Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
N I EUWSB R I EF
28-09-2011
13
17:35
Pagina 1
VM2 S EPTEMB ER 2011
In VM2 wordt de bovenbouw van de basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo samengevoegd met een opleiding mbo-niveau 2.
VM2 IN HET DERDE JAAR, een korte balansopname. PROJECTLEIDER OCW / LNV
J. Geraedts PROJECTLEIDING VM2
Ton Balk WEBSITE OCW / LNV
www.voortijdigschoolverlaten.nl klik: VM2-button SAMENWERKING
OCW / LNV ECBO Balk Consultancy SLO ADRES VM2
Balk Consultancy Paulus Potterstraat 32 6566 ZM Millingen aan de Rijn
[email protected] [email protected]
De eerste leerlingen van de cohort 1 scholen zullen eind juni hun niveau 2 diploma ontvangen. De cohort 2 scholen richten zich inmiddels ook op het mbo-deel. Wij hebben het beeld, dat de meeste scholen het zomerlek gebruiken om daar al een begin mee te maken. Het is wellicht aardig, om even stil te staan bij wat er zoal het afgelopen jaar aan werk is verzet, om de ontwikkeling van de VM2-trajecten vorm te geven. De VM2-scholen werden weer in staat gesteld, om deel te nemen aan de praktijknetwerken en de managementbijeenkomsten. Daar vond uitwisseling plaats en werden thema’s behandeld die voor de deelnemers interessant en nuttig waren. Immers, in de voorbereiding van de praktijknetwerken hebben groepjes van deelnemers uit elke sector geparticipeerd. Het aanbod van onderwerpen, die via (ingehuurde) experts naar voren werden gebracht, was zeer divers. Zo werden alle netwerken bezocht door Cor Laming, die de, vooral uit het vmbo afkomstige docenten en hun managers, uitgebreid liet kennismaken met de regelgeving, procedures en instrumenten rondom de examinering van het examen op het mbo. Dat sloot aan bij de voorlichting die verleden jaar door de SLO over de kwalificatiedossiers, met de competenties, kerntaken en werkprocessen heeft plaats gevonden. Ook het inzicht verkrijgen in het kwalificatiedossier LOB / LLB en de vernieuwde normstelling betreffende de referentieniveaus voor Taal en Rekenen waren bedoeld als service voor de betrokken docenten.
T 0481 433 823 (kantoor) M 06 51 03 91 19
Een heel belangrijk thema, dat via een paar verschillende invalshoeken belicht werd, ligt in de begeleidingsmethoden van deze leerling-populatie. Daar werden inzichten over de werking van het brein op losgelaten door Ineke Bos van het Brein Centrale Leerinstituut. Peter den Boer nam de aanwezigen mee op een reis, waarin ontdekt kon worden op welke wijze de leerling gestimuleerd wordt om te reflecteren over “grenservaringen, opgedaan in de echte praktijk”. Pas na goed leren reflecteren is de leerling immers in staat om keuzes te kunnen maken. Er werd ook van de deelnemers aan de conferenties gevraagd, zelf in het geweer te komen. Daarvoor was het vragenvuur, waarin alles gevraagd kon worden wat maar leefde in de groep. Daarnaast was er de speed-date, die zeer in de smaak viel, te meer omdat iedere sector dit jaar een 24 uurs conferentie op het menu had staan. Dat leverde voldoende tijd op, tussen de bedrijven door, om elkaar nog eens te bevragen en afspraken te maken over contacten na de conferentie. Een bijzonder onderdeel dit jaar, op alle conferenties, was de uitnodiging aan de aanwezigen om aan de hand van enkele centrale begrippen, een lijst met knelpunten op te stellen. Deze zijn gepubliceerd in de Nieuwsbrief nr. 11. Boeiend was het, om te ervaren dat er een grootste gemene deler uit al die bijeenkomsten naar voren komt en de onderlinge herkenning van de barrières voor de ontwikkeling van VM2 zichtbaar aanwezig was.
