Monitor Economische Ontwikkeling Regio Amersfoort Uitgave 2011
De regio Amersfoort is een samenwerkingsverband van de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest, Woudenberg.
Hoe presteerde de regio Amersfoort in 2011?
2
Dit is de Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011. De monitor is opgesteld door de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland in opdracht van de Raad voor Economische Ontwikkeling (REO). Deze monitor geeft inzicht in de economische ontwikkeling in de regio Amersfoort in 2011 en toetst de doestellingen uit de Economische Visie Amersfoort 2030 en de effecten van de daarop gebaseerde Economische Agenda.
Samenvatting Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011 Economische dynamiek en diversiteit
score
Balans wonen en werken
Aantal werkzame personen
Banenindex
Aantal vestigingen
(Uitgaande) pendel
Aantal starters
Werkloosheid
Aantal opheffingen
Vacatures
Migratiesaldo
Economisch klimaat
Ruimtelijke balans
Omzet
Uitgifte bedrijventerreinen
Export
Voorraad bedrijventerreinen
Personeelssterkte
Leegstand kantorenlocaties
Opname kantorenlocaties
Aanbod kantorenlocaties
Legenda Waarde van de indicator in 2011 is gunstiger of minder gunstig dan in 2010.
3
score
De economische crisis drukt duidelijk haar stempel op de regio Amersfoort.
Economische dynamiek en diversiteit
bedrijven opgeheven, al dan niet door
omzet afnemen in het derde kwartaal van
een faillissement. Ook zijn er steeds
2011. De verwachtingen aan het einde van
Het streven naar economische groei als
meer nieuwe ondernemers (voornamelijk
2011 waren ook beduidend negatief.
voorwaarde voor een aantrekkelijk woon-
zzp’ers) die al dan niet gedwongen zelf gaan
Enig lichtpunt is het verwachte herstel van
en leefklimaat en het werken aan een vitale
ondernemen. Dit wordt benadrukt door de
de export. Dit wordt hoofdzakelijk verklaard
economie met een strategie van specialisatie
aanzienlijke groei van het aantal vestigingen
door de voorspelde opleving van de
en diversificatie, zijn doelstellingen uit de
met maximaal één werkzaam persoon.
buitenlandse omzet in de voor Eemland
Economische Visie Amersfoort 2030. Voor
Vergeleken met Nederland kende de regio
kenmerkende zakelijke dienstverlening.
het jaar 2011 tonen verschillende ruimtelijke
Amersfoort in 2011 verhoudingsgewijs
economische indicatoren aan dat de
minder opheffingen. Ook de natuurlijke
economische crisis nog duidelijk zichtbaar
aanwas was groter in de regio Amersfoort.
is in de regio Amersfoort. De economische structuur van de regio Het aantal werkzame personen is licht
Amersfoort is in 2011, vergeleken met 2010,
gegroeid tot circa 140.400 fulltime banen
niet kenmerkend veranderd. Qua werkzame
in 2011. Dit is een toename van circa 0,5%
personen en vestigingen zijn de diensten-
na het banenverlies in de voorgaande jaren.
sectoren het omvangrijkst. Dit geldt
De groei is echter niet zo sterk als voor de
specifiek voor de gezondheids- en welzijns-
economische crisis.
zorg en de zakelijke dienstverlening.
Ook het aantal vestigingen is in 2011
In deze sectoren bevonden zich in 2011
opnieuw toegenomen. Dit jaar met circa
tevens de meeste starters. De sterkste groei
1.450 tot circa 34.700 vestigingen. Dit is
van banen en vestigingen deed zich voor in
een groei van circa 4,5%. Een minder sterke
de gezondheids- en welzijnszorg en
groei dan in voorgaande jaren, maar wel
informatie en communicatie. De grootste
sterker dan die in Nederland.
afname van banen en vestigingen vond plaats in de industrie en financiën.
De groei van het aantal vestigingen is voor
Daarnaast waren er relatief veel opheffingen
het grootste deel toe te schrijven aan de
in onder andere de horeca en detailhandel.
natuurlijke aanwas. Hiermee wordt het saldo
Dit zijn zeer conjunctuurgevoelige sectoren,
van starters en opheffingen bedoeld.
waarin de negatieve effecten van de
De natuurlijke aanwas in de regio
economische crisis duidelijk zichtbaar zijn.
Amersfoort was in 2011 circa 1.200. De regio kende circa 2.950 starters in 2011. Dit zijn
Dat de regio Amersfoort nog steeds gebukt
circa 12% meer starters dan in 2010, toen
gaat onder de economische crisis blijkt ook
het aantal starters explosief toenam.
uit de slechte beoordeling door Eemlandse
Het aantal opheffingen in 2011 bedroeg circa
ondernemers van het economisch klimaat,
1.750. Dit zijn circa 10% meer opheffingen
de omzet, de export en de personeels-
dan in 2010. De economische crisis drukt
sterkte. Al deze indicatoren zijn in 2011 fors
duidelijk haar stempel op het aantal starters,
verslechterd. Zo zagen ruim drie op de tien
opheffingen en daarmee de natuurlijke
Eemlandse ondernemers het economisch
aanwas. Er worden niet alleen meer
klimaat verslechteren en de (buitenlandse)
4
Balans wonen en werken
na een afname in 2010. Een groot deel van
kantoorruimte af met circa 22%. Wel is
Ook stelt de regio Amersfoort zich tot
de Amersfoortse beroepsbevolking blijft
ook het aanbod kantoorruimte in het
doel om voldoende en passende banen
behouden voor de regio.
afgelopen jaar met circa 18,5%
voor haar inwoners te realiseren. Hiervoor
afgenomen. De leegstand op kantoren-
dient de banenindex gelijk te zijn aan de
Net als in 2010 is de werkloosheid in de
locaties en het (over)aanbod van bedrijven-
arbeidsparticipatie. Hiervan is sprake als
regio Amersfoort in 2011 verder afgenomen.
terreinen zijn vraagstukken met een
er op elke 100 personen van de potentiële
De afname betrof circa 7% en is daarmee
landelijke dimensie. Gezien het veelvoud
beroepsbevolking (iedereen van 15-65
groter dan in heel Nederland. Naast het
aan oorzaken is de oplossing voor deze
jaar) circa 73 banen zijn (banenindex =
aantal werklozen is ook het aantal vacatures
vraagstukken niet eenvoudig. De regio
73%). Dit is in de regio Amersfoort (nog)
met circa 31% afgenomen in 2011. In het
Amersfoort heeft in de Samenwerkings-
niet het geval, aangezien de banenindex
belang van de banengroei dient ook deze
agenda Werklocaties Regio Amersfoort
in 2011 circa 65% bedroeg. Wel is dit een
ontwikkeling nauwlettend te worden gevolgd.
