Naam van de toegelaten instelling : Stichting Vestia Groep. Adres en vestigingsplaats hoofdkantoor : Kruisplein 15c te Rotterdam

Naam van de toegelaten instelling

:

Stichting Vestia Groep

Statutaire Vestigingsplaats

:

Rotterdam

Adres en vestigingsplaats hoofdkantoor

:

Kruisplein 15c te Rotterdam

Postadres

:

Postbus 1431, 3000 BK Rotterdam

Telefoonnummer

:

(010) 2 705 705

Faxnummer

:

(010) 2 705 702

E-mail adres

:

[email protected]

Internetsite

:

www.vestia.nl

Kamer van Koophandel

:

Rotterdam, nummer 29034021

JAARVERSLAG 2008

Stichting Vestia Groep Inhoudsopgave

Inhoudsopgave ................................................................................................................................. 2 1. Algemeen ..................................................................................................................................... 3 Bericht van de raad van bestuur ..............................................................................................3 Verantwoording van de raad van commissarissen.................................................................. 5 Samenstelling raad van commissarissen ................................................................................ 8 Hoofd- en nevenfuncties leden raad van commissarissen...................................................... 8 Personeel & Organisatie ........................................................................................................ 13 Kwaliteitsmetingen USP/Telan............................................................................................... 15 ICT-ontwikkelingen ................................................................................................................. 15 Ondernemingsraad ................................................................................................................ 16 2. Volkshuisvestingsverslag ........................................................................................................... 17 2.1. Het bij voorrang huisvesten van de doelgroep ............................................................... 17 2.2. Het zorgdragen voor de kwaliteit van de woongelegenheden ....................................... 22 2.3. Het betrekken van bewoners bij het beleid en het beheer ............................................. 26 2.4. Activiteiten op het gebied van de leefbaarheid............................................................... 27 2.5. Wonen en zorg ................................................................................................................ 32 2.6. Het waarborgen van de financiële continuïteit ............................................................... 34 2.7. Overige werkzaamheden ................................................................................................ 39 2.8. Verbindingen ................................................................................................................... 40 2.9 Activiteiten in de krachtwijken ..........................................................................................46 2.10. Werkzaam in het belang van de volkshuisvesting ....................................................... 59

BIJLAGEN

Jaarrekening -

Balans

-

Winst- en verliesrekening

-

Toelichting bij de jaarrekening

-

Overige gegevens

2


1. Algemeen Bericht van de raad van bestuur Voor u ligt het formele jaarverslag van de Vestia Groep. Evenals voorgaande jaren heeft de Vestia Groep besloten om jaarberichten te maken. Mede om de lokale verankering van de bedrijven van de Vestia Groep te benadrukken is gekozen voor een kort en kernachtig verslag van de werkzaamheden per bedrijf. Daarnaast hebben wij in mei 2009 separaat onze stakeholders geïnformeerd via een verantwoordingsverslag waarbij deze relaties tevens de jaarberichten van onze bedrijven hebben ontvangen. Het verantwoordingsverslag, de jaarberichten en het jaarverslag (volkshuisvestingsverslag en jaarrekening) zijn op de internetsite www.vestia.nl geplaatst. Het jaar 2008 was bijzonder, niet in de laatste plaats vanwege de kredietcrisis en de daaropvolgende economische recessie, die zich in de tweede helft van het jaar aandiende. Vestia had zich eind 2007 reeds voorbereid op de integrale vennootschapbelasting en op de noodzakelijke extra investeringen in de Haagse en Rotterdamse krachtwijken door enerzijds fiscale maatregelen te benutten en anderzijds het verkoopprogramma iets te verhogen en de herstructurering iets naar achteren te schuiven. Met het oog op het nog steeds omvangrijke investeringsprogramma in en buiten de krachtwijken heeft Vestia gebruikmakend van de historisch lage rente toentertijd ook de nodige financieringsmiddelen ingekocht. Naar nu blijkt een verstandige keuze. De kredietcrisis leidt ertoe dat de banken minder leningen beschikbaar stellen tegen aanzienlijk aangescherpte voorwaarden. Ondanks de door de Europese Bank vastgestelde relatief lage rente, vragen de banken door middel van hoge opslagen aanzienlijk hogere tarieven voor de leningen aan onder meer woningcorporaties. Ook aan particulieren stellen de banken aanzienlijk hogere eisen. Zo is het voor potentiële kopers van bestaande en nieuwe woningen veel moeilijker de noodzakelijke financiering rond te krijgen. Bovendien zijn veel potentiële kopers afwachtend omdat er een daling van de verkoopprijzen wordt verwacht. Mensen met een eigen woning verhuizen niet omdat zij bang zijn hun huidige woning niet kwijt te kunnen of slechts tegen prijzen die aanzienlijk lager liggen dan voorheen. Omdat het op peil houden van de financiële positie bij een omvangrijk investeringsprogramma bij Vestia slechts beperkt afhankelijk is van het verkopen van bestaande woningen, heeft de daling daarvan slechts beperkt invloed. Vestia heeft daarentegen een nieuwbouwprogramma dat voor een aanzienlijk deel uit koopwoningen bestaat. Met name in de krachtwijken of voormalige aandachtswijken bouwen we koopwoningen om op die manier een meer gemixt woningaanbod te creëren. We zien dan ook dat van de gereedgekomen of in aanbouwzijnde koopprojecten vaak niet alle en soms een substantieel aantal woningen nog niet is verkocht. We bezien methoden om na oplevering alsnog kopers te vinden of we bezien mogelijkheden voor tijdelijk verhuur. Bij nog te starten projecten kijken we ook kritisch naar het verkoopproces. Soms leidt dit tot vertraging, soms bezien we of we de woningen na gereedkomen kunnen omzetten in huurwoningen, soms herontwikkelen we de plannen en soms maken we met gemeenten afspraken over tijdelijk verlaagde grondkosten in verband met de tijdelijke verhuur van koopwoningen. We bezien per project wat de mogelijkheden en kansen zijn en houden steeds nadrukkelijk de vinger aan de pols. 3


In 2008 heeft Vestia in zowel Den Haag als Rotterdam overeenstemming bereikt over de investeringen in de zogeheten krachtwijken. In Den Haag gaat het, naast het vernieuwen van de woningvoorraad in Den Haag Zuid-West, voor de komende jaren om een scala aan investeringen zoals een tweetal brede scholen, een HAVO/VWO, een tweede Koorenhuis, Topsportkwadrant Zuiderpark, Urban Center en om extra inspanningen ten aanzien van de leefbaarheid. Naast de corporaties en de gemeente zijn onder meer diverse onderwijs, welzijnsen zorgorganisaties mede vormgever van de betreffende businesscases. In Rotterdam heeft Vestia met de gemeente voor de jaren 2008 en 2009 afspraken gemaakt over de noodzakelijke investeringen in de wijken Bergpolder, Oud Zuid en Zuidwijk. Het gaat, naast de vernieuwing van de woningvoorraad om een scala aan maatregelen op het gebied van sociale vernieuwing en economische bedrijvigheid. Bij dit laatste heeft vooral ook het betrekken en ondersteunen van jongeren de nodige aandacht. Ook in Rotterdam werken we samen met scholen en andere instellingen. Met de Regionale Onderwijs Centra Zadkine (Rotterdam) en Mondriaan (Den Haag) zijn samenwerkingsovereenkomsten gesloten. De bedoeling van deze samenwerkingsverbanden is jongeren betere kansen op werk te bieden voor de toekomst. In Den Haag en Rotterdam liggen de afspraken die we met de gemeentebesturen hebben gemaakt op het gebied van de herstructurering van de aandachtswijken en nieuwbouw elders in de stad op schema. Ook in de andere gemeenten waar Vestia actief is, bouwen we nieuwe woningen. In 2008 heeft Vestia 1.270 nieuwe huur- en koopwoningen opgeleverd. Dit is minder dan de 1.613 in 2007. Daar tegenover staat dat in 2008/2009 Vestia ruim 1.200 woningen ingrijpend renoveert. We bouwen naast reguliere sociale huurwoningen en middeldure huurwoningen ook koopwoningen in verschillende prijsklassen zowel binnen aandachtswijken, in de rest van de bestaande centrale stad als in randgemeenten. De samenwerking met zorginstellingen heeft ook de afgelopen jaren zijn vruchten afgeworpen. Een belangrijk deel van de nieuwe huurwoningen is weer gebouwd voor mensen die een beroep moeten doen op zorginstellingen. Naast wonen en zorg is jongerenhuisvesting al enkele jaren speerpunt van beleid. Vestia heeft op zich genomen gemiddeld 35 procent van de vrijkomende bestaande en nieuwe woningen te verhuren aan jongeren tot 27 jaar. Dit percentage is mede dankzij het gereedkomen van het project Walenburgerweg met 73 woonunits voor jongeren in Rotterdam en het project de Wasserij met 80 eenheden voor jongeren in Den Haag en het tijdelijk verhuren van woningen die we op termijn gaan slopen, reeds in 2008 ruim gehaald (36,9 procent). In absolute bedragen is Vestia een vermogende toegelaten instelling. Het eigen vermogen per woning – een betere graadmeter – is vergelijkbaar met het sectorale gemiddelde. De financiële continuïteit is in 2008 wederom verbeterd. Aandacht voor de financiële continuïteit blijft echter ook de komende jaren nodig. Het investeringsprogramma is niet zonder risico. mr Erik Th.P. Staal Voorzitter raad van bestuur Vestia Groep

4


Verantwoording van de raad van commissarissen Besef toezichtstaak De raad houdt toezicht op en voelt zich mede verantwoordelijk voor de volgende onderwerpen: de strategische beleidsontwikkeling en groeistrategie, het waarborgen van de financiële continuïteit, de realisering van de volkshuisvestelijke opgaven, de kwaliteit van de dienstverlening richting klanten, de interne controle en bedrijfsvoering, het personeelsbeleid en de wijze waarop Vestia samenwerkt met lokale en regionale stakeholders. De raad hecht veel waarde aan de brede maatschappelijke invulling van de taken van Vestia, waaronder investeringen in maatschappelijk onroerend goed, integrale gebiedsontwikkeling, het intensief samenwerken met scholen, welzijnsinstellingen en zorginstellingen. Vestia beschikt over een strategisch beleidsplan, waarin concrete en meetbare beleidsdoelstellingen zijn opgenomen, een analyse van de groeimogelijkheden is verkend, risico’s zijn ingeschat en een duidelijke besturingsfilosofie is benoemd. Dit meerjarenbeleidsplan fungeert voor de raad van commissarissen als concreet toezichtkader. Met behulp van dit toezichtkader toetst de raad concrete beleidsbesluiten en beoordeelt zij of Vestia in het algemeen en het bestuur van Vestia in het bijzonder, haar taak naar vermogen en adequaat uitvoert. De verbindingen van Vestia hebben eveneens de aandacht. In de statuten en in het reglement van de RvC zijn gedragsregels voor bestuur en RvC alsmede ten aanzien van hun onderlinge verhouding opgenomen. Op deze wijze is voldaan aan de aanbevelingen zoals deze naar de huidige stand van good governance zijn verwoord. In 2008 is door het bestuur middels een gerichte jaarverantwoording aan de externe stakeholders gerapporteerd. Aan een aantal stakeholders is gevraagd naar hun opvatting over het functioneren van Vestia en het bestuur heeft met de raad afspraken gemaakt over verbeterpunten naar aanleiding van deze bespreking. Voor het jaar 2008 heeft de raad het door het bestuur geformuleerde meerjarenbeleidsplan beoordeeld, evenals de daarin opgenomen concrete doelstellingen. Deze zijn geoperationaliseerd in het begrotingsdocument. Bij de financiële continuïteit gaat het bijvoorbeeld om een solvabiliteit tussen de 10 en 20 procent, een reguliere exploitatie exclusief verkoopwinsten bestaande huurwoningen groter of gelijk aan € 0, een huurachterstand van minder dan 1,5 procent van de bruto jaarhuur en een aantal doelstellingen op het terrein van het treasurymanagement, die zijn beschreven in het treasurystatuut. Vestia hanteert een gematigd huurbeleid. Bij de woningtoewijzing gaat het om ten minste 70 procent van het totaal vrijkomend aanbod toewijzen aan de doelgroep, bij nieuwbouw onder de aftoppingsgrens ten minste 90 procent, aan jongeren (tot 27 jaar) ten minste 35 procent en aan doelgroepen van maatschappelijk herstel ten minste 150 toewijzingen. Bij de kwaliteit van de woningvoorraad zijn de volgende doelstellingen benoemd. Vestia streeft ernaar jaarlijks 1.500 nieuwe woningen (huur en koop) op te leveren zowel binnen de bestaande steden (vernieuwing van wijken) als in de regio in het kader van de ongedeelde regio. Voorts streeft Vestia ernaar jaarlijks een substantieel aantal woningen te verbeteren en haar bezit door middel van planmatig, mutatie- en reparatieonderhoud, alsmede door het geschikt maken van woningen voor ouderen en gehandicapten, kwalitatief op peil te houden. Vestia voert een terughoudend verkoopbeleid. Vestia verkoopt alleen woningen met voldoende toekomstwaarde. Vestia investeert jaarlijks ongeveer € 10 miljoen aan leefbaarheid, inclusief de kosten van de inzet van de eigen medewerkers. 5


Vestia beschikt over een integrale visie wonen en zorg, werkt samen met meer dan 60 zorginstellingen en bij alle bedrijven zijn projecten afgerond, in aanbouw en in ontwikkeling. Wonen en zorg is dagelijks werk voor Vestia. De inspanningen zijn erop gericht de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn. Vestia heeft zichzelf opdracht gegeven om gemiddeld een score van 7,5 te halen bij de tevredenheidmeting door een extern onderzoeksbureau dat het hele jaar door de tevredenheid van de klanten onderzoekt. Ook de telefonische bereikbaarheid maakt hiervan onderdeel uit. Ten aanzien van het personeelsbeleid zijn concrete doelstellingen geformuleerd als het gaat om de gemiddelde leeftijd (jonger of gelijk aan 43 jaar) en het ziekteverzuim (lager of gelijk aan 5 procent). De raad van commissarissen heeft deze operationele doelstellingen tegelijkertijd met de begroting 2009, waarin het omvangrijke investeringsprogramma is verwerkt, in november 2008 goedgekeurd. De raad toetst de voortgang ieder kwartaal aan de hand van kwartaalrapportages, waarin het bestuur verslag doet van de voortgang en behaalde resultaten. Andere bronnen die de raad ten dienste staan zijn het volkshuisvestingsverslag en jaarrekening, rapportages voortgang projecten, het treasuryverslag, het stakeholdersverslag en de jaarberichten van de Vestiabedrijven. Omvangrijke investeringen en projecten waartoe het bestuur heeft besloten, toetst de raad aan de benoemde volkshuisvestelijke en financiële doelstellingen alsmede aan de risico’s en de wijze waarop deze zijn beheerst alvorens deze goed te keuren. Hetzelfde geldt voor een besluit om een verbinding aan te gaan. Resultaten van bestaande verbindingen vormen onderdeel van de reguliere rapportages van het bestuur en hebben de aandacht van de raad. De wijze waarop het bestuur en de directeuren van de lokale woonbedrijven afspraken maken met hun gemeentebesturen, huurdersorganisaties en andere lokale stakeholders heeft eveneens de nodige aandacht van de raad. De raad bezoekt regelmatig de lokale bedrijven en heeft eens per jaar een projectendag, waarbij een aantal lokale bedrijven zichzelf, hun activiteiten en hun projecten presenteren. Ditzelfde geldt voor de wijze waarop het bestuur vorm geeft aan het personeelsbeleid, onder meer door regelmatig contact met de Ondernemingsraad van Vestia. De raad bespreekt de reguliere en bijzondere rapportages van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het jaarlijkse oordeel van de minister van Wonen, Wijken en Integratie regelmatig met het bestuur. De raad heeft in 2008 uitgebreid stilgestaan bij recente opvattingen over good governance en is tot de conclusie gekomen dat zij de meeste aanbevelingen reeds volgt. De raad heeft zich uitgebreid laten informeren over de gevolgen van de kredietcrisis en recessie voor Vestia. De (voorlopige) conclusie luidde dat Vestia zich voldoende heeft voorbereid op de kredietcrisis door in een vroeg stadium financiering aan te trekken. De gevolgen van de recessie zijn minder duidelijk. Enerzijds kan de omvang en duur ertoe leiden dat huurders meer moeite krijgen hun woonlasten tijdig te voldoen en hebben potentiële kopers moeite om de benodigde woonlasten op te brengen. De dalende inflatie heeft, door de koppeling van de huurstijging aan de inflatie, lagere huurinkomsten tot gevolg. Anderzijds heeft de recessie een gunstig effect op de bedrijfslasten en dan vooral op de lonen en salarissen en op de onderhoudsuitgaven. Ook is de verwachting dat de aanbestedingen bij projecten belangrijk gunstiger uitpakken. Ten slotte is de raad in 2008 opgetreden als adviseur van bestuur en directie bij het vormgeven van strategisch beleid, prestatieafspraken met gemeenten en samenwerking met collegacorporaties bij onder meer de woonruimteverdeling in een ongedeelde regio en bij de landelijke ontwikkelingen zoals de 40-wijkenproblematiek in relatie tot de bijzondere projectsteun en de VPB.

6


Zelfevaluatie Begin 2009 heeft de raad aan de hand van een uitgebreide vragenlijst stilgestaan bij het eigen functioneren in 2008. Besproken is of iedere commissaris voldoende ter zake kundig is, voldoende inbreng heeft, of de rol van de voorzitter voldoende is ingevuld, of de vergaderingen inhoudelijk van het juiste niveau zijn, van voldoende frequentie en voldoende voorbereid. De raad heeft geëvalueerd of de schriftelijke en mondelinge financiële informatievoorzieningen en de informatievoorziening van de volkshuisvestelijke aspecten van voldoende niveau zijn. Ditzelfde geldt voor de informatie over de strategische doelstellingen. Voorts heeft de raad zich de vraag gesteld of zij voldoende inzicht heeft in de besturings- en beheersingsmechanismen, de interne controle, de cultuur en de integriteitregels bij Vestia. De raad heeft zich de vraag gesteld of zij voldoende inzicht heeft in en kennis heeft van het financiële beleid en uitkomsten, en het beleid en resultaten van de treasury. Ditzelfde geldt voor het inzicht in de volkshuisvestelijke prestaties en de tevredenheid van de klanten van Vestia. Ten aanzien van de relatie van de raad en het bestuur heeft de raad zich de vraag gesteld of de wijze waarop de raad toezicht uitoefent op het bestuur en de corporatie van voldoende niveau is, of de relatie raad – bestuur passend, te afstandelijk of juist niet afstandelijk genoeg is en of alle disciplines binnen de raad voldoende zijn ingevuld. De rol van de raad als klankbord voor het bestuur vormde eveneens onderdeel van de evaluatie. De raad is tot de volgende conclusies en verbeterpunten gekomen. De raad is positief over de organisatie, de rol van de deelnemers binnen de raad, de inbreng en de verdeling van de aandachtsgebieden. De leden zijn behoorlijk complementair aan elkaar. De punten van de vragenlijst zijn over het algemeen positief beantwoord. Afgesproken is om in 2009 extra aandacht aan de werking van het integriteitsbeleid van Vestia te schenken. Werving en selectie De leden van de raad zijn benoemd op grond van actuele profielen en voeren hun taken uit conform de aanbevelingen van de commissie Glasz. Naast het gestelde over het functioneren van de raad in de statuten van Vestia, beschikt de raad over een reglement en over actuele functieprofielen. De rol en de positie van de raad zijn jaarlijks onderwerp van gesprek. De raad is aan de hand van actuele profielschetsen samengesteld en daardoor berekend op haar brede taakopvatting. In 2008 waren er geen vacatures en nieuwe benoemingen in de raad. Integriteit In het reglement van de raad zijn regels opgenomen voor mogelijke belangenverstrengeling van het bestuur en leden van de raad. In de taakomschrijving van de directeur Financiën & Control is expliciet opgenomen dat hij tot taak heeft bij de voorzitter van de raad van commissarissen mogelijk belangenverstrengeling van het bestuur te melden. De externe accountant heeft kennisgenomen van de maatregelen om de frauderisico’s te beperken. De accountant heeft deze set van maatregelen als adequaat gekwalificeerd. De raad heeft kennisgenomen van de integriteitcode die binnen Vestia vanaf medio 2006 van kracht is. Er hebben zich in 2008 geen transacties voorgedaan, waarbij sprake was van tegengestelde belangen. Het reglement van de raad is op dit punt in 2008 nageleefd. De raad is van mening dat de leden van de raad in 2008 onafhankelijk hun taken hebben kunnen uitvoeren en hebben uitgevoerd.

7


Samenstelling raad van commissarissen Lid raad van commissarissen S. Kolthek Voorzitter mr J.S.M. Lugte Secretaris R.T.M. van Genugten Lid A.N.C. Hoekman Lid N.M. Dijkhuizen Lid

M/V M

Geb. jaar 1940

Benoemd In 2005

Zittingsperiode tot 2012

Commissie Lidmaatschap Kernraad

M

1958

2001

2011

Kernraad

M

1960

2001

2010

M

1954

2001

2011

M

1947

2005

2010

Hoofd- en nevenfuncties leden raad van commissarissen Lid raad van commissarissen S. Kolthek Voorzitter

mr J.S.M. Lugte Secretaris R.T.M. van Genugten Lid A.N.C. Hoekman Lid

N.M. Dijkhuizen Lid

Hoofdfunctie

Nevenfunctie

Zelfstandig Consultant Commissaris Groothandelsgebouwen N.V., Rotterdam Voorzitter Stichting Architectuur Instituut Rotterdam (AIR) Lid Raad van Toezicht Berlage Instituut, Rotterdam Adviseur Kunst en Bedrijf b.v., Amsterdam Voorzitter Van der Leeuwkring, Rotterdam Directeur Voorzitter raad van Commissarissen van de Stadstoezicht Stichting Woonformatie Ypenburg Gemeente Rotterdam Parttime-docent Koninklijke NIVRA Beleidsadviseur Lid Raad van Commissarissen Woonbond Woningstichting De Key Manager Facilitaire Lid Raad van Toezicht Stichting Dienstverlening, Onderwijsgroep Galilei Laurens wonen Voorzitter Raad van Bestuur Stichting Service diensten en zorg Bureau Ouderen Hellevoetsluis Zelfstandig Consultant Lid Bestuur Viering Gedenkdagen Scheveningen Directeur Quest Development BV Voorzitter Stichting Heelweg Voorzitter Haagse Rugby Club

De heren Van Genugten en Hoekman zijn benoemd op voordracht van de bewonersorganisaties. De heer Lugte is benoemd op voordracht van de ondernemingsraad. Belangrijke besluiten/goedkeuringen De raad heeft in 2008 de volgende besluiten genomen dan wel goedkeuringen verleend.

8


Op 12 februari 2008 heeft de raad het voornemen van het bestuur om 11 winkels, 208 appartementen en 17 garageboxen in het centrum van Rotterdam van het Philips Pensioenfonds aan te kopen, goedgekeurd. Op 26 mei 2008 heeft de raad het volkshuisvestingsverslag, het jaarverslag en de jaarrekening 2007 goedgekeurd. Op 26 mei 2008 heef de raad het projectdocument Rietveld en Smeetsveld te Hordijkerveld in Rotterdam goedgekeurd. Op 26 mei 2008 heeft de raad het projectdocument Hof van Zuidwijk Midden en West in Rotterdam goedgekeurd Op 26 mei 2008 heeft de raad het projectdocument Medimall/MCRZ in Rotterdam goedgekeurd. Op 26 mei 2008 heeft de raad het globale projectdocument Hoogeland in de gemeente Westland goedgekeurd. Op 25 juni 2008 heeft de raad het besluit van het bestuur om samen met AM mee te doen aan de tender Norfolkterrein e.o. te Den Haag goedgekeurd. Op 30 september 2008 heeft de raad het besluit van het bestuur om 12 verzorgingstehuizen met in totaal 858 bedden en 501 aanleunwoningen gelegen in verschillende gemeenten in de provincies Noord-Holland en Groningen aan te kopen van de Stichting WoonZorg Nederland goedgekeurd. Op 30 september 2008 heeft de raad het projectdocument De Rugge te Brielle goedgekeurd. Op 30 september 2008 heeft de raad het projectdocument Moerwijk Oost 1e fase te Den Haag goedgekeurd. Op 30 september 2008 heeft de raad het besluit om deel te nemen aan de VOF Pompenburg in Rotterdam goedgekeurd. Op 25 november 2008 heeft de raad de begroting 2008 en meerjarenraming 2009 – 2017 goedgekeurd. Bestuursvergoeding en vergoeding leden raad van commissarissen In het kader van de 'wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens' dient ook de bestuursbeloning openbaar te worden gemaakt. De beloning van het bestuur van Vestia bedraagt conform de definitie van de wet € 486.976 (2007: € 462.757), bestaande uit het belastbaar loon van € 372.458 (2007: € 363.656) en een bijdrage in de voorzieningen voor toekomstig loon van € 114.518 (2007: € 99.101). De vergoeding van de leden van de raad van commissarissen in 2008 bedraagt in totaal € 59.984 (2007: € 58.441). De vergoedingen voor de bestuurder en de raad zijn beperkt aangepast, analoog aan de stijging van de CAO.

Voorzitter Secretaris Lid

2008 € 20.864 € 15.648 € 7.824

2007 € 20.327 € 15.295 € 7.623

Inhoudelijk verslag De raad is in 2008 vijf keer bijeengekomen. De raad heeft in februari 2008 vergaderd in Rotterdam bij Vestia Rotterdam-Zuid. De heer Koole, de bedrijfsdirecteur van dit Vestia-bedrijf heeft een inleiding verzorgd. Aan de orde kwamen onder meer de vernieuwing van de tuinsteden Zuidwijk en Hordijkerveld. Basis vormt de Grote Woontest van eind 2005. Hieruit bleek dat Rotterdam-Zuid kampt met een gebrek aan identiteit, een onduidelijke stedenbouwkundige structuur, selectieve migratie, armetierige winkel9


en welzijnsgebouwen en heel veel flats. De omvang van de problematiek op sociaal, fysiek en economisch terrein benadrukken de urgentie. De gemeente, deelgemeenten en corporaties hebben zich verenigd in het Pact op Zuid. In het Pact op Zuid zetten partijen, naast de vernieuwing van de gebieden zelf, in op een viertal grote projecten (vernieuwing Zuiderpark/ Zuidplein, nieuw Feyenoordstadion en omgeving, het gebied rond Katendrecht en Afrikaanderwijk en nieuw ziekenhuis/Medimall). Deze toonaangevende projecten moeten Zuid weer op de kaart zetten. Het gaat om een investering van € 1,2 miljard. Daarvan nemen de corporaties € 1 miljard voor hun rekening en daarvan Vestia circa € 700 miljoen. Zo gaat Vestia de komende 8 jaar 3.000 extra woningen nieuw bouwen en renoveren in Rotterdam, waarvan een groot deel op Zuid. De raad heeft vervolgens kritische vragen gesteld omtrent de risico's bij de exploitatie van grootschalig maatschappelijk onroerend goed, de samenwerking met andere corporaties, gemeente en draagvlak onder de bewoners. Het bestuur heeft deze vragen naar tevredenheid van de raad beantwoord. De raad heeft uitgebreid stilgestaan bij het treasuryverslag van Vestia. In het verslag zelf is een verantwoording van het gevoerde beleid opgenomen en zijn de resultaten afgezet tegen verschillende benchmarks. Hieruit blijkt dat Vestia door de omvang van de financieringsbehoefte en door een actief treasurybeleid zeer gunstige resultaten heeft weten te bereiken. De raad constateert dat Vestia binnen de harde grenzen van het treasurystatuut creatief, innovatief, en met voldoende aandacht in haar huidige en deels toekomstige financieringsbehoefte heeft weten te voorzien. De raad heeft Vestia gecomplimenteerd met het behaalde resultaat en met het verslag. Tijdens dezelfde vergadering heeft de raad kennis genomen van de voorlopige financiële uitkomsten 2007. Deze komen uit op een bedrag van € 80 miljoen positief als gevolg van onder meer een gunstig treasuryresultaat en doorgeschoven planmatig onderhoud. Het resultaat treasury is positief beïnvloed door de verkoop van een deel van de in 2004, 2005 en 2006 aangeschafte derivaten. Deze waren aangeschaft op een op dat moment gunstige rente om de financiering zeker te stellen van een op dat moment omvangrijk investeringsprogramma en de toekomstige herfinancieringen. Door aanpassingen van het investeringsprogramma als gevolg van de VPB-doorrekening, kon een deel van de derivaten verkocht worden. De raad heeft hier kennis van genomen. De raad heeft in dezelfde vergadering stilgestaan bij het huurbeleid in 2008 en bij de heffing in het kader van het leveren van een bijdrage in de betaalbaarheid. Met tevredenheid heeft de raad kennisgenomen van het oordeel van de minister van WWI over het presteren in 2006 en het verslag van de raad zelf. De raad heeft met tevredenheid kennis genomen van de voortgang van de afspraken van Vestia en de gemeente Den Haag over de krachtwijken. In het bijzonder is stilgestaan bij de voorgenomen investeringen in het gebied van het HagaZiekenhuis inclusief zorgboulevard, het Sportkwadrant Zuiderpark, het Urban Center en de brede scholen. De raad heeft voorts geconstateerd dat de brief van de minister van Wonen, Wijken en Integratie in overeenstemming is met hetgeen de raad met de minister heeft afgesproken. In aanwezigheid van de accountant heeft de raad zich in mei uitgebreid gebogen over het volkshuisvestingsverslag, het jaarverslag, en de jaarrekening 2007. De accountant heeft aangegeven dat hij een goedkeurende verklaring heeft afgegeven. De raad heeft gevraagd naar het algemene beeld van Vestia. De accountant constateerde dat Vestia goed gebruik maakt van de mogelijkheden van de partiële en integrale VPB en de deelnemingen. De organisatie is in control. Vestia is zeer actief, ontwikkelt veel nieuwe activiteiten, is volop bezig met herstructurering, presteert volkshuisvestelijk goed en heeft ook intern de zaken goed op orde, 10


bijvoorbeeld als we kijken naar de automatisering. Vestia is duidelijk zichtbaar in de markt. De separate verantwoording van de raad kwalificeert de accountant als goed. De accountant heeft de deelnemingen van materieel belang meegenomen in de controle. Het gaat om SWY en Verantwoord Wonen BV. Ook constateerde de accountant dat de rapportage over de deelnemingen in het volkshuisvestingsverslag van voldoende niveau is. Vestia kijkt afdoende naar integriteit en er is een frauderisicoanalyse verricht naar werknemers in sleutelposities. Op een vraag van de accountant, bevestigde de raad diens onafhankelijkheid. In de managementletter heeft de accountant een aantal verbeterpunten opgenomen. De bestuurder heeft aangegeven dat deze de aandacht hebben en de accountant verzocht komend jaar hier expliciet aandacht aan te geven. De raad heeft dit ter kennisname aangenomen. In dezelfde vergadering heeft de raad kennis genomen van de samenwerkingsovereenkomst met Zadkine voor de realisatie van een scholencomplex in de Motorstraat en omgeving in Rotterdam, de samenwerking met de woningcorporatie op Bonaire en het verantwoordingsverslag 2007, expliciet bedoeld voor stakeholders en van de managementrapportage 4e kwartaal 2007 en de eerste resultaten eerste kwartaal 2008. In de vergadering in juni heeft Vestia het beleid op het gebeid van de duurzaamheid bij nieuwbouw toegelicht. Het gaat om warmtepompen, zeewaterwarmtecentrale, geothermie en restwarmte uit kassen. Voor bestaande woningen neemt Vestia eind 2008 begin 2009 een beleidsbeslissing en bespreekt deze ook met de raad. De rapportage van het 1e kwartaal is besproken. Hierin kwamen aan de orde de afzet van nieuwe appartementen en de ontwikkeling van de bouwkosten. Door de integrale VPB dreigt Vestia voor het eerst sinds 1992 uit te komen op een negatief resultaat. De raad heeft kennis genomen van de maatregelen die Vestia gaat nemen om een negatief resultaat te voorkomen. De bestuurder heeft de deelname van Vestia aan een tender voor de wijk Almere Hout gemeld. Vestia bereidt een essay voor. Er doen 10 corporaties mee en de beste drie mogen tegen betaling een plan uitwerken. De raad heeft hier kennis van genomen. Op dezelfde dag heeft de raad een bezoek gebracht aan het de wijk Hoogvliet in Rotterdam met onder meer Villa Heerlijkheid en de gerenoveerde flat Westerstein alsmede aan de Peperklip in Feijenoord, alwaar de floormanager een indringende presentatie gaf over de inzet van Vestia om dit grootschalige complex weer leefbaar te maken vooral door permanente aanwezigheid, het aanspreken van mensen op hun verantwoordelijkheid en na te komen wat wordt beloofd. Ook het leefstijlexperiment heeft bijgedragen aan het bereikte resultaat. De raad is onder de indruk van de inspanningen en het bereikte resultaat. In september heeft de raad vergaderd bij Vestia Delft. De heer Den Ouden, bedrijfsdirecteur van Vestia Delft, heeft de voornaamste opgaven toegelicht. De grootste fysieke opgave ligt momenteel in de Bomenwijk. De vernieuwing is hoogst noodzakelijk zowel uit het oogpunt van fysieke gesteldheid (geluidsoverlast, vocht en dergelijke) als uit het oogpunt van de eenzijdige samenstelling van de bevolking. De aanpak bestaat uit een mix van renovatie, sloop en nieuwbouw, alsmede samenvoeging en verkoop. Na vernieuwing bestaat de wijk in 2016 uit 450 tot 500 woningen (40% huur, 15% sociale koop en 45% koop). Bij de planning houdt Vestia Delft rekening met beperkte mogelijkheden voor herhuisvesting. Vervolgens gaf de heer Den Ouden een toelichting op het Laatste Kansbeleid in Delft. Het gaat om de doelgroepen mensen met kinderen en met meervoudige problemen. Het gaat om een preventietraject en een vangnettraject. Het aantal uitzettingen is ten opzichte van 2006 (31) en 2007 (23) gedaald in 2008 (verwacht 17). Het aantal deelnemers Laatste Kansbeleid is echter fors hoger dan vooraf ingeschat. Dat zelfde geldt voor de tijdsinvestering. Het derde onderwerp 11