VM2 NIEUWSBRIEF 13
1
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
28-09-2011
17:35
Pagina 2
AOC DE GROENE WELLE, ZWOLLE AOC FRIESLAND, LEEUWARDEN AOC FRIESLAND, BUITENPOST AOC FRIESLAND, SNEEK AOC FRIESLAND, HEERENVEEN AOC OOST, ENSCHEDE AOC OOST, ALMELO AO MEREWADE COLLEGE, GORINCHEM MONDIAL COLLEGE, NIJMEGEN MONTESSORI COLLEGE, NIJMEGEN MONTESSORI SCHOLENGEMEENSCHAP, AMSTERDAM MUNNIKENHEIDE COLLEGE, RUCPHEN N
Als we tenslotte de reacties aan het einde van de praktijknetwerk bijeenkomsten in herinnering brengen, is de constatering gerechtvaardigd, dat er een zeer positieve stemming heerst over hetgeen in die conferenties werd geboden en men de balans tussen halen en brengen een stuk beter vond dan de voorgaande jaren. De managementconferenties, twee in getal dit studiejaar, waren gevuld met voorbeelden die in het organisatiegebied te vinden zijn. Zo was er Max Hoefijzers, die het Leerpark Dordt uitventte als voorbeeld, hoe regionaal tot samenwerking gekomen kan worden tussen vmbo, mbo, gemeente en bedrijfsleven. Was dit de externe component van het organiseren, Ben van Hilst hield de aanwezigen een alternatief model van de interne organisatie voor. Hij nodigde uit, om uit te gaan van de teamgedachte in plaats van de roostering van elke docent op uren in klassen. De vernieuwing van het beroepsonderwijs, onder de vlag van het competentieleren, kan alleen slagen, als er anders over de interne organisatie van de opleiders in de school gedacht gaat worden. Ook kwamen enkele exercities aan bod, die de SLO had verricht, waarbij ze dwarsverbindingen en verdubbeling van onderdelen uit verschillende kwalificatiedossiers opspoorden. Dit schept de kans om programma’s te ontwikkelen, waarin de leerling een tijd lang de gelegenheid krijgt om zich in verschillende bedrijfstakken te oriënteren en toch al een aantal competenties kan oefenen, onafhankelijk van de praktijkcontext. Dat zorgt ervoor dat de leerling niet te snel in een fuik zit en levert tijdwinst op. Ook de managers hebben hun knelpuntenanalyse opgeleverd en daar bleek dat de verschillen met de praktijknetwerken miniem zijn. Misschien moeten we daaruit de positieve conclusie trekken dat de neuzen van de docenten en hun leiders dezelfde kant op staan.
2
VM2 Nieuwsbrief 13
En dan is er nog de website die op verzoek van veel deelnemers tijdens de netwerkbijeenkomsten vorig jaar in het leven is geroepen: www.vm2marktplaats.nl. Samen met het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit is er vorm aan gegeven, is de site in werking, en zijn enkele groepen geïnteresseerde deelnemers getraind om er gebruik van te maken. Het heeft nog niet het gewenste resultaat opgeleverd, dat er nu driftig onderling gecommuniceerd wordt en materiaal uitgewisseld. Wel wordt de voorpagina met nieuws dat voor VM2 van belang kan zijn, regelmatig door de projectleiding ververst. Tot slot: als we in de naaste toekomst blikken, zijn er nog wel enkele aandachtspunten die noodzakelijk aangepakt moeten worden. Bijvoorbeeld het thema loopbaanbegeleiding dat overal in het beroepsonderwijs een hot item lijkt, Er wordt aansluiting gezocht bij een groot project van de MBO Raad: “Het stimuleringsinitiatief LOB”. Drie VM2scholen nemen hieraan deel. De resultaten moeten overdraagbaar zijn, zodat meer scholen er gebruik van kunnen maken in de toekomst. Het project loopt nog tot halverwege 2012. Dan zullen concrete resultaten zichtbaar worden en voor anderen toegankelijk. We noemen ook de krimp van de leerlingaantallen, waarbij enkele regio’s de kroon spannen op dit moment. Zuid Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en NoordoostGroningen lopen daarin voorop en moeten nu al scenario’s uitwerken om de leerlingen voldoende keuzemogelijkheden, wat betreft hun toekomstige beroep te bieden. Andere regio’s zullen spoedig volgen. Minister van Bijsterveldt heeft in haar brief “Focus op vakmanschap” hier ook aandacht aan gegeven.
Terugblikkend kan de projectleiding constateren, dat er afgelopen jaar weer een aantal vorderingen gemaakt zijn in het VM2experiment. De vertegenwoordigers van de VM2-scholen hebben uitdrukkelijk kenbaar gemaakt, nog minstens een jaar van de netwerkbijeenkomsten gebruik te willen maken, er zijn nog genoeg thema’s te bespreken.
Pas na goed leren reflecteren is de leerling in staat om keuzes te kunnen maken.