2030 diverse acties en activiteiten benoemd
kleine verbetering vergeleken met 2010,
die deze problematiek te lijf dienen te gaan.
omdat het aantal banen verhoudings-
Ruimtelijke balans
gewijs meer is toegenomen dan de
De regio Amersfoort streeft naar voldoende
potentiële beroepsbevolking. De regio
en passende ruimte voor bedrijvigheid.
Amersfoort heeft dus een stapje in de
Om die reden wordt gekeken naar het
goede richting gedaan.
aanbod van bedrijventerreinen en
Toch dient de banenindex nog aanzienlijk
kantoren. Daarbij valt op dat er in 2010
te verbeteren om de ideale woon-werk-
slechts één hectare aan bedrijventerrein
balans te bereiken. Vergrijzing zorgt er
is uitgegeven in de regio Amersfoort. Dit
naar verwachting voor dat de potentiële
is aanzienlijk minder dan in 2009 en de
beroepsbevolking minder snel zal toe-
gemiddelde uitgifte van 8,8 hectare per
nemen in de komende jaren. Wel neemt
jaar gedurende de periode 2000-2010.
de participatiegraad onder vrouwen en
Ondanks deze zeer geringe opname is
ouderen toe. In de komende jaren zal de
de voorraad bedrijventerreinen in 2011
potentiële beroepsbevolking dus nog niet
fors toegenomen tot circa 101,5 hectare.
significant in omvang afnemen. Om de
Amersfoort beschikt over de grootste
ideale woon-werkbalans te realiseren, is
voorraad, terwijl in absolute zin de
het dan ook van essentieel belang dat de
voorraad in Bunschoten en Soest flink
werkgelegenheid in de regio Amersfoort
is gegroeid in 2011. Op basis van het
aantrekt.
gemiddelde uitgiftetempo in de afgelopen periode is de voorraad in de regio
De uitgaande pendelcijfers van de
Amersfoort minimaal voor de komende
gemeente Amersfoort tonen aan dat het
12 jaar toereikend.
aandeel Amersfoorters dat in de eigen gemeente werkt licht is afgenomen in
Ook de situatie op de kantorenmarkt in de
2011, ondanks dat de banenindex voor
regio Amersfoort is nog steeds nijpend.
de gemeente toenam. Overigens is het
De leegstand is gegroeid tot circa 18,5%
aandeel Amersfoorters dat in een
in 2011. Dit is fors hoger dan circa 14% in
regiogemeente werkt wel toegenomen,
heel Nederland. Ook nam de opname van
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
5
Economische dynamiek en diversiteit
Aantal werkzame personen regio Amersfoort, 2000-2011
150
144,0
x 1.000
140
142,0 139,0
139,6
140,4
2010
2011
137,2
130
135,0
134,4
133,7
132,7 131,9
128,7
120 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012; PWE-Gelderland, 2012
De regio Amersfoort 1 kende in 2011 circa 140.400
schaalniveau 3 , blijkt dat in enkele gemeenten
waar het aantal banen in 2011 verder is
fulltime banen . Ten opzichte van 2010 is de
het aantal banen in 2011 is toegenomen.
afgenomen. Het grootste banenverlies was
werkgelegenheid licht gegroeid (circa 0,5%).
Het aantal banen is procentueel het sterkste
er in Woudenberg (circa -6,5%), met name in de
Het banenverlies dat zich sinds 2008 voordeed,
toegenomen in Eemnes (circa 6%), met name
zakelijke dienstverlening, in Soest (circa -4%),
lijkt hiermee te zijn doorbroken. Indien gekeken
in de bouw en zorg. Ook in Bunschoten (circa
hoofdzakelijk in de industrie en zorg en in
wordt naar de banenontwikkeling over een lan-
3%), vooral in de sectoren vervoer en informatie
Baarn (circa -1,5%), vooral in de bouw en
gere periode blijkt, dat de werkgelegenheid in
en communicatie en in Amersfoort (circa 2%),
informatie en communicatie. In Soest, Baarn
de regio Amersfoort beduidend gegroeid is. In de
hoofdzakelijk in de informatie en communicatie,
en Leusden daalt de werkgelegenheid al
periode 2006-2011 met circa 4% en in de periode
groeide de werkgelegenheid aanzienlijk. In deze
enkele jaren achtereen flink.
2000-2011 zelfs met circa 9%. Kijkend naar de
gemeenten is voorkomen dat het banenverlies
werkgelegenheidsontwikkeling op gemeentelijk
van 2010 is voortgezet. Er zijn ook gemeenten
2
De regio Amersfoort bestaat uit de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg. Aangezien de gemeente Nijkerk ook sterk gerelateerd is aan de regio, is deze ook meegenomen in de analyse van de uiteenlopende ruimtelijke economische indicatoren.
De werkgelegenheidscijfers voor 2011 zijn gebaseerd op de werkgelegenheidsregisters van de provincie Utrecht (PAR) en de provincie Gelderland (PWE) omdat LISA nog niet over werkgelegenheidscijfers voor 2011 beschikt. De werkgelegenheidscijfers van het PAR wijken enigszins af van de werkgelegenheidscijfers van LISA, omdat het PAR de uitzendkrachten bij de uitzendbureaus telt en LISA bij de organisaties waardoor de uitzendkrachten worden ingehuurd. Echter, in de afgelopen periode verschilde het aantal werkzame personen in de regio Amersfoort volgens het PAR minder dan 0,5% van het LISA. Daardoor kan in deze monitor voor 2011 worden uitgegaan van de werkgelegenheidscijfers van het PAR. Men moet zich daarbij wel bedenken dat de werkgelegenheidscijfers van het LISA voor 2011 enigszins kunnen afwijken. Een zekere foutmarge is dus vereist.
Op gemeentelijk schaalniveau wijken de werkgelegenheidscijfers van het PAR meer af van de werkgelegenheidscijfers van het LISA dan op regionaal schaalniveau. Echter, deze afwijking is gemiddeld niet groter dan 2%. Daarom zijn ook de werkgelegenheidscijfers van het PAR op gemeentelijk schaalniveau een goede indicatie van het
daadwerkelijke aantal banen in de gemeenten in de regio Amersfoort. Wel is er sprake van een grotere foutmarge dan op regionaal schaalniveau.
