Naam van de toegelaten instelling
:
Stichting Vestia Groep
Statutaire Vestigingsplaats
:
Rotterdam
Adres en vestigingsplaats hoofdkantoor
:
Kruisplein 15c te Rotterdam
Postadres
:
Postbus 1431, 3000 BK Rotterdam
Telefoonnummer
:
(010) 2 705 705
Faxnummer
:
(010) 2 705 702
E-mail adres
:
[email protected]
Internetsite
:
www.vestia.nl
Kamer van Koophandel
:
Rotterdam, nummer 29034021
JAARVERSLAG 2010
Stichting Vestia Groep Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ............................................................................................................................ 2 1. Algemeen ................................................................................................................................ 3 Bericht van de raad van bestuur .......................................................................................... 3 Verantwoording van de raad van commissarissen ............................................................... 4 Samenstelling raad van commissarissen in 2010 ................................................................ 7 Hoofd- en nevenfuncties leden raad van commissarissen ................................................... 8 Kwaliteitsmetingen USP/Telan ........................................................................................... 15 ICT-ontwikkelingen ............................................................................................................ 15 Ondernemingsraad ............................................................................................................ 15 2. Volkshuisvestingsverslag ...................................................................................................... 16 2.1. Het bij voorrang huisvesten van de doelgroep ............................................................ 16 2.2. Het zorgdragen voor de kwaliteit van de woongelegenheden ..................................... 21 2.3. Het betrekken van bewoners bij het beleid en het beheer ........................................... 24 2.4. Activiteiten op het gebied van de leefbaarheid (inclusief sponsoring).......................... 26 2.5. Wonen en zorg ........................................................................................................... 31 2.6. Het waarborgen van de financiële continuïteit ............................................................. 32 2.7. Overige werkzaamheden ............................................................................................ 36 2.8. Verbindingen .............................................................................................................. 37 2.9 Activiteiten in de krachtwijken ...................................................................................... 42 2.10. Werkzaam in het belang van de volkshuisvesting ..................................................... 53
Bijlagen: -
Rapport van bevindingen inzake het volkshuisvestingsverslag
Jaarrekening -
Balans
-
Winst- en verliesrekening
-
Toelichting bij de jaarrekening
-
Overige gegevens
-
Controleverklaring – Verklaring betreffende de jaarrekening
2
Stichting Vestia Groep 1. Algemeen Bericht van de raad van bestuur Voor u ligt het formele jaarverslag van de Vestia Groep. Daarnaast hebben wij separaat onze stakeholders geïnformeerd via een digitaal verantwoordingsverslag. Het verantwoordingsverslag en het jaarverslag (volkshuisvestingsverslag en jaarrekening) zijn op onze internetsite www.vestia.nl geplaatst. Het jaar 2010 was wederom een uitdaging. Ondanks de economische crisis en de sterk teruglopende landelijke woningproductie laat woningcorporatie Vestia weten dat 2010 een succesvol jaar was. Met de oplevering van 1.777 wooneenheden heeft Vestia haar eigen doelstelling ruimschoots gehaald en ruim 35% meer woningen opgeleverd dan in 2009. Naast het hoogste aantal nieuwbouwopleveringen in de geschiedenis van Vestia zijn we er in 2010 ook in geslaagd onze andere volkshuisvestelijke doestellingen te halen. Zo is voor het vijfde achtereenvolgende jaar 70% van de vrijgekomen woningen toegewezen aan huishoudens met de laagste inkomens (de zogenaamde BBSH-doelgroep). Ook de dit jaar geldende nieuwe Europese regelgeving om 90% van de vrijkomende woningen te verhuren aan huishoudens met een inkomen onder de € 33.614 zal weinig problemen opleveren. In 2010 werd deze nieuwe taakstelling al bijna waargemaakt (87%). Het jaar 2010 was ook financieel succesvol. De doelstelling om de reguliere exploitatie – exclusief verkoopwinsten en bijzondere baten – positief af te sluiten is in 2010 wederom gehaald. Naast het stevig sturen op de lastenontwikkeling heeft vooral de lage rente op aan te trekken leningen bijgedragen aan dit positieve resultaat. Door haar solide financiële basis is Vestia in 2010 in staat geweest de noodlijdende woningcorporatie SGBB (Stichting Gereformeerde Bouwcorporatie voor Bejaarden) in Hoofddorp over te nemen. SGBB verkeerde sinds 2008 in zware financiële problemen. Nadat SGBB een saneringsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting had gekregen, heeft Vestia haar verantwoordelijkheid genomen. Voor een solide en solidaire sector is deze fusie van groot belang geweest. Inmiddels is SGBB volledig geïntegreerd binnen Vestia als veertiende woonbedrijf onder de naam Vestia Noord Nederland. mr Erik Th. P. Staal Voorzitter raad van bestuur Vestia Groep
3
Stichting Vestia Groep
Verantwoording van de raad van commissarissen Besef toezichtstaak De raad houdt toezicht op en voelt zich mede verantwoordelijk voor de volgende onderwerpen: de strategische beleidsontwikkeling en groeistrategie, het waarborgen van de financiële continuïteit, de realisering van de volkshuisvestelijke opgaven, de kwaliteit van de dienstverlening richting klanten, de interne controle en bedrijfsvoering, het personeelsbeleid en de wijze waarop Vestia samenwerkt met lokale en regionale stakeholders. De raad hecht veel waarde aan de brede maatschappelijke invulling van de taken van Vestia, waaronder investeringen in maatschappelijk onroerend goed, integrale gebiedsontwikkeling en het intensief samenwerken met scholen, welzijnsinstellingen en zorginstellingen. Vestia beschikt over een strategisch beleidsplan, waarin concrete en meetbare beleidsdoelstellingen zijn opgenomen, een analyse van de groeimogelijkheden is verkend, risico‟s zijn ingeschat en een duidelijke besturingsfilosofie is benoemd. Dit meerjarenbeleidsplan fungeert voor de raad van commissarissen als concreet toezichtkader. Met behulp van dit toezichtkader toetst de raad concrete beleidsbesluiten en beoordeelt zij of Vestia in het algemeen en het bestuur van Vestia in het bijzonder, haar taak naar vermogen en adequaat uitvoert. De verbindingen van Vestia hebben eveneens de aandacht. In de statuten en in het reglement van de RvC zijn gedragsregels voor bestuur en RvC alsmede ten aanzien van hun onderlinge verhouding opgenomen. In 2010 is door het bestuur middels een gerichte jaarverantwoording aan de externe stakeholders gerapporteerd. Voor het jaar 2010 heeft de raad het door het bestuur geformuleerde meerjarenbeleidsplan beoordeeld, evenals de daarin opgenomen concrete doelstellingen. Deze zijn geoperationaliseerd in het begrotingsdocument. Bij de financiële continuïteit gaat het bijvoorbeeld om een solvabiliteit tussen de 10 en 20%, een reguliere exploitatie exclusief verkoopwinsten bestaande huurwoningen groter of gelijk aan € 0, een huurachterstand van minder dan 1,5% van de bruto jaarhuur en een aantal doelstellingen op het terrein van het treasurymanagement, die zijn beschreven in het treasurystatuut. Bij de woningtoewijzing gaat het om ten minste 70% van het totaal vrijkomend aanbod toewijzen aan de doelgroep en bij nieuwbouw onder de aftoppingsgrens ten minste 90%, aan jongeren (tot 27 jaar) ten minste 35% en aan doelgroepen van maatschappelijk herstel ten minste 150 toewijzingen. Bij de kwaliteit van de woningvoorraad zijn de volgende doelstellingen benoemd. Vestia streeft ernaar jaarlijks 1.500 nieuwe woningen (huur en koop) op te leveren zowel binnen de bestaande steden (vernieuwing van wijken) als in de regio in het kader van de ongedeelde regio. Voorts streeft Vestia ernaar jaarlijks een substantieel aantal woningen te verbeteren en haar bezit middels planmatig, mutatie- en reparatieonderhoud, alsmede door het geschikt maken van woningen voor ouderen en gehandicapten, kwalitatief op peil te houden. Vestia voert een terughoudend verkoopbeleid. Vestia verkoopt alleen woningen met voldoende toekomstwaarde. Vestia investeert jaarlijks ongeveer € 14 miljoen aan leefbaarheid, inclusief de kosten van de inzet van de eigen medewerkers. Vestia beschikt over een integrale visie wonen en zorg, werkt samen met meer dan 60 zorginstellingen en bij alle bedrijven zijn projecten afgerond, in aanbouw en in ontwikkeling. Wonen en zorg is dagelijks werk voor Vestia. De inspanningen zijn erop gericht de klant zo goed mogelijk van dienst te zijn. Vestia heeft zichzelf opdracht gegeven om gemiddeld een score van 7,5 te halen bij de tevredenheidmeting door een extern onderzoeksbureau dat het hele jaar door de tevredenheid van de klanten 4
Stichting Vestia Groep
onderzoekt. Ook de telefonische bereikbaarheid maakt hiervan onderdeel uit. Ten aanzien van het personeelsbeleid zijn concrete doelstellingen geformuleerd als het gaat om de gemiddelde leeftijd (jonger of gelijk aan 43 jaar) en het ziekteverzuim (lager of gelijk aan 5%). De raad van commissarissen heeft deze operationele doelstellingen tegelijkertijd met de begroting 2010, waarin het omvangrijke investeringsprogramma is verwerkt, in november 2009 goedgekeurd. De raad toetst de voortgang ieder kwartaal aan de hand van kwartaalrapportages, waarin het bestuur verslag doet van de voortgang en behaalde resultaten. Andere bronnen die de raad ten dienste staan zijn het volkshuisvestingsverslag en jaarrekening, rapportages voortgang projecten en het treasuryverslag. Omvangrijke investeringen en projecten waartoe het bestuur heeft besloten, toetst de raad aan de benoemde volkshuisvestelijke en financiële doelstellingen alsmede aan de risico‟s en de wijze waarop deze zijn beheerst, alvorens deze goed te keuren. Hetzelfde geldt voor een besluit om een verbinding aan te gaan. Resultaten van bestaande verbindingen vormen onderdeel van de reguliere rapportages van het bestuur en hebben de aandacht van de raad. De raad heeft in het verleden een bestuursmandaat vastgesteld, dat nog steeds van toepassing is. In dit bestuursmandaat is vastgelegd dat de bestuurder bepaalde besluiten kan nemen en uitvoeren, zonder voorafgaande goedkeuring van de raad indien deze een bepaald rendabel en onrendabel bedrag niet te boven gaan. Daarbij is bepaald dat deze bedragen belangrijk lager zijn als het om niet in de begroting opgenomen activiteiten gaat. De wijze waarop het bestuur en de directeuren van de lokale woonbedrijven afspraken maken met hun gemeentebesturen, huurdersorganisaties en andere lokale stakeholders heeft eveneens de nodige aandacht van de raad. De raad bezoekt regelmatig de lokale bedrijven en heeft eens per jaar een projectendag, waarbij een aantal lokale bedrijven zichzelf, hun activiteiten en hun projecten presenteert. Dit zelfde geldt voor de wijze waarop het bestuur vorm geeft aan het personeelsbeleid, onder meer door regelmatig contact met de Ondernemingsraad van Vestia. De raad bespreekt de reguliere en bijzondere rapportages van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de jaarlijkse prestatie- en oordeelsbrief van de minister van Wonen, Wijken en Integratie (inmiddels Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, BZK) met het bestuur. De raad baseert haar oordeelsvorming mede op basis van informatie over de werkzaamheden van Vestia, die zij verkrijgt uit externe bronnen, bijvoorbeeld uit de netwerken van de individuele leden. De raad heeft zich reeds in 2008 uitgebreid laten informeren over de gevolgen van de kredietcrisis en recessie voor Vestia. De conclusie luidde dat Vestia zich voldoende heeft voorbereid op de kredietcrisis door in een vroegtijdig stadium de nodige financiering aan te trekken. Het actief treasurybeleid heeft er in 2010 toe geleid dat Vestia de A1-status van het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) heeft verkregen. In 2009 was dit nog nipt de C-status. De gevolgen van de recessie zijn beperkt gebleven. De toename van de huurachterstanden is uitgebleven. Wel merkt Vestia dat potentiële kopers moeite hebben om de benodigde woonlasten op te brengen. De verkoop van nieuwe en bestaande koopwoningen is hierdoor achtergebleven bij de verwachtingen. Vestia heeft in verband hiermee adequate maatregelen genomen. Zo zijn bij een aantal complexen onverkochte woningen omgezet in huurwoningen. De dalende inflatie heeft, door de koppeling van de huurstijging aan de inflatie, lagere huurinkomsten tot gevolg. Anderzijds heeft de recessie een gunstig effect op de bedrijfslasten en dan met name op de lonen en salarissen en op de onderhoudsuitgaven. Ook zijn de aanbestedingen bij projecten belangrijk gunstiger uitgepakt.
5
Stichting Vestia Groep
Vestia heeft haar C-status uit 2009 in 2010 mede benut door te fuseren met het noodlijdende SGBB, nadat deze eerst een saneringsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting had gekregen. Ten slotte is de raad in 2010 opgetreden als adviseur van bestuur en directie bij het vormgeven van strategisch beleid, prestatieafspraken met gemeenten en samenwerking met collegacorporaties bij onder meer de woonruimteverdeling in een ongedeelde regio en bij de landelijke ontwikkelingen zoals de 40-wijkenproblematiek in relatie tot de bijzondere projectsteun, de integrale VPB en de wijze waarop de minister van BZKI voornemens is de ordening te vernieuwen. Zelfevaluatie Begin 2011 heeft de raad aan de hand van een uitgebreide vragenlijst stilgestaan bij het eigen functioneren in 2010. Besproken is of iedere commissaris voldoende ter zake kundig is, voldoende inbreng heeft, of de rol van de voorzitter voldoende is ingevuld, of de vergaderingen inhoudelijk van het juiste niveau zijn, van voldoende frequentie en voldoende voorbereid. De raad heeft geëvalueerd of de schriftelijke en mondelinge financiële informatievoorzieningen en de informatievoorziening van de volkshuisvestelijke aspecten van voldoende niveau zijn. Ditzelfde geldt voor de informatie over de strategische doelstellingen en behaalde resultaten. Voorts heeft de raad zich de vraag gesteld of zij voldoende inzicht heeft in de besturings- en beheersingsmechanismen, de interne controle, de cultuur en de integriteitregels bij Vestia. De raad heeft zich de vraag gesteld of zij voldoende inzicht heeft in en kennis heeft van het financiële beleid en uitkomsten, en het beleid en resultaten van de treasury. Ditzelfde geldt voor het inzicht in de volkshuisvestelijke prestaties en de tevredenheid van de klanten van Vestia. Ten aanzien van de relatie van de raad en het bestuur heeft de raad zich de vraag gesteld of de wijze waarop de raad toezicht uitoefent op het bestuur en de corporatie van voldoende niveau is, of de relatie raad – bestuur passend, te afstandelijk of juist niet afstandelijk genoeg is en of alle disciplines binnen de raad voldoende zijn ingevuld. De rol van de raad als klankbord voor het bestuur vormde eveneens onderdeel van de evaluatie. De raad is tot de volgende conclusies en verbeterpunten gekomen. De raad is positief over de organisatie, de rol van de deelnemers binnen de raad, de inbreng en de verdeling van de aandachtsgebieden. De leden zijn behoorlijk complementair aan elkaar. De punten van de vragenlijst zijn over het algemeen positief beantwoord. Doordat de fiscaliteit de laatste jaren voor woningcorporaties sterk in belang is toegenomen, is de raad tot de conclusie gekomen dat versterking van de kennis op dat punt wenselijk is. Het bestuur, een vertegenwoordiging van de raad en enkele sleutelfunctionarissen van Vestia, hebben op verzoek van het Centraal Fonds Volkshuisvesting meegedaan aan een pilot Gedragsscan Compliance en Governance. De resultaten waren goed. Een aantal aanbevelingen is overgenomen (bijvoorbeeld versterken financiële en fiscale kennis in de raad) en een aantal andere is gemotiveerd niet overgenomen (bijvoorbeeld de aanstelling van een aparte compliance officer), omdat deze werkzaamheden behoren tot de integrale verantwoordelijkheden van de bedrijfsdirecteuren en op concernniveau van de directeur Financiën & Control. Werving en selectie De leden van de raad zijn benoemd op grond van actuele profielen en voeren hun taken uit conform de aanbevelingen van de commissie Glasz. Naast het gestelde over het functioneren van de raad in de statuten van Vestia, beschikt de raad over een reglement en over actuele 6
Stichting Vestia Groep
functieprofielen. De rol en de positie van de raad zijn jaarlijks onderwerp van gesprek. De raad is aan de hand van actuele profielschetsen samengesteld en daardoor berekend op haar brede taakopvatting. Twee leden zijn benoemd op bindende voordracht van de huurdersorganisaties en één lid is benoemd op bindende voordracht van de Ondernemingsraad van Vestia. De maximale zittingstermijn van de heer Van Genugten liep per 31 december 2009 af. De huurdersorganisaties in Haaglanden is gevraagd een bindende voordracht te doen voor een nieuw raadslid. Op 15 april 2010 heeft de raad Susan Baart benoemd als nieuw lid van de raad van commissarissen op voordracht van de huurdersorganisaties Haaglanden. Alvorens tot benoeming over te gaan heeft een referentiecheck plaatsgevonden. Integriteit In het reglement van de raad zijn regels opgenomen voor mogelijke belangenverstrengeling van het bestuur en leden van de raad. In de taakomschrijving van de directeur Financiën & Control is expliciet opgenomen dat hij tot taak heeft bij de voorzitter van de raad van commissarissen mogelijk belangenverstrengeling van het bestuur te melden. De externe accountant heeft kennisgenomen van de maatregelen om de frauderisico‟s te beperken. De accountant heeft deze set van maatregelen als adequaat gekwalificeerd. De raad heeft kennisgenomen van de integriteitcode en het integriteitbeleid die binnen Vestia vanaf medio 2006 van kracht zijn. Vestia heeft in 2009 een klokkenluidersregeling vastgesteld en de raad heeft het besluit van het bestuur hieromtrent, goedgekeurd. Datzelfde geldt voor de aanstelling van een niet bij Vestia in dienst zijnde, onafhankelijk vertrouwenspersoon. De beleidsdoelstellingen en de risicoanalyse integer handelen zijn besproken met de raad. Het bestuur heeft integriteitkwesties en de genomen maatregelen besproken met de voorzitter van de raad. Er hebben zich in 2010 geen transacties voorgedaan, waarbij sprake was van tegengestelde belangen. Het reglement van de raad is op dit punt in 2010 nageleefd. De raad is van mening dat de leden van de raad in 2010 onafhankelijk hun taken hebben kunnen uitvoeren en hebben uitgevoerd. Samenstelling raad van commissarissen in 2010 Lid raad van commissarissen S. Kolthek Voorzitter mr J.S.M. Lugte Secretaris S. Baart Lid (vanaf 15 april 2010) A.N.C. Hoekman Lid N.M. Dijkhuizen Lid
M/V Geb. jaar M 1940
Benoemd In 2005
Zittingsperiode tot 2012
Commissie Lidmaatschap Kernraad
M
1958
2001
2011
Kernraad
V
1954
2010
2014
M
1954
2001
2011
M
1947
2005
2014
Mevrouw Baart en de heer Hoekman zijn benoemd op voordracht van de huurdersorganisaties. De heer Lugte is benoemd op voordracht van de ondernemingsraad. De heren Lugte en Hoekman zijn op 31 december 2010 afgetreden. De ondernemingsraad en de huurdersorganisaties buiten Haaglanden is gevraagd een bindende voordracht voor nieuwe 7
Stichting Vestia Groep
leden van de raad te doen. De raad houdt zich aan de statutair bepaalde zittingstermijn van haar leden van maximaal 2 keer 4 jaar. Hoofd- en nevenfuncties leden raad van commissarissen Lid raad van commissarissen S. Kolthek Voorzitter
mr J.S.M. Lugte Secretaris S. Baart Lid A.N.C. Hoekman Lid
N.M. Dijkhuizen Lid
Hoofdfunctie
Nevenfunctie
Zelfstandig Consultant
Commissaris Groothandelsgebouwen N.V., Rotterdam tot en met april 2010 Voorzitter Stichting Architectuur Instituut Rotterdam (AIR) Adviseur Kunst en Bedrijf B.V., Amsterdam Bestuurslid Van der Leeuwkring, Rotterdam Directeur Stadstoezicht Voorzitter raad van Commissarissen van de Gemeente Rotterdam Stichting Woonformatie Ypenburg Parttime-docent Koninklijke NIVRA Voorzitter Bestuur Ronald Mc Donaldhuis Den Haag Manager Facilitaire Lid Raad van Toezicht Stichting Dienstverlening, Onderwijsgroep Galilei Laurens wonen Voorzitter Raad van Bestuur Stichting diensten en zorg Service Bureau Ouderen Hellevoetsluis Lid Bestuur Viering Gedenkdagen Scheveningen Voorzitter Stichting Heelweg Partime-docent Luzac Lid raad van Commissarissen Woonpartners Helmond Lid raad van toezicht Stichting Scholengemeenschap Zuid-West
Er zijn geen onverenigbare nevenfuncties van de leden van de raad en Vestia. Belangrijke besluiten/goedkeuringen De raad heeft in 2010 de volgende besluiten genomen dan wel goedkeuringen verleend. - Op 2 februari 2010 heeft de raad het projectdocument Wielslag te Rotterdam, goedgekeurd. - Op 15 april 2010 is mevrouw Baart benoemd als lid van de raad van commissarissen. - Op 23 juni 2010 heeft de raad het volkshuisvestingsverslag, het jaarverslag en de jaarrekening 2009 goedgekeurd. - Op 23 juni 2010 heeft de raad op advies van het bestuur KPMG benoemd als accountant met ingang van het verslagjaar 2010. - Op 30 november 2010 heeft de raad de begroting 2011 en meerjarenraming 2012 – 2020 goedgekeurd.
Bestuursvergoeding en vergoeding leden raad van commissarissen In het kader van de 'wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens' dient ook de bestuursbeloning openbaar te worden gemaakt. De beloning van het bestuur van 8
Stichting Vestia Groep Vestia bedraagt conform de definitie van de wet € 499.473 (2009: € 497.160), bestaande uit het belastbaar loon van € 383.175 (2009: € 379.379) en een bijdrage in de voorzieningen voor toekomstig loon van € 116.298 (2009: € 117.781). De vergoeding van de leden van de raad van commissarissen in 2010 bedraagt in totaal € 59.000 (2009: € 61.268). De vergoedingen voor de bestuurder en de raad zijn beperkt aangepast, analoog aan de stijging van de CAO.
Voorzitter Secretaris Lid
2010 € 21.495 € 16.121 € 8.061
2009 € 21.312 € 15.983 € 7.991
Inhoudelijk verslag De raad is in 2010 zes keer bijeengekomen. De raad heeft in februari 2010 vergaderd in Rotterdam bij Vestia Rotterdam Noord. De heer Duyts, de bedrijfsdirecteur van dit Vestia-bedrijf heeft een inleiding verzorgd. Aan de orde kwamen onder meer enkele kengetallen, het werkgebeid, de portal wonen, Hofbogen, WWI-wijk Bergpolder, Schiebroek-Zuid en de Lijnbaanhoven. De raad heeft uitgebreid stilgestaan bij het treasuryverslag van Vestia. In het verslag zelf is een verantwoording van het gevoerde beleid opgenomen en zijn de resultaten afgezet tegen verschillende benchmarks. Vestia kon snel reageren op de gewijzigde omstandigheden. De portefeuille obligaties bestaat voor 92% uit staatsobligaties en de rente op de totale leningportefeuille gaat richting 3%. De resultaten zijn hierdoor nog gunstiger dan in 2008. Door voldoende kredietlijnen bij diverse banken loopt Vestia slechts beperkt liquiditeitsrisico. De rente moet op het niveau van minus 3% komen, wil Vestia in de liquiditeitsproblemen komen. De raad heeft, mede op grond van de opvatting van de accountant terzake, haar vertrouwen uitgesproken als het gaat om het in control zijn van Vestia op het gebied van de treasury. Het bestuur heeft de accountant gevraagd voor het jaar 2010 expliciet aandacht te schenken aan het treasurybeleid van Vestia door middel van extra gerichte onderzoeken. De raad heeft Vestia gecomplimenteerd met het behaalde resultaat en met het verslag. Tijdens dezelfde vergadering heeft de raad kennis genomen van de voorlopige financiële uitkomsten 2009. Deze komen € 2 miljoen hoger uit dan in de begroting is opgenomen. De raad heeft hier kennis van genomen. De raad heeft in dezelfde vergadering stilgestaan bij het huurbeleid in 2010. Met tevredenheid heeft de raad kennisgenomen van het oordeel van de minister van WWI over het presteren in 2008. De opmerkingen over de onvolledigheid van de gegevens betreft mineure punten en heeft de aandacht van het bestuur. De raad heeft kort de voornemens van de minister rond de nieuwe staatssteunregels en de consequenties voor Vestia besproken. De raad heeft kennis genomen van de innovatieagenda van Vestia en begrip voor de keuze van het bestuur terughoudend te zijn met bedrijfsbrede nieuwe ontwikkelingen ter voorkoming van het overbelast raken van de organisatie. Het prodoc Wielslag is besproken en goedgekeurd. Verder heeft de raad stilgestaan bij de voornemens rond de nieuwe huisvestingswet, de brede heroverweging, de voornemens van de raad voor de jaarverslaglegging en het opgestelde Manifest ten behoeve van nieuwe raadsleden.
