Museumplan 2013-2016 Studio voor geschiedenis en kunst
Inhoudsopgave 1. Inleiding
3
2. Positionering a. Visie, Missie b. Doelstelling c. Formule d. Architectuur e. Strategische partners f. Naamgeving g. Educatie h. Doelgroepen i. Bereik j. PR/Communicatie, Marketing k. Collectie
4 4 4 4 4 5 6
3. Organisatie a. Vrienden b. Commerciële activiteiten c. Personele opbouw d. Financiën i.Subsidie Gemeente Hilversum ii.Entree iii.Vrienden iv.Ondernemersvrienden v.Commerciële activiteiten vi.Cultuurfondsen e. Governance
8 8 8 8 8
6 6 7 7
9 9 9 9 9 10 10
4. Implementatie
11
5. Samenvatting
12
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
2
1. Inleiding Museum Hilversum maakt in bijgaand museumplan haar voornemens en plannen kenbaar voor de periode 2013-2016. Het geeft inhoud en richting aan de activiteiten van Museum Hilversum. Het college van B&W en de gemeenteraad hebben bij het besluit tot verzelfstandiging voor eind 2015 evaluatie aangekondigd. Dit museumplan is de basis voor deze evaluatie. In de 'Visie op cultuur in Hilversum' die de gemeenteraad in december 2011 heeft vastgesteld, is het voornemen opgenomen om tot bestuurlijke verzelfstandiging van Museum Hilversum over te gaan. Verzelfstandiging is een logisch antwoord op de twee maatschappelijke ontwikkelingen die elkaar versterken. Allereerst trekt de overheid zich op zijn kerntaken terug. Daarnaast wordt van culturele instellingen meer ondernemingszin verwacht. De gemeente neemt als lokale overheid die rol niet op zich. Na verzelfstandiging komt Museum Hilversum in een positie ten opzichte van de gemeente die vergelijkbaar is met andere gesubsidieerde culturele instellingen. De maatschappelijke functies van Museum Hilversum zijn verwoord in de in 2009 vastgestelde nota ‘Verrassend veelzijdig’. Wij willen met behoud van functies- met minder kosten het bereik van het museum groter maken. Dat kan, door een andere wijze van organiseren en besturen,dus door te verzelfstandigen. Verzelfstandiging zal aanzienlijk betere randvoorwaarden scheppen voor cultureel ondernemen. In zoverre daarmee extra fondsen kunnen worden geworven zullen die met name ten goede komen aan de inhoudelijke taken, tentoonstellingen, de collectie en de public relations. Of daarmee in de toekomst de door de gemeente voor deze taken beschikbaar gestelde middelen omlaag kunnen moet later worden bezien.’ De Nederlandse Museumvereniging beschrijft vijf waarden waarmee musea een bijdrage leveren op maatschappelijk terrein in samenwerkingsverbanden met overheden, onderwijs, media en bedrijfsleven. Het gaat om: - De collectiewaarde. Het beheren en tentoonstellen van objecten en bijbehorende verhalen is een kerntaak van het museum. Ze geven uitdrukking aan een gedeelde geschiedenis en aan onze identiteit. - De verbindende waarde. Een museum is een ideaal platform voor verbinding en debat. Actuele thema’s krijgen binnen het museum een context, waardoor dialoog mogelijk wordt. - De educatieve waarde. Door een museum te bezoeken leer je, bewust of onbewust, bedoeld of onbedoeld. Het museum draagt bij aan de cultuureducatie en doet zelf ook onderzoek. - De belevingswaarde. Musea zetten aan tot denken en soms ook tot actie. Ze creëren rust en ruimte om te reflecteren en kritisch na te denken. Ook voor ontspanning en plezier zijn musea belangrijk. - De economische waarde. Musea zijn een bron van activiteiten, reuring en aantrekkingskracht. Belangrijk voor toerisme en werkgelegenheid. Bij de verzelfstandiging is bepaald dat Museum Hilversum gericht op deze waarden opereert.