is Wonen en Zorg. Vestia Delft werkt samen met Jeugdformaat, Perspectief, Pieter van Foreest en IPSE. In de Harnaschpolder gaat Vestia bouwen voor een drietal zorginstellingen en wel circa 100 woningen. De wereld van de zorginstellingen is echter volop in beweging (fusies, nieuwe interim-bestuurders). Dit bevordert het presteren niet. Nieuwe projecten zijn de Kogelgieterij, twee nieuwe Vermeertorens en een complex in de Mijnbouwstraat. In de laatste komt een Thomashuis en een Herbergier. Tevens is dagopvang voor de cliënten van het Thomashuis voorzien. Het project komt in beheer bij Vestia Midden-Nederland. In de vergadering van november heeft de raad uitgebreid stilgestaan bij de begroting voor 2009 en volgende jaren. Aan de orde kwamen het verschil in bouwproductie in Haaglanden en Rotterdam. Door afzetproblemen van koopwoningen in Rotterdam is Vestia daar terughoudender dan in de regio Haaglanden. Dit heeft niet alleen te maken met een lagere gemiddelde koopkracht in de regio Rotterdam, maar ook met het feit dat in deze regio niet langer sprake is van een overspannen woningmarkt. Tijdens dezelfde vergadering is de derde kwartaalrapportage besproken. De raad heeft met instemming kennisgenomen van het onderzoek van het CFV naar het verslag van de raad over het jaar 2007. De benchmark Corporatie in perspectief van het CFV riep naast tevredenheid ook een aantal vragen op over de wel erg gedetailleerde wijze van benchmarken door het CFV. De raad heeft met waardering kennisgenomen van de lage rentelasten van Vestia. Het mondelinge verslag van de bespreking met een aantal belangrijke stakeholders is eveneens in november door de raad met het bestuur besproken. De voornaamste aanbeveling was dat Vestia het voortouw moet nemen bij de rol in de krachtwijken als het gaat om het activeren van andere betrokkenen zoals welzijn- en zorgorganisaties. Vestia doet de goede dingen goed, luidde de algemene conclusie. Een uitgebreid verslag van het stakeholdersoverleg verschijnt in het volgende verantwoordingsverslag. De raad heeft met waardering kennisgenomen van de bijeenkomst. De stand van zaken duurzaamheid bestaande voorraad is besproken. Het bestuur heeft op basis van eerste inschattingen aan de hand van de uitkomsten van metingen in Hoogvliet een aantal scenario's geschetst, inclusief de daarbij behorende besparing CO2-uitstoot en investeringsbedragen. De komende maanden werkt Vestia dit verder uit. De raad heeft verder met het bestuur stilgestaan bij de kredietcrisis en komende economische recessie. De conclusie luidt dat dit ook kansen voor Vestia biedt, bijvoorbeeld als het gaat om bouwlocaties. Afgesproken is dat Vestia de voor- en nadelen zorgvuldig afweegt. Inmiddels zijn een tweetal projecten, onder verantwoorde condities overgenomen van projectontwikkelaars. Het bestuur heeft aangegeven dat de partners in de Stichting Woonformatie Ypenburg te kennen hebben gegeven door te willen gaan op de huidige voet en de stichting niet te willen opheffen. Het beheer van de woningen blijft bij Vestia. Verder is de laatste stand ten aanzien van de Cruiseterminal in Den Haag, de samenwerking met de corporatie in Bonaire, de stand van zaken prijsvraag Almere en de voorgenomen deelneming in De Drie Notenboomen (Thomashuizen) besproken. De raad is van mening dat Vestia, zowel op het terrein van de bedrijfsvoering en treasury als bij het volkshuisvestelijk presteren, in het verslagjaar 2008 het uitstekend heeft gedaan. S. Kolthek Voorzitter raad van commissarissen

12


Personeel & Organisatie In onderstaand organigram zijn de 17 Vestia-bedrijven weergegeven. Het gaat om 13 lokale woonbedrijven en 4 vakbedrijven.

13


De sturingsfilosofie: behoud van de balans In de besturingsfilosofie van Vestia nemen twee begrippenparen een centrale plaats in. Dat zijn: Eenheid in verscheidenheid en vrijheid in gebondenheid. Die begrippen vormen de basis voor uitgangspunten als lokaal ondernemerschap, het behoud van de menselijke maat, ruim mandaat voor bedrijfsdirecteuren, oog voor gemeenschappelijke belangen, over de grenzen van het eigen bedrijf heen stappen, selfsupporting bedrijven, integraal management, enz., enz. Het succes van Vestia is voor een groot deel te danken aan deze manier van omgang met elkaar en met de omgeving. Voorwaarde voor een blijvend succes van de sturingsfilosofie is dan ook dat die begrippen binnen de organisatie in balans blijven. Immers, een te grote nadruk op "verscheidenheid' en "vrijheid" leiden uiteindelijk tot het uit elkaar groeien van de organisatie, versnippering en inefficiency. Slaat de weegschaal door naar een te grote "gebondenheid" en "eenheid" dan leidt dat uiteindelijk tot afnemende ondernemingszin, risicomijdend gedrag, verstarring en centrale bemoeizucht. In 2008 is dan ook ruim energie gestoken in acties om een goed evenwicht in het sturingsmodel te waarborgen. Daarbij gaat het onder meer om:  het versterken van de kwaliteit van de Vestia-brede portefeuilleoverleggen;  de bevordering van kennisuitwisseling;  het aanbieden van een opleidingsprogramma voor MT-leden;  het aanbieden van een opleidingsprogramma voor teamleiders;  het organiseren van een intensieve discussieronde tussen de bestuurder en de MT's van de verschillende Vestia-bedrijven;  het uitlijnen van bestaande en het implementeren van nieuwe sturingsinstrumenten, zoals de outputbegroting. Integriteit: preventie en handhaving Vestia speelt een belangrijke rol bij de verdeling van het schaarse goed, dat woonruimte nu eenmaal is. Vestia is zich meer dan bewust van de verantwoording die daarmee op de organisatie rust. Alle burgers die bij Vestia in aanmerking willen komen voor woonruimte moeten zonder enige twijfel ervan uit kunnen gaan dat zij een eerlijke en onpartijdige behandeling krijgen en dat de geldende regels fair worden toegepast. Om dat te realiseren heeft Vestia in zijn organisatie tal van waarborgen ingebouwd. In 2008 heeft Vestia, mede naar aanleiding van berichten over mogelijke woonfraude, nog eens expliciet aandacht besteed aan het integriteitsbeleid. Belangrijke pijlers daarbij zijn de interne bedrijfsvoering en de personele professionaliteit en integriteit. Bij de interne bedrijfsvoering gaat het om het permanent actueel houden van de administratieve organisatie, met extra aandacht voor potentieel fraudegevoelige onderdelen van de (geautomatiseerde) werkprocessen en een goede organisatie- en functiestructurering waarbij er aandacht is voor checks and balances. Bij de personele professionaliteit en integriteit gaat het om de goede vakopleiding en het ontwikkelen van maatschappelijk bewustzijn en permanente aandacht voor integer handelen. Dit gebeurt o.a. met behulp van de zgn. toolkit integriteit, aandacht voor integriteit in de werkoverleggen. Ook is integriteit opgenomen als merkwaarde van Vestia en als competentie in veel functies binnen Vestia.

14


Handhaving integriteit De handhaving van de integriteit speelt een belangrijke rol. Het gaat om het direct onderzoeken van signalen die wijzen op niet integer handelen, transparantie over de uitkomsten daarvan en het treffen van maatregelen, zowel in de personele sfeer als in de sfeer van de bedrijfsvoering als signalen terecht blijken te zijn. Gelukkig blijkt het aantal integriteitschendingen minimaal te zijn. Verder blijken berichten over mogelijk niet integer handelen vaak onjuist te zijn. Overige zaken De aandacht van P&O ging in 2008 verder onder meer naar de beheersing en preventie van het ziekteverzuim, conflictbemiddeling en de verdere ontwikkeling van een P&O-monitor met stuuren kengetallen. Daarnaast was er uiteraard het reguliere werk zoals werving en selectie, indiensttreding, arbeidsvoorwaarden, formatiezaken, opleiding en de P-begroting.

Gemiddelde leeftijd medewerkers Ziekteverzuim

Realisatie 2008 43,3 jaar 4,4 %

Realisatie 2007 42,9 jaar 4,2 %

Kwaliteitsmetingen USP/Telan De uitkomsten van de continue meting van de klantprocessen door USP (norm 7,5), USP klanttevredenheid woning, woonomgeving en (dagelijks) onderhoud (norm 7,5) en telefonische bereikbaarheid door Telan (norm 7,0) zijn als volgt. De USP score klanttevredenheid bleef met een 7,3 onder de norm van 7,5, en betekent een lichte daling ten opzichte van 2007 (7,4). Met name de communicatie bij groot onderhoud kan beter. In 2009 besteden we hier extra aandacht aan. De USP score klanttevredenheid woning, woonomgeving en (dagelijks) onderhoud bleef onder de norm. Deze hebben we in 2008 voor het eerst gemeten. De klanttevredenheid woning scoorde 7,0, de woonomgeving 6,6 en het (dagelijks) onderhoud eveneens 6,6. Dit is nog ver af van de norm. We gaan daar in 2009 extra aandacht aan schenken en bespreken de aanpak van verbeteringen in de woonomgeving met de gemeente of deelgemeente. De voortdurende inspanningen voor het verbeteren van de telefonische bereikbaarheid hebben ertoe geleid dat het Vestia-brede gemiddelde in 2008 ruim boven de norm is gekomen, namelijk op 7,7 (2007: 7,1) Aan de verbetering heeft vooral de stijging van de gesprekskwaliteit bijgedragen. Ten opzichte van andere grote corporaties scoort Vestia 0,5 punt hoger en ten opzichte van het landelijke cijfer 0,2 punt hoger. ICT-ontwikkelingen In 2008 is het beheer van de verschillende applicaties verder geprofessionaliseerd, daartoe zijn diverse vacatures ingevuld. Hiermee is een belangrijke slag gemaakt om de geïmplementeerde applicaties een bijdrage te laten leveren aan efficiency en effectiviteit van Vestia. Tevens is een begin gemaakt bij het onder architectuur brengen van de bestaande applicaties en toekomstige wensen.

15


Het programma Online Dienstverlening, uitgevoerd bij Vestia Rotterdam Noord, heeft in 2008 de kaders neergezet voor de Online Dienstverlening. In december heeft dit geresulteerd in een werkend prototype, welke ook is besproken in het directieteam. Tevens zijn de procesmatige en technologische kaders voor dit programma verder uitgewerkt. Dit programma legt de basis voor elektronische dienstverlening vanuit Vestia naar haar klanten. Begin 2009 is de implementatie ervan aanbesteed aan een marktpartij en vangt de daadwerkelijke realisatie aan. Ondernemingsraad In het verslagjaar heeft de bestuurder vijf maal formeel overleg gevoerd met de ondernemingsraad. Naast reguliere onderwerpen zoals de secundaire arbeidsvoorwaarden en het Arbo-beleid, zijn tal van andere onderwerpen aan de orde geweest. Het overleg verloopt in goede harmonie en levert vruchtbare resultaten op.

16

Stichting Vestia Groep 2. Volkshuisvestingsverslag In dit hoofdstuk legt de Vestia Groep verantwoording af over de geleverde prestaties op de zes verantwoordingsvelden van het Besluit beheer sociale huursector. De velden zijn: - het bij voorrang huisvesten van de doelgroep - het zorgdragen voor kwaliteit van de woongelegenheden - het betrekken van bewoners bij beleid en beheer - activiteiten op het gebied van leefbaarheid - het bijdragen aan wonen en zorg - het waarborgen van de financiële continuïteit - krachtwijken. Voorts zijn in dit hoofdstuk de overige werkzaamheden (paragraaf 7), een lijst van verbindingen (paragraaf 8) en een verklaring dat de Vestia Groep uitsluitend op het gebied van de volkshuisvesting werkzaam was (paragraaf 9), opgenomen.

2.1. Het bij voorrang huisvesten van de doelgroep Woonruimteverdeling algemeen Vestia Groep is een sociaal betrokken onderneming, die het beheren en ontwikkelen van een breed scala aan wonen gerelateerde diensten en producten als doelstelling heeft. Het huisvesten van lagere inkomensgroepen en doelgroepen van maatschappelijk herstel is een van de volkshuisvestelijke speerpunten van de Vestia Groep. Uitgangspunt daarbij is dat huurders zelf kunnen kiezen voor een woning. Op dit moment is de keuzevrijheid van huurders nog beperkt door de grote druk op de woningmarkt. Door nieuwbouw tracht Vestia deze druk te verminderen. Vestia is één van de gangmakers van de regionale woonruimteverdeling. Een ongedeelde stad in een ongedeelde regio is hierbij ons uitgangspunt. Het succesvolle model in Haaglanden wordt de komende tijd in de Stadsregio Rotterdam ingevoerd. Dit impliceert hogere slaagkansen voor lagere inkomens in de regiogemeenten en ruimere toegang voor middeninkomens in de centrale stad. Via een regionaal woningbouwscenario wordt dit ook via het vastgoed ondersteund. Het gaat om minder sloop/verkoop en meer sociale woningbouw in de regio met als contramal in de centrale stad: meer sloop/verkoop en meer duurdere woningbouw. Als doelstellingen heeft Vestia voor 2008 het volgende geformuleerd. - Percentage aan BBSH-doelgroep toegewezen woningen van totaal vrijkomend aanbod minimaal 70 procent - Percentage aan BBSH-doelgroep toegewezen woningen van vrijkomend aanbod tot aftoppingsgrens minimaal 80 procent - Percentage aan BBSH-doelgroep toegewezen nieuwbouwhuurwoningen tot de aftoppingsgrens minimaal 90 procent - Percentage aan jongeren (tot 27 jaar) toegewezen woningen minimaal 35 procent - Aantal toegewezen woningen aan de doelgroep van maatschappelijk herstel minimaal 150.

17


Jongerenhuisvesting Jongeren hebben het niet altijd makkelijk op de woningmarkt. Wanneer Vestia de woningen verdeelt op basis van inschrijvingsduur en je je pas in mag schrijven vanaf je 18e verjaardag, dan ben je de eerste jaren daarna niet in het voordeel. Uit analyses bleek een jaar of vier geleden dat de slaagkansen van jongeren in veel gemeenten ver achterbleven bij die van andere groepen. Vestia verhuurde voor 2005 slechts rond de 20% van haar woningen aan jongeren onder de 27 jaar. In 2006 heeft Vestia haar beleid gewijzigd, gericht op een hoger percentage toewijzing aan jongeren. Als streefcijfer is toen 35% opgenomen voor Vestia als geheel; per woonbedrijf kan dit verschillen als gevolg van verschillen in de samenstelling van het woningbestand. Er zijn twee manieren om een hoger percentage te halen: enerzijds het toevoegen van nieuwbouw speciaal voor jongeren, anderzijds het toewijzen van meer bestaande woningen aan jongeren. Na de oplevering eind 2007 van het gebouw het Strijkijzer in Den Haag, met liefst 300 jongerenwoningen met schitterend uitzicht, zijn er in 2008 opnieuw twee aansprekende complexen voor jongeren opgeleverd. In Den Haag is dat de Wasserij, een nieuwbouwcomplex op de rand van de binnenstad met 80 eenheden. Daarnaast is in Rotterdam het project de Walenburgerweg opgeleverd, een ingrijpende renovatie van het oude pand van de Raad voor de Arbeid tot 74 eenheden voor jongeren, deels als woon-werk-atelier. Ook in de bestaande voorraad is het aanbod aan woningen voor jongeren vergroot. Sommige woonbedrijven hebben extra woningen voorzien van het label 'tot 27 jaar'. In enkele gevallen heeft een beleidsherziening geleid tot het aanwijzen van een complex tot jongerencomplex waar Vestia eerst aan sloop/nieuwbouw dacht. Ook waar sloop nog wel op de planning staat verhuren we in veel gevallen tijdelijk aan jongeren. Door al deze inspanningen laat het percentage toewijzingen aan jongeren een duidelijk stijgende lijn zien. In 2007 haalden we dit streven met 34% al bijna. In 2008 is de gestelde doelstelling ruimschoots gehaald. Van de 6.913 verhuringen in 2008 (inclusief tijdelijke verhuur) zijn er 2.556 woningen verhuurd aan jongeren tot 27 jaar (36,9%). Vestia mag zich dus met recht een grote jongerenhuisvester noemen! Vestia spant zich ook in voor jongeren die om een of andere reden niet goed zelfstandig kunnen wonen. Daarbij werkt Vestia nauw samen met verschillende zorg- of onderwijsinstellingen. Zo heeft Vestia twee jaar geleden een samenwerkingsverband getekend met stichting Jeugdformaat, een instelling die in de regio Haaglanden actief is bij de opvang en begeleiding van jongeren die, al dan niet tijdelijk, niet meer thuis kunnen wonen. Jeugdformaat wil oude panden afstoten en nieuwe locaties van Vestia huren. In de afgelopen twee jaar zijn er inmiddels zeven 'logeerhuizen' door Vestia gerealiseerd: de Annaplaats en de Bananengaarde in Zoetermeer, de Colignystraat in Delft, de Hertenrade in Zuidwest, en in Zuidoost de locaties Soesterbergstraat, Hasebroekstraat en Fischerstraat. Op Ypenburg is een achtste project voor Jeugdformaat in aanbouw. Logeerhuizen zijn vaak twee of drie aan elkaar gekoppelde woningen waar tussen de acht en twaalf jongeren verblijven die nog geen achttien zijn maar niet meer thuis kunnen wonen. Jeugdformaat begeleidt deze jongeren via aanleunende 'kamertrainingcentra' tot zelfstandig wonen. In de wijk Escamp wordt momenteel onderzocht of daar een project is te realiseren waarbij er nog een ambulante tussenstap in valt te bouwen tussen kamertraining en zelfstandig wonen. In Rotterdam werkt Vestia veel samen met stichting FlexusJeugdplein, een organisatie voor opvang en begeleiding van jongeren die op die manier leren zelfstandig wonen te wonen. In 18


Rotterdam-Zuid is met FlexusJeugdplein het project De Matrix gerealiseerd in de wijk de Hoge Kampen. Vestia verhuurt daar 12 woningen aan FlexusJeugdplein. Bij het project is ook Zadkine betrokken, een grote MBO-onderwijsinstelling in Rotterdam. Zadkine biedt onderwijsaanbod en begeleiding op maat. Drie van de twaalf woningen zijn aan elkaar gekoppeld en doen dienst als steunpunt. Het steunpunt ondersteunt ook de overige 360 bewoners van de wijk. Vestia gaat vrijkomende woningen in het hele complex voorlopig aan jongeren verhuren. Ook het nieuwe jongerencomplex aan de Walenburgerweg kent op de bovenste verdieping een vleugel met twaalf eenheden die we verhuren in samenwerking met FlexusJeugdplein en Zadkine. Deze eenheden zijn speciaal gereserveerd voor leerlingen van Zadkine waarbij schooluitval dreigt als hun huisvestingssituatie niet verbetert. FlexusJeugdplein verzorgt de begeleiding van deze jongeren. In de deelgemeente Feijenoord is een derde samenwerkingsproject met deze partijen in aanbouw. De projecten De Matrix en Walenburgerweg beschouwen we als jongeren-Foyer. Er is geen eensluidende definitie van een Foyer, behalve dat deskundigen het er over eens zijn dat er in ieder geval sprake moet zijn van een driehoekssamenwerking tussen huisvester, zorg en onderwijs. In de visie van Vestia hoeft een Foyer niet per se één gebouw te zijn waarin alles geconcentreerd zit; de slagingskansen van dit soort jongeren zijn wellicht juist beter als zij gemengd wonen in een wijk tussen andere bewoners, met ambulante ondersteuning in de nabijheid. Vestia participeert in het Rotterdamse Foyeroverleg. Huisvesting bijzondere doelgroepen In het verlengde van wonen en zorg is binnen Vestia ook ‘maatschappelijk herstel’ een bedrijfsbreed aandachtspunt. Maatschappelijk herstel heeft veel raakvlakken met wonen en zorg. Het gaat om kwetsbare, maar tevens aandachtvragende groepen zoals dak- en thuislozen en (ex)verslaafden. Kenmerkend zijn de meervoudige problemen van de doelgroep. Men kan (tijdelijk) niet zelfstandig functioneren op meerdere facetten van het leven. De oorzaken zijn uiteenlopend. Het kan samenhangen met een psychische of verstandelijke beperking, gevolg van een verslaving, maar ook mensen met tegenslag kunnen in een situatie raken waar zij op eigen kracht niet uitkomen. Vestia helpt deze doelgroep in het reguliere verhuurtraject en in speciaal opgezette woonprojecten. Met het beschikbaar stellen van bijna 249 woningen heeft Vestia in 2008 ruimschoots voldaan aan haar taakstelling in de betreffende gemeenten (norm minimaal 150). In 2007 lag dit aantal op 250, maar toen telden we asielzoekers en pardonners ook nog mee. In 2008 niet meer en het gaat in 2008 om 136 asielzoekers/pardonners. In Rotterdam en Den Haag zet Vestia zich in voor de uitwerking van het Plan Maatschappelijke Opvang van de G4, dat als resultaat moet hebben een daadwerkelijke vermindering van de omvang van de dak- en thuislozen in de grote steden. Het is de bedoeling dat we een aantal nieuwe voorzieningen aanbieden, zodat een keten ontstaat met goede doorstroommogelijkheden en cliënten snel naar hun maximale niveau van zelfstandigheid worden geleid. In Den Haag lopen met iedere corporatie afspraken over inzet voor enkele doelgroepen (Vestia neemt al jaren de GGZ-geïndiceerde doelgroep voor haar rekening). De ambitie van Rotterdam is (onder meer) 30 nieuwe voorzieningen te realiseren, die we evenwichtig spreiden over alle deelgemeenten. Preventie huisuitzettingen Al in 2006 werd het hele huurincassotraject onder de loep genomen. Onder het motto ‘voorkomen is beter dan genezen’ zoekt Vestia al bij een kleine huurachterstand persoonlijk

19


contact met de bewoner. In alle fasen van het traject is het beleid een combinatie van ‘de helpende hand bieden’ en duidelijkheid. De huur moet wel betaald worden. De aanpak van betalingsachterstanden is geen gemakkelijk traject. Vaak is sprake van grote, complexe schulden en tal van andere problemen. Mensen zijn in eerste instantie geneigd de problemen te ontkennen en denken dat het wel goed komt. Pas in het laatste stadium, als het ontruimingsvonnis er is, beseft men de ernst van de situatie. Het beleid van Vestia is er op gericht mensen met achterstand zo snel mogelijk te bewegen een betalingsregeling te treffen en zo nodig hulp te accepteren, zowel op financieel als op maatschappelijk gebied. Dit vraagt om een goede en snel werkende ‘achtervang’ van hulpverlening zonder wachtlijsten. Om zo’n achtervang te realiseren is een goed samenspel nodig tussen corporaties en gemeentelijke instanties, met name de Gemeentelijke Kredietbank, de Sociale Diensten en andere op dit terrein werkzame instellingen. In Den Haag, Rotterdam, Delft en Zoetermeer zijn convenanten afgesloten om de samenwerking te structureren of te verbeteren In 2008 zijn er desondanks meer ontruimingen geweest. In 2008 zijn er 379 ontruimingen genoteerd. In 2007 waren dat 353 woningen. De rechter sprak 1010 ontruimingsvonnissen uit, tegen 993 vonnissen in 2007. Het aantal huurders met betalingsachterstand was eind 2008 2.620, 195 huurders minder dan eind 2007. De overgrote meerderheid van de bewoners waarbij een ontruiming uiteindelijk niet te voorkomen was reageerde op geen enkele wijze op onze contactpogingen. Bij bijna 75 procent van de ontruimingen die niet doorging trof de huurder op de valreep een betalingsregeling of betaalde de huurder de achterstand in zijn geheel. Woonfraude Indien onrechtmatige bewoning bekend is, onderneemt Vestia actie met behulp van wettelijke mogelijkheden. De actie van Vestia beperkt zich in principe tot de woning waarop de melding/klacht betrekking heeft. Wanneer er duidelijke aanleidingen zijn, bijvoorbeeld als er uit een complex met enige regelmaat signalen komen van overlast of andere onrechtmatigheden, kunnen we een heel complex of hele straat onderzoeken. Bij straat- of complexgewijze aanpak maken we aan de huurders duidelijk dat het in het belang van de leefbaarheid is, dat er duidelijke aanleidingen zijn in relatie tot onze rol als verhuurder en dat huurders die te goeder trouw zijn er niets van te vrezen hebben. Aanpak op een hoger schaalniveau dan complex of straat acht Vestia niet wenselijk. Wanneer Vestia constateert dat er sprake is van onderverhuur van een deel van de woning zonder dat daar vooraf toestemming voor is gevraagd, verlenen we alsnog toestemming volgens dezelfde criteria als wanneer er vooraf toestemming was gevraagd (huurder heeft zijn hoofdverblijf in het gehuurde en er is geen overbewoning). Dit geldt niet wanneer de onderverhuur gepaard gaat met overlast. Wanneer de huurder zijn hoofdverblijf elders heeft, maken we altijd een einde aan de huurovereenkomst en ook aan de onderverhuur. Hiervan wijken we slechts in uitzonderingssituaties en om humanitaire redenen af. Vestia tolereert geen overbewoning, ongeacht of die vooraf of achteraf wordt geconstateerd. In een gezinssituatie kijken we welke mogelijkheden er voor de huurder en zijn gezin zijn om andere (grotere) huisvesting te vinden. De omkering van de bewijslast (de huurder moet desgevraagd kunnen bewijzen dat hij zijn hoofdverblijf heeft in de woning en niet illegaal onderverhuurt) is opgenomen in de Algemene Huurvoorwaarden. Mutaties In 2008 heeft de Vestia Groep in totaal 6.357 woningen (opnieuw) verhuurd. In 2007 werden 6.819 woningen opnieuw verhuurd. Het aantal mutaties is dus met meer dan 400 woningen

20


afgenomen. Hierin is ook de verhuur van nieuwe woningen opgenomen. In deze cijfers zijn niet opgenomen de tijdelijke verhuringen van woningen, die we op termijn gaan slopen. De mutatiegraad, ofwel het aantal nieuwe verhuringen over 2008 ten opzichte van het totaal aantal woningen per 1 januari 2009, bedraagt 8,7 procent (in 2007 was dit 9,4 procent). Bij de mutatiegraad is ook rekening gehouden met nieuwe verhuringen. De mutatiegraad van de Vestia-bedrijven bij elkaar in Haaglanden komt uit op 8,9 procent. In Rotterdam komt de mutatiegraad uit op 8,5 procent. Wanneer we kijken naar het aantal mutaties per huurklasse, dan blijkt de mutatiegraad bij de goedkope huurklasse fors hoger dan bij de betaalbare en bij de dure huurklassen (13,7 procent versus 8,3 en 9,8 procent). Woningtoewijzing In 2008 is 61,1 procent van de gemuteerde woningen (nieuwbouw en bestaand) toegewezen aan eenpersoonshuishoudens. Dit is hoger dan in 2007 (59,9 procent). Van de vrijgekomen en nieuwe woningen in 2008 is 14,5 procent toegewezen aan huishoudens die bestaan uit drie en meer personen (in 2007 19,4 procent). Een uitsplitsing van de toewijzing naar leeftijd laat zien, dat het aandeel ouderen bij de nieuwe verhuringen iets is gedaald. En wel van 12 procent in 2007 naar 11,3 procent in 2008. Dit lage percentage valt voor een deel te verklaren door het feit dat ouderen in het algemeen minder verhuisgeneigd zijn. Het merendeel van de in 2008 gemuteerde en nieuwe woningen is toegewezen aan huishoudens met een laag inkomen, namelijk 68,6 procent (in 2007: 69,9 procent). De definitie voor laag inkomen is gebaseerd op het BBSH. Het aandeel van de vrijgekomen goedkope en betaalbare huurwoningen dat is toegewezen aan huishoudens met een laag inkomen bedraagt 76,6 procent. In 2007 was dat 82,5 procent. Dit betekent, dat 24,4 procent van de goedkope en betaalbare huurwoningen is terechtgekomen bij huishoudens met een inkomen boven de inkomensgrenzen uit het BBSH. Dit komt mede door het feit dat er in Haaglanden afspraken zijn gemaakt om in wijken met een eenzijdig goedkoop woningbezit niet te labelen op het BBSHinkomensmaximum. In deze wijken geldt een hoger maximaal inkomen. Veelal gaat het overigens om mensen die een inkomen hebben dat net boven de maximum BBSHinkomensgrens ligt. In de Stadsregio Rotterdam gelden voor de toewijzing van de betaalbare huurwoningen geen inkomensgrenzen meer. Ook hier heeft Vestia het overgrote deel van de vrijkomende goedkope en betaalbare woningen toegewezen aan de doelgroep, namelijk rond 81 procent (2007: 85 procent). Huurbeleid Vestia heeft in haar begroting rekening gehouden met een reguliere huurstijging gelijk aan de verwachte gemiddelde inflatie van 2 procent in 2007. Uiteindelijk is de gemiddelde inflatie in 2007 uitgekomen op 1,6 procent. Vestia hanteert bij mutatie van bestaande woningen een gemiddelde huurprijs van 85 procent maximaal redelijk. Bij nieuwbouw gaan we uit van betaalbare of bereikbare woningen al gelang de afspraken daarover met de verschillende gemeenten. In 2008 hanteerde Vestia een gemiddelde huurstijging van 1,6 procent gelijk aan de gemiddelde inflatie in 2007. Bij mutatie van de bestaande woningen is in de regel uitgegaan van 85 procent maximaal redelijk, tenzij de marktomstandigheden dit niet toestonden. Dit laatste heeft zich in zeer beperkte mate voorgedaan.

