Monitor Economische Ontwikkeling

Monitor Economische Ontwikkeling

Gooi en Vechtstreek 2011-2012

Pagina 2 van 51

Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland

Monitor Economische Ontwikkeling Gooi en Vechtstreek, 2011-2012

Pagina 3 van 51


INHOUDSOPGAVE 1.

Inleiding

5

2.

Samenvatting

6

3.

Macro-economische indicatoren

10

3.1 3.2 3.3

10 11 14

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Bruto regionaal product Prestaties en verwachtingen van ondernemers Macro-economische indicatoren voor het midden- en kleinbedrijf

Werkgelegenheid

15

4.1 4.2 4.3

15 16

Ontwikkeling werkgelegenheid Werkgelegenheid naar economische sector Werkgelegenheid op werklocaties

18

Vestigingen

22

5.1 5.2 5.3 5.4

22 22 26 27

Ontwikkeling vestigingen Vestigingen naar economische sector Vestigingen op werklocaties Vestigingen naar grootte

Starters en opheffingen

28

6.1 6.2 6.3

28 29 34

Ontwikkeling starters en opheffingen Starters en opheffingen naar economische sector Opheffingskans starters

Bedrijfsverplaatsingen

35

7.1 7.2 7.3

35 35 36

Ontwikkeling bedrijfsverplaatsingen Bedrijfsverplaatsingen naar economische sector Bedrijfsverplaatsingen naar regio

Arbeidsmarkt

38

8.1 8.2 8.3

38 39 41

Beroepsbevolking, banenindex, participatiegraad en werkloosheid Niet-werkende werkzoekenden en vacatures Pendel

Werklocaties

43

9.1 9.2 9.3

43 44 46

Pagina 4 van 51

Bedrijventerreinen Kantoorlocaties Vestigingsklimaat werklocaties


1.

INLEIDING

Dit is de Monitor Economische Ontwikkeling (MEO) Gooi en Vechtstreek 2012. Deze monitor is opgesteld door de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland in samenwerking met het Gewest Gooi en Vechtstreek. De monitor geeft inzicht in de ontwikkeling van de regionale economie. De regionale economische ontwikkeling is geanalyseerd aan de hand van uiteenlopende ruimtelijke economische indicatoren. Deze indicatoren zijn in de monitor gegroepeerd in een aantal categorieën, te weten macro-economie, werkgelegenheid, vestigingen, starters en opheffingen, bedrijfsverplaatsingen, arbeidsmarkt en werklocaties. Hoofdzakelijk zijn de indicatoren geanalyseerd tot en met 2011. Voor enkele indicatoren zijn de gegevens voor 2012 reeds bekend. Ook is voor enkele indicatoren de prognose voor de komende jaren uiteengezet. De economische ontwikkeling in de Gooi en Vechtstreek is waar mogelijk vergeleken met die in Nederland. Met de MEO Gooi en Vechtstreek willen wij de provinciale, regionale en lokale bestuurders informeren over de economische ontwikkeling in de Gooi en Vechtstreek. Wij veronderstellen dat op basis van deze monitor de diverse betrokkenen bij de economische agenda voor de regio hun beslissingen beter kunnen toetsen en onderbouwen. Bovendien sluit deze monitor aan op de keuzes gemaakt in het economische programma ‘Innovatieve Verbindingen’ van het Gewest Gooi en Vechtstreek en vormt een basis voor de Regionale Economische Agenda in wording. Daarnaast willen wij met de monitor ondernemers en ondernemersverenigingen informeren over de ontwikkeling van de regionale economie. Met behulp van deze monitor kunnen ondernemers hun marktkansen beter en sneller inschatten. Ook beogen wij met deze monitor het aanbod van ruimtelijke economische informatie in de regio versterken.

Pagina 5 van 51


2.

SAMENVATTING

Economische ontwikkeling in de Gooi en Vechtstreek Marco-economisch perspectief Bruto regionaal product COEN - Economisch klimaat COEN - Omzet COEN - Export COEN - Personeelssterkte

    

2011 t.o.v. 2010 2012 t.o.v. 2011 2012 t.o.v. 2011 2012 t.o.v. 2011 2012 t.o.v. 2011



2011 t.o.v. 2010

 

2011 t.o.v. 2010 2011 t.o.v. 2010

  

2011 t.o.v. 2010 2011 t.o.v. 2010 2011 t.o.v. 2010



2011 t.o.v. 2010

    

2011 t.o.v. 2005 2011 t.o.v. 2005 2011 t.o.v. 2005 2011 t.o.v. 2010 2011 t.o.v. 2010

     

2011 t.o.v. 2010 2011 t.o.v. 2010 2012 t.o.v. 2011 2011 t.o.v. 2010 2012 t.o.v. 2011 2012 t.o.v. 2011

Werkgelegenheid Aantal werkzame personen

Vestigingen Aantal vestigingen Aantal zzp’ers

Starters en opheffingen Aantal starters Aantal opheffingen Aantal faillissementen

Bedrijfsverplaatsingen Migratiesaldo

Arbeidsmarkt Bruto participatiegraad Banenindex Werkloosheidspercentage Aantal niet-werkende werkzoekenden Aantal vacatures

Werklocaties Uitgifte bedrijventerreinen Opname bedrijfsruimte Aanbod bedrijfsruimte Opname kantoorruimte Voorraad kantoorruimte Leegstand kantoorruimte

  Waarde van de indicator is toe- of afgenomen ten opzichte van vorig peilmoment

Pagina 6 van 51


Macro-economische indicatoren Het bruto regionaal product in de Gooi en Vechtstreek is in 2011 met 1,7% gegroeid ten opzichte van 2010. Deze groei was sterker dan die in de Metropoolregio Amsterdam en Nederland. In 2012 en 2013 neemt het bruto regionale product naar verwachting echter weer af, terwijl de prognose voor Nederland en met name de Metropoolregio Amsterdam bemoedigender is. Daarnaast waren de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek in 2012 nog erg somber over hun economische prestaties en verwachtingen. Zij beoordeelden het economisch klimaat, de omzet en personeelssterkte per saldo nog beduidend negatief. De ondernemers in de regio beoordeelden de export in 2012 per saldo wel positief, maar slechter dan in de voorgaande jaren. Ondanks de negatieve economische groeicijfers en het lage consumentenvertrouwen zijn de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek eind 2012 wel minder negatief gestemd over het economisch klimaat dan op landelijk niveau. Het midden- en kleinbedrijf (mkb) is zeer sterk vertegenwoordigd in de Gooi en Vechtstreek en daardoor bepalend voor de economische prestaties van de regio. Het mkb in de Gooi en Vechtstreek kent verhoudingsgewijs een grote netto winstmarge, een hoge arbeidsproductiviteit en een omvangrijke liquiditeit en solvabiliteit, zo blijkt uit de publicatie MKB Regio Top 40 van Rabobank. Wel is de investeringsratio beneden gemiddeld. Op basis van de totaalscore van deze bedrijfseconomische indicatoren was de Gooi en Vechtstreek de op twee-na-best presterende mkb-regio in Nederland in 2011. Werkgelegenheid Het totaal aantal werkzame personen in de Gooi en Vechtstreek is in 2011, ten opzichte van 2010, met 2,5% gedaald, terwijl het aantal werkzame personen landelijk licht groeide. Het banenverlies deed zich in nagenoeg alle sectoren voor, ook in de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie. Zelfs in de zorg daalde het aantal werkzame personen, terwijl deze speerpuntsector in de laatste jaren continu sterk groeide. Alleen in de sector transport nam de werkgelegenheid toe. De sectoren handel, zakelijke diensten en informatie en communicatie en de speerpuntsectoren media en zorg kenden het grootste werkgelegenheidsaandeel in 2011. Vooral het aandeel banen in de speerpuntsector zorg is gegroeid in de laatste jaren, terwijl het aandeel banen in de sectoren industrie en media aanzienlijk is teruggelopen. Ten opzichte van Nederland kent de Gooi en Vechtstreek een oververtegenwoordiging aan banen in de sectoren informatie en communicatie, handel en cultuur, sport en recreatie en de speerpuntsectoren zorg en media. Daarnaast bevond circa een derde van de banen zich op de werklocaties. Dit aandeel is iets groter dan op landelijk niveau. De prognose voor 2012 en 2013 is dat het aantal werkzame personen in de regio verder zal dalen met respectievelijk 0,4% en 0,3%. Door de negatieve economische groeicijfers eind 2012 is deze prognose wellicht zelfs te optimistisch. Het banenverlies zal zich naar verwachting vooral voordoen in de sectoren overheid, industrie en bouw. Het aantal banen in de speerpuntsector zorg en in de sector informatie en communicatie zal waarschijnlijk nog wel groeien. Vestigingen Het aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek is in 2011, ten opzichte van 2010, met 2,1% gegroeid. Deze groei was kleiner dan in de voorgaande jaren en kleiner dan in Nederland. De groei van het aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek deed zich hoofdzakelijk voor in de sectoren algemene diensten en landbouw en in de speerpuntsector zorg. Alleen in de sector groothandel nam het aantal vestigingen vergeleken met 2010 aanzienlijk af. 70% van de vestigingen behoort tot de dienstensectoren. Ook de mediasector is omvangrijk. In de laatste jaren is met name het aandeel vestigingen in de sector algemene diensten, waartoe de zorg gerekend wordt, sterk gegroeid. In 2011 kende de regio een oververtegenwoordiging van vestigingen in de mediasector en de dienstensectoren, met name de sector adviesdiensten. Het aandeel zzp’ers in de regio bedroeg in 2011 48% van het totaal. Dit is gelijk aan het aandeel op landelijk niveau. 4% van de vestigingen heeft tien of meer werkzame personen. Dat is minder dan op nationaal schaalniveau.

