gaat u om met jaarrekeningcontrole versus separate verantwoording in het kader van de convenant regeling AO/IC

Bestemd voor

Accountant en controllers die meer inzicht willen krijgen in de controle van declaraties in de zorg.

Docent(en)

• Christiaan Hameeteman RA, director PWC • Ing. Maarten Muurling RE, manager IT audit EY

Datum Tijd Locatie Prijs leden Prijs niet -leden PE-uren Bijzonderheden

: Maandag 30 november 2015 : 15.30-19.00 : Rotterdam : € 250 : € 295 :3 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC ledenprijs

advanced

22

FINANCE

23

Anders financieren voor non-profit De bancaire kredietverlening aan non-profit organisaties staat onder druk. Dit noodzaakt ook non-profit instellingen om zich te oriënteren op alternatieve financieringsvormen en bronnen. Een emissie van een obligatielening, crowdfunding, fondsvorming etc. kunnen een goede aanvulling of een passend alternatief zijn.

Doelstelling

Tijdens deze dag belichten we de voor- en nadelen van de verschillende alternatieve financieringsvormen en bronnen, de juridische aspecten en de bijkomende kosten. Ook staan we stil bij de noodzakelijke zorgvuldigheid en de communicatieve aspecten die inherent zijn aan het traject richting een niet-bancaire financiering.

Inhoud

De volgende onderwerpen worden behandeld: • Opzetten van een evenwichtige financieringstrategie in de gewijzigde kapitaalmarkt • Impact van andere financieringsvormen op de financiële keten van een organisatie • Toegang tot de markt verkrijgen via de beurs, brokers, crowdfunding platforms • Vormgeven van een prospectus en andere juridische uitdagingen • Nut en noodzaak van creditrating • Nieuwe vormen van financieren en de noodzaak tot een andere wijze van communiceren

Bestemd voor

Accountants, controllers die werkzaam zijn voor of in de (semi) publieke sector en inzicht willen krijgen wat het nieuwe maatschappelijke tijdperk betekent voor de audit en control functie.

Docent(en)

Datum Tijd Locatie Prijs leden Prijs niet -leden PE-uren Bijzonderheden

: Dinsdag 3 december 2015 : 09.30-17.00 uur : Tulip Inn Riverside, Amsterdam : € 350 : € 395 : 6 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de ledenprijs

fundamental

• prof. dr. Arco van de Ven, hoogleraar TIAS, School for business and society (foto). • Diverse sprekers met ruime praktijkervaring :o.a. Irma Langeraert, directeur ILFA Treasury Support, Hans Leufkens, Euronext , Fritz Witt, Creditreform

RISICOMANAGEMENT

24

Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie In elke nieuwe richtlijn of governance code neemt risicomanagement een steeds prominentere rol in. Helder moet worden gemaakt wat nu eigenlijk onder een goed werkend risicomanagementsysteem wordt verstaan. Daarnaast zijn er meerdere smaken qua ERM frameworks, nu ook ISO31000 en M_o_R het licht hebben gezien. De trend is om te sturen op onzekerheden welke het behalen van gestelde organisatiedoelen in gevaar kunnen brengen. Risicomanagement wordt daarmee ook wel gedefinieerd als de balans tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Voor de controller zijn deze ontwikkelingen een kans om zijn/haar positie te veranderen naar een pro-actievere adviesfunctie.

Doelstelling

Na afloop van de cursus kent u de meest actuele stand van zaken rondom risicomanagement. U heeft inzicht in de valkuilen en succesfactoren van de verankering binnen uw organisatie. U krijgt handvatten voor de te nemen stappen om risicomanagement te professionaliseren.

Inhoud

• uitleg ISO31000, COSO, M_o_R (verschillen en overeenkomsten) • proces van risicomanagement: risico-identificatie, inclusief risicoperceptie • vaststellen risicotolerantie / ontwerpen van een stresstest • creëren van draagvlak voor risicomanagement • implementatiestrategieën • praktijkcase

Bestemd voor

Accountants en (public) controllers in een controlfunctie in de publieke sector.