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
28-09-2011
17:35
Pagina 3
LO AOC OOST, TWELLO ARENTHEEM COLLEGE, ARNHEM AUGUSTINUS COLLEGE, AMSTERDAM WATERLANT BEROEPSOPLEIDINGEN, AMSTERDAM DE ROSA, AMSTERDAM BONNEFANTEN COLLEGE, SITTARD N NOVA COLLEGA, AMSTERDAM NOVA COLLEGE, LOCATIE VEENOORD, ROTTERDAM ORANJE NASSAU COLLEGE, ZOETERMEER OSG SCHIEDAM, SCHIEDAM PENTA COLLEGE, HOOGVLIET
Focus op succes Verslag van de afsluitende VM2 bijeenkomst 31 mei 2011 in het NEC stadion te Nijmegen
Op een mooie dinsdag eind mei verzamelden zich een negentigtal deelnemers aan het project VM2 voor de afsluitende conferentie van dit studiejaar. De projectleiding, onder aanvoering van Ton Balk, schotelde de aanwezigen een gevarieerd en strak geregisseerd programma voor. Marc Coenders loodste als vanouds de sprekers door de aan hun toebedeelde tijd en zorgde dat de workshops soepel konden verlopen. De projectleiding koos als centraal thema: “Focus op successen die zijn bereikt”. De generatie Nu! Het spits werd afgebeten door Yvonne van Sarck, (Young Works) die haar voordracht in vier stukken verdeelde, die ze tussen de overige sprekers door telkens met grote vaart, kort en krachtig, presenteerde. Achtereenvolgens koos ze voor de thema’s structuurbehoefte, “info-besitas”, zondagskinderen en ondernemingsgezindheid. Alle vier centrale begrippen uit het onderzoek, dat haar bureau al jaren doet onder de opgroeiende jeugd. Zo kwamen zij er via interviews achter dat de jongeren van tegenwoordig wel heel zelfstandig, annex zelfverzekerd, aan de buitenkant overkomen, maar dat in hun binnenste veel onzekerheid en stress heerst en dat die onrust ertoe leidt, dat hun behoefte aan leiding groter is, dan de huidige volwassenen, die met hun graag een gelijkwaardig contact nastreven, in de gaten hebben. Zij ondersteunt deze bewering aan de hand van een filmpje, waarin een jongen over zijn toekomst nadenkt. Haar betoog eindigt bij elk thema met enkele tips. Zo geeft ze de opvoeders en begeleiders van nu mee dat zij de plaatsvervangende frontaalkwab moeten zijn omdat het brein van de puber, met name in het ratio-deel, nog moet rijpen en zij een aantal consequenties van hun stappen nog niet voldoende overzien. Tijdens haar tweede themabehandeling bleek nog eens te meer hoe onrustig het leven van de jongere er inmiddels uit kan zien omdat er een geweldige hoos aan informatie de hele dag door via internet, mobieltjes en de deelname aan social media op ze afstormt. Daarbij is het voor veel jonge mensen razend moeilijk om al die informatie te kunnen filteren. De verleiding is groot om overal maar in te duiken. Het veelgehoorde idee dat jongeren kunnen multi-tasken wordt door Yvonne bestreden. Het gelijktijdig doen van verschillende taken kan eigenlijk niet, is gebleken uit onderzoeken.
Toch zijn de jongeren zelf daar optimistisch over: “Ik doe alles een beetje, dan komt het heus wel af!” Het gevolg is dat velen moeilijk slapen en zich vervolgens ook niet goed kunnen concentreren. Ook hier een tip: de jongere heeft begeleiding nodig om weerbaar te worden in het enorme informatieaanbod. “Train ze in info-besitas!” Haar derde optreden ging over het gevoel, dat veel jongeren hebben, iets bijzonders te zijn. Ze staan positief ten opzichte van hun eigen kunnen. Ze verwachten daardoor dat de kans groot is, dat ze straks gelukkig worden, levend in een fijne omgeving, een baan naar je zin en genoeg geld om mooie dingen te kunnen doen. Velen hebben nog weinig tegenslagen hoeven incasseren en voelen daarnaast een geringe urgentie om aan de toekomst te gaan werken, door zich moeilijke dingen op de hals te halen. Young Works definieert deze ontwikkeling als een “toenemend narcisme onder de jeugd.” Er dient meer realiteitszin te groeien, door ze in onderwijssituaties eerlijke feedback te geven en ze, ten behoeve van een reëel beroepsperspectief, de echte praktijk te laten ervaren. Dit zal bijdragen aan een realistischer zelfbeeld. Tenslotte liet ze in de laatste sessie die haar was toegemeten een frappante ontdekking zien: de jongeren van nu zijn in hoge mate geneigd, om eigen ondernemingen op te zetten. Het aantal jonge inschrijvers bij de Kamers van Koophandel kent een hoge vlucht. Zij vinden het spannend, uitdagend en wel cool. De nieuwe term die daarvoor is uitgevonden spreekt dan ook van “carrière kids”.
Managen of organiseren? Terwijl Yvonne telkens kort naar binnen raasde en met dezelfde snelheid er weer uit, hield Hester Heringa met dezelfde kordaatheid en een grote dosis humor de deelnemers wat langer bezig. Zo was haar binnenkomer al aandachttrekkend: “Bij welke Re-organisatie werk jij?”,om daarna de vraag de zaal in te slingeren: “Kennen jullie de chaostheorie? En het verschil tussen managen en organiseren?” In een boeiend betoog, gelardeerd met filmpjes , nodigde ze de aanwezigen uit, om “er eens een keer anders tegenaan te kijken, dan je gewend bent.”