9
Stichting Vestia Groep
In de vergadering van 30 maart 2010 heeft de raad zich gebogen over de bindende voordracht lid raad van commissarissen door de huurdersorganisaties Haaglanden en bij de stand van zaken sanering en fusie met SGBB. In aanwezigheid van de accountant heeft de raad zich in juni uitgebreid gebogen over het volkshuisvestingsverslag, het jaarverslag, en de jaarrekening 2009. Vanwege gewijzigde regelgeving waren de jaarstukken later dan gebruikelijk gereed. Met ingang van 2009 moeten koopprojecten als gevolg van een stelselwijziging anders worden verwerkt. Het jaar 2009 was snel gereed, maar ook het jaar 2008 diende opnieuw te worden verwerkt. Ook voor de mensen van de accountant vergde dit veel extra werk. De accountant heeft aangegeven dat hij een goedkeurende verklaring heeft afgegeven. De accountant gaf aan dat er sprake is van onafhankelijkheid van de accountant en de beheersing frauderisico‟s bij Vestia is op orde. Bij het vastgoed constateerde de accountant dat Vestia uitgaat van de historische kostprijs, tenzij de bedrijfswaarde per woonbedrijf lager is. Een lagere bedrijfswaarde is tot op heden niet het geval. De accountant constateerde wel dat de bedrijfswaarde als gevolg van de onrendabele investeringen langzaam verdampt. De accountant was zeer positief over de administratieve organisatie. De accountant gaf voorts aan dat Vestia risico‟s loopt bij de grondexploitaties en niet verkochte nieuwe koopwoningen. Vestia heeft deze risico‟s wel goed in beeld. Ook heeft Vestia altijd nog de mogelijkheid koopwoningen om te zetten naar huurwoningen. De accountant heeft extra aandacht geschonken aan de projecten Medimall en aan Houtrust en specialisten van Deloitte hebben de treasury beoordeeld. Dit heeft niet geleid tot opmerkingen van de accountant. Vestia heeft uit voorzichtigheidsoverwegingen wederom een fors bedrag afgeboekt bij het Fonds Oppenheim. De tijd zal leren of dit teruggedraaid kan worden. Verder gaf de accountant aan dat Vestia de VPB en omzetbelasting voldoende in de vingers heeft. Bij de deelnemingen had de accountant geen opmerkingen. Algemene conclusie van de accountant is dat Vestia in controle is. In de managementletter heeft de accountant een aantal verbeterpunten opgenomen. De bestuurder heeft aangegeven dat deze de aandacht hebben en de accountant verzocht komend jaar hier expliciet aandacht aan te geven. De raad heeft dit ter kennisname aangenomen. In dezelfde vergadering heeft de raad zich gebogen over de accountantskeuze voor de komende periode. De huidige accountant heeft de maximale termijn van 10 jaar vol gemaakt. Er zijn 5 kantoren benaderd en gevraagd een offerte uit te brengen. Deze 5 kantoren zijn goed voor 90% van de corporatiemarkt. Kennis is bij alle partijen aanwezig, maar niet overal volkshuisvestingskennis. De kantoren en hun mensen zijn uitgenodigd vragen te stellen en zijn ook daar op beoordeeld. Ook is gekeken hoe kritisch men is ten opzichte van het CFV, de regelgeving, de raad voor de jaarverslaglegging en het accountantsprotocol. Ook is gevraagd of zij kunnen meedenken. Naast de tekenend accountant is een oordeel gegeven over de sectorvoorzitter en de controleleider. De gehanteerde criteria bij de beoordeling waren vakkennis, pragmatische houding in aanpak en houding, sectoraal netwerk en kritische houding ten aanzien van de Raad voor de Jaarverslaglegging, CFV e.d., de samenstelling van het team en aanpalende zaken als fiscaliteit. Ook de kosten hebben meegespeeld, maar waren van ondergeschikt belang. KPMG is als beste keus beoordeeld. De raad constateerde dat vakkennis belangrijk is, ook pragmatisme, netwerk en invloed in de sector, terwijl enige chemie, maar wel voldoende afstand eveneens belangrijk zijn. De raad besloot daarom KPMG aan te wijzen als nieuwe accountant. Verder heeft de raad kennis genomen van de managementrapportage 1e kwartaal 2010. Het bestuur heeft aangegeven dat de fusie met SGBB op 31 mei een feit is geworden. Vestia is doende met rechtelijke procedures rond SGBB. Verder heeft het bestuur de raad geïnformeerd 10
Stichting Vestia Groep
over gesprekken met andere corporaties over verdergaande samenwerking in de vorm van fusie. In september heeft de raad vergaderd bij Estrade Projecten. De heer Moerman, bedrijfsdirecteur van Estrade Projecten, is achtereenvolgens ingegaan op de organisatie, de opdrachtgevers, de voornaamste opgaven en projecten en de projectevaluaties. Bij Estrade Projecten werken 48 mensen, afhankelijk van de werkvoorraad en deels bestaande uit ZZP‟ers. Estrade Projecten werkt voor de Rotterdamse woonbedrijven, voor Vestia Zuidplas en voor Vestia Zuid Nederland. De werkzaamheden bestaan uit gebiedsontwikkeling, projectontwikkeling en projectrealisatie en acquisitie. Bij de standaardevaluatie zijn aandachtpunten goed opdrachtgeverschap van de woonbedrijven, de medewerking van de gemeente, korte doorlooptijden, financiële resultaten, generieke producten en duurzaamheid. Bij dit laatste is Vestia in Rotterdam verplicht gebruik te maken van stadsverwarming door restwarmte en dus niet van warmtepompen, waar Vestia elders mee werkt. De marktsituatie in Rotterdam is ronduit slecht: het aanbod van nieuwe koopwoningen overtreft in ruime mate de vraag. Vestia heeft zo‟n 350 woningen aanbestedingsgereed op de plank liggen, maar heeft de projecten uitgesteld vanwege het ontbreken van kopers. Tijdens dezelfde vergadering is gesproken over de vraag van de minister om een nadere toelichting te geven op de aankoop van de Hofbogen. Deze vraag is in eerste instantie gericht aan PWS. Vestia en twee andere corporaties zijn partner in de BV. De raad heeft uitgebreid gesproken over de managementrapportage 2e kwartaal 2010. Verder zijn aan de orde geweest het continuïteitsoordeel 2010 Centraal Fonds Volkshuisvesting, het assurancerapport inzake volkshuisvestingverslag 2009 van de accountant en de uitkomst vervolgonderzoek grondposities en risicovolle projecten. Het Centraal Fonds Volkshuisvesting zag geen aanleiding een vervolgonderzoek bij Vestia te doen. Verder is aandacht geschonken aan de meldingsplichtige besluiten van niet woongerelateerde activiteiten. Bij de beleidsmatige ontwikkelingen is ingegaan op het Europadossier en de gevolgen voor Vestia bij de woningtoewijzing. Bij de woningtoewijzing zijn deze beperkt. Analyse leert dat Vestia ook nu al bijna 90% van de woningen toewijst aan mensen met een inkomen onder de € 33.000 per jaar. Verder is de stand van zaken prestatieafspraken in Den Haag en Rotterdam besproken en is ingegaan op het scholenprogramma in Rotterdam, de stand van zaken Topsportkwadrant Den Haag en het terrein HAGA-Ziekenhuis. Ook is ingegaan op het adviestraject van de commissie Deetman/Mans over onder meer de particuliere woningvoorraad in Oud Zuid in Rotterdam. In de vergadering van november heeft de raad de begroting voor 2011 en volgende jaren besproken met het bestuur. Vestia is voornemens de investeringen in de Krachtwijken door te zetten, indien de gemeenten ook hun toezeggingen nakomen. Aan de orde kwam de vraag of gemeenten dit kunnen. Daarover bestaat geen zekerheid, maar Vestia zoekt samen met gemeenten naar creatieve oplossingen. De bijdrage in de huurtoeslag van circa € 20 miljoen per jaar voor Vestia vanaf 2014 is in de meerjarenraming verwerkt. Deels ten laste van het resultaat en deels in het onderhoud, personeelslasten en overige bedrijfslasten. De raad heeft aangegeven dat het goed is als de kwaliteit van de dienstverlening op peil blijft en communicatie richting huurders is daarbij van groot belang. De investeringen bij Vestia blijven op peil en deze liggen rond de € 500 miljoen per jaar, exclusief onderhoud. Verder heeft de raad vragen gesteld inzake de treasury en het bedrag dat momenteel bij de banken uitstaat ter zekerheid van de gedaalde rente. De resultaten in de meerjarenbegroting blijven positief, mede dankzij het besluit om bepaalde complexen niet te slopen, maar te renoveren en door te exploiteren. Tijdens dezelfde vergadering is de derde kwartaalrapportage besproken. De raad heeft gevraagd naar de ontwikkeling van de leegstand. De luxe appartementen zijn lastig verhuurbaar 11
Stichting Vestia Groep
en ook de bedrijfsruimtes kennen leegstand. Vestia heeft inmiddels maatregelen genomen om deze leegstand terug te dringen, maar blijft afhankelijk van de marktomstandigheden. De raad heeft met instemming kennisgenomen van de zienswijze minister WWI over het presteren 2009, het Solvabiliteitsoordeel 2009 van het CFV. Bij het rapport Corporatie in Perspectief van het CFV constateerde de raad dat Vestia op diverse items, waaronder de bedrijfslasten en de rentelasten alsmede de realisatie-index goed scoort, des te meer omdat Vestia binnen de referentiegroep ook zelf nog eens fors meetelt. Het bod op het woningbedrijf Oirschot in een tender is eveneens besproken. De bestuurder heeft verslag gedaan van zijn gesprek met de Directeur Wonen, Wijken en Integratie over de Medimall. De raad heeft aangeven dat de Medimall maatschappelijk zeer wenselijk is en constateert dat het project ook financieel verantwoord is. Verder is stilgestaan bij de bonuslocaties in Den Haag, de nieuwe toewijzingsregels en discussies met gemeenten over de meerwaarderegeling. Evaluatie fusie met SGBB In de efficiencyparagraaf bij het fusiedossier heeft de raad toegezegd de resultaten van de fusie te monitoren en daar jaarlijks verslag van de doen in het jaarverslag. De fusie was op 1 juni 2010 effectief en inmiddels is SGBB het 14e woonbedrijf van Vestia geheten Vestia Noord Nederland. De raad heeft geconstateerd dat Vestia Noord Nederland inmiddels volledig meedraait met de andere woonbedrijven van Vestia. De dienstverlening richting huurders is op peil gebleven, het huurbeleid blijft binnen aanvaardbare grenzen en de financiering is gesaneerd. Bij de projectontwikkeling is deskundige begeleiding van de vakbedrijven van Vestia in gezet. De bedrijfslasten van Vestia zijn niet gestegen, maar gedaald en de financiële continuïteit van Vestia is op peil gebleven. Daarbij moet de raad wel de kanttekening maken dat er nog de nodige juridische procedures lopen, waarvan de uitkomst niet altijd zeker is en een aantal projecten/ grondverwervingen hoogstwaarschijnlijk gepaard gaan met forse verliezen. In de winst- en verliesrekening 2010 is daarvoor een voorziening opgenomen. De financiële continuïteit van Vestia komt hierdoor geenszins in gevaar. De conclusie luidt dan ook dat de fusie een succes is. De raad is van mening dat Vestia, zowel op het terrein van de bedrijfsvoering en treasury als bij het volkshuisvestelijk presteren, het in het verslagjaar 2010 uitstekend heeft gedaan. S. Kolthek Voorzitter raad van commissarissen
12
Stichting Vestia Groep
Personeel en Organisatie In onderstaand organigram zijn de 18 Vestia-bedrijven weergegeven. Het gaat om 14 lokale woonbedrijven en 4 vakbedrijven.
13
Stichting Vestia Groep
Fusie met SGBB Als vervolg op de fusie met SGBB is in 2010 het nieuwe Vestia bedrijf “Vestia Noord Nederland” ontstaan. Na de vaststelling van de organisatie en formatie is de personele plaatsing van de medewerkers met succes afgerond. De (her) plaatsingsproblematiek is minimaal geweest. Vervolgens is met succes gewerkt aan de verdere implementatie van nieuwe systemen en procedures. Voorts is veel energie gestoken in de werving van een groot aantal nieuwe medewerkers. Integriteit Vanaf 2005 is het onderwerp integriteit binnen Vestia een terugkerend thema. De afgelopen jaren is dat ingevuld door: (1) het in samenwerking met de Vestia-medewerkers ontwikkelen van de gereedschapskist “De kunst van het kiezen”; (2) de vaststelling van het integriteitsprotocol; (3) de discussies binnen de Vestia bedrijven over het thema integriteit en dilemmatrainingen; (4) de vaststelling (na overleg met de betrokken medewerkers) van competenties voor de diverse Vestia-functies waarbij de competentie “integriteit” veelvuldig een rol speelde en (5) de verankering van het thema integriteit in onze merkwaarden (BIPO). In 2009 is van een klokkenluidersregeling vastgesteld, inmiddels een algemeen aanvaarde professionele norm om medewerkers de mogelijkheid te geven (vermeende) misstanden aan de kaak te stellen. Er is ook een onafhankelijk externe vertrouwenspersoon aangesteld. Verder heeft een risicoanalyse plaatsgevonden bij personen binnen Vestia op sleutelposities, waarbij het risico op fraude expliciet aandacht heeft gekregen. In 2010 is gewerkt aan de voorbereiding van een nieuw instrument op het terrein van de integriteit. Het gaat om de zogenaamde integriteitspiegel die op intranet ter beschikking wordt gesteld. De integriteitspiegel biedt medewerkers, via het invullen van een vragenlijst, de mogelijkheid om een beeld te krijgen van hun eigen positie en die van de directe werkomgeving (collega‟s en management) ten opzichte van het thema integriteit. De spiegel is inmiddels geïmplementeerd. Verder heeft Vestia in 2010 meegewerkt aan een pilotproject van het CFV dat tot doel heeft een instrument te ontwikkelen dat in de sector gehanteerd kan worden om de integriteit te bewaken en te bevorderen (de zogenaamde gedragsscan). De pilot gedragscan is door het externe bureau CGG uitgevoerd. De rapportage schetst een positief beeld van het integriteitsgehalte van Vestia. Vacaturestop In de eerste helft van 2010 was de vacaturestop nog steeds van kracht. Er is geconstateerd dat de bedrijven eventuele bezettingsproblemen konden oplossen met creativiteit, verdere samenwerking binnen en tussen de bedrijven en niet in de laatste plaats door de bereidheid van medewerkers om in gaten te springen. Niettemin is het aantal knelsituaties toegenomen omdat de mogelijkheid om interne oplossingen te vinden geleidelijk aan is opgedroogd. Daarom is externe werving ruimhartiger toegestaan dan voorheen. De vacaturestop is halverwege 2010 opgeheven.
14
Stichting Vestia Groep
Regulier P&O-werk De aandacht op P&O-terrein ging in 2010 verder onder meer naar de beheersing en preventie van het ziekteverzuim, conflictbemiddeling en de verdere ontwikkeling van een P&O-monitor met stuur- en kengetallen. Daarnaast was er uiteraard het reguliere werk zoals werving en selectie, indiensttreding, arbeidsvoorwaarden, formatiezaken, opleiding en de personeelsbegroting.
Gemiddelde leeftijd medewerkers Ziekteverzuim
Realisatie 2010 43,5 jaar 4,7 %
Realisatie 2009 43,4 jaar 4,9 %
Kwaliteitsmetingen USP/Telan De uitkomsten van de continue meting van de klantprocessen door USP (norm 7,5), USP klanttevredenheid woning, woonomgeving en (dagelijks) onderhoud (norm 7,5) en telefonische bereikbaarheid door Telan (norm 7,0) zijn als volgt. De USP-score klanttevredenheid is in 2010 uitgekomen op de norm van 7,5 en is gelijk gebleven aan ten opzichte van 2009 (7,5). De USP-score klanttevredenheid woning, woonomgeving en (dagelijks) onderhoud bleef onder de norm. Deze hebben we in 2008 voor het eerst gemeten. De klanttevredenheid woning scoorde 7,4 (2009 7,4), de woonomgeving 6,8 (2009 6,7), schoonmaak 6,9 (2009 6,8), het onderhoud algemene ruimten/buitenzijde 7 (2009 6,8) en veiligheid 6,4 (2009 6,4) Dit is nog ver af van de norm. We gaan daar in 2011 extra aandacht aan schenken en bespreken de aanpak van verbeteringen in de woonomgeving en veiligheid met de gemeente of deelgemeente. De telefonische bereikbaarheid is in 2010 iets gedaald ten opzichte van 2009, maar bevindt zich nog steeds ruim boven de norm van 7,0. Het gemiddelde Vestia-breed in 2010 is uitgekomen op 7,5 (2009 7,6). ICT-ontwikkelingen Het jaar 2010 staat voor wat betreft de ICT-ontwikkelingen in het teken van een verdere professionalisering. Dit vertaalt zich met name in het verankeren van alle beheeractiviteiten in de reguliere bedrijfsvoering. Toch leggen de diverse ontwikkelingen binnen de ICT-applicaties een forse druk op de uitvoeringsorganisatie. De professionaliteit en de ontwikkelingssnelheid van de leveranciers gaat vaak niet zonder fouten. De kwetsbaarheid als gevolg van een beperkt aantal leveranciers van sectorale oplossingen noodzaakt de sector om gezamenlijke afspraken te maken over een referentiearchitectuur. Het programma Online Dienstverlening legt een groot beslag op de beschikbare organisatie. Ondernemingsraad In het verslagjaar heeft de bestuurder vijf maal formeel overleg gevoerd met de ondernemingsraad. Naast reguliere onderwerpen zoals de secundaire arbeidsvoorwaarden en het Arbo-beleid, zijn tal van andere onderwerpen aan de orde geweest. Het overleg verloopt in goede harmonie en levert vruchtbare resultaten op. 15
Stichting Vestia Groep 2. Volkshuisvestingsverslag In dit hoofdstuk legt de Vestia Groep verantwoording af over de geleverde prestaties op de zes verantwoordingsvelden van het Besluit beheer sociale huursector. De velden zijn: - het bij voorrang huisvesten van de doelgroep - het zorgdragen voor kwaliteit van de woongelegenheden - het betrekken van bewoners bij beleid en beheer - activiteiten op het gebied van leefbaarheid (inclusief sponsoring) - het bijdragen aan wonen en zorg - het waarborgen van de financiële continuïteit - krachtwijken. Voorts zijn in dit hoofdstuk de overige werkzaamheden (paragraaf 7), een lijst van verbindingen (paragraaf 8) en een verklaring dat de Vestia Groep uitsluitend op het gebied van de volkshuisvesting werkzaam was (paragraaf 9), opgenomen. 2.1. Het bij voorrang huisvesten van de doelgroep Woonruimteverdeling algemeen Vestia Groep is een sociaal betrokken onderneming, die het beheren en ontwikkelen van een breed scala aan wonen gerelateerde diensten en producten als doelstelling heeft. Het huisvesten van lagere inkomensgroepen en doelgroepen van maatschappelijk herstel is een van de volkshuisvestelijke speerpunten van de Vestia Groep. Uitgangspunt daarbij is dat huurders zelf kunnen kiezen voor een woning. Op dit moment is de keuzevrijheid van huurders nog beperkt door de grote druk op de woningmarkt. Door nieuwbouw tracht Vestia deze druk te verminderen. Vestia is één van de gangmakers van de regionale woonruimteverdeling. Een ongedeelde stad in een ongedeelde regio is hierbij ons uitgangspunt. Het succesvolle model in Haaglanden is inmiddels ook in de Stadsregio Rotterdam ingevoerd. Dit impliceert hogere slaagkansen voor lagere inkomens in de regiogemeenten en ruimere toegang voor middeninkomens in de centrale stad. Via een regionaal woningbouwscenario wordt dit ook via het vastgoed ondersteund. Het gaat om minder sloop/verkoop en meer sociale woningbouw in de regio met als contramal in de centrale stad: meer sloop/verkoop en meer duurdere woningbouw. Als doelstellingen heeft Vestia evenals voorgaande jaren, voor 2010 het volgende geformuleerd: - percentage aan BBSH-doelgroep toegewezen woningen van totaal vrijkomend aanbod minimaal 70% - percentage aan BBSH-doelgroep toegewezen woningen van vrijkomend aanbod tot aftoppingsgrens minimaal 80% - percentage aan BBSH-doelgroep toegewezen nieuwbouwhuurwoningen tot de aftoppingsgrens minimaal 90% - percentage aan jongeren (tot 27 jaar) toegewezen woningen minimaal 35% - aantal toegewezen woningen aan de doelgroep van maatschappelijk herstel minimaal 150.
16
Stichting Vestia Groep
Jongerenhuisvesting Jongeren hebben het niet altijd makkelijk op de woningmarkt. Wanneer Vestia de woningen verdeelt op basis van inschrijvingsduur – inschrijving mag pas vanaf je 18e verjaardag – dan ben je de eerste jaren daarna niet in het voordeel. Uit analyses bleek een jaar of vier geleden dat de slaagkansen van jongeren in veel gemeenten ver achterbleven bij die van andere groepen. Vestia verhuurde voor 2005 slechts rond de 20% van haar woningen aan jongeren onder de 27 jaar. In 2006 heeft Vestia haar beleid gewijzigd, gericht op een hoger percentage toewijzing aan jongeren. Als streefcijfer is toen 35% opgenomen voor Vestia als geheel; per woonbedrijf kan dit verschillen als gevolg van verschillen in de samenstelling van het woningbestand. Er zijn twee manieren om een hoger percentage te halen: enerzijds het toevoegen van nieuwbouw speciaal voor jongeren, anderzijds het toewijzen van meer bestaande woningen aan jongeren. Ook in de bestaande voorraad is het aanbod aan woningen voor jongeren vergroot. Sommige woonbedrijven hebben extra woningen voorzien van het label 'tot 27 jaar'. In enkele gevallen heeft een beleidsherziening geleid tot het aanwijzen van een complex tot jongerencomplex waar Vestia eerst aan sloop/nieuwbouw dacht. Ook waar sloop nog wel op de planning staat verhuren we in veel gevallen tijdelijk aan jongeren. Door al deze inspanningen laat het percentage toewijzingen aan jongeren een duidelijk stijgende lijn zien. In 2007 haalden we dit streven met 34% al bijna. In 2008 is de gestelde doelstelling ruimschoots gehaald. Van de 6.913 verhuringen in 2008 (inclusief tijdelijke verhuur) zijn er 2.556 woningen verhuurd aan jongeren tot 27 jaar (36,9%). In 2009 is het percentage, uitgekomen op 36, dus net boven het streefpercentage. In 2010 is het percentage uitgekomen op 33,5. Deze daling is volledig te danken aan de verhuringen van het nieuwe woonbedrijf Vestia Noord Nederland (voorheen ouderenhuisvester SGBB) en het omzetten van onverkochte koopwoningen in dure huurwoningen. Begeleid wonen voor jongeren Vestia spant zich ook in voor jongeren die om een of andere reden niet goed zelfstandig kunnen wonen. Daarbij werkt Vestia nauw samen met verschillende welzijn- of onderwijsinstellingen. Zo heeft Vestia drie jaar geleden een samenwerkingsverband getekend met stichting Jeugdformaat, een instelling die in de regio Haaglanden actief is bij de opvang en begeleiding van jongeren die al dan niet tijdelijk niet meer thuis kunnen wonen. In Rotterdam is na de Walenburgerweg, het Klooster en de Matrix een 4e jongeren-Foyer gerealiseerd, de Zuiderster. In 30 duo-woningen bieden we aan zestig jongeren woonruimte met begeleiding vanuit stichting FlexusJeugdplein. Bijzonder aan het project Zuiderster is dat de ROC's Zadkine en Albeda de jongeren voordragen. Op die manier is het mogelijk om preventief te werken in de strijd tegen voortijdige schooluitval: als het schoolmaatschappelijk werk signaleert dat een jongere van school dreigt uit te vallen als gevolg van problemen thuis, dan kan een begeleide plek in de Zuiderster er toe bijdragen dat de jongere toch zijn of haar school kan afmaken. Huisvesting bijzondere doelgroepen In het verlengde van wonen en zorg is binnen Vestia ook „maatschappelijk herstel‟ een bedrijfsbreed aandachtspunt. Maatschappelijk herstel heeft veel raakvlakken met wonen en zorg. Het gaat om kwetsbare, maar tevens aandachtvragende groepen zoals dak- en thuislozen en (ex)verslaafden. Kenmerkend zijn de meervoudige problemen van de doelgroep. Men kan (tijdelijk) niet zelfstandig functioneren op meerdere facetten van het leven. De oorzaken zijn 17
Stichting Vestia Groep
uiteenlopend. Het kan samenhangen met een psychische of verstandelijke beperking, gevolg van een verslaving, maar ook mensen met tegenslag kunnen in een situatie raken waar zij op eigen kracht niet uitkomen. Vestia helpt deze doelgroep in het reguliere verhuurtraject en in speciaal opgezette woonprojecten. Met het beschikbaar stellen van bijna 243 woongelegenheden heeft Vestia in 2010 ruimschoots voldaan aan haar taakstelling in de betreffende gemeenten (norm minimaal 150). In 2009 lag dit aantal op 210. Het hoge aantal in 2010 is mede te danken aan de oplevering van een aantal nieuwe woonvoorzieningen voor deze doelgroep. In Rotterdam en Den Haag zet Vestia zich in voor de uitwerking van het Plan Maatschappelijke Opvang van de G4, dat als resultaat moet hebben een daadwerkelijke vermindering van de omvang van de dak- en thuislozen in de grote steden. Het is de bedoeling dat we een aantal nieuwe voorzieningen aanbieden, zodat een keten ontstaat met goede doorstroommogelijkheden en cliënten snel naar hun maximale niveau van zelfstandigheid worden geleid. In Den Haag lopen met iedere corporatie afspraken over inzet voor enkele doelgroepen (Vestia neemt al jaren de GGZ-geïndiceerde doelgroep voor haar rekening). De ambitie van Rotterdam is (onder meer) 30 nieuwe voorzieningen te realiseren, die we evenwichtig spreiden over alle deelgemeenten. Preventie huisuitzettingen Het beleid van Vestia is om al bij een kleine huurachterstand persoonlijk contact met de bewoner te zoeken. In alle fasen van het traject is het beleid een combinatie van „de helpende hand bieden‟ en duidelijkheid. De huur moet wel betaald worden. De aanpak van betalingsachterstanden is geen gemakkelijk traject. Vaak is sprake van grote, complexe schulden en tal van andere problemen. Mensen zijn in eerste instantie geneigd de problemen te ontkennen en denken dat het wel goed komt. Pas in het laatste stadium, als het ontruimingsvonnis er is, beseft men de ernst van de situatie. Het beleid van Vestia is er op gericht mensen met achterstand zo snel mogelijk te bewegen een betalingsregeling te treffen en zo nodig hulp te accepteren, zowel op financieel als op maatschappelijk gebied. Dit vraagt om een goede en snel werkende „achtervang‟ van hulpverlening zonder wachtlijsten. Om zo‟n achtervang te realiseren is een goed samenspel nodig tussen corporaties en gemeentelijke instanties, met name de Gemeentelijke Kredietbank, de Sociale Diensten en andere op dit terrein werkzame instellingen. In Den Haag, Rotterdam, Delft en Zoetermeer zijn convenanten afgesloten om de samenwerking te structureren of te verbeteren. In 2010 zijn er 322 ontruimingen geweest tegen 307 in 2009. Helaas een stijging met 5%. Langzaam aan wordt duidelijk dat de economische crisis ook onze huurders aan het raken is. Woonfraude Indien onrechtmatige bewoning bekend is, onderneemt Vestia actie met behulp van wettelijke mogelijkheden. De actie van Vestia beperkt zich in principe tot de woning waarop de melding/klacht betrekking heeft. Wanneer er duidelijke aanleidingen zijn, bijvoorbeeld als er uit een complex met enige regelmaat signalen komen van overlast of andere onrechtmatigheden, kunnen we een heel complex of hele straat onderzoeken. Bij straat- of complexgewijze aanpak maken we aan de huurders duidelijk dat het in het belang van de leefbaarheid is, dat er duidelijke aanleidingen zijn in relatie tot onze rol als verhuurder en dat huurders die te goeder trouw zijn er niets van te vrezen hebben. Aanpak op een hoger schaalniveau dan complex of straat acht Vestia niet wenselijk. Wanneer Vestia constateert dat er sprake is van onderverhuur van een deel van de woning zonder dat daar vooraf toestemming voor is gevraagd, verlenen we alsnog toestemming volgens 18
Stichting Vestia Groep
dezelfde criteria als wanneer er vooraf toestemming was gevraagd (huurder heeft zijn hoofdverblijf in het gehuurde en er is geen overbewoning). Dit geldt niet wanneer de onderverhuur gepaard gaat met overlast. Ook wanneer de huurder zijn hoofdverblijf elders heeft, maken we altijd een einde aan de huurovereenkomst en ook aan de onderverhuur. Hiervan wijken we slechts in uitzonderingssituaties en om humanitaire redenen af. Vestia tolereert geen overbewoning, ongeacht of die vooraf of achteraf wordt geconstateerd. In een gezinssituatie kijken we welke mogelijkheden er voor de huurder en zijn gezin zijn om andere (grotere) huisvesting te vinden. De omkering van de bewijslast (de huurder moet desgevraagd kunnen bewijzen dat hij zijn hoofdverblijf heeft in de woning en niet illegaal onderverhuurt) is opgenomen in de Algemene Huurvoorwaarden. Mutaties In 2010 heeft de Vestia Groep in totaal 7.368 woningen (opnieuw) verhuurd. In 2009 werden 6.215 woningen opnieuw verhuurd. Het aantal mutaties is gestegen dankzij de fusie met SGBB en het aantal opgeleverde woningen. In 2010 zijn 1.627 nieuwe huurwoningen opgeleverd en in 2009 waren dat er 858. In deze cijfers zijn eveneens opgenomen de tijdelijke verhuringen van woningen, die we op termijn gaan slopen. De mutatiegraad, ofwel het aantal nieuwe verhuringen over 2010 ten opzichte van het totaal aantal woningen per 1 januari 2011, bedraagt 8,9% (in 2009 was dit 8,4%). Bij de mutatiegraad is ook rekening gehouden met nieuwe verhuringen. De mutatiegraad van de Vestia-bedrijven bij elkaar in Haaglanden komt uit op 8,6%. In Rotterdam komt de mutatiegraad uit op 8,4%. Wanneer we kijken naar het aantal mutaties per huurklasse, dan blijkt de mutatiegraad bij de dure huurklassen fors hoger dan bij de betaalbare en bij de goedkope huurklassen (15,3% versus 8,0% en 10,3%). Woningtoewijzing In 2010 is 63,2% van de gemuteerde woningen (nieuwbouw en bestaand) toegewezen aan eenpersoonshuishoudens. Dit is hoger dan in 2009 (59,8%). Van de vrijgekomen en nieuwe woningen in 2010 is 12,2% toegewezen aan huishoudens die bestaan uit drie en meer personen (in 2009 14,5%). Een uitsplitsing van de toewijzing naar leeftijd laat zien, dat het aandeel ouderen bij de nieuwe verhuringen is gestegen. En wel van 11,8% in 2009 naar 15,6% in 2010. Dit lage percentage valt voor een deel te verklaren door het feit dat ouderen in het algemeen minder verhuisgeneigd zijn. Het merendeel van de in 2010 gemuteerde en nieuwe woningen is toegewezen aan huishoudens met een laag inkomen, namelijk 69,3% (in 2009: 70,0%). De definitie voor laag inkomen is gebaseerd op het BBSH. Dit percentage is nipt onder de norm van 70%. In 2011 passen wij dit streefpercentage aan conform de prestatieafspraken die we in een fors aantal gemeenten hebben gemaakt. Vanaf dat moment geldt het percentage van 70% niet meer van alle verhuringen, maar alleen van het aantal mutaties in het sociale segment (onder de huurtoeslaggrens). Reden is dat steeds meer verhuringen in het geliberaliseerde gebied plaatsvinden waar de doelgroep niet kan huren. Daarmee zakte jaarlijks het toewijzingspercentage, terwijl het toewijzingsbeleid in het sociale segment gelijk bleef. Het aandeel van de vrijgekomen goedkope en betaalbare huurwoningen dat is toegewezen aan huishoudens met een laag inkomen bedraagt 80,3%. In 2009 was dat 78,5%. Dit betekent, dat 19,7% van de goedkope en betaalbare huurwoningen is terechtgekomen bij huishoudens met een inkomen boven de inkomensgrenzen uit het BBSH. Dit komt mede door het feit dat er in Haaglanden afspraken zijn gemaakt om in wijken met een eenzijdig goedkoop woningbezit niet 19
Stichting Vestia Groep
te labelen op het BBSH-inkomensmaximum. In deze wijken geldt een hoger maximaal inkomen. Veelal gaat het overigens om mensen die een inkomen hebben dat net boven de maximum BBSH-inkomensgrens ligt. In de Stadsregio Rotterdam gelden voor de toewijzing van de betaalbare huurwoningen geen inkomensgrenzen meer. Ook hier heeft Vestia het overgrote deel van de vrijkomende goedkope en betaalbare woningen toegewezen aan de doelgroep, namelijk rond 71,4 % (2009: 76%).
Huurbeleid Vestia heeft in haar begroting rekening gehouden met een reguliere huurstijging gelijk aan de verwachte gemiddelde inflatie van 1,0% in 2009. De gemiddelde inflatie is in 2009 uitgekomen op 1,2%. In 2010 hanteerde Vestia een gemiddelde huurstijging van 1,2% gelijk aan de gemiddelde inflatie in 2009. Bij mutatie van de bestaande woningen is in de regel uitgegaan van 85% maximaal redelijk, tenzij de marktomstandigheden dit niet toestonden. Dit laatste heeft zich in zeer beperkte mate voorgedaan. Er is geen aanleiding het huurbeleid (huurstijging, harmonisatiebeleid) bij bestaande woningen aan te passen. Als gevolg van de wijziging in de Huurtoeslagwetgeving hebben we het aanvangshuurbeleid nieuwbouw wel herijkt. Niet langer gaan we als regel uit van de aftoppingsgrens bij bereikbare woningen, maar hanteren we de huurtoeslaggrens, tenzij het woningwaarderingsstelsel zich daartegen verzet of we harde afspraken hebben met de gemeente in de gronduitgiftevoorwaarden. Huurders ontvangen nog steeds huurtoeslag en vanwege de goede isolatie bij nieuwbouw, blijven de woonlasten, inclusief kosten energie, betaalbaar. Vestia beschikte eind 2010 over 18.012 (23,6%) goedkope huurwoningen, 47.036 (61,4%) betaalbare huurwoningen, 8.278 (10,8%) dure huurwoningen tot de huurtoeslaggrens en 3.184 (4,2%) dure huurwoningen vanaf de huurtoeslaggrens. Hierbij is geen rekening gehouden met eenheden in verzorgingstehuizen en overige woongelegenheden. In 2010 zijn 14 goedkope woningen, 392 betaalbare woningen, 439 dure woningen tot de huurtoeslaggrens en 330 dure woningen boven de huurtoeslaggrens nieuw gebouwd. Daarnaast zijn 91 eenheden in verzorgingstehuizen en 361 overige eenheden nieuw gebouwd. Leegstand De spanning op de woningmarkt is zodanig, dat over het algemeen er geen sprake is van structurele leegstand van enige betekenis. Uitzondering hierop zijn een aantal complexen bij Vestia Noord Nederland. De leegstand daar is boven gemiddeld. Als gevolg van herstructureringsplannen staan er wel woningen leeg. Het gaat hierbij om woningen, die op korte termijn voor sloop in aanmerking komen. Veel van deze woningen verhuren we tijdelijk aan jongeren. Huuropbrengst De gerealiseerde huuropbrengst over 2010 komt uit op circa € 440 miljoen. De huurderving als gevolg van leegstand bedraagt over 2010 ongeveer € 7,2 miljoen, dit is ongeveer 1,6% van de geprognosticeerde huuropbrengst (€ 454 miljoen). Over 2009 bedroeg de huurderving als 20
Stichting Vestia Groep gevolg van leegstand € 6,3 miljoen. In de huurderving is opgenomen huurderving als gevolg van renovatie en sloop. Huurachterstand De huurachterstand (inclusief achterstand betaling vergoedingen) bedroeg circa € 7,7 miljoen ofwel 1,6% van de huuromzet plus de vergoedingen (2009 1,8%).