Docent(en)

Datum Tijd Locatie Prijs leden Prijs niet -leden PE-uren Bijzonderheden

: Dinsdag 8 december 2015 : 09.30-17.00 uur : Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein : € 495 : € 595 : 6 : EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC ledenprijs

advanced

• ir. Anton van Rosmalen, trainer bij het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement.

25

Aanbod van NBA VRC Opleidingen www.nbavrc.nl Cursustitel Data 2015 Niveau IT-Ontbijt: IT Master in 2 uur NIEUW 7 juli advanced IT-Ontbijt: internet of things en (big) data analyse NIEUW 14 juli advanced IT-Ontbijt: Sourcing en Governance NIEUW 11 augustus advanced IT-Ontbijt: Cybercrime & Mobile security NIEUW 18 augustus advanced IT-Ontbijt: Robotica NIEUW 25 augustus advanced Summer School 2015 NIEUW 19 - 21 aug of 26 - 28 aug advanced Snellezen en mindmapping 23 september fundamental Het voorkomen van fraude i.s.m. FIOD 1 oktober advanced Financiering en financieringsdocumentatie 2 oktober advanced Actief luisteren als leiderschapstool 6 oktober fundamental Duurzame organisatieontwikkeling NIEUW 7 okt, 4 nov en 2 dec advanced/expert Actualiteiten management control 9 oktober advanced Presenteer uw cijfers met impact! 13 oktober advanced Business Model Innovatie NIEUW 16 oktober advanced Trends in Shared Service Centers 16 oktober advanced Krediet risico NIEUW 30 oktober advanced Financieringsalternatieven voor grote ondernemingen 2 november advanced In control bij een ERP implementatie 2 november fundamental Schrijven voor financials NIEUW 4 november advanced Masterclass Tax assurance in de boardroom NIEUW 9 november advanced/expert De psychologie van het frauderen 10 november advanced Een nieuwe kijk op budgeting? 10 november fundamental Talent en organisatieontwikkeling NIEUW 12 november advanced Toezien op integriteit 16 november expert Actualiteiten corporate governance 19 november advanced Update informatiebeveiliging NIEUW 20 november fundamental Masterclass internal control 23 november advanced General management and leadership 23 - 27 november expert Supply Chain Finance 2 december advanced Business Intelligence: toegevoegde waarde 3 december fundamental of zinloze investering? The financial and change 3 december fundamental Optimaliseer uw planning & control 4 december advanced Masterclass accountancy actueel 2015 7 december advanced Advanced fast & quality close 8 december advanced Effectief tijdbeheer voor financials 8 december fundamental Cultuur, integriteit en risicomanagement 10 december fundamental Governance, risk & compliance 10 december advanced Accountantscontrole: regie nemen en houden! 11 december advanced Het volledige cursusaanbod staat op www.nbavrc.nl. heeft u vragen? Stel uw vraag via [email protected] of bel 020 - 301 04 05