VM2 Nieuwsbrief 13
3
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
28-09-2011
17:35
Pagina 4
CALVIJN MET JUNIOR COLLEGE, AMSTERDAM CHRISTELIJKE SG VEENENDAAL, VEENENDAAL CITAVERDE COLLEGE, HEERLEN CITAVERDE COLLEGE, ROERMOND CLUSIUS COLLEGE, SCHAGEN COLLEGE DE MEER, AMSTERDAM CSG COMENIUS, LEEUWARDEN CSG HET STREEK, EDE DA VINCI COLLEGE, ROOSENDAAL DA VINCI COLLEGE, ZWIJNDRECHT DACAPO COLLEGE, SITTARD LENTIZ MAASLAND COLLEGE,MAASLAND LIEVEN DE KEY KRELAGESCHOOL, HAARLEM LI NDE COLLEGE, WOLVEGA LMC HORECAVAKSCHOOL, ROTTERDAM LMC UNIE NOORD,
Bijvoorbeeld de verschillen tussen managen en organiseren: als er verandering in een organisatie gewenst wordt, gaat men het vaak managen door een aantal doelen te stellen, die in delen op te knippen, voor elk deel een plan te ontwerpen en deelcommissies aan het werk te zetten, om hun stukje van de puzzel in voorstellen en plannen om te zetten, die dan weer omhoog naar de beslissers in de organisatie worden doorgegeven, alwaar de opdrachten naar het uitvoerende niveau verstuurd worden. Het gevolg is een enorme regeldichtheid en opdrachten aan de uitvoerders die soms realiteitswaarde ontberen. Ze illustreert haar betoog op vermakelijke wijze met voorbeelden uit de praktijk. Je ziet een enorme regelzucht die vaak ten toon wordt gespreid bij reorganisaties of bij het inrichten van onze openbare ruimte. Een andere term die nog wel enig inzicht verschaft in het verschil tussen organiseren en managen: “Reali-teit of Reali-tijd”. Wij hebben het idee dat vernieuwing bijvoorbeeld mogelijk als een lineair in de tijd verlopend proces te “managen”zou zijn. Complexe organisaties zijn echter systemen, die chaotisch worden, als het evenwicht verstoord raakt, bijvoorbeeld door een voorgenomen reorganisatie. Zo ontstond het inzicht, dat vernieuwing zich in de tijd in golven voltrekt, waarbij de innovator een risico neemt, of zijn idee zal aanslaan. Daarvoor is nodig dat het wordt opgepikt door de volgers. Dat is van tevoren onvoorspelbaar. Soms is de verandering al gaande, voordat er plannen kunnen worden gemaakt. Een volgend thema betreft het begrip professionaliseren. Al te ver doorgevoerde specialisatie in een bepaald vak, veroorzaakt een zodanige houding van de vakbroeders, dat op andere gebieden “aangeleerde hulpeloosheid.” ontstaat, hetgeen ze met een humoristisch filmpje onderbouwde. Daarnaast toonde ze ook minder vrolijke gevolgen van het naast elkaar heen werken van verschillende “professionals”. Hester eindigt haar vlammende presentatie met het verzoek aan de deelnemers, het vanaf nu “anders” te gaan doen door er in eerste aanleg eens anders tegenaan te kijken en meer de realiteit onder ogen te zien, die directe actie nodig heeft, zo dicht mogelijk bij de feitelijke situatie, in het vertrouwen dat degene die het betreft ook concrete oplossingen kan aandragen.
4
VM2 Nieuwsbrief 13
Verschillend en toch succesvol: vier VM2-voorbeeldprojecten. De organisatoren van deze dag waren erin geslaagd om een viertal projectscholen bereid te vinden, om hun invulling van de VM2route in een kort overzichtelijk betoog van vijf minuten toe te lichten. En inderdaad: alle voorbeeldscholen hebben ieder hun eigen ideeën uitgewerkt en de ruimte die de experimenteerregeling biedt daarvoor gebruikt. Elcke Bouwense en Andreij Miljoen van het samenwerkingproject Scheldemond College en ROC Zeeland hebben de kerndoelen van SDV en de competenties van Toerisme Recreatie (werkvelden die in de regio Zeeland kansen op een baan bieden) in elkaar geschoven en maximaal gebruik gemaakt van de invulling van het zomerlek. Daarin organiseren zij 320 stage-uren. Ze gebruiken voor Taal en Rekenen de methode van het roc. Deze operatie levert een behoorlijke verkorting van tijd in een naadloos traject op. Het betekent, dat een aantal leerlingen in nog geen twee en een half jaar het niveau 2 diploma kunnen halen. In juni doen een aantal leerlingen het vmbo-examen en in oktober gaan ze op voor het mbo niveau 2 diploma. Jan van der Linden heeft vanuit zijn College de Brink in Laren in samenwerking met het ROC van Amsterdam ook een smal (horeca) traject ontwikkeld. Ook zij hebben in de programmatische vergelijking de verdubbeling eruit gehaald. Het geeft sommige leerlingen de kans sneller te gaan en andere de rust om er vier jaar over te doen, afhankelijk van hun