Pagina 7 van 51


Starters en opheffingen In 2011 waren er ruim 2.400 starters in de Gooi en Vechtstreek. Dit is een groei van 8% ten opzichte van 2010. Het aantal opheffingen in de regio nam in 2011 met maar liefst 16% toe tot bijna 1.700. Dit is een veel sterkere groei dan in de voorgaande jaren. Zowel het aantal starters, als het aantal opheffingen was in de afgelopen jaren nooit zo hoog als in 2011. De regio wordt gekenmerkt door een omvangrijke bedrijvendynamiek. Dit blijkt ook uit het aantal faillissementen in de regio. In 2011 groeide dit aantal met 11,5% ten opzichte van 2010. Landelijk groeide het aantal faillissementen net iets meer. Het aantal starters en opheffingen in de Gooi en Vechtstreek was in 2011 verhoudingsgewijs kleiner dan in Nederland. Indien het aantal starters en opheffingen gerelateerd wordt aan de omvang van de beroepsbevolking, kende de regio in 2011 relatief wel meer starters en opheffingen dan op landelijk niveau. In 2011 behoorden de meeste starters in de regio tot de sectoren facilitaire en algemene diensten en de speerpuntsector zorg. Ten opzichte van 2006 is vooral het aantal starters in de sector vervoer gegroeid, maar in de sector bouw juist gedaald. De regio kende vergeleken met Nederland vooral veel starters in de sectoren landbouw, horeca en vervoer, maar juist minder starters in de dienstensectoren, de sectoren groothandel en detailhandel en de speerpuntsectoren zorg en media. Het aantal opheffingen was in 2011 het grootste in de sectoren detailhandel, horeca en vervoer en de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie. De minste opheffingen deden zich voor in de speerpuntsector zorg en de sector landbouw. Voor de meeste sectoren in de Gooi en Vechtstreek geldt dat het aantal opheffingen verhoudingsgewijs min of meer gelijk was aan het aantal opheffingen op landelijk niveau. De meeste faillissementen in de regio in 2011 deden zich voor in de sectoren bouw, facilitaire diensten. Er waren vooral meer faillissementen in de sectoren persoonlijke diensten en facilitaire diensten dan in Nederland, maar juist minder faillissementen in de sectoren groothandel en detailhandel. Wel is het aantal faillissementen in de sector groothandel in de regio aanzienlijk toegenomen in 2011. Bedrijfsverplaatsingen Het migratiesaldo in de Gooi en Vechtstreek was in 2011 licht negatief. Het aantal bedrijven dat is geëmigreerd uit de regio was iets groter dan het aantal bedrijven dat is geïmmigreerd naar de regio. Het migratiesaldo is in de laatste jaren steeds minder negatief. In 2008 en 2009 vertrokken per saldo nog veel bedrijven uit de regio. Het totaal aantal bedrijfsverplaatsingen was in 2011 aanzienlijk groter dan in 2010. Bedrijven lijken vaker bereid om te verhuizen. De meeste bedrijven die zich in 2011 in de Gooi en Vechtstreek vestigden, behoorden tot de dienstensectoren en de sectoren groothandel en detailhandel. Ten opzichte van 2006 is vooral het aandeel immigrerende bedrijven in de sector algemene diensten (onder andere zorg) toegenomen. Ook de bedrijven die in 2011 uit de regio zijn geëmigreerd behoorden met name tot de dienstensectoren en de sectoren groothandel en detailhandel. Ten opzichte van 2006 is in 2011 vooral de emigratie in de dienstensectoren gegroeid. Indien het migratiesaldo geanalyseerd wordt naar sector, blijkt het migratiesaldo voor de meeste sectoren in de regio negatief te zijn. In 2011 zijn met name in de sectoren persoonlijke diensten en bouw meer bedrijven uit de regio weggetrokken dan binnengekomen. Dit is een wezenlijk verschil vergeleken met 2006. De sectoren adviesdiensten, algemene diensten en facilitaire diensten kenden in 2011 wel een positief migratiesaldo. De Gooi en Vechtstreek kent de grootste uitwisseling met de regio Amsterdam. Het grootste deel van de bedrijven dat zich in de Gooi en Vechtstreek vestigt is afkomstig uit de regio Amsterdam. Andersom vestigt het grootste deel van de emigrerende bedrijven zich in de regio Amsterdam. In 2011 kende de Gooi en Vechtstreek een positief migratiesaldo met de regio Amsterdam en de regio Utrecht. Het aantal bedrijven dat vanuit deze regio’s binnenkwam was dus groter dan het aantal bedrijven dat naar deze regio’s vertrok. Ten opzichte van de provincie Flevoland, de regio Amersfoort en overig Nederland kende de Gooi en Vechtstreek echter een negatief migratiesaldo.