26

Cursusaanbod NBA Opleidingen www.nbaopleidingen.nl Cursustitel

Data 2015

Summercourse NBA Opleidingen VERNIEUWD Verkorte opleiding Financieel planner Communicatieve vaardigheden voor accountants Risicogericht Samenstellen De commerciële jaarrekening op fiscale grondslagen Alternatieve financieringsvormen Aansprakelijkheid en tuchtrecht Workshop Werven van nieuwe klanten NIEUW De accountant en ontslagaanvraag Rapporteren over risico’s: de risicoparagraaf Pensioen voor de dga Dag van de Flex BV Audit van Soft Controls Vastgoed & fiscaliteit De accountant als executeur testamentair Verbeter uw audit efficiency met statistische steekproeven NIEUW Actualiteiten aansprakelijkheid bestuurders en toezichthouders VERNIEUWD Soft controls & behavioral auditing Transfer pricing en innovatiebox Gedragsmatig risicomanagement De toegevoegde waarde van de accountant Auditen van internal environment Data analyse en process mining Financial Excel 2010 voor accountants Internal audit met effect: ontwerpen van maatwerkaudits Seminar fiscale actualiteiten VERNIEUWD Meer rendement uit social media Verdieping financiële planning Cijferanalyse Vastgoed: bedrijfsmatig of privé exploiteren NIEUW Risicogericht Samenstellen Aan het werk met de werkkostenregeling; de WKR in de praktijk NIEUW Richtlijnen voor de jaarverslaggeving in het mkb De MKB onderneming in zwaar weer Fiscale spelregels voor reserves en voorzieningen Werkkapitaalbeheer en financiering Alle fiscale aspecten van echtscheiding Actualiteiten regelgeving accountancy

juli/ augustus Start september 4 en 28 september, 12 oktober 8 september 9 september 18 september 24 september 30 september 7 oktober 8 oktober 12 oktober 13 oktober 13 en 14 oktober 21 oktober 29 oktober 3 november 4 november 5 november 11 november 11 november 12 november 19 november 19 november 19 en 20 november 25 en 26 november 27 november 1 december 2, 9 en 16 december 9 december 14 december 15 december 15 december 16 december 16 december 16 december 16 december 17 december 21 december

Het volledige cursusaanbod staat op www.nbaopleidingen.nl. heeft u vragen? Stel uw vraag via [email protected] of bel 020 - 301 03 30

27 Algemene voorwaarden Opleidingen Deze voorwaarden zijn van toepassing op de overeenkomst tussen de deelnemer (cursist) en de organisatie waarmee de deelnemer de (opleidings)overeenkomst aangaat (hierna te noemen: ‘Opleider’). De overeenkomst wordt aangegaan met de partij die in de brochure bij de opleiding is vermeld als organisator. Op de incompany opleidingen is een andere set voorwaarden (‘Algemene voorwaarden Incompany’) van toepassing. Artikel 1. Algemeen Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Opleider aan/met een deelnemer met betrekking tot het (doen) verrichten van diensten door Opleider, waaronder begrepen - doch niet gelimiteerd tot - het verzorgen van opleidingen, seminars, trainingen, workshops, congressen, conferenties, summercourses en mastercourses (hierna gezamenlijk te noemen „opleidingen) alsmede het ter beschikking stellen van personen, ruimten en materialen, e.d. en alle daaruit voortvloeiende geschillen. Door inschrijving gaat de deelnemer akkoord met deze voorwaarden. Druk- of typefouten zijn voorbehouden. Artikel 2. Aanmelding 1. Een deelnemer kan zich aanmelden via de internetsite van Opleider, door te klikken op de opleiding van zijn of haar keuze, of via het aanmeldingsformulier afgedrukt in brochures van Opleider en via diverse andere communicatiemiddelen. De brochure of een separaat aanmeldingsformulier kan men bij Opleider aanvragen. Een deelnemer kan een volledig ingevuld aanmeldingsformulier per e-mail of per post aan Opleider versturen: voor actuele contactgegevens dient men de website van Opleider te raadplegen. De overeenkomst tussen de deelnemer en Opleider komt tot stand door de schriftelijke of elektronische bevestiging door Opleider aan de deelnemer van diens schriftelijke of elektronische aanmelding. 2. Plaatsing op een opleiding geschiedt in volgorde van binnenkomst van de inschrijfformulieren. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met aangegeven voorkeuren, hieraan kunnen echter geen rechten ontleend worden. Indien een deelnemer niet kan worden geplaatst, ontvangt betrokken deelnemer daarvan schriftelijk, elektronisch of telefonisch bericht. 3. Aanmelding voor de opleidingen die plaatsvinden in Nederland, België, Suriname, Aruba, Curaçao of St. Maarten is mogelijk tot één dag voor aanvang van de opleiding. Indien aanmelding geschiedt binnen 10 werkdagen voorafgaand aan aanvang van de opleiding dan kan een tijdige ontvangst van het opleidingsmateriaal niet worden gegarandeerd. 4. Voor opleidingen die plaatsvinden in andere dan bovengenoemde landen c.q. gebieden kunnen deelnemers zich aanmelden tot 60 dagen voor aanvang van de opleiding. 5. De deelnemer verbindt zich voor de gehele opleiding. 6. Elke deelnemer ontvangt elektronisch dan wel per post een deelnamebevestiging binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanmelding. 7. Opleider contracteert met de individuele deelnemer, niet met het kantoor c.q. de werkgever waarvoor de deelnemer werkzaam is. Het staat de deelnemer vanzelfsprekend vrij om de factuur door het kantoor c.q. de werkgever te laten voldoen (‘factuuradres’) maar de deelnemer blijft zelf te allen tijde verantwoordelijk voor volledige en tijdige betaling.