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
3
2. Positionering 2a. Visie, Missie Museum Hilversum heeft een authentieke en moderne sfeer. Het is een ontmoetingsplek van betekenis waar je graag terugkomt. Het roept herkenning, enthousiasme, nieuwsgierigheid en inspiratie op. Het gebouw, een combinatie van een monumentaal pand uit 1881 en een nieuwbouw uit 2005, is onderscheidend. Door een creatieve mix van tentoonstellingen, presentaties en programma’s heeft Museum Hilversum zowel een lokaal, een bovenlokaal en een landelijk bereik. Museum Hilversum heeft vier vertrekpunten: 1. Museum Hilversum is de gezichtsbepalende organisatie voor de regionale geschiedenis van Hilversum en ’t Gooi. Het beschikt over een netwerk van collectioneurs en collega-musea waarmee de geschiedenis op een hoogwaardig niveau vorm en inhoud krijgt. 2. Museum Hilversum bouwt voort op de verbeeldingskracht van de lokale bevolking. De programma’s van Museum Hilversum liggen dicht bij de belevingswereld van de bezoeker. Herkenbaarheid is het vertrekpunt. Museum Hilversum realiseert dit door ‘crowd- en artsourcing’ waardoor de bevolking volop kan participeren in en kan bouwen aan de museale ervaring die het museum biedt. 3. Museum Hilversum positioneert zich in het verlengde van Hilversum Mediastad door zich te focussen op de media- en videokunst. Het organiseert presentaties die de positie van Hilversum Mediastad versterken. 4. Museum Hilversum is voor Hilversum en ´t Gooi een educatieve kernspeler met als werkgebieden erfgoededucatie, omgevingseducatie (architectuur) en media-educatie (video en mediakunst) In termen van beleidsactie betekent dit ten opzichte van de situatie dat het museum nog een gemeentelijk museum was, dat: . tentoonstellingen toegankelijker worden, toegesneden op grotere, doch goed gedefinieerde doelgroepen . het gebouw opener en toegankelijker wordt op een zodanige wijze dat het een natuurlijk onderdeel wordt van het centrum van Hilversum . het museum als geheel zichtbaarder moet worden in de Hilversumse samenleving en daarbuiten.
2b. Doelstelling Museum Hilversum: à Verhoogt de bekendheid onder en betrokkenheid van de Hilversumse bevolking à Verhoogt de komende drie jaar haar bereik zowel als het gaat om het algemene publieksbereik als het educatief bereik à Verbreedt haar commerciële, economische basis, waardoor het meer financiële armslag krijgt.
2c. Museumformule
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
4
Museum Hilversum ontwikkelt haar programma’s via de volgende drie inhoudelijke lijnen: crowd- en artsourcing, regionale (kunst)geschiedenis en media- en videokunst. Crowd- en artsourcing betekent dat Hilversumse en Gooise verzamelaars hun collecties kunnen inbrengen en dat de bevolking kan bijdragen aan een tentoonstelling. Gedacht kan worden aan een tentoonstelling over de Romantici met inbreng van particulier bezit, maar ook aan een tentoonstelling over de media aan de hand van een particuliere collectie over oude speelradio’s. Het is voor zover bekend voor het eerst dat een museum op permanente basis ruimte maakt voor inbreng van de bevolking. Voor de regionale geschiedenis wordt gewerkt met een basiscollage over de opkomst en groei van Hilversum en ’t Gooi. Daar bovenop ontwikkelt het museum met het onderwijs projecten die flexibel inpasbaar zijn. Gedacht kan worden aan projecten over De Stad, Economie en Industrie, Milieu en Natuur, de Romeinse Tijd etc. Museum Hilversum gaat met het Rijksmuseum in gesprek over het gebruik van haar gedigitaliseerde collectie. Met de etage over regionale (kunst)geschiedenis pakt het museum een voor de regio unieke positie. De etage komt tegemoet aan de wensen van het onderwijs dat via een passe partout regeling naar eigen inzicht gebruik wil kunnen maken van het museum. Er komt een gebruikershandleiding waarmee leerkrachten zelf kunnen rondleiden. Door de Raadzaal in te richten als een leeromgeving kan het onderwijs het museum gebruiken als een verlengd schoollokaal. Door de keuze voor de media- en videokunst geeft Museum Hilversum op een artistieke wijze verdieping, aan de plek van Hilversum als Mediastad. Videokunst is een van de experimentele, maar ook impactrijke plekken in de beeldende kunst. Het kan gaan om film, een documentaire of installatie. Hoewel het museum het experiment niet schuwt is het programma gericht op het algemene publiek.
2d. Tentoonstellingen In bijlage 1 is de tentoonsteligsprogrammering opgenomen. Museum Hilversum zal per tentoonstelling op de Kerkbrink, afhankelijk van verleende vergunningen een kleine buitenexpositie realiseren.
2e. Architectuur Naast de drie genoemde programmalijnen richt Museum Hilversum zich op architectuur. Hieronder vallen: § De rondleidingen in het Raadhuis van W.M. Dudok § De Hilversumse Architectuurprijs § De Dag van de Architectuur § De Open Monumentendag. Het museum heeft een speciaal educatieprogramma voor het erfgoed van Dudok. Naast de rondleidingen en torenbeklimmingen voor de groepen 7 en 8 van de basisschool zijn er klassenprojecten zoals ‘De scholen van Dudok’ en ‘Het Raadhuis gefotografeerd’ dat met de Groen van Prinstererschool is ontwikkeld.
2f. Strategische partners Om haar inhoudelijke ambitie waar te maken gaat Museum Hilversum met verschillende partijen en instellingen een strategische samenwerking aan. Met enkele van de zo meteen te noemen organisaties bestaat die samenwerking al, met andere zal die nog moeten groeien. 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
5
Museum Hilversum heeft voor wat betreft het thema regionale (kunst)geschiedenis een partnership met het Streekarchief Gooi- en Vechtstreek, de stg. Provincie Atlas Noord-Holland, de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk, de stichting Pas Op en met de stg. Omgevingseducatie. Museum Hilversum zoekt samenwerking met Museum Singer Laren en het Rijksmuseum. Voor wat betreft het thema video- en mediakunst zijn het Filmtheater, Beeld&Geluid dat beschikt over de collectie one-minutes, de stichting LIMA dat beschikt over de nationale video-collectie afkomstig van het voormalige NIMK en V2 strategische partners. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, faculteit ‘Interactive design en gaming’ en het ROC Media van het RocAmsterdam zijn eveneens strategisch partner.