6
Aantal werkzame personen gemeente Amersfoort, 2000-2011
Aantal werkzame personen gemeente Baarn, 2000-2011
75
12
11,8 71,8
70
65,5
64,7
11,5
x 1.000
x 1.000
65,1
64,2 60
67,7
67,4
65
72,1 70,7
70,6
11,3 11
11,1
11,1
61,4
10,5
10,6
11,0
10,9
10,8
63,4
10,7
10,6
10,5
10,5
10
55 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Aantal werkzame personen gemeente Bunschoten, 2000-2011
Aantal werkzame personen gemeente Eemnes, 2000-2011
8 7,9 7,7 7,5
2,3 2,2
6,9
6,8
2001
2002
7,0
7,0
2004
2005
2,2
2,2
2003
2004
2,2
2,2
2,2
2008
2009
2010
2,0 2
1,9
6,7 2000
2,2
2,2
x 1.000
x 1.000
7,1 7,0
2,3
2,3
7,7
7,5
7
2003
2006
2007
2008
2009
2010
1,8
2011
2000
2001
2002
2005
2006
2007
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Aantal werkzame personen gemeente Leusden, 2000-2011
Aantal werkzame personen gemeente Soest, 2000-2011
14
2011
18 13,6
13
17,7
17,7
17,7
13,1 12,5
12,1
12,2
12,1
17,1
x 1.000
12,3
12
12,7
12,7
17,4
17,2
17
x 1.000
2011
2,4 7,9
6,5
2010
11,5
17,2 16,9
16,8
16,5 16
11,5
16,2
11
15,5
10,7 10
15 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Aantal werkzame personen gemeente Woudenberg, 2000-2011
Aantal werkzame personen gemeente Nijkerk, 2000-2011
4
2010
2011
18 17,7 3,9
3,8 17,2
3,7
3,6
3,6
3,7 3,6
3,6 3,5
3,5
3,4
17,1
16
3,5
17,2
2009
2010
16,1
3,5 15,9
3,4
17,1
x 1.000
x 1.000
17
3,4
15,9
15,7
15,7 15,5
15,3 15
3,2 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
2010
2011
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2011
Bron: LISA, 2011; PWE-Gelderland, 2012
7
In 2011 groeide de werkgelegenheid het sterkst in de gezondheidszorg.
Ontwikkeling werkzame personen regio Amersfoort en Nederland, 2000-2011 De werkgelegenheid in de regio Amersfoort 6%
ontwikkelde zich in de afgelopen jaren min of meer hetzelfde als in Nederland. Wanneer het aantal banen in Nederland toe- of afneemt,
4%
is dit in de regio Amersfoort ook zo. Wel was de toe- of afname in de regio Amersfoort doorgaans
2%
sterker dan in Nederland. Voor 2011 is het aantal banen op landelijk niveau nog niet bekend,
0%
waardoor de toename van het aantal banen in de regio Amersfoort in 2011 nog niet afgezet -2%
kan worden tegen de ontwikkeling van de werkgelegenheid in Nederland.
-4% 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
regio Amersfoort
2010
2011
Nederland
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012; PWE-Gelderland, 2012
Werkzame personen naar economische sector regio Amersfoort en Nederland, 2000, 2010 en 2011 regio Amersfoort
regio Amersfoort Economische sector
2000
2010
2011
2000
2010
2011
Landbouw en visserij
1,5%
1,1%
1,0%
3,9%
3,0%
n.n.b.
10,9%
9,2%
8,8%
16,1%
12,4%
n.n.b.
7,3%
6,3%
6,3%
7,5%
6,9%
n.n.b.
20,6%
18,3%
18,2%
16,9%
15,8%
n.n.b.
Vervoer
4,1%
3,7%
3,7%
5,7%
5,3%
n.n.b.
Horeca
2,3%
2,3%
2,3%
3,0%
3,0%
n.n.b.
Informatie en communicatie
5,7%
4,7%
4,9%
3,4%
3,4%
n.n.b.
Financiële instellingen
5,2%
5,2%
5,0%
4,1%
3,4%
n.n.b.
16,9%
19,2%
19,5%
12,0%
14,4%
n.n.b.
Overheid
6,2%
5,5%
5,3%
6,4%
6,3%
n.n.b.
Onderwijs
5,2%
6,5%
6,3%
6,0%
7,0%
n.n.b.
10,9%
13,5%
14,1%
11,8%
15,1%
n.n.b.
Cultuur, sport en recreatie
1,2%
1,9%
1,9%
1,4%
1,9%
n.n.b.
Overige dienstverlening
2,0%
2,4%
2,5%
1,8%
2,0%
n.n.b.
Industrie Bouw Handel
Zakelijke dienstverlening
Gezondheids- en welzijnszorg
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012, PWE-Gelderland, 2012.
8
Nederland
Ontwikkeling werkzame personen naar economische sector regio Amersfoort, 2010-2011 10%
5%
0%
-5%
-10%
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012; PWE-Gelderland, 2012
De werkgelegenheidsstructuur in de regio Amersfoort is in 2011 niet
In het afgelopen jaar (2010-2011) is de werkgelegenheid in de gezondheids-
kenmerkend gewijzigd vergeleken met 2010. De zakelijke dienstverlening,
zorg (circa 5,5%) en informatie en communicatie (circa 5%) procentueel het
handel en gezondheids- en welzijnszorg waren de grootste economische
meest gegroeid. In de sectoren bouw, zakelijke dienstverlening , overige
sectoren in de regio Amersfoort in 2011, net als in 2010 en 2000.
dienstverlening en cultuur, sport en recreatie is het aantal banen in het
De ontwikkeling van het aandeel banen in de zakelijke dienstverlening en
afgelopen jaar procentueel eveneens toegenomen, hetzij minder sterk.
de gezondheids- en welzijnszorg in de regionale economie is kenmerkend.
De absolute banengroei was het grootst in de gezondheidszorg (circa 1.000
Het aandeel banen in deze sectoren was in 2011 aanzienlijk groter dan het
banen), de zakelijke dienstverlening 4 (circa 550 banen) en de informatie en
aandeel in 2000. Ook vergeleken met 2010 hebben deze sectoren aan
communicatie (circa 300 banen). Vooral de groei van het aantal banen in
aandeel gewonnen. Daarentegen kent de industrie in 2011 een beduidend
de informatie en communicatie is opvallend, omdat de werkgelegenheid
lager aandeel banen dan in 2000. Ook in heel Nederland zijn de handel,
in deze sector in het voorgaande jaar (2009-2010) juist afnam. De toename
gezondheids- en welzijnszorg en zakelijke dienstverlening de sectoren
in het afgelopen jaar kan grotendeels (voor 95%) verklaard worden door
met het grootste aandeel banen. Vergeleken met Nederland is de zakelijke
de vestiging van het bedrijf ThiemeMeulenhoff B.V. in Amersfoort.
dienstverlening in de regio Amersfoort omvangrijker, maar de gezondheids-
Het grootste procentuele banenverlies deed zich het afgelopen jaar voor in
en welzijnszorg en de industrie juist kleiner.
de landbouw en visserij (circa -5,5%). Het absolute banenverlies was voor de industrie (circa -400 banen), overheid (circa -300 banen) en financiële instellingen (circa -200 banen) het grootst.