Pagina 8 van 51


Arbeidsmarkt In 2011 bedroeg de banenindex in de Gooi en Vechtstreek 0,69. Voor 69% van de inwoners van de Gooi en Vechtstreek die zich actief aanboden op de arbeidsmarkt was een baan beschikbaar in de eigen regio. In 2005 was dit nog 71%. Doordat het aantal banen sterker is afgenomen dan de potentiële beroepsbevolking is de banenindex gedaald. De bruto participatiegraad was in 2011 0,72. Niet voor iedere inwoner van de Gooi en Vechtstreek die wilde werken was er dus een baan beschikbaar in de eigen regio. Het werkloosheidspercentage in de Gooi en Vechtstreek in 2011 bedroeg 4,5%. Dit is een kleiner percentage dan in 2005, doordat de werkloze beroepsbevolking is gedaald en de beroepsbevolking juist is toegenomen. Ook is dit minder dan op landelijk niveau. Het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWW’ers) dat geregistreerd wordt door het UWV WERKbedrijf is in 2011 licht toegenomen ten opzichte van 2011, terwijl dit aantal landelijk in dezelfde periode juist aanzienlijk is gedaald. De Gooi en Vechtstreek kent een oververtegenwoordiging van het aantal NWW’ers in de oudere leeftijdsklassen, terwijl de regio juist relatief weinig NWW’ers in de jongere leeftijdsklasse kent. Daarnaast was in 2011 45% van de NWW’ers laagopgeleid. De regio kent relatief veel hoogopgeleide NWW’ers, terwijl het aandeel middelbaar opgeleide NWW’ers verhoudingsgewijs klein is. Naast de toename van het aantal NWW’ers constateert het UWV WERKbedrijf een beduidende afname van het aantal ontstane vacatures in de regio in 2011. Met name in de sectoren groothandel en detailhandel nam het aantal ontstane vacatures af. Tot 2015 zal de bevolkingsomvang nog groeien met 1,5%. Vooral het aandeel oudere inwoners zal toenemen. De potentiële beroepsbevolking krimpt naar verwachting met 1% tot 2015, terwijl de beroepsbevolking in 2012 afneemt met 0,1% en in 2013 met 0,4%. Ook het aantal NWW’ers in de regio zal in 2012 en 2013 naar verwachting aanzienlijk groeien, terwijl voorzien wordt dat het aantal ontstane vacatures in 2012 nog verder afneemt, maar in 2013 groeit. Echter, na de negatieve economische groeicijfers eind 2012 zijn deze verwachtingen wellicht te optimistisch. 62% van de beroepsbevolking was in 2008 werkzaam in de eigen regio. Bijna 40% werkte dus buiten de eigen regio. De helft van hen werkte buiten de provincie Noord-Holland, waarschijnlijk met name in de provincie Flevoland en de regio’s Amersfoort en Utrecht. 16% werkte in het COROP-gebied Groot-Amsterdam. Andersom was in 2008 circa een kwart van de werkzame personen in de Gooi en Vechtstreek woonachtig buiten de provincie Noord-Holland, terwijl de inkomende pendel uit Groot-Amsterdam circa 5% bedroeg. Werklocaties Op de bedrijventerreinen in de Gooi en Vechtstreek is in 2011 in totaal 2 hectare uitgegeven. Dit is 14% van de totale uitgifte in de Metropoolregio Amsterdam. De totale uitgifte in de Gooi en Vechtstreek sinds 2005 bedraagt 2,8 hectare. Daarnaast is in 2011 nagenoeg 25.000 m² bedrijfsruimte opgenomen. Het totale aanbod aan bedrijfsruimte in de regio bedroeg in januari 2012 nog 105.000 m². Dit is vergeleken met voorgaande jaren nog erg omvangrijk. In januari 2012 bedroeg de totale plancapaciteit op bedrijventerreinen in de regio 33,4 hectare. Door de oplevering van het Businesspark A27 (Blaricummermeent) is hiervan een groot deel inmiddels terstond uitgeefbaar. De totale uitbreidingsvraag in de regio tot 2040 bedraagt volgens het Transatlantic Market scenario 99 hectare. Gezien de tegenvallende economische groeicijfers is het aannemelijk dat de prognose van de uitbreidingsvraag, zeker op korte termijn, naar beneden bijgesteld kan worden. In 2011 is circa 80.000 m² kantoorruimte opgenomen op de kantoorlocaties in de Gooi en Vechtstreek. Dit is bijna een verdubbeling ten opzichte van 2010. De totale voorraad kantoorruimte in januari 2012 bedroeg 1.170.200 m². Ten opzichte van januari 2011 is de voorraad gegroeid, terwijl deze in de voorgaande jaren juist afnam. Deze groei is het gevolg van 12.200 m² nieuwgebouwde kantoorruimte in 2011. Doordat het oppervlakte kantoorruimte dat aan de markt is onttrokken kleiner was (8.000 m²), is de voorraad gegroeid. De leegstand op kantoorlocaties betrof in januari 2012 191.700 m², 16,5% van de totale voorraad kantoorruimte. Dit is minder dan in de Metropoolregio Amsterdam. De leegstand in de Gooi en Vechtstreek is in de afgelopen jaren flink opgelopen, doordat nieuwe kantoorruimte is gebouwd en bestaande kantoorruimte (gedeeltelijk) is afgestoten door de gebruiker. In totaal nam de leegstand in de regio in 2011 met 6.000 m² toe. In januari 2012 bedroeg de planvoorraad kantoorruimte in de Gooi en Vechtstreek tot 2020 125.000 m², terwijl de uitbreidingsvraag volgens het Transatlantic Market scenario is vastgesteld op 47.000 m².

Pagina 9 van 51


3.

MACRO-ECONOMISCH PERSPECTIEF

3.1

Bruto regionaal product

Bruto regionaal product gegroeid in 2010 en 2011, maar neemt af in 2012 en 2013 Het bruto regionaal product (brp), de waarde van de in de regio geproduceerde producten en diensten, is een betrouwbare en belangrijke indicator van de economische ontwikkeling van een regio. Het brp van de Gooi en Vechtstreek is in 2011, ten opzichte van 2010, gegroeid met 1,7%, zo blijkt uit de publicatie Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2012 van het Platform voor Regionaal Economische Structuur (PRES). De groei in de Gooi en Vechtstreek was sterker dan de groei in de Metropoolregio Amsterdam en in Nederland. Ook in 2010 groeide het brp van de Gooi en Vechtstreek, hetzij minder sterk dan in de metropoolregio. Deze groei volgde op een sterke afname van het brp in 2009. In dat jaar daalde het brp van de Gooi en Vechtstreek met maar liefst 5,5%. Dat is een beduidend sterkere afname dan in de metropoolregio en Nederland. Uit de publicatie Economische Verkenningen Metropool Regio Amsterdam 2012 blijkt verder dat de groei van het brp van de Gooi en Vechtstreek in 2010 en 2011 naar verwachting niet wordt gecontinueerd. In 2012 wordt een afname van 1,4% verwacht. Ook voor 2013 is de voorspelling dat het brp zal afnemen. De regio blijft naar verwachting nog veel hinder ondervinden van de economische crisis. De voorspellingen voor Nederland en vooral de Metropoolregio Amsterdam zijn bemoedigender. In de metropoolregio wordt voor 2012 een groei voorzien van 0,75% en voor 2013 een groei van 1%. Ontwikkeling bruto regionaal product Gooi en Vechtstreek 2008-2013 Jaar

Gooi en Vechtstreek

Metropoolregio Amsterdam

Nederland

2008-2009

-5,5%

-3,2%

-3,1%

2009-2010

1,9%

2,8%

1,9%

2010-2011

1,7%

1,5%

1,4%

2011-20121

-1,4%

0,75%

-0,75%

2012-20132

-0,9%

1%

1,3%

Bron: Platform voor Regionaal Economisch Structuur (PRES).

1 2

Dit betreft het bruto nationaal product tegen basisprijzen. De waarden voor 2011-2012 en 2012-2013 betreffen prognoses.

Pagina 10 van 51


3.2

Prestaties en verwachtingen van ondernemers

Ondernemers Gooi en Vechtstreek negatief over economisch klimaat De ondernemers in de Gooi en Vechtstreek beoordeelden het economisch klimaat sinds het begin van de meting in 2009 3 continu negatief, zo blijkt uit de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) . In geen enkel kwartaal was het aandeel 4 ondernemers dat het economisch klimaat zag verbeteren groter dan het aandeel dat het zag verslechteren . In 2011 beoordeelden de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek, net als de ondernemers in heel Nederland, het economisch klimaat zelfs zeer negatief. In 2012 is het economisch klimaat volgens de ondernemers enigszins hersteld, maar blijft nog erg negatief. Wel valt op dat de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek eind 2012 minder negatief waren over het economisch klimaat dan landelijk. Ondernemers Gooi en Vechtstreek zien omzet weer inzakken De omzet wordt gekenmerkt door sterke seizoenseffecten. Zo beoordelen ondernemers de omzet in het tweede en 5 vierde kwartaal doorgaans aanzienlijk beter dan in het eerste en derde kwartaal . De ontwikkeling van het omzetsaldo in de afgelopen jaren vertoont hierdoor een grillig beeld. In 2010 constateerden we een voorzichtig herstel van de omzet na een terugval in de periode daarvoor. Dit herstel heeft helaas niet lang aangehouden. Sinds 2011 zijn de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek, net als landelijk, weer beduidend negatiever. In het tweede en vierde kwartaal van 2011 en het tweede kwartaal van 2012 beoordeelden de regionale ondernemers hun omzet als gevolg van gunstige seizoenseffecten per saldo nog wel positief, maar in de overige kwartalen in 2011 en 2012 waren zij flink negatief. Aangezien het consumentenvertrouwen nog zeer negatief is en de economische groeicijfers in het derde kwartaal van 2012 weer erg tegenvielen, verwacht men nog geen omzetherstel op korte termijn. Ondernemers in de Gooi en Vechtstreek per saldo licht positief over export Ook de export bevindt zich nog in zwaar weer. Hoewel de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek en Nederland per 6 saldo doorgaans positief waren over de export in 2012, waren de resultaten in 2010 en 2011 beter . Toch blijft de export de zogenaamde motor van de economie. De export is de enige indicator die door de ondernemers, op een kleine dip na, per saldo continu positief beoordeeld is. Naar verwachting blijft dit op korte termijn zo. Dan moet blijken of de export, als aanjager van de economie, de totale economie vlot kan trekken. Ondernemers in de Gooi en Vechtstreek nog negatief gestemd over personeelssterkte De ontwikkeling van de personeelssterkte volgt enigszins vertraagd de ontwikkeling van de overige indicatoren, zoals export en omzet. Indien ondernemers een omzetgroei of -daling ervaren, besluiten zij niet direct het personeelsbestand 7 uit te breiden of in te krimpen . Na een zeer negatief saldo eind 2009 herstelde de personeelssterkte van ondernemers in de Gooi en Vechtstreek zich geleidelijk. Echter, in 2011 verslechterde de personeelssterkte in de Gooi en Vechstreek weer flink. Daarna, in 2011 en 2012, is de personeelssterkte weer enigszins opgekrabbeld. Desondanks blijven de regionale ondernemers per saldo sterk negatief. Wel is het opvallend dat de ondernemers in de Gooi en Vechtstreek in de laatste kwartalen niet meer beduidend negatiever zijn over de personeelssterkte dan landelijk. In het derde kwartaal van 2012 waren de regionale ondernemers juist aanzienlijk minder negatief.

