Energie Bespaar Plan
E.ON Benelux B.V. Hoofdkantoor Rotterdam
Klantnummer Adres Postadres Telefoon
: : : :
Adviseur
:
Capelseweg 400, 3068 AX Rotterdam Postbus 8642 3009 AP Rotterdam 0031 (0)10 289
Jorn Schaffer +31 (0)40 257 77 33
Inhoud 1
VOORWOORD
3
2
ALGEMENE GEGEVENS VAN HET GEBOUW
4
3
SAMENVATTING
5
4
ENERGIE-ANALYSE 4.1 Meerjarenoverzicht verbruiken 4.1.1 Gas 4.1.2 Elektriciteit 4.1.3 Water 4.2 Meerjarenoverzicht kosten 4.3 Energiebalans 4.3.1 Gasbalans 4.3.2 Elektriciteitsbalans* 4.3.3 Waterbalans 4.3.4 Specificatie Elektriciteitbalans
6 6 6 6 7 7 8 8 8 8 9
5
BESTAANDE SITUATIE 5.1 Bouwkundig 5.2 Werktuigbouwkundige installaties 5.3 Elektrotechnische installaties 5.4 Waterinstallaties
11 11 11 12 13
6
ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN 6.1 Bouwkundig 6.2 Werktuigbouwkundige installaties 6.3 Elektrotechnische installaties 6.4 Waterinstallaties
14 14 14 14 17
7
BEHEERSASPECTEN
18
8
MILIEU 8.1 Klimaatverandering als gevolg van het broeikaseffect 8.2 Zure regen
19 19 20
9
CONCLUSIE EN OVERZICHT
21
10
BIJLAGE
22
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 2 van 22
1 VOORWOORD Op 22 maart 2012 is bij E.ON Benelux N.V., hierna te noemen E.ON, op de locatie Capelseweg 400 te Rotterdam een energieonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek vond plaats in opdracht van E.ON Benelux. Het doel van dit onderzoek is: een inventarisatie van energie- en waterverbruiken, de energiebalans, de technische situatie en het gedrag teneinde een uitgebreid advies te kunnen geven omtrent de besparingsmogelijkheden. Met dit plan wordt nagestreefd: Een inventarisatie van de historische energie- en waterverbruiken, de energiebalans. De technische situatie; Een inventarisatie van de huidige energie- en waterverbruiken, de energiebalans. De technische situatie; Het gedrag teneinde een uitgebreid advies te kunnen geven omtrent de besparingsmogelijkheden. Deze rapportage “Energie Besparings Plan” voldoet aan de volgende wetgeving/praktijkrichtlijnen: Milieuwetgeving Algemene Maatregelen van Bestuur
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 3 van 22
2 ALGEMENE GEGEVENS VAN HET GEBOUW Aantal gebouwen Bouwjaar gebouw Aantal bouwlagen Bruto vloeroppervlak Inhoud Aantal medewerkers
1 1992 6; exclusief dakopbouw 2.285 m² 8.690 m³ 150
Contactpersoon Postadres Telefoon Fax Mobiel Email Website
Huib Zandwijk; Boundery Manager Postbus 8642, 3009 AP Rotterdam +31 (0)10289 57 11 +31 (0)10 289 51 26 +31 (0)6 533 04 713
[email protected] www.eon-benelux.com
Constateringen: De voedingen voor de benodigde warmte, elektriciteit en water komen uit het bedrijfsgebouw. In de voedingsleiding voor de warmte is een warmtemeter opgenomen, maar deze is niet verder aangesloten. In de diverse kabels voor de elektriciteit zijn geen tussenmeters opgenomen. In de voedingsleiding voor het drinkwater is een tussenmeter aanwezig, maar deze wordt niet opgenomen. De benodigde hoeveelheid warmte is berekend met de verhouding gasverbruik en gebouwinhoud van het pand aan de Dr. Holtroplaan 2-28 te Eindhoven. Het elektricteitsverbruik is berekend aan de hand van de opname van alle verlichtingsarmaturen en apparatuur in het gebouw en de vermogens te vermenigvuldigen met de verbruikstijden. Met de berekening van het waterverbruik is uitgegaan van een verbruik van ongeveer 9 m³/werknemer/jaar. De bedrijfstijden liggen tussen 06:30 en 18:30 uur op maandag t/m vrijdag. e Afdeling PCC op de 3 etage is continue in bedrijf (8760 h/jaar).