2.2. Het zorgdragen voor de kwaliteit van de woongelegenheden
Vestia-bedrijf Delft Zoetermeer Den Haag Zuid-Oost Den Haag Zuid-West Den Haag Scheveningen Rotterdam Noord Rotterdam Zuid Rotterdam Hoogvliet Rotterdam Feijenoord Westland Nootdorp Zuid Nederland Noord Nederland Zuidplas
Begin Nieuw2010 Sloop Verkoop bouw Overige Aankoop Eind 2010 6.003 8 12 3 28 0 6.014 6.355 63 13 0 -10 0 6.269 8.402 0 2 38 33 1 8.472 6.753 0 4 47 4 2 6.802 4.682 0 2 23 -9 0 4.694 7.390 0 11 31 7 1 7.418 7.316 0 7 108 -45 0 7.372 4.397 200 1 127 -9 0 4.314 7.257 60 0 75 -108 11 7.175 3.386 0 1 0 -1 0 3.384 1.110 0 0 121 10 0 1.241 7.963 0 14 577 -23 1 8.504 6.647 0 46 348 72 0 7.021 2.567 0 0 129 0 0 2.696
Totaal
80.228
331
113
1.627
-51
16
81.376
Bij 81.376 (in 2009 80.228) woongelegenheden gaat het om 76.510 woningen, 2.983 eenheden in verzorgingshuizen, 1.883 overige (woon)eenheden. Het aantal overige verhuureenheden zoals garages (2.688), bedrijfsruimten/winkels (1.528) en overig bezit (3.034) bedraagt 7.250, zodat het totaal aantal verhuureenheden uitkomt op 88.626 (2009: 85.584). Strategisch voorraadbeleid Alle Vestia-bedrijven beschikken over een strategisch voorraadbeleid gebaseerd op lokale en regionale woningmarktonderzoeken en prestatieafspraken met stadsgewest of gemeenten. Zo zijn in Haaglanden afspraken gemaakt over de ongedeelde regio (bouwen van goedkope huurwoningen in de randgemeenten en duurdere huur- en koopwoningen in de eenzijdige wijken in de stad Den Haag). Vanwege het gegeven dat de woningmarkten waar de Vestia-bedrijven werkzaam zijn sterk verschillen, is er geen strategisch voorraadbeleid geformuleerd op groepsniveau. Wel zijn er een aantal algemene uitgangspunten geformuleerd als het gaat om een terughoudend verkoopbeleid bestaande woningen en een afwegingskader sloop-/ nieuwbouw of ingrijpende renovatie. Dat laatste heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat er in de regiogemeenten Zoetermeer (Palenstein), Nootdorp (Plan West), Brielle (de Rugge) en Zuidplas (Bomenwijk) voor ingrijpende woningverbetering is gekozen, mede om de voorraad goedkope huurwoningen in die gemeenten op peil te houden.
21
Stichting Vestia Groep
Aankoop Vestia heeft bij het aankopen van woningen het beleid geformuleerd dat aankopen vooral plaats vindt van particuliere eigenaren in herstructureringsgebieden als dat de hele wijk of buurt ten goede komt. Verder koopt Vestia panden aan als de kans zich voordoet, de prijs verantwoord is en het bezit past bij de speerpunten van beleid, bijvoorbeeld jongerenhuisvesting of wonen en zorg. Realisatie 2010 Bij de aangekochte woongelegenheden gaat het om 16 woningen ten behoeve van de herstructurering in Rotterdam en om aankopen panden ten behoeve van Thomashuizen en Herbergiers. De aankopen passen binnen de vooraf gestelde beleidsdoelen (herstructurering en wonen en zorg). Verkoop Vestia voert een terughoudend verkoopbeleid van bestaande huurwoningen. Een aantal inhoudelijke argumenten ligt hieraan ten grondslag. Zo verkoopt Vestia geen woningen met te weinig toekomstwaarde, is Vestia zeer terughoudend met de verkoop van goedkope huurwoningen in de regiogemeenten en in buurten en wijken in de stad waar relatief weinig goedkope huurwoningen zijn en verkoopt Vestia geen eengezinswoningen in gemeenten waar deze relatief schaars zijn. Voor 2010 waren 80 verkopen van bestaande woningen voorzien. Aan huurders en na mutatie aan particulieren zijn in 2010 65 woningen verkocht (in 2009 80 woningen). Het aantal verkopen aan particulieren is beperkt van omvang, zeker als we bedenken dat het verkoopaanbod van de Vestia Groep in 2009 bijna 1.700 woningen bedroeg. Het aantal is dus 15% lager uitgekomen dan in de begroting voorzien. Daarnaast is aan de gemeente Almelo een complex met 45 woningen verkocht. Bovendien draagt de Vestia Groep bij aan de bevordering van het eigen woningbezit door in het kader van de revitalisering van de steden na sloop een groot deel van de nieuwbouw in de vorm van koopwoningen te realiseren. In 2010 waren dit er 150 (2009: 396). Vestia heeft in 2010 geen bestaande of nieuwe woningen verkocht met korting, een starterslening of andere verkoopconstructies, zoals maatschappelijk gebonden eigendom of koopgarant. Sloop en nieuwbouw In de begroting 2010 was de sloop voorzien van 442 woningen, de bouw van 1.329 huurwoningen en de bouw van 283 koopwoningen. Dit is zonder de nieuwbouw van Vestia Noord Nederland. Sloop In het kader van de revitalisering van de steden zijn in 2010 331 woningen gesloopt. Voor de komende jaren gaat het volgens de huidige inzichten om circa 600 woningen per jaar, waarvoor concrete plannen bestaan. In voorgaande jaren gingen we nog uit van gemiddeld 1.000 te slopen woningen per jaar. We hebben gelet op de economische recessie en de toenemende vraag naar goedkope huurwoningen de sloop van een aantal complexen heroverwogen.
22
Stichting Vestia Groep
Nieuwbouw In 2010 zijn 1.777 nieuwe woongelegenheden opgeleverd, waarvan 1.627 in de huursector en 150 in de koopsector. Hier zijn 348 nieuwe huurwoningen van Vestia Noord Nederland in opgenomen. Een deel van de woningen betreft zorggerelateerde nieuwbouw in de huursector in het kader van de samenwerking met zorginstellingen. Het aantal nieuwbouwwoningen is exclusief de woningen die de Stichting Woonformatie Ypenburg (SWY) heeft gebouwd. SWY is een separate toegelaten instelling waarin vier corporaties, waaronder Vestia, participeren. De participatie van Vestia is 40,03%. SWY is opgericht om in totaal 2.500 sociale huurwoningen op de VINEX-locatie Ypenburg te realiseren. Eind 2010 was het aantal huurwoningen 2.546. In 2010 zijn door SWY 178 woningen in de sociale huursector en geen woningen in de koopsector opgeleverd. De huurwoningen van SWY zijn in beheer bij Vestia Nootdorp. Woontechnisch programma van eisen In het kader van het projectenprotocol is ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwbouwprojecten een checklist voor het woontechnisch programma van eisen opgesteld. Dit programma van eisen gebruikt Vestia bij elk nieuwbouwproject om vroegtijdig de uitgangspunten te inventariseren en vast te leggen. Nieuwbouw met stichtingskosten boven de € 200.000 per woning Vestia heeft in 2010 in Delft (Zeepfabriek en Koepoort) 13 koopwoningen, in Den Haag (Houtrust, Meeuwenhof en Maris) 93 koopwoningen, in Rotterdam (Hof van Zuidwijk, Rietgans, Zalmweide) 21 koopwoningen en in Zuidplas (Meander) 23 koopwoningen met stichtingskosten boven de € 200.000 opgeleverd. In Amsterdam (Colijnhof) 86 huurwoningen, Capelle aan den IJssel (Vogeltuinen), Rotterdam (Rietgans, Hof van Zuidwijk en Stormvogel) 151 en Veenendaal (Brouwerspoort) 83 huurwoningen. Een deel van de woningen betreft de omzetting van koopwoningen naar huurwoningen. We hebben de woningen gebouwd om gemengde wijken te krijgen en/of omdat het aanbod op die manier beter aansloot op de vraag. Bij de woningen van voorheen SGBB zijn de stichtingskosten hoger dan gebruikelijk bij Vestia als gevolg van minder alerte projectontwikkeling en aanbesteding. Aankopen gronden Vestia heeft in 2010 geen gronden aangekocht. Duurzaam bouwen Bij alle nieuwbouwprojecten zijn de energienormeringen (EnergiePrestatieNorm en Nationaal Pakket Duurzaam en Energiezuinig Bouwen) uitgangspunt. Naast het integreren van milieuaspecten neemt de Vestia Groep de eisen van het handboek Woonkeur als leidraad. Daar waar project en locatie zich ervoor lenen, zijn de ingrediënten van de verschillende keurmerken zoals het Politie Keurmerk Veilig Wonen, het Seniorenlabel en het keurmerk Aanpasbaar Bouwen toegepast. Bij veel projecten in Den Haag zijn woningen uitgerust met een pomp die warmte uit de grond haalt (in de winter) en weer teruggeeft (in de zomer). In Scheveningen gebruiken we een zeewaterwarmtecentrale voor de warmtevoorziening van de woningen in Duindorp. Ook in Zoetermeer (Oosterheem) maken we gebruik van warmte-installaties waarbij gebruik wordt gemaakt van het grondwater. In Rotterdam zijn afspraken gemaakt om de nieuwe 23
Stichting Vestia Groep
woningen aan te sluiten op het warmtenet, dat gebruik maakt van restwarmte. In het Westland gaan we een nieuwe wijk (Hoogeland) aansluiten op kassenwarmte. In de nieuwbouw maken we gebruik van FSC-hout. Nieuwbouw niet zijnde woongelegenheden In 2010 heeft Vestia een ruim 7.000 m2 aan niet zijnde woongelegenheden gebouwd. Voor het overgrote deel gaat het om zorgfuncties in combinatie met woningbouw voor zorginstellingen. Mede in het kader van de krachtwijken staat voor de komende jaren een omvangrijk aantal m 2 dergelijk onroerend goed op het programma. Het gaat onder meer om brede buurtscholen, met functies voor de jeugd en buurt. In 2010 is in Zuidplas de school Esse Zoom Hoog opgeleverd, in Eindhoven een gezondheidscentrum en in Rotterdam een kinderdagverblijf Schuilenburg. Daarnaast zijn diverse commerciële plinten opgeleverd. Onderhoud In 2010 is gemiddeld € 1.329 per woongelegenheid uitgegeven aan onderhoud. Ten opzichte van 2009 (€ 1.336) is dit nagenoeg gelijk. In 2010 is gemiddeld € 582 aan reparatie- en mutatieonderhoud uitgegeven (in 2009 € 504) en gemiddeld € 533 aan planmatig onderhoud (2009: € 622). De uitgaven aan contractonderhoud en overig onderhoud bedragen gemiddeld € 214 (in 2009 € 209). De totale onderhoudsuitgaven bedroegen circa € 108 miljoen (in 2009: € 107 miljoen). De onderhoudsuitgaven zijn exclusief de correctie “reeds verantwoord onder lonen en salarissen” van € 5,6 miljoen (in 2009 circa € 5,8 miljoen). Met woningverbetering was in 2010 een bedrag gemoeid van € 49 miljoen. Vestia heeft in 2010, naast de kleinere verbeteringrepen, ruim 500 woningen ingrijpend verbeterd (verbeterkosten gemiddeld hoger dan € 22.000 per woning). Er is meer onderhoud uitgevoerd dan alleen uit de cijfers blijkt. Het volume is toegenomen door slimmer en gunstiger aanbesteden (meer combinaties van projecten, schilderwerk meer in rustiger tijden). Het Project Onderhoud Schil (POS) heeft geleid tot lagere uitgaven bij het planmatig onderhoud, doordat kritischer is gekeken (met behulp van gespecialiseerde bureaus als het Verfadviescentrum) naar de noodzaak en mogelijkheden tot uitstel. 2.3. Het betrekken van bewoners bij het beleid en het beheer Overleg Het betrekken van bewoners bij het beleid en het beheer staat bij de Vestia Groep hoog in het vaandel. Reeds vanaf 1992 kennen de statuten artikelen omtrent een participatieovereenkomst huurdersorganisaties en bewonersparticipatie. Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer vindt op diverse niveaus plaats. Op het niveau van de Vestia Groep is de invloed reeds jaren verankerd door het recht van voordracht van huurdersorganisaties voor twee leden van de raad van commissarissen. De nieuwe bevoegdheden, die de in 2008 gewijzigde Wet op het overleg huurders en verhuurder aan de bewoners geeft, zijn met de huurdersplatforms en organisaties besproken en in de reglementen opgenomen. Maar overleg over de wettelijk verplichte onderwerpen vindt Vestia niet voldoende. Bewoners zien wij als onze bondgenoten. Het is belangrijk dat onze huurders de beheerplannen, waarin wij – onder meer – de leesbaarheidsprojecten en activiteiten regelen, ten volle ondersteunen. Bewoners hebben voor de leefbaarheid in het gebied waar zij wonen ook verantwoordelijkheid. Als zij niet meedoen, komt er niets van de grond.
24
Stichting Vestia Groep
Op bedrijfsniveau fungeren bij de meeste bedrijven actieve huurdersorganisaties. Dit sluit ook aan bij de lokale verankering van de bedrijven van de Vestia Groep. Daarnaast zijn op wijkniveau bewonerscommissies gesprekspartner. Met name nieuwbouw, herstructurering, wijkbeheer en leefbaarheid zijn onderwerpen, die op dat niveau volop in de belangstelling staan. Ook op complexniveau wordt regelmatig overlegd met vertegenwoordigers van huurders. Onderwerpen die daarbij aan de orde komen zijn veelal complexgebonden, zoals groot onderhoud, woningverbetering, het servicepakket en de servicekosten. Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer wordt bij Vestia Zuid-Nederland enerzijds ingevuld door de jaarlijkse organisatie van regioavonden in verschillende plaatsen in het land en anderzijds door het faciliteren van bewonerscommissies in woningcomplexen. Voor de regioavonden zijn alle bewoners via de bewonersnieuwsbrief uitgenodigd. Vestia ZuidNederland gaat op deze avonden in op het beleid op hoofdlijnen. Bewoners kunnen diverse zaken aankaarten. Bewonerscommissies zijn werkzaam op niveau van één complex of enkele bij elkaar gelegen complexen. Doorgaans vindt eenmaal per jaar overleg plaats over alle zaken die in het complex spelen en die voor de bewoners van belang zijn. Vestia Noord Nederland (voorheen SGBB) heeft een zeer actieve huurdervertegenwoordiging in de vorm van SHBB. Eind 2009 heeft De Landelijke Huurdersraad Vestia zich aangediend. De behoefte om een aantal zaken rechtstreeks met de bestuurder te bespreken was voor de bestaande huurdersorganisaties in Den Haag, Zoetermeer, Westland, Rotterdam en Zuidplas de aanleiding. Vanwege het niet vertegenwoordigen van alle woonbedrijven van Vestia is afgesproken dat het overleg een semi-formele status heeft. Dat wil zeggen dat de huurdersorganisaties zich primair op hun eigen woonbedrijf richten en daarover concrete afspraken maken. Nieuwe vormen van bewonersparticipatie Ook in 2010 is volop gewerkt met nieuwe vormen van bewonersparticipatie. Met nieuwe participatievormen, van portiekgesprekken en straatinterviews tot speeddaten, krijgen we een breed scala van meningen en wensen op tafel, ook van de huurders die niet in de gelegenheid zijn via bewonerscommissies of huurderplatforms hun mening te geven. Aanvankelijk stelden de huurdervertegenwoordigers zich terughoudend op bij de nieuwe bewonersraadpleging, maar gaandeweg wordt men enthousiast. Het levert ook voor hen belangrijke informatie op. Ook via internet peilen we de mening van de huurders in de vorm van eenmalige enquêtes en een digitaal klantenpanel. Het digitale klantenpanel is in 2010 wederom uitgebreid. Maximaal negen keer per jaar krijgen de deelnemers via e-mail vragen voorgelegd over hun woning, de woonomgeving of de dienstverlening van Vestia. De respons is hoog want zonder veel tijdsbeslag kunnen huurders van zich laten horen en Vestia krijgt informatie van huurders die bij de traditionele participatievormen niet in beeld komen. Een nieuwe vorm van bewonersparticipatie is in 2010 gestart in de vorm van speeddaten. Huurders van Vestia kregen de kans in gesprekken van 10 minuten aan medewerkers van Vestia aan te geven, wat er goed ging en wat er beter kan. Voor Vestia heeft dit de nodige aandachtspunten opgeleverd en de huurders hebben daarnaast meegekregen dat Vestia hen belangrijk vindt en dat er naar ze geluisterd wordt. Al met al een succesvol initiatief, dat zeker voor herhaling vatbaar is. Geschillencommissies Klanten kunnen een klacht indienen wanneer zij vinden niet juist door Vestia-bedrijven te zijn behandeld. De Vestia-bedrijven behandelen de klacht eerst. Is de huurder het niet eens met de 25
Stichting Vestia Groep
uitkomst, dan staat de weg voor de klager open naar een onafhankelijke geschillencommissie. De bedrijven in Den Haag, Zoetermeer, Delft, Nootdorp en Rotterdam en Vestia Zuid Nederland en Vestia Noord Nederland zijn aangesloten bij de Geschillencommissie Sociale Huursector. In 2010 zijn bij deze geschillencommissie door huurders diverse klachten ingediend. Een beperkt aantal klachten is door de Geschillencommissie gegrond verklaard en de Vestia-bedrijven hebben de bindende adviezen opgevolgd.
2.4. Activiteiten op het gebied van de leefbaarheid (inclusief sponsoring) Voor het succes van ons leefbaarheidsbeleid is blijvend resultaat een belangrijke graadmeter. Wijken, buurten en straten waarin mensen zich thuis voelen is het einddoel. Succesvolle projecten, activiteiten en maatregelen continueren we en breiden we uit naar andere gebieden. Onze inzet voor en investeringen in leefbaarheid stemmen we af op de woon- en leefomstandigheden in de betreffende wijk, de aanwezige voorzieningen en de zelfredzaamheid van de bewoners. In wijken met ernstige problemen en een grote sociale en economische achterstand ten opzichte van andere gebieden is een intensieve, complexe aanpak nodig om hiervan weer wijken te maken waarin de bewoners zich prettig voelen. In deze wijken heeft Vestia een regierol. De uitgangspunten voor onze inzet voor leefbaarheid in onze wijken zijn ook in 2010: - maatwerk dat rekening houdt met de sterke en zwakke punten en de mogelijkheden in het betreffende gebied; - met een planmatige aanpak richten we ons met verschillende middelen op meerdere doelen tegelijk; - onze maatregelen, acties en het normale beheer sluiten zoveel mogelijk op elkaar aan en hebben bij voorkeur meerdere effecten tegelijk; - een aantal centrale leefbaarheidsthema's geven richting aan onze projecten, activiteiten en maatregelen. De centrale beleidsthema's voor onze leefbaarheidsaanpak zijn de volgende: - emancipatie en participatie van de bewoners - versterken van de sociale samenhang in het gebied - veiligheid en aanpak van overlast - de straat staat centraal - een voorzieningenniveau dat aansluit bij het 'profiel' van de wijkbewoners - inspelen op en benadrukken van bijzondere kenmerken van het gebied. Vestia is actief in het brede netwerk van organisaties en instellingen, dat verantwoordelijk is voor de leefbaarheid in een wijk, samen met gemeentelijke diensten, collega-corporaties, instellingen, het bedrijfsleven en vele andere partners. Als het gaat om het woon- en leefklimaat blijvend te verbeteren, is samenwerking onontbeerlijk. Ook voor organisaties in de wijk is Vestia altijd in de buurt! Onze belangrijkste bondgenoten in leefbaarheid zijn en blijven de bewoners. Hun inzet is onmisbaar voor blijvend resultaat. De inzet van Vestia voor leefbaarheid is in 2010 wederom hoog. Er zijn nieuwe projecten gestart en succesvolle projecten zijn voortgezet en uitgebreid. Kenmerkend van onze aanpak is dat wij steeds meerdere elementen combineren. Daarom zijn onze leefbaarheidsprojecten, activiteiten en maatregelen niet gemakkelijk onder één noemer te brengen. Vestia investeert in leefbaarheid 26
Stichting Vestia Groep
in en buiten de krachtwijken. In hoofdstuk 2.9 Investeringen in de krachtwijken gaan we apart in op de activiteiten aldaar. Enige overlap met onderstaande is logischerwijs onvermijdelijk. Elkaar ontmoeten Hoewel mensen een groot deel van hun tijd spenderen buiten de woning en woonomgeving is het altijd belangrijk dat buurtbewoners elkaar kennen. Men voelt zich prettiger en veiliger. Maar mensen moeten elkaar ook leren kennen. Voor Vestia zijn ontmoetingsmogelijkheden een essentiële voorziening in de buurt. Leefstijlwonen verder geprofessionaliseerd Vestia profileert zich steeds nadrukkelijker met het thema leefstijlen. Leefstijlen is onze invulling van “Altijd in de buurt” in de woonruimteverdeling. Door bewoners met een verschillend woongedrag en een verschillende behoefte aan onderling contact van elkaar te scheiden in verschillende woonblokken ontstaat er meer onderlinge herkenning en ontmoeting en minder ergernis en overlast. Inmiddels heeft Vestia 10 leefstijlprojecten met een gezamenlijk totaal van 3.100 woningen. Daarmee is het thema leefstijlen geen los experiment meer maar is er een nieuwe fase aangebroken, waarbij afstemming en beheer belangrijker zijn. Er zijn afspraken gemaakt over het onderling afstemmen van procedures, zodat klanten bij verschillende woonbedrijven te maken hebben met dezelfde uitleg, dezelfde adverteerfrequentie en dezelfde vragenlijst. Ook is er geïnvesteerd in één centrale database, zodat een woningzoekende die in bijvoorbeeld Hoogvliet een keer een leefstijltest heeft gedaan die in Rotterdam-Noord niet nog eens hoeft te doen. De toedelingswachtlijst is geautomatiseerd zodat een grotere transparantie en controleerbaarheid is bereikt en collega‟s elkaars werk makkelijker over kunnen nemen. Werken aan de wijk Versterken we de sociale samenhang? Gaat het om een lik-op-stuk-beleid, waarbij we de bewoners direct aanspreken op gedrag? Benadrukken we de verantwoordelijkheid van de bewoners of maken we het gewoon gezellig? In onze portiek- en straatprojecten komt alles samen. Lik-op-stuk-beleid Het lik-op-stuk-beleid begint met het opstellen van leef- en gedragsregels, samen met de bewoners. Enkele jaren geleden zijn we hiermee begonnen en in steeds meer gebieden geven leefregels aan wat bewoners van elkaar mogen verwachten. Met een herkenbare naam is de campagne gestart en blijft ieders aandacht gevestigd op het gedrag: „Samen doen wij het goed’(Den Haag Zuid-West), ‘Zo doen wij dat op Zuid’ (Rotterdam Zuid), ‘Hier houden wij het leuk’ (Rotterdam Noord), ‘Hier is ’t prettig wonen’ (Zoetermeer). Het invoeren en handhaven van leefregels wordt meer en meer een onderdeel van onze reguliere beheerwerkzaamheden. Lopende lik-op-stuk-activiteiten hebben we vorig jaar opnieuw uitgebreid. De uitbreiding is niet alleen gebieds- of complexgewijs, maar ook naar thema. Alleen regels niet voldoende Een essentieel onderdeel van het lik-op-stuk-beleid is handhaving. De buurtconciërge of huismeester controleert regelmatig of ieder zich aan de afspraken houdt. Wie de regels – ook na een waarschuwing – overtreedt, krijgt een acceptgiro in de bus voor de verwijderingskosten. De campagnes worden daarnaast aangevuld met andere acties en maatregelen. Bij het verwelkomen van nieuwe bewoners (Bewoners begroeten bewoners) krijgen de huisregels speciale aandacht, maar bijvoorbeeld ook de wijze van afvalverwijdering in de buurt. Ook 27
Stichting Vestia Groep
aanvullend zijn onze workshops 'hoe onderhoud ik mijn tuin (of balkon)', die met enthousiasme door bewoners zijn gevolgd. Portiekprojecten Ook onze portiekprojecten werken aanvullend. Soms gaat het om leefregels soms om 'opknap' van de entree, maar meestal om beide. Het verbeteren van de leefomgeving is het motto. Handhaven Het 'optreden' na constatering van zowel kleine als ingrijpende overlast vraagt naast daadkracht ook creativiteit. We kiezen zo veel mogelijk voor samenwerking met andere organisaties in de buurt. Hulp bij problemen Hulp zoeken en hulp vinden is zeker niet altijd makkelijk in onze ingewikkelde samenleving. Ook hier reikt Vestia de hand. Jong-XL is een samenwerkingsverband tussen instellingen die een rol spelen in het leven van jongeren en hun ouders waaronder Bureau Jeugdzorg, de GGD, het jongerenloket en Vestia Rotterdam Feijenoord. Jongeren en ouders kunnen hier terecht met hun vragen en krijgen hulp. Werken aan de stad en Bezige Buurten In Den Haag loopt nu het stedelijke project Werken aan de stad. Corporaties en gemeentelijke diensten organiseren acties en maatregelen die zich met name richten op jongeren. Bezige Buurten, ook in Den Haag, vraagt Hagenaars ideeën te presenteren om de leefbaarheid in de buurt te verbeteren. Een deskundige jury en het Haagse publiek kiezen de beste projecten. Veiligheid Het overgrote deel van de Vestia-woningen voldoet inmiddels aan de voorwaarden van het keurmerk Veilig Wonen. Daarnaast zijn in een aantal complexen camera's geïnstalleerd (naast Rotterdam en Den Haag nu ook in Delft). Voor een veilig gevoel zijn fysieke maatregelen niet voldoende. Eerder in dit hoofdstuk noemden we al onze projecten en acties om kennismaking tussen de buurtbewoners te bevorderen. Onze huismeesters en buurtconciërges worden als 'oren en ogen' van Vestia in de buurt nog steeds erg gewaardeerd. In 2010 hebben we het aantal buurtconciërges en (wijk)huismeesters gecontinueerd. Inzet voor jongeren Naast de huisvesting verschuift de inzet van Vestia steeds meer naar de terreinen van onderwijs, werkervaring en jongerencultuur. Vestia heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het aangaan van samenwerkingsrelaties met onderwijsinstellingen. Meest vergaand zijn de samenwerkingsovereenkomsten met de grote MBO-instellingen Mondriaan (Den Haag/Delft) en Zadkine (Rotterdam). In 2010 is met ROC Mondriaan in de regio Haaglanden het project Pimp Your House, na eerder gebleken succes, voortgezet. In het kader van Pimp Your House krijgen leerlingen van Mondriaan de kans om hun vaardigheden te oefenen in echte woningen. Dit levert natuurlijk veel meer motivatie op dan oefenen op school. Op deze manier hopen Vestia en Mondriaan het bouwkundig onderwijs aantrekkelijker te maken voor jongeren en schooluitval terug te dringen. Vestia stelt leegkomende mutatiewoningen ter beschikking aan Mondriaan. Vanuit de opleiding maken eerst enkele niveau-4 leerlingen een technisch ontwerp (bestektekeningen, lijst van 28
Stichting Vestia Groep
benodigde materialen, etc.), waarna niveau-2 leerlingen de daadwerkelijke uitvoering ter hand nemen. De eerste twee woningen zijn inmiddels opgeleverd, daar zijn onder andere plafonds en deuren vervangen, een badkamer van plaats veranderd, muren betegeld en is veel klein onderhoud gepleegd. Vestia wil niet alleen leerervaringsmogelijkheden bieden aan voltijds leerlingen ("BOL") maar ook een rol spelen in leerlingen die de voorkeur geven aan een combinatie van leren en werken ("BBL"). Veelal gaat het hier om leerlingen die om persoonlijke redenen geen diploma gehaald hebben (bijvoorbeeld tienermoeders). Vestia biedt een aantal van hen de kans om alsnog een startkwalificatie te halen. Na twee positief geëvalueerde pilots is in mei 2009 besloten dat alle woonbedrijven een zogenaamd Grijp je Kans plek gaan creëren. Een dergelijke plek biedt een arbeidscontract voor twee keer een jaar voor vier dagen per week, op voorwaarde dat de betreffende persoon op de vijfde dag terug gaat naar school en daar in twee jaar tijd alsnog een diploma haalt. Ook bij dit project werken we nauw samen met de ROC's. Dit project is in 2010 succesvol voortgezet. Inmiddels zijn er al meer dan 20 jongeren via een dergelijke constructie in dienst gekomen bij Vestia en de eerste jongeren hebben een vaste aanstelling aangeboden gekregen. Brede scholen Voor een wijk is naast de kwaliteit van de woningen en zaken als veiligheid ook de kwaliteit van maatschappelijke voorzieningen zoals scholen van groot belang. Een goede school is mede bepalend voor de vestigingskeuze van jonge gezinnen, en een mooie school draagt bij aan het terugbrengen van de benodigde trots in de wijk. Om die redenen investeert Vestia op steeds meer plekken in scholen. In 2009 is de Wereld op Zuid opgeleverd, een brede school in Rotterdam-Zuid. In 2010 heeft Vestia met de gemeente Rotterdam een convenant getekend voor de realisatie van 5 (brede) scholen en is gestart met de realisatie van de Unielocatie, een school voor VMBO- en MBO-onderwijs nabij het winkelcentrum Zuidplein. Ook in de gemeente Zuidplas, Westland, Delft en Den Haag zijn brede scholen in voorbereiding of aanbouw. Buurteconomie Vestia zoekt actief naar mogelijkheden om de buurteconomie te versterken. Een levendige wijk is belangrijk voor de bewoners, en biedt kansen aan mensen die een eigen bedrijf willen starten. Vestia heeft ongeveer 1.500 veelal kleine winkel- en bedrijfspanden in beheer, vaak in de plint van een woongebouw. Het ondernemerschap bloeit hier niet altijd even hard; de kleine slagers en groenteboertjes verliezen vaak de concurrentie met de supermarkten en maken plaats voor opslag, belbedrijven of leegstand. Vestia heeft in 2008 het beheer van deze 'BOG'-panden overgeheveld van de aparte bedrijfsvastgoeddochter Timpaan (tegenwoordig 'Vestia Vastgoeddiensten') naar de betreffende woonbedrijven. In 2009 is een begin gemaakt met een heroriëntatie op het beheer ervan, waarbij de commerciële insteek op steeds meer plekken wordt aangevuld met een maatschappelijke insteek. Vestia accepteert soms een lagere aanvangshuur of een kortere contracttijd als we daarvoor bedrijven naar de wijk kunnen trekken die een echte aanvulling vormen voor de buurt. Juist bij startende ondernemers is er veel vraag naar kleinschalig en flexibel vastgoed. Ook gaat Vestia actiever 'brancheren' en bewuster nadenken welke soort bedrijvigheid we op welke plek willen huisvesten. Op die manier krijgt het bedrijfsonroerend goed (BOG) steeds meer de functie maatschappelijk onroerend goed (MOG) en integreert Vestia haar woon- en bedrijfsbeleid steeds meer.