3

De Conjunctuur Enquête Nederland (COEN) is een gezamenlijk onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB), de Kamers van Koophandel , MKB Nederland en VNO-NCW en wordt sinds eind 2008 eenmaal per kwartaal uitgevoerd onder de ondernemers in Nederland, zo ook in de Gooi en Vechtstreek. De COEN brengt de belangrijkste ontwikkelingen en verwachtingen van het Nederlandse bedrijfsleven in beeld. De enquête is gebaseerd op kwalitatieve verwachtingen van ondernemingen en geeft daarom een stemmingsbeeld van ondernemers over de huidige en toekomstige gang van zaken. 4 Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of het economisch klimaat in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming verbeterd, gelijk gebleven of verslechterd is en of het in de komende drie maanden zal verbeteren, gelijk zal blijven of zal verslechteren. 5 Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of de omzet in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming gegroeid, gelijk gebleven of gedaald is en of het in de komende drie maanden zal groeien, gelijk zal blijven of zal dalen. 6 Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of de export in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming gegroeid, gelijk gebleven of gedaald is en of het in de komende drie maanden zal groeien, gelijk zal blijven of zal dalen. 7 Aan de geënquêteerde ondernemers is gevraagd of de personeelssterkte in de afgelopen drie maanden voor hun onderneming verbeterd, gelijk gebleven of verslechterd is en of het in de komende drie maanden zal verbeteren, gelijk zal blijven of zal verslechteren.

Pagina 11 van 51


Pagina 12 van 51


Pagina 13 van 51


3.3

Macro-economische indicatoren voor het midden- en kleinbedrijf

Gooi en Vechstreek, na IJmond en Veluwe, best presterende mkb-regio in 2011 8 De prestaties van het midden- en kleinbedrijf zijn in grote mate bepalend voor de regionale economie in de Gooi en Vechtstreek. Net als in heel Nederland, behoort ruim 99% van alle bedrijven tot het mkb (zie ook hoofdstuk 5). Doordat de gemiddelde bedrijfsgrootte van het mkb relatief klein is, was het aandeel van het mkb in de totale bruto toegevoegde waarde in de Gooi en Vechtstreek in 2011 beperkt. ‘Slechts’ 54% hiervan kwam op conto van het mkb, tegenover 56% in Nederland. Het aandeel van het mkb in het totale arbeidsvolume in de Gooi en Vechtstreek in 2011 betrof 74%. De sector zakelijke diensten kent het grootste aandeel arbeidsvolume in de regio. Ook het aandeel in de sector detailhandel is fors. Daarnaast is het aandeel arbeidsvolume in de sectoren zakelijk diensten en horeca en vrije tijd in de Gooi en Vechtstreek fors groter dan in Nederland. Andersom is het aandeel in de sector industrie beduidend kleiner. Het mkb in de Gooi en Vechtstreek kende in 2011 een netto winstmarge van 2,8%. Daarmee scoorde de regio beter dan landelijk. Daarnaast kende het mkb in de Gooi en Vechtstreek ook een hogere arbeidsproductiviteit. Uit de investeringsratio blijkt daarentegen dat het mkb in de Gooi en Vechtstreek minder bereid was te investeren dan gemiddeld in Nederland. Slechts 15% van de bruto toegevoegde waarde werd geïnvesteerd. Daarmee is het de slechtst scorende regio van Nederland. Ook in een groot deel omliggende regio’s waren ondernemers verhoudingsgewijs minder bereid om te investeren dan gemiddeld in Nederland. Wel kende het mkb in de Gooi en Vechtstreek in 2011 een betere liquiditeit en solvabiliteit dan landelijk. Dit betekent dat het mkb in de regio verhoudingsgewijs goed kan voldoen aan financiële verplichtingen op zowel korte als lange termijn. Indien de totaalscore van de bedrijfseconomische indicatoren (netto winstmarge, arbeidsproductiviteit, investeringsratio, liquiditeit en solvabiliteit) voor de Gooi en Vechtstreek geanalyseerd wordt, blijkt de regio in 2011 na IJmond en de Veluwe de best presterende mkb regio in Nederland. Macro-economische indicatoren midden- en kleinbedrijf Gooi en Vechtstreek en Nederland 2011 Jaar

Gooi en Vechtstreek

Nederland

Aandeel in bruto toegevoegde waarde

54%

56%

Arbeidsvolume9

74%

71%

Netto winstmarge

10

Arbeidsproductiviteit11 Investeringsratio12 13

2,8%

0,9%

€ 91.500

€ 73.500

15%

23,5%

Liquiditeit

1,28

1,20

Solvabiliteit14

32%

27,5%

Bron: Rabobank.

8

In deze analyse worden tot het midden- en kleinbedrijf alle bedrijven gerekend tot maximaal 100 werkzame personen. Het arbeidsvolume is de werkgelegenheid uitgedrukt in arbeidsjaren (fulltime banen). De nettowinstmarge wordt berekend door het economisch resultaat te delen door de omzet. 11 De arbeidsproductiviteit wordt berekend door de bruto toegevoegde waarde te delen door het arbeidsvolume. 12 De investeringsratio is het deel van de bruto toegevoegde waarde dat wordt geïnvesteerd. 13 De liquiditeit is de verhouding tussen de vlottende activa en het kort vreemd vermogen op de balans. 14 De solvabiliteit is de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen. 9

10

Pagina 14 van 51


4.

WERKGELEGENHEID

4.1

Ontwikkeling werkgelegenheid

Gooi en Vechtstreek kent afname werkgelegenheid De Gooi en Vechtstreek telde in 2011 circa 106.850 werkzame personen (fulltime en parttime). Daarmee is de werkgelegenheid in de regio met 2,5% afgenomen ten opzichte van 2010. Ook gedurende de periode 2005-2011 is de werkgelegenheid afgenomen, met circa 3%. Tot 2008 nam het aantal werkzame personen in de Gooi en Vechtstreek toe. Daarna, sinds de intrede van de economische crisis, is dit aantal echter teruggelopen. Bovendien was de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de Gooi en Vechtstreek minder positief of negatiever dan in Nederland. In de Gooi en Vechtstreek is het aantal banen sinds 2009 ieder jaar afgenomen, terwijl hiervan in Nederland alleen in 2010 sprake was.