De toename van de werkgelegenheid in de zakelijke dienstverlening is deels vertekend omdat alle uitzendkrachten in 2011 meegerekend zijn in de zakelijke dienstverlening en in de voorgaande jaren tot de sectoren waarin zij daadwerkelijk actief waren.
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
9
Ontwikkeling vestigingen regio Amersfoort en Nederland, 2005-2011
Aantal vestigingen regio Amersfoort, 2005-2011
15%
40
33,2
30
34,7 10%
26,3
28,2
24,5
23,0
20
x 1.000
x 1.000
31,4
5%
0%
10 2005
2006
2007
2008
2009
2010
2005
2011
2006
2007
2008
2009
2010
2011
regio Amersfoort
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
Nederland
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
In 2011 5 is het aantal vestigingen in de regio Amersfoort gegroeid tot circa 34.700. Dit is een toename van circa 4,5% ten opzichte van 2010 6 . Daarmee is de groei van de afgelopen jaren doorgezet. Echter, het groeipercentage was sinds 2005 niet meer zo gering. Desondanks is het aantal vestigingen in de regio Amersfoort sterker gegroeid dan in heel Nederland. Daar nam het aantal vestigingen met slechts circa 3% toe.
Vestigingen naar economische sector regio Amersfoort en Nederland, 2005, 2010 en 2011 regio Amersfoort
regio Amersfoort
Nederland
Economische sector
2005
2010
2011
2005
2010
2011
Landbouw en visserij
1,8%
2,6%
2,7%
3,2%
5,5%
5,5%
Industrie
5,6%
4,2%
4,2%
6,7%
5,2%
5,1%
Bouw
8,9%
8,1%
8,0%
10,4%
9,8%
9,7%
Groothandel
11,1%
8,4%
8,1%
10,8%
8,0%
7,7%
Detailhandel
14,7%
11,9%
11,7%
16,1%
12,7%
12,4%
Horeca
3,5%
2,7%
2,6%
5,0%
3,8%
3,7%
Vervoer
2,8%
2,2%
2,1%
4,7%
3,6%
3,5%
Financiën
4,1%
3,0%
2,8%
3,3%
2,5%
2,4%
Adviesdiensten
21,1%
21,4%
21,2%
14,7%
15,9%
15,9%
Facilitaire diensten
11,4%
12,4%
12,7%
10,5%
11,3%
11,5%
Persoonlijke diensten
10,4%
12,2%
12,5%
10,6%
12,6%
12,8%
4,7%
10,9%
11,5%
4,0%
9,1%
9,8%
Algemene diensten
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
In de regio Amersfoort was in 2011 het aandeel vestigingen in de adviesdiensten het grootst. Ook het aandeel in de facilitaire diensten, persoonlijke diensten, detailhandel en algemene diensten 7 was omvangrijk. In 2005 en 2010 waren dit eveneens de grootste sectoren. Opvallend is het aandeel vestigingen in de groothandel. Dit aandeel is in 2011 beduidend lager dan in 2000. Dit geldt in mindere mate ook voor de industrie en financiën.
De peildatum van het aantal vestigingen is 1 januari van het daaropvolgende jaar. Ter bepaling van het aantal vestigingen, starters en opheffingen zijn de sector zakelijk beheer, stichtingen en verenigingen en overige niet-commerciële activiteiten buiten beschouwing gelaten.
Tot de dienstensectoren behoren: Adviesdiensten: rechtskundige/administratieve diensten, economische diensten, ingenieursbureaus, reclamebureaus. Facilitaire diensten: automatiseringsdiensten, onderzoek/ontwikkeling, verhuurbedrijven, milieubedrijven, schoonmaakbedrijven, uitzendbureaus, beveiliging, fotografie, beurzen, overige. Persoonlijke diensten: onroerend goed, cultuur, recreatie, wasserij, stomerij, kapper, schoonheidsverzorging, overige.
Algemene diensten: nutsbedrijven, overheid en onderwijs, gezondheid en welzijn, maatschappelijke organisaties.
10
Ontwikkeling vestigingen naar economische sector regio Amersfoort en Nederland, 2010-2011 15%
10%
5%
0%
-5%
regio Amersfoort
Nederland
Bron: LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012; PWE-Gelderland, 2012
In het afgelopen jaar is het aantal vestigingen in de regio Amersfoort procentueel het sterkst toegenomen in de algemene diensten (circa 11%). Ook in een groot aantal andere sectoren nam het aantal vestigingen toe. Alleen in de sector financiën (circa -3%) is het aantal vestigingen aanzienlijk gedaald. Ook absoluut gezien was de groei van het aantal vestigingen in 2011 het grootst in de algemene diensten (circa 400 vestigingen). Daarnaast kende de overige dienstensectoren een kenmerkende toename. Bovenstaand beeld voor de regio Amersfoort komt overeen met dat van Nederland. Ook in Nederland zijn in de dienstensectoren en specifiek de algemene diensten het aantal vestigingen het sterkst gegroeid. Maar het aantal vestigingen in de sectoren horeca en financiën is in Nederland toegenomen, in tegenstelling tot in de regio Amersfoort.
Vestigingen naar klasse werkzame personen regio Amersfoort en Nederland, 2005, 2011 en 20128 regio Amersfoort
regio Amersfoort Klasse werkzame personen
Nederland
2005
2011
2012
2005
2011
2012
0
13,7%
13,5%
13,2%
10,5%
9,9%
9,8%
1
46,1%
55,2%
56,4%
46,2%
55,4%
56,2%
2 tot 4
23,8%
19,4%
19,0%
26,0%
21,9%
21,5%
5 tot 9
8,1%
6,0%
5,7%
8,9%
6,7%
6,5%
10 tot 19
4,5%
3,2%
3,1%
4,4%
3,3%
3,2%
20 tot 49
2,4%
1,8%
1,7%
2,6%
1,9%
1,9%
50 tot 99
0,8%
0,5%
0,5%
0,7%
0,5%
0,5%
100 tot 199
0,5%
0,3%
0,3%
0,3%
0,2%
0,2%
200 tot 499
0,2%
0,1%
0,1%
0,2%
0,1%
0,1%
> 500
0,1%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
0,0%
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
In 2011 had circa 70% van alle vestigingen in de regio Amersfoort maximaal één werkzaam persoon. Dit zijn de zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel). Daarnaast had circa 29% van de vestigingen twee tot vijftig werkzame personen. Slechts 1% van de vestigingen had meer dan vijfitig werkzame personen. In 2010 was deze verdeling min of meer hetzelfde. In 2005 waren er echter nog beduidend minder zzp’ers dan in 2011. De opkomst van het aantal zzp’ers is onder andere het gevolg van de economische crisis. Door een tekort aan banen hebben velen er voor gekozen zelf te ondernemen. Ook in heel Nederland is het aandeel zzp’ers in 2011 veel groter dan in 2005. Echter in Nederland is het percentage vestigingen met maximaal één werkzaam persoon (circa 66%) kleiner dan in de regio Amersfoort. Daarentegen is in Nederland het percentage vestigingen met twee tot vijftig werkzame personen hoger (circa 33%).