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 4 van 22
3 SAMENVATTING In dit rapport zijn de berekende energie- en waterverbruikscijfers over één jaar van dit gebouw weergegeven. In de tabel hieronder worden de kengetallen 2011 van het gebouw vergeleken met de landelijke kengetallen van kantoorgebouwen: Referentie
Gasverbruik
Elektriciteitsverbruik
Waterverbruik
in m³/jaar/
in kWh/jaar/
in m³/jaar/
m³ gebouwinhoud
m² vloeroppervlak
persoon
jaarverbruik
4,6
130,8
9
landelijke kengetallen
2-6
85 - 140
6-8
* Kengetallen van AgentschapNL Vergelijkend met de landelijke kengetallen van kantoorgebouwen kunnen we concluderen dat: - het gasverbruik gemiddeld is; - het elektriciteitsverbruik hoog is; - het waterverbruik niet extreem is. Tijdens het energieonderzoek ter plaatse hebben we kunnen constateren dat er mogelijkheden zijn om te besparen op het energieverbruik en de -kosten. In hoofdstuk 6 zijn maatregelen aangegeven om het energieverbruik te kunnen verlagen. Deze maatregelen zijn in hoofdstuk 9 (conclusie en overzicht) onder “overzicht” nog eens kort samengevat. De in deze rapportage vermelde graaddagen in 4.1.1 zijn gewogen graaddagen van het waarnemingsstation Rotterdam en zijn aangeleverd door KWA bedrijfsadviseurs BV. De belangrijkste besparingen zijn te realiseren door middel van het plaatsen van tussenmeters (en het energiebeheer hiervan) en het vervangen dan de verlichting. Jorn Schaffer kan u vanuit E.ON helpen om het juiste product te selecteren voor de juiste prijs. Contact opnemen kan via:
[email protected]
of
+31 (0)40 257 77 33
Alle in dit rapport vermelde bedragen zijn exclusief BTW.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 5 van 22
4 ENERGIE-ANALYSE 4.1
Meerjarenoverzicht verbruiken
4.1.1
Gas Periode
m³
Graaddagen
m³/graaddag
40.000
2.561
15,6
2009 2010 2011
18,0
50.000
16,0
40.000
14,0 12,0
30.000
10,0 8,0
20.000
6,0
10.000
4,0 2,0
0 2009
2010
2011
0,0 2009
gasverbruik in m³
2010
2011
gasverbruik in m³ / graaddag
40.000 m³ aardgas is vergelijkbaar met 1.280.000 MegaJoule warmte.
4.1.2
Elektriciteit Periode
kWh
Dagen
kWh/dag
299.000
365
819
2009 2010 2011
350.000
900
300.000
800 700
250.000
600
200.000
500
150.000
400
100.000
300 200
50.000
100
0
0
2009
2010
2009
2011
2011
elektriciteitsverbruik in kWh / dag
elektriciteitsverbruik in kWh
titel Energie Bespaar Plan
2010
datum 20 april 2012
bladnummer 6 van 22
4.1.3
Water Periode
m³
Dagen
m³/dag
2009 2010 2011
1.350
365
3,7
1.400
4,0
1.200
3,5
1.000
3,0 2,5
800
2,0
600
1,5
400
1,0
200
0,5
0
0,0
2009
2010
2009
2011
waterverbruik in m³
4.2
2010
2011
waterverbruik in m³ / dag
Meerjarenoverzicht kosten Periode
Gas
Elektriciteit
Water
2009 2010 2011
20.800,00
32.890,00
1.282,00
ENERGIE- EN WATERKOSTEN IN EURO
ENERGIE- EN WATERKOSTEN IN EURO VAN LAATSTE PERIODE
60.000,00
60%
50.000,00 40.000,00 30.000,00
2%
20.000,00 10.000,00 0,00
2009
gas
2010
elektriciteit
titel Energie Bespaar Plan
38%
2011
Gas
water
datum 20 april 2012
Elektriciteit
Water
bladnummer 7 van 22
4.3
Energiebalans
4.3.1
Gasbalans
Toepassing
m³
%
Verwarming kantoorgebouw
22.000
55%
Ventilatie kantoorgebouw
18.000
45%
TOTAAL
40.000
100%
4.3.2
Elektriciteitsbalans*
Toepassing
kWh
%
verlichting kantoorgebouw; excl. PCC