29
Stichting Vestia Groep
Leefbaarheid in ontwikkelingsgebieden Waar we vernieuwen, moeten we soms eerst slopen. In gebieden waar renovatie en/of sloop plaats heeft, is leefbaarheid het centrale aandachtspunt. Zo lang mogelijk verhuren we leegkomende woningen tijdelijk. Het aanzien van de flats en de omgeving houden we fris en vrolijk met kunstwerken en schilderingen. In samenwerking met de gemeente houden we het gebied zo schoon mogelijk. In overleg met de politie zorgen we voor extra toezicht, ook in de avonduren en weekends. Medewerkers van Vestia zijn goed bereikbaar, gaan bij de bewoners thuis langs en helpen zo nodig met de problemen die de vernieuwing meebrengt. Ook aan de wijze waarop de bewoners de ontwikkeling van oud naar nieuw beleven gaan we niet voorbij. Meer leefbaarheid voor particuliere koopcomplexen In Den Haag helpt Vestia de eigenaren van 212 koopwoningen (5 galerijflats) de leefbaarheid te verbeteren om zodoende van de 'Otterrade' weer een prettig en goed leefbaar complex te maken. Daartoe is met de gemeente Den Haag een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Vestia begeleidt bewoners en eigenaren bij het actief maken en actief houden van de VVE. De toenemende overlast was een van de grote problemen. Een buurtconciërge is al aan de slag. Het project is in 2010 voortgezet en blijkt bij de eerste evaluatie succesvol. Leefbaarheidsactiviteiten, acties en evenementen Vaste onderdelen van onze inzet voor leefbaarheid zijn de ontvangst en introductie van nieuwe bewoners (bewoners begroeten bewoners), buurtbemiddelling en de diverse acties en maatregelen bij onze portiekentrees. Sponsoring Vestia realiseert zich dat het bij sponsoring of donaties gaat om geld dat door de huurders is opgebracht. Vestia gaat daarom terughoudend om met sponsoring en donaties. Bij sponsoring en donatie houden we duidelijk voor ogen dat naamsbekendheid op zich geen doel is. Vestia sponsort uitsluitend projecten die te maken hebben met het werkgebied (de wijken en buurten) van de corporaties, waarbij nadrukkelijk de aandacht uit gaat naar evenementen en projecten die een positieve associatie oproepen bij de huurders van Vestia. Daarnaast is er één groot, regionaal evenement dat Vestia jaarlijks steunt; het Zomercarnaval in Rotterdam. Vestia heeft een aantal criteria geformuleerd waaraan een evenement/project moet voldoen om eventueel in aanmerking te komen voor sponsoring. Het evenement of project staat in het teken van het bevorderen van de samenlevingsopbouw, sociale cohesie en leefbaarheid in de wijk/buurt en stad, het bevorderen van de volkshuisvesting/wonen in het algemeen, wonen & zorg en huisvesting van jongeren. Verder houden we rekening met het volgende. Het evenement/project komt ten goede aan het woonplezier van onze klanten, het evenement/project heeft geen commercieel oogmerk, het evenement/project straalt kwaliteit en betrouwbaarheid uit en het evenement/project biedt mogelijkheden voor interactie met de doelgroep. Uitgaven en investeringen Met leefbaarheid was in 2010 een bedrag gemoeid van circa € 13,3 miljoen, inclusief (extra) onderhoudslasten en personeelskosten. Het gaat bij dit laatste bijvoorbeeld om buurtconciërges, leefbaarheidcoördinatoren en wijkopzichters. De uitgaven hebben zowel betrekking op de krachtwijken als de niet-krachtwijken.
30
Stichting Vestia Groep
2.5. Wonen en zorg Wonen met zorg is een van de speerpunten van het Vestia-beleid. Vestia biedt huisvesting aan mensen die zorg nodig hebben: ouderen, mensen met een handicap, doelgroepen van maatschappelijk herstel. Met woningaanpassingen en nieuwe woonvormen, die wonen combineren met zorg en welzijn, wil Vestia deze doelgroepen de mogelijkheid bieden te wonen zoals zij dit willen. In het algemeen betekent dit huisvesting met een zo groot mogelijke zelfstandigheid en het bevorderen van keuzemogelijkheden, ook al heb je een beperking. Levensloopgeschikt Uit alle onderzoeken blijkt steeds weer dat mensen bij voorkeur in hun eigen woning, maar in ieder geval in hun eigen buurt, willen blijven wonen indien de ouderdom zich aandient. Vestia hanteert dan ook al jaren het uitgangspunt: zo lang mogelijk en zoveel mogelijk zelfstandig wonen in een zo normaal mogelijke omgeving. Levensloopgeschikte wijken waarbij eigenlijk niemand vanwege een zorgvraag of beperking genoodzaakt is te verhuizen naar een andere woning in een andere wijk. Vestia faciliteert dit waar mogelijk door forse investeringen in de bestaande woningvoorraad, woningaanpassingen op individuele basis en strategische nieuwbouw. Het eindresultaat hangt uiteindelijk af van de samenwerking met andere partijen: gemeenten en zorginstellingen. Door de fusie met SGBB is het aantal verzorgingshuizen fors toegenomen. Het aantal bedden steeg van 2.145 naar 2.983, een stijging met bijna 40%. Relatie met zorgpartijen onder druk Toch merkt ook Vestia dat de relatie met veel zorgpartijen onder druk is komen te staan. Vrijwel alle grotere zorginstellingen draaien met verlies en teren al enkele jaren in op hun vermogen. Dat gegeven, met een onzeker toekomstperspectief, maakt zorginstellingen terughoudend in het aangaan van nieuwe langlopende verplichtingen en leidt tot nieuwe inzichten, bijstelling van beleid en dergelijke. Begrijpelijk, maar lastig om als samenwerkingspartner mee om te gaan daar waar projecten in een vergevorderd stadium van de planvorming verkeren. Ook blijken bestaande verzorgingshuizen sneller verouderd dan aanvankelijk gedacht en zijn zorginstellingen terughoudend met het verlengen van bestaande huurovereenkomsten. Ook ontvangen we steeds meer verzoeken tot beëindiging of aanpassing van bestaande huurcontracten. De aangekondigde gewijzigde regelgeving voor zorginstelling, waarbij niet langer verzorgingstehuizen zelf maar de daadwerkelijk verhuurde plaatsen voor de bepaling van het budget van belang zijn, is hier een voorname reden voor. Dat betekent dat Vestia zich steeds meer dient te heroriënteren op de exploitatiemogelijkheden van het bestaande bezit. Wonen met beperkingen Eind 2007 is de samenwerkingsovereenkomst met De Drie Notenboomen BV geactualiseerd. Op basis van de overeenkomst met deze franchisehoudersorganisatie wil Vestia, op basis van exclusiviteit, jaarlijks in 20 Thomashuizen en 5 Herbergiers investeren. Thomashuizen zijn kleinschalige woonvormen voor maximaal acht mensen met een verstandelijke beperking die worden geleid door zorgondernemers die zelf in of bij het huis wonen. Herbergiers zijn gebaseerd op dezelfde formule maar richten zich op mensen met geheugenproblemen en tellen rond de 16 bewoners. Door de landelijke werking van zowel Vestia als De Drie Notenboomen BV kan expertise worden opgebouwd en productie worden gerealiseerd. In 2009 heeft Vestia 1/3 van de aandelen in De Drie Notenboomen gekocht van de initiatiefnemer. In 2010 zijn wederom een aantal Thomashuizen aangekocht en andere in exploitatie genomen. Er zijn een aantal Herbergiers gestart. 31
Stichting Vestia Groep
Het realiseren van deze kleinschalige woonvormen past geheel in de visie van Vestia: ook mensen met een beperking hebben recht op keuzevrijheid als het om wonen gaat. Veel mensen met een verstandelijke beperking blijven echter aangewezen op grootschaliger woonvormen. Ook die wil Vestia graag, in samenwerking met zorgaanbieders, realiseren. In 2010 kwam het grootste deel van het project Meander in de gemeente Zuidplas gereed. Dit complex voor ouderen bevat naast koopwoningen, huurwoningen, onzelfstandige eenheden voor verzorging en verpleging. In Den Haag kwam begin 2011 het nieuwe mr. Visserhuis gereed. Ook dit project bestaat uit zelfstandige woningen voor ouderen en een aantal onzelfstandige eenheden voor verzorging en verpleging. Voorts is in het gebouw kinderopvang, een zwembad en fitnessruimte gevestigd, niet alleen voor de bewoners maar ook voor mensen uit de wijk.
2.6. Het waarborgen van de financiële continuïteit Algemeen De krediet en economische crisis heeft een forse invloed op de sectorale ontwikkelingen. Projectontwikkeling van huurwoningen is nog steeds goed mogelijk. De investering voor een sociale huurwoning wordt echter slechts ten dele terugverdiend. De drager van projecten in de vorm van winsten op nieuwbouwkoopwoningen verdampt doordat potentiële kopers de economische onzekerheid vertalen door terughoudend gedrag voor grote investeringen. Eenzelfde ontwikkeling doet zich ook voor bij de verkoop van bestaand bezit. De Rotterdamse markt is daarbij veel slechter dan de Haagse markt. Zoals in het voorwoord beschreven blijft Vestia in staat haar investeringen te doen, maar is zij wel afhankelijk van de polsstok van gemeenten als het gaat om investeringen in de woonomgeving. Toelichting op de jaarrekening De balans per 31 december 2010 ziet er als volgt uit:
Vaste activa Vlottende activa Balanstotaal
2010 x € 1 miljoen € 5.481 € 624 € 6.105
2009 x € 1 miljoen € 4.758 € 598 € 5.356
2010 € woning € 67.352 € 7.668 € 75.020
€ € € €
Eigen vermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn Balanstotaal
€ € € € €
€ € € € €
€ € € € €
€ 8.625 € 885 € 53.983 € 3.266 € 66.759
747 47 5.095 216 6.105
692 71 4.331 262 5.356
9.180 578 62.611 2.653 75.022
2009 woning 59.305 7.454 66.759
Solvabiliteit Het eigen vermogen neemt in 2010 toe ten opzichte van 2009. De groei van het eigen vermogen houdt echter geen gelijke tred met de groei van het balanstotaal. Dit laatste is het gevolg van de forse toename van de investeringen en de zeer forse omvang van de voortijdig aangetrokken leningen. De solvabiliteit, het vermogen om op lange termijn aan de verplichtingen te voldoen, neemt in 2010 af. Het gaat om de hoogte van het eigen vermogen in verhouding tot het balanstotaal. Deze verhouding is gedaald van 12,9% in 2009 naar 12,2% in 2010.
32
Stichting Vestia Groep
In absolute bedragen is Vestia een vermogende corporatie. Uitgedrukt per woning is het vermogen slechts beperkt boven het sectorale gemiddelde. Tegenover dit vermogen staat een aanzienlijk investeringsprogramma. Het investeringsprogramma zorgt voor een sterke toename van het balanstotaal waardoor de solvabiliteit de komende jaren afneemt. Met aanvullende maatregelen borgt Vestia dat zij ook de komende jaren haar opgaven waarmaakt binnen een redelijke financiële bandbreedte. Winst- en verliesrekening Het jaarresultaat 2010 bedraagt € 55 miljoen positief tegenover € 30 miljoen positief in 2009. In 2010 is in het jaarresultaat een éénmalige bijdrage opgenomen van € 39 miljoen. Het betreft de bijdrage Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV) aan SGBB in het kader van de sanering. De winst- en verliesrekening ziet er als volgt uit.
2010
2009
2010
2009
x € 1 miljoen
x € 1 miljoen
€ woning
€ woning
Bedrijfsopbrengsten excl. verkoopresultaat bestaand bezit en resultaat uit realisatie koopwoningen Resultaat realisatie koopwoningen Verkoopresultaat bestaand bezit Bedrijfslasten Financiële lasten en baten
€ € € € €
€ € € € €
Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Vennootschapsbelasting
€ € €
62 € 2- € 5- €
€
55
Jaarresultaat
527 11 351125-
€
474 12 10 346117-
€ € € € €
33 € 1- € 2- € 30
€
€ € € € €
5.908 150 125 4.3131.458-
762 € 25- € 61- €
412 1225-
6.476 135 4.3131.536-
676
€
375
Bedrijfsopbrengsten De bedrijfsopbrengsten exclusief verkoopresultaat bestaand bezit en het resultaat uit realisatie van koopwoningen zijn in 2010 sterk toegenomen ten opzichte van 2009. De belangrijkste reden ligt in een éénmalige bijdrage van het CFV en de toename van de huuropbrengsten als gevolg van de gerealiseerde nieuwbouw en de huurverhoging. Verkoopresultaat bestaand bezit De opbrengsten uit verkoop van bestaand bezit zijn gestegen met € 1 miljoen. Dit is het gevolg van de verkoop van een complex van 45 woningen aan de gemeente Almelo. Zonder deze verkoop zouden de verkoopopbrengsten iets zijn gedaald. Resultaat uit realisatie van koopwoningen De resultaten uit de realisatie van nieuwbouwkoopwoningen zijn nagenoeg weggevallen. De koopwoningmarkt is en blijft lastig, m.n. in de Rotterdamse regio.
33
Stichting Vestia Groep
Bedrijfslasten De stijging van de bedrijfslasten is voornamelijk het gevolg van de hogere afschrijvingslasten. Financieringen, beleggingen en financiële instrumenten De doelstelling van Vestia kunnen we kort maar krachtig weergegeven. Het aantrekken van financieringen en het beleggen van overtollige middelen is gericht op beperking van risico's. De inzet van financiële instrumenten dient ditzelfde doel en zetten we uitsluitend in op momenten dat met de traditionele producten dezelfde risicobeheersing niet of onder minder gunstige bedrijfseconomische condities kunnen bereiken. Financieringen In 2010 bedroeg het saldo van de financiële baten en lasten € 125 miljoen ofwel 28,4% van de totale huurinkomsten van Vestia. In 2009 bedroeg dit percentage 27,8%. De stijging van de vermogenskosten vindt haar oorzaak in minder beleggingsopbrengsten uit verkopen en lagere beurswaarde en gemiddeld lagere rentelasten op de leningen. De gemiddeld gewogen vermogenskostenvoet van de uitstaande leningenportefeuille bedroeg in 2010 3,21% (2009 4,12%). Hierbij is rekening gehouden met de afgesloten rentederivaten. Beleggingen Ultimo 2010 bestaat de beleggingsportefeuille uit € 976 miljoen aan obligaties, medium termnotes en zero-coupon beleggingen. Het doel van beleggingen is meerledig. Het belangrijkste doel betreft de inperking van de risico's verbonden aan de herfinanciering alsmede de beschikbaarheid ten behoeve van eventueel collateralverplichtingen. Bij beleggingen is naast rendement de kredietwaardigheid een belangrijke factor. Deze beleggingen vallen binnen de gestelde rating van het financieel statuut. In 2010 is een rendement gehaald van 2,93% tegenover 5,55% in 2009. Financiële instrumenten Vestia dekt haar renterisico‟s (als gevolg van investeringen en herfinancieringen die leiden tot toekomstige kasstromen) voornamelijk af door derivaten (o.a. plain vanilla swaps en gestructureerde rentederivaten in combinatie met caps en floors). Het gebruik van de derivaten valt binnen de gestelde kaders van het financieel statuut. De kapitaalmarktrente kent vanaf 2008 historisch gezien een zeer laag niveau (laagste niveau in de afgelopen 50 jaar). Daar Vestia staat voor een zeer forse investeringsopgave voor de komende jaren, zijn derivaten afgesloten die voor de komende jaren een aanzienlijk deel van de renterisico‟s indekken. De omvang van de leningportefeuille heeft een stijging doorgemaakt van € 4,3 miljard eind 2009 naar € 5,1 miljard eind 2010. Het grootste gedeelte van de openstaande posities tot en met 2010 is gefixeerd met derivaten. De structuren zijn dusdanig gekozen dat bij de huidige lagere geldmarktrente we een vergelijkbare lage rente betalen. In totaal is voor circa € 1,1 miljard ingedekt op de huidige leningportefeuille en € 4,9 miljard aan renterisico‟s ingedekt in de jaren 2011 tot en met 2040. Dit is grotendeels ingedekt op posities die in die jaren vervallen. De verdeling in jaren is als volgt:
34
Stichting Vestia Groep
Indekking per jaar * € 1 miljoen 1.200 1.100 1.000 900 800 700 600
500
Ingedekt
400 300 200 100 0
Van de € 6 miljard die ingedekt is, is € 5,2 miljard ingedekt op een maximaal niveau van 3% waarvan € 2,2 miljard een maximaal niveau heeft van 2,5%. Alle indekkingen vanaf 2022 tot 2040 zijn onder de 3%. Het renterisico gebaseerd op de WSW-methodiek is in 2012 het hoogst, namelijk 10,1%. Het renterisico gebaseerd op de cashflowmethode, gebaseerd op de ontwikkeling van de portefeuille, is ook het hoogst in 2012, namelijk 12,8%. Dit is beneden de bovengrens van 15%. Het renterisico gebaseerd op het schuldrestant ultimo 2010 is voor 2012 het hoogst namelijk 14%. Het renterisico gebaseerd op de cashflowmethode is erg afhankelijk van het verloop van de projecten. Aan nieuw aan te trekken leningen wordt voor 2011 € 1 miljard jaar begroot. Het renterisico voor de komende jaren is als volgt:
35
Stichting Vestia Groep
Renterisico 2011- 2020 16,0% 15,0% 14,0% 13,0% 12,0% 11,0% 10,0% 9,0%
WSW
8,0%
Cashflow
7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Het gebruik van derivaten brengt met zich mee dat daar een marktwaarde uit voort vloeit. Sinds 2008 is de lange rente fors gedaald tot historische lage lange rente‟s. Dit resulteerde in een negatieve marktwaarde eind 2008 van € 762 miljoen. In 2009 is het treasurybeleid iets aangepast om de gevoeligheid in de marktwaarde te verminderen. Mede door dit en een hogere rente was de marktwaarde ultimo 2009 € 149 miljoen negatief. 2010 is qua rente een zeer beweeglijk jaar geweest. De rentecurve heeft in 2010 een beweging gemaakt van circa 1% naar beneden. In de laatste maanden van 2010 steeg de rente weer. De rentecurve lag op ultimo 2010 ongeveer 0,3% lager dan ultimo 2009 en de volatiliteit lag ultimo 2010 hoger dan ultimo 2009. Dit resulteert in een lagere marktwaarde. De marktwaarde van de derivaten is ultimo 2010 circa € 557 miljoen negatief. Eind 2010 was er € 123 miljoen gestort bij banken ter verpanding van de negatieve markwaarde van de derivaten. In 2009 was dit € 47 miljoen.
2.7. Overige werkzaamheden Zuid-Afrika De Vestia Groep is samen met een aantal gemeenten, andere corporaties en volkshuisvestelijke instellingen ondersteuner van de Housing Association East London (HAEL). Deze ZuidAfrikaanse huisvestingsorganisatie heeft tot en met 2010 438 woningen opgeleverd in de gemeente Buffalo City (voorheen East London). Er bestaat veel belangstelling voor de woningen en HAEL wordt beschouwd als geslaagd voorbeeld om de sociale huisvesting in Zuid-Afrika verder vorm te geven. Vestia en haar collega‟s continueren ook de komende jaren de ondersteuning aan HAEL. Begin 2004 heeft Vestia een apart bedrijfsonderdeel, Vestia Interconsult, in het leven geroepen. Voornaamste taak is het begeleiden en ondersteunen van Vestia zelf en andere organisaties, zoals gemeenten en andere woningcorporaties, bij het tot stand komen van huisvestingsprojecten in ontwikkelingslanden. In 2009 is de naam gewijzigd in Housing Matters, powered by Vestia. 36
Stichting Vestia Groep
2.8. Verbindingen Vestia Groep kent verbindingen met diverse rechtspersonen. Een overzicht hiervan is hieronder aangegeven onder vermelding van de omvang van de participatie. Naam Stichting Woonformatie Ypenburg *) Estrade Rotterdam B.V. Estrade Vastgoed B.V. Stichting Woonwagenlocaties Den Haag Stichting Woonwagenzaken Zoetermeer Timpaan Makelaardij B.V. Verantwoord Wonen B.V. Stichting Gebouwenstichting Ontwikkelingscombinatie Leyenburg B.V. *) Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. *) Stadsherstel Den Haag en Omgeving N.V. *) Hofbogen B.V. *) VOM Delft B.V. *) B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw Steenfabriek Boudewijn B.V. Ontwikkelingsmaatschappij Esse Extra B.V. Vestia Monumenten B.V. Vestia Diensten B.V. Vestia OHW B.V. Vestia Groep Vastgoed B.V. Vestia Holding B.V. De Drie Notenboomen B.V. Zorgboulevard Rotterdam B.V. Aardwarmte Den Haag v.o.f. SWY Projecten B.V. SGBB Projectontwikkeling B.V. SGBB Diensten B.V. SGBB Vastgoedexploitatie B.V. *) voor deze verbindingen is accountantscontrole toegepast
Omvang participatie 40,03% 100% 100% 22,20% 33,33% 100% 100% 100% 50,00% 0,08% 1% 25% 50% 100% 100% 50% 100% 100% 100% 100% 100% 33,33% 33,33% 16,67% 40,03% 100% 100% 100%
Statutair vermogen Nihil € 18.152 € 18.152 Nihil Nihil € 18.200 € 18.152 Nihil € 18.000 € 10.051.542 € 14.386.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000 € 18.000
€
Stichting Woonformatie Ypenburg (SWY) SWY is een toegelaten instelling die de bouw en het beheer van de woningen op de VINEXlocatie Ypenburg voor haar rekening neemt. Naast de Vestia Groep kent SWY de volgende participanten: Staedion, Vidomes en Rijswijk Wonen. SWY is als zelfstandig toegelaten instelling onderhevig aan toezicht, zoals bedoeld in het BBSH. De participanten zijn voor hun aandeel 37
Stichting Vestia Groep
gerechtigd tot het vermogen. Conform de afspraak tussen de participanten dient het eigen vermogen dient te allen tijde ten minste 5% te zijn van de schulden op lange termijn. De participatie is gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde van de betreffende stichting. De accountantscontrole 2010 is afgerond. De jaarrekening is voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Het aandeel van Vestia in het jaarresultaat bedraagt in 2010 € 1,1 miljoen negatief tegenover € 0,2 miljoen negatief in 2009. Het aandeel in het vermogen van SWY bedraagt € 3,1 miljoen (2009: € 4,2 miljoen). Per ultimo van het boekjaar heeft Vestia een vordering op SWY van € 0,9 miljoen. De verwevenheid met SWY is stevig. Vestia Nootdorp verzorgt het beheer van al het bezit van SWY. De directeur Financiën & Control van Vestia participeert in het overleg financiële managers van SWY en houdt daarmee toezicht op de gehele financiële verantwoording. De bestuurder van Vestia is eveneens één van de bestuurders van SWY. Een van de leden van de raad van commissarissen van Vestia is de voorzitter van de raad van commissarissen van SWY. Estrade Rotterdam B.V. / Estrade Vastgoed B.V. Beide vennootschappen hebben afgelopen jaar geen activiteiten verricht. In de toekomst kunnen ze benut worden voor activiteiten die op grond van de regelgeving bij voorkeur moeten worden ondergebracht in een aparte deelneming. De vennootschappen zijn gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Het resultaat is nagenoeg nihil. Het bestuur van de vennootschappen wordt gevormd door Vestia Groep. Stichting Woonwagenlocaties Den Haag De participanten van deze stichting zijn: Vestia Groep, HaagWonen en Staedion. De stichting beheert, ontwikkelt en exploiteert namens de drie corporaties woonwagenstandplaatsen in Den Haag. Vestia Groep is een van de bestuurders van de stichting. Voor deze verbinding is destijds gekozen om te benadrukken dat de werkzaamheden een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de betrokken toegelaten instellingen zijn. Het erfpachtrecht van de standplaatsen is in het bezit van de afzonderlijke corporaties. Van kapitaalinbreng of verstrekte leningen is geen sprake. Vestia Groep heeft zitting in het bestuur van deze stichting. Stichting Woonwagenzaken Zoetermeer In deze stichting nemen Vestia Groep, Vidomes en De Goede Woning deel. De stichting beheert de bestaande woonwagens en standplaatsen en de stichting ontwikkelt en exploiteert ook nieuwe standplaatsen en woonwagens. Voor deze verbinding is gekozen om te benadrukken dat de werkzaamheden een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de betrokken toegelaten instellingen zijn. Het eigendom van de standplaatsen en de huurwoonwagens is wel in handen van de afzonderlijke corporaties. Vestia Groep heeft zitting in het bestuur van deze stichting. Timpaan Makelaardij B.V. Deze makelaar is een volledige dochter van Vestia Groep. Deze vennootschap is gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde en opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Vestia Groep.