8. Opleider behoudt zich het recht voor om, zonder opgaaf van redenen, individuele inschrijvingen te weigeren. Artikel 3. Prijzen 1. De uitingen in de door Opleider gepubliceerde brochures, folders en andere communicatie uitingen zijn bindend, tenzij in een schriftelijke overeenkomst een andere prijs is overeengekomen. 2. Alle prijzen zijn, tenzij anders vermeld, inclusief opleidingsmateriaal en catering. Overnachtingen zijn inclusief indien dit vermeld staat bij de omschrijving van cursus. 3. Opleider heeft het recht de prijzen te allen tijde te wijzigen, met dien verstande dat na bevestiging van een opleiding de op dat moment geldende prijs zal blijven gelden, tenzij de opleiding wordt geannuleerd en naar een latere datum wordt verschoven (zie artikel 6), in welk geval de ten tijde van de nieuwe bevestiging geldende prijs van toepassing is. Genoemde prijzen luiden in euro, tenzij anders vermeld. 4. Voor accountants die vallen in categorie Z (leden zonder arbeidsinkomen) zoals bedoeld in de Algemene Contributieverordening (NBA) geldt op schriftelijk verzoek aan Opleider een korting van 30 procent op de opleidingsprijs. Artikel 4. Betalingsvoorwaarden 1. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen dient de deelnemer de volledige opleidingsprijs uiterlijk binnen de op de factuur vermelde betalingstermijn, doch indien de opleiding binnen deze termijn aanvangt, in elk geval een werkdag voorafgaand aan aanvang van de opleiding, te (laten) voldoen. 2. De betalingstermijn op de factuur is een fatale termijn. Indien de verschuldigde opleidingsprijs niet tijdig is voldaan, heeft Opleider het recht de overeenkomst niet uit te voeren dan wel voortijdig te beëindigen. In dat geval wordt een overeenkomst beschouwd als door de deelnemer te zijn geannuleerd en zijn de annuleringskosten van toepassing zoals vermeld in artikel 5. Artikel 5. Annulering door deelnemer 1. Bij verhindering kan een deelnemer zich zonder bijkomende kosten laten vervangen door een ander, mits schriftelijk gemeld vóór aanvang van de opleiding. De deelnemer blijft de gehele oorspronkelijke opleidingsprijs verschuldigd. 2. Gehele of gedeeltelijke annulering van een overeenkomst door een deelnemer dient schriftelijk of per e-mail plaats te vinden. Voor de vaststelling van de annuleringskosten wordt uitgegaan van de datum van ontvangst van het schrijven of de e-mail c.q. de datum waarop de betalingstermijn is verstreken. 3. De deelnemer heeft het recht om de overeenkomst gedurende 14 dagen na het bestellen van de cursus te ontbinden (indien wettelijke bedenktijd ex. artikel 6:230 o BW van toepassing) tenzij anders overeengekomen. 4. Indien de deelnemer zijn deelname aan een opleiding schriftelijk annuleert tussen de zes en vier weken vóór aanvang van de opleiding, is € 75,00 administratiekosten verschuldigd en de eventuele reeds gemaakte - niet restitueerbare - kosten zoals kosten voor overnachtingen. Annuleert de deelnemer minder dan vier weken voor aanvang van de opleiding dan wordt het volledige opleidingsgeld (100%) in rekening gebracht.