begaafdheid. De leerlingen krijgen zelfs de mogelijkheid aangeboden om twee mbo-diploma’s te halen omdat ze zowel koken als serveren in hun basisprogramma hebben. Overigens heeft het veel energie gekost, om zonder blauwdruk te werken en was het van groot belang, om vanaf de aanvang de ouders erbij te betrekken en voortdurend te informeren. Wim Swinkels, die in Nijmegen vanuit het Kandinsky College optrekt met het ROC Nijmegen, vertelt dat zij een andere insteek kozen: de leerlingen maximaal de kans geven zich in de breedte op verschillende werkvelden te oriënteren in de sectoren Economie en Zorg. Na het vmbo-examen, dat ze uit concurrentieoverwegingen handhaven, wordt het zomerlek omgedoopt in bonusweken. De groepen worden samengesteld op basis van een voorlopige Crebokeuze. Die vindt in januari plaats en daarna hebben de leerlingen
C D RO
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
N D D,
28-09-2011
17:35
Pagina 5
COEN ECOOP COLLEGE, WADDI NXVEEN COLLEGE DE BRI N K, LAREN GROEN HORST COLLEGE, LELYSTAD GROEN HORST COLLEGE, MAARTENSDIJK FARELCOLLEGE, RI DDERKERK DE GOU DSE WA AR DEN, GOU DA DE MEERWA AR DE, BAR N EVELD DE N I EUWE VESTE, COEVOR DEN EDU DELTA, BAR EN DR EC HT EDU DELTA, GOES EDU DELTA, SOMMELSDIJ K ROT TE R DA M H E L I CO N O P L E I D I N G E N , K E STE R E N G RO E N H O R ST CO L L E G E , L E LYSTA D ZA D K I N E , R OT TE R DA M ZU I D E R PA R K CO L L E G E , R OT TE R DAM MA E R L A NT, B R I E L L E
Er dient meer realiteitszin te groeien, door ze in onderwijssituaties eerlijke feedback te geven en ze, ten behoeve van een reëel
beroepsperspectief, de echte praktijk te laten ervaren. een jaar de tijd om niveau 2 te halen. Het uitstellen van de Crebokeuze tot na een aantal verschillende stages, gekoppeld aan een goed systeem van keuzebegeleiding. kán, maar er hangen prijskaartjes aan. Zo is het lastig organiseren, als je met acht afdelingen op het mbo te maken hebt en kan het betekenen dat je bij een gering aantal leerlingen voor bepaalde Crebo’s tot maatwerk over moet gaan. Gaandeweg is de samenwerking tussen de partners gegroeid en worden deze barrières genomen. Annemiek Brink van het samenwerkingsproject Talentstad Zwolle en Landstede Harderwijk, vertegenwoordigt de sector Techniek in het rijtje succesvolle VM2-trajecten op deze slotdag. Zij kozen ook voor een langere aanloop in de breedte alvorens de leerling moet kiezen tussen Transport en Motorvoertuigentechniek. Ook de determinatie van de VM2-leerling gebeurt gaandeweg het traject, zodat ze ruime groepen van Basis en Kader leerlingen in de aanvang bij elkaar hebben gezet. Bijzonder tevreden zijn zij over de contacten die ze legden met het regionale bedrijfsleven, die wensen mochten uiten. Het resulteerde in de afspraak dat alle leerlingen het heftruckbewijs halen en daarnaast EHBO, VCH en het vak Duits op het programma, omdat dit voor transport en logistiek een belangrijke taal is. Hun volgende stap zal zijn, dat ze de mogelijkheden van het versnellen van deze trajecten gaan onderzoeken door overlappingen eruit te halen.
De eerste resultaten van VM2 worden manifest: in juni 2011 worden al diploma’s uitgereikt aan leerlingen die deze kwalificatie binnen 3 jaar hebben behaald. Naast deze hoopvolle en positieve berichten zijn er ook knelpunten te benoemen: de krimp van het leerlingaantal zet fors door. Dat betekent dat vmbo’s in regionaal verband zullen moeten bedenken of ze elkaar nog meer gaan beconcurreren, waardoor er afdelingen zullen sneuvelen, of dat ze kiezen voor samenwerking.
En dan: hoe staat het er voor; waar gaat het naar toe? Projectleider Ton Balk heeft zichzelf ook enkele minuten toebedeeld, om via een terugblik en toekomstvisie de balans op te maken van weer een jaar VM2 ontwikkeling. Afgelopen jaar heeft VM2 meer aandacht gekregen. Zo refereert Ton aan enkele krantenartikelen waarin VM2 als succesformule met betrekking tot het terugdringen van de schooluitval ten tonele wordt gevoerd. De projectleiding heeft afgelopen jaar veel telefoontjes gekregen van scholen, die graag iets in de richting van VM2 zouden willen doen. In het “Actieplan MBO” is aangegeven dat er ruimte komt voor brede samenwerkingsverbanden vmbo-mbo. Op dit moment wordt daar vanuit het Ministerie uitwerking aan gegeven. Zodra er meer duidelijkheid is zal de informatie worden verspreid.