94.400
32%
verlichting PCC 3e etage
16.000
5%
107.000
36%
69.500
23%
keukenapparatuur
6.100
2%
warmwatervoorziening
4.150
1%
overig
1.850
1%
299.000
100%
klimaatinstallaties totale ICT
TOTAAL
* zie specificatie 4.3.4
4.3.3
Waterbalans
Toepassing
m³
%
koudwater
1.270
94%
warmwater
80
6%
1.350
100%
TOTAAL
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 8 van 22
4.3.4
Specificatie Elektriciteitbalans
Toestel / verbruiker(s)
Aantal
Verbruik kWh
Totaal kWh
Verlichtingsinstallatie (excl. PCC): inbouw TLD58W
374
156
58.344
inbouw 2TLD18W
131
156
20.436
inbouw PLC18W
117
40
4.680
inbouw 2PL11W
30
81
2.430
halogeen inbouwspot 35W
35
84
2.940
opbouw TLD58W
29
39
1.131
inbouw 2PLC18W
24
25
600
reclameverlichting
2
200
400
noodverlichting UIT
36
96
3.456
inbouw TLD58W
22
569
12.518
inbouw 2TLD18W
8
438
3.504
transportpomp cv beg. grond
1
712
712
circulatiepomp vloerverwarming 1e etage
1
174
174
circulatiepomp vloerverwarming restaurant
1
570
570
circulatiepomp radiatoren begane grond
1
108
108
circulatiepomp stralingspanelen
2
168
336
circulatiepomp verwarmingsbatterij LBK
1
168
168
toevoerventilator LBK
1
26.250
26.250
afvoerventilator LBK
1
19.250
19.250
overdrukventilatoren trappenhuis 1 en 2
5
5
25
afzuigventilator toiletten
1
1.925
1.925
leidingverwarming koelachine West
1
100
100
koelmachine 3e etage Oost
1
11.600
11.600
koelmachine West computerruimte
1
8.240
8.240
koelmachine 3e verdieping verblijfsruimten
1
5.440
5.440
koelunit printerruimte 5e etage
1
1.136
1.136
koelunit printerruimte 4e + directie 5e etage
1
2.208
2.208
motor fancoilunits
8
140
1.120
koelmachine verblijfsruimten etages
1
25.360
25.360
koelunit telefooncentrale 2e etage
1
1.136
1.136
Verlichting PCC; 3e etage:
Klimaatinstallaties:
Transport naar pagina 10:
titel Energie Bespaar Plan
216.297
datum 20 april 2012
bladnummer 9 van 22
Toestel / verbruiker(s)
Aantal
Verbruik kWh
Transport van vorige pagina 9:
Totaal kWh 216.297
koelunit printerruimte 1e etage
1
1.136
1.136
luchtgordijn entree
1
600
600
elektrische boiler 80 liter
1
2.500
2.500
tapwatercirculatiepomp
1
657
657
close up boiler 10 liter (toilet beg. grond)
1
1.000
1.000
1
70.500
70.500
koffieautomaat
6
900
5.400
koelkast
2
300
600
diverse waterkokers
1
100
100
diversen:
1
210
210
Warmwatervoorziening:
Totale ICT: Servers, werkstations, printers, enz. Keukenapparatuur:
Totaal:
titel Energie Bespaar Plan
299.000
datum 20 april 2012
bladnummer 10 van 22
5 BESTAANDE SITUATIE 5.1
Bouwkundig
Het bouwjaar van dit kantoorgebouw is 1992. Het gebouw is voorzien van de nodige thermische isolatie, zoals vloer-, spouwmuur- en dakisolatie. Het gebouw is voorzien van een plat dak. Ook de dakopbouw ten behoeve van de technische ruimten is voorzien van een plat dak. De buitengevels zijn voorzien van beplating en de aanwezige raamkozijnen zijn van aluminium met dubbel glas en goede kierdichting. De ramen zijn aan de binnenzijde voorzien van zonwering in de vorm van verticale lamellen. De entree van het gebouw is voorzien van een tochtportaal met draaideur. De oppervlakte van de begane grond is klein, zodat een groot deel van de verdiepingsvloer in de buitenlucht zit. Om die reden is deze vloer voorzien van vloerverwarming en isolatie.