21


Er is geen aanleiding het huurbeleid (huurstijging, harmonisatiebeleid en aanvangshuurbeleid nieuwbouw) aan te passen. Vestia beschikte eind 2008 over 18.271 (26,2 procent) goedkope huurwoningen, 42.093 (60,4 procent) betaalbare huurwoningen, 7.332 (10,5%) dure huurwoningen tot de huurtoeslaggrens en 2.031 (2,9 procent) dure huurwoningen vanaf de huurtoeslaggrens. Hierbij is geen rekening gehouden met eenheden in verzorgingstehuizen en overige woongelegenheden. In 2008 zijn 46 goedkope woningen, 295 betaalbare woningen, 110 dure woningen tot de huurtoeslaggrens en 57 dure woningen boven de huurtoeslaggrens nieuw gebouwd. Daarnaast zijn 21 eenheden in verzorgingstehuizen en 138 overige eenheden nieuw gebouwd. Leegstand De spanning op de woningmarkt is zodanig, dat er geen sprake is van structurele leegstand van enige betekenis. Als gevolg van herstructureringsplannen staan er wel woningen leeg. Het gaat hierbij om woningen, die op korte termijn voor sloop in aanmerking komen. Veel van deze woningen verhuren we tijdelijk aan jongeren. Huuropbrengst De gerealiseerde huuropbrengst over 2008 komt uit op circa € 363,7 miljoen. De huurderving als gevolg van mutatieleegstand bedraagt over 2008 ongeveer € 5,4 miljoen, dit is ongeveer 1,5 procent van de gerealiseerde huuropbrengst. Over 2007 bedroeg de huurderving als gevolg van mutatieleegstand € 5,9 miljoen. Huurachterstand De huurachterstand bedroeg circa € 7,9 miljoen ofwel 1,87 procent van de huuromzet plus de vergoedingen (2007 1,86 procent). 2.2. Het zorgdragen voor de kwaliteit van de woongelegenheden

Aantal woongelegenheden Vestia-bedrijf Delft Zoetermeer Den Haag Zuid-Oost Den Haag Zuid-West Den Haag Scheveningen Rotterdam Noord Rotterdam Zuid Rotterdam Hoogvliet Rotterdam Feijenoord Westland Nootdorp Midden-Nederland Nieuwerkerk a/d IJssel

Begin Nieuw2008 Sloop Verkoop bouw Overige Aankoop Eind 2008 6.083 0 20 0 1 0 6.064 6.227 1 37 31 0 0 6.220 8.402 248 8 95 14 1 8.256 7.055 216 15 3 1 0 6.828 4.720 40 5 90 -14 4.751 7.078 0 24 107 25 212 7.398 7.659 383 7 18 18 0 7.305 4.304 3 9 20 0 0 4.312 7.256 33 0 7 2 44 7.276 3.363 0 0 15 -1 0 3.377 891 0 0 73 0 0 964 6.428 3 11 162 -11 1.360 7.925 2.521 0 0 46 0 0 2.567

Totaal

71.987

927

136

667

35

1.617

73.243

22


Bij de 73.243 (in 2007 71.987), woongelegenheden gaat het om 69.727 woningen, 2.148 eenheden in verzorgingshuizen, 1.368 overige (woon)eenheden. Het aantal overige verhuureenheden zoals garages (2.471), bedrijfsruimten/winkels (1.314) en overig bezit (1.828) bedraagt 5.613, zodat het totaal aantal verhuureenheden uitkomt op 78.856 (2007: 77.397). Strategisch voorraadbeleid Alle Vestia bedrijven beschikken over een strategisch voorraadbeleid gebaseerd op locale en regionale woningmarktonderzoeken en prestatieafspraken met stadsgewest of gemeenten. Zo zijn in Haaglanden afspraken gemaakt over de ongedeelde regio (bouwen van goedkope huurwoningen in de randgemeenten en duurdere huur- en koopwoningen in de eenzijdige wijken in de stad Den Haag). Vanwege het gegeven dat de woningmarkten waar de Vestia-bedrijven sterk verschillen is er geen strategisch voorraadbeleid geformuleerd op groepsniveau. Wel zijn er een aantal algemene uitgangspunten geformuleerd als het gaat om een terughoudend verkoopbeleid bestaande woningen en een afwegingskader sloop- nieuwbouw of (ingrijpende renovatie). Dat laatste heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat er in de regiogemeenten Zoetermeer (Palenstein), Nootdorp (Plan West), Brielle (de Rugge), Delft (Bomenwijk) en Nieuwerkerk aan den IJssel (Bomenwijk) voor ingrijpende woningverbetering is gekozen, mede om de voorraad goedkope huurwoningen in die gemeenten op peil te houden. Aankoop Vestia heeft bij het aankopen van woningen het beleid geformuleerd dat aankopen vooral plaats vinden van particuliere eigenaren in herstructureringsgebieden als dat de hele wijk of buurt ten goede komt. Verder koopt Vestia panden aan als de kans zich voordoet, de prijs verantwoord is en het bezit past bij de speerpunten van beleid, bijvoorbeeld jongerenhuisvesting of wonen en zorg. Realisatie 2008 Bij de aangekochte woongelegenheden gaat het om 44 woningen ten behoeve van de herstructurering in Rotterdam, de aankoop van ruim 212 woningen in het centrum van Rotterdam van een institutionele belegger en om in totaal ruim 1360 eenheden in verzorgingstehuizen en aanleunwoningen in Noord-Holland en Groningen van WoonZorg Nederland. De aankopen passen binnen de vooraf gestelde beleidsdoelen (herstructurering en wonen en zorg) Verkoop Vestia voert een terughoudend verkoopbeleid van bestaande huurwoningen. Een aantal inhoudelijke argumenten ligt hieraan ten grondslag. Zo verkopen we geen woningen met te weinig toekomstwaarde, zijn we zeer terughoudend met de verkoop van goedkope huurwoningen in de regiogemeenten en in buurten en wijken in de stad waar relatief weinig goedkope huurwoningen zijn en verkopen we geen eengezinswoningen in gemeenten waar deze relatief schaars zijn. Voor 2008 waren 178 verkopen van bestaande woningen voorzien. Aan huurders en na mutatie aan particulieren zijn in 2008 136 woningen verkocht (in 2007 134 woningen). Het aantal verkopen aan particulieren is beperkt van omvang, zeker als we bedenken dat het verkoopaanbod van de Vestia Groep in 2008 bijna 1.700 woningen bedroeg. Het aantal is dus zo'n 24 procent lager uitgekomen.

23


Bovendien draagt de Vestia Groep bij aan de bevordering van het eigen woningbezit door in het kader van de revitalisering van de steden na sloop een groot deel van de nieuwbouw in de vorm van koopwoningen te realiseren. In 2008 waren dit er 603 (2006: 358). Vestia heeft in 2008 geen bestaande of nieuwe woningen verkocht met korting, een starterslening of andere verkoopconstructies, zoals maatschappelijk gebonden eigendom of koopgarant. Sloop en nieuwbouw In de begroting 2008 was de sloop voorzien van 1.072 woningen, de bouw van 1.158 huurwoningen en de bouw van 943 koopwoningen. Sloop In het kader van de revitalisering van de steden zijn in 2008 927 woningen gesloopt. Voor de komende jaren gaat het volgens de huidige inzichten om circa 1.000 woningen per jaar, waarvoor concrete plannen bestaan. De komende 5 jaar sloopt de Vestia Groep circa 8 procent van het bezit. Wel dwingt de economische recessie en de toenemende vraag naar goedkope huurwoningen ons wellicht naar tot een heroverweging op dat punt. Nieuwbouw In 2008 zijn 1.270 nieuwe woongelegenheden opgeleverd, waarvan 667 in de huursector en 601 in de koopsector. Dit is aanzienlijk minder dan de begrote 2.230. Hiervoor zijn diverse oorzaken aan te wijzen. Voornaamste oorzaak is vertraging in de procedures en/of bouw. Ook zijn een aantal plannen niet doorgegaan bijvoorbeeld door een gebrek aan belangstelling van kopers en is tussentijds besloten niet over te gaan tot sloop/nieuwbouw, maar tot ingrijpende renovatie. Een deel van de woningen betreft zorggerelateerde nieuwbouw in de huursector in het kader van de samenwerking met zorginstellingen. Het aantal nieuwbouwwoningen is exclusief de woningen die de Stichting Woonformatie Ypenburg (SWY) heeft gebouwd. SWY is een separate toegelaten instelling waarin vier corporaties, waaronder Vestia, participeren. De participatie van Vestia is 40,03 procent. SWY is opgericht om in totaal 2.500 sociale huurwoningen op de VINEX-locatie Ypenburg te realiseren. Eind 2008 was het aantal huurwoningen 2181. In 2008 zijn door SWY 209 woningen in de sociale huursector en 56 woningen in de koopsector opgeleverd. De huurwoningen van SWY zijn in beheer bij Vestia Nootdorp. Woontechnisch programma van eisen In het kader van het projectenprotocol is t.b.v. de ontwikkeling van nieuwbouwprojecten een checklist voor het woontechnisch programma van eisen opgesteld. Dit PvE gebruikt Vestia bij elk nieuwbouwproject om vroegtijdig de uitgangspunten te inventariseren en vast te leggen. Nieuwbouw met stichtingskosten boven de € 200.000 per woning Vestia heeft in 2008 in Rotterdam Hoogvliet (Zilvermeeuw en Goudplevier, 54 koopwoningen) en in Nieuwerkerk aan den IJssel (Dorrestein, 31 koopwoningen), Den Haag (Obrechtstraat, 21 koopwoningen) en Westland (Aquaparc, 6 koopwoningen) met stichtingskosten boven de € 200.000 opgeleverd. De projecten Zilvermeeuw en Goudplevier zijn woningen met extra kwaliteit en kosten om de afname van de koopwoningen te bevorderen in deze minder gewilde wijk. Bij Dorrestein gaat het om een gemixt project met duurdere koopwoningen, sociale huurwoningen en winkels, in een wijk waar Vestia ook ruim 500 bereikbare sociale 24


huurwoningen renoveert en met de koopwoningen de eenzijdige opbouw van de woningvoorraad enigszins wil doorbreken. Bij de Obrechtstraat gaat het om extra kosten, die te maken hebben met de relatief dure parkeeroplossing in de wijk Scheveningen. Bij Aquaparc gaat het om een combinatieproject met sociale huurwoningen en relatief hoge grondkosten bij de koopwoningen. Duurzaam bouwen Bij alle nieuwbouwprojecten zijn de energienormeringen (EnergiePrestatieNorm en Nationaal Pakket Duurzaam en Energiezuinig Bouwen) uitgangspunt. Naast het integreren van milieuaspecten neemt de Vestia Groep de eisen van het handboek Woonkeur als leidraad. Daar waar project en locatie zich ervoor lenen, zijn de ingrediënten van de verschillende keurmerken zoals het Politiekeurmerk Veilig Wonen, het Seniorenlabel en het keurmerk Aanpasbaar Bouwen toegepast. In Spoorwijk zijn woningen uitgerust met een pomp die warmte uit de grond haalt (in de winter) en weer teruggeeft (in de zomer). In Scheveningen gebruiken we een zeewaterwarmtecentrale voor de warmtevoorziening van de woningen in Duindorp. Ook in Zoetermeer (Oosterheem) maken we gebruik van warmte-installaties waarbij gebruik wordt gemaakt van het grondwater. In de nieuwbouw maken we gebruik van FSC-hout. Bij het slopen van woningen werken we samen met de Bouwcarrousel. Een organisatie die bruikbare onderdelen van de woning elders weer inzet. Nieuwbouw niet zijnde woongelegenheden In 2008 heeft Vestia een beperkt aantal m2 aan niet zijnde woongelegenheden gebouwd. Voor het overgrote deel gaat het om zorgfuncties in combinatie met woningbouw voor zorginstellingen. Mede in het kader van de krachtwijken staat voor de komende jaren een omvangrijk aantal m2 dergelijk onroerend goed op het programma. Het gaat onder meer om brede buurtscholen, functies voor de jeugd en buurtfuncties. Brandveiligheid In het kader van de actuele gestelde maatschappelijke eisen op het gebied van brandveiligheid zijn in 2007 de mogelijkheden onderzocht om de brandveiligheid van alle woningen te verbeteren. Dit heeft geleid tot het eerder genoemde Vestia-brede project ‘rookmelders’, dat we in 2007 en 2008 uitvoerden samen met Mondriaan en Zadkine. Onderhoud In 2008 is gemiddeld € 1.114 per woongelegenheid uitgegeven aan onderhoud. Ten opzichte van 2007 (€ 963) is dat een stijging van bijna 19 procent. In 2008 is gemiddeld € 433 aan reparatie- en mutatieonderhoud uitgegeven (in 2007 € 417) en gemiddeld € 499 aan planmatig onderhoud (2007: € 396). De uitgaven aan contractonderhoud en overig onderhoud bedragen gemiddeld € 202 (in 2007 € 149). De totale onderhoudsuitgaven bedroegen circa € 87 miljoen (in 2007: € 71,9 miljoen). De onderhoudsuitgaven zijn exclusief de kosten reeds verantwoord onder lonen en salarissen. Met woningverbetering was in 2008 een bedrag gemoeid van € 80 miljoen. In 2007 was dat € 72 miljoen. Vestia heeft in 2008, naast de kleinere verbeteringrepen, ruim 1.200 woningen ingrijpend verbeterd (verbeterkosten gemiddeld hoger dan € 22.500 per woning). Er is meer onderhoud uitgevoerd dan alleen uit de cijfers blijkt. Het volume is toegenomen door slimmer aanbesteden (meer combinaties van projecten, schilderwerk meer in rustiger tijden). Het Project Onderhoud Schil (POS), waarin met behulp van gespecialiseerde bureaus als het 25


Verfadviescentrum, heeft ertoe geleid dat met name het planmatig onderhoud tot lagere uitgaven heeft geleid, doordat kritischer is gekeken naar de noodzaak en mogelijkheden tot uitstel.

2.3. Het betrekken van bewoners bij het beleid en het beheer Overleg Het betrekken van bewoners bij het beleid en het beheer staat bij de Vestia Groep hoog in het vaandel. Reeds vanaf 1992 kennen de statuten artikelen omtrent een participatieovereenkomst huurdersorganisaties en bewonersparticipatie. Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer vindt op diverse niveaus plaats. Op het niveau van de Vestia Groep is de invloed reeds jaren verankerd door het recht van voordracht van huurdersorganisaties voor twee leden van de raad van commissarissen. De nieuwe bevoegdheden die de in 2008 gewijzigde wet op het Overleg Huurders en Verhuurder aan de bewoners geeft zijn met de huurderplatforms en organisaties besproken en in de reglementen opgenomen. Maar overleg over de wettelijk verplichte onderwerpen vindt Vestia niet voldoende. Bewoners zien wij als onze bondgenoten. Het is belangrijk dat onze huurders de beheerplannen, waarin wij – onder meer – de leesbaarheidsprojecten en activiteiten regelen, ten volle ondersteunen. Bewoners hebben voor de leefbaarheid in het gebied waar zij wonen ook verantwoordelijkheid. Als zij niet meedoen, komt er niets van de grond. Op bedrijfsniveau fungeren bij de meeste bedrijven actieve huurdersorganisaties. Dit sluit ook aan bij de lokale verankering van de bedrijven van de Vestia Groep. Daarnaast zijn op wijkniveau bewonerscommissies gesprekspartner. Met name nieuwbouw, herstructurering, wijkbeheer en leefbaarheid zijn onderwerpen, die op dat niveau volop in de belangstelling staan. Ook op complexniveau wordt regelmatig overlegd met vertegenwoordigers van huurders. Onderwerpen die daarbij aan de orde komen zijn veelal complexgebonden, zoals groot onderhoud, woningverbetering, het servicepakket en de servicekosten. Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer wordt bij Vestia Midden-Nederland enerzijds ingevuld door de jaarlijkse organisatie van regioavonden in verschillende plaatsen in het land en daarnaast door het faciliteren van bewonerscommissies in woningcomplexen. Voor de regioavonden zijn alle bewoners via de bewonersnieuwsbrief uitgenodigd. Vestia MiddenNederland gaat op deze avonden in op het beleid op hoofdlijnen. Bewoners kunnen diverse zaken aankaarten. Bewonerscommissies zijn werkzaam op niveau van één of enkele bij elkaar gelegen complexen. Doorgaans vindt eenmaal per jaar overleg plaats over alle zaken die in het complex spelen en die voor de bewoners van belang zijn. Nieuwe vormen van bewonersparticipatie Ook in 2008 is volop gewerkt met nieuwe vormen van bewonersparticipatie. Met nieuwe participatievormen, van portiekgesprekken en straatinterviews tot speeddaten, krijgen we een breed scala van meningen en wensen op tafel, ook van de huurders die niet in de gelegenheid zijn via bewonerscommissies of huurderplatforms hun mening te geven. Aanvankelijk stelden de huurdervertegenwoordigers zich terughoudend op bij de nieuwe bewonersraadpleging, maar gaandeweg wordt men enthousiast. Het levert ook voor hen belangrijke informatie op. Ook via internet peilen we de mening van de huurders in de vorm van eenmalige enquêtes en een digitaal klantenpanel. Het digitale klantenpanel is in 2008 wederom uitgebreid. Maximaal negen keer per jaar krijgen de deelnemers via e-mail vragen voorgelegd over hun woning, de woonomgeving of de dienstverlening van Vestia. De respons is hoog want zonder veel 26


tijdsbeslag kunnen huurders van zich laten horen en Vestia krijgt informatie van huurders die bij de traditionele participatievormen niet in beeld komen. Geschillencommissies Klanten kunnen een klacht indienen wanneer zij vinden niet juist door Vestia-bedrijven te zijn behandeld. De Vestia-bedrijven behandelen de klacht eerst. Is de huurder het niet eens met de uitkomst, dan staat de weg voor de klager open naar een onafhankelijke geschillencommissie. De bedrijven in Den Haag, Zoetermeer, Delft, Nootdorp en Rotterdam en Vestia MiddenNederland zijn aangesloten bij de Geschillencommissie Sociale Huursector. In 2008 is bij deze geschillencommissie door 17 huurders een klacht ingediend. Van de 17 klachten luidden er 2 ongegrond, 2 gedeeltelijk gegrond en 1 gegrond. Vestia heeft de bindende advies opgevolgd. Er zijn 7 klachten niet-ontvankelijk verklaard. Er is 1 klacht nog in behandeling en 4 klachten zijn buiten zitting tot tevredenheid van de huurder opgelost. Vestia Westland neemt deel aan de klachtencommissie Westland/Hoek van Holland. In 2008 zijn er 4 klachten ingediend, waarvan er 2 gegrond zijn verklaard. Beide uitspraken zijn opgevolgd. Vestia Nieuwerkerk aan den IJssel heeft een eigen onafhankelijke klachtencommissie. Daar zijn in 2008 geen klachten ingediend.

2.4. Activiteiten op het gebied van de leefbaarheid Voor het succes van ons leefbaarheidsbeleid is blijvend resultaat een belangrijke graadmeter. Wijken, buurten en straten waarin mensen zich thuis voelen is het einddoel. Succesvolle projecten, activiteiten en maatregelen continueren we en breiden we uit naar andere gebieden. Onze inzet voor en investeringen in leefbaarheid stemmen we af op de woon- en leefomstandigheden in de betreffende wijk, de aanwezige voorzieningen en de zelfredzaamheid van de bewoners. In wijken met ernstige problemen en een grote sociale en economische achterstand ten opzichte van andere gebieden is een intensieve, complexe aanpak nodig om hiervan weer wijken te maken waarin de bewoners zich prettig voelen. In deze wijken heeft Vestia een regierol. De uitgangspunten voor onze inzet voor leefbaarheid in onze wijken zijn ook in 2008: o maatwerk dat rekening houdt met de sterke en zwakke punten en de mogelijkheden in het betreffende gebied; o met een planmatige aanpak richten we ons met verschillende middelen op meerdere doelen tegelijk; o onze maatregelen, acties en het normale beheer sluiten zoveel mogelijk op elkaar aan en hebben bij voorkeur meerdere effecten tegelijk; o een aantal centrale leefbaarheidsthema's geven richting aan onze projecten, activiteiten en maatregelen. De centrale beleidsthema's voor onze leefbaarheidsaanpak zijn de volgende: o emancipatie en participatie van de bewoners o versterken van de sociale samenhang in het gebied o veiligheid en aanpak van overlast o de straat staat centraal o een voorzieningenniveau dat aansluit bij het 'profiel' van de wijkbewoners o inspelen op en benadrukken van bijzondere kenmerken van het gebied 27


Vestia is actief in het brede netwerk van organisaties en instellingen dat verantwoordelijk is voor de leefbaarheid in een wijk, samen met gemeentelijke diensten, collega-corporaties, instellingen, het bedrijfsleven en vele andere partners. Als het gaat om het woon- en leefklimaat blijvend te verbeteren is samenwerking is onontbeerlijk. Ook voor organisaties in de wijk is Vestia altijd in de buurt! Onze belangrijkste bondgenoten in leefbaarheid zijn en blijven de bewoners. Hun inzet is onmisbaar voor blijvend resultaat. De inzet van Vestia voor leefbaarheid is in 2008 wederom hoog. Er zijn nieuwe projecten gestart en succesvolle projecten zijn voortgezet en uitgebreid. In de jaaroverzichten 2008 van de Vestia-bedrijven worden onze inspanningen uitvoerig beschreven. Daarom is in dit verslag volstaan met het signaleren van algemene kenmerken en het beschrijven van enkele projecten als voorbeeld. Kenmerkend van onze aanpak is dat wij steeds meerdere elementen combineren. Daarom zijn onze leefbaarheidsprojecten, activiteiten en maatregelen niet gemakkelijk onder één noemer te brengen. Vestia investeert in leefbaarheid in en buiten de krachtwijken. In hoofdstuk 2.9 Investeringen in de krachtwijken gaan we apart in op de activiteiten aldaar. Enige dubbeling met onderstaande is logischerwijs onvermijdelijk. Elkaar ontmoeten Hoewel mensen een groot deel van hun tijd spenderen buiten de woning en woonomgeving is het altijd belangrijk dat buurtbewoners elkaar kennen. Men voelt zich prettiger en veiliger. Maar mensen moeten elkaar ook leren kennen. Voor Vestia zijn ontmoetingsmogelijkheden een essentiële voorziening in de buurt. Tante Kwebbel In Rotterdam ging eind 2008 met ondersteuning van Vestia de telefonische hulpdienst 'Tante Kwebbel' van start. Dit is een samenwerkingsproject met de in de wijken werkzame woningcorporaties, de deelgemeenten en het Centrum voor Dienstverlening. Vrijwilligers uit de wijk bieden hulp aan de andere wijkbewoners. Het gaat dan om klusjes zoals boodschappen doen, het knippen van de heg of gewoon een gesprekje. Bewoners helpen elkaar, leren elkaar kennen en voelen zich veiliger. Vrouwenstudio's uitgebreid In de Cleo-Patriastudio's helpen vrouwen elkaar. Het doel is (allochtone) vrouwen uit hun isolement halen en het bevorderen van participatie, emancipatie en integratie van vrouwen in de wijk en deelname aan de samenleving. Vestia levert een financiële bijdrage aan drie studio's in Rotterdam: De Peperklip in Feijenoord, Mona Lisa aan de Kerstendijk in IJsselmonde en de studio aan de Hamakerstraat in Schiebroek. 'Ontmoeten moet' festival in Loosduinen In Loosduinen (Den Haag Scheveningen) heeft het stadsdeel samen met Vestia een 'Ontmoeten moet' festival georganiseerd met als rode draad het bij elkaar brengen van bewoners. Internetburen in Den Haag Flatnet heeft een nieuwe naam: internetburen. Het wordt een internetsite die de communicatie binnen en tussen bewonersgroepen ondersteunt en stimuleert. De bijbehorende beheerstructuur ztten we op in de flat in Moerwijk. Daarna volgt uitbreiding naar het hele gebied.

28


Eetkeet in Zoetermeer Het project de Eetkeet combineert verschillende functies en effecten. Het project is gestart om de huurders van de te renoveren woningen in Palenstein een mogelijkheid te bieden om gedurende de bouwperiode de overlast even te ontlopen. Maar alle buurtbewoners kunnen er overdag koffie en thee krijgen en 's-avonds een maaltijd nuttigen. Dit maakt van de Eetkeet tegelijkertijd een ontmoetingsmogelijkheid in de buurt. Bovendien is de Eetkeet voor de tijd van een jaar ook een project voor maatschappelijke stages voor zo'n 50 vmbo-leerlingen en een allochtone vrouwen kunnen er werkervaring opdoen als gastvrouw. Brede school 'op' Zuid (Rotterdam) De brede school 'De Wereld op Zuid' moet uitgroeien tot het hart van de wijk waar ook ouders elkaar ontmoeten. Het gebouw bevat een ontmoetingsruimte en een sportzaal die open staan voor de hele buurt. Dit is de eerste brede school in een door Vestia ontwikkeld gebouw. De komende jaren volgen meer van zulke centra in Vestia-gebieden, onder meer in Den Haag en Nieuwerkerk aan de IJssel. Leefstijlwonen verder uitgebreid Door de goede ervaringen hebben het Leefstijlwonen in Palenstein (Zoetermeer) en de Peperklip (Rotterdam) inmiddels landelijke bekendheid. In complexen met een regelmatig woningaanbod kiezen nieuwe huurders voor buren met min of meer dezelfde leefstijl. Het invoeren van leefstijlcomplexen vraagt een zorgvuldige voorbereiding. Na onderzoek bepalen we de profielen met objectieve criteria. Iedere nieuwe huurder moet zich kunnen aansluiten bij een bepaalde leefstijl. Over de methodiek van woonruimteverdeling maken we afspraken met de gemeente en natuurlijk betrekken we ook de huidige bewoners bij de projecten. Met de ontwikkeling van leefstijlwonen is in 2008 een begin gemaakt in Schiebroek (Rotterdam) en in Duindorp (Den Haag Scheveningen). In Zoetermeer werken we een plan uit om leefstijlwonen in te voeren in Oosterheem. Werken aan de wijk Versterken we de sociale samenhang? Gaat het om een lik-op-stuk-beleid, waarbij we de bewoners direct aanspreken op gedrag? Benadrukken we de verantwoordelijkheid van de bewoners of maken we het gewoon gezellig? In onze portieken straatprojecten komt alles samen. Lik-op-stuk-beleid Het lik-op-stuk-beleid begint met het opstellen van leef- en gedragsregels, samen met de bewoners. Enkele jaren geleden zijn we hiermee begonnen en in steeds meer gebieden geven leefregels aan wat bewoners van elkaar mogen verwachten. Met een herkenbare naam wordt de campagne gestart en blijft ieders aandacht gevestigd op het gedrag: ‘Samen doen wij het goed’ (Den Haag Zuid West), ‘Zo doen wij dat op Zuid’ (Rotterdam Zuid), ‘Hier houden wij het leuk’ (Rotterdam Noord), ‘Hier is ’t prettig wonen’ (Zoetermeer). Het invoeren en handhaven van leefregels wordt meer en meer een onderdeel van onze reguliere beheerwerkzaamheden. In 2008 wederom nieuwe leefregelcampagnes zoals: Zo is 't prettig Wonen (Den Haag Zuid-Oost), Gewoon Schoon (Kop van Zuid Rotterdam) en Helemaal van Goud (Westland). In Den Haag Zuid-Oost zijn een aantal leefbaarheidscampagnes speciaal gericht op jongeren (de gebouwen Het Strijkijzer en De Wasserij). Lopende lik-op-stuk-activiteiten hebben we vorig jaar opnieuw uitgebreid. De uitbreiding is niet alleen gebieds- of complexgewijs, maar ook naar thema. Zo werden in Rotterdam Noord 29


aanvullende regels opgesteld over balkons en tuinen en kwamen er in Zoetermeer regels over 'veilig op de stoep'. Alleen regels niet voldoende Een essentieel onderdeel van het lik-op-stuk-beleid is handhaving. De buurtconciërge of huismeester controleert regelmatig of ieder zich aan de afspraken houdt. Wie de regels – ook na een waarschuwing – overtreedt, krijgt een acceptgiro in de bus voor de verwijderingskosten. De campagnes worden daarnaast aangevuld met andere acties en maatregelen. Bij het verwelkomen van nieuwe bewoners (Bewoners begroeten bewoners) krijgen de huisregels speciale aandacht, maar bijvoorbeeld ook de wijze van afvalverwijdering in de buurt. Ook aanvullend zijn onze workshops 'hoe onderhoud in mijn tuin (of balkon)', die met enthousiasme door bewoners zijn gevolgd. Portiekprojecten Ook onze portiekprojecten werken aanvullend. Soms gaat het om leefregels soms om 'opknap' van de entree, maar meestal om beide. In het verslagjaar liepen in Den Haag 'Portiek op Sjiek', als onderdeel van het stedelijke project De Uitdaging, dat wordt georganiseerd door Stichting Boog in samenwerking met diverse (welzijns)instellingen en Vestia. Het verbeteren van de leefomgeving is het motto. Handhaven Het 'optreden' na constatering van zowel kleine als ingrijpende overlast vraagt naast daadkracht ook creativiteit. We kiezen zo veel mogelijk voor samenwerking met andere organisaties in de buurt. Zo worden in Duindorp (Scheveningen) rode en gele kaarten uitgereikt in samenwerking met de gemeente en met de politie. Bij overlast krijgt de betrokkene (of de ouders) zo'n gekleurde kaart. In het uiterste geval volgt een procedure. In Ypenburg startte Vestia samen met het jongerenwerk en de wijkagent een aanpak, speciaal gericht op hangjongeren. Hulp bij problemen Hulp zoeken en hulp vinden is zeker niet altijd makkelijk in onze ingewikkelde samenleving. Ook hier reikt Vestia de hand. Jong-XL is een samenwerkingsverband tussen instellingen die een rolspelen in het leven van jongeren en hun ouders waaronder Bureau Jeugdzorg, de GGD, het jongerenloket en Vestia Rotterdam Feijenoord. Jongeren en ouders kunnen hier terecht met hun vragen en krijgen hulp. Werken aan de stad en Bezige buurten In Den Haag loopt nu het stedelijke project Werken aan de stad. Corporaties en gemeentelijke diensten organiseren acties en maatregelen die zich met name richten op jongeren. Bezige Buurten, ook in Den Haag, vraagt Hagenaars ideeën te presenteren om de leefbaarheid in de buurt te verbeteren. Een deskundige jury èn het Haagse publiek kiezen de beste projecten. Veiligheid Het overgrote deel van de Vestia-woningen voldoet inmiddels aan de voorwaarden van het keurmerk Veilig Wonen. Daarnaast zijn in een aantal complexen camera's geïnstalleerd (naast Rotterdam en Den Haag nu ook in Delft). Voor een veilig gevoel zijn fysieke maatregelen niet voldoende. Eerder in dit hoofdstuk noemden we al onze projecten en acties om kennismaking tussen de buurtbewoners te bevorderen. Onze huismeesters en buurtconcierges worden als

30


'oren en ogen' van Vestia in de buurt nog steeds erg gewaardeerd. In 2008 werd het aantal buurtconcierges en (wijk)huismeesters weer uitgebreid bij Vestia. Inzet voor jongeren Onze activiteiten en acties gericht op jongeren in alle leeftijdsklassen zijn in onze ogen een onmisbare aanvulling op de andere, hierboven genoemde, beheermaatregelen. Al vroeg willen we kinderen leren verantwoordelijk te zijn voor hun buurt, te beginnen met de eigen speelplek. Hier werken we samen met scholen en met het jeugd en jongerenwerk in het betreffende gebied. Onze acties zijn soms eenmalig en kleinschalig (een kunsttentoonstelling met eigen werk van kinderen in de Afrikaanderwijk), soms terugkerend en wijkoverstijgend. Het Rotterdamse project Watch Out is een geslaagd voorbeeld van een wijkoverstijgend project. Jongeren fungeren - onder begeleiding - als toezichthouder in de wijk en volgen de opleiding van beveiliger. Zij werken vooral in de avonduren en in de weekenden. We werken hier samen met de deelgemeente en de gemeente (politie en Roteb). De goede resultaten in Zuidwijk en de Afrikaanderwijk waren in 2008 aanleiding om Watch Out ook in Charlois te introduceren. Wat kleinere projecten zijn er volop in de Vestia-gebieden. Het inzetten van een 'zomerregisseur' voor het Oleanderplein (Bloemhof Rotterdam) die voor kinderen zomeractiviteiten organiseert was zo succesvol dat besloten werd door te gaan met het project in de vorm van winteractiviteiten. Vestia ondersteunt het initiatief - onder meer - door de activiteitenruimte beschikbaar te stellen. Ook op het Afrikaanderplein zorgen pleinregisseurs voor een goed beheer van het grote plein en stimuleren jeugdactiviteiten. Deze activiteit vind plaats binnen het samenwerkingsverband Pact op Zuid In Den Haag werkt Vestia samen met de organisatie Go4it om jongeren te betrekken en medeverantwoordelijk te maken voor het buurtgebeuren. Zo helpen zij bij het schoonhouden van pleinen en straten en onderhouden plantjes in bloembakken. Leefbaarheid in ontwikkelingsgebieden Waar we vernieuwen, moet soms eerst slopen. Leefbaarheid in gebieden waar renovatie en/of sloop plaats heeft is leefbaarheid het centrale aandachtspunt. Zo lang mogelijk verhuren we leegkomende woningen tijdelijk. Het aanzien van de flats en de omgeving wordt fris en vrolijk gehouden met kunstwerken en schilderingen. In samenwerking met de gemeente houden we de het gebied zo schoon mogelijk. In overleg met de politie zorgen we voor extra toezicht, ook in de avonduren en weekenden. Medewerkers van Vestia zijn goed bereikbaar, gaan bij de bewoners thuis langs en helpen zonodig met de problemen die de vernieuwing meebrengt. Ook aan de wijze waarop de bewoners de ontwikkeling van oud naar nieuw beleven gaan we niet voorbij: o Achter de Wolken in Rotterdam Zuidwijk: Vestis schakelde deze stichting in om de Veldenbuurt leefbaar te houden tijdens de vernieuwing. Kinderen schilderden witte wolken op blauwe panelen aan de achterkant van een te slopen flatgebouw. 's-Avonds zijn deze plekken verlicht met gekleurde spots; o in Hordelijkerveld (Rotterdam) organiseerde Vestia de Sloopshow: tijdens een spectaculair licht- en geluidevenement waarin shovels en sloopmachines de hoofdrolspeelden namen bewoners afscheid van hun woningen; o het project 'Groeten uit de Zuidlarenstraat, uit het huis maar niet uit het hart' in Den Haag Zuid West is ontwikkeld door Vestia en EscArt en bedoeld om het gebied leefbaar te houden tijdens de vernieuwing. Met het volgen van workshops ontstaat verbondenheid tussen de bewoners. Van oude gebouwen naar nieuwe impulsen 31


In 2008 zijn opnieuw een aantal oude gebouwen verbouwd tot bedrijfsverzamelgebouw met betaalbare werken atelierruimte voor jonge, creatieve ondernemers. Deze culturele broedplaatsen duwen tegelijkertijd het omliggende gebied in opwaartse richting: o in de Binck36, het verbouwde voormalige KPN-gebouw in Den Haag, verhuurt Vestia ruimtes aan kunst- en cultuurmakers, aan creatieve, innovatieve ondernemers en aan onderwijsinstellingen. Jonge startende ondernemers krijgen een kans, inspireren elkaar en geven een impuls aan het nabije gebied en wellicht de hele stad; o ook het onlangs verbouwde voormalige pand van de Raad van Arbeid aan de Walenburgerweg biedt werkruimte aan jonge creatieve ondernemers en stimuleert de omliggende woongebieden. Meer leefbaarheid voor particuliere koopcomplexen In Den Haag helpt Vestia de eigenaren van 212 koopwoningen (5 galerijflats) de leefbaarheid te verbeteren om zodoende van de 'Otterrade' weer een prettig en goed leefbaarcomplex te maken. Daartoe is met de gemeente Den Haag een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Vestia begeleidt bewoners en eigenaren bij het actief maken en actief houden van de VVE. De toenemende overlast was een van de grote problemen. Een buurtconcierge is al aan de slag. Leefbaarheidsactiviteiten, acties en evenementen Vaste onderdelen van onze inzet voor leefbaarheid zijn de ontvangst en introductie van nieuwe bewoners (bewoners begroeten bewoners), buurtbemiddelling en de diverse acties en maatregelen bij onze portiekentrees. Hieronder zo maar een greep uit de activiteiten die Vestia onderneemt en/of ondersteunt: o 'het lied van mijn wijk' is een project in Delft bedoeld om de krachten van meerdere mensen met verschillende culturele achtergronden in de wijk te bundelen. Bewoners schrijven een tekst over hun woonbuurt en componeren met hulp van een componist of muzikant uit de wijk een lied; o bij het festival Couleur Locale in Zoetermeer organiseerden we in en rondom de Eetkeet diverse activiteiten voor kinderen; o Vestia Nootdorp organiseerde bij een viertal nieuw te verhuren complexen verhuuravonden. Bij het uitkiezen van een woning maken de nieuwe bewoners gelijk kennis met hun toekomstige buren; o in Rotterdam Bloemhof is het brede schooljaar gestart met een samenwerkingsverband tussen 6 basisscholen; o 'Vestia on Tour' in Rotterdam Noord: Vestia is altijd in de buurt! Medewerkers van Vestia Rotterdam Noord maakten met een caravan een ronde door de wijken. Met meer dan 400 bewoners zijn gesprekken gevoerd. De bewoners waardeerden dit erg. Uitgaven en investeringen Met leefbaarheid was in 2008 een bedrag gemoeid van circa € 13 miljoen, inclusief (extra) onderhoudslasten en personeelskosten. Het gaat bij dit laatste bijvoorbeeld om buurtconciërges, leefbaarheidcoördinatoren en wijkopzichters. De uitgaven hebben zowel betrekking op de krachtwijken als de niet-krachtwijken.