Aantal werkzame personen Gooi en Vechtstreek, 2005-2011 Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek & LISA. 116.000

4%

114.000 2% 112.000

110.000

0%

108.000 -2% 106.000

104.000

-4% 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Aantal werkzam e pes onen Gooi en Vechts treek Ontwikkeling aantal werkzam e pers onen Gooi en Vechts treek Ontwikkeling aantal werkzam e pers onen Nederland

Prognose: licht banenverlies in 2012 en van 2013-2016 Het aantal banen in de Gooi en Vechtstreek is in 2012 naar verwachting circa 0,4% kleiner dan in 2011, zo blijkt uit prognoses van het UWV WERKbedrijf. Voor 2013 wordt voorzien dat het aantal banen verder daalt met 0,3%. Verwacht wordt dat de werkgelegenheidsdaling zich vooral zal voordoen in de sectoren overheid, industrie en bouw. In slechts twee sectoren wordt een banengroei voorzien; vooral in de speerpuntsector gezondheidszorg en in mindere mate in de sector informatie en communicatie. Deze werkgelegenheidsprognose is een stuk somberder dan die uit 2011. Toen ging het UWV WERKbedrijf nog uit een toename van het aantal banen met 0,5% in 2012 in de Gooi en Vechtstreek. Echter, gezien de economische ontwikkelingen in het afgelopen jaar is deze verwachting naar beneden bijgesteld. Volgens het UWV WERKbedrijf zijn zelfs de nieuwste prognoses uit 2012 wellicht al weer te optimistisch, na de negatieve economische groeicijfers eind 2012.

Pagina 15 van 51


4.2

Werkgelegenheid naar economische sector

Verhoudingsgewijs veel banen in de sector informatie en communicatie De handel is de economische sector met het grootste werkgelegenheidsaandeel in de Gooi en Vechtstreek in 2011. Ook het werkgelegenheidsaandeel in de sectoren gezondheidszorg, zakelijke diensten en informatie en communicatie is omvangrijk. Vergeleken met 2005 is vooral het aandeel werkzame personen in de gezondheidszorg sterk toegenomen, terwijl het aandeel in de sectoren handel en informatie en communicatie een fractie kleiner werd. Ook het werkgelegenheidsaandeel in de sector industrie is aanzienlijk teruggelopen in de periode 2005-2011. Vergeleken met Nederland kent de Gooi en Vechtstreek vooral een sterke oververtegenwoordiging van werkzame personen in de informatie en communicatie. Ook in de sectoren handel, zorg en cultuur sport en recreatie kent de regio een oververtegenwoordiging, hetzij een stuk minder omvangrijk. Daarentegen is het werkgelegenheidsaandeel in de sectoren industrie en transport in de Gooi en Vechtstreek beduidend kleiner dan landelijk. Aandeel werkzame personen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar economische sector, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek

Nederland

Economische sector

2005

2011

2005

2011

Landbouw en visserij

0,7%

0,5%

3,4%

2,8%

Industrie

9,3%

6,9%

12,4%

11,0%

Bouw

5,3%

4,7%

6,3%

6,1%

19,8%

19,6%

17,7%

17,5%

Transport

2,6%

2,6%

5,4%

5,2%

Horeca

3,2%

3,3%

4,2%

4,3%

Handel

Informatie en communicatie

12,5%

11,9%

3,0%

3,2%

Financiële diensten

2,7%

2,8%

3,4%

2,9%

Zakelijke diensten

14,9%

15,0%

13,2%

14,4%

Overheid

3,6%

2,9%

5,9%

5,5%

Onderwijs

5,5%

6,3%

6,5%

6,7%

Gezondheidszorg

14,6%

17,5%

14,6%

16,0%

Cultuur, sport en recreatie

3,2%

3,7%

1,9%

2,2%

Overige diensten

2,1%

2,2%

2,0%

2,1%

Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek, LISA en iLocator.

Speerpuntsectoren: werkgelegenheidsaandeel in media afgenomen, maar in zorg gegroeid In het economische programma ‘Innovatieve Verbindingen’ van het Gewest Gooi en Vechtstreek zijn drie economische speerpuntsectoren benoemd: media, toerisme en recreatie en zorg. In 2011 omvatte zowel de media sector, als de zorgsector ruim 17% van de werkgelegenheid in de Gooi en Vechtstreek. Daarmee zijn dit twee van de omvangrijkste sectoren in de regio. Ten opzichte van 2005 is het aandeel werkgelegenheid in de zorgsector flink gegroeid, terwijl het aandeel werkgelegenheid in de mediasector juist is afgenomen. De speerpuntsector toerisme en recreatie is de kleinste. In 2011 behoorde ruim 6% van de banen in de Gooi en Vechtstreek hiertoe. In 2005 was dit aandeel een fractie kleiner.

Pagina 16 van 51


Aandeel werkzame personen Gooi en Vechtstreek naar speerpuntsector, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Speerpuntsector Media Toerisme en recreatie Zorg

2005

2011

18,7%

17,4%

6,1%

6,5%

14,6%

17,5%

Bron: Provincie Noord-Holland.

Gezondheidszorg kent grootste toename werkgelegenheid In nagenoeg alle sectoren is het aantal werkzame personen in 2011, ten opzichte van 2010, afgenomen. De grootste afname deed zich voor in de sectoren landbouw en industrie. Alleen in de transportsector nam de werkgelegenheid toe. Deze toename is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de groei van het aantal banen in deze sector in de gemeente Hilversum. Over periode 2005-2011 bezien is het beeld gevarieerder. De werkgelegenheid nam het sterkste af in de sectoren industrie en overheid. Maar in de sectoren gezondheidszorg, cultuur, sport en recreatie en onderwijs is de werkgelegenheid aanzienlijk gegroeid. De werkgelegenheidsontwikkeling in de Gooi en Vechtstreek vertoont verschillen met die in Nederland in de periode 2005-2011. Zo is het aantal werkzame personen in de sectoren industrie en overheid veel sterker afgenomen dan landelijk. Daarnaast daalde de werkgelegenheid in de sectoren bouw, handel, transport, horeca, informatie en communicatie en zakelijke diensten, terwijl deze sectoren landelijk een groei kenden. Daarentegen groeide de werkgelegenheid in de sector financiële diensten, terwijl landelijk het aantal banen in deze sector afnam. Ontwikkeling aantal werkzame personen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar economische sector, 2005-2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector

Nederland

2005-2011

2010-2011

2005-2011

2010-2011


-26,7%

-26,2%

-10,9%

-5,6%

Industrie

-28,2%

-10,8%

-6,0%

-0,2%

Bouw

-13,8%

-5,9%

2,9%

-1,2%

-4,0%

-1,0%

4,7%

0,6%

Handel Transport

-2,5%

8,0%

1,1%

0,1%

Horeca

-0,7%

-1,3%

10,4%

1,2%

Informatie en communicatie

-7,8%

-3,7%

12,0%

1,1%

Financiële diensten

1,4%

-2,5%

-7,3%

-3,0%

Zakelijke diensten

-2,6%

-1,8%

15,8%

1,1%

-22,4%

-4,0%

-1,0%

-0,5%

9,8%

-3,6%

9,4%

0,3%

Gezondheidszorg

16,3%

-0,4%

16,2%

1,7%

Cultuur, sport en recreatie

12,1%

-1,0%

26,1%

2,2%

4,6%

-0,3%

11,1%

0,4%

Overheid Onderwijs

Overige diensten Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek, LISA en iLocator.

Pagina 17 van 51


Speerpuntsectoren: in 2011 banenverlies in alle sectoren, zelfs in zorg Over de gehele periode 2005-2011 bezien, is de werkgelegenheid in de speerpuntsectoren zorg en toerisme en recreatie gegroeid. Met name in de speerpuntsector zorg was de banengroei zeer sterk. Daarentegen is het aantal banen in de mediasector met circa 10% flink afgenomen. Ook in 2011 nam de werkgelegenheid in de speerpuntsector media aanzienlijk af. Het zelfde geldt voor de werkgelegenheid in de speerpuntsector toerisme en recreatie. En zelfs in de zorgsector, die in de afgelopen periode fors is gegroeid, is het aantal banen in 2011 afgenomen. Ontwikkeling aantal werkzame personen Gooi en Vechtstreek naar speerpuntsector, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Speerpuntsector

2005-2011

2010-2011

-9,7%

-3,2%

Media Toerisme en recreatie Zorg

3,4%

-2,7%

16,3%

-0,4%

Bron: Provincie Noord-Holland.