5.2
Werktuigbouwkundige installaties
De benodigde warmte voor het kantoorgebouw wordt betrokken vanaf het bedrijfsgebouw. De voedingsleidingen aanvoer en retour zijn op de begane grond voorzien van een warmtemeter, maar deze is niet aangesloten. Zodoende wordt de geleverde warmte niet gemeten. Vanaf de begane grond, waar ook de transport is aangebracht, gaan de leidingen via een leidingschacht naar de verdeler in de technische ruimte in de dakopbouw. Op deze verdeler zijn de volgende groepen aangesloten: e - vloerverwarming 1 bouwlaag; - radiatoren begane grond; - stralingspanelen Oost; - stralingspanelen West; - verwarmingsbatterij luchtbehandelingskast (LBK). Ten behoeve van de voedingen, beveiligingen, regeling en besturing van de klimaatinstallaties is een regelkast aanwezig, waarin alle nodige apparatuur is opgenomen. In deze regelkast is ook de regeling van de vloerverwarming van het restaurant opgenomen. De oude regelapparatuur in de regelkast was van het fabricaat Staefa. Deze regelapparatuur is in 2004 vervangen door een digitaal regelsysteem van het fabricaat en type Priva Compri HX4, welke via een modem op afstand uitleesbaar is. Met dit regelsysteem kan de onderlinge warmtevraag per groep prima worden afgestemd en de koelvraag worden afgestemd op de aansturing van de koelmachine(s). De groepen voor de radiatoren en de stralingspanelen worden weersafhankelijk geregeld. De radiatoren en stralingspanelen zijn voorzien van thermostaatkranen voor de naregeling. Op het bedieningspaneel bij de receptie zijn twee overwerkschakelaars aanwezig; een voor de verwarmingsinstallatie en een voor de luchtbehandelingsinstallatie. De luchtbehandelingskast (LBK) in de technische ruimte is van het fabricaat en type Wolf Klimatechniek KG400 en is voorzien van een verwarmings- en een koelelement. Het thermisch vermogen van de verwarmingsbatterij is 91 kW en van de koelbatterij 107 kW. Ten behoeve van de
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 11 van 22
koeling is in de technische ruimte een koelmachine aanwezig van het fabricaat en type Klimatechniek KCR351, bouwjaar 1991. Het elektrisch opgenomen vermogen van deze koelmachine is 31,7 kW. De LBK en de koelmachine zijn ten behoeve van de ventilatie van de kantoorruimten in nagenoeg het gehele gebouw. Voor trappenhuis 1 zijn twee overdrukventilatoren en voor trappenhuis 2 zijn drie overdrukventilatoren aanwezig. Bij brand kunnen deze ventilatoren worden ingeschakeld om overdruk te creëren. Voor de afzuiging van de toiletten is een afzuigventilator aanwezig. Ten behoeve van de koeling van diverse afzonderlijke ruimten zijn de volgende koelmachines c.q. koelunits aanwezig: - op dak West de koelmachine ten behoeve van de computerruimte. Deze koelmachine is van het fabricaat en type IBK Compac Climaveneta HRAT0091, bouwjaar 1999. Het elektrisch opgenomen vermogen is 10,3 kW; e - koelmachine ten behoeve van de verblijfsruimten op de 3 etage. Deze koelmachine is van het fabricaat Horos en het opgenomen elektrisch vermogen is 6,8 kW; e - koelunit ten behoeve van de printerruimte op de 5 etage. De koelunit is van het fabricaat en type Fujitsu R410A en het opgenomen elektrische vermogen is 1,42 kW; e e - koelunit ten behoeve van de printerruimte 4 etage en de directiekamer 5 etage. De koelunit is van het fabricaat Daikin, bouwjaar 1994, en het elektrisch opgenomen vermogen is 2,76 kW; e - op de begane grond buiten onder de vloer van de 1 etage zijn twee koelunits aanwezig ten e behoeve van de koeling van de printerruimte 1 etage en de telefooncentrale. Voor beide koelunits is uitgegaan van een elektrisch opgenomen vermogen van 1,42 kW. e - Op de 3 etage in de ruimte wacht PCC zijn plafondunits aanwezig ten behoeve van de koeling, welke in de ruimte kunnen worden bediend. Ten behoeve van de luchttoevoer zijn deze units aangesloten op het bestaande ventilatiesysteem. e - In de spreekkamers op de 3 etage zijn plafondunits aanwezig ten behoeve van de airconditioning, welke ter plaatse worden bediend. Deze units zijn niet aangesloten op het centrale ventilatiesysteem, maar rechtstreeks op de buitenlucht.