2.5. Wonen en zorg Wonen met zorg is een van de speerpunten van het Vestia-beleid. Vestia biedt huisvesting aan mensen die zorg nodig hebben: ouderen, mensen met een handicap, doelgroepen van 32


maatschappelijk herstel. Met woningaanpassingen en nieuwe woonvormen, die wonen combineren met zorg en welzijn, wil Vestia deze doelgroepen de mogelijkheid bieden te wonen zoals zij dit willen. In het algemeen betekent dit huisvesting met een zo groot mogelijke zelfstandigheid en het bevorderen van keuzemogelijkheden, ook al heb je een beperking. Daartoe werkt Vestia met een groot aantal zorginstellingen samen, waarbij Vestia de huisvesting ontwikkelt en beheert en de zorginstellingen de zorg en begeleiding leveren. Al onze bedrijven hebben inmiddels samenwerkingsafspraken met lokale en regionale zorginstellingen zowel op het gebied van ouderenzorg (o.a. Meavita, Laurens, Zorggroep Rijnmond, Pieter van Foreest, Careyn), verstandelijk gehandicapten (o.a. De Compaan, IPSE, Gemiva SVG, ASVZ), lichamelijk gehandicapten (Steinmetz, De Drie Notenboomen/ Thomashuizen) en de GGZ (Parnassia, Pameijer, RIBW’s). Via programmamanagement is wonen en zorg in de organisatie geborgd, waarbij ieder bedrijf over een eigen wonen-enzorgcoördinator beschikt. Bij het strategisch voorraadbeleid en bij nieuwbouw bezien we steeds of projecten (deels) bestemd kunnen worden voor wonen en zorg. Bij senioren is de insteek om zo lang mogelijk zelfstandig wonen in de eigen woning te realiseren. Voor de overige doelgroepen streven wij na het zo 'gewoon mogelijk wonen' mogelijk te maken. Ook in 2008 zijn er weer verschillende (semi)zelfstandige woonvormen opgeleverd waarbij zorg vanuit een steunpunt wordt geleverd. Samenleven en integreren is daarbij het uitgangspunt. Naast gebouwtechnische voorzieningen treft Vestia daarvoor wat betreft leefbaarheid en begeleiding de nodige voorzieningen. Wij gaan daarvoor actief samenwerkingsverbanden aan met zorgen dienstverleners maar investeren waar nodig ook zelf in extra mankracht (wijkconciërges, inzet extra leefbaarheidmedewerkers). Het volkshuisvestingsvocabulaire is dit jaar weer een begrip rijker geworden: levensloopgeschikt. Nadat jarenlang het adagium was “het zo lang mogelijk zelfstandig wonen van ouderen” is er onder invloed van woonservicezones en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning terecht meer en meer aandacht gaan ontstaan voor zingevingvraagstukken Hoe bevorder je bijvoorbeeld dat ouderen deel blijven uitmaken van de samenleving, zich veilig voelen in de wijk, daardoor de deur uit durven en daarmee anderen ontmoeten? Deze verbreding van de visie op seniorenhuisvesting verklaart ook de participatie van Vestia in diverse initiatieven die verder rijken dan de woning. Om met name ouderen beter in staat te stellen zelf een keuze te laten maken op de woningmarkt heeft Vestia in de regio Haaglanden meegewerkt aan een classificatiesysteem voor de woningvoorraad. Met gebruikmaking van dezelfde systematiek als al geruime tijd in de regio Rijnmond wordt toegepast, zijn er iconen ingevoerd die bij de beschikbare woningen in de woonkrant worden vermeld. De iconen geven de mate van toe – en doorgankelijkheid aan, van slecht ter been tot rolstoel. De volgende stap is dat in 2009 een systeem is ontwikkeld waarbij ook voorzieningen en diensten in kaart worden gebracht. Dit is door Sociale Verhuurders Haaglanden en Stadsgewest Haaglanden gezamenlijk opgepakt en kan leiden tot een voor Nederland uniek uniform classificatiesysteem. In 2008 heeft Vestia beleid ontwikkeld op het gebied van domotica. Er zijn zes projecten geëvalueerd waarbij Vestia veel ervaring heeft opgedaan op het gebied van breedband, slimme technologie in en om de woning en samenwerking met derden. Geconcludeerd is dat het verstandig is bij nieuwbouw vanaf de programma fase een aantal voorbereidingen te treffen, maar alleen in samenwerking met bijvoorbeeld zorgaanbieders verder te gaan. Zo lag onze ambitie in de Vermeertoren te Delft te hoog, ten opzichte van wat de techniek en zorgaanbieders op dit moment kunnen bieden. Ondanks een geavanceerde infrastructuur, waarbij een videofoon gecombineerd kon worden met zorgalarmering en woningtechnologie 33


bleek een beeld tot beeldverbinding met een zorgcentrale nog een stap te ver voor de overige deelnemers aan dit project. In Hoogvliet (gemeente Rotterdam) hebben we het project Westerstein opgeleverd. In een bestaande flat is kleinschalige verpleging voor dementerende ouderen gerealiseerd. Door de combinatie met zelfstandige woningen voor ouderen, zorg op maat en voorzieningen als een grote recreatieruimte en winkel is hier weer een zeer gewilde woonvorm ontstaan. Door een langlopend huurcontract met Zorggroep Rijnmond was het mogelijk vrijwel het volledige pakket van wensen te realiseren Wonen met beperkingen Eind 2007 is de samenwerkingsovereenkomst met De Drie Notenboomen BV geactualiseerd. Op basis van de overeenkomst met deze franchisehoudersorganisatie wil Vestia, op basis van exclusiviteit, jaarlijks in 20 Thomashuizen en 5 Herbergiers investeren. Thomashuizen zijn kleinschalige woonvormen voor maximaal acht mensen met een verstandelijk beperking dat wordt geleid door zorgondernemers die zelf in of bij het huis wonen. Herbergiers zijn gebaseerd op dezelfde formule maar richten zich op mensen met geheugenrpoblemen en tellen rond de 15 bewoners. Door de landelijke werking van zowel Vestia als De Drie Notenboomen BV kan er expertise worden opgebouwd en productie worden gerealiseerd. Zo zijn er in 2008 10 Thomashuizen in exploitatie genomen en 5 aangekocht. Er zijn 3 Herbergiers gestart. Het realiseren van deze kleinschalige woonvormen past geheel in de visie van Vestia :ook mensen met een beperking hebben recht op keuzevrijheid als het om wonen gaat. Veel mensen met een verstandelijke beperking blijven echter aangewezen op grootschaliger woonvormen. Ook die wil Vestia graag, in samenwerking met zorgaanbieders, realiseren. Zo werken we in Zoetermeer goed samen met de – gefuseerde – organisatie Steinmetz/deCompaan. In Oosterheem kon een nieuwbouwproject worden gerealiseerd, de Heemburgh, inclusief steunpunt met ontmoetingsfunctie. Met Steinmetz/deCompaan kon overeenstemming worden bereikt over overname van het Carla Schuurmanhuis eveneens in Zoetermeer Deze accommodatie was functioneel verouderd en moest qua capaciteit terug van 30 naar 20 bewoners. Omdat Vestia niet zozeer woningcomplexen beheert alswel gehele wijken, was het mogelijk dit verlies in capaciteit te compenseren met huurwoningen in directe omgeving. Maatschappelijk herstel In Rotterdam is aan de Schietbaanstraat, Rotterdam Centrum’ een fraai nieuwbouwcomplex opgeleverd voor de BavoParnassiagroep. Uniek is aan dit gebouw dat bewoners met een psychiatrische aandoening zelf een zekere wooncarriere kunnen maken. Van noodopvang, via zeer intensief begeleid wonen tot vrijwel geheel zelfstandig wonen met zorg op afstand: alles onder 1 dak. 2.6. Het waarborgen van de financiële continuïteit Algemeen Wat in september 2008 begon als een kredietcrisis ging over in economische crisis en een recessie. Ook voor Vestia heeft dit gevolgen. De signalen van aankomende schaarste op de kapitaalmarkt zijn tijdig opgepikt en is veel extra geld aangetrokken. De daling op de beurzen van aandelen en obligaties heeft een drukkend effect op de resultaten van Vestia. Beleggingen worden minder liquide. Ook ontstaat er een druk op de projectontwikkeling. Banken zijn terughoudend in het verstrekken van leningen waaronder ook hypotheken. Potentiële kopers van nieuwe en bestaande woningen vertalen de onzekerheid van de banken door een afwachtende houding. 34


Woningen worden minder snel verkocht en de prijzen staan onder druk. De kruissubsidiëring van de onrendabele investeringen in huurwoningen door positieve resultaten op nieuwbouwkoopwoningen komt daarmee in het gedrang. Met ingang van 1 januari 2008 is Vestia belastingplichtig voor al haar activiteiten. De inhoud van de afspraken van deze zogenaamde integrale belastingplicht is echter pas in 2009 bekend geworden. De vaststellingsovereenkomst tussen de belastingdienst en de individuele woningcorporatie is bekend onder de naam VSO2. Vestia heeft tot 1 juni 2009 de tijd om deze overeenkomst al dan niet te tekenen. Bij de beoordeling van de fiscale positie per 31 december 2008 is zoveel mogelijk rekening gehouden met de bepalingen van VSO2. Een aantal zaken is echter nog niet helemaal duidelijk. Hiervoor komen nog 'best practices'. Het voor een woningcorporatie belangrijke onderscheid tussen onderhoud en investering heeft in VSO2 geen plaats gekregen. Behalve onduidelijkheid in de fiscale kwalificatie van investeringen en onderhoudsactiviteiten wil de belastingdienst dat investeringen op woningniveau worden bijgehouden. De slogan 'leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker' krijgt zeker geen invulling. De administratieve lastendruk neemt alleen maar toe. In 2002 ging Enron failliet. In 2003 kwam Ahold fors in de problemen. Incidentele frauduleuze handelingen hebben hun repercussies. 'Een woning staat in brand, we blussen de stad' ofwel een incident leidt tot een structurele oplossing. De angst voor claims leidt tot een overdreven voorzichtigheid. Bestuurders van beursfondsen en accountants nemen het zekere voor het onzekere. Ook de ministeries van WWI en VROM lijken hieraan mee te doen. De ministeries zijn kritisch naar de vele verbindingen die corporaties hebben. Hierbij gaat de ministeries volledig voorbij aan de afspraken met dezelfde overheid voor de partiële belastingplicht die vaak leiden tot extra verbindingen. Vestia staat positief ten opzichte van toezicht vanuit de overheid op concernniveau. Bovendien sluit dit aan op de wijze zoals bestuur en commissarissen toezicht houden. Toelichting op de jaarrekening De balans per 31 december 2008 ziet er als volgt uit:

Vaste activa Vlottende activa Balanstotaal

2008 x € 1 miljoen € 3.750 € 761 € 4.511

2007 x € 1 miljoen € 3.148 € 420 € 3.568

2008 per woning € 51.197 € 10.390 € 61.587

2007 per woning € 43.729 € 5.834 € 49.563

Eigen vermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn Balanstotaal

€ € € € €

€ € € € €

€ € € € €

€ 8.029 € 14 € 36.965 € 7.025 € 52.033

613 1 3.506 391 4.511

578 1 2.661 328 3.568

8.369 14 47.868 5.337 61.588

Solvabiliteit Het eigen vermogen neemt in 2008 toe ten opzichte van 2007. De groei van het eigen vermogen is echter fors minder dan de groei van het balanstotaal. Dit laatste is het gevolg van de forse toename van de investeringen en de zeer forse omvang van de voortijdig aangetrokken leningen. De solvabiliteit, het vermogen om op lange termijn aan de verplichtingen te voldoen, neemt daardoor in 2008 af. Hierbij wordt gekeken naar de hoogte van het eigen vermogen in 35


verhouding tot het balanstotaal. Deze verhouding is gedaald van 16,2 procent in 2007 naar 13,6 procent in 2008. In absolute bedragen is Vestia een vermogende corporatie. Uitgedrukt per woning is het vermogen gelijk aan het sectorale gemiddelde. Tegenover dit vermogen staat een aanzienlijk investeringsprogramma. De invoering van de integrale vennootschapsbelasting en de forse investeringen in de prachtwijken betekent een forse daling van de jaarlijkse resultaten. Het investeringsprogramma zorgt voor een sterke toename van het balanstotaal waardoor de solvabiliteit de komende jaren afneemt. Met aanvullende maatregelen borgt Vestia dat ook de komende jaren haar opgaven waargemaakt worden binnen een redelijke financiële bandbreedte. Winst- en verliesrekening Het jaarresultaat 2008 bedraagt € 36 miljoen positief tegenover € 81 miljoen positief in 2007. Het jaarresultaat is in 2008 lager dan in 2007 met name omdat de incidentele gunstige renteresultaten zich niet voordeden. De bedrijfsopbrengsten, exclusief verkoopopbrengsten, zijn gestegen evenals de bedrijfslasten. De bedrijfsopbrengsten exclusief de verkoopresultaten zijn € 29 miljoen gestegen. De verkoopopbrengsten zijn € 1 miljoen gestegen. De bedrijfslasten zijn met € 44 miljoen gestegen. Het saldo van de financiële baten en lasten is met € 65 miljoen verslechterd. Dit heeft alles te maken met de eenmalige bate als gevolg van de verkoop van een klein deel van de derivaten in 2007, die in 2008 achterwege is gebleven. Hierdoor is het jaarresultaat 2008 is ten opzichte van 2007 met € 51 miljoen gedaald ondanks een positief resultaat op deelnemingen (€ 2 miljoen) en de vorming van een latente belastingvordering van € 28 miljoen als uitvloeisel van VSO2. De winsten verliesrekening ziet er als volgt uit.

Bedragen x € 1.000

2008

2007

2008

2007

x € 1 miljoen

x € 1 miljoen

per woning

per woning

Bedrijfsopbrengsten excl. verkoopwinst Verkoopresultaat Bedrijfslasten Financiële lasten en baten

€ € € €

403 18 298121-

€ € € €

374 17 25456-

€ € € €

5.502 246 4.0691.652-

€ € € €

5.195 236 3.528778-

Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Vennootschapsbelasting

€ € €

2 2 32

€ € €

81 -

€ € €

27 27 437

€

1.125

€

-

Jaarresultaat

€

36

€

81

€

491

€

1.125

Bedrijfsopbrengsten De bedrijfsopbrengsten zijn in 2008 sterk toegenomen ten opzichte van 2007. De belangrijkste reden ligt in de eenmalige correctie van geactiveerde huurderving van € 12 miljoen over een aantal jaren ten laste van het jaarresultaat 2007. Bedrijfslasten De overige bedrijfslasten zijn toegenomen met € 44 miljoen. De belangrijkste oorzaken betreffen: - een positieve waardeverandering materiële vaste activa in 2007 van € 6 miljoen,

36


-

-

hogere lonen en werkgeverslasten van € 9 miljoen in 2008 vanwege het niet uitkeren van de eindejaarbonus in 2007. Daar staat tegenover een nieuwjaarsstimulans in januari 2008 en een eindejaarsbonus in december 2008. hogere onderhoudslasten € 14 miljoen (zie verder de toelichting op de winsten verliesrekening) hogere overige bedrijfslasten w.o. afboeking van reeds gemaakte kosten voor projecten die geen doorgang vonden van € 2,5 miljoen, hogere algemeen beheerkosten van € 4 miljoen, hogere uitgaven in het kader van leefbaarheid van € 1,3 miljoen en hogere belastingen verzekeringslasten van € 3 miljoen.

Financieringen, beleggingen en financiële instrumenten De doelstelling van Vestia kan kort maar krachtig weergegeven worden. Het aantrekken van financieringen en het beleggen van overtollige middelen is gericht op beperking van risico's. De inzet van financiële instrumenten dient ditzelfde doel en wordt uitsluitend ingezet op momenten dat de traditionele producten dezelfde risicobeheersing niet of onder minder gunstige bedrijfseconomische condities kunnen bereiken. Financieringen In 2008 bedroeg het saldo van de financiële baten en lasten € 121 miljoen ofwel 33,5 procent van de totale huurinkomsten van Vestia. In 2007 bedroeg dit percentage 16 procent. De stijging van de vermogenskosten vindt haar oorzaak in de verkoop van derivaten, hetgeen een eenmalige bate oplevert van € 42 miljoen, die zich in 2007 heeft voorgedaan en de toename van de materiële vaste activa in 2008. De gemiddeld gewogen vermogenskostenvoet van de uitstaande leningenportefeuille bedroeg in 2008 3,96 procent (2007 4,31 procent). Beleggingen Ultimo 2008 bestaat de beleggingsportefeuille uit € 384 miljoen aan obligaties, medium termnotes en zero-coupon beleggingen, € 30 miljoen aan een clickfonds met een 100 procent garantie. Het doel van beleggingen is meerledig. Het belangrijkste doel betreft de inperking van de risico's verbonden aan de herfinanciering. De bruteringsgelden zijn grotendeels hiervoor ingezet. Tevens zijn in 2008 gezien de kredietcrisis extra financieringen aangetrokken. Bij beleggingen is naast rendement de kredietwaardigheid een belangrijke factor. Deze beleggingen vallen binnen de gestelde rating van het financieel statuut. In 2008 is een rendement gehaald van 4,88 procent tegenover 4,95 procent in 2007. Vennootschapsbelasting Met ingang van 2008 zijn woningcorporaties belastingplichtig voor alle activiteiten. De waarderingsgrondslagen in de jaarrekening sluiten niet aan op de fiscale waarderingsgrondslagen. Voor een aantal jaarrekeningposten wordt een zogenaamde latente belastingvordering gevormd. Dit betekent dat eenmalig een belastingbate verantwoord wordt. Voor de komende jaren zal sprake zijn van een last. Financiële instrumenten Vestia dekt haar renterisico’s (als gevolg van investeringen en herfinancieringen die zullen leiden tot toekomstige kasstromen) voornamelijk af door derivaten (o.a plain vanilla swaps en gestructureerde rentederivaten in combinatie met caps en floors). Het gebruik van de derivaten valt binnen de gestelde kaders van het financieel statuut.

37


De kapitaalmarktrente kende in 2008 historisch gezien een zeer laag niveau (laagste niveau in de afgelopen 50 jaar). Daar Vestia staat voor een zeer forse investeringsopgave voor de komende jaren, zijn derivaten afgesloten die voor de komende jaren een aanzienlijk deel van de renterisico’s indekken. De leningportefeuille heeft vooral dit jaar een enorme stijging doorgemaakt van € 2,6 miljard eind 2007 naar € 3,5 miljard eind 2008. Het grootste gedeelte van de openstaande posities tot en met 2008 is gefixeerd met derivaten. Dit is gebeurd omdat de geldmarktrente voor bijna heel 2008 hoger lag dan de kapitaalrente en dat door toepassing van rentestructuren een veel lagere rente wordt betaald. De structuren zijn dusdanig gekozen dat bij de huidige lagere geldmarktrente een vergelijkbare lage rente wordt betaald. In totaal is voor circa € 1,4 miljard ingedekt op de huidige leningportefeuille en circa € 2,6 miljard aan renterisico’s ingedekt in de jaren 2009 tot en met 2025. Dit is grotendeels ingedekt op posities (€ 2 miljard) die in die jaren vervallen De verdeling in jaren is als volgt:

Indekking per jaar € 700.000.000

€ 600.000.000 € 500.000.000

€ 400.000.000 Ingedekt € 300.000.000

€ 200.000.000 € 100.000.000

€2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025

Van de € 4 miljard die ingedekt is, is € 3,1 miljard ingedekt op een maximaal niveau van 3,5% waarvan € 1,8 miljard een maximaal niveau heeft van 3%. Het renterisico in 2009 gebaseerd op de WSW-methode is negatief. Er is meer ingedekt dan voor de WSW-methode nodig is. De WSW-methode houdt geen rekening met nieuwe financieringen boven de herfinanciering van afgeloste leningen. Vestia stuurt hier wel op. Het renterisico gebaseerd op de WSW-methode is in 2017 het hoogst, namelijk 8%. Het renterisico volgens de cashflowmethode, gebaseerd op de ontwikkeling van de portefeuille, is het hoogst in 2017, namelijk 10,3%. Ook dit is ruim beneden de bovengrens van 15%. Het renterisico gebaseerd op de schuldrestant ultimo 2008 is voor 2017 het hoogst namelijk 9,8%. Het renterisico gebaseerd op de cashflowmethode is erg afhankelijk van het verloop van de projecten. Aan nieuw aan te trekken leningen wordt voor 2009 € 960 miljoen en voor 2010 € 715 miljoen begroot.

38


Renterisico 2009- 2018 16,0% 15,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0%

WSW

8,0%

Cashflow Gewenst risico

7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Het gebruik van derivaten brengt met zich mee dat daar een marktwaarde uit voortvloeit. Eind 2008 is de lange rente fors gedaald tot historische lage niveaus. Dit resulteerde in een negatieve marktwaarde eind 2008 van € 762 miljoen tegenover een positieve marktwaarde van € 25 miljoen eind 2007. Met alle banken is een wederzijds krediet (treshold) afgesproken waarop geen verpanding wordt geëist. Het totale krediet was eind 2008 niet genoeg om geen geld te verpanden aan banken. Eind 2008 was € 255 miljoen gestort bij banken ter verpanding van de negatieve markwaarde van de derivaten. Op 1 mei 2009 is dit nog € 45 miljoen. De regelgeving over de verantwoording van financiële instrumenten is in 2008 fors veranderd. De specialisten op dit gebied van Deloitte (FAS) hebben de consistentie van de ingezette instrumenten getoetst aan de financiële positie en de prognoses. Zij bevestigden dat Vestia binnen de kaders is gebleven die gelden voor kostprijshedge-accounting.

2.7. Overige werkzaamheden Zuid-Afrika De Vestia Groep is samen met een aantal gemeenten, andere corporaties en volkshuisvestelijke instellingen ondersteuner van de Housing Association East London (HAEL). Deze ZuidAfrikaanse huisvestingsorganisatie heeft tot en met 2008 438 woningen opgeleverd in de gemeente Buffalo City (voorheen East London). Er bestaat veel belangstelling voor de woningen en HAEL wordt beschouwd als geslaagd voorbeeld om de sociale huisvesting in Zuid-Afrika verder vorm te geven. Vestia en haar collega’s continueren ook de komende jaren de ondersteuning aan HAEL. Begin 2004 heeft Vestia een apart bedrijfsonderdeel, Vestia Interconsult, in het leven geroepen. Voornaamste taak is het begeleiden en ondersteunen van Vestia zelf en andere organisaties, zoals gemeenten en andere woningcorporaties, bij het tot stand komen van huisvestingsprojecten in ontwikkelingslanden.

39


2.8. Verbindingen Vestia Groep kent verbindingen met diverse rechtspersonen. Een overzicht hiervan is hieronder aangegeven onder vermelding van de omvang van de participatie. Naam Stichting Woonformatie Ypenburg *) Estrade Rotterdam B.V. Estrade Vastgoed B.V. Stichting Woonwagenlocaties Stichting Woonwagenzaken Zoetermeer Timpaan Makelaardij B.V. Verantwoord Wonen B.V. Gebouwenstichting Ontwikkelingscombinatie Leyenburg B.V. *) Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. *) Stadsherstel Den Haag en Omgeving N.V. *) Hofbogen B.V. *) VOM Delft B.V. *) B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw Steenfabriek Boudewijn B.V. Ontwikkelingsmaatschappij Esse Extra B.V. Vestia Monumenten B.V. Vestia Diensten B.V. Vestia OHW B.V. Vestia Groep Vastgoed B.V. Vestia Holding B.V. Vereniging Stormvogel Hoogvliet Zorgboulevard Rotterdam B.V Collonade Wonen B.V. Aardwarmte Den Haag v.o.f. Swy projecten B.V. *) voor deze verbindingen is accountantscontrole toegepast

Omvang participatie 40,03% 100% 100% 22,20% 33,34% 100% 100% 100% 50,00% 0,08% 1% 25% 50% 100% 100% 50% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 33,34% 1% 16,67% 40,03%

€ €

€ € € € € € € € € € € € € € € € € € €

Statutair vermogen Nihil 18.152 18.152 Nihil Nihil 18.200 18.152 Nihil 18.000 10.051.542 14.386.000 18.000 18.000 18.000 18.000 18.000 18.000 18.000 18.000 18.000 18.000 Nihil 18.000 18.000 18.000 18.000

€

Stichting Woonformatie Ypenburg (SWY) SWY is een toegelaten instelling die de bouw en het beheer van de woningen op de VINEXlocatie Ypenburg voor haar rekening neemt. Naast de Vestia Groep kent SWY de volgende participanten: Staedion, Vidomes en Rijswijk Wonen. SWY is als zelfstandig toegelaten instelling onderhevig aan toezicht, zoals bedoeld in het BBSH. De participanten zijn voor hun aandeel gerechtigd tot het vermogen. Bij een negatief vermogen zijn zij gehouden het eigen vermogen van de stichting aan te vullen.

40


De participatie is gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde van de betreffende stichting. De accountantscontrole 2008 is afgerond. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Het aandeel van Vestia in het jaarresultaat bedraagt in 2008 € 2,3 miljoen tegenover € 760 duizend positief in 2007. Het aandeel in het vermogen van SWY bedraagt € 4,5 miljoen (2007: € 2,2 miljoen). Per ultimo van het boekjaar heeft Vestia een vordering op SWY van € 900 duizend. De verwevenheid met SWY is stevig. Vestia Nootdorp verzorgt het beheer van al het bezit van SWY. De directeur Financiën & Control van Vestia participeert in het overleg financiële managers van SWY en houdt daarmee toezicht op de gehele financiële verantwoording. De bestuurder van Vestia is eveneens één van de bestuurders van SWY. Een van de leden van de raad van commissarissen van Vestia is de voorzitter van de raad van commissarissen van SWY. Estrade Rotterdam B.V. / Estrade Vastgoed B.V. Beide vennootschappen hebben afgelopen jaar geen activiteiten verricht. In de toekomst kunnen ze benut worden voor activiteiten die op grond van de regelgeving bij voorkeur moeten worden ondergebracht in een aparte deelneming. De vennootschappen zijn gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Daar er geen activiteiten waren is het resultaat nihil en daarmee het vermogen ongewijzigd. Het bestuur van de vennootschappen wordt gevormd door Vestia Groep. Stichting Woonwagenlocaties De participanten van deze stichting zijn: Vestia Groep, HaagWonen en Staedion. De stichting beheert, ontwikkelt en exploiteert namens de drie corporaties woonwagenstandplaatsen in Den Haag. Vestia Groep is een van de bestuurders van de stichting. Voor deze verbinding is destijds gekozen om te benadrukken dat de werkzaamheden een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de betrokken toegelaten instellingen zijn. Het erfpachtrecht van de standplaatsen is in het bezit van de afzonderlijke corporaties. Van kapitaalinbreng of verstrekte leningen is geen sprake. Vestia Groep heeft zitting in het bestuur van deze stichting. Stichting Woonwagenzaken Zoetermeer In deze stichting nemen Vestia Groep, Vidomes en De Goede Woning deel. De stichting beheert de bestaande woonwagens en standplaatsen en de stichting ontwikkelt en exploiteert ook nieuwe standplaatsen en woonwagens. Voor deze verbinding is gekozen om te benadrukken dat de werkzaamheden een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de betrokken toegelaten instellingen zijn. Het eigendom van de standplaatsen en de huurwoonwagens is wel in handen van de afzonderlijke corporaties. Vestia Groep heeft zitting in het bestuur van deze stichting.