28 Artikel 6. Annulering c.q. wijziging 1. Opleider heeft het recht zonder opgave van reden wijzigingen (waaronder, doch niet uitsluitend, wijzigingen met betrekking tot de inhoud, de opzet, de docenten, het materiaal, de datum, het tijdstip, de locatie, de plaats waarin de opleiding wordt gegeven) aan te brengen in aangekondigde opleidingen en aangekondigde opleidingen af te gelasten. 2. In geval van afgelasting van een opleiding heeft de deelnemer recht op terugbetaling van het volledige door de deelnemer aan Opleider betaalde bedrag. 3. In geval van wijziging van de datum, het tijdstip of de locatie van een opleiding wordt de deelnemer schriftelijk of elektronisch geïnformeerd. In dat geval kan een deelnemer, tenzij anders overeengekomen, binnen 14 dagen na dagtekening van het schrijven of de e-mail betreffende de wijziging, kosteloos annuleren door middel van een schrijven of e-mail. Artikel 7. Klachtenprocedure 1. Klachten dienen binnen 14 dagen na constatering gemotiveerd aan Opleider te worden meegedeeld. Binnen 5 werkdagen ontvangt de verzender een bevestiging van ontvangst. Alle klachten worden vertrouwelijk en binnen 4 weken na ontvangst behandeld. De uitgebreide klachtenprocedurestaat beschreven op de website van Opleider , op deze website vindt u tevens het digitale klachtenformulier. De klacht en de afhandeling daarvan wordt door Opleider geregistreerd en bewaard voor een periode van vijf (5) jaar. 2. Het indienen van een klacht laat de nakoming van de betalingsverplichtingen onverlet. Artikel 8. Aansprakelijkheid 1. Opleider spant zich in om alle activiteiten kwalitatief optimaal te verrichten, zowel inhoudelijk als organisatorisch. Niet uitgesloten kan worden dat desondanks foutieve inhoudelijke informatie wordt verstrekt, hetzij door de docent tijdens de opleiding, hetzij in het schriftelijk materiaal dat als onderdeel van de opleiding aan de deelnemer wordt verstrekt. Opleider sluit iedere aansprakelijkheid hiervoor uit, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid zijdens Opleider en/of haar leidinggevenden. 2. De gehele contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid van Opleider jegens de deelnemer aan een opleiding is beperkt tot aansprakelijkheid met betrekking tot directe schade (waaronder in ieder geval niet wordt begrepen: indirecte schade, gevolgschade, verminderde goodwill, bedrijfsstagnatie en daarmee samenhangend verlies of schade); met een maximum van het totaalbedrag aan vergoedingen die de deelnemer uit hoofde van de overeenkomst aan een opleiding aan Opleider heeft voldaan. 3. De deelnemer vrijwaart Opleider tegen alle vorderingen van derden - waaronder begrepen doch niet beperkt tot de werkgever dan wel werknemers van de deelnemer - die hetzij rechtstreeks hetzij indirect voortvloeien uit de in het kader van de overeenkomst verrichte werkzaamheden. Artikel 9. Overmacht 1. In het geval dat Opleider door overmacht wordt verhinderd om de overeengekomen dienstverlening/ werkzaamheden geheel of gedeeltelijk uit te voeren, heeft Opleider het recht om de uitvoering van de overeenkomst op te schorten of de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, dit naar keuze van Opleider, zonder dat Opleider tot vergoeding van enige schade is gehouden.