5.3
Elektrotechnische installaties
De elektriciteitsvoedingen voor de onderverdeelinrichtingen op de etages en voor de technische ruimte en klimaatinstallaties komen rechtstreeks van het bedrijfsgebouw. De voedingskabels zijn niet voorzien van een kWhmeter, zodat het elektriciteitsverbruik van dit kantoorgebouw onbekend is. Om die reden is een uitvoerige opname van verlichtingsarmaturen en apparatuur gedaan, om een zo nauwkeurig mogelijk berekening van het elektriciteitsverbruik te maken. Voor de verlichting van de verblijfs- c.q. kantoorruimten zijn over het algemeen enkellamps inbouw armaturen TLD58W toegepast. Voor de verlichting van de gangen zijn tweelamps armaturen 2TLD18W toegepast. Verder zijn diverse verlichtingsarmaturen van het type
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 12 van 22
PLC18W, 2PL11W, halogeen inbouw 35W, opbouw TLD58W en 2PLC18W toegepast. Diverse armaturen in de gangen zijn voorzien van noodverlichting en op alle etages zijn UITtjes aanwezig. De apparatuur ten behoeve van de klimaatinstallaties is hiervoor onder 5.2 uitvoerig omschreven. Op elke etage is een pantry met koffieautomaat e aanwezig. Verder is op de 3 etage PCC een pantry aanwezig met koffieautomaat, senseoapparaat, waterkoker en koelkast. Verder is bij de receptie een koelkast aanwezig. Voor de warmwatervoorziening is een elektrische boiler met tapwaterpomp en een close up boiler 10 liter aanwezig; zie onder 5.4.
5.4
Waterinstallaties
De voedingsleiding voor het drinkwater komt vanaf het bedrijfsgebouw. In deze voedingsleiding is op de begane grond een watermeter met een Qn van 5 m³/h aanwezig. Tijdens het energieonderzoek was de stand op deze watermeter 18165. Ten behoeve van de warmwatervoorziening in het gebouw is in de technische ruimte in de dakopbouw een elektrische boiler van 80 liter aanwezig. Ten behoeve van het transport van het warme water is een tapwater circulatieleiding met tapwaterpomp aanwezig. Verder is bij het toilet op de begane grond een close up boiler van 10 liter aanwezig voor het benodigde warme water ter plaatse.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 13 van 22
6 ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN 6.1
Bouwkundig
Het totale gebouw is voorzien van een goede thermische isolatie. Er kunnen geen rendabele isolerende maatregelen worden geadviseerd.
6.2
Werktuigbouwkundige installaties
Aansluiten warmtemeter: De voedingsleiding voor de warmtelevering van dit kantoorgebouw vanaf het bedrijfsgebouw is voorzien van een warmtemeter. Omdat deze warmtemeter nooit is aangesloten is niet bekend hoeveel warmte er jaarlijks wordt verbruikt. Geadviseerd wordt om deze warmtemeter alsnog aan te sluiten. Het aansluitkastje hiervoor is aanwezig. Vanaf dit kastje kan een kabel worden gelegd naar de regelapparatuur in de technische ruimte in de dakopbouw en worden aangesloten op een ingang van de Priva regelapparatuur. Op deze wijze kan het warmteverbruik inzichtelijk worden gemaakt. Tevens kan er gecommuniceerd worden naar een energie monitoring systeem. In hoofdstuk 6.3 wordt hier dieper op ingegaan. De investering hiervoor wordt geraamd op € 1.000,00. Deze maatregel leidt tot een efficiënter energiebeheer. Klimaatinstallaties: Omdat de klimaatinstallaties goed zijn geregeld kunnen geen verdere energiebesparende technische maatregelen worden geadviseerd.