41


Timpaan Makelaardij B.V. Deze makelaar is een volledige dochter van Vestia Groep. Deze vennootschap is gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde en opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Vestia Groep. Het jaarresultaat van Timpaan Makelaardij over 2008 bedraagt € 947.000 negatief (2007: € 489 duizend negatief). Door de negatieve resultaten van Timpaan Makelaardij over de afgelopen jaren is er een fiscaal compensabel verlies. Op basis van de huidige kennis bestaat de verwachting dat de jaarresultaten op korte termijn niet positief worden. Op grond van dit gegeven is in de jaarrekening van Vestia Groep aan het compensabel verlies geen waarde toegekend. Het bestuur van de vennootschap bestaat uit Vestia Groep en de bedrijfsdirecteur van Timpaan Makelaardij. Met ingang van 1 januari 2009 heeft Timpaan Makelaardij haar activiteiten gestaakt en zijn de werkzaamheden ondergebracht bij de nevenvestiging Vestia Vastgoeddiensten. Verantwoord Wonen B.V. De activiteiten van deze vennootschap beperkten zich tot september 2003 tot de exploitatie van het kantoor in Nieuwerkerk aan den IJssel. In het kader van de aanstaande wijzigingen in het BBSH heeft Vestia Groep op 16 september 2003 de ontwikkelrechten van nieuwbouwprojecten ondergebracht in de verbinding Verantwoord Wonen B.V. Als financiering van de aangekochte ontwikkelrechten heeft Vestia Groep een lening verstrekt aan de vennootschap. Deze lening kent een rente van 6%. Als zekerheid voor de terugbetaling van de lening gelden de aangekochte ontwikkelrechten. Alle activiteiten van Vestia met betrekking tot koopwoningen zijn met ingang van 2003 verantwoord in deze deelneming. Het resultaat over 2008 bedraagt € 0,2 miljoen negatief (2007: € 1,7 miljoen positief). De fiscale positie van Verantwoord Wonen kenmerkt zich door een aanzienlijk fiscaal compensabel verlies. Op basis van de huidige activiteiten zijn geen grote winsten te verwachten. Deze verliezen zijn slechts beperkt compensabel met winsten in de toekomst. Op grond hiervan is het compensabel verlies in de jaarrekening gewaardeerd op nihil. Vestia Groep vormt het bestuur van de vennootschap. Stichting Gebouwenstichting In deze stichting is het kantoor van Vestia Westland ondergebracht. Vestia heeft een lening verstrekt van € 2,5 miljoen. De rente bedraagt 6%. Aflossing van de lening is niet verplicht. Als zekerheid voor de terugbetaling van de lening dient het kantoorpand van Vestia Westland te Naaldwijk. De meest recente jaarrekening van de Gebouwenstichting dateert van 2008. Vestia Groep vormt het bestuur van de Gebouwenstichting. Stichting Exploitatiemaatschappij Woningbedrijf Den Haag / Stichting Vestia Beheer In deze verbindingen waren voorheen kortlopende zakelijke rechten ondergebracht voor een aantal Haagse en Zoetermeerse complexen. Deze kortlopende zakelijke rechten zijn inmiddels alle geëxpireerd. Deze verbindingen verrichtten in 2008 geen activiteiten. Het bestuur van beide

42


stichtingen wordt gevormd door Vestia Groep. Op 12 augustus 2008 zijn beide stichtingen ontbonden en uitgeschreven uit het Handelsregister. Ontwikkelingscombinatie Leyenburg B.V. Vestia heeft samen met Proper Stok Woningen B.V. met het oog op de herontwikkeling van het terrein van het HagaZiekenhuis (voorheen Ziekenhuis Leyenburg) in Den Haag en de aangrenzende Kas-in-locatie de Ontwikkelingscombinatie Leyenburg B.V. opgericht. Vestia heeft binnen deze vennootschap een zeggenschap van 50%. Vestia heeft aan de vennootschap een uitgestelde lening verstrekt van € 2.087.000 tegen een optievergoeding van 6 procent. Na voltooiing van de herontwikkeling van het gebied ontbinden Vestia en Proper Stok Woningen B.V. de verbinding weer. De verwachting is dat dit in 2012/2013 plaatsvindt. Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Vestia heeft een minimale participatie in Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Het risico is te verwaarlozen. Stadsherstel Den Haag en Omgeving N.V. Vestia heeft in 2005 2.500 aandelen gekocht in deze N.V. voor een bedrag van € 115.000. De N.V. houdt zich bezig met het aankopen, renoveren en beheren van monumenten en stadsbeeldbepalende panden in Den Haag en omgeving. Het belang van Vestia is dermate klein dat het risico te verwaarlozen is. Hofbogen B.V. Eind 2005 heeft Vestia samen met Com.Wonen, Stadswonen en PWS Hofbogen B.V. opgericht. Als gevolg van de aanleg van Randstadrail is vanaf 2010 het tracé van de Hofpleinlijn niet langer noodzakelijk als spoorlijn. Een groot deel van het tracé binnen Rotterdam is verhoogd aangelegd en onder het tracé bevinden zich 149 (kleine) bedrijfsruimten met in totaal 12.920 m2 verhuurbaar oppervlak. Vestia heeft langs een belangrijk deel van het tracé woningbezit. De Hofbogen hebben nu nog een minder positieve uitstraling op het woningbezit. Door intensiever beheer en toewijzing van de bedrijfsruimten kan dit veranderen. Bovendien biedt het opheffen van het spoor, de mogelijkheid van extra nieuwbouw. Deze verandering was voldoende reden om met ingang van 31 januari 2006 het economisch eigendom over te nemen van NS Vastgoed. Het juridisch eigendom komt in bezit bij Hofbogen B.V. indien de Hofpleinlijn definitief is opgeheven. Met de investering van de aankoop is voor Vestia maximaal € 1 miljoen gemoeid. Deze investering komt te zijner tijd ten laste van voorziene woningbouw van totaal circa 400 woningen, indien de trein niet meer rijdt. De voorbereidingen zijn gaande en het beheer van de bedrijfsruimten is in 2007 geïntensiveerd. De bedrijfsdirecteur van Vestia Rotterdam Noord is gemandateerd om namens Vestia Groep te participeren in het bestuur. Daarnaast neemt de manager bedrijfsvoering van Vestia Rotterdam Noord deel aan het overleg van financiële managers van de participanten. Het jaarresultaat 2008 levert voor Vestia een tekort op van € 29 duizend. VOM Delft B.V. De VOM Delft B.V. is in juni 2006 opgericht om in het oude centrum van Delft zonodig vrijkomende winkelpanden op te kopen om in het kader van de leefbaarheid de kwaliteit van het winkelaanbod op peil te kunnen houden. In 2007 heeft de aankoop van enkele bedrijfspanden met bovengelegen woningen plaatsgevonden.

43


Vestia participeert voor 50% in deze vennootschap. De bedrijfsdirecteur van Vestia Delft is lid van de Raad van Commissarissen van deze verbinding. Vestia Groep staat voor een periode van vijf jaar garant voor de negatieve exploitatieresultaten. De positieve verkoopresultaten komen ten gunste van Vestia ter dekking van de eerder behaalde negatieve exploitatieresultaten. B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw en Steenfabriek Boudewijn B.V. Vestia heeft per 30 augustus 2006 alle aandelen Steenfabriek Boudewijn B.V. en B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw overgenomen van de Xella groep / De Nijs Vastgoed B.V. Beide vennootschappen waren leeg met als enig bezit terreinen in de gemeente Woensdrecht (Ossendrecht). Vestia heeft de terreinen verworven om er op termijn woningbouw op te kunnen plegen. De gemeente Ossendrecht staat achter deze aankoop en de plannen voor woningbouw. Het overnamebedrag van beide vennootschappen bedroeg € 8,5 miljoen. Bij B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw is in 2008 een resultaat behaald van € 5 duizend negatief. Vestia Groep vormt het bestuur van deze beide verbindingen. Ontwikkelingsmaatschappij Esse-Extra B.V. De voormalige Woningstichting Ons Huis is in 2003 een verbinding aangegaan met Ontwikkelingsmaatschappij Esse-Extra B.V. Deze vennootschap is samen met HD Projectrealisatie B.V. opgericht. Deze vennootschap richt zich op de ontwikkeling van de locatie Esse-Extra. Aangezien de ontwikkeling van deze locatie nog niet is gestart, heeft de vennootschap nog weinig activiteiten ontwikkeld en is er nog niets te zeggen over toekomstige ontwikkelingen. In 2008 is een negatief resultaat genomen van € 3 duizend. De beide participanten vormen het bestuur van deze verbinding. Vestia Monumenten B.V. Vestia Monumenten B.V. is in 2007 opgericht als Vestia Ontwikkel B.V. in het kader van de partiële vennootschapsbelasting in 2006 en 2007. Vestia bezit 100% van de aandelen. In 2008 is deze vennootschap omgebouwd tot Vestia Monumenten B.V. en kwalificeert zich daarmee als een vennootschap die monumenten kan aankopen vrij van de heffing van overdrachtsbelasting. In de loop van het jaar is de aankoop van het HAKA-pand in Rotterdam (rijksmonument) en de aankoop van de Boerderij Nooitgedacht in Nieuwerkerk aan den IJssel door deze B.V. verricht. Vestia Diensten B.V. Vestia Diensten B.V. is in 2007 opgericht in het kader van de partiële vennootschapsbelasting in 2006 en 2007. Vestia bezit 100% van de aandelen. In 2007 heeft de vennootschap geen activiteiten verricht. Vestia OHW B.V. Vestia OHW. B.V. is in 2007 opgericht in het kader van de partiële vennootschapsbelasting in 2006 en 2007. Vestia bezit 100% van de aandelen. Deze vennootschap is in 2009 in de plaats getreden van Vestia Ontwikkel B. V. als vennoot in Aardwarmte Den Haag V.O.F. Vestia OHW B.V. werkt hierin samen met dochters van HaagWonen, Stædion, de gemeente Den Haag en Eneco en Eon aan de realisatie van duurzame energie ten behoeve van de gebouwde omgeving, waaronder woningen.

44


Vestia Groep Vastgoed B.V. Vestia Groep Vastgoed B.V. is in 2007 in het leven geroepen in het kader van de partiële vennootschapbelasting voor de jaren 2006 en 2007. De vennootschap is een 100 procent dochter van Vestia en de resultaten zijn opgenomen in de geconsolideerde balans en jaarrekening van Vestia. Eind 2007 heeft Vestia het economisch eigendom van de belaste eenheden, in totaal 2.559 woningen, bedrijfsruimten, bergingen, schuren, garages, parkeervlakken, enz. verkocht aan deze vennootschap voor een bedrag van € 326 miljoen. Bij de woningen gaat het om 1.352 woningen met een huur boven de maximale grens voor de huurtoeslag. De VSO geeft de mogelijkheid de belaste eenheden over te dragen in de loop van 2008. De overdracht van de meeste eenheden was in 2007. Het resterende deel – de finetuning – heeft haar afronding gekregen in 2008. De jaarrekening van Vestia Groep Vastgoed B.V. ten behoeve van de consolidatie geschiedt op basis van de waarderingsgrondslagen van Vestia Groep. De jaarrekening van de vennootschap zelf kent andere waarderingsgrondslagen. In de jaarrekening van Vestia Groep Vastgoed B.V. is het resultaat van de vennootschap de som van de directe exploitatieresultaten over 2006 en 2007 en de indirecte exploitatieresultaten. De directe exploitatieresultaten vormen het saldo van de opbrengsten en de lasten. De indirecte exploitatieresultaten bestaan uit de waardeontwikkeling van het bezit in de periode tussen 1 januari 2006 en 31 december 2007. Zowel de directe als de indirecte exploitatieresultaten dragen sterk bij aan de vermogenspositie van de vennootschap. De fiscale jaarrekening vormt de basis voor de verplichte doorstootverplichting om te kwalificeren als een fiscale beleggingsinstelling (FBI). Een deel van de doorstootverplichting is ingevuld door een interimdividend uit 2007. Het resterende deel vloeit voort uit de resultaatbestemming. De jaarrekening van Vestia Groep Vastgoed B.V. is onderhevig aan een verplichte accountantscontrole. Deze verplichting vloeit voort uit de wet. De relevante jaarrekening betreft de jaarrekening gebaseerd op de waarderingsgrondslagen van de vennootschap zelf zijnde een vennootschap met als oogmerk beleggen. De accountantscontrole dient uiterlijk in augustus 2008 afgerond te zijn. ColonadeDuHaf B.V. De Vestia Groep neemt als mede-oprichter van Dutch Housing Association Finance (DuHaf) deel. Inmiddels is de naam van vennootschap veranderd in ColonnadeDuHaf B.V. Deze vennootschap bereidt voor en realiseert een internationaal georiënteerd financieringsprogramma (voor medium-term-notes, obligaties en onderhandse leningen). Het belang van Vestia Groep in ColonnadeDuHaf B.V. bedraagt € 40.000. De verwachtingen naar de toekomst zijn dusdanig dat de deelneming en de verstrekte lening zijn afgewaardeerd tot nihil. Vestia heeft geen exploitatiegarantie afgegeven en daarmee hoeft Vestia ook niet bij te dragen in eventuele negatieve exploitatieresultaten. Daarmee is er geen basis voor het treffen van een nadere voorziening. Er bestaat geen directe bestuurlijke verwevenheid met deze deelneming. Aardwarmte Den Haag v.o.f. Vestia participeert middels haar dochter Vestia OHW B.V. in deze vennootschap onder firma samen met Eon, Eneco, de gemeente Den Haag, Staedion en HaagWonen. De v.o.f gaat in Den Haag Zuidwest een geothermieproject realiseren door gebruik te maken van aardwarmte. De

45


v.o.f. is in 2007 opgericht en gaat daadwerkelijk activiteiten ontplooien vanaf 2008. Vestia neemt als directeur van Vestia OHW B.V. deel aan het bestuur van de v.o.f.. SWY projecten B.V. Deze 100%-dochter van SWY is in het leven geroepen in verband met de partiële vennootschapbelasting. In 2007 en 2008 zijn in deze B.V. de dure huurwoningen, het bedrijfsonroerend goed en de bouw van koopwoningen ondergebracht. De resultaten zijn geconsolideed bij Swy. Naast vorenstaande verbindingen is Vestia Groep lid van diverse organisaties op het gebied van het wonen. Genoemd worden: Vereniging Sociale Verhuurders Haaglanden, Maaskoepel, Stichting Woonmarkt Rijnstreek, KEI centrum voor Stedelijke Vernieuwing en de Vereniging Deltametropool. Vestia Groep vervult hierin vaak middellijk of onmiddellijk een bestuursfunctie.

2.9 Activiteiten in de krachtwijken Vestia investeert de komende jaren in een vijftal krachtwijken: Zuid-West en Stationsbuurt in Den Haag en Bergpolder, Oud Zuid en Zuidwijk in Rotterdam. In 2008 zijn de volgende activiteiten verricht c.q. is met de voorbereiding gestart. Het gaat om zogeheten investeringen en lumpsum uitgaven ten behoeve van bijvoorbeeld extra leefbaarheidsinspanningen. Zuid West Den Haag Tweede Koorenhuis Het Koorenhuis is een organisatie die een cultureel cursusaanbod verzorgt voor kinderen, jongeren en volwassenen. Het Koorenhuis heeft de ambitie voor de bewoners van het stadsdeel Escamp een breed en toegankelijk cultuurprogramma te ontwikkelen. Een volwaardige tweede vestiging van het Koorenhuis in Escamp is daarbij gewenst. Het totale cursusaanbod van het Koorenhuis wordt hierdoor beter bereikbaar voor bewoners uit Escamp en omgeving. De twee bestaande accommodaties (Goudsmidsgaarde en Tweede Braamstraat) kunnen opgaan in deze nieuwe vestiging. Daarnaast is het Koninklijk Conservatorium (KC) op zoek naar een oplossing voor een ruimteprobleem in het huidige gebouw aan de Juliana van Stolberglaan. Het KC wil graag gelijk optrekken voor wat betreft huisvesting van het Koorenhuis in Escamp. De gemeente wil een tweede vestiging van het Koorenhuis mogelijk maken. De voormalige school van het Stevin College aan de Zuidlarenstraat is geschikt voor het gebruik door het Koorenhuis en het Koninklijk Conservatorium, evenals voor de combinatie met kleinschalige bedrijvigheid. Vestia neemt de integrale herontwikkeling van het pand op zich. Hiervoor hebben de gemeente en Vestia op 17 december 2008 een intentieovereenkomst getekend. De ambitie voor het tweede Koorenhuis is dat het Koorenhuis een belangrijke culturele peiler wordt voor de wijk. Het Koorenhuis moet een plek worden voor kunst en cultuurontmoetingen. Het resultaat is dat in het voormalige Stevin College 3 organisaties met een voor Den Haag Zuidwest nieuwe uitstraling gevestigd worden. Naast de “culturele gebruikers” (Koorenhuis en de slagwerkopleiding van het Koninklijk Conservatorium) is in de overige ruimtes plaats voor kleinschalige bedrijvigheid binnen de creatieve sector. Te denken valt aan:  Bedrijvigheid zoals lijstenmakers, restaurateurs, meubelmakers, hoedenmakers, reparatie van muziekinstrumenten, etc. 46

Stichting Vestia Groep   

Jonge ontwerpers van kleding, accessoires of decors. Architecten, grafische ontwerpers etc. Studio’s voor fotografie, film, video, nieuwe media, kunstuitleen, etc. (Kunst)boekhandels, schildersbenodigdheden, hobbyspeciaalzaak, handwerkzaak, bladmuziekverkoop, galerie, etc. Er wordt onderzocht of het gebouw mede gerund kan worden door leerlingen van het ROC Mondriaan. Het gaat daarbij om leer-werktrajecten op MBO-niveau 1 en 2 en stages op niveau 3 en 4. Het gaat om werkzaamheden zoals administratie, promotie en publiciteit, horeca, installaties, beveiliging, ICT, schoonmaak en gebouwonderhoud. De volgende partners dragen bij aan het realiseren van het tweede Koorenhuis: Gemeente, Vestia, Koorenhuis, Koninklijk Conservatorium, ROC Mondriaan. De totale aankoop- en verbouwingskosten bedragen ruim € 8,5 miljoen. Na aftrek van gemeentelijke subsidie resteert voor Vestia een onrendabele top van € 908.000. Hiervan is 1/10 deel opgevoerd voor bijzondere projectsteun 2008. Het onrendabele deel is bepaald op basis van maatschappelijke aanvangshuren, zijnde € 100 m2 voor commercieel en gemiddeld € 50 voor starters, Koorenhuis, cultureel en Koninklijk Conservatorium. De Raden De Raden is een gebiedsontwikkeling in Den Haag Zuidwest. Het betreft een vernieuwing die betrekking heeft op 650 woningen. (458 woningen door sloop-nieuwbouw en 192 woningen renovatie). Een van de nieuwbouwprojecten betreft het Atrium. Dit is een seniorencomplex. Het programma bestaat uit 37 sociale huurwoningen en 20 koopappartementen. Omdat de koopmarkt momenteel erg slecht is overwegen wij deze woningen om te zetten naar vrije sector huur. In de gebiedsontwikkeling vernieuwen we naast het woningbezit ook de openbare ruimte. De kosten die opgevoerd zijn hebben enerzijds betrekking op het Atrium en anderzijds op de herinrichting van de openbare ruimte. Vestia investeert in deze gebiedsontwikkeling vanaf 2008 een bedrag van € 14.493.418, waarvan € 3.048.524 onrendabel. Hiervan is 1/5e deel opgevoerd voor bijzondere projectsteun 2008. Gedifferentieerd wonen In de periode 2008 tot en met 2014 wordt dit gebied vernieuwd. De vernieuwing van dit gebied levert een bijdrage aan de gewenste differentiatie in Den Haag Zuidwest. Differentiatie is noodzakelijk om koopkrachtigere huishoudens, die een stap willen maken in hun wooncarrière in Zuidwest, kansen te bieden. Ook voor zittende huurders biedt de vernieuwing kansen. De kleine en veelal mindere woningen worden aangepakt, waardoor zittende bewoners in veel gevallen er op vooruit gaan, zowel qua grootte als qua wooncomfort. Het programma omvat 480 nieuwe woningen en 750 m2 bedrijfsruimten. Vestia wil 70% van de woningen realiseren in de marktsector en 30% in de sociale sector. Ook richten we de openbare ruimte opnieuw in. Vestia investeert in deze gebiedsontwikkeling vanaf 2008 een bedrag van € 99.378.000. Daarvan is € 6.154.000 onrendabel. Hiervan is 1/7e deel opgevoerd voor bijzondere projectsteun 2008. Otterrade Het is de ambitie om het fysieke en sociale verval van het complex particulier woningen aan de Otterrade in Den Haag Zuidwest te keren. Dit moet resulteren in een complex dat past binnen de vernieuwing van de buurt De Raden in Den Haag Zuidwest. Maatregelen moeten ook op termijn garanderen dat het wooncomplex Otterrade heel, schoon en veilig is en de verenigingen van eigenaren naar behoren functioneren. De gemeente en Vestia willen met de aanpak van de Otterrade de volgende resultaten behalen:  Er is sprake van actieve en werkende VVE’s die daarnaast ook samenwerken in het beheer van het totale complex inclusief gemeenschappelijke buitenruimten en voorzieningen; 47

Stichting Vestia Groep 

Bewoners zijn op enigerlei wijze georganiseerd en actief betrokken bij het bevorderen van de leefbaarheid in en rond het wooncomplex;  Er is een meerjarenonderhoudsplanning gemaakt, de eigenaren dragen geregeld bij aan het opbouwen van fondsen ten behoeve van het onderhoud en beheer;  Het gebruik van gemeenschappelijke ruimtes en tuinen is genormaliseerd op het niveau dat in Den Haag Zuidwest gebruikelijk is;  Het overlastgevend gebruik van woningen, binnentuinen en andere ruimten wijkt niet langer af van wat zich elders in Den Haag Zuidwest voordoet; De normalisering van het beheer van het complex een positief effect heeft op de waardeontwikkeling van de woningen. De rol van Vestia hierin is:  Het aankopen van circa 20 woningen verdeeld over de bestaande 5 VVE’s, primair bedoeld om een positie te verkrijgen binnen de VVE’s;  Het aanstellen van een buurtconciërge en het ontwikkelen van een handhavingsaanpak;  Het openen van een buurtpost in een woning in het complex;  Het actief betrekken van de bewoners bij het beheer, het scholen en stimuleren van eigenaren bij hun functioneren binnen de VVE’s;  Het samen met actieve bewoners vervaardigen en implementeren van een weldoordachte voorlichtings- en informatiecampagne. De totale projectkosten bedragen voor Vestia € 3.335.000. Daarvan is € 3.000.000 rendabel en € 335.000 out-of-pocket. Het rendabele deel bestaat uit de aankoop van 20 woningen met het doel een positie te verwerven in de verenigingen van eigenaren. De out of pocketkosten zijn opgebouwd uit de kosten voor inrichting van een buurtpost en de personeelslasten van een projectleider, een beheerder en een externe deskundige voor de VVE-ontwikkeling. Het project loopt 3 jaar. Van de out-of-pocket kosten is 1/3e deel opgevoerd voor bijzondere projectsteun in 2008. Handhaving De leefbaarheid en veiligheid vormen de basis van een wijk. Als die goed zijn, transformeert een krachtwijk in een prachtwijk. Een schone straat begint achter de voordeur. Overbewoning leidt immers tot overlast, troep op straat en parkeerdruk. Bovendien ontstaat door overbewoning brandgevaar. Een veilige woonomgeving verdient hoge prioriteit. Het is dus noodzakelijk het gebruik van panden (woningen, bedrijven en horeca) integraal te controleren. Bewoners hebben hier in de stakeholdersbijeenkomsten ook om gevraagd. Concreet willen we de volgende resultaten behalen: per wijk controleren we onrechtmatig wonen (overbewoning en illegale bewoning, inclusief illegale kamerverhuur). Daarnaast vinden in een aantal gevallen controles plaats op personalia van bewoners, misbruik/oneigenlijk gebruik van sociale voorzieningen, uitvoering van de Wet Milieubeheer (bedrijven) en in het geval van horeca de APV en de Wet op de Kansspelen. Geconstateerde problemen pakken we direct op, waarbij de publiekrechtelijke aanpak door de gemeente en de privaatrechtelijke aanpak van de corporatie elkaar versterken. Voor de aanpak van hennepkwekerijen in woningen heeft Vestia een apart convenant afgesproken, waarbij we samenwerken met de gemeente, politie, openbaar ministerie, energiebedrijf, belastingdienst en uitkeringsinstanties. Onrechtmatige bewoning gedijt het best in een situatie waarin bewoners elkaar niet kennen en wanneer de verantwoordelijke instanties onzichtbaar zijn. Daarom kiest Vestia ervoor om in de buurten van Zuidwest duidelijk zichtbaar aanwezig en aanspreekbaar te zijn. Hiervan gaat al een stevige preventieve werking uit. In de gevallen waarin preventie niet helpt, zetten we met een lik-op-stukbeleid ook repressieve maatregelen in. Het te subsidiëren bedrag van € 101.330 bestaat in 2008 geheel uit 48


personele kosten, buurtconciërges.

die

voortvloeien

uit

de

extra

inzet

van

beheermedewerkers

en

Woonvoorziening Zichtenburglaan In 2006 sloten het rijk en de vier grote steden een convenant over het realiseren van extra woonvoorzieningen voor dak- en thuislozen. In Den Haag kreeg dit programma de naam "Den Haag onder Dak". Het programma bestaat uit 5 woonvoorzieningen voor verschillende groepen dak- en thuislozen. Drie van deze voorzieningen zullen worden geëxploiteerd door Parnassia. Daarmee kwam ook Vestia, als vaste huisvestingspartner van Parnassia, in beeld. Na een moeizame zoektocht naar geschikte locaties en panden is in 2008 besloten dat één van de voorzieningen gevestigd wordt in een voormalig kantoorpand aan de Zichtenburglaan in de wijk Bouwlust. Vestia koopt dit pand aan, verbouwt het en verhuurt het vervolgens aan Parnassia. De woonvoorziening aan de Zichtenburglaan heet Mi Casa. Het is bestemd voor 47 bewoners met verslavingsproblemen (met name harddrugs) en een psychiatrische stoornis. Elke bewoner krijgt de beschikking over een slaapvertrek, een woonkamer met kitchenette en eigen sanitair. Daarnaast komen er in het pand een aantal gemeenschappelijke ruimten en personeelsvoorzieningen. De voorbereidende werkzaamheden zijn begonnen in 2008 en de ingebruikname staat gepland voor 2010. De totale investering, inclusief aankoop, bedraagt € 7,4 miljoen. Na aftrek van de huuropbrengsten van € 5,3 miljoen en een gemeentelijke bijdrage van € 2,1 miljoen resteert voor Vestia een onrendabel van € 940.000. Hiervan is 1/3 opgevoerd voor bijzondere projectsteun 2008. Den Haag Stationsbuurt Internationale entree Den Haag, Sigmalocatie Dit project betreft een verdichtinglocatie op het talud van de spoorlijn en een verouderde kantoorgebouw naast station Hollands Spoor in de Stationsbuurt in Den Haag. Het project is gelegen naast een door een andere ontwikkelaar te bouwen hotel. Tezamen moeten deze projecten bijdragen aan een internationale entree Den Haag. Het gaat om het gebouw blok A met 56 koopwoningen, 90 parkeerplaatsen op de eerste verdieping en 720 m2 bedrijfsruimte in de plint. De parkeerplaatsen zijn tevens bedoeld voor het hotel. De 56 woningen hebben een bruto vloeroppervlakte van circa 90 m2. De totale stichtingskosten bedragen € 17,4 miljoen en de verwachte verkoopopbrengst bedraagt € 14,16 miljoen. Het onrendabel is derhalve € 3,24 miljoen. In 2008 wordt hiervan 1/10 opgevoerd, derhalve stichtingskosten € 1,74 miljoen, rendabel € 1,416 miljoen en onrendabel € 324.000. Rotterdam Bergpolder Aankoop panden Vestia Rotterdam Noord wil de komende jaren inzetten op vernieuwing van de wijk Bergpolder. Onder andere worden de woningen aan de Vlaggemanstraat en Insulindestraat gesloopt. Hiervoor in de plaats komt vervangende nieuwbouw. In 2008 zijn 4 panden aangekocht. De gemiddelde aankoopprijs bedroeg € 108.000. De hoge onrendabele top heeft te maken met de relatief korte exploitatieduur van de huidige panden. Bij de exploitatie is rekening gehouden met een genormeerde doorberekening aan de nieuwe vastgoedontwikkeling. Het onrendabele deel bedraagt € 366.596. Haalbaarheidsonderzoek Bergwegkwartier 49


Vestia Rotterdam Noord heeft ter bepaling van haar ambitieniveau een studie uit laten voeren naar de gebiedsontwikkeling in de wijk Bergpolder. Op basis hiervan is een aanbod gedaan aan de gemeente om de gezamenlijke ambities te vertalen in concrete plannen. Na de startbijeenkomst is begonnen met het uitwerken van de verschillende deelprojecten. De totale out-of-pocket kosten bedragen in 2008 € 201.394 Haalbaarheidsonderzoek Hofplein Vestia Rotterdam Noord is voor 25% eigenaar van de Hofpleinlijn. In de afgelopen periode hebben allerlei haalbaarheidsonderzoeken plaatsgehad die antwoord moeten geven op de vraag hoe de kwaliteit van het gebouw en de leefbaarheid van de directe omgeving kan worden verbeterd. Het haalbaarheidsonderzoek heeft € 153.082 gekost. Maatwerkaanpak oudbouw In Bergpolder staan vele oude woningen. Wanneer deze woningen leegkomen wordt er veel geïnvesteerd om deze woningen weer de kwaliteit van deze tijd te geven. Tegenover deze ingrepen staat nagenoeg geen huurverhoging. De onrendabele investering bedraagt voor 2008 € 290.016. Renovatie station Hofplein In 2006 hebben vier Rotterdamse corporaties Hofbogen BV gekocht. Een van de onderdelen die op korte termijn wordt aangepakt is het station Hofplein. Dit verkeert momenteel in zodanig staat dat verhuur niet mogelijk is. Wanneer het station gereed is, worden de ruimten verhuurd aan Blend. De ruimtes zijn geschikt om te worden verhuurd aan creatieve partijen en commerciële partijen Het gebied wordt een plek waar Rotterdammers en toeristen zich te goed kunnen doen aan mode, sport en cultuur. Het onrendabele bedrag dat voor 2008 is opgevoerd is € 220.919. Culturele promotionele activiteiten De Hofpleinlijn bestond in 2008 100 jaar. In dat jaar zijn verschillende activiteiten georganiseerd om het 100-jarig bestaan te vieren. Doel daarvan is o.a. geweest om de buurten om de Hofplein ook te informeren over het belang van de Hofpleinlijn in de wijk. Verder is een zogenaamde bidbook uitgebracht dat onder de aandacht is gebracht van verschillende stakeholders in de stad en waarin de toekomstplannen zijn opgenomen. De kosten voor 2008 bedroegen € 43.911. Tante Kwebbel Tante Kwebbel brengt mensen met elkaar in contact. Alle huurders van Vestia in Bergpolder kunnen sinds 2008 gebruik maken van Tante Kwebbel. Vestia levert daarmee een bijdrage aan het vergroten van de sociale samenhang in de buurten en Vestia bevordert daarmee de ontmoeting in de wijk Bergpolder tussen huurders die een ander een handje willen helpen en huurders die zelf hulp nodig hebben bij het één of ander. Tante Kwebbel is een initiatief van CVD, de grote welzijnsorganisatie in Rotterdam, in samenwerking met Thuiszorg Rotterdam en Almende. Het project werd mede mogelijk gemaakt dankzij financiering van de deelgemeente. De uitgaven in 2008 bedroegen voor Vestia € 26.433. Rotterdam Zuidwijk Borneveld Het project Borneveld is een vernieuwingsproject in Zuidwijk, waarbij 97 woningen worden gesloopt en 104 drie- en vierkamerappartementen in de bereikbare huur worden teruggebouwd. 50


Het parkeren vindt plaats op het binnenterrein en in het openbaar gebied. Dit project is onderdeel van de vernieuwing van Zuidwijk, waarbij Vestia streeft naar differentiatie van het woningbezit, zowel in eigendomsvorm (huur en koop) en differentiatie naar doelgroep. De uitplaatsing van de zittende bewoners is afgerond, de sloop van de woningen wordt afgerond in 2009 en de start van de nieuwbouw is gepland derde kwartaal 2009 en de oplevering in 2010. De totale investering bedraagt Euro 20.295.000,- . Het onrendabele deel bedraagt Euro 5.021.000,- Het rendabele deel bedraagt Euro 15.545.000,-. Klinkenburg Het project Klinkenburg is een vernieuwingsproject in Zuidwijk, bestaande uit 49 koopappartementen voor starters en 14 huurappartementen, een steunpunt en een ontmoetingsruimte voor cliënten van de zorginstelling Steinmetz. Het project bestaat uit appartementen verdeeld over vier woonlagen rond een binnenterrein. Het binnenterrein ligt op het parkeerdek. Het project is opgeleverd in 2008. De totale investering bedraagt Euro 12.008.133,- Het onrendabele deel bedraagt Euro 935.000,- Het rendabele deel bedraagt Euro 11.073.133,-. Het onrendabele bedrag van € 935.000,- is een kostenuitzetting ten opzicht van het investeringdocument. Dit extra onrendabele bedrag is ontstaan na juli 2007. Schoon, heel en veilig De extra kosten voor ongedierte bestrijding, vandalisme/graffiti en de kosten voor veiligheid zijn lager uitgevallen dan begroot. De extra kosten voor schoonmaak zijn echter weer een stuk hoger. De uiteindelijke onderschrijving is het gevolg van het niet besteden van de middelen voor speeltoestellen. De speeltoestellen worden wel deels vernieuwd en veiliger, maar dit vindt binnen het project gemeenschappelijke tuinen plaats. Met dit project is een bedrag gemoeid van € 124.670,- voor 2008. Buurtconciërges Buurtconciërges vervullen een belangrijke functie in het private en semi-openbare gebied. De buurtconciërges zijn de ‘ogen en oren’ in de wijk voor Vestia en dragen positief bij aan de leefbaarheid in de wijk. In de Zuidelijke Tuinsteden zijn in 2008 3 buurtconciërges actief geweest. Met dit project is een bedrag gemoeid van € 146.081,- voor 2008. Nieuwbouw MFA voor Brede School (Wereld op Zuid) De Brede School is een vernieuwingsproject in Zuidwijk. Het is een investering in maatschappelijk vastgoed, die beoogt bij te dragen aan het vasthouden van de middengroepen in deze wijk, ten tweede kinderen uit achterstandsmilieus maximale ontplooiingskansen te bieden en ten derde een ontmoetingsplaats voor ouders en andere wijkbewoners te zijn. In deze school werken vijf partijen intensief samen, te weten twee basisscholen de Christophoor en de Tourmalijn, Pameijer Keerkring (voor kinderen met een handicap), Kinder Service Hotels (kinderopvang) en Charlois Welzijn voor de peuterspeelzaal, het schoolmaatschappelijk werk en brede schoolactiviteiten. Het project wordt opgeleverd in 2009. De totale investering bedraagt € 15.258.975. Het onrendabele deel bedraagt € 364.000. Het rendabele deel bedraagt € 14.894.975. Ook voor dit project geldt dat er na het investeringsbesluit een kostenuitzetting heeft plaatsgevonden. Het gaat om een extra onrendabele bedrag van € 364.000. Dit extra onrendabele bedrag is ontstaan na juli 2007. Maatschappelijke voorziening in woningcomplex “De Hoge Kampen” Dit project beoogt een steunpunt te realiseren voor jongeren, die op basis van een indicatie begeleiding nodig hebben bij het afronden van hun opleiding, hun start op de arbeidsmarkt of 51


hun eerste ervaringen met zelfstandig leven en wonen. Vestia biedt de Stichting Flexus, de organisatie die de begeleiding verzorgt, een steunpunt aan met 12 woningen. De oplevering van dit steunpunt is voorjaar 2009. De totale investering bedraagt € 339.931. Het onrendabele deel bedraagt € 212.000. Het rendabele deel bedraagt € 127.931. Jongeren en participatie jongeren Voor jongeren is extra inzet geweest (zie hiervoor), maar het hier begrote bedrag is vooral gebruikt om een groep alleenstaande vrouwen te ondersteunen (Vrouwen van de Velden). Daarnaast is een groot deel van het budget besteed aan het project Watch Out. Door middel van dit project worden jongeren te werk gesteld als toezichthouder in de wijk. Daarnaast volgen de jongeren de opleiding van Beveiliger II. Met dit project is een extra bedrag gemoeid van € 76.822 voor 2008. Participatie en ondersteuning bewoners Voor de woningen van Vestia Rotterdam Zuid is een bedrag uitgetrokken om de participatie in de wijk te bevorderen. Dit geld wordt overgemaakt aan de bewonersorganisatie Zuidwijk. De bewonersorganisatie verdeelt dit vervolgens onder de buurtgroepen en de complexcommissies. Daarnaast is er extra geld uitgetrokken voor professionele ondersteuning van de bewonersorganisatie. Jaarlijks wordt gekeken of er nog geld over is van het vorige jaar, vervolgens wordt dit aangevuld tot het eigenlijke begrotingsbedrag van het nieuwe jaar. Met dit project is een extra bedrag gemoeid van € 41.413 voor 2008. Tijdelijke leefbaarheidsactiviteiten vanwege herstructurering Voor het herstructureringsgebied de Velden is geld uitgetrokken om de leefbaarheid op peil te houden. Door leegkomende woningen te ontmantelen en dicht te zetten zijn er geen vervelende situaties ontstaan. De kosten zijn echter flink gestegen in vergelijking met hetgeen dat was begroot. Voor komend jaar (2009) zullen de woningen niet allemaal meer dicht worden gezet. Gekozen is om de woningen tijdelijk te verhuren. Met dit project is een extra bedrag gemoeid van € 113.818 voor 2008. Sociale leefbaarheidsprojecten Thuis op straat, mensen maken de stad en buurtbemiddeling zijn drie sociale projecten die werden toegepast in 2008. Thuis op straat (TOS) bestaat uit medewerkers die kinderen begeleiden bij het spelen op straat en pleinen, daarnaast worden ook ouders en buurtbewoners betrokken. De kosten van TOS liggen iets hoger dan begroot omdat de activiteiten zijn uitgebreid voor de doelgroep tieners. Mensen Maken de Stad (MMdS) is een programma wat bestaat uit het benaderen van mensen achter hun voordeur om vervolgens te komen tot straatafspraken en straatactiviteiten. Buurtbemiddeling (BB) bestaat uit vrijwilligers die professioneel ondersteund worden om buurtbewoners die onenigheid hebben te begeleiden in het gesprek en te komen tot afspraken. Buurtbemiddeling is uitgevoerd conform begroting. Met dit project is een extra bedrag gemoeid van € 118.152 voor 2008.