2g. Naamgeving en huisstijl Museum Hilversum blijft als naam bestaan. Hiermee wordt naar voren gebracht wat het in de kern is: een museum voor elke Hilversummer die het museum als ‘een museum van mij’ ervaart. Als corporate titel krijgt het museum als ondertitel ´Het verhaal van ons allemaal´. Museum Hilversum ondergaat per 1 oktober 2013 een facelift dankzij de nieuwe huisstijl en nieuw vormgegeven website.
2h. Educatie Museum Hilversum is van groot belang vanwege de kunst- en cultuureducatie. Het stimuleert ontwikkeling en leert met name kinderen hun horizon te verleggen. Door te kijken naar kunst leren kinderen wat mooi is. Zij leren een smaak ontwikkelen en dat helpt bij de identiteitsvorming. Museum Hilversum is in gebouwelijk opzicht een combinatie van een rijksmonument (Rietbergen, 1881) en een nieuw gebouw (Ruijssenaars 2005). Het is niet zomaar een gebouw. Het is ook een ruimte die een ervaring van zichzelf is. De ontmoeting met het fysiek van het museum is onvervangbaar en een educatieve kwaliteit van zichzelf. Het museum, zijn tentoonstellingen en de daarom heen gegroepeerde programma’s hebben een impliciet educatieve werking. De kracht van de educatieve functie van het museum ligt in het informeel leren. Het museum prikkelt, wekt nieuwsgierigheid en doet zo aan creatieve en persoonlijke vorming. Daarnaast is er de expliciete educatie waarbij Museum Hilversum drie vaste onderdelen kent: 1. Bij elke expositie wordt een educatief programma voor basisscholen, scholen voortgezet onderwijs en scholen voor beroepsonderwijs gemaakt. Bij elke expositie wordt een kinderopening georganiseerd met daarom heen speciale rondleidingen en workshops. 2. Het erfgoed van Dudok. Dudok wordt gedragen door kernwaarden als multidisciplinariteit (crossovers), vakmanschap/ambacht. Dudok was een autodidact dat staat voor jezelf zelfsturend ontwikkelen/zelfontwikkeling. Zijn levensverhaal en Bildungsgeschichte, Dudok past in het grotere verhaal over Hilversum: (media)stad in het groen. De educatie rondom de architectuur en het erfgoed van Dudok krijgt vorm in speciale projecten zoals ‘De scholen van Dudok’ en het project ‘Het Raadhuis gefotografeerd’ Daarnaast zijn er de rondleidingen en torenbeklimmingen in het Raadhuis. 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
6
3. Het verhaal van ’t Gooi. Vanuit de cultuureducatie bezien is een belangrijke vraag ‘Hoe maak je geschiedenis beleefbaar en eigentijds?’, ‘Wat betekenen de snijvlakken van kunst en geschiedenis voor kinderen, jongeren, Hilversummers en inwoners van t Gooi’. Geschiedenis wordt pas interessant als je de relatie tot het heden en je eigen leven inziet, als je erin betrokken wordt, als je er door geïnspireerd wordt. Als je er een eigen inbreng in kunt hebben. Als je ineens inziet dat ’t Gooi er heel anders had uitgezien zonder de Erfgooiers en Hilversum er zonder de media anders zou hebben uitgezien. Museum Hilversum beschikt over een semi-permanente educatieve opstelling over Hilversum en ’t Gooi waaraan hun dna is af te leiden. Museum Hilversum maakt in die semipermanente opstelling ruimte voor de inbreng van leerlingen, scholieren en hun scholen. Het idee van co-creatie is de sleutel om het Museum écht van de kinderen van Hilversum en ’t Gooi te laten zijn.
2i. Doelgroepen Museum Hilversum onderscheidt per thema de volgende doelgroepen: § Crowd- en artsourcing o Inwoners en oud-inwoners van Hilversum en ‘t Gooi o Kunstenaars o Individuele (kunst)verzamelaars o Collectioneurs o Verenigingen en wijkcomités § Regionale (kunst)geschiedenis o Inwoners en oud-inwoners van Hilversum en ’t Gooi o Het in de regionale (kunst)geschiedenis geïnteresseerde landelijke publiek o Nieuwkomers o Leerlingen basisonderwijs en scholieren voortgezet onderwijs o Leden van regionale historische kringen. § Videokunst o Mediaprofessionals o De nationale en internationaal georiënteerde kunst- en cultuurliefhebber o Studenten film en kunstgeschiedenis, ‘interactive design’ § Architectuur en Vormgeving o De nationaal en internationaal georiënteerde architectuurliefhebber o Architecten o Bouwers o Studenten bouwkunde & vormgeving (design)
2j. Bereik Museum Hilversum is in de periode 2009-2012 gegroeid van 8.000 bezoekers naar een gemiddeld bereik van 20.000 bezoekers per jaar. Het is een samengesteld bereik waarbij ook de deelnemers aan de educatieve activiteiten, de architectuurrondleidingen, de Dag van de Architectuur en de Open Monumentendag zijn meegenomen.