6.3
Elektrotechnische installaties
Plaatsing kWh-meters: Omdat in de voedingskabels vanaf het bedrijfsgebouw naar dit kantoorgebouw geen kWh-meters zijn opgenomen zijn ook geen meerjaren verbruiken elektriciteit bekend. Geadviseerd wordt om de voedingskabels te voorzien van elektronische kWh-meters met zendmoduul, zodat deze zijn voorzien van een draadloze afstanduitlezing. Ook is dit aan te bevelen voor elke onderverdeelinrichting op de diverse etages. Op die wijze krijgt men inzicht in de totaal verbruiken en in de deelverbruiken. Uitgaande van 8 stuks kWh-meters en 1 stuks ontvanger met visualisatiesoftware wordt de investering geraamd op € 5.000,00. In de viualisatiesoftware kan ook het verbruik van de in 6.2 genoemde warmtemeter worden weergegeven. De software bevat rapportagemogelijkheden waardoor met verbruik kan afzetten tegen verschillende variabelen (aantal medewerkers, vloeroppervlakte, enz.) Uitgaande van een goed energiebeheer wordt de besparing geraamd op 15.000 kWh/jaar is € 1.650,00/jaar, zodat de terugverdientijd 3 jaar is.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 14 van 22
Toepassing T5 energiebesparingsysteem: De aanwezige TLD verlichtingsarmaturen zijn voorzien van T8 buizen. Geadviseerd wordt om de inbouwarmaturen TLD58W in de kantoorruimten te voorzien van het T5 energiebesparingsysteem. Voorwaarde is wel dat de armaturen technisch nog in een goede staat zijn. Bij dit systeem worden de lampvoetjes van de TLD-buizen T5 aan beide zijden voorzien van een passtuk, zodat deze buis in de bestaande lampvoetjes van het armatuur past. Bovendien zit in één passtuk een elektronisch voorschakelapparaat met starter, waardoor het voorschakelapparaat (ballast) in het TL-armatuur grotendeels wordt overbrugd. Dit systeem geeft bij vervanging van TLD-buizen 58W door T5 buizen 35W een besparing van ongeveer 45% op het elektriciteitsverbruik. Indien in totaal 396 inbouwarmaturen TLD58W worden voorzien van dit energiebesparingsysteem is de te verwachten besparing 32.000 kWh/jaar is € 3.520,00 per jaar. De investering wordt geraamd op € 12.600,00, zodat de terugverdientijd 3,6 jaar is.
Tevens kan het vervangen van oude T8 armaturen voor nieuwe T5 armaturen een oplossing zijn. In het geval van de gangverlichting is dit een goede oplossing. De besparing is 40% t.o.v. de huidige situatie. De investering bedraagt € 7.500,-. De besparing is 9.555 kWh, wat neer komt op € 1.051,25 en een terugverdientijd van 7 jaar. Toepassing LED buislampen: Voor de verlichting van de gangen zijn inbouwarmaturen 2TLD18W toegepast. Geadviseerd wordt om in de 139 armaturen van dit type de T8 buizen te vervangen door LED buislampen 9W. De investering hiervoor wordt geraamd op € 11.700,00. De besparing wordt geraamd op 13.200 kWh/jaar is € 1.452,00/jaar, zodat de terugverdientijd 9 jaar is.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 15 van 22
Toepassing bewegingsmelders en tijdschakelaars: Tijdens de rondgang door het gebouw werd geconstateerd dat in diverse kantoorruimten de verlichting in bedrijf was, terwijl er niemand aanwezig was. Bovendien kregen we de informatie dat de beveiliging op het einde van de werkdag in diverse verlaten ruimten nog de verlichting moet uitschakelen. Ondanks dat elke ruimte voldoende schakelmogelijkheden heeft wordt die onvoldoende benut. Ook blijken de koffieautomaten op de etages dacht en nacht in bedrijf te zijn, hetgeen onnodig is. Daarom wordt de toepassing van bewegingsmelders en tijdschakelaars geadviseerd voor de armaturen in de kantoorruimten en de koffieautomaten (uitgezonderd PCC).
Met het bewegingsmelders en tijdschakelaars kan het verbruik teruggedrongen worden. In het kantoorgebouw van E.ON aan de Dr. Holtroplaan 2-28 te Eindhoven is hiermee al de nodige ervaring opgedaan. Toepassing van dit systeem levert een besparing van 15 tot 30 % op het elektriciteitsverbruik van de aangesloten verbruikers op. De te verwachten besparing is circa 13.000 kWh/jaar, is € 1.430,00 /jaar. De investering is afhankelijk van de kosten van de apparatuur en de installatiekosten. Hiervoor dient een offerte te worden opgesteld.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 16 van 22
6.4
Waterinstallaties
Opname watermeter: Geadviseerd wordt om de stand van de aanwezige watermeter jaarlijks op te nemen. Deze maatregel zal niet direct leiden tot een vermindering van het waterverbruik, maar wel inzicht geven in het jaarverbruik.