Rotterdam Oud-Zuid Kunst in Bloemhof Verfraaien van de buitenruimte door plaatsing van kunstvoorwerpen in de wijk Bloemhof. Bij dit project zijn de bewoners intensief betrokken geweest bij het bepalen van de kunstvoorwerpen 52


die in hun wijk is geplaatst. Dit allemaal in het kader van integratie. Met dit project was een bedrag van € 25.722 gemoeid in 2008. Creatief Beheer Bloemhof Het groenproject Bloemhof van Creatief Beheer is een overkoepelend project, van meerdere kleinschalige projecten om meer groen aan te brengen in de wijk Bloemhof. Samen met bewoners is gewerkt aan het vergroenen van de openbare ruimte. Het project wordt getrokken door meerdere partijen, waaronder de deelgemeente Feijenoord. Met het project was voor Vestia in 2008 € 24.325 gemoeid. Parkstad (grond) Parkstad is het laatste deelgebied van de herontwikkelingsopgave Kop van Zuid dat in ontwikkeling wordt genomen. Het gebied is nu nog een spooremplacement met tramremise en een werfterrein van gemeentewerken. Dit gebied ligt tussen de wijken Afrikaanderwijk, Feijenoord en de inmiddels gerealiseerde woongebieden van de Kop van Zuid. Met de ontwikkeling van dit passtuk zal de ambitie om dit noordelijke deel van Rotterdam Zuid aaneen te smeden tot een vanzelfsprekend en volwaardig stedelijk woongebied, met goede oostwestverbindingen, gestalte krijgen. Het deel van Parkstad ten westen van de Laan op Zuid zal worden ontwikkeld door Vestia. Hiervoor is een basisovereenkomst gesloten tussen de gemeente Rotterdam en Vestia. Het deel ten oosten van de Laan op Zuid zal worden ontwikkeld door de gemeente. Hierdoor werd het mogelijk ook het aangrenzende gebied in de Afrikaanderwijk, dat grotendeels in bezit is van Vestia, in de planontwikkeling te betrekken. Dit geeft nieuwe mogelijkheden om de gewenste ruimtelijke en programmatische samenhang tussen Parkstad en de Afrikaanderwijk, met nieuwe dwarsverbindingen in oost-westrichting, te ontwikkelen. Vestia koopt voor de realisatie van Parkstad bouwen woonrijpe grond van de gemeente. In de uitvoeringsovereenkomst is hiervoor een investering van € 29.025.000 opgenomen waarvan € 3.083.000 onrendabel. De meest recente berekeningen laten een onrendabele top zien van € 3.484.000. We nemen dus 88,5% van de onrendabele top in 2008. Het restant wordt opgenomen in 2009. De onrendabele top in de grondexploitatie is bepaald op basis van een dekking uit de vastgoedexploitatie op basis van residuele grondwaarde. Nieuwbouw Zuiderster Dit nieuwbouwproject omvat 45 duowoningen speciaal voor de doelgroep jongeren en tevens de bouw van 800 m2 bedrijfsruimtes. De bouw van dit project is gestart in het 3e kwartaal van 2008. De verwachte oplevering is in het 1e kwartaal van 2010. Met de realisatie van dit project vergroten we het aanbod van woningen voor jongeren. De bedrijfsruimtes zijn voornamelijk bestemd voor horeca en winkels voor de Eetwijk in de Afrikaanderwijk. Het resultaat op dit project is vooralsnog bepaald op € 2.415.647 onrendabel. Dit is het verschil tussen de verwachte werkelijke stichtingskosten en de berekende bedrijfswaarde. In de aanvraag voor 2008 is voor dit project een onrendabele top opgenomen van € 2.317.929, dit is het bedrag dat ook in de uitvoeringsovereenkomst staat. We nemen dus 96% van de onrendabele top in 2008. Het restant wordt opgenomen in 2009. Strategische aankopen In het kader van de herstructureringsplannen Afrikaanderwijk, Bloemhof en Oud Charlois is het aankopen van particulier bezit een vast onderdeel geworden van onze activiteiten. Op basis van strategische keuzes worden regelmatig diverse particuliere panden aangekocht en eventueel verbeterd of er worden andere plannen voor gemaakt welke kunnen bijdragen aan de wijken. 53


De planning is dat het project loopt tot 2013. De totale omvang van de aan te kopen panden bedraagt ca. 375. Vooralsnog is er van uit gegaan dat 50% van de totale investering onrendabel is. Het onrendabele deel is dan het verschil tussen de aankoop- plus verbeteringskosten en de opbrengstwaarde (bedrijfswaarde bij verhuur en bij eventuele sloop de inbrengwaarde in het betreffende project). Voor het jaar 2008 wordt uitgegaan van een investering van € 5.399.132. Uitgaande van 50% onrendabel, betekent dit voor 2008 een onrendabel bedrag van € 2.699.566. Gedurende het project wordt de werkelijke onrendabele top voor het totale project geregeld geactualiseerd. Hotspot Frans Bekkerstraat Dit project betreft de integrale aanpak van de aangekochte panden en de buitenruimte in het Frans Bekkerblok. Dit gebeurt in samenwerking met de deelgemeente en de gemeente. Doel van dit project is om de woon- en leefkwaliteit in dit blok te verbeteren. De verwachting is het project in 2011 afgerond te hebben. De investering van dit project is volledig onrendabel en bedraagt voor 2008 € 3.474.127. Speldenprik Putselaan (aankoop en verbetering) Dit project maakt onderdeel uit ven de afspraken over de aanpak van particulier bezit in adoptiegebieden. Het gaat om de aanpak van de particuliere voorraad door aankoop en verbetering van panden (adoptieblok uit gebiedsafspraak). Momenteel zijn 17 particuliere woningen aangeboden aan Vestia Rotterdam Feijenoord, waarvan 9 inmiddels zijn getransporteerd. Voor de overige 7 woningen is waardering in gang gezet. Het onrendabele deel van de investering is voor 2008 geraamd op € 27.004 en betreft vooral de voorbereidingskosten voor de verbetering van deze panden. De feitelijke aankopen zijn vooralsnog meegenomen in de strategische aankopen. Boudewijn (aankoop & verbetering) Dit project is opgestart ten behoeve van de aanpak van particuliere voorraad in Bloemhof in combinatie met de aanpak van complex Boudewijn. Uitgangspunt voor de aanpak is de sloop van 102 woningen Boudewijn gevolgd door nieuwbouw van ca. 40 eengezinswoningen en de aankoop en het verbeteren en vervolgens verkopen van particulier bezit. Als onrendabel deel ten behoeve van de planvorming is nu € 27.000 meegenomen in de aanvraag. De huidige prognose van het onrendabele deel is bijna € 54.000 onrendabel. Er is dus 50% van het verwachte onrendabele deel verwerkt in de aanvraag 2008. Infocentrum Het gaat om het oprichten van een informatiecentrum aan de Pretorialaan 4. Het informatiecentrum zal vooral gebruikt worden om de vernieuwing van de Afrikaanderwijk en Parkstad te laten zien aan: - De huidige bewoners en ondernemers van de Afrikaanderwijk, Kop van Zuid en omliggende wijken, - Bewonersorganisaties, - Potentiële kopers, huurders, ondernemers, - De media. Dit project is nog in de voorbereidende fase. De stichtingskosten bestaan uit de aankoop van het pand en ingrijpende en hoogwaardig verbetering (zowel interieur al exterieur). Volgens de laatste inzichten bedragen de kosten € 1.179.342. In de aanvraag 2008 hebben we alleen de

54


kosten van het haalbaarheidsonderzoek opgenomen ter grootte van € 20.000. De realisering van het project wordt meegenomen in het WWI-programma 2009. Wijkbeheerders De hoofdtaken van de wijkbeheerders bestaan uit wijkbeheer en sociale en toezichthoudende taken. Vanuit zijn functie onderhoud de wijkbeheerder contacten met o.a. (aspirant)huurders, bewonersorganisaties, aannemers, (deel)gemeentelijke ambtenaren en diensten. De hoofdtaken worden hieronder verder uitgediept. Wijkbeheer - houdt geregeld spreekuur en neemt klachten op van de bewoners - beoordeelt de ernst van de binnengekomen klachten en schakelt zo nodig derden in - oefent controle uit op de technische installaties, waaronder ook installaties als liften, mechanische afzuiging, e.d. - signaleert onderhoudsgebreken of andere voor het beheer van de woning van belang zijnde zaken - houdt toezicht op de werkzaamheden van derden die ten laste van Vestia Rotterdam Feijenoord komen (het betreft werkzaamheden van schoonmaakbedrijven, hoveniers, e.d.) - signaleert werkzaamheden waarop de bewoners en/of Vestia Rotterdam Feijenoord vanuit hun rol als bewoner of eigenaar een beroep kunnen doen en treedt zo nodig corrigerend op (het betreft werkzaamheden van gemeentelijke diensten, nutsbedrijven, e.d.) - ondersteunt de verhuurmakelaar bij mutaties van woningen en ondersteunt de opzichter vastgoedbeheer bij overige technische aangelegenheden - houdt een administratie bij van verrichte werkzaamheden - neemt deel aan bewonersvergaderingen - neemt deel aan overleg met externe partijen (politie, Roteb, e.d.) Sociale en toezichthoudende taken - signaleert sociale problemen die zich en rond de woongebouwen voordoen, brengt hierover verslag uit; bespreekt een en ander zo nodig met de bewonersorganisaties en/of spreekt bewoners aan op hun verantwoordelijkheid (b.v. problemen rond de afvoer van vuilnis) - signaleert complexe sociale problematiek en meldt die bij de beheerconsulent - bestrijdt vandalisme door middel van signalering en het aanspreken van betrokkenen op hun gedrag - bevordert een juiste naleving door de bewoners en bezoekers van de gedragsregels en de voorschriften die voortkomen uit het huurcontract of die anderszins van een burger mogen worden verwacht - overlegt met de bewonersorganisatie ter oplossing en/of ter voorkoming van dagelijkse problemen in overleg met leefbaarheidsmedewerkers - houdt een administratie bij van de verrichte werkzaamheden signaleert individuele sociale problematiek, tracht deze op te lossen of verwijst door. Met de extra inzet op deze activiteit is een bedrag (out-of-pocket kosten) gemoeid van € 406.128 in 2008.

Schone leefomgeving In het kader van een schone en veilige leefomgeving zijn de volgende extra activiteiten uitgevoerd en opgenomen in de aanvraag 2008. - Westvlietbewaking/Saepio 55


Uitvoeren van surveillance in complexen. Er is door VRF een stoplichtmodel aangeleverd van complexen die gelabeld zijn op mate van overlast. In deze complexen wordt surveillance uitgevoerd. Tevens vindt er een dagelijkse terugkoppeling plaats. - Randstad - Natalflat Aanpassing van het beveiligingssysteem zodat op afstand videobeelden bekeken kunnen worden vanuit de wijkbeheerderspost. In het verleden moest de wijkbeheerder iedere keer naar het complex om beelden te bekijken. - Vls / Csu / Temco / Van der Lucht Met diverse schoonmaakbedrijven zijn contracten gesloten voor het uitvoeren van extra schoonmaakwerkzaamheden in onze complexen. Het gaat hierbij om werkzaamheden in de algemene ruimtes/portieken. - Vandalisme/Graffiti/ongediertebestrijding Alle extra gemaakte kosten in het kader van vandalisme, graffiti en ongediertebestrijding. - Creatief beheer - Afrikaandertuin Dit is een overkoepelend project, van meerdere kleinschalige projecten om meer groen aan te brengen in de Afrikaanderwijk. Samen met bewoners is gewerkt aan het vergroenen van de openbare ruimte. Het project wordt getrokken door meerdere partijen, waaronder de deelgemeente Feijenoord. Met bovengenoemde extra activiteiten is een bedrag gemoeid van € 224.882 voor 2008. Watch Out Vestia Rotterdam Feijenoord participeert in het leer/werkproject dat is gestart, genaamd Watch Out. Doel van het project is enerzijds de veiligheid vergroten in de wijken en in de complexen. Aan de andere kant helpen we hiermee ook jongeren tussen de 18 en 28 jaar (die geen baan hebben of ingeschreven staan als werkzoekende en geen of nauwelijks opleiding hebben genoten) om d.m.v. dit project werkervaring op te doen. Met dit project is voor 2008 een bedrag gemoeid van € 62.946. Eat & Meet In het kader van het thema Eat & Meet zijn de volgende activiteiten uitgevoerd en opgenomen in de aanvraag 2008. - Mama's Kitchen Mama's Kitchen was een kookwedstrijd voor buurtbewoners, ontwikkeld in opdracht van Vestia. Voorheen werd deze wedstrijd alleen gehouden in Den Haag, in 2008 hebben we het voor het eerst in de Afrikaanderwijk gedaan. Bewoners in de buurt konden koken, proeven en van voorstellingen genieten. Uit de opkomst en reacties van bezoekers kan men concluderen dat dit evenement erg in de smaak viel bij bewoners. - Kosmopolis - Levende Maquette Afrikaandermarkt Er is een trend gaande op de Afrikaandermarkt, waardoor het aanbod van producten steeds smaller wordt. Hierdoor wordt een steeds kleinere doelgroep bediend. Er is weinig verbintenis met de bewoners en ondernemers in de buurt. Maar ondertussen is dezelfde markt wel een belangrijk onderdeel van de Afrikaanderwijk. Daarom is het bedrijf Freehouse aangesteld om met een plan te komen om de markt weer op een hoger niveau te krijgen. Dit voorstel wordt weergegeven in een 'levende maquette' van de markt. Dit wordt een proefmarkt met nieuwe producten en verschillende soorten kramen. - 'T Gemaal Dit pand moet een belangrijke rol spelen in de Eat & Meet doelstelling in de Afrikaanderwijk. Daarom is het zeer relevant de juist huurder in dit pand te krijgen. Vestia Rotterdam Feijenoord 56


heeft bewust gedurende langere tijd de nodige kandidaat-huurders afgewezen. O.a. een partij die een supermarkt wilde vestigen kreeg het pand niet toegewezen. Hierdoor bleef het pand leeg staan en bleef Vestia met gederfde huurinkomsten zitten wat we zien als een investering in de wijk. De kosten voor 2008 voor de activiteiten die onder dit thema vallen, bedragen € 77.237. Analyse HK&P Oleanderbuurt In het kader van sociale cohesie en activering is een onderzoek uitgevoerd in de Oleanderbuurt. Voor een nadere analyse hebben wij opdracht gegeven aan de firma Huiskens Kaygün & Partners BV. Zij doen een analyse naar het functioneren van de wijk op de volgende punten: sociaal, economisch, beheer, buitenruimte en fysiek. Met dit project is voor 2008 een bedrag gemoeid van € 36.366. Zomer/winterregisseur/buurtmanagement Dit project betreft het door directe structurele aanwezigheid in de wijk van een buurtmanager initiëren, vormgeven en bewaken van de integrale ontwikkeling van de wijk. De basis van dit project is de kracht die in de wijk zit. De kosten die hiermee gepaard gaan, worden betaald door Vestia en bedragen voor 2008 € 58.980. Bewonersinitiatieven Het onderdeel bewonersinitiatieven valt uiteen in enkele extra activiteiten voor 2008. - De Meeuw - Project sociale omgangsvormen Bloemhof Stichting de Meeuw is een Rotterdamse stedelijke tweedelijns organisatie. De Meeuw ontwikkelt programma's, activiteiten en methodieken voor scholen, peuterspeelzalen en andere welzijnsinstellingen die gericht zijn op het verbeteren van onderwijskansen van kinderen in achterstandssituaties. Momenteel is de Stichting de Meeuw i.s.m. Vestia bezig met het opzetten van het project sociale omgangsvormen Bloemhof. D.m.v. dit project wordt getracht de sociale omgangsvormen van kinderen van de scholen in de wijk Bloemhof te ontwikkelen. - Stichting Bewonersondersteuning deelgemeente Feijenoord (BdF) - Participatieplatform Extra ondersteuning van bewonersparticipatie door middel van het opzetten van bewonerscommissies, deelname aan huurdersplatform en aanlevering van opbouwwerkers. De ingezette uren voor onze wijken brengt BdF bij ons in rekening. Dit is in een overeenkomst vastgelegd. - SONOR - Opbouwwerk SONOR is een betrokken organisatie in Rotterdam met een warm hart voor de veelkleurige stad. Zij streven naar samenhang en diversiteit, zonder uitsluiting van groepen en/of personen. In hun werk staan mensen centraal: ze willen bijdragen aan de kwaliteit van wonen, leven en werken in de grote stad. Dat doen ze door de competenties van mensen te versterken, zodat ze hun positie in de samenleving kunnen verbeteren en erkenning krijgen als individu en als groep. De inzet van de opbouwwerkers in het kader van het project buurtbemiddeling Oud Charlois Noord zijn door Vestia betaald. - OBS Nelson Mandela uitstapje Bijdrage voor een cultureel uitstapje van de actieve bewonersgroep in de Afrikaanderwijk. De kosten voor 2008 voor de activiteiten die onder dit thema vallen, bedragen € 29.027. Buurtgerichte activiteiten Het onderdeel bewonersinitiatieven valt uiteen in enkele extra activiteiten voor 2008. - Dunya Festival - Dunya On Tour Afrikaanderwijk 57


Dunya On Tour is een onderdeel van het Dunya Festival. Bij On Tour gaat het festival langs verschillende wijken, de Afrikaanderwijk is er daar één van. Omdat dit soort muziekfestivals bijdragen aan de sociale cohesie van een wijk, en meteen helpen om het imago van de Afrikaanderwijk te versterken, heeft Vestia Rotterdam Feijenoord besloten om dit evenement financieel te ondersteunen. - Winterfestival Afrikaanderplein In de periode van 17 tot en met 24 december is de Afrikaanderplein omgetoverd tot een waar Sprookjesplein. Er is een ijsbaan geplaatst met rondom tenten van diverse formaten. De invulling van het programma kwam grotendeels uit de wijk. Naast een basisprogramma konden deelnemende partijen ook dagdelen adopteren en daar een eigen invulling aan geven. Aanleiding hiervan was om de Afrikaanderplein te laten bruisen, het moet een bekende ontmoetingsplek gaan worden voor de wijk, maar ook voor mensen van (ver) daarbuiten. Om dit stevig te presenteren is vanuit de programmaraad Afrikaanderplein onder leiding van de pleinregisseurs een winterprogramma neergezet. Naast het aanbieden van festiviteiten was het doel ook om een saamhorigheidsgevoel te creëren. - OBS de Groeneweg - Wijkfeest Bloemhof Op vrijdag 3 oktober 2008 was de feestelijke start van het Brede Schooljaar Bloemhof. Dit is een samenwerkingsverband tussen de zes basisscholen: Bloemhof, De Groeneweg, De Oranjeschool, De Oversteek, De Sleutel en de Theresiaschool. Het Wijkfeest Bloemhof bood leuke activiteiten voor de kinderen, en droeg meteen bij aan de samenwerkingsverbanden tussen de verschillende partijen. Om deze redenen was Vestia Rotterdam Feijenoord één van de sponsoren. - Kerstbomenplein Deelname aan kerstmarkt. Aanschaf spullen voor grabbelton. - Bijdrage schooltuin De slooplocatie 'Stokroosstraat 10 woningen' is in beheer gegeven aan de openbare basisschool Bloemhof. Deze locatie wordt nu gebruikt als schooltuin. Voor de opening van deze schooltuin hebben wij een kleine bijdrage gedaan. - Intocht Sint Nicolaas Eenmalige bijdrage aan Stichting Kinderplezier voor de intocht Sint Nicolaas. - Joost van Tour suikerfeest Voor de bewoners van de wijk Bloemhof is er een suikerfeest georganiseerd in het kader van de afsluiting van de ramadan. VRF heeft hieraan bijgedragen door de kosten van dit feest te betalen. Dit allemaal in het kader van integratie. - Coloured Consultancy - Buurtbemiddeling Coloured Consultancy houdt zich bezig met buurtbemiddeling. Bij conflicten tussen bewoners helpen zij met het zoeken van een passende oplossing. Dit doen ze door in overleg te treden met de klager/veroorzaker afzonderlijk en ook samen. Vestia meld dit soort klachten bij Coloured Consultancy waarna zij hiermee aan de slag gaan. Bewoners kunnen ook rechtstreeks bij hun terecht. - Stichting Blommenfesteijn Stichting Blommenfesteijn organiseert veel activiteiten die bijdragen aan de sociale cohesie van Oud Charlois. Naast de directe betrokkenheid met de bewoners, zijn de evenementen van de stichting ook een goede ontmoetingsplek voor stakeholders van Vestia. Voorbeelden van activiteiten van stichting Blommenfesteijn: Koninginnedag feest, Jazz in Charlois, De Charloisse Dag en de Charloisse Kerstmarkt. - Stichting Welzijn Feijenoord - Internationale Vrouwendag

58


SWF heeft deze dag georganiseerd om vrouwen in het middelpunt van belangstelling te zetten. Emancipatie is altijd een belangrijk punt in 'krachtwijken' en deze dag bevordert dat. Sommige vrouwen leven in een sociaal isolement. Door ze naar dit soort dagen te laten komen, kan dat isolement worden doorbroken. Activiteiten waren vooral in de richting van zang en dans en zo was er bijvoorbeeld ook een modeshow. - Stichting Kick Stichting Kick is een initiatief, bestaande uit kunstenaars in Oud Charlois. Samen werken de kunstenaars aan kleinschalige kunstprojecten voor de bewoners van de wijk. Om de kosten van deze leuke projecten voor de bewoners zo laag mogelijk te houden, zijn ze altijd op zoek naar financiële bijdragen. Vestia Rotterdam Feijenoord en de stichting hebben in 2007 een convenant gesloten om gedurende drie jaar, € 30.000 te sponsoren. - Stichting Welzijn Feijenoord - Opzoomeren SWF houdt verschillende opzoomer activiteiten in de wijk. Omdat het houden van straatfeesten de buren bij elkaar brengt, heeft dit altijd een positieve uitwerking op een straat of buurt. Vestia Rotterdam Feijenoord ondersteunt deze projecten daarom graag. - Stichting Welzijn Feijenoord - Kinder Doe Dagen De Kinder Doe Dagen, georganiseerd door SWF en Thuis Op Straat, bestond uit 5 dagen spelletjes voor kinderen op het Afrikaanderplein. Niet alle kinderen in de wijk hebben thuis genoeg afleiding en mogelijkheden om plezier te maken. Daarom ondersteunt Vestia graag dit soort activiteiten. De kosten voor 2008 voor de activiteiten die onder dit thema vallen, bedragen € 113.022. Dag van Oud Charlois Gekoppeld aan de ondertekening van het convenant met de Zorggroep Rijnmond voor de Nieuwerhoorn/Quackstraat is er met bewoners en stakeholders in 2008 de nodige activiteiten georganiseerd om de sociale samenhang in Oud Charlois te verbeteren. Hiermee was in 2008 een bedrag gemoeid van € 9.519. Villa Zebra Villa Zebra stimuleert de creatieve en culturele ontwikkeling van kinderen. In opdracht van Vestia heeft Villa Zebra in 2008 diverse kinderactiviteiten verzorgd in de Oleanderbuurt/Bloemhof. Met deze activiteit was in 2008 een bedrag gemoeid van € 21.108.

2.10. Werkzaam in het belang van de volkshuisvesting In het voorgaande is ingegaan op de taakvelden, zoals die in het BBSH beschreven zijn. Bestuur en Raad van Commissarissen zijn van mening dat in 2008 op een goede manier aan deze taakvelden inhoud is gegeven. Zoals uit het jaarverslag blijkt, is Vestia Groep uitsluitend werkzaam geweest op het gebied van de volkshuisvesting, waarmee is voldaan aan de eisen van ex artikel 11 van het BBSH.

59

Deloitte.

Deloitte Accountants B .V. Wilgenbos 4 3311 JX Dordrecht Postbus 1165 3300 SO Dordrecht Tel: (07B) 6112500

Fax: (07B) 6112577

www .deloitte.nl

Aan Stichting Vestia Groep Postbus 1431 3000 BK ROTTERDAM

Datum

Behandeld door

25 mei 2009

Kenmerk

09R0708/SHl550 1

Rapport van feitelijke bevindingen inzake het volkshuisvestingsverslag, bedoeld in artikel 26, tweede lid, van het Besluit beheer sociale-huursector Opdracht lngevolge uw opdracht hebben wij een aantaJ specifieke werkzaamheden verricht met betrekking tot het volkshuisvestingsverslag, als bedoeld in artikel 26, tweede lid, van het Besluit beheer socia1e-huursector over het boekjaar 2008 van Stichting Vestia Groep te Rotterdam. Het volkshuisvestingsverslag is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur van de toegelaten ins telling. Deze rapportage bevat de uitkomsten van onze werkzaamheden.

Aard en reikwijdte van de verrichte werkzaamheden Onze werkzaamheden zijn verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder Standaard 4400 'Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiete informatie' . Het doel van een opdracht tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden is het verrichten van die werkzaamheden die wij met Stichting Vestia Groep zijn overeengekomen en het rapporteren over de feitelijke bevindingen. Aangezien wij slechts verslag doen van feitelijke bevindingen uit hoofde van de overeengekomen werkzaamheden betekent dit dat op het in het volkshuisvestingsverslag opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen geen accountantscontrole is toegepast en dat evenmin een beoordelingsopdracht is uitgevoerd. Dit houdt in dat aan onze rapportage geen zekerheid kan worden ont1eend omtrent de getrouwheid van het in het volkshuisvestingsverslag opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen daarop. Ret is de bedoeling dat u zelf een oordeel vormt over de werkzaamheden en over de in dit rapport weergegeven bevindingen en op basis daarvan uw eigen conc1usie trekt. Wij wijzen u er op dat, indien wij aanvullende werkzaamheden zouden hebben verricht of een controle- of beoordelingsopdracht zouden hebben uitgevoerd, wellicht andere onderwerpen aan het licht zouden kunnen zijn gebracht die voor u van belang kunnen zijn.

Op aile contractuele relaties van Deloitte zijn de algemene voorwaarden van Deloitte. we lke zijn gedeponeerd bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam onder aktenummer 8412004 van toe passing. Deloitte Accountants S.v. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.

Member of Deloitte Touche Tohmatsu

Deloitte.

2 25 mei 2009 09R0708

Verrichte werkzaamheden Wij hebben de werkzaamheden verricht vol gens het controleprotocol in rubriek B van bijlage III bij het Besluit beheer sociale-huursector.

Feitelijke bevindingen Wij hebben vastgesteld dat: 1. Het volkshuisvestingsverslag een uiteenzetting geeft over de onderwerpen, genoemd in artikel 26, tweede lid van het Besluit beheer sociale-huursector, dan wei vermeldt waarom geen uiteenzetting is gegeven. 2. De in het volkshuisvestingsverslag opgenomen iniormatie, voor lOVer wij dat kunnen beoorde1en, niet strijdig is met de jaarrekening. 3. Voorts hebben wij vastgesteld dat: a. de toegelaten instelling een uiteenzetting heeft gegeven van de in artikel 26, tweede lid, onderdelen j en k, genoemde onderwerpen, dan wei heeft vermeld waarom geen uiteenzetting is gegeven; b. de in het verslagjaar aan de voorraad van de toegelaten instelling toegevoegde woongelegenheden en onroerende aanhorigheden (in eigendom en in beheer) binnen het statutair vastgestelde werkgebied, bedoeld in artikel 7, eerste lid, onderdeel a, zijn ge1egen; c. de samenstelling van het bestuur en van het orgaan, bedoeld in artikel 7, eerste lid, onderdeel b, van het Besluit beheer sociale-huursector (Raad van Commissarissen) in het verslagjaar vol deed aan de statutaire bepalingen daarover, bedoeld in artikel 7, eerste lid, onderdelen c, d en e en tweede lid, onderdeel a, van dat besluit; d. de toegelaten ins telling in het verslagjaar procedures heeft gericht op de bepalingen in artikel llc. In dit kader hebben wij een niet-statistische deelwaarneming uitgevoerd op vervreemdingen van woongelegenheden tegen een prijs lager dan 90% van de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik. De omvang van deze niet-statistische deelwaarneming bedraagt 1 % van het aantal huurwoningen in eigendom aan het begin van het verslagjaar (met een maximum van 30 individuele verkooptransacties), waarbij de prijs lager is dan 90 % van de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik. Bij deze niet-statistische deelwaameming wordt de juiste toepassing van de uitzonderingsbepalingen conform artikel llc, tweede, derde en vierde lid en de vigerende MG's vastgesteld;

Oeloitte.