Een stapje erboven op! Barbara van Wijk, werkzaam bij het expertise centrum voor het beroepsonderwijs (ECBO) deed onderzoek naar het doorstromen van niveau 2 studenten naar niveau 3 onder 300 doorstromers en 15 coördinatoren. Daaruit vloeiden een aantal voorlopige inzichten voort. Zo bleek dat het geen verschil maakt of de student een BOL of een BBL status heeft voor het slagen. Wel stromen er meer BOL leerlingen door en in verhouding ook meer vrouwen dan mannen. En voor het slagen maakt de afkomst autochtoon of allochtoon ook nauwelijks verschil. Ongeveer de helft van alle doorstromende studenten haalt het diploma. Er bestaan een drietal doorstroom-modellen. Sommige leerlingen moeten geheel opnieuw de hele route van niveau 3 afleggen (Start
Terugblikkend op de ontwikkeling van de netwerken ziet Ton een verschuiving naar een meer vraaggericht aanbod. De deelnemers zijn tevreden over een langere, vierentwintig uur’s bijeenkomst met veel programmaonderdelen waarin men van elkaars voorbeelden kan leren. “We zien dat de trajecten zich snel ontwikkelen nu de afsluitende fase eraan komt! Het indalen van het mbo in het vmbo krijgt gestalte. De ouders worden geïnformeerd en raken met het fenomeen bekend.” Ook het loopbaanbeleid komt nadrukkelijk in beeld. Ton geeft als voorbeeld dat een drietal VM2-scholen meedoet met het landelijke project “Stimuleringsinitiatief LOB” van de MBO-Raad. Jolanda Turling en Myrthe de Doelder nemen afscheid en oogsten een welverdiend applaus voor hun attente, klantvriendelijke en zorgvuldige werk dat ze de afgelopen jaren voor het VM2-project deden.
VM2 Nieuwsbrief 13
5
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
28-09-2011
17:35
Pagina 6
SINT MAARTENSCOLLEGE, MAASTRICHT STERREN COLLEGE, HAARLEM TEC, AMSTERDAM TECHNISCH COLLEGE VELSEN, IJMUIDEN GROENHORST COLLEGE, EDE GRAFISCH LYCEUM, ROTTERDAM P ROC RIVOR, ZALTBOMMEL ROC TILBURG, TILBURG ROELOF VAN ECHTEN, HOOGEVEEN RÖLINGCOLLEGE, GRONINGEN SCHELDEMOND COLLEGE, VLISSINGEN SCHOLINGSBOULEVARD, ENSCHEDE KA HET SCHOONHOVENS COLLEGE, SCHOONHOVEN HET WESTERAAM, ELST HUYGENS COLLEGE, AMSTERDAM IJSSELCOLLEGE, CAPELLE A/D IJSSEL LANDSTEDE, ZWOLLE LENTIZ FLORA COLLEGE, N
Opnieuw Model) anderen kunnen er korter over doen (Inschuifmodel). Tenslotte het zogenaamde Kopmodel: De opleidingen op niveau 2 en niveau 3 kunnen niet onafhankelijk van elkaar worden gevolgd. Eerst wordt het diploma op niveau 2 gehaald alvorens met niveau 3 wordt gestart (kopstudie). In dit model duurt de totale opleiding ook korter. Barbara geeft enkele aanbevelingen. Het is zaak, om de inhoudelijke aansluiting van de programma’s onder de loep te nemen. Daarnaast moet men zich realiseren dat op docentniveau er nog steeds een kloof heerst tussen degenen die zich met de niveau 2 doelgroep bezig houden en de docenten die vanaf niveau 3 de lessen verzorgen. Daar moet meer onderlinge afstemming ontstaan. Ze eindigt met enkele behartenswaardige uitspraken voor de deelnemers aan deze slotdag: “Elkaar kennen helpt! En wat docenten vinden, dóet er toe! Jullie impact is enorm! Maak daar een issue van!”
De aansporingssessies. Een variatie op de veelgebruikte term workshops. De deelnemers konden inschrijven op een viertal thema’s. Cor Laming, directeur en eigenaar van LOOV onderwijsontwikkeling fungeerde als vraagbaak voor ieder die nog iets meer gedetailleerd wilde weten over de examinering op het mbo. Petra Smolders heeft zich in haar werk bij P.S. verdiept in achtergronden van jongeren. “Door het in kaart brengen van meningen, gedachten en bevindingen van jongeren, helpt P.S. organisaties meer inzicht te krijgen in de doelgroep en zo de organisatie (lees bijvoorbeeld Onderwijs) dichter bij elkaar te brengen.” Rianne Reichardt, adviseur Steunpunt Taal en Rekenen, kan de vragen die bij deelnemers leven over de eisen die gaan gelden voor de doelgroep VM2 leerlingen inzichtelijk maken, en tips geven over het te voeren beleid. Thom de Vries, werkzaam bij Peppels.net, heeft in Amsterdam met een groep van scholen digitale instrumenten ontwikkeld, om het loopbaanleren te stimuleren. Daarbij wordt gebruik gemaakt van social media, zoals Facebook etc, gericht op het denken over de eigen loopbaan door de leerling, nu in het onderwijs en straks over het werk.