38
Stichting Vestia Groep Het jaarresultaat van Timpaan Makelaardij over 2010 bedraagt nihil (2009: € 23.000 negatief). Door de negatieve resultaten van Timpaan Makelaardij over de afgelopen jaren is er een fiscaal compensabel verlies. Op basis van de huidige kennis bestaat de verwachting dat de jaarresultaten op korte termijn niet positief worden. Aan het compensabel verlies is geen waarde toegekend. Het bestuur van de vennootschap bestaat uit Vestia Groep. Met ingang van 1 januari 2009 heeft Timpaan Makelaardij haar activiteiten gestaakt en zijn de werkzaamheden ondergebracht bij de nevenvestiging Vestia Vastgoeddiensten. Verantwoord Wonen B.V. De activiteiten van deze vennootschap beperkten zich tot september 2003 tot de exploitatie van het kantoor in Zuidplas. In het kader van de aanstaande wijzigingen in het BBSH heeft Vestia Groep op 16 september 2003 de ontwikkelrechten van nieuwbouwprojecten ondergebracht in de verbinding Verantwoord Wonen B.V. Als financiering van de aangekochte ontwikkelrechten heeft Vestia Groep een lening verstrekt aan de vennootschap. Deze lening kent een rente van 6%. Als zekerheid voor de terugbetaling van de lening gelden de aangekochte ontwikkelrechten. Alle activiteiten van Vestia met betrekking tot koopwoningen zijn met ingang van 2003 verantwoord in deze deelneming. Het resultaat over 2010 bedraagt € 2,7 miljoen negatief (2009: € 5,8 miljoen positief). Vestia Groep vormt het bestuur van de vennootschap. Stichting Gebouwenstichting In deze stichting is het kantoor van Vestia Westland ondergebracht. Vestia heeft een lening verstrekt van € 2,5 miljoen. De rente bedraagt 6%. Aflossing van de lening is niet verplicht. Als zekerheid voor de terugbetaling van de lening dient het kantoorpand van Vestia Westland. De meest recente jaarrekening van de Gebouwenstichting dateert van 2010. Vestia Groep vormt het bestuur van de Gebouwenstichting. Ontwikkelingscombinatie Leyenburg B.V. Vestia heeft samen met Proper Stok Woningen B.V. met het oog op de herontwikkeling van het terrein van het HagaZiekenhuis (voorheen Ziekenhuis Leyenburg) in Den Haag en de aangrenzende Kas-in-locatie de Ontwikkelingscombinatie Leyenburg B.V. opgericht. Vestia heeft binnen deze vennootschap een zeggenschap van 50%. Vestia heeft aan de vennootschap een uitgestelde lening verstrekt van € 3.783.000 tegen een optievergoeding van 6%. Na voltooiing van de herontwikkeling van het gebied ontbinden Vestia en Proper Stok Woningen B.V. de verbinding weer. De verwachting is dat dit in 2015 plaatsvindt. Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Vestia heeft een minimale participatie in Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Het risico is te verwaarlozen. Stadsherstel Den Haag en Omgeving N.V. Vestia heeft in 2005 2.500 aandelen gekocht in deze N.V. voor een bedrag van € 115.000. De N.V. houdt zich bezig met het aankopen, renoveren en beheren van monumenten en stadsbeeldbepalende panden in Den Haag en omgeving. Het belang van Vestia is dermate klein dat het risico te verwaarlozen is. Hofbogen B.V. 39
Stichting Vestia Groep
Eind 2005 heeft Vestia samen met Com.Wonen, Stadswonen en PWS Hofbogen B.V. opgericht. Als gevolg van de aanleg van Randstadrail is vanaf 2010 het tracé van de Hofpleinlijn niet langer noodzakelijk als spoorlijn. Een groot deel van het tracé binnen Rotterdam is verhoogd aangelegd en onder het tracé bevinden zich 149 (kleine) bedrijfsruimten met in totaal 12.920 m2 verhuurbaar oppervlak. Vestia heeft langs een belangrijk deel van het tracé woningbezit. De Hofbogen hebben nu nog een minder positieve uitstraling op het woningbezit. Door intensiever beheer en toewijzing van de bedrijfsruimten kan dit veranderen. Bovendien biedt het opheffen van het spoor, de mogelijkheid van extra nieuwbouw. Deze verandering was voldoende reden om met ingang van 31 januari 2006 het economisch eigendom over te nemen van NS Vastgoed. Het juridisch eigendom komt in bezit bij Hofbogen B.V. indien de Hofpleinlijn definitief is opgeheven. Met de investering van de aankoop is voor Vestia maximaal € 1 miljoen gemoeid. Deze investering komt te zijner tijd ten laste van voorziene woningbouw van totaal circa 400 woningen, indien de trein niet meer rijdt. De voorbereidingen zijn gaande en het beheer van de bedrijfsruimten is in 2007 geïntensiveerd. De bedrijfsdirecteur van Vestia Rotterdam Noord is gemandateerd om namens Vestia Groep te participeren in het bestuur. Daarnaast neemt de manager bedrijfsvoering van Vestia Rotterdam Noord deel aan het overleg van financiële managers van de participanten. Het jaarresultaat 2010 levert voor Vestia een tekort op van € 735.000 (2009: € 141.000 negatief). VOM Delft B.V. De VOM Delft B.V. is in juni 2006 opgericht om in het oude centrum van Delft zonodig vrijkomende winkelpanden op te kopen om in het kader van de leefbaarheid de kwaliteit van het winkelaanbod op peil te kunnen houden. In 2007 heeft de aankoop van enkele bedrijfspanden met bovengelegen woningen plaatsgevonden. Vestia participeert voor 50% in deze vennootschap. De bedrijfsdirecteur van Vestia Delft is lid van de Raad van Commissarissen van deze verbinding. Vestia Groep staat voor een periode van vijf jaar garant voor de negatieve exploitatieresultaten. De positieve verkoopresultaten komen ten gunste van Vestia ter dekking van de eerder behaalde negatieve exploitatieresultaten. Het resultaat was in 2010 € 99.000 negatief (2009: € 567.000 negatief). B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw en Steenfabriek Boudewijn B.V. Vestia heeft per 30 augustus 2006 alle aandelen Steenfabriek Boudewijn B.V. en B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw overgenomen van de Xella groep / De Nijs Vastgoed B.V. Beide vennootschappen waren leeg met als enig bezit terreinen in de gemeente Woensdrecht (Ossendrecht). Vestia heeft de terreinen verworven om er op termijn woningbouw op te kunnen plegen. De gemeente Ossendrecht staat achter deze aankoop en de plannen voor woningbouw. Het overnamebedrag van beide vennootschappen bedroeg € 8,5 miljoen. Bij B.V. Kleiwarenfabrieken Guillaume de Leeuw is in 2010 een resultaat behaald van € 3.000 negatief en Steenfabriek Boudewijn B.V. € 5.000 negatief. Vestia Groep vormt het bestuur van deze beide verbindingen. Ontwikkelingsmaatschappij Esse-Extra B.V. De voormalige Woningstichting Ons Huis is in 2003 een verbinding aangegaan met Ontwikkelingsmaatschappij Esse-Extra B.V. Deze vennootschap is samen met HD Projectrealisatie B.V. opgericht. Deze vennootschap richt zich op de ontwikkeling van de locatie Esse-Extra. Aangezien de ontwikkeling van deze locatie nog niet is gestart, heeft de vennootschap nog weinig activiteiten ontwikkeld en is er nog niets te zeggen over toekomstige
40
Stichting Vestia Groep ontwikkelingen. In 2010 is een resultaat behaald van € 1.000 negatief. De beide participanten vormen het bestuur van deze verbinding. Vestia Monumenten B.V. Vestia Monumenten B.V. is in 2007 opgericht als Vestia Ontwikkel B.V. in het kader van de partiële vennootschapsbelasting in 2006 en 2007. Vestia bezit 100% van de aandelen. In 2008 is deze vennootschap omgebouwd tot Vestia Monumenten B.V. en kwalificeerde zich daarmee als een vennootschap die monumenten kon aankopen vrij van de heffing van overdrachtsbelasting. In de loop van het jaar is de aankoop van het HAKA-pand in Rotterdam (rijksmonument), de aankoop van de Boerderij Nooitgedacht in Zuidplas en een Thomashuis in Emmen door deze B.V. verricht. Bij Vestia Monumenten B.V. is een verlies genomen van € 1,0 miljoen. Vestia vormt het bestuur van deze deelneming. Vestia Diensten B.V. Vestia Diensten B.V. is in 2007 opgericht in het kader van de partiële vennootschapsbelasting in 2006 en 2007. Vestia bezit 100% van de aandelen. In 2010 heeft de vennootschap geen activiteiten verricht. Vestia OHW B.V. Vestia OHW B.V. is in 2007 opgericht in het kader van de partiële vennootschapsbelasting in 2006 en 2007. Vestia bezit 100% van de aandelen. Deze vennootschap is in 2009 in de plaats getreden van Vestia Ontwikkel B.V. als vennoot in Aardwarmte Den Haag V.O.F. Vestia OHW B.V. werkt hierin samen met dochters van HaagWonen, Staedion, de gemeente Den Haag en Eneco en Eon aan de realisatie van duurzame energie ten behoeve van de gebouwde omgeving, waaronder woningen. In 2010 is een winst gemaakt van € 164.000. Vestia Groep Vastgoed B.V. In 2010 heeft de vennootschap geen activiteiten verricht. Vestia Holding B.V. In 2010 heeft de vennootschap geen activiteiten verricht. De Drie Notenboomen B.V. Vestia heeft in 2009 een derde van de aandelen van deze franchisemaatschappij Thomashuizen en Herbergiers verworven. De Drie Notenboomen heeft in 2010 een resultaat behaald van € 47.000 positief. Vestia neemt deel aan het bestuur van de B.V. Zorgboulevard BV In 2010 heeft de vennootschap geen activiteiten verricht. Aardwarmte Den Haag v.o.f. Vestia participeert middels haar dochter Vestia OHW B.V. in deze vennootschap onder firma samen met Eon, Eneco, de gemeente Den Haag, Staedion en HaagWonen. De v.o.f gaat in Den Haag Zuidwest een geothermieproject realiseren door gebruik te maken van aardwarmte. De v.o.f. is in 2007 opgericht en ontplooit daadwerkelijk activiteiten vanaf 2008. Vestia neemt als directeur van Vestia OHW B.V. deel aan het bestuur van de v.o.f.. SWY projecten B.V. 41
Stichting Vestia Groep
Deze 100%-dochter van SWY is in het leven geroepen in verband met de partiële vennootschapbelasting. In 2007 en 2008 zijn in deze B.V. de dure huurwoningen, het bedrijfsonroerend goed en de bouw van koopwoningen ondergebracht. De resultaten zijn geconsolideerd bij SWY. SGBB Projectontwikkeling BV , SGBB Diensten BV en SGBB Vastgoedexploitatie BV SGBB Projectontwikkeling BV en SGBB Diensten BV hebben in 2010 geen activiteiten verricht. In SGBB Vastgoedexploitatie BV is de exploitatie van het dure bezit van het voormalige SGBB opgenomen. Vestia heeft een lening verstrekt van € 11,6 miljoen. De rente bedraagt 4%.Het resultaat van SGBB Vastgoedexploitatie BV bedroeg in 2010 € 121.000 negatief. Naast vorenstaande verbindingen is Vestia Groep lid van diverse organisaties op het gebied van het wonen. Genoemd worden: Vereniging Sociale Verhuurders Haaglanden, Maaskoepel, Stichting Woonmarkt Rijnstreek, KEI centrum voor Stedelijke Vernieuwing en de Vereniging Deltametropool. Vestia Groep vervult hierin vaak middellijk of onmiddellijk een bestuursfunctie.
2.9 Activiteiten in de krachtwijken Vestia investeert de komende jaren in een vijftal krachtwijken: Zuid-West en Stationsbuurt in Den Haag en Bergpolder, Oud-Zuid en Zuidwijk in Rotterdam. In 2010 zijn de volgende activiteiten verricht c.q. is met de voorbereiding gestart. Het gaat om zogeheten investeringen en lumpsum uitgaven ten behoeve van bijvoorbeeld extra leefbaarheidsinspanningen. Zuid-West Den Haag Zuid 57 Het voormalige Stevincollege in de Zuidlarenstraat krijgt een nieuwe toekomst. Vestia heeft dit gebouw aangekocht en ontwikkelt er een centrum waar ondernemers en kunst- en cultuurmakers elkaar ontmoeten en samenwerken. Hiermee versterken we de wijkeconomie en bevorderen we het aanbod van kunst en cultuur in Den Haag Zuidwest. Zuid57 kent ruimte voor de volgende activiteiten : - na de verbouwing zijn er 25 à 30 ruimtes voor verschillende soorten bedrijvigheid: ambachtelijke/maak/vakindustrie, zoals edelsmid, mozaïekatelier, naaiatelier, lampenmaker en taartenbakker, en creatieve bedrijvigheid, zoals architect, vormgever en ontwerper, muziekstudio‟s en werkplaatsen. - het Koorenhuis is een organisatie die een cultureel cursusaanbod verzorgt voor kinderen, jongeren en volwassenen. Het Koorenhuis heeft de ambitie voor de bewoners van het stadsdeel Escamp een breed en toegankelijk cultuurprogramma te ontwikkelen in een Tweede Koorenhuis. - cultuuranker Escamp realiseert in het gebouw een nieuw theater en werkplaatsen voor toneel, concerten, dans, films en diverse culturele projecten. Daarmee wordt Zuid57 voor bewoners van Zuidwest een ideale plek voor een avondje uit in eigen omgeving. - ten slotte is er ruimte gereserveerd voor een Stadsdeelgalerie. In 2010 is een onrendabele top van € 111.500 ten laste van het budget bijzondere projectsteun gebracht voor het Koorenhuis en het Cultuuranker. De Raden 42
Stichting Vestia Groep
De Raden is een gebiedsontwikkeling in Den Haag Zuidwest. Het betreft een vernieuwing die betrekking heeft op 650 woningen (458 woningen door sloop-nieuwbouw en 192 woningen door renovatie). In de gebiedsontwikkeling wordt naast het woningbezit ook de openbare ruimte vernieuwd. De kosten die gemaakt zijn, hebben enerzijds betrekking op het Atrium (een gedeelte van de gebiedsontwikkeling) en anderzijds op de herinrichting van de openbare ruimte. In 2010 is een onrendabel bedrag van € 609.000 uitgegeven.
43
Stichting Vestia Groep
Zuidlarenstraat In de periode 2008 tot en met 2014 wordt dit gebied vernieuwd. De vernieuwing van dit gebied levert een bijdrage aan de gewenste differentiatie in Den Haag Zuidwest. Differentiatie is noodzakelijk om koopkrachtigere huishoudens, die een stap willen maken in hun wooncarrière in Zuidwest, kansen te bieden. Ook voor zittende huurders biedt de vernieuwing kansen. De kleine en veelal mindere woningen worden aangepakt, waardoor zittende bewoners in veel gevallen er op vooruit gaan, zowel qua grootte als qua wooncomfort. Het programma omvat 480 nieuwe woningen en 750 m2 bedrijfsruimten. Vestia realiseert 70% van de woningen in de marktsector en 30% in de sociale sector. Ook de openbare ruimte richten we opnieuw in. In 2010 is een bedrag van € 810.000 opgevoerd als bijzondere projectsteun. Handhaving De leefbaarheid en veiligheid vormen de basis van een wijk. Als die goed zijn, kan een krachtwijk een prachtwijk worden. Een schone straat begint achter de voordeur. Overbewoning leidt immers tot overlast, troep op straat en parkeerdruk. Bovendien ontstaat door overbewoning brandgevaar. Een veilige woonomgeving verdient hoge prioriteit. Het is dus noodzakelijk het gebruik van panden (woningen, bedrijven en horeca) integraal te controleren. Bewoners hebben hier in de stakeholdersbijeenkomsten ook om gevraagd. Per wijk is gecontroleerd op onrechtmatig wonen (overbewoning en illegale bewoning, inclusief illegale kamerverhuur) Daarnaast vinden in een aantal gevallen controles plaats op personalia van bewoners, misbruik/oneigenlijk gebruik van sociale voorzieningen, uitvoering van de Wet Milieubeheer (bedrijven) en in het geval van horeca de APV en de Wet op de Kansspelen. Geconstateerde problemen zijn direct aangepakt, waarbij de publiekrechtelijke aanpak door de gemeente en de privaatrechtelijke aanpak van de corporatie elkaar versterken. Voor de aanpak van hennepkwekerijen in woningen heeft Vestia een apart convenant afgesproken, waarbij we samenwerken met de gemeente, politie, openbaar ministerie, energiebedrijf, belastingdienst en uitkeringsinstanties. Onrechtmatige bewoning gedijt het best in een situatie waarin bewoners elkaar niet kennen en wanneer de verantwoordelijke instanties onzichtbaar zijn. Daarom kiest Vestia ervoor om in de buurten van Zuidwest duidelijk zichtbaar aanwezig en aanspreekbaar te zijn. Hiervan gaat al een stevige preventieve werking uit. In de gevallen waarin preventie niet helpt, zetten we met een lik-op-stuk-beleid ook repressieve maatregelen in. Het uitgegeven bedrag van € 101.000 bestaat in 2010 geheel uit personele kosten, die voortvloeien uit de extra inzet van beheermedewerkers en buurtconciërges.
44
Stichting Vestia Groep
Woonvoorziening Zichtenburglaan In 2006 sloten het rijk en de vier grote steden een convenant over het realiseren van extra woonvoorzieningen voor dak- en thuislozen. In Den Haag kreeg dit programma de naam "Den Haag onder Dak". Het programma bestaat uit 5 woonvoorzieningen voor verschillende groepen dak- en thuislozen. Drie van deze voorzieningen zullen worden geëxploiteerd door Parnassia. Daarmee kwam ook Vestia, als vaste huisvestingspartner van Parnassia, in beeld. Na een moeizame zoektocht naar geschikte locaties en panden is in 2008 besloten dat één van de voorzieningen gevestigd wordt in een voormalig kantoorpand aan de Zichtenburglaan in de wijk Bouwlust. Vestia koopt dit pand aan, verbouwt het en verhuurt het vervolgens aan Parnassia. De woonvoorziening aan de Zichtenburglaan heet Mi Casa. Het is bestemd voor 47 bewoners met verslavingsproblemen (met name harddrugs) en een psychiatrische stoornis. Elke bewoner krijgt de beschikking over een slaapvertrek, een woonkamer met kitchenette en eigen sanitair. Daarnaast komen er in het pand een aantal gemeenschappelijke ruimten en personeelsvoorzieningen. De voorbereidende werkzaamheden zijn begonnen in 2008 en de ingebruikname is gerealiseerd in 2010. Er is een bedrag van €313.000 ten laste gebracht van de bijzondere projectsteun in 2010.
Den Haag Stationsbuurt Internationale entree voor Den Haag Dit project betreft een verdichtingslocatie op het talud van de spoorlijn en een verouderd kantoorgebouw naast station Hollands Spoor in de Stationsbuurt in Den Haag. Het project is gelegen tussen het Strijkijzer en een door een andere ontwikkelaar te bouwen hotel. Het Strijkijzer is geen gebouw dat op zichzelf moet staan. De relatie met de omgeving is in de 'Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving' uit juni 2008 verder uitgewerkt. In de visie speelt de bebouwing van de Sigmalocatie en het spoortalud een belangrijke rol. Tezamen moeten deze projecten bijdragen aan een internationale entree voor Den Haag. Er komt een combinatie van woningen, commerciële ruimte en een hotel. Vestia is opdrachtgever voor de woningen en de commerciële ruimte (1.000 m2) Het woongedeelte bestaat uit 108 sociale huurwoningen voor jongeren/studenten en 58 duurdere huurappartementen. Bovendien komen er 156 gebouwde parkeerplaatsen, waarvan er 124 bestemd zijn voor de woningen. Het is de bedoeling nog in 2011 te beginnen met de sloop van de huidige bebouwing. De oplevering verwachten we eind 2012 of begin 2013. Vestia heeft in 2010 een bedrag van € 350.000 aan bijzondere projectsteun gevraagd. Dit is bedoeld voor voorbereidingskosten en rente over de aankoopsom.
Rotterdam Bergpolder Aankoop panden In het kader van de aanpak van de wijk Bergpolder worden in 2010 diverse panden aangekocht. De verwachting is dat 4 panden worden gekocht. De gemiddelde aankoopprijs bedraagt € 150.000. De totale rendabele koopsom bedraagt € 283.000. Het niet rendabele deel bedraagt € 317.000. Masterplan Bergpolder Eind 2010/begin 2011 moet het masterplan Bergpolder gereed zijn. Dit plan is uitgangspunt voor het stedenbouwkundig plan en het bestemmingplan. De kosten voor 2010 bedragen € 300.000. 45
Stichting Vestia Groep
Realisatie MFA Een van de investeringen die in Bergpolder wordt gerealiseerd, is de bouw van een brede school. In 2010 is een bedrag van € 50.000 aan voorbereidingskosten uitgegeven. Maatwerkaanpak oudbouw In Bergpolder staan veel woningen waaraan forse onrendabele ingrepen moeten plaatsvinden bij leegkomst. In totaal is een bedrag van € 400.000 uitgegeven. Wijkconsulent In Bergpolder is ook in 2010 een wijkconsulent actief. De kosten zijn voor 50% gedragen door de gemeente. Vestia draagt het andere deel. De out-of-pocket kosten komen uit op € 30.000. Sponsoring In 2010 is een aantal activiteiten in de wijk Bergpolder gesponsord. Deze activiteiten moeten voldoen aan de uitgangspunten die Vestia heeft bepaald en in het bijzonder moeten bijdragen aan de sociale samenhang in de buurt. Totale kosten € 20.000. Tante Kwebbel Tante Kwebbel is een project dat mensen bij elkaar brengt. Burenhulp is een belangrijke activiteit van het project. Doel is om te voorkomen dat mensen in een sociaal isolement raken. Voor dit project is een bedrag van € 30.000 uitgegeven. Rotterdam Zuidwijk Schoon, heel en veilig Naast de reguliere middelen om een wijk, straat of complex schoon te houden, is er door Vestia ook extra geïnvesteerd. Bijvoorbeeld, zodra er graffity is aangebracht dan is dit nog diezelfde week verwijderd. In 2010 is er verder geld uitgegeven aan extra schoonmaakbeurten wanneer een portiek sterk vervuild is. Indien er een dader bij ons bekend is, dan hebben we de kosten op de veroorzaker verhaald. Verder hebben we extra geld uitgegeven aan de bestrijding van ongedierte en aan veiligheidsmaatregelen. Tot slot is er geld besteed aan het ten tijde van de herstructurering leefbaar houden van complexen. Voor schoon, heel en veilig is in 2010 in totaal € 191.000 uitgegeven. Buurtconciërges Buurtconciërges vervullen een belangrijke functie in het private en semi-openbare gebied. De buurtconciërges zijn de „ogen en oren‟ in de wijk voor Vestia en dragen positief bij aan de leefbaarheid in de wijk. In de Zuidelijke Tuinsteden waren in 2010 3 buurtconciërges actief. Met dit project is in 2010 een bedrag gemoeid van € 161.000. Jongeren en participatie jongeren Een groot deel van het budget (75%) is besteed aan het project Watch Out. Door middel van dit project worden jongeren te werk gesteld als toezichthouder in de wijk. Daarnaast volgen de jongeren de opleiding van Beveiliger II. Na een jaar zijn de jongeren klaar om de arbeidsmarkt op te gaan. Een ander deel (25%) is beschikbaar voor extra activiteiten in met name de vakantieperiode. Met dit project is in 2010 een extra bedrag gemoeid van € 100.000.
46
Stichting Vestia Groep
Sociale leefbaarheidsprojecten Thuis op straat, Mensen maken de stad en Vrouwenempowerment zijn drie sociale projecten die worden toegepast in 2010. Thuis op straat (TOS) bestaat uit medewerkers die kinderen begeleiden bij het spelen op straat en pleinen, daarnaast worden ook ouders en buurtbewoners betrokken. Mensen Maken de Stad (MMdS) is een programma wat bestaat uit het benaderen van mensen achter hun voordeur om vervolgens te komen tot straatafspraken en straatactiviteiten. Vrouwenempowerment bestaat uit het ondersteunen van de vrouwengroep „Vrouwen van de Velden‟ in het vernieuwingsgebied de Velden. Met dit project is in 2010 een extra bedrag gemoeid van € 140.000. Participatie en ondersteuning bewoners Voor de woningen van Vestia Rotterdam Zuid is een bedrag uitgetrokken om de participatie in de wijk te bevorderen. Dit geld wordt overgemaakt aan de bewonersorganisatie Zuidwijk. De bewonersorganisatie verdeelt dit vervolgens onder de buurtgroepen en de complexcommissies. Daarnaast is er extra geld uitgetrokken voor professionele ondersteuning van de bewonersorganisatie. Jaarlijks wordt gekeken of er nog geld over is van het vorige jaar, vervolgens wordt dit aangevuld tot het eigenlijke begrotingsbedrag van het nieuwe jaar. Met dit project is in 2010 een extra bedrag gemoeid van € 35.000. Tijdelijke leefbaarheidsprojecten ten behoeve van de herstructurering De vernieuwing van de buurt de Velden is in volle gang. Bewoners worden uitverhuisd en woningen worden dichtgezet of tijdelijk verhuurd. Op het moment dat zo‟n proces in gang wordt gezet, is het zaak om de leefbaarheid in zo‟n buurt op peil te houden. Dit doen we door woningen dicht te zetten met hardblauwe platen en soms worden deze platen ook weer beschilderd door buurtbewoners en kinderen. Daarnaast zijn er ook acties om portieken op te kalefateren ook al is dit maar voor nog korte duur. Door buurtbewoners te betrekken bij de veranderingen in de wijk blijft de wijk leefbaar. Aan dit project is een extra bedrag besteed van € 58.000. Rotterdam Oud-Zuid Zuiderspoor Zuiderspoor maakt deel uit van de grote nieuwbouwlocatie Parkstad en is onderdeel van de vernieuwing van de Afrikaanderwijk. In totaal worden 227 huurwoningen, 32 koopwoningen, 1080 m² vvo BOG/MOG en 310 parkeerplaatsen gerealiseerd. Het grootste deel van de huurwoningen in dit project is beschikbaar voor bewoners uit de Afrikaanderwijk die moeten verhuizen vanwege de sloop van hun woning. Het project loopt naar verwachting t/m 2012. Deze woningen worden verhuurd in de sociale huursector, met een huurprijs lager dan € 648 per maand. Er is een bedrag van € 1.825.000 als onrendabel mee gemoeid in 2010. Zuiderster Dit nieuwbouwproject omvat 45 woningen (waarvan 30 duowoningen) speciaal voor de doelgroep jongeren en tevens de bouw van 646 m² vvo BOG/MOG. De bouw van dit project is gestart in het 3e kwartaal van 2008. Het project is in het 1e kwartaal van 2010 opgeleverd. Met de realisatie van dit project vergroten we het aanbod van woningen voor jongeren. Er is een bedrag van € 1.815.000 als onrendabel mee gemoeid in 2010. 47
Stichting Vestia Groep
Voornsehof Op de centraal gelegen locatie Nieuwenhoorn/de Quackstraat in Oud Charlois wordt de Voornse Hof ontwikkeld, het huidige bezit is gesloopt en de nieuwbouw van een woonzorgcomplex voldoet aan een vraaggericht aanbod en levert een bijdrage aan een gedifferentieerder woningaanbod in de wijk. Het project bestaat uit 51 eengezinswoningen (26 woningen aan de Verboomstraat en 25 aan de Quackstraat) en een A-hoed van 1.200 m² bvo, waarvan 14 koopwoningen en 37 sociale huurwoningen. De totale onrendabele investering voor de 37 huur woningen bedraagt € 1.191.000. Pretorialaan De aanpak van de Pretorialaan wordt geknipt. Het hoekpand en de panden achter het geveldoek (zes bedrijfsruimten en negen woningen) worden aangepakt volgens het woonconcept. Bij de overige panden zal groot onderhoud worden gepleegd. Hier zal nog een knip worden gemaakt in enerzijds de aanpak van lege panden en anderzijds die van de verhuurde panden, waarvoor een participatietraject wordt opgestart. Bij de woningen die worden aangepakt volgens het woonconcept hebben de toekomstige bewoners veel keuzevrijheid als het gaat om aanpak, indeling en afwerking. Een bijzonder project dat de Gouden Vondst (de aanmoedigingsprijs van het ministerie van VROM-WWI voor baanbrekende ideeën voor stedelijke vernieuwing die zichzelf terugbetaalt) won. In dat kader is inmiddels ook subsidie aangevraagd uit de innovatiepot Mooi Nederland. De woningen verhuren we als sociale huurwoning. Voor het project is een bedrag van € 3.501.000 opgenomen in de aanvraag bijzondere projectsteun 2010. Grondherendijk De Grondherendijk omvat een renovatieproject waarbij 28 sociale huurwoningen aangepakt worden. Verwachte oplevering is medio 2012. Er is een onrendabele top mee gemoeid van € 1.023.000. Bloemfontein Architect Mulleners en Mulleners krijgt de opdracht om voor de Bloemfontein-locatie een ontwerp te maken. Samen met de bewonerswerkgroep die ook al betrokken was bij de selectie van het bureau, zal de architect het ontwerpproces starten. Hij zal de dromen en wensen van bewoners inventariseren en aan de hand daarvan tot een ontwerp komen. Naast karakteristieke gevels, is een efficiënt ontwerp achter de voorzijdes van de blokken een zeer belangrijk onderdeel van de plannen. Met de investering voor de 86 huur woningen (inclusief 86 parkeerplaatsen) is een bedrag van € 13.583.000 onrendabel. Gebiedsontwikkeling/profilering Participatie rond Parkstad en vernieuwing Afrikaanderwijk De start die is gemaakt met de participatie rond de vernieuwing van de wijk, krijgt in 2010 een vervolg. Bewoners van de Leeuwenkuil zijn betrokken en geïnformeerd over de vernieuwing en de gevolgen hiervan: de sloop van de 152 woningen in de Leeuwenkuil. In 2010 pakt Vestia samen met bewoners het vervolg op en krijgt het sociale proces vorm. Er volgt een ronde kennismakingsgesprekken met bewoners, informatieavonden en de oprichting van een werkgroep. Vestia heeft het proces laten begeleiden door een onafhankelijk adviseur 48
Stichting Vestia Groep
(welke ook in 2009 adviezen heeft gegeven). Het proces zal uiteindelijk in 2010 of 2011 leiden tot een sociaal plan met afspraken tussen bewoners en Vestia. Onderdeel van het proces zijn ook afspraken over tijdelijk beheer. Met deze afspraken willen we waarborgen dat het complex tot het moment van sloop zo leefbaar mogelijk blijft. Wijkvisie Oud Charlois In Oud Charlois realiseren we de komende jaren een aantal projecten. Speerpunten zijn de bouw van de woonzorgzone 'Het Voornse Hof', de aanpak van de particuliere voorraad in het 'Boergoense Hof', de renovatie van pand St. B.a.d, de verbinding van de Waalhaven met de wijk en tot slot het groot onderhoud Grondherendijk. Om bewoners en stakeholders te informeren over de ontwikkelingen en de visie van Vestia hierop, worden de reguliere communicatiemiddelen bijgestaan met een nieuwe sessie van de Offerte voor de Toekomst. Wijkvisie Afrikaanderwijk en wijkeconomie Voor de economische wijkprofilering is inclusief het wijkvisietraject Afrikaanderwijk een bedrag van € 30.000 begroot. Dit bedrag is onder andere uitgegeven aan activiteiten die de „branding‟ van de Afrikaanderwijk verbeteren. Hierbij valt te denken aan kunstuitingen en activiteiten op de locaties gelegen aan de entree van de Afrikaanderwijk (Hillekop/Zuiderster/Hillelaan en Putselaan/Pretorialaan) en aan het vieren van belangrijke momenten in het kader van het economische programma (o.a. oplevering pand Zwederstraat, start verbouwing Talingstraat, opening pand Pretorialaan 2-4, opening eerste bedrijf Zuiderster, etc.). Activiteiten gericht op het Afrikaanderplein worden door de pleinregisseurs georganiseerd. In het sponsorbudget is ruimte om kleinschalige initiatieven in de wijk te stimuleren. Daarnaast is foldermateriaal ontwikkeld om de verhuurbaarheid van de bedrijfsruimten te vergroten. Bloemhof - Oleanderbuurt In de Oleanderbuurt zijn we nu anderhalf jaar bezig met Oleander Bloeit; een integrale, vraaggestuurde wijkaanpak. We zetten nieuwe methodes in en veranderen als professionals onze ziens- en werkwijze. En dit proces hebben we visueel vastgelegd, we volgen als het ware een wijkaanpak. Concrete doelen zijn kennisdeling (zichtbaar maken wat werkt en wat niet), waar lopen we als professionals tegen aan in het proces, welke resultaten worden geboekt, het in beeld brengen van bewonersinitiatieven. Op de langere termijn is het doel het inzetten van filmmateriaal om bij te dragen aan trots en verbindingen in de wijk, zowel bij bewoners als professionals. Aan bovengenoemde activiteiten is in 2010 een bedrag van € 67.000 besteed. Schone leefomgeving In het kader van een schone leefomgeving zijn de volgende extra activiteiten uitgevoerd en opgenomen in de aanvraag 2010. Met diverse schoonmaakbedrijven zijn contracten gesloten voor het uitvoeren van extra schoonmaakwerkzaamheden in onze complexen. Het gaat hierbij om werkzaamheden in de algemene ruimtes en portieken. Alle extra gemaakte kosten in het kader van vandalisme, graffiti en ongediertebestrijding. Aan bovengenoemde extra activiteiten is in 2010 een bedrag besteed van € 129.000. Extra Veiligheid In het kader van een veilige leefomgeving zijn de volgende extra activiteiten uitgevoerd en opgenomen in de aanvraag 2010. Uitvoeren van surveillance in complexen. Er is door VRF een 49
Stichting Vestia Groep
stoplichtmodel aangeleverd van complexen die gelabeld zijn op mate van overlast. In deze complexen wordt extra surveillance uitgevoerd. Tevens vindt er een dagelijkse terugkoppeling plaats. Aan bovengenoemde activiteit is in 2010 een bedrag van € 245.000 uitgegeven.