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
7
Uitgesplitst ziet het te verwachten bereik er als volgt uit 2013
2014
2015
Educatie Basisonderwijs 500 1.000 2.000 Voortgezet onderwijs 250 750 1.500 Tentoonstellingen 14.000 20.000 30.000 Video/Mediakunst 2.500 7.500 Crowdsoucing 7.500 10.000 Regionale kunstgeschiedenis 7.500 7.500 Projecttentoonstellingen 1.500 2.500 5.000 Lezingen en debatten 100 500 1.000 Architectuur Rondleidingen raadhuis 3.750 4.000 4.250 Dag van de architectuur 250 500 500 Open Monumentendag 4.500 5.000 5.500 Hilversumse Architectuurprijs 250 250 250 Totaal 23.600 32.000 45.000 Eind 2015 heeft Museum Hilversum haar bereik derhalve substantieel verhoogd. De groei wordt gerealiseerd door: § Groter bezoek aan tentoonstellingen vanwege de drie programmalijnen met eigen doelgroepen § Toename van de educatieve activiteiten § Groter PR budget, actievere communicatie naar Hilversum en ‘t Gooi, nieuwe communicatieve uitingen in en rondom het museum § De vorming van een vriendenstichting § Vernieuwde openstelling. Het museum is vanaf 12 juni elke dag open. Vanaf 1 oktober kunnen scholen vanaf half negen van het museum gebruik maken en is er een avondopstellingen op donderdag. § Komst media/museumcafé (april 2014).
2j. PR/Communicatie, Marketing PR- en communicatie-activiteiten worden ingezet om de bekendheid van Museum Hilversum en haar programma te vergroten door een breed publiek te informeren, te involveren en te activeren. Museum Hilversum richt zich hierbij op lokale, regionale en boven-regionale doelgroepen om zoveel mogelijk (nieuwe) bezoekers te werven en te voldoen aan de doelstellingen van het vriendenprogramma. Dit geschiedt door inzet van betaalde communicatie , het optimaliseren van eigen communicatie middelen en genereren van ‘free publicity’ via diverse mediacategorieën. Belangrijk bij communicatie is dat het brede publiek het Museum gaat herkennen en begrijpen waar het voor staat. Communicatie moet net als het museum laagdrempelig en makkelijk toegankelijk zijn. Waar mogelijk zoekt het museum verbinding en samenwerking met andere relevante Hilversumse instellingen. Het streven is met het Filmtheater en de Openbare Bibliotheek via combikaarten, arrangementen en passe partouts de Hilversumse bevolking in staat te stellen de drie instellingen met alle publieksgemak van dien te bezoeken. 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
8
Bij specifieke activiteiten worden Hilversumse ondernemingen benaderd voor samenwerking. Doel is gezamenlijk tot aantrekkelijke, logische proposities te komen. Er is een communicatieplan opgesteld aan de hand waarin de communicatieve waarden en de merkbenadering uit zijn af te leiden. De website wordt in zijn geheel vernieuwd en in lijn gebracht met de nieuwe huisstijl.
2k. Collectie Museum Hilversum gebruikt de gemeentelijke collectie voor met name de regionale (kunst) geschiedenis. Dit gebeurt in de vorm van bruiklenen. Om de regionale geschiedenis diepte te geven wordt ook gebruik gemaakt van bruiklenen van andere musea en particuliere verzamelaars. De gemeentelijke collectie wordt eveneens op projectbasis ingezet bij de crowd- en artsourcing. Het Hilversumse en Gooise publiek krijgt de gelegenheid keuzes te maken uit de collectie op basis waarvan een tentoonstelling wordt samengesteld. Aangaande de videokunst wil het museum actief gaan collectioneren. Dankzij de strategische samenwerking met de stg. LIMA kan het museum beschikken over zo goed als alle denkbare bruiklenen van Nederlandse komaf.