6
VM2 Nieuwsbrief 13
De marketing. De reeks sprekers sluit met het optreden van Ger Hofstee, die verschillende functies bekleedt in het kader van communicatie en marketing. Hij zal zijn gehoor trakteren op een aantal inzichten, die historisch niet op de weg van gesubsidieerde organisaties liggen. Het is een denkwijze vanuit marketingprincipes, waarbij een aantal invalshoeken de revue passeren, die misschien toch gebruikt kunnen worden in het gestalte geven aan onderwijs en opleiding. Zo confronteert hij de zaal met de manier waarop scholen hun beleid ontwikkelen: “Vanuit zichzelf. Inside out!”, maar de beste marketingstrategie is gebaseerd op het principe “Outside In!” Denken vanuit de klant! Vanuit de markt: wat daar de vraag is. Dat zijn scholen inderdaad niet gewend. Hij probeert zijn idee aan de man te brengen, dat er meer in concurrentietermen gedacht moet worden. “Zoek de rek! Maak je verzorgingsgebied groter! Doe jij het niet, dan doet de concurrent het!” “Jullie worden uitgedaagd om aan te sluiten bij de “perceived value” van de markt: wat willen de leerlingen? Wat willen de ouders? Wat wil het regionaal bedrijfsleven?” “Jullie moeten ophouden met collectief te zijn. Zeg liever: mijn school doet het beter dan de buurman!” Hij lardeert deze insteek met tal van voorbeelden uit het marktdenken: van de productlevens-cyclus, via de marktstrategie van Auping, naar het advies om tijdens de komende crisisperiode, waarbij het leerlingaantal zal teruglopen, van de nood een deugd te maken. “Gebruik die tijd om na te gaan, wat je doel is: mensen helpen bij hun maatschappelijke carrière! Wat is daarvoor nodig? Hoe kom je aan geld om dat te doen? En kies dan voor de dingen die wezenlijk relevant zijn. Dat kan een pijnlijke ingreep noodzakelijk maken.” Tenslotte ..... De projectleiding organiseert aan het einde van deze volle dag een korte peiling, via hand opsteken, rondom wensen voor de komende tijd. Hoe wil men de netwerken gestalte geven? Per sector of regionaal? Het gros kiest voor de sectorale vorm. Welk format is gewenst? De meesten opteren voor een langer durende 24 uurs conferentie. Met daarnaast een enkele thema gerichte bijeenkomst.
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
28-09-2011
17:35
Pagina 7
M PONTES SCHOLENGROEP, GOES PORTA MOSANA, GRONSVELD RADIUS COLLEGE, BREDA ROC FLEVOLAND, ALMERE ROC FRIESE POORT, DRACHTEN ROC LANDSTEDE, HARDERWIJK DE KANDINSKY COLLEGE, NIJMEGEN UDENS COLLEGE, UDEN VADER RIJN COLLEGE, UTRECHT VO ROC VAN AMSTERDAM, AMSTERDAM ZUIDERPARK COLLEGE, LOCATIE DE WAAL, ROTTERDAM GE, NAALDWIJK
En dan nog even dit …
Bij de vraag of er behoefte aan regionale bijeenkomsten is, is de reactie vooralsnog weifelend, terughoudend. Moet het VM2-informatiepunt blijven? Hartgrondig en in grote getale luidt het antwoord: Ja! Met het Ministerie zal bekeken worden wat de activiteiten van de projectleiding voor het schooljaar 2011-2012 zullen zijn.
Wat willen de leerlingen? Wat willen de ouders? Wat wil het regionaal bedrijfsleven?”
In een tweedaagse bijeenkomst troffen vertegenwoordigers van de netwerken Groen en Consumptief elkaar op 19 en 20 mei in de prachtige locatie van het jachtslot in Molenhoek, waar al veel netwerkleden hun waren voorgegaan. Het programma vertoonde weer een mix van informatieve delen, zoals een uitgebreide presentatie van Cor Laming over examens in het tijdperk van de competentiegerichte kwalificatiedossiers en er werden weer volop ideeën en vormgeving van trajectonderdelen uitgewisseld. Het begon met een kort overzicht van belangrijke zaken die spelen op het ogenblik dat deze bijeenkomst plaats vond, zoals regelingen rondom het komende borgingscohort, een blik in de toekomst van de scholen in regio’s met een krimpend leerlingaantal en de verwachting, dat de minister meer mogelijkheden in de regelgeving zal gaan bieden om tot regionale samenwerking tussen vmbo’s en mbo’s te komen. Dan krijgt Cor Laming weer de kans zijn verhaal voor het voetlicht te brengen, hetgeen hij met verve doet. De deelnemers krijgen te maken met begrippen, die voor sommigen nieuw zijn: “opleidingsleerplan, onderwijsleerdoelen, leercyclus, portfolio, assessoren,” het zijn voor vmbo-docenten begrippen die langzaam eigen beginnen te worden. Er ontstaat een discussie over de beoordeling van de examens naar aanleiding van commentaar van de inspectie op het examineren via de Groene Standaard. De ideale examenopzet is gebaseerd op authentieke praktijksituaties, die getoetst worden door gecertificeerde assessoren, met behulp van nauwgezet uitgewerkte protocollen. Cor is de mening toegedaan dat als je alle stappen in je examenprogramma vastlegt en concreet aangeeft waar de deskundigheid van de beoordelaar in gelegen is, het voor de inspectie duidelijkheid verschaft. Hij heeft ervaren, dat het goed mogelijk is, de inspectie te overtuigen van de waarde van de examinering die je hebt opgezet, als je ze voor gesprek uitnodigt en goed onderbouwen kunt,