Wijkbeheerders Aan de extra inzet van wijkbeheerders is in 2010 wederom een bedrag worden besteed van € 304.000. In dit bedrag is rekening gehouden met de subsidie die door de Deelgemeente is toegekend. Watch Out Vestia Rotterdam Feijenoord participeert in het leer/werkproject dat is gestart, genaamd Watch Out. Doel van het project is de veiligheid vergroten in de wijken Oud-Charlois en Afrikaanderwijk en in de complexen. Ook helpen we hiermee jongeren tussen de 18 en 28 jaar (die geen baan hebben of ingeschreven staan als werkzoekende en geen of nauwelijks opleiding hebben genoten) om d.m.v. dit project werkervaring op te doen. Met dit project is voor 2010 een bedrag gemoeid van € 135.000. Creative Factory Vestia wil niet alleen investeren in de woningen die zij haar huurders biedt, maar ook in de ontwikkeling en ontplooiing van jongeren in haar gebied. Vestia besteedt extra aandacht aan bestaande en nieuwe creatieve jongerenprojecten. Het doel: het bieden van een unieke kans aan jongeren uit Rotterdam-Zuid die talent hebben op het gebied van muziek, dans, theater, lifestyle en/of sport. Aan dit project is in 2010 een bedrag besteed van € 25.000. Eat & Meet In het kader van het thema Eat & Meet zijn de volgende activiteiten uitgevoerd en opgenomen in de aanvraag 2010. In 2010 is het in 2009 gestarte fotofestival rond de Wijkvisie Afrikaanderwijk 2020 voortgezet. De Afrikaanderwijk wordt met Parkstad en de herstructurering van Bloemfontein en Leeuwenkuil en de renovatie van het Kasteel ingrijpend vernieuwd. VRF en deelgemeente willen graag bewoners bij de vernieuwing betrekken en ook uitdragen dat de verbetering van de Afrikaanderwijk juist ook bestaande bewoners ten goede komt. En ook volgen wat de vernieuwing voor de wijk betekent. In 2010 hebben we gekozen voor een langere tentoonstellingsperiode. Benutten „unique selling point‟ Afrikaandermarkt: de markt heeft een experimentstatus gekregen van het college van B&W van Rotterdam. Hierdoor ontstaan mogelijkheden voor de ontwikkeling van de markt. Samenwerkende partijen, waaronder Vestia, zetten zich in voor de toekomst van de markt en directe omgeving. De kosten in 2010 voor de activiteiten die onder dit thema vallen, zijn € 130.000. Freehouse Freehouse streeft naar het opzetten van ruimtes waar lokale ondernemers, jongeren en kunstenaars/ontwerpers samen kunnen komen om kennis, ervaring en ideeën uit te wisselen. Binnen Freehouse gaat het er vooral om het cultureel ondernemerschap te stimuleren vanuit de gedachte om de Afrikaanderwijk als geheel te versterken. Het stimuleren van het sociaalcultureel zelfbewustzijn en het versterken van de economische zelfstandigheid van de wijk staan hierbij voorop. Aan dit project is in 2010 een bedrag van € 37.000 besteed.
50
Stichting Vestia Groep
Ontwikkeling BOG/MOG Vestia staat voor de vraag om een toekomstvisie te ontwikkelen voor het Maatschappelijk Onroerend Goed (MOG) voor diverse locaties in Bloemhof en de Afrikaanderwijk. Vestia wil haar Maatschappelijk Onroerend Goed inzetten om de niet geringe sociale, economische en culturele achterstand in de Afrikaanderwijk weg te werken. Vestia heeft aan bureau Labyrinth gevraagd enkele workshops te begeleiden. Doel van deze workshops is geweest dat Vestia en haar stakeholders samen tot een maatschappelijk verantwoorde visie voor bovenvermelde locaties komen. Dit heeft geleid tot een toekomstvisie en een gezamenlijk plan van aanpak van Vestia, gemeente Rotterdam, deelgemeente Feijenoord en maatschappelijke betrokken organisaties (waaronder ook kunstenaars, winkeliers, bewoners). Aan dit project is in 2010 een bedrag besteed van € 15.000. Stageplekken Voor de reguliere stages hebben wij contacten met ROC Zadkine, ROC Albeda en VMBO Nieuw Zuid. Leerlingen die moeilijk stageplekken vinden, laten we waar mogelijk werkervaring opdoen binnen ons eigen bedrijf. Op jaarbasis stellen we minimaal tien stageplekken beschikbaar. Minimaal vier (van de tien) moeten ingevuld worden met stagiaires die moeilijk aan stageplekken kunnen komen. Met het project “Grijp je kans” geeft Vestia kansarme jongeren de mogelijkheid om werkervaring op te doen. Vanuit VRF is in het schooljaar 2009-2010 met dit project gestart in nauwe samenwerking met Zadkine/Albeda. Aan dit project is in 2010 een bedrag besteed van € 17.000. Bewonersinitiatieven Het onderdeel bewonersinitiatieven valt uiteen in enkele extra activiteiten voor 2010. Ondersteuning zelforganisaties Op de Kop van Zuid en Bloemhof ondersteunt Vestia Rotterdam Feijenoord, zoals eerder beschreven, de buurtouderprojecten. In de Oleanderbuurt ondersteunt Vestia Rotterdam Feijenoord de bewonerswerkgroep OOG. Een concreet voorbeeld in de Afrikaanderwijk is het voornemen van st. ANMO om een jongerenproject (Gamezone) op te zetten in de locatie aan de Joubertstraat 2-F. Doel is om jongeren van de straat te houden met activiteiten die zij leuk vinden. Eenmaal binnen gehaald, zal gekeken worden of de jongeren meer in hun mars hebben, waarbij toeleiding naar een nuttige tijdbesteding (school/werk/stage) het einddoel is. Een ander voorbeeld in de Afrikaanderwijk is de manier waarop de Sociale Inloopwinkel zich inzet voor de wijkbewoners. De deur staat altijd open voor bewoners met een kleine beurs, maar ook gewoon voor de mensen die dreigen te vereenzamen. Bovendien heeft Vestia een samenwerkingsovereenkomst met de Sociale Inloopwinkel afgesloten voor hulp - bedoeld voor bewoners die dat nodig hebben zoals ouderen - bij de uitverhuizing uit Bloemfontein. Vrouwenstudio In de gesprekken met bewoners in het kader van de Wijkvisie Afrikaanderwijk hebben vrouwen aangegeven behoefte te hebben aan een eigen ontmoetingsplek in de wijk. Voor vele vrouwen zijn de koffie ochtenden op de basisscholen de enige ontmoetingsplek buitenshuis. Om de mogelijkheid te bieden andere vrouwen te ontmoeten, mee te doen aan activiteiten en vooral ook zichzelf te ontwikkelen willen we in 2010 met een vrouwenstudio starten. Vrouwen uit de wijk hebben allerlei ideeën voor activiteiten en willen daar graag zelf mee aan de slag. Binnen de aanpak Oleander Bloeit, het faciliteren van ontmoeting en uitwisseling tussen bewoners in de Oleanderbuurt, sluit het concept van een vrouwenstudio goed aan. Ook in de Oleanderbuurt 51
Stichting Vestia Groep
starten we in 2010 met een vrouwenstudio. Daarnaast werken wij al jaren in de Peperklip met een goed lopende vrouwenstudio. De vrouwenstudio's wordt professioneel begeleid (door stichting Cleo-Patria van Anneke de Goede). Buurtouders In Bloemhof zijn de eerste gesprekken gevoerd om een buurtouderstraject te implementeren. De werving verliep grotendeels via Birlik, Stichting vernieuwing en Participatie (Marokkaanse vereniging) en Ghausia Moskee (Pakistaanse). Met Spior, die de belangen van de Islamitische organisaties vertegenwoordigd, is afgesproken jongeren op straat naar reguliere wijkactiviteiten te verwijzen, maar vooral ook gezamenlijk zelf activiteiten organiseren. Met de buurtouders is de verwachting dat de inzet van Saepio en Watch Out op den duur afneemt. De kosten voor bewonersinitiatieven zijn in 2010 € 55.000. Buurtbemiddeling Investeren in buurtbemiddeling is ook investeren in de mensen van die buurt. Want behalve dat overlast via buurtbemiddeling in het pre-escalatiestadium kan worden opgelost, biedt dit programma voor de bemiddelaars, die vaak uit de buurt komen, een kans om werkervaring op te doen en om zelf hun kansen op de arbeidsmarkt te verbeteren. Bovendien is buurtbemiddeling een belangrijk onderdeel voor de werkwijze van de wijkbeheerders en medewerkers maatschappelijk herstel (dossiervorming). Aanvragen maatschappelijke organisaties Maatschappelijke organisaties en zelforganisaties hebben een belangrijke wijkfunctie. Zij dragen bij aan de sociale cohesie in de wijk en hebben een signalerende functie De kosten voor 2010 voor alle activiteiten die onder dit thema vallen, bedragen € 50.000. Inrichten slooplocaties Vestia Rotterdam Feijenoord doet er veel aan om de leefbaarheid in de wijk te vergroten, de ontwikkeling van groenvoorziening is hier een onderdeel van. Naast leefbaarheid is investeren in onderwijs ook één van de instrumenten die Vestia gebruikt om wijkontwikkeling mogelijk te maken. Met dit project is in 2010 een bedrag van € 30.000 gemoeid. Oleander Bloeit aanpak De eind 2008 ingezette aanpak inmiddels bekend als "Oleander Bloeit" richt zich op zes V's: vraaggestuurd, veilig, vriendelijk, vergroenen, verrijken en verbinden. Waarbij het verrijken zich richt zowel op puur het geld als ook op het sociaal verrijken. De term verbinden dient breed gezien te worden: tussen culturen in de wijk, tussen professionals in de wijk en tussen bewoners en professionals. De meest elementaire V in de aanpak is de term vraaggestuurd. Vanuit de behoefte van de wijk en het tempo van de wijk wordt de aanpak vormgegeven. De buurtmanager speelt hierin een cruciale rol. Dit vraagt een andere houding van professionals, veel meer faciliterend om bewoners zelf de oplossing te laten ontdekken en niet zelf te snel de oplossing aan te dragen. Doel daarbij is de vraag achter de vraag te achterhalen en die de bewoners te laten oplossen. Het is onze overtuiging dat dit leidt tot meer fundamentele oplossingen. Voor 2010 is vooral ingezet op ontmoeten, kern van de inmiddels al draaiende initiatieven zoals de winkel, de Kleine Villa (Villa Zebra), Creatief Beheer, nieuwe overlegstructuren, etc. In 2010 is ingezet dit uit te bouwen met o.a. een vrouwenstudio, een wijkuitzendbureau, etc. Daarnaast 52
Stichting Vestia Groep
is de weg ingezet om nadrukkelijk de bestaande organisaties te leren de buurtmanagement aanpak zelf te implementeren. Streven is in 2012, na een overgangsjaar in 2011, een nieuwe vitale coalitie te hebben staan die in staat is de wijk vanuit de kracht van de bewoners te faciliteren en zichzelf verder te helpen. Ook in 2010 is de aanpak weer in samenwerking met deelgemeente, diensten en Stadsmarinier gerealiseerd. Ieder nemen we 1/3 van de kosten voor onze rekening. Voor Vestia is in 2010 € 345.000 uitgegeven. Pleinregisseur Afrikaanderplein Het doel van de pleinregisseurs is om het Afrikaanderplein tot een bruisende ontmoetingsplek te transformeren. Het plein wordt daarmee een bekend en hoogwaardig merk. Het samenbrengen van partijen, activiteiten en evenementen zal leiden tot een samenhangend en helder programma voor het Afrikaanderplein. Door een vast communicatie-instrument in te zetten is ook voor alle belangstellenden gelijk duidelijk wat er allemaal te doen is. De totale kosten voor de pleinregisseur en de activiteiten bedragen € 435.000. De deelgemeente, het Pact op Zuid en Vestia Rotterdam Feijenoord nemen ieder 1/3 van de kosten voor haar rekening, namelijk € 145.000. Stadsfloriade De inzet van de Stadsfloriade is om van de Oleanderbuurt en Afrikaanderwijk de groenste en kindvriendelijkste wijken van Nederland te maken. De Stadsfloriade moet een groots opgezet nationaal en internationaal podium worden voor innovatieve en inspirerende manieren waarop de leefbaarheid van een wijk in een grootstedelijke omgeving kan worden verbeterd. Aan het project is in 2010 een bedrag besteed van € 70.000. Onderzoek ouderen In 2010 is een onderzoek gedaan onder ouderen over een aantal thema's zoals integratie van allochtone ouderen, aandacht om te integreren in de buurt/wijk. Door signalen vanuit de ouderen zelf en vanuit de media dat er geen aandacht is voor autochtone ouderen en het feit dat er steeds meer autochtone ouderen vertrekken uit o.a. Bloemhof wilden we via een onderzoek inzicht krijgen in de behoefte van deze ouderen. Met dit project is in 2010 een bedrag van € 10.000 gemoeid.
2.10. Werkzaam in het belang van de volkshuisvesting In het voorgaande is ingegaan op de taakvelden, zoals die in het BBSH beschreven zijn. Bestuur en Raad van Commissarissen zijn van mening dat in 2010 op een goede manier aan deze taakvelden inhoud is gegeven. Zoals uit het jaarverslag blijkt, is Vestia Groep uitsluitend werkzaam geweest op het gebied van de volkshuisvesting, waarmee is voldaan aan de eisen van ex artikel 11 van het BBSH.
53
Stichting Vestia Groep
Hoofdstuk 3
JAARREKENING 2010
Pagina 1 / 38
Stichting Vestia Groep
GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2010 (na voorgestelde resultaatbestemming) ACTIEF 1.
31-12-2010 x € 1.000
31-12-2009 x € 1.000
VASTE ACTIVA
1.1. Immateriële vaste activa 1.1.1. Goodwill
€
813
€
1.030
1.2. Materiële vaste activa 1.2.1. Onroerende en roerende zaken in exploitatie 1.2.2. Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 1.2.3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
€ € €
3.926.419 462.184 74.332
€ € €
3.627.607 491.450 75.130
€
4.462.935
€
4.194.187
€ € € € € €
4.972 5.873 3.840 976.321 26.475 110
€ € € € € €
6.756 6.146 5.623 513.160 30.982 143
Totaal financiële vaste activa
€
1.017.591
€
562.810
Totaal vaste activa
€
5.481.339
€
4.758.027
€ €
115.728 -
€ €
117.995 2.014
€ € € € €
5.457 2.672 53.277 1.539 10.873
€ € € € €
5.611 2.823 22.506 2.148 14.480
Totaal vorderingen
€
73.818
€
47.568
2.4.
Effecten
€
59.515
€
307.659
2.5.
Liquide middelen
€
374.912
€
123.204
Totaal vlottende activa
€
623.973
€
598.440
Totaal
€
6.105.312
€
5.356.467
Totaal materiële vaste activa 1.3. Financiële vaste activa 1.3.1. Te vorderen BWS-subsidies 1.3.2. Deelnemingen 1.3.3. Vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen 1.3.4. Overige effecten 1.3.5. Latente belastingvordering 1.3.6. Overige financiële vaste activa
2.
VLOTTENDE ACTIVA
2.1. 2.2.
Voorraden Onderhanden projecten
2.3. Vorderingen 2.3.1. Huurdebiteuren 2.3.2. Gemeente/rijksoverheid 2.3.3. Overige vorderingen 2.3.5. Deelnemingen en overige verbonden partijen 2.3.7. Overlopende activa
Pagina 2 / 38
Stichting Vestia Groep
PASSIEF
31-12-2010 x € 1.000
31-12-2009 x € 1.000
3. 3.1.
Eigen vermogen Overige reserves
€
747.315
€
692.412
4. 4.1.
Voorzieningen Overige voorzieningen
€
46.891
€
70.616
5. 5.1. 5.2. 5.3.
Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
€ € €
108.765 4.984.776 1.534
€ € €
123.669 4.206.285 1.411
Totaal langlopende schulden
€
5.095.075
€
4.331.365
Kortlopende schulden Kredietinstellingen Gemeente Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekering Overige schulden Onderhanden projecten Deelnemingen en overige verbonden partijen Overlopende passiva
€ € € € € € € €
75.000 1.677 34.908 19.082 10.634 5.684 1.464 67.582
€ € € € € € € €
132.982 3.608 34.815 17.419 6.125 1.365 65.760
Totaal kortlopende schulden
€
216.031
€
262.074
Totaal
€
6.105.312
€
5.356.467
6. 6.1. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9.
Pagina 3 / 38
Stichting Vestia Groep
GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2010
7. 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.7. 7.8.
8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7. 8.8.
9.1. 9.2. 9.3. 9.4.
x € 1.000
x € 1.000
€ € € € € € €
440.096 28.173 8 10.717 50.103 7.679 51.323
€ € € € € € €
421.516 27.295 822 9.950 60.485 8.390 15.587
€
588.099
€
544.045
€ € € € € € € €
50.354 77.468 249 50.488 6.467 11.989 102.504 101.986
€ € € € € € € €
48.315 71.282 237 50.802 6.041 9.350 101.334 106.388
Totaal bedrijfslasten
€
401.505
€
393.749
Bedrijfsresultaat
€
186.594
€
150.296
€ € € €
13.081 15.018 3.344 156.907-
€ € € €
26.443 17.880 17.366 179.023-
€
61.130
€
32.962
Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkopen bestaand bezit Opbrengst verkoop nieuwbouw Geactiveerde productie ten behoeve van eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten
Bedrijfslasten Kostprijs verkoop nieuwbouw Afschrijvingen vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten
Opbrengst van financiële vaste activa en effecten Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Waardeveranderingen van financiële vaste activa en effecten Rentelasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting
9.5. 9.6.
2009
Bedrijfsopbrengsten
Totaal bedrijfsopbrengsten
8.
2010
€ €
Resultaat deelnemingen na belastingen Belastingen
€
Jaarresultaat na belasting
Pagina 4 / 38
1.720- € 4.507- € 54.903
€
8761.66030.426
Stichting Vestia Groep
KASSTROOMOVERZICHT
2010 €
Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutatie lening u/g Mutatie voorzieningen
Veranderingen werkkapitaal: Voorraadmutatie Vorderingen Kortlopende schulden
Kasstroom uit bedrijfsoperaties: Opbrengst van financiële vaste activa en effecten Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Betaalde interest
77.468 23.725-
€ € €
71.282 1.000 14.193
€
53.743
€
86.475
€ € € €
4.281 26.25046.04368.012-
€ € € €
22.84471.116 2.27246.000
€ € € €
13.081 15.018 156.907128.808-
€ € € €
26.443 17.880 179.023134.700-
143.077-
€
€
43.517
€
148.071
€
506.150-
€ € € € €
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
150.296
€
€ 353.543€ 7.544 € 1.704.732€ 1.247.068
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten leningen en klim Aflossingen leningen Ontvangsten waarborgsommen
€
186.594
€ € €
Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen financiële vaste activa Desinvesteringen financiële vaste activa
2009
426.0969.592 970.103880.457
803.663-
€ 1.185.000 € 421.413€ 123
€ € €
2.225-
966.125 737.133115
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
€
763.710
€
229.107
Toename middelen
€
3.564
€
128.972-
TOELICHTING BIJ HET KASSTROOMOVERZICHT Algemene grondslagen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De middelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de mutatie van de liquide middelen en de direct opeisbare effecten zoals opgenomen onder de vlottende activa. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Pagina 5 / 38
Stichting Vestia Groep TOELICHTING ALGEMEEN ALGEMEEN Fusie Vestia Groep met Stichting Gereformeerde Bouwcorporatie voor Bejaarden Op 31 mei 2010 is Vestia Groep gefuseerd met Stichting Gereformeerde Bouwcorporatie voor Bejaarden (SGBB) te Hoofddorp. Bij deze fusie treedt Vestia Groep op als de verkrijgende partij. De activa en passiva van SGBB zijn tegen balanswaarden overgenomen gebaseerd op de waarderingsgrondslagen van Vestia Groep. Voor de presentatie van de vergelijkende cijfers zijn de gegevens van Vestia Groep en SGBB samengevoegd op basis van de zogenaamde 'pooling of interest'-methode. Stelselwijziging pensioenen In 2009 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving een nieuwe Richtlijn 271.3 over pensioenen gepubliceerd, die met onmiddellijke ingang mag worden toegepast. Uitgangspunt van de nieuwe Richtlijn is dat voor alle pensioenregelingen de te verwerken pensioenlast in principe gelijk is aan de verschuldigde pensioenpremie, tenzij sprake is van additionele verplichtingen op balansdatum. Besloten is deze Richtlijn met ingang van 1 januari 2010 toe te passen. Deze toepassing heeft niet geleid tot een wijziging in de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling met de voorheen gehanteerde verwerkingswijze. Regelgeving De jaarverslaggeving voor toegelaten instellingen volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens een enkele uitzondering van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad van de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderingsen verslaggevingvoorschriften geformuleerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Grondslagen voor consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van de toegelaten instelling en haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend dan wel waarover de centrale leiding bestaat. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin de toegelaten instelling een meerderheidsbelang heeft, of waarin op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Bij de bepaling of beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend, worden financiële instrumenten die potentiële stemrechten bevatten en direct kunnen worden uitgeoefend, betrokken. Participaties die worden aangehouden om ze te vervreemden worden niet geconsolideerd. Nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie betrokken vanaf het tijdstip waarop beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie betrokken tot het tijdstip van beëindiging van deze invloed. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals de binnen de Groep gemaakte winsten. In de geconsolideerde jaarrekening zijn - corform voorgaande jaren - de vereniging van eigenaren waarin de toegelaten instelling een meerderheidsbelang heeft, niet opgenomen. Entiteiten en verbindingen die niet zijn opgenomen in de consolidatie staan vermeld onder deelnemingen.
Pagina 6 / 38
Stichting Vestia Groep In de consolidatie zijn de volgende juridische entiteiten opgenomen: - Stichting Vestia Groep, Rotterdam - Timpaan Makelaardij B.V., Den Haag - Estrade Rotterdam B.V., Rotterdam - Estrade Vastgoed B.V., Rotterdam - Verantwoord Wonen B.V., Rotterdam - B.V. Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw, Rotterdam - Steenfabriek Boudewijn B.V., Rotterdam - Stichting Gebouwenstichting, Naaldwijk - Vestia Groep Vastgoed B.V., Rotterdam - Vestia Holding B.V., Rotterdam - Vestia Diensten B.V., Rotterdam - Vestia OHW B.V., Rotterdam - Vestia Monumenten B.V., Rotterdam - SGBB Projectontwikkeling B.V., Hoofddorp - SGBB Diensten B.V., Hoofddorp - SGBB Vastgoedexploitatie B.V., Hoofddorp
aandeel 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%
Daarnaast heeft Vestia de volgende niet-geconsolideerde deelnemingen: - Stichting Woonformatie Ypenburg, Den Haag - Hofbogen B.V., Rotterdam - De Drie Notenboomen B.V., Gouda - Zorgboulevard Rotterdam B.V., Rotterdam - Cruise Port The Hague Holland B.V., Den Haag - VOM Delft B.V., Delft - Ontwikkelmaatschappij Esse-Extra B.V., Nieuwerkerk aan den IJssel - Ontwikkelcombinatie Leijenburg B.V., Den Haag - Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V., Rotterdam - Stadsherstel Historisch Den Haag e.o. B.V., Den Haag
40,03% 25,00% 33,33% 33,33% 33,33% 50,00% 50,00% 50,00% 0,08% 1,00%
GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN ACTIVA EN PASSIVA EN DE RESULTAATBEPALING Algemeen De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Voorzover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de toegelaten instelling zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. In de jaarrekening worden naast juridische verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verantwoord, die kunnen worden gekwantificeerd als "intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd". Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormings- en communicatieproces rondom projectontwikkeling en herstructurering. Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen, wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico's met betrekking tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde.
Pagina 7 / 38
Stichting Vestia Groep De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Opbrengst wordt verantwoord indien alle belangrijke risico's met betrekking tot de transactie zijn overgedragen aan de koper. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro's. Alle financiële informatie in euro's is afgerond op het dichtstbijzijnde duizendtal, tenzij anders vermeld. De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingenen onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Wijziging in de presentatie De vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen zijn conform de richtlijnen voor de jaarverslaglegging voor de jaren separaat inzichtelijk gemaakt. De financiële baten en lasten in de winst- en verliesrekening zijn conform de richtlijnen voor de jaarverslaggeving opgenomen. Geactiveerde productie ten behoeve van eigen bedrijf De kosten met betrekking tot doorbelaste uren van de projectontwikkelingsbedrijven worden aan de projecten in ontwikkeling toegerekend. 1.1.
Immateriële vaste activa Onder goodwill wordt verstaan het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de netto vermogenswaarde van verworven deelnemingen. Goodwill wordt geactiveerd en lineair in 5 jaren afgeschreven. Met op balansdatum verwachte duurzame waardeverminderingen wordt rekening gehouden.
1.2.
Materiële vaste activa
1.2.1. Onroerende zaken in exploitatie De afkoopsom erfpacht, grond en de woningen met de daarbij behorende installaties, garages en aanpassingen zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïtaire systeem op basis van de verwachte levensduur dan wel duurzaam lagere bedrijfswaarde. Onder bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de aan een complex toe te rekenen toekomstige inkomsten en uitgaven. Dit betreft de toekomstige inkomsten uit huur en bijdragen en de toekomstige uitgaven aan onderhoud, beheer, e.d. De aan de bedrijfswaardeberekening ten grondslag liggende uitgangspunten zijn reëel in relatie tot de algemene economische uitgangspunten, rekening houdend met het voorzichtigheidsprincipe. Vestia hanteert bij haar bezit in exploitatie (zowel het woningbezit als het overige bezit) een indeling naar kasstroomgenererende eenheden op het niveau van het woonbedrijf. De reden voor deze indeling is dat ook het beleid per woonbedrijf wordt bepaald. Dit betekent dat de vergelijking tussen boekwaarde en bedrijfswaarde (minimumwaarderingsregel) ook op bedrijfsniveau wordt gemaakt. De onrendabele investeringen in de toekomst worden gedekt uit de overwaarde van het reguliere bezit. De berekening van de bedrijfswaarde is per 31 december 2010 uitgevoerd. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - Inflatoire lastenstijging voor de jaren 2011 tot en met 2013 van resp. 1,25%, 1,50% en 1,75%. Voor de jaren 2014 en verder is gerekend met een lastenontwikkeling van 2%. - Jaarlijkse huurstijging voor de jaren 2011 tot en met 2014 van resp. 1,3%, 1,25%, 1,50% en 1,75%. Voor de jaren 2015 en verder is gerekend met een inflatievolgend huurbeleid van 2%. - Voor de jaren 2011 tot en met 2014 is gerekend met 0,25% huurharmonisatie. - Huurderving 2,33%. Er is geen rekening gehouden met mutaties (mutatiegraad 0%). - Genormeerde kosten voor onderhoud, administratie en beheer volgen de inflatoire lastenstijging. - Disconteringsvoet van 4,5% (2009 - 5,0%), medionumerando. - Administratieve levensduur met een minimum van 10 jaren, tenzij een sloopbesluit is genomen. - Met toekomstige verkopen is geen rekening gehouden. - Restwaarde grond per verhuureenheid ad € 10.000.
Pagina 8 / 38
Stichting Vestia Groep Voor de berekening van de bedrijfswaarde 2010 zijn de normen voor algemeen beheer en onderhoud aangepast aan de verwachte kasstromen zoals deze in de meerjarenbegroting 2011-2020 zijn opgenomen. x € 1 miljoen bedrijfswaarde € 4.918 € 4.518
De bedrijfswaarde per 31 december 2010 bedraagt De bedrijfswaarde per 31 december 2009 bedroeg
€
De mutatie in de bedrijfswaarde in 2010 bedraagt
400
De bedrijfswaarde in het verslagjaar is toegenomen met een bedrag van € 400 miljoen ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande jaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren:
- autonome ontwikkeling - wijziging discontering van 5% naar 4,5% - nieuwbouw / aankoop 2010 - overige mutaties
x € 1 miljoen € 38€ 277 € 237 € 76-
Totaal
€
400
De richtlijnen voor de jaarverslaglegging veranderen per 1 januari 2012. Per deze datum is toepassing van de rentabiliteitswaardecorrectie niet meer toegestaan. Hierop vooruitlopend heeft Vestia besloten de rentabiliteitswaardecorrectie in de jaarrekening 2010 niet meer op te nemen. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: - woningen en woongebouwen 50 jaar - onroerende zaken niet zijnde woningen 50 / 40 jaar - woonwagens 20 jaar Waardering gronden uitgegeven in erfpacht Er zijn drie verschillende erfpachtconstructies. Onderscheid is gemaakt in: - erfpacht Horsten - 1-3-5-regeling - erfpacht Barendrecht / Leersum De erfpacht wordt gewaardeerd op basis van de contante waarde van de toekomstige kasstromen. 1.2.2. Onroerende zaken in ontwikkeling De onroerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen de tot en met balansdatum bestede uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van de voorbereiding, toezicht en directievoering, onder aftrek van ontvangen subsidies en de rente tijdens de vervaardiging wordt geactiveerd. Bij gereedkoming worden de materiële vaste activa in ontwikkeling overgeboekt naar de materiële vaste activa in exploitatie. Het restant van de aangegane verplichtingen met betrekking tot materiële vaste activa in ontwikkeling en koopprojecten in ontwikkeling is opgenomen onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. 1.2.3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met annuïtaire dan wel lineaire afschrijvingen. De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd: - kantoorgebouwen - vervoermiddelen - kantoorinventaris - computers - (kantoor)machines
Pagina 9 / 38
40 jaar 5 jaar 10 jaar 5 jaar 5 jaar
Stichting Vestia Groep 1.3.
Financiële vaste activa
1.3.1. Te vorderen subsidie BWS Waardering van de te vorderen subsidies BWS geschiedt tegen de contante waarde van te ontvangen subsidie. 1.3.2. Deelnemingen Deelnemingen waarin Vestia invloed van betekenis heeft, worden gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde op grond van de meest recente jaarrekening. Indien het eigen vermogen van de deelneming negatief is, wordt de deelneming gewaardeerd op nihil. Het aandeel in het negatief eigen vermogen van de deelneming wordt in mindering gebracht op de vordering dan wel wordt een voorziening gevormd ter grootte van het aandeel in het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans. Deelnemingen waarin Vestia geen invloed van betekenis heeft, worden gewaardeerd tegen kostprijs of duurzaam lagere waarde. 1.3.4. Overige effecten Beleggingen aangehouden tot einde looptijd worden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs of duurzaam lagere waarde. Beleggingen beschikbaar voor de verkoop worden gewaardeerd op reële waarde waarbij waardemutaties rechtstreeks in het resultaat worden verantwoord onder de post waardeveranderingen financiële vaste activa. 1.3.5. Latente belastingen De latente belastingvorderingen uit hoofde van de verschillen tussen de commerciële en fiscale waarde van leningen en derivaten alsmede de mogelijke verkoopwinsten van de komende vijf jaar, worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De latente belastingvordering uit hoofde van verliescompensatie wordt gewaardeerd tegen de nominale waarde voorzover het vooruitzicht bestaat dat compensatie mogelijk binnen de daarvoor bestaande termijnen. Fiscaal compensabele verliezen worden gewaardeerd voorzover er zicht is op mogelijke compensatie. 1.3.6. Overige financiële vaste activa De overige financiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen nominale waarde eventueel onder aftrek van een eventuele voorziening voor oninbaarheid. 2.1.