Toepassing zonneboiler systeem: In de technische ruimte in de dakopbouw is een elektrische boiler 80 liter opgesteld. Via een tapwater circulatieleiding wordt het warme water door het kantoorgebouw getransporteerd, zodat op elk gewenst moment op de diverse tappunten warm water beschikbaar is. Geadviseerd wordt om een zonneboiler systeem te installeren, waarmee het benodigde warme water kan worden opgewarmd. De elektrische boiler kan dan bijverwarmen, indien de zonnepanelen op enig moment onvoldoende warmte kunnen leveren. De investering wordt geraamd op € 3.000,00. De besparing wordt geraamd op 2.000 kWh/jaar is € 220,00/jaar, zodat de terugverdientijd 13,6 jaar is.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 17 van 22
7 BEHEERSASPECTEN Het besparen van energie en water is niet alleen te bereiken door het nemen van technische maatregelen, maar zeer zeker ook een kwestie van het beheren van energie- en waterstromen, met andere woorden energie- en waterbeheer. Uit de praktijk is gebleken, dat invoering van energie- en waterbeheer in veel situaties vijf tot tien procent op de energie- en de waterrekening kan besparen. Hoe is energie- en waterbeheer daadwerkelijk in uw organisatie in te voeren? De volgende organisatorische maatregelen leiden tot resultaat: geef iemand de structurele (deel)taak van energie- en waterbeheerder; registreer tenminste eenmaal per maand het energie- en waterverbruik; door registratie kan ook het effect van besparende maatregelen worden vastgelegd; registratie is geen doel op zich, er moet wel iets met de gegevens gebeuren. beoordeel het verbruik aan de hand van gegevens van de afgelopen periode en tracht oorzaken op te sporen waardoor er veranderingen in de verbruiken zijn ontstaan en hoe hiermee om te gaan. het is belangrijk om alle gegevens regelmatig en op een heldere wijze te rapporteren. Het is belangrijk om regelmatig de instellingen van temperatuurregelaars en thermostatische radiatorafsluiters te controleren. Kortom: het energie- en waterverbruik is afhankelijk van organisatie, techniek en gedrag. In een duidelijke grafiek is in één oogopslag te zien hoe het verbruikprofiel van elektriciteit er uit ziet; zie voorbeeld hieronder.
Voorbeeld elektriciteitspatroon
dal in kWh piek in kWh kW max.
9.000
500
8.000 400
7.000
belasting in kW
verbruik in kWh 6.000 300 5.000 4.000 200 3.000 2.000
100
1.000 0
0 jan
titel Energie Bespaar Plan
febr
maart
april
mei
juni
juli
aug.
datum 20 april 2012
sept.
okt.
nov.
dec.
bladnummer 18 van 22
8 MILIEU 8.1.1
Klimaatverandering als gevolg van het broeikaseffect
Gassen die van nature in de atmosfeer aanwezig zijn, kooldioxide, methaan, stikstofoxiden, waterdamp en ozon, zorgen er voor dat de temperatuur op de aarde zo’n 33 graden hoger is dan hij zonder atmosfeer zou zijn. Deze zogenaamde broeikasgassen zorgen voor het natuurlijk broeikaseffect. Door middel van het fotosynthese-proces zetten planten kooldioxide om in eigen voedingsstoffen en zuurstof. Als planten vergaan komt de kooldioxide weer vrij. Ook mens en dier ademen kooldioxide uit. Kooldioxide is dus van belang voor het leven op aarde. In een niet aangetast systeem wordt er net zo veel kooldioxide uit de atmosfeer onttrokken als er aan wordt toegevoegd en is er dus sprake van een evenwicht. Door verbranding van fossiele brandstoffen stijgen de concentraties van de broeikasgassen in de atmosfeer en wordt het natuurlijk broeikaseffect versterkt. Een gevolg hiervan is dat de warmtebalans op aarde wordt verstoord. De toename van de broeikasgassen in de atmosfeer is met name veroorzaakt door een stijgend energieverbruik en een uitbreiding van industrie en landbouw. Aangezien alle fossiele brandstoffen koolstofatomen bevatten, die bij verbranding omgezet worden in kooldioxiden, zal bij stijging van het energieverbruik ook de hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer toenemen. De Nederlandse overheid gaat er in het NMP-plus van uit, dat energiebesparing voor 50 % bijdraagt in de geplande reductie van de kooldioxide-uitstoot. De technische mogelijkheden zijn voorhanden of onder handbereik. Berekening CO2 vorming: voor gasverbruik 1,78 kg / m³ en voor elektriciteitsverbruik 0,566 kg / kWh. Ten gevolge van het energieverbruik in dit bedrijf wordt jaarlijks ca. 240.400 kg kooldioxide gevormd.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 19 van 22