Tot de klasse met 0 werkzame personen behoren alle vestigingen met uitsluitend 1 parttime werkzaam persoon.
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
11
In 2011 waren er circa 1.200 meer starters dan opheffingen.
Aantal starters en opheffingen regio Amersfoort, 2006-2011 In 2011 zijn er in de regio Amersfoort circa 2.950 vestigingen gestart, waarvan het grootste deel
4.000
(circa 1.570 vestigingen) in het eerste halfjaar. Dit is een groei van circa 12% ten opzichte van
3.000
het aantal starters in 2010. Vooral in Bunschoten en Nijkerk is het aantal starters flink gegroeid. In Woudenberg en Eemnes nam het aantal nieuwe
2.000
vestigingen af. Ook het aantal opheffingen (inclusief faillissementen) in de regio Amersfoort is in 2011 met circa 10% flink gestegen9 . Er zijn
1.000
circa 1.750 bedrijven opgeheven. Amersfoort kende de grootste groei van het aantal opheffingen, terwijl het aantal opheffingen in
0 2006
2007
2008
2009
2010 Starters
2011 Opheffingen
Soest als enige afnam. Deze groei van het aantal opheffingen toont de invloed van de economische crisis op de regio Amersfoort. Desondanks kende de regio Amersfoort ook in
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
2011 een omvangrijke natuurlijke aanwas (positief saldo van starters minus opheffingen). Dit jaar waren er circa 1.200 meer starters dan opheffingen. De natuurlijke aanwas draagt voor een zeer groot gedeelte bij aan de totale groei van het aantal
Aantal starters en opheffingen regio Amersfoort en Nederland per 1.000 vestigingen, 2006-2011
vestigingen in de regio Amersfoort in 2011.
100
Net als in 2010 was in 2011 het aantal starters in de regio Amersfoort (circa 90 starters per 1.000 vestigingen) min of meer gelijk aan
80
dat in Nederland (circa 85 starters per 1.000 vestigingen). Daarentegen was het aantal opheffingen in de regio Amersfoort (circa
60
50 opheffingen per 1.000 vestigingen) wel lager dan in Nederland (circa 60 opheffingen per 1.000 vestigingen) in 2011. Dit betekent
40
dat de regio Amersfoort een grotere natuurlijke
2006
2007
2008
2009
2010
2011
StartersStarters - regio Amersfoort - regio Amersfoort
Opheffingen - regio Amersfoort
Starters - Nederland
Opheffingen - Nederland
aanwas (saldo starters en opheffingen) kende dan Nederland.
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
Een deel van de toename van het aantal opheffingen kan worden verklaard door een grote opschoning van inactieve ondernemingen eind 2011.
12
Starters naar economische sector per 1.000 vestigingen regio Amersfoort en Nederland, 2006, 2010 en 2011 regio Amersfoort
regio Amersfoort Economische sector
Nederland
2006
2010
2011
2006
2010
2011
Landbouw en visserij
77
45
35
58
32
30
Industrie
38
52
69
49
49
53
110
64
86
138
79
93
Groothandel
38
44
46
49
47
49
Detailhandel
60
91
91
69
82
83
Horeca
79
77
67
49
69
73
Vervoer
63
87
88
54
67
71
6
16
25
17
19
20
Adviesdiensten
67
71
79
81
84
88
Facilitaire diensten
89
112
126
102
117
122
Persoonlijke diensten
95
101
104
95
108
107
106
158
130
119
151
131
Bouw
Financiën
Algemene diensten
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
In 2011 was het aantal starters per 1.000 vestigingen in de regio Amersfoort, net als in Nederland, het grootst in de dienstensectoren. Dit beeld is gelijk aan dat in 2010. In 2006 was het overwicht van de dienstensectoren minder groot en kenden andere sectoren, zoals de bouw, ook relatief veel starters.
Opheffingen naar economische sector per 1.000 vestigingen regio Amersfoort en Nederland, 2006, 2010 en 2011 regio Amersfoort
regio Amersfoort Economische sector
Nederland
2006
2010
2011
2006
2010
2011
Landbouw en visserij
22
18
23
33
27
27
Industrie
36
52
37
40
44
46
Bouw
45
54
44
50
67
58
Groothandel
60
48
49
57
56
57
Detailhandel
54
62
65
59
65
78
Horeca
51
67
83
58
63
76
Vervoer
72
66
69
58
62
70
Financiën
33
39
42
39
42
54
Adviesdiensten
48
41
42
47
49
49
Facilitaire diensten
61
65
67
63
67
69
Persoonlijke diensten
56
44
50
56
55
56
Algemene diensten
48
45
57
48
48
52
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2012
Net als in 2006 en 2010 kende de regio Amersfoort in 2011 verhoudingsgewijs veel opheffingen in de horeca (83 opheffingen per 1.000 vestigingen). Ook in de sectoren vervoer, facilitaire diensten en detailhandel waren er relatief veel opheffingen. Dit zijn tevens de sectoren waar zich in Nederland de meeste opheffingen voordeden. Vooral de conjunctuurgevoelige sectoren, zoals de horeca en detailhandel, kennen relatief veel opheffingen (en starters). Wel is het opvallend dat in de regio Amersfoort het aantal opgeheven horecavestigingen verhoudingsgewijs beduidend groter is dan in Nederland in 2011. Daarnaast is in de regio Amersfoort het aantal opheffingen per 1.000 vestigingen in de industrie en bouw in 2011 flink afgenomen en lager dan in Nederland.
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
13
Migratiesaldo (saldo immigratie en emigratie) regio Amersfoort, 2006-2010 Het migratiesaldo voor de regio Amersfoort in 2010 bedraagt 1. Dit betekent dat er één bedrijf
200
meer naar de regio is gekomen dan vertrokken 10 . Daarmee is het negatieve migratiesaldo uit 2008 en 2009 ongedaan gemaakt. Echter, het
100
migratiesaldo ligt wel beduidend lager dan in de periode voor 2008, toen het migratiesaldo ruim positief was.