hoe die examinering tegemoet komt aan de te beoordelen competenties. Tijdens de uitwisseling van de examenopzet, die de verschillende scholen hanteren, blijkt dat de sector Consumptief al vroeg in het traject de toetsen van het mbo kan gebruiken. Deelnemers uit de sector Groen, die de beoordelingsformulieren uit De Groene Standaard gebruiken, hebben meer werk om aan de normen die de inspectie hanteert, te voldoen. Het volgende onderdeel bestaat uit een werkvorm, waarin iedere vertegenwoordiging de eigen situatie aan de hand van een achttal items neerzet en daarover kritisch bevraagd wordt. De thema’s die op deze manier tot een bijzonder concrete uitwisseling leiden zijn: samenwerking tussen de partners vmbo en mbo; invulling van het zogenaamde zomerlek; de kwestie hoe men de VM2-leerling determineert; welke leerlingen van het 2de naar het 3de VM2-jaar gaan en dus de route vervolgen, wie haakt in die fase af en waar blijven die leerlingen; hoe geeft men de loopbaanbegeleiding van deze leerlingen vorm; en tenslotte een verantwoording van de keuze voor wel of geen vmboexamen tijdens de VM2-route. Het geeft de aanwezigen de kans om uitgebreid voors en tegens met elkaar te bediscussiëren en de reacties van de deelnemers zijn enthousiast over het lerend effect van dergelijke gesprekken. Aan het einde van de bijeenkomst komen nog wat regelzaken naar voren en worden de nieuwe plannen van de minister om de urennorm op te hogen naar 1000 uren door de mbo-afgevaardigden met enige zorg bekeken. Vanuit de projectleiding is overigens altijd het advies geweest om, als je VM2 in drie jaren doet, elk jaar op 1000 uren te zetten. Met de uitnodiging om op 31 mei de slotdag bij te wonen en de wens voor allen dat de afronding van het studiejaar succesvol mag verlopen, sluit Ton Balk de sfeervolle tweedaagse. VM2 Nieuwsbrief 13
7
Nieuwsbrief VM2 13:Opmaak 1
28-09-2011
17:35
Pagina 8
De diplomabonus ‘Voor VM2-leerlingen die vóór 1 oktober 2011 van het vierde studiejaar het diploma van de leergang VM2 behalen, kan de subsidieontvanger vóór 1 november 2011 bij de Minister een aanvraag indienen voor een diplomabonus (het maximum van de diplomabonus is € 8500,per diploma). Deze diplomabonus geldt dan vóór 1 oktober 2011 voor de experimenten die zijn gestart met ingang van het studiejaar 2008-2009 en vóór 1 oktober 2012 voor de experimenten die zijn gestart met ingang van het studiejaar 2009-2010. De leerling kan niet worden ingeschreven voor het vierde studiejaar VM2 (peilmoment 1 oktober). Over de wijze van aanvragen, ontvangt de subsidieontvanger binnenkort een brief van DUO.
Borgingscohort 2011-2012 COLOFON
tekst
Deelname aan het borgingscohort is gebaseerd op de beschikking die de subsidieontvanger eerder in 2008 en/of 2009 heeft ontvangen en gebaseerd op deelname aan eerste en/of tweede cohort. Indien een school niet meer deelneemt aan VM2, komt de school ook niet meer in aanmerking voor deelname aan het borgingscohort VM2.
Jenne van Tulden Ton Balk eindredactie Ton Balk
In de eerder afgegeven beschikking wordt gewezen op de voorwaarden voor deelname die op basis van de ’tijdelijke regeling’ aan de deelnemende scholen gesteld worden en gelden voor de gehele experimentperiode, dus ook voor de gehele periode van het borgingscohort. Voor de volledige tekst kunt u uw beschikking nalezen. In de beschikking wordt in ieder geval gesteld, dat: a. Het experiment voor de gehele duur verzorgd wordt op één locatie door één team docenten, met één pedagogisch-didactische aanpak; b. De doelgroep leerlingen uit de basisberoepsgerichte leerweg zijn; c. Er voor een terugvaloptie gezorgd dient te worden; d. Ouders en leerlingen vooraf voldoende geïnformeerd worden; e. Scholen verplicht zijn medewerking te verlenen aan het wetenschappelijk onderzoek en de onderwijsinhoudelijke ondersteuning van de externe projectleider.
BERICHTEN VAN DE PROJECTLEIDING
Proficiat!! De begeleidingsgroep en de projectleiding van het experiment VM2 feliciteren alle leerlingen die in juni hun niveau 2 diploma behaalden en hun begeleiders van harte. Zij zijn de wegbereiders die erin zijn geslaagd te tonen dat door samenwerking en zonder voorgeschreven blauwdruk vernieuwing leidt tot een positief resultaat voor de leerlingen.
Vooruitblik In de volgende Nieuwsbrief zal de monitor die de ECBO elk jaar uitvoert onder de VM2-scholen aandacht krijgen.
8
VM2 Nieuwsbrief 13
vormgeving Coenen Vormgeving drukwerk Drukkerij Feiko Stevens Emmeloord