8.1.2
Zure regen
De gevolgen van zure regen hebben voor landbouw, bosbouw, natuurbeheer en cultuurgoederen alarmerende vormen aangenomen. Het is inmiddels duidelijk geworden dat we met een omvangrijk internationaal probleem te maken hebben. Wat is zure regen? Met zure regen wordt bedoeld het neerslaan van verontreinigingen in de lucht die een verzurende werking hebben op de bodem en het water. In vakkringen praat men liever niet over zure regen maar over zure neerslag of zure depositie. Verzurende en zuurvormende stoffen komen niet alleen met de regen naar beneden, maar bijvoorbeeld ook als stof en gas. In dat geval spreekt men van droge depositie. Natte depositie bestaat in dit verband uit regen, hagel, sneeuw en mist waarin verzurende en zuurvormende stoffen zijn opgelost. Voor Nederland geldt dat ongeveer een derde van de verzurende en zuurvormende stoffen ‘nat’ op aarde terechtkomt en tweederde ‘droog’. De belangrijkste verontreinigende stoffen in de lucht die tot verzuring bijdragen zijn zwaveldioxide, stikstofmonoxide, stikstofdioxide en ammoniak. Berekening zuureenheden (ZE): voor gasverbruik 0,0126 ZE / m³ bij LowNox toestellen en 0,0445 ZE / m³ bij conventionele toestellen en bij elektriciteitsverbruik 0,01648 ZE / kWh. Ten gevolge van het energieverbruik in dit bedrijf worden jaarlijks ca. 6.700 zuurequivalenten gevormd.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 20 van 22
9 CONCLUSIE EN OVERZICHT Conclusie: Vermindering van het energieverbruik door energiebesparing kan een belangrijke rol spelen in het terugdringen van de verzuring en het broeikaseffect. Bovendien slaat U met energiebesparende maatregelen twee vliegen in een klap, nl: minder kosten. een bijdrage tot het behoud van een goed milieu.
Overzicht: Overzicht van de energie- en kostenbesparende maatregelen, zoals verwoord in hoofdstuk 6: -
het aanbrengen van diverse kWh-meters; de toepassing van het T5 energiebesparingsysteem in de verlichtingsarmaturen van de kantoorruimten; het toepassen van LED buislampen in de armaturen voor de gangverlichting; het toepassen van het Plugwise netwerk voor de verlichting van de kantoorruimten en de koffieautomaten; het installeren van een zonneboiler systeem voor de warmwatervoorziening.
Overzicht van maatregelen voor het meten van het energie- en waterverbruik als middel voor een goed energiebeheer: -
het aansluiten van de aanwezige warmtemeter op de begane grond en de verbruiken registreren; het aanbrengen van kWh-meters in de diverse voedingskabels en onderverdeelinrichtingen en de verbruiken registreren; het periodiek opnemen van de watermeter op de begane grond.
Voor het uitvoeren van energiebesparende maatregelen kan mogelijk gebruik worden gemaakt van de de EIA (Energie Investerings Aftrek). Voor meer informatie hierover zie de site www.senternovem.nl/eia.
Voor investeringen, besparingen en terugverdientijden, zie de hierna volgende bijlage.
titel Energie Bespaar Plan
datum 20 april 2012
bladnummer 21 van 22
10 BIJLAGE Energie- en kostenbesparende maatregelen:
Het aanbrengen van diverse kWh-meters Toepassing van het T5 energiebesparingsysteem in de verlichtingsarmaturen in de kantoorruimten Toepassing van LED buislampen in de armaturen voor de gangverlichting Toepassen van bewegingsmelders en tijdschakelaars voor de verlichting van de kantoorruimten en de koffieautomaten Toepassing van een zonneboilersysteem voor de warmwatervoorziening Vervanging van huidige armaturen in de gang voor T5 armaturen
Energiekosten: Aardgas: € 0,52 / m³ Elektriciteit: € 0,11 / kWh Water: € 0,95 / m³
Energiebesparende Maatregelen
Besparing elektriciteit in kWh / jaar: 15.000 32.000
Besparing gas in m³ / jaar:
Besparing in € / jaar:
Investering in €:
Terugverdientijd in jaren:
1.650,00 3.520,00
5.000,00 12.600,00
3 3,6
13.200
1.452,00
11.700,00
9
13.000
1.430,00
offerte
?
2.000
220,00
3.000,00
13,6
9.555
€1.050
€7.500,-
7
Planning uitvoering:
Opmerkingen: Alle genoemde bedragen zijn exclusief BTW Alle genoemde besparingen staan los van elkaar en kunnen worden gesommeerd. De genoemde energiekosten zijn de leveringskosten inclusief de energiebelasting; □ kostenbesparing remplace is niet meegerekend
18 juli 2013
bladnummer 22 van 22