Voorraad koopwoningen De gebouwde of nog in aanbouw zijnde nog te verkopen koopwoningen worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. In de vervaardigingsprijs is rente tijdens de bouw opgenomen voorzover de vervaardiging met vreemd vermogen is gefinancierd. MGE-woningen In het verleden zijn in een aantal situaties koopwoningen verkocht onder een MGE-constructie. Woningen die Vestia aankoopt uit een MGE-constructie worden weer ter verkoop aangeboden op de vrije markt. De nieuwe koper kan geen gebruik meer maken van de MGE-regeling, maar heeft wel recht op de volledige waardeontwikkeling. Aangekochte MGE-woningen worden gewaardeerd tegen de aankoopprijs vermeerderd met de aankoopkosten of lagere marktwaarde.
2.2.
Onderhanden projecten De onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwerkte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat wordt geen winst toegerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan de projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend. In de onderhanden projecten zijn begrepen de uit projectontwikkeling voortkomende projecten indien en voor zover voor eenheden van het project voor of tijdens de constructie een onvoorwaardelijke verkoopovereenkomst is afgesloten.
Pagina 10 / 38
Stichting Vestia Groep Projectopbrengsten en projectkosten uit hoofde van de onderhanden projecten worden als opbrengsten en kosten verwerkt in de winst- en verliesrekening naar rato van de verrichte prestaties op balansdatum. De mate waarin de prestaties zijn verricht is bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten. Indien de winst op het project nog niet betrouwbaar kan worden bepaald, worden de projectopbrengsten in de winst- en verliesrekening verantwoord tot de hoogte van de gerealiseerde projectkosten (zero-profit methode). Indien het totaal van alle onderhanden projecten een debetstand vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd onder de vlottende activa. Indien het totaal van alle onderhanden projecten een creditsaldo vertoont, wordt het totaalsaldo gepresenteerd onder de kortlopende schulden. 2.3.1. Debiteuren Vorderingen op debiteuren worden gewaardeerd op nominale waarde onder aftrek van een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Deze voorziening wordt dynamisch bepaald en statisch getoetst. 2.4.
Effecten De effecten zijn gewaardeerd op actuele waarde zijnde de depotwaarde ultimo van het boekjaar. Het betreft beursgenoteerde geldmarktfondsen. De middelen zijn direct opeisbaar, tenzij anders toegelicht.
2.5.
Liquide middelen De liquide middelen zijn gewaardeerd op nominale waarde. Deze middelen zijn direct opeisbaar, tenzij anders toegelicht.
4.
Voorzieningen Op de balans worden voorzieningen opgenomen tegen naar hun aard duidelijk omschreven verplichtingen of verliezen waarvan de omvang als waarschijnlijk of vaststaand wordt beschouwd, maar waarvan niet bekend is in welke omvang of wanneer zij zullen ontstaan. Voorzieningen worden opgenomen tegen de beste schatting van uitgaven die vereist zijn om de bestaande verplichting af te wikkelen op balansdatum. RESULTAATBEPALING
7.4.
Verkopen bestaand bezit De post verkopen bestaand bezit betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct toerekenbare verkoopkosten en de boekwaarde met betrekking tot de verkochte huurwoningen. Winsten van de verkochte huurwoningen worden verantwoord op het moment van juridische levering.
7.5. 8.1.
Projectopbrengsten en -kosten (opbrengst en kostprijs verkoop nieuwbouw) In het boekjaar gerealiseerde projectopbrengsten worden als opbrengsten in de winst- en verliesrekening verwerkt in de post opbrengst verkoop nieuwbouw. De projectkosten zijn verwerkt in de post kostprijs verkoop nieuwbouw. Voorzieningen voor verwachte verliezen worden verantwoord in de periode waarin deze voorzienbaar zijn en worden in mindering gebracht op de post onderhanden projecten.
8.2.
Afschrijvingen vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op basis van verkrijgings- of vervaardigingsprijs of duurzaam lagere bedrijfswaarde. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire dan wel de lineaire methode op basis van de geschatte levensduur.
8.4. 8.5. 8.6.
Personeelsbeloningen / pensioenen Uitgangspunt is dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast gelijk is aan de over die periode aan het pensioenfonds verschuldigde pensioenpremies. Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum nog niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover sprake zal zijn van terugbetaling door het fonds of van verrekening met in de toekomst verschuldigde premies.
Pagina 11 / 38
Stichting Vestia Groep Verder wordt op balansdatum een reservering opgenomen voor bestaande additionele verplichtingen ten opzichte van het fonds en de werknemers, indien het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichtingen een uitstroom van middelen zal plaatsvinden en de omvang van de verplichtingen betrouwbaar kan worden geschat. Het al dan niet bestaan van additionele verplichtingen wordt beoordeeld aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst met het fonds, de pensioenovereenkomst met de werknemers en andere (expliciete of impliciete) toezeggingen aan de werknemers. De reservering wordt gewaardeerd tegen de beste schatting van de contante waarde van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen op balansdatum af te wikkelen. Voor een op balansdatum bestaand overschot bij het pensioenfonds wordt een vordering opgenomen als de toegelaten instelling de beschikkingsmacht heeft over dit overschot, het waarschijnlijk is dat het overschot naar de toegelaten instelling zal toevloeien en de vordering betrouwbaar kan worden vastgesteld. 8.7.
Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden.
9.5.
Resultaat deelnemingen na belastingen Het resultaat op deelnemingen gewaardeerd op nettovermogenswaarde is het resultaat van de deelnemingen bepaald op de waarderingsgrondslagen van de Vestia Groep. Het resultaat op deelnemingen gewaardeerd tegen de kostprijs is bepaald op basis van de ontvangen dividenden.
9.6.
Belastingen De belastingen naar de winst zijn bepaald met inachtname van de vaststellingsovereenkomst die is gesloten met de Belastingdienst. Een aantal zaken is echter nog niet voldoende geregeld. Hierdoor kan de werkelijke belastingdruk afwijken. Bij de bepaling van de belastingen is rekening gehouden met de effecten van tijdelijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale waardering van activa en passiva. Fiscaal compensabele verliezen worden gewaardeerd voorzover er zicht is op mogelijke realisatie. Financiële instrumenten niet zijnde beleggingen Financiële instrumenten niet zijnde beleggingen worden gewaardeerd tegen kostprijs of nominale waarde. Vestia past kostprijs hedge-accounting toe. Voor een nadere uiteenzetting wordt verwezen naar de toelichting van de langlopende schulden.
Pagina 12 / 38
Stichting Vestia Groep TOELICHTING OP DE BALANS 1.
VASTE ACTIVA
1.1.
Immateriële vaste activa
1.1.1.
2010
2009
Goodwill Saldo per 1 januari: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen
€ €
1.084 € 54- €
-
Boekwaarde per 1 januari
€
1.030
€
-
Mutaties in het boekjaar: - aankopen - afschrijving
€ €
- € 217- €
1.084 54-
Saldo
€
217- €
1.030
Saldo per 31 december: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen
€ €
1.084 € 271- €
Boekwaarde per 31 december
€
813
1.084 54-
€
1.030
Dit betreft het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de nettovermogenswaarde van de 33,3% deelneming in De Drie Notenboomen B.V. 1.2. 1.2.1.
Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Woningen en woongebouwen
2010
2009
3.890.171 782.628-
Saldo per 1 januari: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen
€ €
4.249.040 € 838.174- €
Boekwaarde per 1 januari
€
3.410.866
Mutaties in het boekjaar: - investeringen - aankopen - overboeking van materiële vaste activa in ontwikkeling - desinvesteringen (aanschafwaarde) - afschrijvingen - cumulatieve afschrijving desinvesteringen
€ € € € € €
12.676 2.908 353.052 14.57466.5467.837
€ € € € € €
22.476 4.927 344.145 12.67961.1315.585
Saldo
€
295.353
€
303.323
Saldo per 31 december: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen
€ €
4.603.102 € 896.883- €
Boekwaarde per 31 december
€
3.706.219
€
€
3.107.543
4.249.040 838.1743.410.866
Van de woningen in exploitatie zijn circa 1.770 beschikbaar voor verkoop. Voor 2011 is de verwachting dat 91 woningen verkocht gaan worden met een gemiddelde verkoopprijs van € 183.000. De bijbehorende boekwaarde bedraagt € 56.000.
Pagina 13 / 38
Stichting Vestia Groep Onroerende zaken niet zijnde woningen in exploitatie
2010
2009
Saldo per 1 januari: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen
€ €
246.174 € 29.433- €
Boekwaarde per 1 januari
€
216.741
Mutaties in het boekjaar: - investeringen - aankopen - overboeking van in ontwikkeling - desinvesteringen (aanschafwaarde) - afschrijvingen - cumulatieve afschrijving desinvesteringen (inclusief correctie)
€ € € € € €
6.440 130 869 3743.709103
€ € € € € €
22.073 10.168 36 1.6413.663411
Saldo
€
3.459
€
27.384
Saldo per 31 december: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, inclusief waardeveranderingen
€ €
253.239 € 33.039- €
Boekwaarde per 31 december
€
220.200
€
€
215.538 26.181189.357
246.174 29.433216.741
Bedrijfswaarde Bij berekeningen van de bedrijfswaarde van de onroerende en roerende zaken in exploitatie is uitgegaan van dezelfde bedrijfswaardeberekeningen, die ten grondslag hebben gelegen aan de minimumwaardering. De totale bedrijfswaarde van de activa in exploitatie bedraagt ca. € 4,9 miljard (excl. rw-correctie).
1.2.2.
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
2010
2009
Saldo per 1 januari
€
491.450
€
495.261
Mutaties in het boekjaar: - investeringen - woningen - investeringen - niet zijnde woningen - investeringen - woningverbetering e.d. - overboeking naar materiële vaste activa in exploitatie
€ € € €
235.521 74.173 14.961 353.921-
€ € € €
308.219 9.560 22.591 344.181-
Saldo mutaties
€
29.266- €
3.811-
Saldo per 31 december
€
462.184
€
491.450
In het boekjaar werd ter zake van onroerende zaken in ontwikkeling bouwrente geactiveerd voorzover de investering gefinancierd is met vreemd vermogen (2010 - 3,0% ; 2009 - 3,0%). De totale activering bedraagt
€
11.615
€
15.163
Pagina 14 / 38
Stichting Vestia Groep 1.2.3.
1.3. 1.3.1.
1.3.2.
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
2010
2009
Saldo per 1 januari : - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, incl. waardeveranderingen
€ €
Boekwaarde per 1 januari
€
Mutaties in het boekjaar: - investeringen - desinvesteringen (aanschafwaarde) - afschrijvingen - cumulatieve afschrijving desinvesteringen
€ € € €
Saldo
€
798- €
Saldo per 31 december: - aanschaffingswaarde - cumulatieve afschrijvingen, incl. waardeveranderingen
€ €
110.663 € 36.331- €
Boekwaarde per 31 december
€
106.067 € 30.937- € 75.130
6.782 2.1867.0441.650
74.332
€
€ € € €
€
103.745 28.85974.886
7.035 4.7136.4804.402 244
106.067 30.93775.130
Financiële vaste activa BWS-subsidies
2010
2009
Saldo per 1 januari
€
6.756
Mutaties in het boekjaar: - rente - nieuwe vorderingen / verstrekkingen - vervallen termijnen / ontvangen bedragen
€ € €
293 € - € 2.077- €
Saldo per 31 december
€
4.972
Deelnemingen
€
€
2010
9.368
391 748 3.7516.756
2009
Saldo per 1 januari
€
6.146
Mutaties in het boekjaar: - aankopen/verkopen/storting - dividenduitkering - resultaat
€ € €
1.348 € - € 1.621- €
Saldo per 31 december
€
5.873
€
6.146
De specificatie is als volgt: - deelnemingen in overige verbonden maatschappijen - overige deelnemingen Totaal
€ € €
5.751 122 5.873
€ € €
6.024 122 6.146
Pagina 15 / 38
€
4.717
1.963 16518-
Stichting Vestia Groep De deelnemingen betreffen:
aandeel
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Stichting Woonformatie Ypenburg Hofbogen B.V. Aardwarmte Den Haag v.o.f. Ontwikkelmaatschappij Esse-Extra B.V. Zorgboulevard Rotterdam B.V. Cruise Port The Hague Holland B.V. De Drie Notenboomen B.V. Ontwikkelcombinatie Leijenburg B.V. subtotaal Overige deelnemingen Stadsherstel Den Haag e.o. N.V. Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. subtotaal
40,03% 25,00% 16,67% 50,00% 33,33% 33,33% 33,33% 50,00%
resultaat 2010 € € € € € € € € €
1,00% € 0,08% € €
dotatie / vrijval aan de voorziening negatief eigen vermogen VOM Delft B.V. 50,00% € Totaal €
nettovermogenswaarde 31-12-2010 31-12-2009 € € € € € € € € €
3.121 2.508 4 6 6 89 8 5.742
€ € € € € € € € €
4.237 735 976 5 6 6 42 8 6.015
€ € €
115 7 122
€ € €
115 7 122
99- € 1.720- €
9 5.873
€ €
9 6.146
1.113735181 147 1.621-
De deelneming Hofbogen B.V. is op grond van de verwachte meerjarenprognose afgewaardeerd naar nihil.
1.3.3.
1.3.4.
Vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen
2010
2009
Saldo per 1 januari
€
5.623
Mutaties in het boekjaar: - verstrekkingen - vervallen termijnen, aflossingen en kwijtscheldingen
€ €
151 € 1.934- €
Saldo per 31 december
€
3.840
€
5.623
De specificatie van deze post is als volgt: Zorgboulevard Rotterdam B.V. Ontwikkelcombinatie Leijenburg B.V. Totaal
€ € €
57 3.783 3.840
€ € €
1.934 3.689 5.623
Overige effecten
€
2010
Saldo per 1 januari
€
Mutaties in het boekjaar: - verstrekkingen/aankopen - vervallen termijnen/aflossingen/verkopen - waardeveranderingen
€ € €
Saldo per 31 december
€
513.160
3.689 1.002-
2009 €
1.711.535 € 1.256.808- € 8.434 € 976.321
2.936
€
414.427
964.190 861.0794.378513.160
De beleggingen bestaan voor € 976 miljoen uit obligaties, medium term notes en zerocouponbeleggingen. De beurswaarde van de beleggingen bedraagt € 976 miljoen. Het oogmerk is om de betreffende beleggingen tot einde looptijd aan te houden. Echter in situaties dat de rente op de kapitaalmarkt zeer fors daalt, worden deze middelen ook ingezet voor depotstorting bij banken als zekerheid voor de afgesloten derivaatovereenkomsten.
Pagina 16 / 38
Stichting Vestia Groep 1.3.5.
Latente belastingvordering
2010
2009
Het verloop van de latente belastingvordering is als volgt: Saldo per 1 januari
€
Mutaties in het boekjaar: - vorming latente belastingvordering - vrijval ten laste van het jaarresultaat
€ €
Saldo per 31 december
€
30.982
€
28.216
- € 4.507- € 26.475
10.350 7.584-
€
30.982
Deze latente belastingvordering betreft het verschil tussen de fiscale en bedrijfsconomische waardering van leningen, derivaten en te verkopen woningen in de eerste vijf jaar. Deze verschillen vloeien voort uit de vaststellingsovereenkomst tussen Vestia en Belastingdienst bij de invoering van de integrale belastingplicht per 1 januari 2008. Op basis van de huidige verwachting is het onzeker of in de afzienbare toekomst vennootschapsbelasting betaald moet worden. De meerjarenbegroting 2011 - 2020 kent pas met ingang van 2016 een situatie waarin daadwerkelijk vennootschapsbelasting verschuldigd is. Onzeker is de fiscale kwalificatie van van het voormalige SGBB. SGBB heeft in het verleden geopteerd voor een vrijstelling voor de vennootschapsbelasting gegeven het feit dat SGBB nagenoeg alleen werkzaam was ten behoeve de huisvesting van ouderen. Aan deze vrijstelling waren een aantal voorwaarden verbonden. Het toenmalige bestuur van SGBB heeft aan de gestelde voorwaarden onvoldoende invulling gegeven. SGBB is daarmee partieel belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting voor de jaren 2006 en 2007 en integraal belastingplichtig met ingang van 2008. Een schrijven hierover aan de Belastingdienst is tot op heden niet beantwoord. Mocht sprake zijn van een belastingplicht voor SGBB dan resulteert een compensabel verlies dat te kwalificeren is als voorfusieverlies. Recent heeft de Advocaat Generaal van de Hoge Raad geadviseerd toegelaten instellingen aan te merken als een ANBI ofwel een algemeen nut beogende instelling. Een ANBI is over het algemeen niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Op grond van de onzekerheid ten aanzien van de fiscale behandeling van toegelaten instellingen in het algemeen en de onzekerheid van de fiscale positie van Vestia in het bijzonder is de eventuele vordering in verband met compensabele verliezen gewaardeerd op nihil. 1.3.6.
Overige financiële vaste activa
2010 €
saldo per 31 december
2009 110
€
143
Deze post betreft een collegiale financiering door woningstichting Viverion uit Lochem. 2.
VLOTTENDE ACTIVA
2.1.
Voorraden Deze post is als volgt samengesteld:
31-12-2010
31-12-2009
Onderhanden werken Voorraad koopwoningen Onderhoudsmaterialen Overige voorraden
€ € € €
110.875 16.135 637 1.785
€ € € €
95.610 24.686 671 18.148
subtotaal
€
129.432
€
139.115
Af; voorziening onderhanden werken Af: voorziening voorraad koopwoningen
€ €
Totaal voorraden
€
7.897- € 5.807- € 115.728
€
De economische crisis kent ook effecten op de markt van de koopwoningen. De voorraad opgeleverde maar nog niet verkochte koopwoningen per 31 december 2010 bedraagt 65 stuks (31 december 2009 132 stuks) De portefeuille onderhanden koopwoningen is beoordeeld per april 2011. Waar nodig heeft dit geleid tot een voorziening voor verliezen op koopwoningen.
Pagina 17 / 38
16.2944.826117.995
Stichting Vestia Groep
2.2.
Onderhanden projecten De post onderhanden projecten is als volgt opgebouwd:
31-12-2010
31-12-2009
Gerealiseerde projectopbrengsten Af: gefactureerd aan kopers
€ €
114.281 € 119.965- €
Totaal onderhanden projecten
€
5.684- €
2.014
€ € €
670 € 6.354- € 5.684- €
8.066 6.0522.014
209.757 207.743-
Het (negatieve) saldo voor 2010 is opgenomen onder de kortlopende schulden. De post onderhanden projecten inzake verkoopprojecten is als volgt opgebouwd: Onderhanden projecten debet Onderhanden projecten credit Totaal onderhanden projecten 2.3. 2.3.1.
Vorderingen Huurdebiteuren De post huurdebiteuren is als volgt opgebouwd:
31-12-2010
31-12-2009
Af: voorziening
€ € € €
5.453 2.198 7.651 2.194-
€ € € €
5.508 2.610 8.118 2.507-
Totaal huurdebiteuren
€
5.457
€
5.611
Huurdebiteuren actieve contracten Huurdebiteuren niet actieve contracten
In de bovenvermelde opstelling zijn alle huurachterstanden, inclusief de op vertrokken bewoners betrekking hebbende posten, opgenomen. De huurachterstanden bedragen op balansdatum resp. 1,58 % en 1,76% van de bruto jaarhuur en vergoedingen. De overige vorderingen op huurders, zoals herstel- en servicekosten zijn verantwoord onder de post overige vorderingen. 2.3.2.
Gemeente / rijksoverheid Deze post is als volgt samengesteld:
31-12-2010
Af: voorziening
€ € € € €
141 2.162 388 2.691 19-
€ € € € €
157 5.810 3.1352.832 9-
Totaal gemeente / rijksoverheid
€
2.672
€
2.823
Te vorderen volkshuisvestingsbijdragen (BWS) Gemeentelijke Diensten Overig / belastingen
2.3.3.
31-12-2009
Overige vorderingen Deze post is als volgt samengesteld:
31-12-2010
31-12-2009
Overige vorderingen Af: voorziening
€ €
53.404 € 127- €
Totaal overige vorderingen
€
53.277
€
Vestia is in overleg met twee andere participanten in Stichting Woonformatie Ypenburg om hun aandeel in SWY over te nemen. Vooruitlopend hierop heeft Vestia leningen verstrekt voor ruim € 27 miljoen.
Pagina 18 / 38
22.641 13522.506
Stichting Vestia Groep
2.3.5.
Deelnemingen en overige verbonden partijen Deze post is als volgt samengesteld:
2.3.7.
31-12-2010
Deelnemingen in overige verbonden partijen
€
1.539
€
2.148
Totaal De specificatie van deze post is als volgt: VOM Delft B.V. Stichting Woonformatie Ypenburg (SWY) Ontwikkelmaatschappij Esse-Extra B.V. De Drie Notenboomen B.V. Totaal deelnemingen en overige verbonden partijen
€
1.539
€
2.148
€ € € € €
366 914 5 254 1.539
€ € € € €
168 1.730 250 2.148
Overlopende activa Deze post is als volgt samengesteld:
2.4.
31-12-2009
31-12-2010
31-12-2009
Vooruitbetaalde kosten Transitorische (te ontvangen) rente Overige
€ € €
1.345 7.707 1.821
€ € €
3.463 8.406 2.611
Totaal overlopende activa
€
10.873
€
14.480
Effecten Deze post is als volgt samengesteld:
31-12-2010
31-12-2009
Op termijn uitgezet (terstond opeisbaar):
€
59.515
€
307.659
Totaal effecten
€
59.515
€
307.659
Vestia houdt voor een nominaal bedrag van € 72 miljoen een belegging in een fonds van Oppenheim. Dit geldmarktfonds is als gevolg van de economische crisis gesloten, hetgeen de waardebepaling bemoeilijkt. De kasstromen van de onderliggende fondsen kennen nog geen beperkingen. De verhandelbaarheid vormt de beperkende factor. Op grond van voorzichtigheid is op deze belegging een afwaardering toegepast van in totaal € 26 miljoen van het nominale bedrag. Dit is 36% van de hoofdsom. 2.5.
Liquide middelen Deze post is als volgt samengesteld:
31-12-2010
31-12-2009
Kas Rekening-courant bank Kruisposten
€ € €
38 374.512 362
€ € €
44 108.355 14.805
Totaal liquide middelen
€
374.912
€
123.204
Vestia maakt gebruik van derivaten om de renteniveaus te fixeren op een laag percentage. Hiertoe zijn zogenaamde CSA-overeenkomsten met de banken gesloten. Ingeval de kapitaalmarktrente heel sterk daalt dient Vestia als zekerheid een depot te stallen bij de betreffende banken. Op 31 december 2010 bedroeg dit depot € 122,7 miljoen (2009 € 47,3 miljoen). De bedragen in depot staan niet ter vrije beschikking.
Pagina 19 / 38
Stichting Vestia Groep 3.
Eigen vermogen
3.1.
Overige reserves
2010
2009
Saldo per 1 januari
€
692.412
€
661.986
Jaarresultaat
€
54.903
€
30.426
Saldo per 31 december
€
747.315
€
692.412
4.
VOORZIENINGEN
4.1.
Overige voorzieningen
2010
2009
Het verloop is als volgt: Saldo per 1 januari
€
70.616
€
Mutaties in het boekjaar: - dotatie - vrijval
€ €
2.000 € 25.725- €
Saldo per 31 december
€
46.891
55.611
18.113 3.108-
€
70.616
Deze voorzieningen betreffen voornamelijk juridische procedures van het voormalige SGBB met betrekking projectontwikkeling. Voor een aantal juridische disputen is overeenstemming bereikt met de eisende partijen. De belangrijkste post betreft AZ Wonen. Hier is weinig voortgang te melden. Tegen Vestia en De Drie Notenboomen BV loopt een juridische procedure aangespannen door een voormalige relatie. De claim bedraagt ruim € 2 miljoen. In eerste aanleg heeft de rechter de wederpartij in het gelijk gesteld. Vestia en De Drie Notenboomen BV hebben beiden hoger beroep ingesteld. Vooralsnog is een voorziening opgenomen van € 1 miljoen.
5. 5.1. 5.2.
LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen
31-12-2010
31-12-2009
Deze post is als volgt samengesteld: leningen overheid leningen kredietinstellingen
€ €
108.765 4.984.776
€ €
123.669 4.206.285
Totaal leningen
€
5.093.541
€
4.329.954
Het verloop van de leningen is als volgt: Leningen kredietinstellingen
Leningen overheid Saldo per 1 januari 2010
€
Mutaties in het boekjaar: - nieuwe leningen - vervroegd afgelost - reguliere aflossingen
€ € €
Saldo per 31 december 2010
€
108.765
€
4.984.776
Aflossingsverplichting Resterende looptijd langer dan 5 jaar voor
€ €
16.124 92.000
€ €
745.789 3.040.829
Pagina 20 / 38
123.669
€
- € 4.151 € 19.055- €
4.206.285
1.185.000 1.139 407.648-
Stichting Vestia Groep Vermogenskostenvoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de uitstaande leningen bedraagt
2010
2009
3,21%
4,12%
Langlopende schulden Deze post is gewaardeerd tegen nominale waarde. De marktwaarde van de lopende leningen is ultimo 2010 € 4,9 miljard. Deze marktwaarde is gebaseerd op de contant gemaakte rentebetalingen en aflossingen. Als disconteringsfactor is 4,5% gebruikt. Dit is conform de gehanteerde disconteringsfactor bij de bedrijfswaarde (zie toelichting materiële vaste activa). Rente- en kasstroomrisico Leningen * € 1 miljoen € 85 € 1.390 € 592 € 1.269 € 1.506 € 252
Rentepercentages 0% - 1% 1% - 2% 2% - 3% 3% - 4% 4% - 5% 5% - 6% Overig Totaal
€
Resterende looptijd leningen
5.094
Resterende looptijden € 714 € 1.321 € 515 € 384 € 453 € 1.707 € 5.094
< 1 jaar van 1 to 5 jaar van 5 jaar tot 10 jaar van 10 jaar tot 20 jaar van 20 jaar tot 30 jaar langer dan 30 jaar
Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. Vestia past hedge-accounting toe op basis van generieke documentatie. Risicobeheer Het beleid bij Vestia is erop gericht om minimaal (en rond de) 85% van de kasstromen voortvloeiende uit investeringen, herfinancieringen en renteconversies in een jaar te hedgen. Dit beleid is verwoord in het treasurystatuut. De monitoring hierop gebeurt dagelijks. Indien zich wijzigingen voordoen in de kasstromen dan wel marktomstandigheden in een jaar zal in overleg met de treasurycommissie het hedgen van de kasstromen aangepast worden, rekening houdend met het beleid van de minimaal te hedgen kasstromen. Tevens worden de liquiditeitsrisico's (collaterals) voortvloeiend uit derivaten dagelijks gemonitord. Hedged risico Vestia dekt het kasstroomrisico als gevolg van het renterisico af. Type Hedge Kostprijshedge-accounting Start toepassing kostprijshedge-accounting Vanaf kalenderjaar 2008 wordt kostprijshedge-accounting toegepast.
Pagina 21 / 38
Stichting Vestia Groep Hedged / afgedekte positie Vestia dekt de variabiliteit in kasstromen voortvloeiende uit huidige en toekomstige rentebetalingen gerelateerd aan huidige en toekomstige leningen af. Hierbij worden de kasstromen van de rentebetalingen van de afgesloten respectievelijk af te sluiten leningen als groep genomen om de af te dekken positie te bepalen. Deze kasstromen worden naar kalenderjaar gegroepeerd. Hedge-instrumenten Vestia maakt gebruik van de volgende derivaten al dan niet in een gecombineerde vorm om de variabiliteit in kasstromen mee te hedgen: - plain vanilla interest rate swaps - cancelable swaps - index interest rate swaps gecombineerd met een cap en een floor - CMS-structuren met een cap en een floor - plain vanilla interest rate swaps gecombineerd met swaptions - caps, floors en (knockin-) collar Accounting De financiële instrumenten gebruikt als hedging instrument en de leningen onderliggend aan de af te dekken rentebetalingen worden tegen kostprijs op de balans opgenomen en gewaardeerd. Hedge-ineffectiviteit wordt in de winst- en verliesrekening verwerkt. Derivaten De marktwaarde van de derivaten was per 31 december 2010 € 557 miljoen negatief tegenover € 149 miljoen negatief per 31 december 2009. Dit is gebaseerd op saldobevestigingen van de tegenpartijen. De derivaten zijn in 2010 en 2009 als volgt onderverdeeld in nominale - en marktwaarde: (x € 1 miljoen) Nominaal Interest rate swaps Gestructureerde producten (exotics) Swaptions
€ € €
Marktwaarde Interest rate swaps Gestructureerde producten (exotics) Swaptions
€ € €
De derivaten starten nominaal als volgt in de tijd: Interest rate swaps Gestructureerde producten (exotics) Swaptions
Reeds lopend € 180 € 955 € -
2010 4.855 1.155 3.925
€ € €
179 € 95- € 641- €
2011 t/m 2020 € 2.575 € 200 € 1.875
€ € €
De af te dekken positie t/m 2020 bedraagt circa € 9,8 miljard. De interest rate swaps bestaan uit payer - en receiverswaps. Het nominale en marktwaarde bedrag is dan ook gesaldeerd weergegeven. De gestructureerde producten bestaan voornamelijk uit cancelable swaps en index interest rate swaps. De cancelable swaps zijn interest rate swaps waarin het recht wordt gegeven aan de bank om vanaf een bepaalde periode en om de 3 of 6 maanden de swap op te zeggen. De premie die hiervoor ontvangen wordt, komt tot uitdrukking in een lagere rente dan de rente van dat moment voor die periode. De index rate swaps zijn interest rate swaps waarbij rekening wordt gehouden met de performance uit die index. Dit product is gecapped en heeft de mogelijkheid indien de index performed om naar een rente van -2% te gaan.