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
9
3. Organisatie 3a. Personele opbouw Museum Hilversum kiest voor een hoogwaardige facilitaire organisatie. Deze wordt op basis van vaststelling van het museumplan ingevuld. Het museum gaat derhalve voor wat betreft haar programma en activiteiten geheel gebruik maken van externe expertise en arbeidskracht. De vaste flexibele kern bestaat uit werkzaamheden die gerelateerd zijn aan het huismeesterschap, het operationeel management, het accountmanagement voor de educatie, De personele opbouw voorziet in een vaste flexibiele kern en een flexibel flexibele schil. In die laatste wordt de inhoudelijke expertise die is voor het ontwikkelen van educatie, het maken van tentoonstellingen en het organiseren van rondleidingen, debatten en lezingen aangetrokken. Ook de public relations worden extern ingekocht. 3b. Financiën, inkomsten Museum Hilversum ontvangt een subsidie van Gemeente Hilversum en betrekt daarnaast eigen inkomsten uit: § Entree § Vrienden en ondernemersvrienden (sponsoren) § Commerciële activiteiten § Cultuurfondsen i. Subsidie Gemeente Hilversum Museum Hilversum ontvangt een basissubsidie van € 600.000,- van de gemeente Hilversum. Met de gemeente wordt een subsidiecontract afgesloten. ii. Entree Museum Hilversum zet haar entreeprijs op € 5,- per persoon. Dit geldt ook voor de Dudok Dependance. Elk kaartje geldt als een dagkaart waardoor de bezoeker die voor zijn koffie verder op de Kerkbrink terecht wil weer kan terugkeren zonder opnieuw te hoeven betalen. De museumkaart, de CJP-pas, en de Rembrandtpas blijven geldig. De gratis toegankelijke woensdag blijft. De tarieven voor groepsrondleidingen (architectuur) blijven gehandhaafd. Die van educatie worden verlaagd. iii. Vrienden Er komt een vriendenstichting (1 oktober 2013) waarmee duurzame afspraken worden gemaakt over het schenkingsrecht tbv het museum. Onderscheid wordt gemaakt tussen een club van 100, persoonlijke vrienden (1000) en schoolvrienden. Voor de werving ervan wordt een campagne gelanceerd (1 oktober). De vrijwilligers van het museum worden eveneens vriend. Vrienden kunnen gebruik maken van de fiscale faciliteiten van de door het kabinet Rutte gelanceerde Geefwet waardoor giften aan cultuur extra aftrekbaar zijn. Het gaat hier om donaties van particulieren die voor de duur van 5 jaar aftrekbaar zijn. Museum Hilversum kent eind 2015 een kring van ondernemersvrienden (25) die met het museum een bijzondere relatie hebben. Er worden drie soorten ondernemersvrienden onderscheiden afhankelijk van hun financiële betrokkenheid. Museum Hilversum streeft naar een aantal van 75 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
10
ondernemersvrienden. Voor de ondernemersvrienden organiseert Museum Hilversum vier keer per jaar een ondernemersnetwerkborrel. Een ondernemersvriend met een gouden status kan in Museum Hilversum zijn nieuwjaarsreceptie organiseren. Voor ondernemersvrienden bestaan de zelfde faciliteiten als voor de museumvrienden. iv. Commerciële activiteiten ook voor de commerciële activiteiten zoals bruiloften, de verhuur van ruimtes en horeca wordt een stichting opgericht. Het horecastreven leidt tot een museumcafé met terras en wel op de plek waar zich nu de museumwinkel bevindt. Die verhuist dan met de museumbalie en de VVV naar de tussenruimte voordat je het museum in gaat. Het museum annex mediacafé biedt een sfeervolle, culturele ambiance waarmee de Kerkbrink verrijkt wordt. Zoals ook is beschreven in de voorlopige structuurvisie 2030. Voor en in het museum annex mediacafé worden er aanvullend op het museale programma lezingen-, discussies en ontmoetingen georganiseerd. De mogelijkheden van radio- en tw uitzendingen wordt onderzocht. Om te kunnen bouwen op de inkomsten uit de commerciële verhuur moeten verschillende faciliteiten vernieuwd en aangepast worden. Onderzocht wordt of de ingang niet aan de zijkant van het oude pand kan komen waardoor museumbezoekers en cafébezoekers separaat van Museum Hilversum gebruik kunnen maken. Dit vraagt om een investering. v. Cultuurfondsen De gemiddelde subsidie van de cultuurfondsen bedroeg de afgelopen 4 jaar 75.000 euro. Het museum onderhoudt relaties met het VSBfonds, het SNS-Reaalfonds, het provinciale prins Bernhard Cultuurfonds en het Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie. Gegeven de afgenomen landelijke subsidies wordt continuering van het bestaande resultaat nagestreefd. Nieuw zal worden de relatie met het cultuurparticipatiefonds gegeven de gehanteerde themaformule (art- en crowdsourcing). De noodzaak om het aandeel ‘inkomsten van derden’ te versterken is onverminderd geldig. Niet alleen als uiting van lokaal en regionaal draagvlak. Ook omdat de cultuurfondsen op termijn alleen doneren als het museum kan aantonen dat het ten minste 17,5% van de begroting aan eigen inkomsten weet te genereren. Het onlangs opgerichte Blockbusterfonds hanteert dit inmiddels al als eis. In 2010 en 2011 realiseerde het museum dit percentage. 3c. Governance Aangaande bestuur en toezicht sluit Museum Hilversum zich aan bij de bepalingen van de code die binnen de Nederlandse Museum Vereniging, waarvan het Museum Hilversum als erkend museum lid is, gelden.
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
11
4.Samenvatting Dit museumplan 2013-2016 is het eerst plan van zelfstandige Museum Hilversum. In dit plan zijn de hoofdlijnen van beleid beschreven waaraan het museum de komende jaren koers en richting ontleend. Op basis van dit plan vraagt Museum Hilversum voor de periode 2013-2015 subsidie aan bi de gemeente Hilversum.