0
-100 2006
2007
2008
2009
2010
2011
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2011
Migratiesaldo (saldo immigratie en emigratie) naar economische sector regio Amersfoort, 2006 en 2010 40 20 0 -20 -40
2006
2010
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2011
Voor een aantal sectoren in de regio Amersfoort was het migratiesaldo in 2010 ruimschoots positief (circa 10). Echter, voor de totale economie was er sprake van een licht negatief saldo vanwege een sterk negatief migratiesaldo in de detailhandel en algemene diensten.
Voor 2011 zijn nog geen migratiecijfers bekend.
14
15
Omzet (realisatie en verwachting) Eemland en Nederland, 2009 Q4-2011 Q4
Economisch klimaat (realisatie en verwachting) Eemland en Nederland, 2009 Q4-2011 Q4
30
15 10
saldo (positief - negatief)
saldo (positief - negatief)
20
5 0 -5 -10
10
0
-15 -10
-20 -25 -20
-30
2011, Q4
2011, Q3
2011, Q2
2011, Q1
2010, Q4
2010, Q3
2010, Q2
2009, Q4
2010, Q1
-30
2011, Q4
2011, Q3
2011, Q2
2011, Q1
2010, Q4
2010, Q3
2010, Q2
2010, Q1
2009, Q4
-35
Nederland - realisatie
Eemland - realisatie
Nederland - realisatie
Eemland - realisatie
Nederland - verwachting
Eemland - verwachting
Nederland - verwachting
Eemland - verwachting
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2011
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2011
Export (realisatie en verwachting) Eemland en Nederland, 2009 Q4-2011 Q4
Personeelssterkte (realisatie en verwachting) Eemland en Nederland, 2009 Q4-2011 Q4 10
0,4
5
saldo (positief - negatief)
saldo (positief - negatief)
0,3
0,2
0,1
0
-5
-10 0
-15
-0,1
-20
2011, Q4
2011, Q3
2011, Q2
2011, Q1
2010, Q4
2010, Q3
2010, Q2
2010, Q1
2009, Q4
2011, Q4
2011, Q3
-25
Nederland - realisatie
Eemland - realisatie
Nederland - realisatie
Eemland - realisatie
Nederland - verwachting
Eemland - verwachting
Nederland - verwachting
Eemland - verwachting
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2011
16
2011, Q2
2011, Q1
2010, Q4
2010, Q3
2010, Q2
2010, Q1
2009, Q4
-0,2
Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland, 2011
De Conjunctuurenquête Nederland (COEN) 11 toont voor Eemland 12 een forse
Eemlandse ondernemers hebben tevens aangegeven dat de export in
verslechtering van het economisch klimaat in 2011. Ondanks het herstel
elkaar is gezakt in 2011. In het derde kwartaal van 2011 heeft bijna een
in het eerste kwartaal van 2011, is het economisch klimaat in het tweede
kwart van hen de buitenlandse omzet zien afnemen. Gezien deze
en derde kwartaal van het afgelopen jaar weer fors verslechterd. Slechts
verslechtering is het opvallend dat de Eemlandse ondernemers voor
4% van de ondernemers in Eemland heeft het economisch klimaat in
het vierde kwartaal van 2011 uitgingen van een aanzienlijk herstel van de
het derde kwartaal 2011 zien verbeteren, terwijl ruim 32% het zag
export. Drie op de tien exporterende ondernemers voorspelde een opleving
verslechteren. Ook voor het vierde kwartaal werd een zeer slecht
van de export. Deze verwachting hangt nauw samen met het voorspelde
economisch klimaat verwacht. Het economisch klimaat in Eemland
herstel van de exportpositie in de voor Eemland kenmerkende zakelijke
deed in 2011 niet onder voor dat in heel Nederland.
dienstverlening.
Eemlandse ondernemers beoordeelden ook hun omzet in 2011 beduidend
Als gevolg van het verslechterde economisch klimaat en de afgenomen
negatiever dan in de periode daarvoor. De omzet, die in veel sectoren sterk
(buitenlandse) omzet is ook de personeelssterkte van Eemlandse
seizoensafhankelijk is, scoorde in het tweede en derde kwartaal van 2011
ondernemers in 2011 aanzienlijk verslechterd. Zij waren veelal genoodzaakt
een stuk slechter dan in het tweede en derde kwartaal van 2010. Maar
het personeelsbestand in te krimpen. Hiervan was vooral in het eerste
liefst 34% van de Eemlandse ondernemers heeft de omzet zien afnemen in
en derde kwartaal sprake. Daarnaast is het opvallend dat de Eemlandse
het derde kwartaal van 2011. Voor het vierde kwartaal werd een opleving
ondernemers in 2011 slechter hebben gescoord op personeelssterkte dan
van de omzet verwacht als gevolg van de decembermaand. Desondanks
ondernemers in heel Nederland. Over heel 2011 bezien, heeft gemiddeld
dachten ondernemers minder om te zetten dan in het vierde kwartaal in
ruim een kwart van de Eemlandse ondernemers het personeelsbestand
voorgaande jaren. Waar tot voor kort nog gesproken werd over een
moeten inkrimpen, terwijl dit slechts voor ruim 15% van de ondernemers
geleidelijk herstel, lijkt hiervan nu definitief geen sprake meer te zijn.
in heel Nederland gold.
In het eerste halfjaar van 2011 waren ondernemers in heel Nederland positiever over de behaalde en verwachte omzet. Echter in het derde kwartaal presteerden zij bijna net zo slecht als de Eemlandse ondernemers.
De Conjunctuur Enquête Nederland (COEN) wordt sinds eind 2008 eenmaal per kwartaal uitgevoerd onder de ondernemers in Nederland, ook in Eemland. Dit onderzoek brengt vier keer per jaar de belangrijkste ontwikkelingen en verwachtingen van het Nederlandse bedrijfsleven in kaart, uitgesplitst naar regio en economische sector. De enquête is gebaseerd op kwalitatieve verwachtingen van ondernemingen en geeft daarom een stemmingsbeeld van ondernemers over de huidige en toekomstige gang van
zaken.
Eemland bestaat uit de gemeenten in de regio Amersfoort vermeerderd met de gemeenten Renswoude en Scherpenzeel.
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
17
Balans wonen en werken
Banenindex en participatiegraad regio Amersfoort en Nederland, 2000, 2010 en 2011 80%
0,75
70%
0,73
0,71
0,70
0,72
0,71
0,71
0,73
0,69
0,71
60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Amersfoort
Baarn
Bunschoten
Eemnes
Leusden
Soest
Woudenberg
Nijkerk
Banenindex 2000 Banenindex 2011
Regio Amersfoort
Nederland
Banenindex 2010 Participatiegraad 2011
Bron: CBS, 2012; LISA, 2011; PAR-Utrecht, 2012; PWE-Gelderland, 2012
De banenindex is het aantal banen ten opzichte
periode 2000-2011 vrij constant. De regio
die wil werken een baan aanwezig, echter in de
van de potentiële beroepsbevolking (15-65 jarigen).