4.3

Werkgelegenheid op werklocaties

Een derde banen op formele werklocaties, tweede derde banen op informele werklocaties Behalve een verdeling van het aantal banen naar economische sector en speerpuntsector, is het van belang de verdeling naar type werklocatie te analyseren. Grofweg kunnen twee type werklocaties onderscheiden worden: formele en informele werklocaties. Formele werklocaties betreffen de bedrijventerreinen en kantoorlocaties in de Gooi en 15 Vechtstreek . Informele werklocaties betreffen alle overige locaties (bijvoorbeeld woonwijken, winkelcentra en het buitengebied). In 2011 herbergden de formele werklocaties in de Gooi en Vechtstreek ruim 34.000 banen. Dat is nagenoeg een derde van de werkgelegenheid in de regio. Dit betekent dat veruit het grootste werkgelegenheidsaandeel, circa twee derde, gevestigd was op de informele werklocaties. Het aandeel werkgelegenheid op de formele werklocaties is in de Gooi en Vechtstreek overigens groter dan op nationaal schaalniveau. Dit betekent dus dat in heel Nederland juist een groter deel van de werkgelegenheid op de informele werklocaties is gevestigd dan in de Gooi en Vechtstreek. Aantal en aandeel werkzame personen Gooi en Vechtstreek naar formele en informele werklocaties, 2011 Gooi en Vechtstreek

Nederland

Economische sector

Aantal

Aandeel

Aandeel

Formele werklocaties

34.220

32,0%

29,5%

Informele werklocaties

72.630

68,0%

70,5%

106.850

100,0%

100,0%

Totaal Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek, LISA en iLocator.

15

De categorie formele werklocaties in de Gooi en Vechtstreek bestaat uit de werklocaties zoals door iLocator onderscheiden in de Monitor Gebruik en Aanbod. Het aantal werkzame personen op de formele werklocaties wordt tevens bepaald met behulp van deze monitor, die uitsluitend data voor het jaar 2011 bevat. Daarom is de onderverdeling van de werkgelegenheid naar type werklocaties uitsluitend voor 2011 te maken.

Pagina 18 van 51


UITGELICHT: werkgelegenheid per werklocatie in de Gooi en Vechtstreek In 2011 waren er op alle werklocaties in de Gooi en Vechtstreek gezamenlijk 34.220 personen werkzaam (fulltime en parttime banen). Dit is 32% van de totale werkgelegenheid in de Gooi en Vechtstreek. In onderstaande tabel zijn het aantal werkzame personen en de grootste sectoren per werklocatie weergegeven. Aantal werkzame personen op werklocaties Gooi en Vechtstreek, 2011 Aantal

Top 2 sectoren

werkzame Werklocaties

Gemeente

personen

No. 1

No. 2

Bensdorp

Bussum

73

Onderwijs; 80%

Financiën; 20%

Franse kampweg

Bussum

284

Handel; 96%

Zakelijke diensten; 2%

Nieuwe Vaart

Bussum

257

Handel; 26%

Onderwijs; 17%

Nijverheidswerf

Bussum

97

Handel; 23%

Vervoer en opslag; 23%

BusinessPark A27

Blaricum

0

-

-

Arenapark

Hilversum

5.131

Handel; 34%

ICT; 24%

Havenkwartier

Hilversum

1.686

Handel; 29%

Industrie; 14%

Kerkelanden

Hilversum

1.770

Industrie; 53%

Handel; 16%

Korte Noorderweg

Hilversum

44

Handel; 66%

Zorg; 16%, cult., sp. en recr.; 16%

Laapersveld

Hilversum

359


Handel; 21%

Liebergerweg

Hilversum

623

Industrie; 52%

Handel; 40%

Mediapark

Hilversum

6.177

ICT; 85%

Cultuur, sport, recreatie; 7%

Mussenstraat

Hilversum

445

ICT; 61%

Handel; 12%

Oude Amstersfoortseweg

Hilversum

714

ICT; 54%

Industrie; 28%

Zeverijnstraat

Hilversum

46

Handel; 100%

-

Huizermaatweg

Huizen

2.083

Zorg; 31%

Overheid; 21%

Plaveen

Huizen

4.411

Zorg; 38%

Industrie; 16%

Gooimeer Noord

Naarden

959


Handel; 19%

Gooimeer Zuid

Naarden

1.980

Handel; 49%

Industrie; 17%

Quest

Naarden

621

Industrie; 97%


Industrieterrein Noord

Weesp

2.623

Handel; 43%

Industrie; 38%

Nijverheidslaan

Weesp

359

Industrie; 63%

Handel; 24%

Van Houten park

Weesp

1.758

Industrie; 61%

Financiën; 31%

De Slenk

Wijdemeren

393

Handel; 64%

Financiën; 14%

De Zodde

Wijdemeren

396


Industrie; 6%

Loodijk/Boomgaard

Wijdemeren

115

Bouw; 44%

Industrie; 36%

Nieuwe Walden

Wijdemeren

361

Handel; 25%


Rading

Wijdemeren

281

Handel; 65%

Industrie; 15%

Reeweg

Wijdemeren

174

Overige diensten; 80%

Industrie; 9%, handel; 9%

Bron: iLocator.

Pagina 19 van 51


UITGELICHT: detailhandel in de Gooi en Vechtstreek Werkgelegenheid  In 2011 waren er 11.300 personen werkzaam in de sector detailhandel in de Gooi en Vechtstreek. Dit is 0,5% minder dan in 2010, maar ruim 10% meer dan in 2005.  In 2011 waren 530 van de 11.300 werkzame personen in de sector detailhandel werkzaam op de formele werklocaties. Dit is 4,7%. In 2006 en 2010 bedroeg dit aandeel respectievelijk 5,0% en 4,9%. Het overige deel van de werkzame personen in de sector detailhandel was werkzaam op de informele locaties in de Gooi en Vechtstreek, zoals in de winkelcentra. (Voor deze analyse is de indeling van werklocaties aangehouden, zoals bepaald door iLocator. Voor de werklocaties Arenapark, Bensdorp, Huizermaatweg, Laapersveld en Plaveen zijn geen data beschikbaar.) Vestigingen  In 2011 behoorde 10% van alle vestigingen in de Gooi en Vechtstreek tot de sector detailhandel. In 2005 was dit nog 13%.  Van 2010 op 2011 is het aantal vestigingen in de sector detailhandel licht afgenomen met 0,2%. Over de gehele periode 2005-2011 bezien nam het aantal vestigingen toe met circa 7%.  Op landelijk niveau heeft het aantal vestigingen in de sector detailhandel zich sterker ontwikkeld, zowel in het laatste jaar als gedurende de totale periode. Starters en opheffingen  In 2011 zijn er circa 200 ondernemingen gestart in de sector detailhandel in de Gooi en Vechtstreek. Echter, het aantal opheffingen was met circa 240 groter.  Dit is een opvallend verschil met 2010 toen er beduidend meer starters dan opheffingen waren en er dus sprake was van een omvangrijke natuurlijke aanwas. Maar in de jaren daarvoor was het aantal opheffingen ook veelal groter dan het aantal starters. Al geruime tijd kent de sector detailhandel een moeizame periode gekenmerkt door veel opheffingen.  Vergeleken met Nederland, kent de Gooi en Vechtstreek iets minder starters in de sector detailhandel. Het aantal opheffingen in de Gooi en Vechtstreek is vergelijkbaar met het aantal in Nederland. Migratie  De sector detailhandel in de Gooi en Vechtstreek kenden in 2011 een klein negatief migratiesaldo. In 2006 was dit saldo nog licht positief.

Pagina 20 van 51


Koopstromenonderzoek (KSO) Randstad 2011 Het aantal winkels in de Gooi en Vechtstreek in de periode 2004-2011 is afgenomen van 2.080 tot circa 2.000. Deze afname is direct te wijten aan de economische crisis in de laatste jaren, waardoor de marktruimte voor de sector detailhandel is teruggelopen. Desondanks is het aantal vierkante meters winkelruimte is in de regio wel gegroeid, van circa 358.000 m² tot circa 374.000 m². Tegelijkertijd is het aantal leegstaande winkels toegenomen, zelfs zeer fors van 148 tot 212. De toename van het aantal leegstaande vierkante meters winkelruimte was echter zeer beperkt. Winkels Gooi en Vechtstreek 2004 en 2011 Aantal winkels Type winkel Dagelijkse artikelen Niet-dagelijkse artikelen

Aantal m²

2004

2011

2004

2011

475

457

77.800

83.500

1.605

1.542

256.200

266.600



mode en luxe

597

574

84.700

89.100



vrije tijd

202

159

29.600

27.400



in/om huis

578

508

135.600

138.200



overig

80

89

6.300

11.900

148

212

24.000

24.100

2.080

1.999

358.000

374.200

Leegstaande winkels Totaal Bron: KSO 2011.