Mh/hb-svb/20 december 2013 Aangepaste versie. (2)
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
12
Bijlage 1 Crowdsourcing, videokunst, educatie. Programmering 2014-2015 1.Visie Studio Hilversum is een open platform en een podium voor de stad. Museum 3.0. Het is een plek waar je kunt kijken, maar ook kunt ervaren en kunt meedenken en meewerken aan wie of wat Hilversum en ’t Gooi is. Vroeger, vandaag en in de toekomst. Studio Hilversum wordt van de stad en de regio. De mensen in de stad zijn heel verschillend. Van oude tot nieuwe Hilversummers, van media-experts tot studenten en basisscholieren. Om deze diverse doelgroepen bij de inhoud te betrekken en te bereiken moet MH prikkelend en relevant worden. Dat lukt als we o het niveau van aanpak en competenties naast een gastcurator ook n onderzoeksjournalist/reproter aan het werk zetten die de stad in trekt. Die relevantie krijgt stap voor stap handen en voeten, maar er moet wel in 2014 een versnelling optreden. En is alleen mogelijk bij een andere manier van werken in zowel stijl als inhoud. Om de diverse doelgroepen te bereiken gaat Studie Hilversum programmeren in een mix van doorlopende videopresentaties, educatie en activiteiten/tentoonstellingen en creatieve activiteiten waar het publiek aan kan meedoen en voor wordt uitgenodigd. Stel je daarbij voor dat het museum de stad ingaat, vragen stelt, debatten voert, provoceert en mensen uitnodigt te reageren op onderwerpen. Terwijl ze dat doet legt ze verbanden die verrassen, die mensen verbinden, die abstracte thema’s beleefbaar maken en het in de juiste context zet. Inhoudelijk onderzoekt het museum wat de snijvlakken van kunst en lokale historie betekenen voor Hilversummers. Het museum activeert Hilversummers om mee te denken: wat is mijn Hilversum en ’t Gooi? Op die manier gaat het museum een duurzame participatie aan met Hilversum. Het voorstel is het museum in te bedden in halfjaarthema’s en daarmee het klassieke tentoonstellingsprogramma te verlaten. MH is het creatieve hart van maatschappelijk en cultureel Hilversum. Er komt, rondom een bepaald thema , alles samen. MH is een fysieke plek én een manier van werken. In de studio Hilversum vindt work-in-progress plaats. Het DNA van Hilversum en ’t Gooi wordt er onderzocht. 2.Programmering Om relevantie te ontwikkelen kiest MH voor een thematische benadering waaraan de educatie, de videokunst en de crowdsourcing worden opgehangen. Het voorstel is per jaar twee grote thema’s uit te diepen en in dialoog te brengen. Het is een periode die nodig is om een veelvoud van activiteiten in het museum en de stad plaats te laten vinden, participanten aan te trekken en een onderwerp tot leven te laten komen. Voor 2014-2015 gaan de volgende thema’s lopen: . Oh my God, naar aanleiding van het vertrek van de zusters Augustinessen) . Elite. Hilversum een eeuw kweekvijver voor talent . De Tweede Wereldoorlog (naar aanleiding van de 80-jarige herdenking van WO II.0 . ’t Gooi, zijn kunstcollecties en subculturen.
Daarnaast zal het museum elk jaar de ‘Zomer van het Beeld’ programmeren. 2.1. Educatie 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
13
Voor het basis en voortgezet onderwijs is op een aparte etage een collage van objecten, beelden en verhalen gemaakt die samen een groeiend, divers beeld van ’t Gooi vormen. In de collage worden nieuwe combinaties en dwarsverbanden gevonden die relevant zijn in Hilversum en het leven in de regio. Met het onderwijs wordt per klas, per school nieuwe invulling gegeven aan de collage. MH biedt een basis aan waarop het onderwijs kan voortbouwen. Met het GSA wordt begin 2014 een kidskunstklup gelanceerd. 2.2.Videokunst MH maakt in samenwerking met de Stg. Lima per thema 5 maandseries met een focus voor video- en mediakunst van Nederlandse bodem. Het doel is een landelijke plek voor videokunst te worden. Deze plek wordt versterkt door de programmering rondom de ‘Zomer van het Beeld’. MH onderzoekt met de HKU of het de Kerkbrink kan gaan benutten als een plek voor buitenprogrammering op het vlak van media- en videokunst. Hiervoor zal bij een definitieve go een nieuw programma ontstaan. 