3 25 mei 2009 09R0708 e.

de toegelaten instelling in het verslagjaar procedures heeft gericht op de naleving van de bepalingen in artikel 11 d ., In dit kader hebben wij een niet-statistische deeJwaameming uitgevoerd op vervreemdingen aan andere dan natuurlijke personen voor eigen bewoning. De omvang van deze niet-statistische deeJwaarneming bedraagt 1% van het aantal huurwoningen in eigendom aan het begin van het versJagjaar (met een maximum van 30 individuele verkooptransacties), waarbij sprake is van vervreemdingen aan andere dan natuurlijke personen voor eigen bewoning. Bij deze niet-statistische deelwaarneming wordt de juiste toepassing van de meldingsvereisten conform artikel lId en de vigerende MG's vastgesteld; f. de toegelaten instelJing in het verslagjaar beschikt over criteria voor de vervreemding van woongelegenheden als bedoeld in artikel 15 en dat deze criteria niet strijdig zijn met het Besluit beheer sociale-huursector; g. de toegelaten instelling de gemiddelde huurprijs per 1 juli van het verslagjaar met een niet hoger percentage heeft verhoogd, dan is toegestaan op voet van artikel 15a; h. een klachtencommissie als bedoeld in artikel 16, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector is ingesteld en dat gedurende het verslagjaar een regIement omtrent de samenstelling en werkwijze van de commissie van kracht is; 1. de toegelaten instelling in het verslagjaar teruninste eerunaal per jaar overleg heeft gevoerd met de huurders van haar woongelegenheden of hun vertegenwoordigers, overeenkomstig artikel 17 van het Besluit beheer sociale-huursector en dat gedurende het verslagjaar een reglement omtrent dat overleg van kracht is; J. met betrekking tot de in het verslagjaar gerealiseerde nieuwe woningen (huur en koop) voor zover de kosten voor het verkrijgen in eigendom hoger zijn dan of gelijk zijn aan € 200.000 per woning, een motivering is gegeven dat de werkzaarnheden dienaangaande hebben bijgedragen aan de beleidsresultaten, uiteengezet in artikel 26, tweede lid, onderdelen a tot en met f; k. de toegelaten instelling een overzicht heeft gegeven van haar activiteiten en de daaraan verbonden risico's in het verslagjaar op het gebied van beleggingen, overeenkomstig artikel 26, tweede lid, onderdeel 1 en dat dit overzicht niet strijdig is met de jaarrekening; 4 . Voorts hebben wij vastgesteld dat: a. met betrekking tot de in het verslagjaar gerealiseerde nieuwe woningen (huur en koop) binnen de verbindingen van de toegelaten instelling, voor zover de kosten voor het verkrijgen in eigendom van die woningen hoger zijn dan of gelijk zijn aan € 200.000 per woning, een motivering is gegeven dat de werkzaarnheden dienaangaande hebben bijgedragen aan de beleidsresultaten, uiteengezet in artikel 26, tweede lid, onderdelen a tot en met f;

Oeloitte.

4 25 mei 2009 09R0708 b. de toegelaten instelling procedures heeft gericht op de naleving van de regelgeving (MG's) met betrekking tot de bepaling van de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik bij vervreemdingen. In dit kader hebben wij een niet-statistische deelwaarneming uitgevoerd op de bepaling van de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik bij vervreemdingen. De omvang van deze niet-statistische deelwaarneming bedraagt 1 % van het aantal huurwoningen in eigendom aan het begin van het verslagjaar (met een maximum van 30 individuele bepalingen van de onderhandse verkoopwaarde vrij van huur en gebruik bij vervreemdingen), Bij deze niet-statistische deelwaarneming wordt de juiste toepassing van de meldingsvereisten conform artikeilid en de vigerende MG' s vastgesteld . c. de toegelaten instelling in overleg met de huurders van haar woongelegenheden of hun vertegenwoordigers een reglement heeft vastgesteld met betrekking tot de bijdragen in de kosten van verhuizing van huurders in verband met een voorgenomen renovatie dan wei sloop, bedoeld in artikel 1Ig, eerste en tweede lid en de MG 2006 04, waarin in elk geval de hoogte van die bijdragen is vastgelegd.

Stichting Vestia Groep GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2008 (na voorgestelde resultaatbestemming) ACTIEF

31-12-2008 x € 1.000

31-12-2007 x € 1.000

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

2.879.978 343.047 67.477

2.724.641 181.947 62.850

Totaal materiële vaste activa

3.290.502

2.969.438

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Deelnemingen Leningen u/g Beleggingen Latente belastingvordering Overige financiële vaste activa

8.528 4.608 3.657 414.427 28.216 175

13.445 2.358 3.839 158.158 0 210

Totaal financiële vaste activa

459.611

178.010

3.750.113

3.147.448

Voorraden

94.732

51.698

Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente / rijksoverheid Overige vorderingen Deelnemingen en overige verbonden partijen Overlopende activa

5.064 4.705 35.303 9.579 27.780

4.954 4.736 31.691 3.097 15.504

Totaal vorderingen

82.431

59.982

Effecten

329.828

271.060

Liquide middelen

253.582

37.472

Totaal vlottende activa

760.573

420.212

4.510.686

3.567.660

Totaal vaste activa

VLOTTENDE ACTIVA

Totaal

Pagina 1 / 34


PASSIEF

31-12-2008 x € 1.000

Groepsvermogen Eigen vermogen

31-12-2007 x € 1.000

613.536

577.421

0

52

813

423

Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Overige langlopende schulden

130.146 3.374.217 1.251 0

144.791 2.515.423 1.192 0

Totaal langlopende schulden

3.505.614

2.661.406

Kortlopende schulden Kredietinstellingen Gemeente Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekering Overige schulden Overlopende passiva

270.000 16.191 31.226 6.593 7.498 59.215

218.000 952 40.638 7.488 4.925 56.355

Totaal kortlopende schulden

390.723

328.358

4.510.686

3.567.660

Egalisatierekening BWS-subsidies

Voorzieningen Overige voorzieningen

Totaal

Pagina 2 / 34


GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2008 2008

2007

x € 1.000

x € 1.000

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Wijzigingen in onderhanden werk Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten

360.910 22.134 120 18.494 0 8.199 11.055

334.860 20.665 208 17.288 0 7.206 10.328

Subtotaal bedrijfsopbrengsten

420.912

390.555

67.958 0 158 46.886 5.493 7.992 80.952 88.496

66.240 -5.724 155 40.119 4.533 7.077 66.589 74.898

Subtotaal bedrijfslasten

297.935

253.887

Saldo bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten

122.977

136.668

Rentebaten Rentelasten

6.850 128.214

22.372 78.580

1.613

80.460

Resultaat deelnemingen na belastingen Belastingen

1.860 32.642

322 0

Jaarresultaat

36.115

80.782

Bedrijfslasten Afschrijvingen vaste activa Overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Pagina 3 / 34

Stichting Vestia Groep TOELICHTING ALGEMEEN ALGEMEEN Regelgeving De jaarverslaggeving voor toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit word BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzondering van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad van de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winsten verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderingsen verslaggevingvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Belastingen na de winst Vennootschapsbelasting Met ingang van 1 januari 2008 zijn toegelaten instellingen integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. De Belastingdienst heeft in overleg met Aedes een nieuwe vaststellingsovereenkomst opgesteld, die ter tekening is aangeboden. Deze overeenkomst (VSO2) regelt op hoofdlijnen de overgang van de onbelaste naar de belaste sfeer. Daar waar mogelijk is gekozen om aan te sluiten op reeds bestaande regelgeving. Ondanks dat VSO2 handvatten biedt hoe om te gaan met de bepaling van de openingsbalans en de fiscale resultaatbepaling bevat een aantal posten nog onzekere elementen. Vestia heeft tot 1 juni 2009 de tijd om de overeenkomst te tekenen. Of dit ook daadwerkelijk gebeurt is nog onzeker. Bij de bepaling van de fiscale positie en de belastingdruk is vooralsnog uitgegaan van de de bepalingen van VSO2. Over de jaren 2006 en 2007 was Vestia belastingplichtig voor de belaste activiteiten. Om hieraan te voldoen zijn de onroerende zaken die zich kwalificeerden als belaste activiteit overgedragen aan Vestia Groep Vastgoed B.V. In 2008 zijn deze onroerende zaken weer teruggeleverd aan de toegelaten instelling. Bij de beoordeling van de fiscale positie en de waardering zijn de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving inachtgenomen. Een sfeerovergang van onbelaste naar belaste activiteiten van deze omvang komt zelden voor. De Raad voor de Jaarverslaggeving heeft echter nog geen definitieve uitspraken gedaan over de waarderingsgrondslagen die hierbij horen. De in deze jaarrekening gehanteerde waarderingsgrondslagen sluiten zoveel mogelijk aan bij de uitgangspunten zoals die leven binnen de 'Werkgroep 645' die de Raad voor de Jaarverslaggeving adviseert.

Consolidatie In de consolidatie zijn die juridische entiteiten en verbindingen betrokken waarin de Vestia Groep grote materiële invloed heeft op het bestuur en het handelen van de betreffende entiteit of verbinding. Waarnodig wordt het minderheidsbelang van derden separaat inzichtelijk gemaakt in de toelichting op de balans en de toelichting op de winsten verliesrekening. De enkelvoudige balans, winsten verliesrekening en toelichting zijn opgenomen in deze jaarrekening. De toelichting op de enkelvoudige jaarrekening beperkt zich tot die zaken waar deze afwijken van de geconsolideerde jaarrekening en die van belang zijn voor het vereiste inzicht. Entiteiten en verbindingen die niet zijn opgenomen in de consolidatie staan vermeld onder deelnemingen.

Pagina 4 / 34

Stichting Vestia Groep In de consolidatie zijn de volgende juridische entiteiten opgenomen: - Stichting Vestia Groep, Rotterdam, 100% - Timpaan Makelaardij B.V., Den Haag, 100% - Estrade Rotterdam B.V., 100% - Estrade Vastgoed B.V., Rotterdam, 100% - Verantwoord Wonen B.V., Rotterdam, 100% - B.V. Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw, Rotterdam, 100% - Steenfabriek Boudewijn B.V., Rotterdam, 100% - Vestia Groep Vastgoed B.V., Rotterdam, 100% - Vestia Holding B.V., Rotterdam, 100% - Vestia Diensten B.V., Rotterdam, 100% - Vestia OHW B.V., Rotterdam, 100% - Vestia Monumenten B.V., Rotterdam 100% Overige algemene bepalingen De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of nominale waarde, tenzij hierna anders is vermeld. Activa en passiva in vreemde valuta worden gewaardeerd tegen de koers op balansdatum. Hieruit voortvloeiende baten en lasten komen ten gunste of ten laste van het jaarresultaat. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.

Resultaatanalyse

bedragen x € 1.000

Het jaarresultaat over het boekjaar 2008 bedraagt: Het jaarresultaat over het boekjaar 2007 bedroeg: De daling in het jaarresultaat:

36.115 80.782 -44.667

De meest opvallende verschillen staan hieronder toegelicht. Huren Verkoop onroerend goed Wijzigingen in onderhanden werk Overige waardeveranderingen Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Diverse bedrijfsopbrengsten Afschrijvingen vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Rentebaten en -lasten Resultaat deelnemingen Belastingen

26.050 1.206 0 0 993 2.108 -1.718 -5.724 -8.642 -14.363 -13.601 -65.156 1.538 32.642 -44.667

Voor een verdere toelichting verwijzen wij u naar de toelichting op de winsten verliesrekening.

Pagina 5 / 34

Stichting Vestia Groep GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA Algemeen De invoering van de integrale belastingplicht leidt tot het vermelden van de bijbehorende waarderingsgrondslagen. De gehanteerde grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling zijn niet gewijzigd ten opzichte van het vorige verslagjaar. Presentatiewijziging De derving op niet ontvangen huurtermijnen is voor de jaren 2007 en 2008 gereclassificeerd van de post overige bedrijfslasten naar de post huren. Hiertoe is aansluiting gezocht naar de meest gangbare verwerkingswijze binnen de sector. De vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen conform de richtijnen voor de jaarverslaglegging voor de jaren 2007 en 2008 separaat inzichtelijk gemaakt. Geactiveerde productie eigen dienst De kosten met betrekking tot doorbelaste uren van de projectontwikkelingsbedrijven worden aan de projecten in ontwikkeling toegerekend. Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie De afkoopsom erfpacht, grond en de woningen met de daarbij behorende installaties, garages en aanpassingen zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïtaire systeem op basis van de verwachte levensduur dan wel duurzaam lagere bedrijfswaarde. Onder bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de aan een complex toe te rekenen toekomstige inkomsten en uitgaven. Dit betreft de toekomstige inkomsten uit huur en bijdragen en de toekomstige uitgaven aan onderhoud, beheer, e.d. De aan de bedrijfswaardeberekening ten grondslag liggende uitgangspunten zijn reëel in relatie tot de algemene economische uitgangspunten, rekening houdend met het voorzichtigheidsprincipe. Vestia hanteert bij haar bezit in exploitatie (zowel het woningbezit als het overige bezit) een indeling naar kasstroomgenererende eenheden op het niveau van het woonbedrijf. Dit betekent dat de vergelijking tussen boekwaarde en bedrijfswaarde (minimumwaarderingsregel) ook op bedrijfsniveau wordt gemaakt. De onrendabele investeringen in de toekomst worden gedekt uit de overwaarde van het reguliere bezit. De berekening van de bedrijfswaarde is per 31 december 2008 uitgevoerd. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - jaarlijkse huurontwikkeling - 2,25% (2009 t/m 2013 • 2,5%, 1,0%, 1,31%, 1,63%, 1,94%) - genormeerde kosten voor onderhoud, administratie en beheer - 2,25% (2009 t/m 2013 • 1%, 1%, 1,31%, 1,63%, 1,94%) - jaarlijkse lastenontwikkeling inflatievolgend - 2,25% (2009 t/m 2013 • 1%, 1%, 1,31%, 1,63%, 1,94%) - disconteringsvoet van 5,0% - restwaarde grond per verhuureenheid ad € 10.000,Voor de berekening van de bedrijfswaarde 2008 zijn de normen voor algemeen beheer en onderhoud aangepast aan de verwachte kasstromen zoals deze in de begroting 2009 e.v. zijn opgenomen. De norm voor algemeen beheer is verhoogd van € 884,- naar € 1.030,- en die voor onderhoud van € 972,- naar €1.424,-.

Pagina 6 / 34

Stichting Vestia Groep De bedrijfswaarde per 31 december 2008 bedraagt De bedrijfswaarde per 31 december 2007 bedroeg De mutatie in de bedrijfswaarde in 2008 bedraagt

x € 1 miljoen € 3.863 € 4.288 € 425-

De bedrijfswaarde in het verslagjaar is afgenomen met een bedrag van € 425 miljoen ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande jaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren: Jaarresultaat - effect contante waarde en restant levensduur

x € 1 miljoen € 14-

Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten: - in de huurcomponent € - in de onderhoudslasten € - in de overige bedrijfslasten € - in de restwaarde-inschatting € - in de inflatie € Gevolgen van mutaties in het bezit - aangekocht bezit - nieuwbouw - verbetering - verkocht bezit - sloop

€ €

Rentabiliteitswaarde - autonome ontwikkeling - renteconversies - derivaten - nieuwe leningen - disconto

38 490164124

139 75

€ €

820-

€ €

41

€

1-

€

425-

De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: - woningen en woongebouwen 50 jaar - onroerende zaken niet zijnde woningen 50 / 40 jaar - woonwagens 20 jaar Waardering gronden uitgegeven in erfpacht Er zijn drie verschillende erfpachtconstructies. Onderscheid is gemaakt in: - erfpacht Horsten - 1-3-5-regeling - erfpacht Barendrecht / Leersum De erfpacht wordt gewaardeerd op basis van de actuele waarde, zijnde de contante waarde van de toekomstig te verwachten afkoopsommen. Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de tot en met balansdatum bestede uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van de voorbereiding, toezicht en directievoering, onder aftrek van ontvangen subsidies. Op grond van het vereiste inzicht is gekozen voor opneming in de toelichting van de niet uit de balans blijkende verplichting.

Pagina 7 / 34

Stichting Vestia Groep Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met annuïtaire dan wel lineaire afschrijvingen. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: - kantoorgebouwen 40 jaar - vervoermiddelen 5 jaar - kantoorinventaris 10 jaar - computers 3 / 5 jaar - (kantoor)machines 5 jaar Financiële vaste activa Te vorderen subsidie BWS Waardering van de te vorderen subsidies BWS geschiedt tegen de contante waarde van te ontvangen subsidie. Deelnemingen Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde op grond van de meest recente jaarrekening. Indien het eigen vermogen van de deelneming negatief is, wordt de deelneming gewaardeerd op nihil. Het aandeel in het negatief eigen vermogen van de deelneming wordt in mindering gebracht op de vordering dan wel wordt een voorziening gevormd ter grootte van het aandeel in het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans. Leningen u/g Verstrekte geldleningen aan diverse instellingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde eventueel onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Beleggingen Beleggingen aangehouden tot einde looptijd worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs of duurzaam lagere waarde. Beleggingen beschikbaar voor de verkoop worden gewaardeerd op reële waarde waarbij waardemutaties rechtstreeks in het resultaat worden verantwoord. Voor beleggingen in fondsen die middellijk of onmiddellijk staatssteun hebben ontvangen, geldt een bodemwaarde van 40% van de nominale waarde. Overige financiële vaste activa De overige financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde eventueel onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Voorraden De voorraden onderhoudsmaterialen en overige voorraden worden gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijzen. Waar nodig is een voorziening getroffen voor incourantheid. De onderhanden werken op verkoopprojecten zijn opgenomen tegen historische uitgaafprijs onder aftrek van reeds ontvangen termijnen. Verliezen op verkoopprojecten worden ten laste van het resultaat gebracht zodra zij worden onderkend. Voor de winstneming op onderhanden projecten in opdracht van derden wordt de 'completed contract' methode gehanteerd. De winst wordt genomen bij oplevering respectievelijk voltooiing van het werk.

Pagina 8 / 34

Stichting Vestia Groep MGE-woningen In het verleden zijn in een aantal situaties koopwoningen verkocht onder een MGE-constructie. Woningen die Vestia aankoopt uit een MGE-constructie worden weer ter verkoop aangeboden op de vrije markt. De nieuwe koper kan geen gebruik meer maken van de MGE-regeling, maar heeft wel recht op de volledige waardeontwikkeling. Aangekochte MGE-woningen worden gewaardeerd tegen de aankoopprijs vóór aftrek van de vergoeding aan de koper. Het verschil met de daadwerkelijke verwervingsprijs wordt verantwoord als verkoopresultaat. Debiteuren Vorderingen op debiteuren worden gewaardeerd op nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Deze voorziening is gedeeltelijk statisch en gedeeltelijk dynamisch bepaald. Effecten De effecten zijn gewaardeerd op actuele waarde zijnde de depotwaarde ultimo van het boekjaar. Het betreft beursgenoteerde geldmarktfondsen. De middelen zijn direct opeisbaar, tenzij anders toegelicht. Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd op nominale waarde. Deze middelen zijn direct opeisbaar, tenzij anders toegelicht. Egalisatierekening Subsidie BWS Waardering van de te vorderen subsidies BWS vindt plaats door aan de contante waarde van de subsidie bij aanvang van de exploitatie jaarlijks rente toe te rekenen tegen het subsidierendement onder aftrek van het ten gunste van het resultaat gebrachte traditionele exploitatieresultaat. Kortlopende schulden Pensioenverplichtingen De pensioenverplichtingen van Vestia zijn ondergebracht bij het SPW. Het SPW kan worden aangemerkt als een bedrijfstakpensioenfonds. Deze regeling wordt gekwalificeerd als een toegezegde pensioenregeling. Doordat in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds Vestia geen verplichting heeft anders dan hogere toekomstige premies is deze regeling verwerkt als zijnde een toegezegde bijdrage regeling. Verlofuren Aan het eind van het boekjaar heeft een deel van het personeel nog recht op nog niet opgenomen verlofuren. Deze verplichting evenals de fluctuatie in de tijd zijn niet opgenomen in deze jaarrekening op grond van de beperkte omvang van deze verplichting. Uitgestelde beloningen Voor de mogelijk verschuldigde vergoeding bij toekomstige jubilea is op grond van de beperkte omvang van deze verplichting niet opgenomen in de jaarrekening.

Pagina 9 / 34

Stichting Vestia Groep RESULTAATBEPALING Algemeen Baten worden verantwoord in het jaar waarin zij worden gerealiseerd, lasten worden opgenomen in het jaar waarin de dienst of de uitvoering van de opdracht heeft plaatsgevonden en voor bijzondere zaken geldt wanneer zij voorzienbaar zijn geworden. Huren Bij corporaties was het gebruikelijk om projectleegstand mee te activeren. Bij Vestia kon maximaal 12 maanden huurderving per woning aan het project toegerekend worden. In 2007 is de interpretatie van de Jaarverslaggeving verder aangescherpt. Op grond van deze aanscherping is besloten om de huurderving niet langer te activeren. Voor de materiële vaste activa in ontwikkeling en de voorraden onderhanden werk per 31 december 2007 is de geaccumuleerde huurderving gecorrigeerd ten laste van het jaarresultaat van 2007, Op grond van Richtlijn 150 Foutenherstel dienen baten en lasten uit voorgaande jaren die niet voldoen aan de definitie van fundamentele fouten, te worden verantwoord in de winsten verliesrekening van de eerste jaarrekening die op het moment van constateren van deze baten en lasten nog moet worden opgemaakt. Aangezien er geen sprake is van een fundamentele fout en de constatering recentelijk is gedaan is de geactiveerde huurderving tot en met 2006 is ten laste van het resultaat 2007 gebracht. Afschrijvingen De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of duurzaam lagere bedrijfswaarde. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire dan wel de lineaire methode op basis van de geschatte levensduur. Pensioenlasten De pensioenverplichtingen van Vestia zijn ondergebracht bij het ASW/SPW. Het ASW/SPW kan worden aangemerkt als een bedrijfstakpensioenfonds. Deze regeling wordt gekwalificeerd als een toegezegde pensioenregeling. Doordat in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds Vestia geen verplichting heeft anders dan hogere toekomstige premies is deze regeling verwerkt als zijnde een toegezegde bijdrage regeling. Dit houdt in dat in de winsten verliesrekening een pensioenlast wordt opgenomen gelijk aan de in dat jaar verschuldige premie. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Pro rata Vestia Groep is een toegelaten instelling die primair woningen verhuurt. De verhuur van de (sociale) woningen is vrij van omzetbelasting. Op een aantal andere gebieden is wel sprake van BTW-belaste prestaties, te denken valt hierbij aan de realisatie van koopwoningen. Op grond van de verhouding belaste activiteiten versus onbelaste activiteiten kan een deel van de inkoop-BTW teruggevorderd worden. Dit staat in de wandelgangen bekend onder de naam van de pro-rata regeling. Afgelopen jaren heeft Vestia veel tijd geïnvesteerd in intern onderzoek en overleg met de Belastingdienst om te komen tot een goed raamwerk voor de terugvordering van deze BTW. In 2006 t/m 2008 zijn op de overige bedrijfslasten bedragen in mindering gebracht voor de terugvordering van deze BTW.

Pagina 10 / 34

Stichting Vestia Groep TOELICHTING OP DE BALANS VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Woningen en woongebouwen

2008

2007

Saldo per 1 januari - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen

3.260.446 -692.012

3.008.407 -645.763

Boekwaarde per 1 januari

2.568.434

2.362.644

Mutaties in het boekjaar: - investeringen - aankopen - overboeking van in ontwikkeling - desinvesteringen - afschrijvingen - waardeveranderingen - cumulatieve afschrijving desinvesteringen

9.791 94.405 98.827 -24.165 -58.540 0 11.034

11.169 2.499 252.981 -20.334 -56.576 5.724 10.327

Saldo

131.352

205.790

Saldo per 31 december - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen

3.439.304 -739.518

3.260.446 -692.012

Boekwaarde per 31 december

2.699.786

2.568.434

Onroerende zaken niet zijnde woningen

2008

2007

Saldo per 1 januari - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen

180.675 -24.468

145.622 -21.646


156.207

123.976

Mutaties in het boekjaar: - investeringen - aankopen - overboeking van in ontwikkeling - desinvesteringen - afschrijvingen - waardeveranderingen - cumulatieve afschrijving desinvesteringen

4.284 22.076 0 -1.069 -3.520 0 2.214

9.339 988 32.493 -7.767 -4.042 0 1.220

Saldo

23.985

32.231

Saldo per 31 december - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen

205.966 -25.774

180.675 -24.468

Boekwaarde per 31 december

180.192

156.207

Pagina 11 / 34

Stichting Vestia Groep De aankopen bij de onroerende zaken woningen en woongebouwen hebben voornamelijk betrekking op verspreid aangekocht bezit van Woonzorg Nederland en Jan Evertsenplaats in Rotterdam. De sterke toename van de onroerende zaken niet zijnde woningen komt met name door de aankoop van het Haka-pand en bedrijfsruimten en garages aan de Jan Evertsenplaats in Rotterdam. Daarnaast is Villa Heerlijkheid te Hoogvliet opgeleverd. Bedrijfswaarde Bij berekeningen van de bedrijfswaarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie is uitgegaan van dezelfde bedrijfswaardeberekeningen, die ten grondslag hebben gelegen aan de minimumwaardering. De totale bedrijfswaarde van de activa in exploitatie bedraagt ca. € 3,7 miljard.

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

2008

2007

Saldo per 1 januari

181.947

302.659

Mutaties in het boekjaar: - investeringen - woningen - investeringen - niet zijnde woningen - investeringen - woningverbetering e.d. - overboeking naar onroerende- en roerende zaken in exploitatie

179.875 38.262 41.790 -98.827

115.376 19.118 30.268 -285.474

Saldo mutaties

161.100

-120.712

Saldo per 31 december

343.047

181.947

13.130

12.485

In het boekjaar werd ter zake van onroerende zaken in ontwikkeling bouwrente geactiveerd (4,5%) . De totale activering bedraagt

De sterke toename van de investeringen niet zijnde woningen wordt voor een groot veroorzaakt door de investeringen in Medimall in Rotterdam, een ontwikkeling samen met Medisch Centrum Rijnmond Zuid. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Saldo per 1 januari - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, incl. waardeveranderingen

2008

2007

89.901 -27.051

83.729 -22.738


62.850

60.991

Mutaties in het boekjaar: - investeringen - desinvesteringen - afschrijvingen - cumulatieve afschrijving desinvesteringen

10.804 -7.692 -5.947 7.462

7.478 -1.306 -5.474 1.161

4.627

1.859

93.013 -25.536

89.901 -27.051

67.477

62.850

Saldo Saldo per 31 december - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, incl. waardeveranderingen Boekwaarde per 31 december

Pagina 12 / 34

Stichting Vestia Groep Financiële vaste activa Het verloop van de financiële vaste activa is hieronder weergegeven.

2008

2007

BWS-subsidies Saldo per 1 januari

13.445

19.545

Mutaties in het boekjaar: - rente - nieuwe vorderingen / verstrekkingen - vervallen termijnen / ontvangen bedragen

346 0 -5.263

1.069 -11 -7.158

8.528

13.445


Deelnemingen

2008

2007

Saldo per 1 januari

2.358

1.666

Mutaties in het boekjaar: - aankopen/verkopen - resultaat

24 2.226

-50 742


4.608

2.358

De specificatie is als volgt: - deelnemingen in overige verbonden maatschappijen - overige deelnemingen

4.486 122

2.224 144

De belangrijkste deelneming betreft Stichting Woonformatie Ypenburg (SWY). Via SWY realiseert Vestia Groep samen met drie andere woningcorporaties huurwoningen en koopwoningen. Het belang van Vestia in SWY bedraagt 40,03%. Leningen u/g

2008

Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - verstrekkingen/aankopen - vervallen termijnen/aflossingen/verkopen Saldo per 31 december

Beleggingen

3.839

3.789

0 -182

50 0

3.657

3.839

2008

Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - verstrekkingen/aankopen - vervallen termijnen/aflossingen/verkopen - waardeveranderingen Saldo per 31 december

Pagina 13 / 34

2007

2007

158.158

127.016

595.326 -319.994 -19.063

67.500 -33.171 -3.187

414.427

158.158

Stichting Vestia Groep De beleggingen bestaan voor € 384 miljoen uit obligaties, medium term notes en zerocouponbeleggingen. Verder is er € 30 miljoen belegd in een clickfonds. De beurswaarde van de beleggingen bedraagt € 411 miljoen. De moeilijke economische situatie heeft ook effecten op de verhandelbaarheid en daarmee de waardering van de beleggingen. Voor de meeste beleggingen is nog sprake van voldoende handel om tot een normale waardering te komen. De financiële situatie op de gelden kapitaalmarkt leidt tot een beperkte beschikbaarheid van middelen. Om dit voor te blijven zijn in 2008 extra leningen aangetrokken. Deze bedragen zijn risicomijdend belegd, met name in staatsobligaties.

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Deze post is als volgt samengesteld:

31-12-2008

Onderhanden werken inzake verkoopprojecten Onderhoudsmaterialen Overige voorraden (teruggekochte MGE-woningen)

Af: voorziening wegens incourantheid Totaal

31-12-2007

93.326 595 811

49.085 605 2.008

94.732

51.698

0

0

94.732

51.698

326.357 -201.215 -31.816

248.029 -166.238 -32.706

93.326

49.085

De post onderhanden werken inzake verkoopprojecten is als volgt opgebouwd: Bestede kosten koopwoningen Af: aan kopers gedeclareerd Af: voorziening voor verliezen Totaal onderhanden werken

De economische crisis kent ook effecten op de markt van de koopwoningen. De voorraad opgeleverde maar nog niet verkochte koopwoningen per 31 december 2008 bedraagt 42 stuks. De portefeuille onderhanden koopwoningen is beoordeeld per april 2009. Waar nodig heeft dit geleid tot een aanvulling van de voorziening voor verliezen op koopwoningen.

Pagina 14 / 34

Stichting Vestia Groep Vorderingen Huurdebiteuren De post huurdebiteuren is als volgt opgebouwd: Huurdebiteuren actieve contracten Huurdebiteuren niet actieve contracten Af: dotatie Totaal

31-12-2008

31-12-2007

4.936 2.487 7.423 -2.359

4.892 2.204 7.096 -2.142

5.064

4.954

In de bovenvermelde opstelling zijn alle huurachterstanden, inclusief de op vertrokken bewoners betrekking hebbende posten, opgenomen. De huurachterstanden bedragen op balansdatum resp. 1,87% en 1,86% van de bruto jaarhuur en vergoedingen. De overige vorderingen op huurders, zoals herstel- en servicekosten zijn verantwoord onder de post overige vorderingen. Gemeente / rijksoverheid Deze post is als volgt samengesteld:

31-12-2008

Te vorderen volkshuisvestingsbijdragen (BWS) Gemeentelijke Diensten Overig

31-12-2007

Af: voorziening

294 2.363 2.074 4.731 -26

965 2.918 875 4.758 -22

Totaal

4.705

4.736

Overige vorderingen Deze post is als volgt samengesteld:

31-12-2008

31-12-2007

Overige vorderingen Vennootschapsbelasting Af: voorziening

30.976 4.426 -99

32.091

Totaal

35.303

31.691

9.479 100 9.579

3.097 0 3.097

-400

Deelnemingen en overige verbonden partijen Deze post is als volgt samengesteld: - deelnemingen in overige verbonden partijen - overige deelnemingen Totaal

Pagina 15 / 34

Stichting Vestia Groep Overlopende activa Deze post is als volgt samengesteld:

31-12-2008

31-12-2007

Vooruitbetaalde kosten Transitorische (te ontvangen) rente Overige

2.579 17.794 7.407

1.434 5.884 8.186

Totaal

27.780

15.504

De toename van de transitorische te ontvangen rente is het gevolg van de extra liquide middelen die zijn aangetrokken om de schaarste op de geldmarkt en kapitaalmarkt voor te zijn.

Effecten Deze post is als volgt samengesteld:

31-12-2008

31-12-2007

Op termijn uitgezet (terstond opeisbaar):

329.828

271.060

Totaal

329.828

271.060

Vestia houdt voor een nominaal bedrag van € 81 miljoen een belegging in een fonds van Oppenheim. Dit fonds is gesloten, hetgeen de waardebepaling bemoeilijkt. De kasstromen van de onderliggende fondsen kennen nog geen beperkingen. In 2009 zijn nog betalingen ontvangen voor in totaal € 6,8 miljoen. Vestia heeft een second opinion gevraagd voor de waardering van van deze belegging. Gegeven het feit dat het fonds gesloten is, is een waardering zeer moeilijk. De verhandelbaarheid vormt de beperkende factor. Op grond van voorzichtigheid is op deze belegging een afwaardering toegepast van 10% van het nominale bedrag. Tezamen met de ontvangen betalingen van 2009 vertegenwoordigt het totale bedrag van € 15 miljoen ruim 18% van de hoofdsom.

Liquide middelen Deze post is als volgt samengesteld:

31-12-2008

31-12-2007

Kas Rekening-courant bank en giro (direct opvraagbaar) Kruisposten

36 253.175 371

37 35.362 2.073

Totaal

253.582

37.472

Vestia maakt gebruik van derivaten om de renteniveaus te fixeren op een laag percentage. Hiertoe zijn zogenaamde CSA-overeenkomsten met de banken gesloten. Ingeval de kapitaalmarktrente heel sterk daalt dient Vestia als zekerheid een depot te stallen bij de betreffende banken. Op 31 december 2008 bedroeg dit depot € 255 miljoen. Op 1 mei 2009 was dit bedrag gedaald tot € 45 miljoen. De bedragen in depot staan niet ter vrije beschikking.