De koopkrachtbinding in de Gooi en Vechtstreek bedroeg in 2011 81%. Voor de dagelijkse artikelen was dit 94% en voor de niet-dagelijkse artikelen 68%. Voor beide categorieën betekent dit een afname van de koopkrachtbinding ten opzichte met 2004. De inwoners van de Gooi en Vechtstreek doen dus een minder groot deel van hun bestedingen in de eigen regio en zijn een groter deel gaan besteden in andere regio’s en via internet. Kerngegevens KSO Gooi en Vechtstreek 2004 en 2011 Dagelijkse artikelen

Koopkrachtbinding Toevloeiing

Niet-dagelijkse artikelen

Totaal

2004

2011

2004

2011

2004

2011

97%

94%

82%

68%

89%

81%

5%

11%

X

17%

X

14%

3%

4%

18%

20%

11%

12%

X

2%

X

12%

X

7%

€ 461 mln

€ 651 mln

X

€ 490 mln

X

€ 1.1.42 mln

Afvloeiing 

andere regio's



internet

Omzet Bron: KSO 2011.

Pagina 21 van 51


5.

VESTIGINGEN

5.1

Ontwikkeling vestigingen

Aantal vestigingen neemt jaarlijks toe, groeipercentage neemt af De Gooi en Vechtstreek telde in 2011 circa 31.400 vestigingen. Ten opzichte van 2010 is het aantal met 2,1% toegenomen. Over de gehele periode 2005-2011 bezien is het aantal vestigingen met maar liefst 38% gegroeid. In de afgelopen jaren is de groei echter wat kleiner dan voorheen. De sterkste groei deed zich voor in 2009, mede als gevolg van de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren sinds dat jaar. Daarnaast was de jaarlijkse toename van het aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek nagenoeg ieder jaar kleiner dan in Nederland.

Aantal vestigingen Gooi en Vechtstreek, 2005-2011 Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

35.000

15%

30.000

10%

25.000

5%

20.000

0% 2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

Aantal vestigingen Gooi en Vechtstreek Ontwikkeling aantal vestigingen Gooi en Vechtstreek Ontwikkeling vestigingen Nederland

5.2

Vestigingen naar economische sector

Oververtegenwoordiging van vestigingen in sector adviesdiensten De dienstensectoren en de sector detailhandel kennen de meeste vestigingen in de Gooi en Vechtstreek. Deze sectoren vertegenwoordigen gezamenlijk ruim 70% van alle vestigingen. In de periode 2005-2011 is het aandeel van de sector algemene diensten, waartoe de zorgbranche behoort, sterk gegroeid. Ook het aandeel van de overige dienstensectoren nam toe. Indien het beeld van de Gooi en Vechtstreek vergeleken wordt met het landelijke beeld, valt op dat de Gooi en Vechtstreek in 2011 een oververtegenwoordiging kende aan vestigingen in de dienstensectoren, met name in de sector adviesdiensten. Daarentegen kende de regio voor een aantal sectoren ook een ondervertegenwoordiging, vooral in de sector landbouw.

Pagina 22 van 51


Aandeel vestigingen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar economische sector, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek

Nederland

Economische sector16

2005

2011

2005

2011


1,2%

1,4%

3,2%

5,5%

Industrie

5,4%

4,0%

6,7%

5,1%

Bouw

9,8%

8,5%

10,4%

9,7%

Groothandel

9,9%

6,8%

10,8%

7,7%

Detailhandel

12,9%

10,0%

16,1%

12,4%

Horeca

3,5%

2,6%

5,0%

3,7%

Vervoer

2,9%

2,1%

4,7%

3,5%

Financiën

3,3%

2,9%

3,3%

2,4%

Adviesdiensten17

21,7%

23,0%

14,7%

15,9%

Facilitaire diensten18

11,8%

13,2%

10,5%

11,5%

Persoonlijke diensten19

13,8%

15,1%

10,6%

12,8%

3,9%

10,4%

4,0%

9,8%

100,0%

100,0%

100,0%

100,0%

20

Algemene diensten Totaal

Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

Speerpuntsectoren: veruit meeste vestigingen in mediasector Wat betreft het aantal vestigingen is de speerpuntsector media de grootste speerpuntsector. Ruim 18% van de vestigingen in de Gooi en Vechtstreek in 2011 behoorde hiertoe. Daarmee is het naast de sector adviesdiensten de omvangrijkste economische sector in de Gooi en Vechtstreek. Het aandeel van de speerpuntsectoren toerisme en recreatie en zorg is beduidend kleiner; beiden ongeveer 7%. Indien we de hele periode 2005-2011 overzien, valt vooral op dat het aandeel vestigingen in de zorgsector fors is gegroeid. Dit is in lijn met het gegroeide werkgelegenheidsaandeel in deze speerpuntsector. De toename is gedeeltelijk het gevolg van de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel sinds enkele jaren. Het aandeel vestigingen in de overige twee speerpuntsectoren is min of meer gelijk gebleven. Vergeleken met Nederland is vooral de mediasector sterk oververtegenwoordigd in de Gooi en Vechtstreek. Wel is het aandeel op nationaal schaalniveau van 2005-2011 aanzienlijk sterker gegroeid dan in de Gooi en Vechtstreek. Daarnaast is het aandeel vestigingen in de speerpuntsector toerisme en recreatie in de Gooi en Vechtstreek iets kleiner dan landelijk en het aandeel in de speerpuntsector zorg juist iets groter.

16

De gegevens over de vestigingen, starters, opheffingen, faillissementen en migratie naar economische sector zijn volgens de sectorindeling van de Kamer van Koophandel geanalyseerd. De gegevens over het aantal werkzame personen zijn volgens de sectorindeling van het LISA geanalyseerd. Deze sectorindelingen verschillen. 17 Adviesdiensten: rechtskundige/administratieve diensten, economische diensten, ingenieursbureaus, reclamebureaus. 18 Facilitaire diensten: automatiseringsdiensten, onderzoek/ontwikkeling, verhuurbedrijven, milieubedrijven, schoonmaakbedrijven, uitzendbureaus/beveiliging, fotografie, beurzen, overige. 19 Persoonlijke diensten: onroerend goed, cultuur, recreatie, wasserij, stomerij, kapper, schoonheidsverzorging, overige. 20 Algemene diensten: nutsbedrijven, overheid en onderwijs, gezondheid en welzijn, maatschappelijke organisaties.

Pagina 23 van 51


Aandeel vestigingen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar speerpuntsector, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Speerpuntsector Media

Nederland

2005

2011

2005

2011

18,4%

18,9%

11,7%

14,5%

Toerisme en recreatie

7,3%

7,0%

9,0%

8,2%

Zorg

1,8%

7,4%

1,8%

6,9%


Vooral toename van vestigingen in de dienstensectoren, bouw en financiën De toename van het aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek in 2011, ten opzichte van 2010, is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de groei in de sectoren algemene diensten en landbouw en visserij. Opmerkelijk is dat de werkgelegenheid in de sector landbouw juist afnam in 2011. Dit is onder andere het gevolg van de voortdurende schaalvergroting en automatisering in de landbouw. Ook in een groot aantal andere sectoren nam het aantal vestigingen toe. De sector groothandel is de enige sector waar het aantal vestigingen aanzienlijk afnam. Over de gehele periode 2005-2011 bezien is de groei van het aantal vestigingen in de sector algemene diensten veruit het grootst. Ook deze toename is gedeeltelijk het gevolg van de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren sinds enkele jaren. Daarnaast is ook het aantal vestigingen in de sectoren overige dienstensectoren, bouw en financiën stevig toegenomen. De enige sector waarvoor het aantal vestigingen in de totale periode afnam was andermaal de groothandel. Landelijk is het aantal vestigingen in de periode 2005-2011 in nagenoeg iedere sector sterker gegroeid dan in de Gooi en Vechtstreek. Alleen in de sectoren financiën en algemene diensten was de groei van het aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek groter. Ontwikkeling aantal vestigingen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar economische sector, 2005-2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector Landbouw en visserij Industrie