2.3.Crowdsourcing Crowdsourcing gaat over ideeën, geld, collectie, mensen. Om met de bevolking te kunnen gaan werken zal MH die opzoeken. Het publiek kan zelf ook inbrengen. Kenmerkend is het tweerichtingsverkeer. MH naar de bevolking, de bevolking naar MH. In beginsel is de middelste etage de ‘open space’ waar het publiek mee kan doen. Het museum zorgt wel voor een ‘grid’ waarbinnen de crowdsourcing kan landen. Dit ‘ grid’ kan per thema verschillen. Dit geldt ook voor de art-directie. De crowdsourcing is een doorlopende activiteit. De crowdsourcing heeft wel art-directie nodig om samenhangend te kunnen presenteren en om te kunnen verbeelden. Naast de crowdsourcing die ingebed is in een thema kan er altijd een projectlus gemaakt worden om een projectexpo te organiseren. Het gebeurt in 2013 met de stg Pas Op, en in 2014 met de stg. Anna’s hoeve, Pinetum Blijdesteijn en De Unie. 2.4. Studio Hilversum Studio Hilversum bestaat uit debatten en lezingen, muziek&film, interviews a la zomergasten, kunstworkshops, straatinterviews, activiteiten van Hilversummers zelf. Het idee is een keten van samenhangende thema-activiteiten binnen en buiten de muren van het museum te organiseren. Alle organisaties en individuen die actief zijn onder bijvoorbeeld het thema ‘geloven’ of ‘oorlog’ worden uitgenodigd om deel uit te maken van Studio 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
14
Hilversum. Het is de bedoeling dat zij het thema gebruiken als kapstok voor eigen activiteiten. Denk hierbij aan scholen, clubs, culturele en maatschappelijke organisaties. Het museum is zo laagdrempelig, en bereikt groepen die anders onbereikbaar blijven. Door activiteiten te verbinden onder een thema, gebeuren er drie positieve dingen tegelijkertijd: . de organisaties krijgen ineens PR, zij maken onderdeel uit van iets groters. De tegenprestatie is overigens ook pr. . het blijkt maar weer hoeveel er in Hilversum en ’t Gooi gebeurt. . Hilversum als geheel krijgt een actiever profiel naar de rest van NL. Met het Filmtheater wordt van maand tot maand bekeken hoe programma’s en activiteiten op elkaar worden afgestemd. 3. De programmering uitgewerkt 3.1. Oh my God 23 januari-1 juli 2014 De zusters Augustinessen van St. Monica verlaten Hilversum in mei 2013, na bijna een eeuw lang aanwezig te zijn geweest in Hilversum. Het is de aanleiding het thema religie dan wel Wat geloof jij te onderzoeken. Geloven is een verzameling van verschillende invalshoeken en uitgangspunten. Zeker in Hilversum met zijn vrijmetselaars, klein Rome en de Vitus, de PKN in verschillende hoedanigheden, de Joodse gemeenschap, de soefi’s en de Islam. Museum Hilversum toont via docu-interviews en snap shots wat Hilversummers van het geloof vinden, georganiseerd en niet georganiseerd. Het museum maakt een programma waarin de verschillende geloofsuitingen aan bod komen en programmeert de middelste etage voor het eerst als een open space. Aanbod: • Video’s gerelateerd aan religie en geloof • Een educatie-etage die in zijn geheel is gewijd aan Geloof in Hilversum • Tentoonstelling met levensverhalen, foto’s en filmopnames van Hilversumse al dan niet georganiseerde geloofgroepen • 16 Museummissen met zang, yoga, discussie, moslimjongeren etc. 3.2. Elite/Een eeuw Hilversum als kweekvijver voor talent 30 augustus 2014 –18 januari 2015 Museum Hilversum onderzoekt wat de talentmotor is in het DNA van ’t Gooi. En dat gedurende de afgelopen honderd jaar. Museum Hilversum Hilversum blijkt namelijk een kweekvijver voor musical, media en politiek talent. Het bewijs: een lijst van bekende Nederlanders toont opvallend veel Hilversummers. Om er een paar te noemen: John en Linda de Mol, Willem van Kooten, Hans Wiegel, broertjes Jussen, Tessa de Loo, Adriaan van Dis. Of van honderd jaar geleden: de familie van Rees, de familie Brenninkmeier, Albertus Perk, Johan Blijdesteijn. Museum Hilversum toont hun levensverhaal en achterhaalt daarin wat hun talent heeft gestimuleerd. Die ingrediënten gaat het museum toepassen in een actief participatieprogramma. De studio programmeert een festival om talent te vinden en 130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
15
te stimuleren, samen met oude en nieuwe Hilversumse beroemdheden, lokale clubs en verenigingen. Denk aan workshops, seminars en masterclasses: in media-kunst (video/gaming), in kleinkunst (acteren & presenteren), in argumentatie kunst (politiek, journalistiek). De resultaten hiervan worden gedocumenteerd en getoond in het museum en daarbuiten. Zo is er een top-down benadering vanuit bewezen talent en een bottom-up benadering vanuit clubs en verenigingen en hun deelnemers. Aanbod: • Video’s gerelateerd aan oorlog, geweld • Tentoonstelling met levensverhalen, foto’s en filmopnames van bekende Hilversummers • Workshops (actie) + resultaten (content) vanuit creatieve disciplines • Aan bod komen de ‘creative class’ van H’sum, de burgerij, bekende Hilversumse families en en de politieke elite