Amersfoort streeft naar een gezonde balans
overige gemeenten is er nog eenaanzienlijk gat te
Met deze index wordt inzichtelijk in hoeverre er
tussen wonen en werken. Dit wordt bereikt als
dichten. Hier geldt: lokale verschillen hoeven geen
een baan beschikbaar is voor de inwoners van een
voor iedere persoon in de beroepsbevolking
probleem te zijn, mits de regio als geheel maar
gemeente of regio. In de regio Amersfoort waren in
ook een baan aanwezig is. Dit is het geval als de
een gezonde balans heeft. Dit blijft een opgave
2011 per 100 inwoners tussen 15-65 jaar 65 banen
arbeidsparticipatie (aantal mensen dat zich actief
voor de regio Amersfoort.
beschikbaar (banenindex = 65%). Dit duidt op
aanbiedt op de arbeidsmarkt onder de potentiële
een kleine groei van de banenindex ten opzichte
beroepsbevolking) en de banenindex (aantal
Maar er is hoop. Als het aantal banen in de
van 2010. In Amersfoort, waar de banenindex
banen ten opzichte van de potentiële
komende jaren, net als in 2011 harder groeit dan de
73% bedraagt, zijn de meeste banen beschikbaar
beroepsbevolking) gelijk zijn.
potentiële beroepsbevolking, zal de banenindex de participatiegraad meer benaderen. Daarom dient
voor de inwoners. Ook Baarn (68%) en Nijkerk (67%) scoren bovengemiddeld op de banenindex.
De arbeidsparticipatie in de regio Amersfoort
men de werkgelegenheid in de regio te stimuleren,
Ten opzichte van 2010 is de banenindex in vijf
was in 2011, net als in 2010, 73%. In slechts
zodat er voldoende banen zullen zijn voor de
gemeenten licht gegroeid en in drie gemeenten
weinig andere regio’s en gemeenten in Nederland
beroepsbevolking. Uiteraard dient men zich wel
gering afgenomen. Vergeleken met 2000 zijn
was de arbeidsparticipatie hoger. Aangezien de
bewust te zijn van het verschil in opleidingsniveau
er wel grote verschillen. De banenindex voor
banenindex in de regio Amersfoort in 2011 65%
onder de beroepsbevolking. Hoogopgeleiden zijn
Bunschoten, Eemnes, Leusden en Nijkerk is
was, betekent dit dat de beroepsbevolking in
bereid een langere woon-werkafstand af te leggen
flink gegroeid in de periode 2000-2011. Daar zijn
deze regio groter is dan de werkgelegenheid.
dan laagopgeleiden. In principe dient in de regio
verhoudingsgewijs meer banen dan 15-65 jarigen
Niet voor iedere inwoner in de regio die zich actief
Amersfoort dus niet voor alle hoogopgeleiden een
bijgekomen. Maar in Baarn en Soest is de banen-
op de arbeidsmarkt aanbiedt, is er dus een baan
baan beschikbaar te zijn. Echter, hier ligt wel een
index in dezelfde periode aanzienlijk afgenomen.
beschikbaar. Dit beeld is ook in voorgaande jaren
kans. Indien de regio Amersfoort, waar relatief
In beide gemeenten is het aantal banen sterker
geconstateerd. Voor de werkgelegenheid is de regio
veel hoogopgeleiden wonen, meer bedrijven met
ingekrompen dan de potentiële beroepsbevolking.
dus afhankelijk van omringende regio’s. Alleen in
hoogwaardige banen weet aan te trekken, blijven
In de regio Amersfoort was de banenindex in de
Amersfoort en Nijkerk is er voor iedere persoon
er meer hoogopgeleiden voor de regio behouden.
18
Uitgaande pendel gemeente Amersfoort, 2000, 2010 en 2011 Ook in 2011 waren de meeste inwoners van de gemeente Amersfoort werkzaam in de gemeente zelf. Dit percentage was echter wel kleiner dan in
60% 50%
2000 en 2010. Vergeleken met 2010 is in 2011 het aandeel Amersfoorters dat buiten de gemeente werkt, licht gestegen. Met name het aandeel Amersfoorters dat in een regiogemeente werkt is gegroeid. In 2011 werkte 55% van de Amersfoorters
40% 30% 20%
buiten de eigen gemeente. Dit komt omdat er te weinig banen zijn voor de Amersfoorters die zich
10%
actief aanbieden op de arbeidsmarkt.
0% % werkzaam%inwerkzaam % werkzaam in in% werkzaam in % werkzaam in Amersfoort regio Utrecht regio Amersfoort
% werkzaam in Amsterdam
% werkzaam elders
2000
2010
2011
Bron: gemeente Amersfoort, 2011
Inkomende pendel regio Amersfoort 2010
Bron: provincie Utrecht, 2011
Ruim 60% van de in de regio Amersfoort werkzame personen was in 2010 woonachtig in de regio zelf 13 . Bijna 40% van de werkzame personen in de regio Amersfoort woonde destijds buiten deze regio, waarvan slechts een gering deel in
32% 32%
Utrecht en Amsterdam.
62%
62%
2% 4%
Regio Amersfoort (excl Nijkerk)
Utrecht
Amsterdam
Elders
Bron: provincie Utrecht, 2011
Voor 2011 zijn er geen gegevens beschikbaar over de inkomende pendel.