Pagina 22 / 38
2009 2.405 1.605 1.325
286 160275-
na 2020 2.100 2.050
Stichting Vestia Groep De swaptions geven het eenmalig recht aan de bank om op een bepaald tijdstip een interest rate swap aan te gaan op een vastgesteld percentage. Dit percentage is nooit hoger dan 4,5% voor een looptijd van 30 jaar. De ontvangen premies zijn verdisconteerd in de interest rate swaps. De negatieve marktwaarde wordt veroorzaakt door enerzijds de hoge volatiliteit in de markt, waarbij de opties in waarde toenemen en anderzijds de historisch gezien zeer lage rente. Het gebruik van derivaten resulteert dat € 5,2 miljard is ingedekt op een maximaal niveau van 3%, waarvan € 2,2 miljard een niveau heeft van maximaal 2,5%. De derivaten worden gebruikt voor kostprijs hedging en worden als zodanig tegen kostprijs gewaardeerd. Kredietrisico Het gaat hierbij om het risico dat financiële instellingen niet aan hun contractuele verplichtingen kunnen voldoen. Door het spreiden van financiële transacties over verschillende financiële instellingen wordt getracht dit risico te beperken. Verder dienen de financiële instellingen te voldoen aan minimaal een A rating. Wederzijdse verrekening van marktwaarden vindt plaats boven een bepaalde treshold om het tegenpartijrisico bij het gebruik van derivaten te beperken. Liquiditeitsrisico Het gaat hierbij om het risico dat over onvoldoende middelen wordt beschikt om aan de directe verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt voor alle verplichtingen van Vestia ongeacht of dit nu crediteuren of financiële instellingen zijn. Vestia heeft naast het beschikbaar hebben van beleggingen en liquide middelen ook meerdere kredietfaciliteiten ter beschikking. Als gevolg van de negatieve marktwaarde van de derivaten ultimo 2010 liep Vestia een liquiditeitsrisico. Zie verder toelichting bij de post liquide middelen. 5.3.
6.
Waarborgsommen
2010
2009
Saldo per 1 januari
€
1.411
€
1.297
Bij: rentetoerekening Mutaties in het boekjaar
€ €
4 119
€ €
1 113
Saldo per 31 december
€
1.534
€
1.411
KORTLOPENDE SCHULDEN Alle kortlopende schulden hebben een looptijd van maximaal één jaar.
6.1.
6.5.
Kredietinstellingen
31-12-2010
31-12-2009
Kredietinstellingen Ontvangen collateral van kredietinstellingen
€ €
75.000 -
€ €
125.000 7.982
Totaal kredietinstellingen
€
75.000
€
132.982
Belastingen
31-12-2010
31-12-2009
Loonheffing en premies sociale lasten Omzetbelasting Gemeentelijke belastingen Pensioenen Overig
€ € € € €
3.484 13.194 739 1.512 153
€ € € € €
3.487 11.551 791 1.296 294
Totaal belastingen
€
19.082
€
17.419
Pagina 23 / 38
Stichting Vestia Groep
6.6.
6.8.
Overige schulden
31-12-2010
31-12-2009
Nog te betalen kosten projecten Nog te betalen kosten onderhoud Nog te betalen overige kosten
€ € €
4.291 6.343
€ € €
67 3.334 2.724
Totaal overige schulden
€
10.634
€
6.125
Deelnemingen en overige verbonden partijen
31-12-2010
31-12-2009
Deelnemingen in overige verbonden partijen
€
1.464
€
1.365
Totaal deelnemingen en overige verbonden partijen
€
1.464
€
1.365
Deelnemingen worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde op grond van de meest recente jaarrekening. Indien het eigen vermogen van de deelneming negatief is, wordt de deelneming gewaardeerd op nihil. Het aandeel in het negatief eigen vermogen van de deelneming wordt in mindering gebracht op de vordering dan wel wordt een voorziening gevormd ter grootte van het aandeel in het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans. Vestia heeft een 50% deelneming in VOM Delft B.V. Vestia staat garant voor het gehele exploitatieresultaat over de periode 2007 tot en met 2013. Uit dien hoofde heeft Vestia een schuld aan de vennootschap. 6.9.
Overlopende passiva
31-12-2010
31-12-2009
Transitorische (te betalen) rente Vooruitontvangen huren Met huurders te verrekenen Reserverving voor verlofuren Overig
€ € € € €
51.544 8.014 3.489 1.985 2.550
€ € € € €
49.213 8.319 3.404 1.452 3.372
Totaal overlopende passiva
€
67.582
€
65.760
Pagina 24 / 38
Stichting Vestia Groep NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 31-12-2010 De aangegane verplichtingen inzake nieuwbouw huurwoningen bedragen
€
267.064
31-12-2009 €
247.104
Voor een aantal woningen geldt dat de opstallen van de woningen zijn verkocht, maar waarbij de grond in erfpacht is uitgegeven. De koper van de opstallen kan deze erfpacht afkopen. Deze afkoop leidt niet tot een potentieel negatief resultaat. Met een groot aantal gemeenten in het verzorgingsgebied waarin Vestia werkzaam is, zijn kwalitatieve prestatieafspraken gemaakt. Vestia participeert samen met 3 andere Rotterdamse toegelaten instellingen in Hofbogen B.V. Ten opzichte van de externe financier van Hofbogen B.V. heeft Vestia zich samen met de andere participanten garantgesteld voor de terugbetaling van de lening. In 2009 heeft Vestia een participatie verworven in De Drie Notenboomen B.V. Met een van de andere aandeelhouders is afgesproken om zijn aandeel in de vennootschap over een aantal jaren over te nemen tegen een alsdan te bepalen waarde. Uit hoofde van de fiscale eenheid voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting is Vestia Groep hoofdelijk aansprakelijk voor alle belastingschulden van de fiscale eenheid. De obligo verplichting aan het WSW bedraagt per 31 december 2010 € 194 miljoen. Verder bestonden er op balansdatum geen rechten en verplichtingen van voor de jaarrekening van materiële omvang die niet in de balans zijn opgenomen. Aansprakelijkheidsverplichtingen De toegelaten instelling draagt hoofdelijke aansprakelijkheid voor samenwerkingsverbanden zonder specifieke rechtspersoonlijkheid, in de vorm van vennootschappen onder firma en als beherend vennoot in coommanditaire vennootschappen. Daarnaast is de toegelaten instelling commanditair vennoot in commanditairee vennootschappen, warbij de aansprakelijkheid is beperkt tot het bedrag in de vennootschapsovereenkomst. Claims Tegen de toegelaten instelling zijn diverse claims ingediend die door haar worden betwist. Hoewel de afloop van deze geschillen niet met zekerheid kan worden voorspeld, wordt - mede op grond van ingewonnen juridisch advies - aangenomen dat deze geen materiële invloed van betekenis zal hebben op de geconsolideerde financiële positie.
Pagina 25 / 38
Stichting Vestia Groep TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2010 en 2009 7. 7.1.
7.2.
Bedrijfsopbrengsten Huren
Boekjaar 2010
Boekjaar 2009
Te ontvangen nettohuur Af: huurderving: a. wegens leegstand b. wegens overige redenen
€ € €
7.240- € 3.593- €
6.2832.987-
Dotatie voorziening dubieuze (huur)debiteuren
€
3.122- €
2.625-
Totaal huren
€
Vergoedingen
454.051
440.096
€
433.411
€
2010
421.516
2009
Te ontvangen vergoedingen overige zaken, leveringen en diensten Af: vergoedingsderving
€ €
29.594 € 1.421- €
Totaal vergoedingen
€
28.173
28.519 1.224-
€
27.295
De hoogte van de vergoedingen wordt jaarlijks bijgesteld aan de hand van de afrekening servicekosten, die per complex wordt opgesteld.
7.3.
7.4.
7.5.
Overheidsbijdragen
2010
2009
Meerjarige bijdragen van de gemeente inzake de WVG-regeling Egalisatie BWS-subsidies Diverse éénmalige overheidsbijdragen
€ € €
2 6 -
€ € €
74 748
Totaal overheidsbijdragen
€
8
€
822
Verkoop bestaand bezit
2010
2009
Verkoopopbrengst bestaand bezit Af: boekwaarde verkochte woningen Af: overige (verkoop)kosten
€ € €
18.196 € 6.470- € 1.009- €
Netto verkoopresultaat bestaand bezit
€
10.717
Opbrengst verkoop nieuwbouw
€
2010 €
Opbrengsten verkoop nieuwbouw
50.103
9.950
2009 €
Onder deze post zijn de aan het boekjaar toe te rekenen opbrengsten verantwoord met betrekking tot verkochte koopwoningen.
Pagina 26 / 38
16.438 5.3341.154-
60.485
Stichting Vestia Groep 7.8.
Overige bedrijfsopbrengsten
Boekjaar 2010
Boekjaar 2009
Afsluiten huurcontracten Doorberekende administratiekosten en beheer aan derden Vergoedingen antennes mobiele telefonie Doorberekende huismeesterkosten e.d. Huurdersbijdragen inzake servicecontracten Bijdrage CFV in het kader van sanering SGBB Overig
€ € € € € € €
563 4.014 496 1.830 2.303 39.000 3.117
€ € € € € € €
565 3.927 640 1.883 2.171 6.401
Totaal overige bedrijfsopbrengsten
€
51.323
€
15.587
SGBB heeft in 2010 een saneringsbijdrage ontvangen van het Centraal Fonds Volkshuisvesting onder de voorwaarde dat SGBB zou fuseren met Vestia en Vestia alle rechten en plichten overneemt van SGBB inclusief de claims voortvloeiende uit projectontwikkeling.
8. 8.1.
8.2.
Bedrijfslasten Kostprijs verkoop nieuwbouw
2010
2009
Totaal aan projecten toegerekend Mutatie voorziening onderhanden projecten
€ €
57.770 € 7.416- €
48.110 205
Totaal kostprijs verkoop nieuwbouw
€
50.354
€
48.315
Afschrijvingen vaste activa
2010
2009
Goodwill Woningen en woongebouwen Onroerende zaken niet zijnde woningen Ten dienste van de exploitatie Minus: inzake met huurders te verrekenen posten
€ € € € €
217 66.546 3.709 7.044 48-
€ € € € €
54 61.131 3.663 6.480 46-
Totaal afschrijvingen vaste activa
€
77.468
€
71.282
Ook in 2010 is op basis van herzien strategisch beleid voor een aantal complexen levensduurverlenging toegepast.
8.3.
Erfpacht
2010 €
Betaalde erfpacht
8.4.
Lonen en salarissen
2009 249
€
2010
2009
Bruto salarissen Minus: ontvangen ziekengelden Dotatie aan reservering verlofuren
€ € €
50.344 € 331- € 475 €
Totaal lonen en salarissen
€
50.488
Pagina 27 / 38
237
€
49.765 4151.452 50.802
Stichting Vestia Groep 8.5. 8.6.
Sociale lasten en pensioenlasten
Boekjaar 2010
Boekjaar 2009
Sociale lasten Pensioenlasten
€ €
6.467 11.989
€ €
6.041 9.350
Totaal sociale lasten en pensioenlasten
€
18.456
€
15.391
Onder de sociale lasten en pensioenlasten wordt het werkgeversaandeel verantwoord van de betaalde en eventueel nog verschuldigde premies verbonden aan de sociale verzekeringswetten en de van toepassing zijnde pensioenregelingen. In de pensioenlasten 2010 is een correctie over voorgaande jaren verwerkt. Ten aanzien van de reservering verlofuren is rekening gehouden met een opslag voor sociale lasten van 10%. Aantal medewerkers op basis van een 36-urige werkweek: Sociale lasten en pensioenlasten in een % van de lonen en salarissen
989
973
31,10%
30,93%
In het kader van de uitvoering van de wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens volgt hier de opgave van de functionarissen die in 2010 een hoger inkomen hadden dan het gemiddelde belastbare loon van de minister t.w. € 193.000 (2009: € 188.000).
Functie
8.7.
Belastbaar loon
Voorziening toekomstig loon
In dienst sedert
Totaal
Jaar 2010 voorzitter raad van bestuur directeur beleid directeur financiën & control directeur projectorganisatie bedrijfsdirecteur
€ € € € €
383.175 191.917 170.055 165.680 163.406
€ € € € €
116.298 40.807 62.431 35.384 35.383
€ € € € €
499.473 232.724 232.486 201.064 198.789
1990 1999 1992 2003 1997
Jaar 2009 voorzitter raad van bestuur directeur beleid directeur financiën & control directeur projectorganisatie bedrijfsdirecteur
€ € € € €
379.379 192.206 169.579 164.967 164.619
€ € € € €
117.781 40.796 62.251 35.368 35.368
€ € € € €
497.160 233.002 231.830 200.335 199.987
1990 1999 1992 2003 1997
Lasten onderhoud
2010
Reparatieonderhoud Mutatieonderhoud Contractonderhoud Planmatig- en cyclisch onderhoud Overig onderhoud Subtotaal Reeds verantwoord onder lonen en salarissen, sociale lasten, pensioen premies en overige bedrijfslasten
€ € € € € €
Totaal lasten onderhoud
€
Pagina 28 / 38
€
21.400 25.929 9.893 43.367 7.547 108.136
2009 € € € € € €
5.632- € 102.504
€
19.911 20.561 9.191 49.905 7.613 107.181 5.847101.334
Stichting Vestia Groep 8.8.
Overige bedrijfslasten
2010
Uitzendkrachten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Algemene kosten Belastingen Verzekeringen Overige zaken, leveringen en diensten Dotatie / vrijval overige voorzieningen Leefbaarheid Wonen en zorg Overig
€ € € € € € € € € € €
6.338 5.423 5.051 23.247 23.302 1.452 28.787 408 4.956 393 2.629
€ € € € € € € € € € €
6.045 5.874 5.744 26.002 22.784 1.504 28.669 1.340 4.702 277 3.447
Totaal overige bedrijfslasten
€
101.986
€
106.388
€ € € € €
Totaal KPMG 2010 140 1 141
KPMG Accountants N.V. 2010 € 140 € € € € 140
Onderzoek van de jaarrekening Andere controleopdrachten Advieskosten op fiscaal terrein Andere niet controlediensten Totaal
Overig KPMG netwerk 2010 € € € € €
RENTEBATEN 9.1.
9.2.
9.3.
2009
1 1
2010
2009
Opbrengst van financiële vaste activa en effecten Rente opbrengst financiële vaste activa Rente op uitgezette middelen
€ €
10.817 2.264
€ €
22.367 4.076
Totaal opbrengst van financiële vaste activa en effecten
€
13.081
€
26.443
€ € € €
11.615 2.816 17 294
€ €
7 269
€ € € € € € €
15.163 336 18 391 8 16 1.948
Totaal andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten
€
15.018
€
17.880
Waardeveranderingen van financiële vaste activa en effecten Ongerealiseerde waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Gerealiseerde waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten
€ €
352 2.992
€ €
17917.545
Totaal waardeveranderingen van financiële vaste activa en effecten
€
3.344
€
17.366
Totaal rentebaten
€
31.443
€
61.689
Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Toegerekende rente onroerende- en roerende zaken in ontwikkeling Toegerekende rente aan koopwoningen Overig toegerekende rente materiële vaste activa Rente op te vorderen BWS-subsidies Rente leningen u/g Rente op overige financiële vaste activa Rente op overige vorderingen
Pagina 29 / 38
Stichting Vestia Groep 9.4.
9.5.
Rentelasten
2010
Langlopende schulden Rente leningen overheid Rente leningen kredietinstellingen Betaalde premies op derivaten Disagio, boete bij vervroegde aflossing Rente waarborgsommen Totaal rentelasten langlopende schulden
€ € € € € €
Kortlopende schulden Rente schulden aan kredietinstellingen Rente overige kortlopende schulden Totaal rentelasten kortlopende schulden
€ € €
Totaal rentelasten Saldo rentelasten en rentebaten
2009
€ € € € € €
8.122 158.461 4.029 576 1 171.189
1.265 3.271 4.536
€ € €
5.764 2.070 7.834
€
156.907
€
179.023
€
125.464- €
Resultaat deelnemingen na belastingen
6.398 155.502 10.479946 4 152.371
Boekjaar 2010
117.334-
Boekjaar 2009
De specificatie van het resultaat op deelnemingen is als volgt:
9.6.
resultaten ten gunste c.q. ten laste van de post deelnemingen: - Stichting Woonformatie Ypenburg - De Drie Notenboomen B.V. - Ontwikkelcombinatie Leijenburg B.V. - Stadsherstel Historisch Den Haag e.o. NV / Rotterdam N.V. - Hofbogen B.V. - Aardwarmte Den Haag V.O.F. - Ontwikkelmaatschappij Esse Extra B.V. subtotaal
€ € € € € € € €
dotatie/vrijval aan de voorziening negatief eigen vermogen: - VOM Delft B.V. Totaal resultaat deelnemingen na belastingen
€ € € € € € € €
233126 116 141751309-
€
99- €
567-
€
1.720- €
876-
1.11447 735181 1.621-
Belastingen 2010 Vennootschapsbelasting Direct te compenseren vennootschapsbelasting over het boekjaar Vorming van de latente belastingvordering op grond van VSO2 Mutatie in de latente belastingvordering op grond van VSO2 Totaal vennootschapsbelasting
€
2009 -
€
€ € 4.507- €
4.42610.350 7.584-
€
4.507- €
1.660-
Op grond van het bedrijfseconomische resultaat zou de belastingdruk moeten zijn De effectieve belastingdruk is de winst- en verliesrekening bedraagt
€ €
15.588 4.507
Het verschil tussen de toepasselijke en de effectieve belastingdruk bedraagt daarmee
€
11.081
Pagina 30 / 38
Stichting Vestia Groep
De belangrijkste oorzaken voor deze afwijking staan hieronder toegelicht. - resultaat gewone bedrijfsuitoefening inclusief resultaat deelnemingen - vrijgestelde bijdrage CFV - toepassing van de herinvesteringsreserve voor verkoopresultaten uit bestaand bezit - fiscaal andere behandeling van verkoopresultaten op nieuwbouw - fiscaal andere behandeling van afschrijvingen op (im)materiële vaste activa - fiscaal andere behandeling van planmatig onderhoud - fiscaal ander behandeling van onderhoudsinvesteringen - amortisatie van de vrijval uit het verschil tussen de fiscale en bedrijfseconomische waardering van leningen en derivaten - toepassing deelnemingsvrijstelling
€ € € € € € €
59.410 39.00010.71735.30973.669 4.337 36.434-
€ €
17.6761.720
Grondslag voor de direct verschuldigde vennootschapsbelasting over het boekjaar Percentage vennootschapsbelasting
€
25,5%
Te compenseren met verschuldigde vennootschapsbelasting in de komende jaren
€
Jaarresultaat De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door de raad van commissarissen reeds in de jaarrekening verwerkt. Het positieve resultaat is toegevoegd aan de overige reserves.
Pagina 31 / 38
-
Stichting Vestia Groep ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2010 ACTIEF 1.
31-12-2010 x € 1.000
31-12-2009 x € 1.000
VASTE ACTIVA
1.1. Immateriële vaste activa 1.1.1. Goodwill
€
813
€
1.030
1.2. Materiële vaste activa 1.2.1. Onroerende en roerende zaken in exploitatie 1.2.2. Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling 1.2.3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
€ € €
3.894.858 450.974 70.536
€ € €
3.596.709 480.387 71.304
€
4.416.368
€
4.148.400
€ € € € € €
4.972 45.462 6.495 976.321 26.475 110
€ € € € € €
6.756 47.105 8.278 513.160 30.982 143
Totaal financiële vaste activa
€
1.059.835
€
606.424
Subtotaal
€
5.477.016
€
4.755.854
€
2.422
€
18.819
€ € € € € €
5.457 2.672 53.267 172.434 1.539 10.873
€ € € € € €
5.577 2.823 22.322 163.770 2.148 14.480
Totaal vorderingen
€
246.242
€
211.120
2.4.
Effecten
€
59.515
€
307.659
2.5.
Liquide middelen
€
361.620
€
109.704
Totaal vlottende activa
€
669.799
€
647.302
Totaal
€
6.146.815
€
5.403.156
Totaal materiële vaste activa 1.3. Financiële vaste activa 1.3.1. Te vorderen BWS-subsidies 1.3.2. Deelnemingen 1.3.3. Vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen 1.3.4. Overige effecten 1.3.5. Latente belastingvordering 1.3.6. Overige financiële vaste activa
2.
VLOTTENDE ACTIVA
2.1.
Voorraden
2.3. Vorderingen 2.3.1. Huurdebiteuren 2.3.2. Gemeente/Rijk 2.3.3. Overige vorderingen 2.3.4. Groepsmaatschappijen 2.3.5. Deelnemingen en overige verbonden partijen 2.3.7. Overlopende activa
Pagina 32 / 38
Stichting Vestia Groep
PASSIEF
31-12-2010 x € 1.000
31-12-2009 x € 1.000
3. 3.1.
Eigen vermogen Overige reserves
€
747.315
€
692.412
4. 4.1.
Voorzieningen Overige voorzieningen
€
51.380
€
74.171
5. 5.1. 5.2. 5.3.
Langlopende schulden Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen
€ € €
108.295 4.984.776 1.527
€ € €
123.141 4.206.181 1.404
Totaal langlopende schulden
€
5.094.598
€
4.330.726
Kortlopende schulden Kredietinstellingen Ongerealiseerde resultaten intercompany Gemeente Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekering Overige schulden Deelnemingen en overige verbonden partijen Overlopende passiva
€ € € € € € € €
75.000 42.635 1.677 34.894 19.091 10.572 2.089 67.564
€ € € € € € € €
132.982 43.511 3.608 34.806 17.293 6.125 1.963 65.559
Totaal kortlopende schulden
€
253.522
€
305.847
Totaal
€
6.146.815
€
5.403.156
6. 6.1. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9.
Pagina 33 / 38
Stichting Vestia Groep
ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2010
7. 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.6. 7.7. 7.8.
8.2. 8.3. 8.4. 8.5. 8.6. 8.7. 8.8.
9.1. 9.2. 9.3. 9.4.
9.5. 9.6.
2009
x € 1.000
x € 1.000
Bedrijfsopbrengsten € € € € € € €
438.979 28.076 8 10.203 876 7.679 51.559
€ € € € € € €
420.284 27.159 822 9.348 4.963 8.390 15.304
€
537.380
€
486.270
€ € € € € € €
76.863 196 50.488 6.467 11.989 102.405 101.491
€ € € € € € €
70.650 185 50.802 6.041 9.350 101.185 105.554
Totaal bedrijfslasten
€
349.899
€
343.767
Saldo bedrijfsopbrengsten minus bedrijfslasten
€
187.481
€
142.503
Opbrengst van financiële vaste activa en effecten Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Waardeveranderingen van financiële vaste activa en effecten Rentelasten
€ € € €
13.081 15.151 3.344 154.311-
€ € € €
26.443 18.013 17.366 176.251-
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
€
64.746
€
28.074
Resultaat deelnemingen na belastingen Belastingen
€ €
Jaarresultaat
€
Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkopen bestaand bezit Gerealiseerde vrijval verkooprechten Geactiveerde productie ten behoeve van eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten
8.
2010
Bedrijfslasten Afschrijvingen vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten
Pagina 34 / 38
5.336- € 4.507- € 54.903
€
4.012 1.66030.426
Stichting Vestia Groep
TOELICHTING Algemeen - verbonden partijen Transacties tussen verbonden partijen geschieden "at arms length basis". Financiële vaste activa 1.3.2. Deelnemingen Deelnemingen worden gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde op grond van de meest recente jaarrekening. Indien het eigen vermogen van de deelneming negatief is, wordt de deelneming gewaardeerd op nihil. Het aandeel in het negatief eigen vermogen van de deelneming wordt in mindering gebracht op de vordering dan wel wordt een voorziening ter grootte van het aandeel in het eigen vermogen op de passiefzijde van de balans opgenomen. 31-12-2010 netto vermogens waarde
De post deelnemingen bestaat uit: aandeel Deelnemingen in groepmaatschappijen Vestia OHW B.V. Vestia Groep Vastgoed B.V. Vestia Holding B.V. Vestia Diensten B.V. SGBB Diensten B.V. SGBB Vastgoedexploitatie B.V. SGBB Projectontwikkeling B.V. Steenfabriek Boudewijn B.V. BV Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw Verantwoord Wonen B.V. Stichting Gebouwenstichting subtotaal
100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%
€ € € € € € € € € € € €
2.507 6 16 16 8 258 5 1.073 7.064 31.135 6 42.094
Deelnemingen in overige verbonden maatschappijen Stichting Woonformatie Ypenburg Hofbogen B.V. De Drie Notenboomen B.V. Zorgboulevard Rotterdam B.V. Cruise Port The Hague Holland B.V. VOM Delft B.V. Ontwikkelmaatschappij Esse-Extra B.V. Ontwikkelingscombinatie Leijenburg B.V. subtotaal
40,03% 25,00% 33,33% 33,33% 33,33% 50,00% 50,00% 50,00%
€ € € € € € € € €
3.124 89 6 6 9 4 8 3.246
Overige deelnemingen Stadsherstel Historisch Rotterdam N.V. Stadsherstel Historisch Den Haag e.o. N.V. subtotaal
0,08% 1,00%
€ € €
7 115 122
€
45.462
Totaal deelnemingen
Pagina 35 / 38
Stichting Vestia Groep
1.3.3. Vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
31-12-2010
Ontwikkelingscombinatie Leijenburg B.V. Zorgboulevard Rotterdam B.V. Stichting Gebouwenstichting Totaal vorderingen op deelnemingen en overige verbonden partijen 2.
31-12-2009
€ € €
3.783 57 2.655
€ € €
3.689 1.934 2.655
€
6.495
€
8.278
Vlottende activa
2.3.4. Groepsmaatschappijen Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
31-12-2010
Vestia B.V.'s Estrade Rotterdam B.V. / Estrade Vastgoed B.V. Steenfabriek Boudewijn B.V. / B.V. Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw Verantwoord Wonen B.V. SGBB Diensten B.V. SGBB Vastgoedexploitatie B.V. Stichting Gebouwenstichting Totaal groepsmaatschappijen
31-12-2009
€ € € € € € €
14.455 1.857 144.464 11.637 21
€ € € € € € €
13.380 6 1.981 136.623 12 11.747 21
€
172.434
€
163.770
2.3.5. Deelnemingen en overige verbonden partijen Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
31-12-10
Stichting Woonformatie Ypenburg Esse Extra B.V. De Drie Notenbomen B.V. VOM Delft B.V. Totaal deelnemingen en overige verbonden partijen 4.1.
31-12-09
€ € € €
917 5 250 367
€ € € €
1.730 250 168
€
1.539
€
2.148
Overige voorzieningen De post overige voorzieningen bestaat uit:
31-12-2010
31-12-2009
€ € € € €
1.697 673 93 2.026 -
€ € € € €
1.697 670 91 1.040 57
Voorziening deelnemingen
€
4.489
€
3.555
Overige voorzieningen
€
46.891
€
70.616
Totaal overige voorzieningen
€
51.380
€
74.171
Timpaan Makelaardij B.V. Estrade Rotterdam B.V. Estrade Vastgoed B.V. Vestia Monumenten B.V. Vestia OHW B.V.
Pagina 36 / 38
Stichting Vestia Groep
Op de passiefzijde van de balans is onder de overige voorzieningen opgenomen de voorziening voor deelnemingen waarvan het eigen vermogen negatief is. Overige voorzieningen zie geconsolideerde jaarrekening 6.
Kortlopende schulden
6.3.
Ongerealiseerde resultaten intercompany In 2003 heeft Vestia Groep ontwikkelrechten van koop- en huurwoningen verkocht aan Verantwoord Wonen B.V. De overeenkomst is in 2004 aangepast. De verkochte ontwikkelrechten beperken zich nu nagenoeg uitsluitend op koopwoningen. Deze post betreft de aan Verantwoord Wonen B.V. overgedragen winstrechten inzake nieuw te bouwen onroerende zaken. Voor circa € 42,6 miljoen is in de balans aan ongerealiseerd resultaat intercompany opgenomen.
6.8.
Deelnemingen en overige verbonden partijen Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
31-12-2010
31-12-2009
Timpaan Makelaardij B.V. Estrade Rotterdam B.V. / Estrade Vastgoed B.V. SGBB Diensten B.V. VOM Delft B.V.
€ € € €
598 19 8 1.464
€ €
598 -
€
1.365
Totaal deelnemingen en overige verbonden partijen
€
2.089
€
1.963
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Met ingang van de jaarrekening 2009 is Vestia verplicht haar jaarrekening te deponering in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Ook de deelnemingen met de rechtspersoonlijkheid van besloten of naamloze vennootschap zijn deponeringsplichtig. Voor de vennootschappen waarin stichting Vestia Groep middellijk of onmiddellijk alle geplaatste aandelen bezit en waarin het vreemd vermogen minder is dan 20% van het balanstotaal, volstaat Vestia met het deponeren van een aansprakelijkheids- en een instemmingsverklaring (de zgn. 403-verklaring).
Pagina 37 / 38
Stichting Vestia Groep 9.5.
Resultaat deelnemingen na belastingen Deze post kan als volgt worden gespecificeerd:
31-12-2010
31-12-2009
Stichting Woonformatie Ypenburg De Drie Notenboomen B.V. Vestia Monumenten B.V. Vestia OHW B.V. Vestia Groep Vastgoed B.V. Vestia Holding B.V. Vestia Diensten B.V. Steenfabriek Boudewijn B.V. B.V. Kleiwarenfabriek Guillaume de Leeuw Ontwikkelingsmaatschappij Esse-Extra B.V. Hofbogen B.V. Verantwoord Wonen B.V. Timpaan Makelaardij B.V. SGBB Diensten B.V. SGBB Vastgoedexploitatie B.V. Ontwikkelingscombinatie Leijenburg B.V. Stichting Gebouwenstichting Estrade Rotterdam B.V. Estrade Vastgoed B.V. Stadsherstel Historisch Den Haag N.V. VOM Delft B.V.
€ € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €
1.11447 986164 12225317352.704121 3299-
€ € € € € € € € € € € € € € € € € € € € €
Totaal resultaat deelnemingen na belastingen
€
5.336- €
OVERIGE GEGEVENS Gebeurtenissen na balansdatum Vestia Groep en Stadswonen, een toegelaten instelling in Rotterdam primair gericht op de huisvesting van studenten, hebben de intentie uitgesproken te fuseren in 2011. De Advocaat Generaal van de Hoge Raad heeft in een advies aan de Hoge Raad toegelaten instellingen gekwalificeerd als Algemeen Nut Beogende Instellingen. Indien de Hoge Raad dit advies overneemt, leidt dit tot een aanzienlijk gunstiger situatie voor wat betreft de vennootschapsbelasting en mogelijk ook voor de overdrachtsbelasting. Ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in MG 2005-04 en MG 2008-03 Vestia heeft ondersteuning gegeven aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04 en MG 2008-03. Op grond van deze MG's mag Vestia maximaal 0,3 promille van het balanstotaal inzetten voor deze ondersteuning. Voor 2010 viel deze ondersteuning ruim binnen dit maximum.
Pagina 38 / 38
233126 949575311415.752 2310119 143416 5674.012