Pagina 16 / 34

Stichting Vestia Groep EIGEN VERMOGEN

2008

2007

Overige reserve Saldo per 1 januari Jaarresultaat

577.421 36.115

496.639 80.782


613.536

577.421

EGALISATIEREKENING BWS-SUBSIDIES

2008

2007

Het verloop is als volgt: Saldo per 1 januari Mutaties in het boekjaar: - rente - mutaties in het boekjaar - ten gunste van de exploitatie gebrachte bijdrage Saldo per 31 december

VOORZIENINGEN

52

157

3 0 -55

12 0 -117

0

52

2008

2007

Het verloop is als volgt: Saldo per 1 januari

423

500

Mutaties in het boekjaar: - dotatie - vrijval - onttrekkingen

390 0 0

423 0 -500


813

423

Deelnemingen worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde op grond van de meest recente jaarrekening. Indien het eigen vermogen van de deelneming negatief is, wordt de deelneming gewaardeerd op nihil. Het aandeel in het negatief eigen vermogen van de deelneming wordt in mindering gebracht op de vordering dan wel wordt een voorziening gevormd ter grootte van het aandeel in het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans. Vestia heeft een 50% deelneming in VOM Delft B.V. VOM Delft B.V. heeft een negatief eigen vermogen. Vestia heeft de wettelijke verplichting om 50% van het negatief eigen vermogen op te nemen in een voorziening. Vestia staat echter garant voor het gehele exploitatieresultaat. Daar staat tegenover dat Vestia tot 100% van het resultaat bij vervreemding van de onroerende zaken en wel tot het niveau van de geaccumuleerde negatieve exploitatieresultaten. Op grond van de garantstelling is in de jaarrekening een voorziening getroffen voor het volledige negatieve eigen vermogen van de vennootschap.

Pagina 17 / 34

Stichting Vestia Groep LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen

31-12-2008

31-12-2007

Deze post is als volgt samengesteld: Leningen overheid Leningen kredietinstellingen

130.146 3.374.217

144.791 2.515.423

Totaal

3.504.363

2.660.214

Het verloop van de leningen overheid en kredietinstellingen is als volgt: Leningen overheid

Leningen kredietinstellingen

Totaal 1 januari 2008

144.791

2.515.423

Mutaties in het boekjaar: - nieuwe leningen - vervroegd afgelost - reguliere aflossingen

0 -3.216 -11.429

988.000 -3.132 -126.074

Totaal 31 december 2008

130.146

3.374.217

9.580 53.503

372.008 1.387.148

2008 0,52%

2007 4,31%

Aflossingsverplichting Resterende looptijd langer dan 5 jaar voor Vermogenskostenvoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt

Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Vestia past hedge-accounting toe op basis van generieke documentatie. Risicobeheer Het beleid bij Vestia is erop gericht om minimaal en rond de 85% van de kasstromen in een jaar te hedgen. Dit beleid is verwoord in het treasurystatuut. De monitoring hierop gebeurt dagelijks. Indien zich wijzigingen voordoen in de kasstromen dan wel marktomstandigheden in een jaar zal in overleg met de treasurycommissie het hedgen van de kasstromen aangepast worden rekening houdend met het beleid van de minimaal te hedgen kasstromen. Tevens worden de liquiditeitsrisico's (collaterals) voortvloeiend uit derivaten dagelijks gemonitord. Hedged risico Vestia dekt het kasstroomrisico als gevolg van het rente-risico af. Type Hedge Kostprijshedge-accounting Start toepassing kostprijshedge accounting Vanaf kalenderjaar 2008 wordt kostprijshedge accounting-toegepast.

Pagina 18 / 34

Stichting Vestia Groep Hedged/afgedekte positie Vestia dekt de variabiliteit in kasstromen voortvloeiende uit huidige en toekomstige rentebetalingen gerelateerd aan huidige en toekomstige leningen af. Hierbij worden de kasstromen van de rentebetalingen van de afgesloten respectievelijk af te sluiten leningen als groep genomen om de af te dekken positie te bepalen. Deze kasstromen worden naar kalenderjaar gegroepeerd. Hedge-instrumenten Vestia maakt gebruik van de volgende derivaten al dan in een gecombineerde vorm de variabiliteit in kasstromen mee te hedgen: - Interest rate swaps - Gestructureerde produkten (exotics) - Swaptions Hedge-effectiviteit Vestia heeft het beleid om minimaal en rond 85% te hedgen van de kasstromen in een jaar. Vooraf wordt op basis van kritische kenmerken van de af te dekken posities en de hedging instrumenten de verwachte hedge-effectiviteit vastgesteld. Periodiek wordt op basis van kritische kenmerken van de af te dekken posities en de hedging instrumenten de hedge-effectiviteit gemeten. Accounting De financiële instrumenten gebruikt als hedging instrument en de leningen onderliggend aan de af te dekken rente-betalingen worden tegen kostprijs op de balans opgenomen en gewaardeerd. Hedge-ineffectiviteit wordt in de winst-en verliesrekening verwerkt. Marktrisico Vestia loopt marktrisico ten aanzien van de waardering van de effecten en de derivaten. Dit risico wordt beheerst door een spreiding aan te brengen in de portefeuille. De marktwaarde van de derivaten was per 31 december 2008 € 762 miljoen negatief tegenover € 25 miljoen positief per 31 december 2007. De derivaten zijn in 2008 als volgt onderverdeeld in nominale - en marktwaarde (* € 1 miljoen): Nominaal Marktwaarde 1.978 3 2.030 -294 1.400 -471

Interest rate swaps Gestructureerde produkten (exotics) Swaptions De derivaten starten nominaal als volgt in de tijd:

t/m 2018 1.578 2.030 250

Interest rate swaps Gestructureerde produkten (exotics) Swaptions

na 2018 400 0 1.150

De af te dekken positie t/m 2018 bedraagt circa € 7,3 miljard De gestructureerde produkten bestaan voornamelijk uit cancelable swaps en index interest rate swaps. De cancelable swaps zijn interest rate swaps waarin het recht wordt gegeven aan de bank om vanaf een bepaalde periode en om de 3 of 6 maanden de swap op te zeggen. De premie die hier voor ontvangen wordt, komt tot uitdrukking in een lagere rente dan de rente van dat moment voor die periode. De index rate swaps zijn interest rate swaps waarbij rekening wordt gehouden met de performance uit die index. Dit produkt is gecapped en heeft de mogelijkheid indien de index performed om naar een rente van 0% te gaan. De swaptions geven het eenmalig recht aan de bank om op een bepaald tijdstip een interest rate Pagina 19 / 34

Stichting Vestia Groep swap aan tegaan op een vastgesteld percentage. Dit percentage is nooit hoger dan 4,5% voor een looptijd van 30 jaar. De ontvangen premies zijn verdisconteerd in de interest rate swaps. De negatieve marktwaarde wordt veroorzaakt door enerzijds de hoge volatiliteit in de markt, waarbij de opties in waarde toenemen en anderzijds de historisch gezien zeer lage rente. Het gebruik van derivaten resulteert dat € 3,1 miljard is ingedekt op een maximaal nivo van 3,5% waarvan € 1,8 miljard een nivo heeft van maximaal 3%. De derivaten worden gebruikt voor kostprijs hedging en worden als zodanig tegen kostprijs gewaardeerd. Renterisico Vestia loopt renterisico's ten aanzien van de huidige lening portefeuille (conversie en fixe-aflossingen) en financieringen van toekomstige investeringen. Deze renterisico's worden beheerst door derivaten. Kredietrisico Voor zowel de effecten als derivaten wordt het kredietrisico afgedekt door spreiding over banken en fondsen. De minimale rating die gesteld is in het treasurystatuut is een A-rating. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van collaterals waarbij banken bij een positieve marktwaarde van de derivaten voor Vestia, liquiditeiten als onderpand storten. Liquiditeitsrisico Vestia heeft in 2008 haar investeringen gefinancieerd met langlopende leningen. Vestia maakt gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Indien de banken hun kortlopende leningen (kasgelden) terugvragen dan kan dit betaald worden uit de beleggingen, effecten en liquide middelen. Als gevolg van de negatieve marktwaarde van de derivaten ultimo 2008 liep Vestia een liquiditeitsrisico omdat Vestia liquiditeiten diende te storten als onderpand bij de banken. Zie verder de toelichting bij de post liquide middelen

Pagina 20 / 34

Stichting Vestia Groep Waarborgsommen

2008

Saldo per 1 januari

2007

1.192

3.847

bij: rentetoerekening mutaties in het boekjaar

4 55

88 -2.743


1.251

1.192

KORTLOPENDE SCHULDEN Alle kortlopende schulden hebben een looptijd van maximaal één jaar. Kredietinstellingen

31-12-08


270.000

Belastingen

31-12-2008

Loonbelasting Omzetbelasting Vennootschapsbelasting Gemeentelijke belastingen Pensioenen en sociale lasten Overig

31-12-07 218.000 31-12-2007

2.414 2.663 0 428 1.086 2

Totaal

Overige schulden

1.121 4.645 0 734 1.064 -76

6.593

7.488

31-12-2008

31-12-2007

Nog te betalen kosten projecten Nog te betalen kosten onderhoud Nog te betalen overige kosten

167 3.488 3.843

212 2.403 2.310

Totaal

7.498

4.925

Overlopende passiva

31-12-2008

31-12-2007

Transitorische (te betalen) rente Vooruitontvangen huren Met huurders te verrekenen Overig

48.033 6.166 2.123 2.893

46.332 6.096 2.776 1.151

Totaal

59.215

56.355

NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Per 31 december 2008 bedragen de aangegane verplichtingen inzake nieuwbouw huurwoningen ca. € 310 miljoen ( 2007 € 174 miljoen). Voor een aantal woningen geldt dat de opstallen van de woningen zijn verkocht, maar waarbij de grond in erfpacht is uitgegeven. De koper van de opstallen kan deze erfpacht afkopen. Deze afkoop leidt niet tot een potentieel negatief resultaat. Verder bestonden er op balansdatum geen rechten en verplichtingen van voor de jaarrekening van materiële omvang die niet in de balans zijn opgenomen. Pagina 21 / 34

Stichting Vestia Groep TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2008 en 2007 Bedrijfsopbrengsten Huren

Boekjaar 2008

Te ontvangen nettohuur Af: huurderving: a. wegens leegstand b. wegens overige redenen Dotatie voorziening dubieuze (huur)debiteuren Totaal te ontvangen huren

Boekjaar 2007

373.320

359.934

-5.361 -4.244

-5.888 -16.683

-2.805

-2.503

360.910

334.860

De sterke daling van de huurderving in 2008 ten opzichte van 2007 is het gevolg van de terugname van geactiveerde huurderving in 2007. Deze terugname heeft een eenmalig karakter.

Vergoedingen

2008

2007

Te ontvangen vergoedingen overige zaken, leveringen en diensten Af: vergoedingsderving:

22.962 -828

21.384 -719

Totaal vergoedingen

22.134

20.665

De hoogte van de vergoedingen wordt jaarlijks bijgesteld aan de hand van de afrekening servicekosten, die per complex wordt opgesteld. Overheidsbijdragen

2008

Meerjarige bijdragen van de gemeente inzake de W.V.G. regeling Egalisatie BWS-subsidies: Diverse éénmalige overheidsbijdragen Totaal overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken

2007 60 55 5

34 117 57

120

208

2008

2007

Verkoopprijs af: boekwaarde verkochte woningen af: overige (verkoop)kosten Netto verkoopresultaat huurwoningen

25.778 -8.013 -1.553 16.212

22.142 -5.458 -1.052 15.632

Resultaat verkoop nieuwbouw Dotatie aan voorziening

4.349 -2.067

9.485 -7.829

Resultaat verkopen

18.494

17.288

Pagina 22 / 34

Stichting Vestia Groep Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf

2008

Totaal aan projecten toegerekend

2007

8.199

Overige bedrijfsopbrengsten

2008

7.206 2007

Deze post kan als volgt nader worden gespecificeerd: Afsluiten huurcontracten Doorberekende administratiekosten en beheer aan derden Vergoedingen antenne's mobiele telefonie Vergoedingen kortzakelijke rechten Doorberekende huismeesterkosten e.d. Huurdersbijdragen inzake servicecontracten Totaal overige bedrijfsopbrengsten

426 6.843 411 29 1.328 2.018

461 6.249 441 30 1.210 1.937

11.055

10.328

Bedrijfslasten Afschrijvingen op vaste activa

2008

2007

Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Ten dienste van de exploitatie Minus: inzake met huurders te verrekenen posten

58.540 3.520 5.947 -49

57.234 3.560 5.474 -28

Totaal afschrijvingen

67.958

66.240

Overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa 2008

2007

Overige waardeveranderingen

0

-5.724

Totaal overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa

0

-5.724

De waarde van de grond gelegen onder de verkochte woningen in de Horsten was tot en met 2006 gewaardeerd op nihil. In 2007 is deze gewaardeerd op € 5,7 miljoen en de waardeverandering is ten gunste gebracht van de overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa. Lonen en salarissen

2008

2007

Bruto salarissen Minus: ontvangen ziekengelden

47.343 -457

40.389 -270

Totaal lonen en salarissen

46.886

40.119

In 2007 is geen eindejaarsuitkering toegekend. In januari 2008 is een nieuwjaarstimulans toegekend. Ook is in december 2008 een eindejaarsuitkering uitgekeerd. Dit heeft ook effecten op de sociale lasten.

Pagina 23 / 34

Stichting Vestia Groep Sociale lasten en pensioenlasten

2008

Sociale lasten Pensioenlasten Totaal sociale lasten en pensioenlasten Aantal medewerkers op basis van een 36-urige werkweek: Sociale lasten en pensioenlasten in een % van de lonen en salarissen

2007

5.493 7.992

4.533 7.077

13.485

11.610

900 28,48%

881 28,75%

In het kader van de uitvoering van de wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens volgt hier de opgave van de functionarissen die in 2008 een hoger inkomen hadden dan het gemiddelde belastbare loon van de minister. Functie Belastbaar loon

Voorziening toekomstig loon

Jaar 2008 voorzitter raad van bestuur directeur beleid directeur financiën & control directeur projectorganisatie bedrijfsdirecteur

€ € € € €

372.458 187.781 166.068 159.692 155.353

€ € € € €

114.518 37.595 58.583 32.605 32.604

€ € € € €

486.976 225.376 224.651 192.297 187.957

1989 1999 1992 2003 1997

Jaar 2007 voorzitter raad van bestuur directeur beleid directeur financiën & control directeur projectorganisatie bedrijfsdirecteur

€ € € € €

363.656 179.601 155.631 155.651 150.727

€ € € € €

99.102 34.968 55.461 30.330 30.330

€ € € € €

462.758 214.569 211.092 185.981 181.057

1989 1999 1992 2003 1997

2008

2007

Lasten onderhoud Onderhoudsuitgaven - reparatieonderhoud - mutatieonderhoud - contractonderhoud - planmatig- en cyclisch onderhoud - overig onderhoud Subtotaal - reeds verantwoord onder lonen en salarissen, sociale lasten en overige bedrijfslasten Totaal onderhoudslasten

Pagina 24 / 34

Totaal

In dienst sedert

16.570 17.108 7.531 37.981 7.813 87.003

16.222 14.958 6.795 29.614 4.350 71.939

-6.051

-5.350

80.952

66.589

Stichting Vestia Groep Overige bedrijfslasten

2008

2007

Uitzendkrachten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Belastingen Verzekeringen Overige zaken, leveringen en diensten Dotatie / vrijval overige voorzieningen Leefbaarheid Wonen en zorg Overig

6.052 5.370 4.786 18.594 19.887 1.535 22.554 -35 5.295 121 4.337

6.047 4.647 4.564 13.983 17.049 1.476 20.368 129 4.182 173 2.280

Totaal overige bedrijfslasten

88.496

74.898

Afgelopen jaren heeft Vestia veel tijd geïnvesteerd in intern onderzoek en overleg met de Belastingdienst om te komen tot een goed raamwerk voor de terugvordering van BTW op grond van de zogenaamde pro rata regeling. In 2008 is € 1,55 miljoen (2007 € 2,35 miljoen) ten gunste van de algemene kosten gebracht voor de terugvordering van deze BTW. Vanwege het niet doorgang vinden van nieuwbouwprojecten is in 2008 € 2,5 miljoen afgeboekt voor reeds gemaakte kosten. Honoraria Deloitte

2008

2007

Audit jaarrekening Audit bijzondere controles Fiscale advisering Overige advieswerkzaamheden

145 20 25 0

145 16 25 25

Totaal betaalde kosten

190

211

Rentebaten

2008

Materiële vaste activa Toegerekende rente onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Toegerekende rente materiële vaste activa doorberekend in de servicekosten

2007

13.130 20

12.485 26

346 133 15.438 -27.215 11

1.069 133 4.375 -3.187 10

Vorderingen Rente op overige vorderingen

-1.340

824

Liquide middelen Rente op uitgezette middelen

6.327

6.637

Totaal rentebaten

6.850

22.372

Financiële vaste activa Rente op te vorderen BWS-subsidies Rente leningen u/g Opbrengst beleggingen Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Rente op overige financiële vaste activa

Pagina 25 / 34

Stichting Vestia Groep Rentelasten

2008

Egalisatierekeningen Toegevoegde rente egalisatierekening BWS-subsidies

2007

3

12

Langlopende schulden Rente leningen overheid Rente leningen kredietinstellingen Betaalde/ ontvangen premies derivaten Disagio, boete bij vervroegde aflossing Rente waarborgsommen

8.046 8.006 -578 308 4

8.739 103.198 -42.335 48 88

Kortlopende schulden Rente schulden aan kredietinstellingen Rente overige kortlopende schulden

39 112.386

0 8.830

Totaal rentelasten

128.214

78.580

Resultaat deelnemingen 2008

2007

De specificatie van het resultaat op deelnemingen is als volgt: resultaten t.g.v / t.l.v. post deelnemingen: - Stichting Woonformatie Ypenburg - mutatie naar vermogenswaarde - Stadsherstel Rotterdam NV - Duhaf Colonade - Leijenburg - Stadsherstel Den Haag NV - Hofbogen BV - Esse Extra BV dotatie/vrijval aan de voorziening negatief eigen vermogen: - VOM Delft Totaal resultaat deelnemingen

2.267 1 -9 -1 0 -29 -3

760 0 0 -6 0 0 0

-366

-432

1.860

322

Vennootschapsbelasting 2008

2007

Direct te compenseren vennootschapsbelasting over het boekjaar Vorming van de latente belastingvordering op grond van VSO2 Mutatie in de latente belastingvordering op grond van VSO2

4.426 31.500 -3.284

0

Totaal vennootschapsbelasting

32.642

0

0

Op grond van het bedrijfseconomische resultaat zou de belastingdruk moeten zijn: De effectieve belastingdruk in de winsten verliesrekening is postief:

411 32.642

Het verschil tussen de toepasselijke en de effectieve belastingdruk bedraagt daarmee:

33.053

Pagina 26 / 34

Stichting Vestia Groep De belangrijkste oorzaken voor deze afwijking staan hieronder toegelicht. - resultaat gewone bedrijfsuitoefening inclusief resultaat deelnemingen - toepassing van de herinvesteringsreserve voor verkoopresultaten uit bestaand bezit - fiscaal andere behandeling van verkoopresultaten op nieuwbouw - fiscaal andere behandeling van afschrijvingen op materiële vaste activa - fiscaal andere behandeling van planmatig onderhoud - fiscaal ander behandeling van onderhoudsinvesteringen - fiscaal andere behandeling van bijdragen uit Vogelaargelden - amortisatie van de vrijval uit het verschil tussen de fiscale en bedrijfesconomische waardering van leningen en derivaten - toepassing deelnemingsvrijstelling

3.473 -16.212 -6.632 60.560 3.798 -46.961 -641

Grondslag voor de direct verschuldigde vennootschapsbelasting over het boekjaar Percentage vennootschapsbelasting

-17.355 25,5%

-12.880 -1.860

Direct te compenseren vennootschapsbelasting over het boekjaar

-4.426

De latente belastingvordering is gevormd op basis van de te verkopen woningen voor de komende vijf jaar alsmede het verschil tussen de bedrijfseconomische en fiscale waardering van leningen en derivaten. Het verschil tussen de fiscale en bedrijfseconomische waardering van te verkopen woningen voor de komende vijf jaar Het verschil tussen de fiscale en bedrijfseconomische waardering van leningen en derivaten bedraagt:

41.000 83.000 124.000 25,5%

Percentage vennootschapsbelasting Vorming van de latente belastingvordering op grond van VSO2 De vorming van de latente belastingvordering heeft een eenmalig karakter. Deze belastingbate zal zich de komende jaren niet herhalen.

Jaarresultaat Conform de statuten wordt het jaarresultaat toegevoegd aan de overige reserve.

Pagina 27 / 34

31.500

Stichting Vestia Groep KASSTROOMOVERZICHT Bedrijfsresultaat Kasstroom uit operationele activiteiten aanpassingen voor: Afschrijvingen Boekwinsten verkopen m.v.a. Agioreserve Mutatie voorzieningen Mutatie egalisatie

Veranderingen werkkapitaal Voorraad mutatie Vorderingen Kortlopende Schulden

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

2008

2007

122.977

136.668

67.958 -18.494 0

66.240

390 -52 49.802

-77 -105 66.058

-43.034 -10.539 60.664 7.091

-17.580 5.085 2.296 -10.199

10.345 -126.513 -116.168

8.792 -78.580 -69.788

Kasstroom uit operationele activiteiten

0

63.702

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen financiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa

-401.287 38.166 -595.350 325.439

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

122.739

-188.205 16.699 -68.558 42.800 -633.032

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten leningen en klim Aflossingen leningen Ontvangsten waarborgsommen

988.000 -143.851 59

-197.264

521.000 -264.562 -2.655

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

844.208

253.783

Toename middelen

274.878

179.258

TOELICHTING BIJ HET KASSTROOMOVERZICHT Algemene grondslagen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De middelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de mutatie van de liquide middelen en de direct opeisbare effecten zoals opgenomen onder de vlottende activa. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

Pagina 28 / 34


ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2008 ACTIEF

31-12-2008 x € 1.000

31-12-2007 x € 1.000

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

2.860.921 332.873 65.825

2.610.255 171.923 61.095

Totaal materiële vaste activa

3.259.619

2.843.273

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Deelnemingen Leningen u/g Beleggingen Latente belastingvordering Overige financiële vaste activa

8.528 33.372 15.575 414.427 28.216 175

13.445 361.212 12.757 158.158

Totaal financiële vaste activa

500.293

545.782

3.759.912

3.389.055

1.406

2.613

Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente/Rijk Overige vorderingen Groepsmaatschappijen Overlopende activa

5.040 4.705 45.239 145.789 27.696

4.939 4.736 30.385 98.350 15.470

Totaal vorderingen

228.469

153.880

Effecten

329.828

271.060

Liquide middelen

241.476

23.010

Totaal vlottende activa

801.179

450.563

4.561.091

3.839.618

Subtotaal

210

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden

Totaal

Pagina 29 / 34


PASSIEF

31-12-2008 x € 1.000

Eigen vermogen Overige reserve

31-12-2007 x € 1.000

613.536

577.421

0

52

Voorzieningen Overige voorzieningen

3.332

1.897

Subtotaal

3.332

1.897

Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen Overige langlopende schulden

129.560 3.374.217 1.251 0

144.147 2.515.423 1.192 0

Totaal langlopende schulden

3.505.028

2.660.762

Kortlopende schulden Kredietinstellingen Ongerealiseerde resultaten intercompany Gemeente Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekering Overige schulden Overlopende passiva

270.000 48.475 16.191 31.086 6.818 7.498 59.127

218.000 271.097 952 40.467 7.747 4.925 56.298

Totaal kortlopende schulden

439.195

599.486

4.561.091

3.839.618

Egalisatierekening BWS-subsidies

Totaal

Pagina 30 / 34


ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2008

2008

2007

x € 1.000

x € 1.000

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Wijzigingen in voorraden Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

360.714 22.092 120

334.700 20.372 208

8.199 20.572 8.744

7.206 18.413 2.462

Subtotaal bedrijfsopbrengsten

420.441

383.361

67.738 149 45.290 5.304 7.732 80.945 87.292

65.783 -5.724 155 38.023 4.423 6.673 64.810 73.326

Subtotaal bedrijfslasten

294.450

247.469

Saldo bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten

125.991

135.892

Rentebaten Rentelasten

6.850 129.975

22.372 75.566

2.866

82.698

Resultaat deelnemingen na belastingen Belastingen

607 32.642

-1.916 0

Jaarresultaat

36.115

80.782

Bedrijfslasten Afschrijvingen vaste activa Overige waardeveranderingen van (im)materiële vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Pagina 31 / 34

Stichting Vestia Groep TOELICHTING Algemeen - verbonden partijen Met ingang van 1 januari 2006 zijn toegelaten instellingen belastingplichtig voor zover zij commerciële activiteiten verrichten. Door de Belastingdienst en de toegelaten instellingen zijn hierover afspraken gemaakt welke vastgelegd zijn in een zogenaamde vaststellingsovereenkomst (VSO). Ook Vestia heeft de VSO ondertekend. Vestia heeft gekozen voor model 1 ofwel de juridische scheiding. In dit kader is in 2007 een aantal juridische entiteiten opgericht. In Vestia Groep Vastgoed B.V. zijn de volgende commerciële activiteiten ondergebracht: a. Niet vrijgestelde huur van dure huurwoningen b. Niet vrijgestelde huur van bedrijfsruimten c. Kwalificeert als een FBI. Door een overeenkomst eind 2008 zijn alle onroerende zaken die door Stichting Vestia Groep verkocht waren weer terug geleverd aan Stichting Vestia Groep. In Verantwoord Wonen B.V. zijn de volgende activiteiten ondergebracht: a. Ontwikkelactiviteiten van Vestia b. Ontwikkelrechten verkocht in 2003 door Vestia Groep aan Verantwoord Wonen. c. De belastinginspecteur heeft impliciet goedkeuring gegeven dat de ontwikkelrechten gekwalificeerd worden als grondkosten. d. Niet vrijgestelde diensten In 2007 is voor ruim € 2,0 miljoen aan niet vrijgestelde diensten onder gebracht bij Verantwoord Wonen B.V. Met ingang van 2008 voert Stichting Vestia Groep zelf weer deze diensten uit voor eigen rekening en risico. Daar waar de VSO van toepassing is gelden de daarin gemaakte afspraken. Voor andere transacties tussen verbonden partijen geldt 'at arms length basis'.

Deelnemingen Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde op grond van de meest recente jaarrekening. Indien het eigen vermogen van de deelneming negatief is, wordt de deelneming gewaardeerd op nihil. Het aandeel in het negatief eigen vermogen van de deelneming wordt in mindering gebracht op de vordering dan wel wordt een voorziening ter grootte van het aandeel in het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans opgenomen. De post deelnemingen bestaat uit:

31-12-2008

Deelnemingen in groepmaatschappijen Vestia OHW BV Vestia Groep Vastgoed BV Vestia Holding BV Vestia Diensten BV Vestia Monumenten BV Steenfabriek Boudewijn BV / BV Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw Hofbogen BV Verantwoord Wonen BV subtotaal

Pagina 32 / 34

18 18 18 18 8.153 20.540 28.765

31-12-2007

18 326.898 18 18 18 8.157 5 23.726 358.858

Stichting Vestia Groep Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Stichting Woonformatie Ypenburg Ontwikkelingscombinatie Leyenburg BV / Esse Extra BV subtotaal Overige deelnemingen Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. / De Corpaen Stadsherstel Historisch Den Haag en Omgeving N.V. subtotaal Totaal deelnemingen

4.471 15 4.486

2.205 19 2.224

7 115 122

15 115 130

33.372

361.212

Groepsmaatschappijen Vorderingen op groepmaatschappijen Vestia BV's Timpaan BV Estrade Rotterdam BV / Estrade Vastgoed BV Steenfabriek Boudewijn BV / BV Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw Hofbogen BV Verantwoord Wonen BV subtotaal Vorderingen op overige verbonden partijen Stichting Woonformatie Ypenburg Ontwikkelingscombinatie Leyenburg BV Zorgboulevard BV Pompenburg VOF i.o. subtotaal Totaal

126 -388 6 2.060 100 134.249 136.153

-599 1.866 93.986 95.253

5.977 3.500 47 112 9.636

-403 3.500

145.789

98.350

3.097

Overige Voorzieningen Op de passiefzijde van de balans is onder de Overige Voorzieningen opgenomen de voorziening voor deelnemingen.

De post Overige Voorzieningen bestaat uit:

31-12-2008

31-12-2007

Timpaan Makelaardij BV Estrade Rotterdam B.V. Estrade Vastgoed B.V. Vestia Monumenten BV Hofbogen BV VOM Delft

1.674 667 87 91 24 789

727 664 83 0 0 423

Totaal

3.332

1.897

Pagina 33 / 34

Stichting Vestia Groep Ongerealiseerde resultaten intercompany In 2003 heeft Vestia Groep ontwikkelrechten van koop- en huurwoningen verkocht aan Verantwoord Wonen BV. De overeenkomst is in 2004 aangepast. De verkochte ontwikkelrechten beperken zich nu nagenoeg uitsluitend op koopwoningen. Deze post betreft de aan Verantwoord Wonen BV overgedragen winstrechten inzake nieuw te bouwen onroerende zaken. Voor circa € 48 miljoen is aan ongerealiseerd resultaat intercompany opgenomen. In het kader van de partiële belastingplicht heeft Stichting Vestia Groep onroerende zaken verkocht aan Vestia Groep Vastgoed BV. In 2008 zijn de onroerende zaken weer verkocht en geleverd aan Stichting Vestia Groep.

Resultaat Deelnemingen Deze post kan als volgt worden gespecificeerd: Stichting Woonformatie Ypenburg Vestia Monumenten BV Steenfabriek Boudewijn BV BV Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw Esse Extra BV Hofbogen BV Verantwoord Wonen BV Timpaan Makelaardij B.V. Ontwikkelingscombinatie Leyenburg BV ColonnadeDuHaf B.V. Estrade Rotterdam BV Estrade Vastgoed BV Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Stadsherstel Historisch Den Haag N.V. VOM Delft Totaal

31-12-2008

31-12-2007

2.267 -109 -5 1 -3 -29 -186 -947 -1 -9 -3 -4 1 0 -366

760 0 0 0 0 0 -1.740 -489 -6 0 -8 -1 0 0 -432

607

-1.916

OVERIGE GEGEVENS Gebeurtenissen na balansdatum Met ingang van 1 januari 2008 zijn toegelaten instellingen werkzaam in de volkshuisvesting integraal belastingplichtig voor alle activiteiten. In januari 2009 zijn de afspraken tussen de Belastingdienst en de branchevertegenwoordiging Aedes vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. De overeenkomst - ook wel bekend onder de naam VSO2 - is een individuele overeenkomst tussen de Belastingdienst en iedere individuele toegelaten instelling. Of Vestia de VSO2 is ten tijde van het opmaken van de jaarrekening 2008 nog niet duidelijk. Bij de bepaling van de fiscale positie is zoveel mogelijk gehandeld in de lijn van deze overeenkomst.

Pagina 34 / 34

Oeloitte.

Deloitte Accountants B.V. Wilgenbos 4 3311 JX Dordrecht Postbus 1165 3300 BD Dordrecht Tel: (078) 6112500 Fax: (078) 6112577 www.deloitte.nl

Aan Stichting Vestia Oroep Postbus 1431 3000 BK ROTTERDAM

Datum

Behandeld door

Kenmerk

25 mei 2009

09R0709/SHl550 1

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2008 van Stichting Vestia Oroep te Rotterdam bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2008 en de geconsolideerde en enkelvoudige winsten verliesrekening over 2008 met de toelichting gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuur De Raad van Bestuur van Stichting Vestia Oroep is verantwoordelijk voor het opmaken van deze jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van hetjaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector en Richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze verantwoordeJijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiele verslaggeving en het maken van schaUingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht en het controleprotocol in rubriek A van Bijlage III bij het Besluit beheer sociale-huursector. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Op aile contractuele relaties van Deloitte zijn de algemene voorwaarden van Deloilte, welke zijn gedeponeerd bij de Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Rotterdam onder aktenummer 84/2004 van toepassing. Deloilte Accountants B.V . is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel Ie Rotterdam onder nummer 24362853.

.'

Member of

Deloille Touche Tohmatsu

Deloitte.

2 25 mei 2009 09R0709 Een controle om vat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afuankeJijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico's van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financieIe verslaggeving en van de redelijlcheid van schattingen die het bestuur van Stichting Vestia Groep heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Vestia Groep per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriftenlen of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de verplichting ingevolge artikel 28, sub a van het Besluit beheer sociale huursector melden wij dat hetjaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391, lid 4, BW. Voorts merken wij op dat, op grond van artikel 6 van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens, is voldaan aan de wettelijke verplichting tot vermelding van de informatie over topinkomens en dat, indien de toegelaten instelling financiele o d steuning heeft gegeven aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04 en G 08-03, hiervan melding is gemaakt in de jaarrekening en het jaarverslag.

Naam van de toegelaten instelling : Stichting Vestia Groep. Adres en vestigingsplaats hoofdkantoor : Kruisplein 15c te Rotterdam

Recommend Documents