2. Onder overmacht wordt mede – maar niet uitsluitend – verstaan verhinderingen aan de zijde van de docent, zoals verhindering door (persoonlijke) omstandigheden als ziekte of overlijden van de docent dan wel naasten van de docent en omstandigheden in weer of verkeer die een vertraging of verhindering van de docent veroorzaken. Artikel 10. Verwerking van persoonsgegevens Als een deelnemer zich aanmeldt voor een opleiding uit het aanbod van Opleider worden de persoonsgegevens gebruikt bij het samenstellen van een deelnemerslijst (persoonsnaam en naam werkgever). Tevens worden de gegevens opgenomen in het klantenbestand om de deelnemer in de toekomst te kunnen informeren over het opleidingsaanbod. Indien een deelnemer bezwaar heeft tegen het opnemen van gegevens in het klantenbestand dan kan de deelnemer dat door middel van een schrijven of een e-mail (gericht aan Opleider aangeven. Voor actuele contactgegevens kan de website van Opleider worden geraadpleegd. De gegevens van een deelnemer worden vertrouwelijk behandeld en niet zonder toestemming van de desbetreffende deelnemer aan derden verstrekt, tenzij enig wettelijk voorschrift hiertoe verplicht. Opleider handelt in overeenstemming met de Wet bescherming persoonsgegevens. Artikel 11. Permanente Educatie 1. Opleider verstrekt een deelnemer die heeft deelgenomen aan een opleiding een deelnamebewijs indien de deelnemer de presentielijst bij aankomst en vertrek tekent. 2. Opleider is een CEDEO erkende opleidingsinstelling. Het opleidingsaanbod wordt als erkende opleiding aangemeld bij CEDEO. 3. Een opleiding is, tenzij anders aangegeven, een aangemelde opleiding door een erkende PE-instelling in de zin van de nadere voorschriften permanente educatie. Artikel 12. Intellectueel eigendom Het is niet toegestaan om enig(e) van of namens Opleider in het kader van de opleiding verkregen informatie en (werk)materiaal, al dan niet met inschakeling van derden, geheel of ten dele te verveelvoudigen, te openbaren of te exploiteren. Het maken van beeld- en/of geluidopnamen tijdens de opleiding is uitdrukkelijk verboden. Opleider dan wel de docent is auteursrechthebbende op het lesmateriaal, voor zover het lesmateriaal niet anders vermeld. Artikel 13. Rechts- en forumkeuze Op alle overeenkomsten met Opleider is Nederlands recht van toepassing. Alle geschillen voortvloeiende uit overeenkomsten met Opleider worden voorgelegd aan de bevoegde rechter te Amsterdam.

Algemene voorwaarden januari 2015

29 Aanmeldingsformulier

Academie Publieke Sector Cursus:

Datum:

Prijs: Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs: Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs: Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres: Telefoon privé: E-mailadres: Mobiel: Functie: RA / AA / RC / CPC / Geen van deze * Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens:

Datum:



Handtekening:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pagina’s 27 en 28 * Doorhalen wat niet van toepassing is Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02 of scannen en mailen naar [email protected]. U kunt zich ook aanmelden via www.academiepubliekesector.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: Academie Publieke Sector, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam

30 Aanmeldingsformulier

Academie Publieke Sector Cursus:

Datum:

Prijs: Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs: Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs: Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres: Telefoon privé: E-mailadres: Mobiel: Functie: RA / AA / RC / CPC / Geen van deze * Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens:

Datum:



Handtekening:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pagina’s 27 en 28 * Doorhalen wat niet van toepassing is Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02 of scannen en mailen naar [email protected]. U kunt zich ook aanmelden via www.academiepubliekesector.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: Academie Publieke Sector, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam

31

Academie Publieke Sector

Postbus 7984, 1008 AD Amsterdam Antonio Vivaldistraat 2-8, 1083 HP Amsterdam T 020 - 301 02 19 I www.academiepubliekesector.nl E [email protected]