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
19
Aantal niet-werkende werkzoekenden regio Amersfoort en Nederland, 2007-2011 Amersfoort
Baarn Bunschoten
Eemnes
Leusden
Soest Woudenberg
Nijkerk
Totaal regio Amersfoort
Nederland
2007 januari
4.547
621
250
160
531
1.158
176
654
8.097
563.047
2007 april
4.267
731
227
150
483
1.157
158
631
7.804
525.534
2007 juli
4.182
541
213
146
458
1.081
159
606
7.386
496.501
2007 oktober
3.939
519
202
135
427
1.001
149
534
6.906
468.703
2008 januari
3.868
504
200
138
406
888
145
476
6.625
458.056
2008 april
3.637
443
183
130
394
838
133
461
6.219
435.245
2008 juli
3.551
391
169
122
395
790
139
464
6.021
421.048
2008 oktober
3.340
421
169
122
372
755
133
460
5.772
408.074
2009 januari
3.604
450
197
146
414
864
144
495
6.314
444.267
2009 april
3.487
482
198
139
400
933
147
556
6.342
469.308
2009 juli
3.647
539
214
147
489
1.027
171
574
6.808
484.763
2009 oktober
3.741
549
208
159
488
1.033
133
650
6.961
493.353
2010 januari
3.635
577
214
174
463
1.075
197
645
6.980
520.446
2010 april
3.635
556
211
161
473
1.076
180
661
6.953
510.883
2010 juli
3.478
576
204
158
461
1.097
174
675
6.823
489.260
2010 oktober
3.424
539
212
164
426
1.051
151
668
6.635
479.497
2011 januari
3.526
547
234
165
441
1.124
143
644
6.824
496.163
2011 april
3.452
536
236
159
464
1.111
129
598
6.685
495.097
2011 juli
3.381
520
212
148
479
1.091
142
556
6.529
453.451
2011 oktober
3.273
500
235
145
435
1.061
132
560
6.341
462.860
januari 2007 oktober 2011
-28,0%
-19,5%
-6,0%
-9,4%
-18,1%
-8,4%
-25,0%
-14,4%
-21,7%
-17,8%
januari 2011 oktober 2011
-7,2%
-8,6%
0,4%
-12,1%
-1,4%
-5,6%
-7,7%
-13,0%
-7,1%
-6,7%
Bron: UWV Werkbedrijf, 2012 Totaal (excl. Barneveld)
De regio Amersfoort telde eind 2011 nog circa 6.350 niet-werkende 14
daling gerealiseerd van circa 22% in de regio Amersfoort. Deze afname is
werkzoekenden . In 2011 is de werkloosheid in de regio Amersfoort met
aanzienlijk sterker dan in heel Nederland. In Amersfoort nam het aantal
circa 7% afgenomen. Dit is een sterkere afname dan in 2010 en het eerste
niet-werkende werkzoekenden het meeste af gedurende de periode
halfjaar van 2011. Deze afname is bovendien iets groter dan die in heel
2007-2011. Het aantal vacatures in de regio Amersfoort is in 2011 met maar
Nederland. Nijkerk en Eemnes kenden de grootste werkloosheidsdaling.
liefst 31% afgenomen 15 . Dat is een beduidend sterkere afname dan in het
In Bunschoten is de werkloosheid als enige toegenomen, hoewel slechts
eerste halfjaar van 2011. In heel Nederland was de afname van het aantal
zeer gering. Over de periode 2007-2011 bezien, is er al een werkloosheids-
vacatures met 18% minder fors.
Het aantal niet-werkende werkzoekenden is beschikbaar tot en met oktober 2011. Het aantal vacatures is beschikbaar tot en met oktober 2011.
20
Ruimtelijke balans Uitgifte bedrijventerreinen regio Amersfoort (in ha), 2000-2010
20 15 10 5 0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Bron: IBIS Werklocaties, 2011
In 2011 is er in de regio Amersfoort slechts één hectare bedrijventerrein uitgegeven. Dit betrof bedrijfsruimte op het bedrijventerrein de Wieken in Amersfoort. Daarmee is de uitgifte in 2011 beduidend lager dan in 2010. Sinds 2000 was de uitgifte zelfs nog nooit zo gering. De gemiddelde uitgifte per jaar in de periode 2000-2010 bedroeg 8,8 hectare.
Voorraad terstond en niet-terstond bedrijventerreinen regio Amersfoort (in ha), 2000-2011 Bron: IBIS Werklocaties, 2012
200
150
100
50
0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Bron: IBIS Werklocaties, 2011
De voorraad terstond 16 en niet-terstond bedrijventerreinen in de regio Amersfoort in 2011 is circa 101,5 hectare. Vergeleken met 2010 is de voorraad fors toegenomen, terwijl de uitgifte juist zeer laag was. In Amersfoort is de voorraad met 43 hectare het grootst. Meer dan de helft van deze voorraad bevindt zich in Vathorst. Ook in Woudenberg, Bunschoten en Soest is er een omvangrijke voorraad, waarbij de voorraad in absolute zin in Bunschoten en Soest met name in 2011 flink is gegroeid. Uitgaande van het gemiddelde uitgiftetempo van 8,8 hectare per jaar is er momenteel nog voldoende ruimte op bedrijventerreinen beschikbaar voor de komende twaalf jaar. Gezien de economische ontwikkelingen mag zelfs verondersteld worden dat de voorraad voor een aanmerkelijk langere periode voldoende soelaas zal bieden.
Uitsluitend harde plannen en géén zachte plannen.
Monitor Economische Ontwikkeling regio Amersfoort 2011
21
De leegstand van kantoorruimte in Amersfoort is fors hoger dan in Nederland.
Leegstand, opname en aanbod kantorenlocaties regio Amersfoort, 2006-2012 Jaar
Leegstand (in %, per ultimo)
Opname (in m², per ultimo)
Aanbod (in m², per 1-jan)
2006
n.b.
49.600
131.500
2007
12,5
51.700
178.200
2008
13
74.900
162.100
2009
14,5
34.800
176.600
2010
18
37.500
269.400
2011
18,5
29.300
271.500
2012
n.n.b.
n.n.b.
224.900
Bron: DTZ Zadelhoff, 2012; Dynamis, 2012
In 2011 is er ruim 29.000 m² kantoorruime opgenomen in de gemeente
De leegstand van kantoorruimte in de gemeente Amersfoort is in 2011
Amersfoort. Dit is circa 22% minder dan in 2010. De kantorenmarkt zit
toegenomen tot circa 18,5%. Dit is een beduidend minder forse toename
nog steeds in zwaar weer. Sinds 2006 was de opname niet zo gering.
dan in 2010. Wel is de leegstand in Amersfoort nog aanzienlijk hoger dan in heel Nederland, waar circa 14% van de kantoorruimte leeg stond in 2011.
Ook het aanbod kantoorruimte in de gemeente Amersfoort is aanzienlijk
Bedacht moet worden dat er naast de officiële leegstandscijfers nog veel
gedaald. Het aanbod op 1 januari 2012 bedroeg nagenoeg 225.000 m².
kleinschalige ongeregistreerde leegstand is, waarmee de ernst van het
Dit is circa 17% minder dan een jaar eerder. Oorzaken van deze afname
probleem nog duidelijker wordt.
van het aanbod zijn de opname, onttrekking en geringe nieuwbouw van kantoorruimte.
22
23
Colofon Opgesteld in opdracht van de Raad voor Economische Ontwikkeling (REO). Februari 2012. 4BNFOTUFMMJOHFOSFEBDUJF Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland 7PPSNFFSJOGPSNBUJFLVOUVDPOUBDUPQOFNFONFU Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland Tom Straeter, afdeling Regiostimulering T 036 524 87 27 E
[email protected]