3.3. De Tweede Wereldoorlog 24januari 2015-28 juni 2015 MHstudio onderzoekt met een de verhalen over de 2e wereldoorlog uit H’sum. Startpunt is hoe locale politici en burgers elk hun rol speelden in bezet Nederland tijdens de 2e wereldoorlog. Logisch, want Hilversum was een van de eerste plekken waar de Duitse bezetter beslag legde op de radiostudio’s, die een bolwerk werden voor de nationaalsocialistische propaganda in het land. Door radiofragmenten en beeldmateriaal uit de collectie van het NIOD (Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies) vormt de studio een (historische) introductie op het onderwerp. Vervolgens vraagt de studio families hun verhaal in te zenden. Bijvoorbeeld over herinneringen aan de plaatselijke jodenvervolging. Of herinneringen aan samenwerking met de Duitsers. Zo ontstaat gaandeweg een kaleidoscoop aan verhalen over die tijd, telkens vanuit een ander persoonlijk verhaal. Samengevat: • tentoonstelling met collectie van het NIOD, het streekarchief, Beeld&Geluid en de gemeentelijke foto/filmcollectie • crowdsourcing: verhalen en foto’s van (oude) families in H’sum 3.4. Hilversumse kunstcollecties en subculturen 1 september 2015 – 15 januari 2016 Het museum onderzoekt subculturen in H’sum en ’t Gooi door de talloze verenigingen in beeld te brengen. Met infographics en beeld toont de studio de netwerken die deze verenigingen in de stad hebben aangelegd. Op hun beurt worden verenigingen en clubs uitgenodigd toe te voegen wat ze precies doen en welke betekenis ze vervullen voor hun leden. Met verhalen, filmpjes, objecten, kunstwerken of performances. De studio is hun tijdelijke podium. Gaandeweg groeit een beeld van de subculturen van ’t Gooi. Het leuke is, de studio wordt ook een ontmoetingsplek. In wekelijkse events organiseert de studio een
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
16
prikkelende sub-culture-clash: voetballer meets Rotary en amateurfotografen meets boksers. Het museum laat ook Hilversumse verzamelaars ‘aan het woord’’. In samenwerking met Van Scheppingen Veilinghuis. Aanbod:: • Videoprogrammering • Locale subculturen in beeld gebracht met infographics & beeld • Verhalen, foto’s, filmpjes van verenigingen in H’sum & ’t Gooi. • Nooit eerder getoonde prive-collecties 4. Meerjarenplanning 4.1. 2014 Oh My God/OMG. 23 januari-1 juli 2014 Videokunst 25 januari 2014, 22 februari 2014, 22 maart 2014, 26 april, 24 mei2014. Educatie Opening editie Geloven in ’t Gooi. 8 februari. De educatie loopt door tot 28 juni, einde schooljaar. CrowdSourcing. Basisgrid: 25 januari. De etage over crowdsourcing wordt continue geladen en wijzigt zich voortdurend. Twee keer per maand vindt er een inzameling plaats van crowd-art. Studio Hilversum 16 thema-event . Medio mei: een weekend rondom het vertrek van de Zusters Augustinessen. Beeldzomer 2014 1 7 juni-16 augustus 7 juni. Art Hilversum (Atelierdagen) . HKU-eindexamenpresentatie samen met Filmtheater) . ROC Media presentaties ( 1 juni 16 augustus Video special: Kim Boske (Hilversum) Augustus . Worldpressphoto (ovb) . Zilveren Camera (ovb) . Hilversumse Media/Videoprijs Elite/Een eeuw Hilversum als kweekvijver voor talent 23 augustus 2014 –18 januari 2015 Videokunst
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
17
23 augustus 2014, 20 september 2014, 18 oktober 2014, 22 november 2014, 20 december 2014. Educatie Opening editie Elite in ’t Gooi. 23 augustus. De educatie loopt door tot 18 januari. CrowdSourcing. De etage over crowdsourcing wordt continue geladen en wijzigt zich voortdurend. Op het programma staan in ieder geval een project over De Unie, Pinetum Bleijdestijn. Te onderzoeken: Agrarische Elite: Erfgooiers van nu met Koos Breukel/Anton Kos. 4.2. 2015. Wereldoorlog 24 januari 2015-28 juni 2015 Videokunst 24 januari 2015, 21 februari 2015, 21 maart 2015, 25 april, 23 mei2014. Educatie Opening Editie Geloven in ’t Gooi. 25 januari 2015. De educatie loopt door tot 28 juni, einde schooljaar. CrowdSourcing. Basisgrid: 15 februari. De etage over crowdsourcing wordt continue geladen en wijzigt zich voortdurend. Studie Hilversum 16 Museumzondagen. Beeldzomer 2015 1 juli-1 september 7 juli. Art Hilversum (Atelierdagen) . HKU-eindexamenpresentatie samen met Filmtheater) . ROC Media presentaties ( augustus Video special: (Hilversum) Augustus . Worldpressphoto (ovb) . Zilveren Camera (ovb) . Hilversumse Media/Videoprijs
Hilversumse kunstcollecties en subculturen Nog uit te werken
130429 Museum Hilversum - Museumplan 2013-2016
18