Nederland

2005-2011

2010-2011

2005-2011

2010-2011

67,5%

8,6%

151,4%

3,3%

3,3%

-1,2%

12,1%

0,4%

Bouw

20,2%

0,5%

38,2%

1,9%

Groothandel

-5,7%

-3,5%

4,8%

-1,8%

Detailhandel

6,9%

-0,2%

13,6%

0,8%

Horeca

4,3%

0,1%

10,2%

1,0%

Vervoer

-0,6%

-0,8%

9,7%

0,3%

Financiën

21,9%

2,4%

7,8%

0,8%

Adviesdiensten

46,0%

1,6%

59,3%

3,0%

Facilitaire diensten

54,2%

3,4%

61,8%

4,5%

Persoonlijke diensten

51,1%

2,8%

76,7%

4,5%

270,9%

9,8%

263,3%

10,4%

Algemene diensten Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

Pagina 24 van 51


Speerpuntsectoren: explosieve toename vestigingen in de zorg Van 2010 op 2011 is het aantal vestigingen het sterkst gegroeid in de speerpuntsector zorg. Maar ook in de overige twee speerpuntsectoren nam het aantal vestigingen aanzienlijk toe. De groei van het aantal vestigingen in de mediasector was in de Gooi en Vechtstreek sterker dan landelijk. Echter, in de speerpuntsectoren toerisme en recreatie en zorg nam het aantal vestigingen op nationaal schaalniveau sterker toe. Wanneer we de ontwikkeling in de gehele periode 2005-2011 bekijken, valt direct de zeer explosieve groei van het aantal vestigingen in de zorg op, gedeeltelijk verklaard door de verplichte registratie van vrije beroepsbeoefenaren. Deze groei was op landelijk schaalniveau nog groter dan in de Gooi en Vechtstreek. Ook het aantal vestigingen in de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie is van 2005-2011 flink gegroeid. In de speerpuntsector toerisme en recreatie was de regionale groei iets kleiner dan landelijk. Echter, in de mediasector is het aantal vestigingen op landelijk niveau fors sterker gegroeid dan in de Gooi en Vechtstreek. Ontwikkeling aantal vestigingen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar speerpuntsector, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Speerpuntsector Media Toerisme en recreatie Zorg

Nederland

2005-2011

2010-2011

2005-2011

2010-2011

33,1%

6,3%

82,9%

4,2%

30,2%

1,7%

34,3%

2,6%

413,5%

9,5%

466,9%

11,2%


Pagina 25 van 51


5.3

Vestigingen op werklocaties

Hieronder is het aantal vestigingen op de werklocaties in de Gooi en Vechtstreek weergegeven. UITGELICHT: bedrijven op werklocaties in de Gooi en Vechtstreek In 2011 waren er op alle werklocaties in de Gooi en Vechtstreek gezamenlijk circa 1.740 bedrijven gevestigd. In onderstaande tabel zijn het aantal werkzame personen en de grootste sectoren per werklocatie weergegeven. Aantal bedrijven op werklocaties Gooi en Vechtstreek, 2011 Top 2 sectoren Aantal Werklocaties

Gemeente

Bensdorp

Bussum

Franse kampweg Nieuwe Vaart

bedrijven

No. 1

No. 2

2

Financiën; 50%

Onderwijs; 50%

Bussum

8

Handel; 38%


Bussum

36

Handel; 31%


Nijverheidswerf

Bussum

21

Handel; 33%

Industrie; 19%

BusinessPark A27

Blaricum

0

-

-

Arenapark

Hilversum

89


ICT; 14%, financiën; 14%

Havenkwartier

Hilversum

111

Handel; 37%

Bouw; 17%

Kerkelanden

Hilversum

94

Handel; 33%

ICT; 19%

Korte Noorderweg

Hilversum

12

Handel; 67%

Cult., sport, recreatie; 17%

Laapersveld

Hilversum

15


ICT; 33%

Liebergerweg

Hilversum

44

Handel; 30%

Bouw; 16%

Mediapark

Hilversum

148

ICT; 45%


Mussenstraat

Hilversum

19

ICT; 37%



Hilversum

11

Handel; 27%

ICT; 27%

Zeverijnstraat

Hilversum

6

Handel; 100%

-

Huizermaatweg

Huizen

148


Handel; 14%

Plaveen

Huizen

214

Handel; 39%


Gooimeer Noord

Naarden

60


Handel; 15%

Gooimeer Zuid

Naarden

196

Handel; 46%

Industrie; 14%

Quest

Naarden

Industrie; 50%



Weesp

244

Handel; 50%

Industrie; 23%

Nijverheidslaan

Weesp

24

Industrie; 38%

Handel; 33%

2

Van Houten park

Weesp

12

Financiën; 42%

Handel; 33%

De Slenk

Wijdemeren

69

Handel; 49%


De Zodde

Wijdemeren

22

Handel; 32%


Loodijk/Boomgaard

Wijdemeren

14

Handel; 29%

Bouw; 29%

Nieuwe Walden

Wijdemeren

79

Handel; 38%

Bouw; 18%

Rading

Wijdemeren

29

Handel; 35%

Bouw; 24%

Reeweg

Wijdemeren

12

Overige diensten; 42%

Handel; 33%

Bron: iLocator.

Pagina 26 van 51


5.4

Vestigingen naar grootte

Verhoudingsgewijs weinig grotere vestigingen in de Gooi en Vechtstreek 21 In 2011 had ruim 70% van de vestigingen in de Gooi en Vechtstreek in totaal één werkzame persoon . 4% van de vestigingen kende minimaal tien werkzame personen. In de periode 2005-2011 is het aandeel vestigingen met één werkzame persoon beduidend gegroeid, terwijl het aandeel van alle overige categorieën gelijk is gebleven of afgenomen. Daarnaast had in 2011 1,1% van de vestigingen (370 vestigingen) in de Gooi en Vechtstreek minimaal 25 werkzame personen. Bedrijven met minimaal 25 werkzame personen krijgen op basis van de nieuwe Participatieweg naar verwachting te maken met een quotumregeling voor het in dienst nemen van arbeidsgehandicapte werknemers. Het aandeel vestigingen met één werkzame persoon was in de Gooi en Vechtstreek beduidend groter dan landelijk in 2011. Daarentegen was het aandeel vestigingen met minimaal tien werkzame personen in de regio kleiner. Aandeel vestigingen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar klasse werkzame personen, 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector

Nederland

2005

2011

2005

2011

1 wp

64,7%

72,6%

56,7%

66,0%

2-4 wp

22,8%

18,4%

26,1%

21,6%

5-9 wp

6,8%

4,9%

9,0%

6,5%

10-19 wp

3,3%

2,4%

4,4%

3,2%

20-49 wp

1,7%

1,2%

2,6%

1,9%

50-99 wp

0,5%

0,3%

0,7%

0,5%

100-199 wp

0,2%

0,1%

0,4%

0,2%

200-499 wp

0,1%

0,1%

0,2%

0,1%

> 500 wp

0,1%

0,0%

0,0%

0,0%


Bijna helft van alle vestigingen betreft zzp’er 22 In 2011 betrof 48% van het totaal aantal vestigingen in de Gooi en Vechtstreek een zzp’er . Dit is gelijk aan het aandeel op nationaal schaalniveau. In de periode 2005-2011 is het aantal zzp’ers in de regio met 74% fors gegroeid. In 2005 betrof 38% van alle vestigingen een zzp’er in de Gooi en Vechtstreek. In Nederland was dit 36,5%. Ook ten opzichte van 2010 is het aantal zzp’ers in de regio toegenomen, met 3,5%. Dit is een kleinere toename dan in Nederland.

21

Dit betreffen niet allemaal zzp’ers. Gehanteerde definitie zzp’er: eenmanszaak, alleen een hoofdvestiging (geen nevenvestiging(en)), in totaal één werkzame persoon, exclusief sectoren zakelijk beheer, overig en onbekend. 22

Pagina 27 van 51


6.

STARTERS EN OPHEFFINGEN

6.1

Ontwikkeling starters en opheffingen

Recordaantal starters en opheffingen in 2011 In 2011 waren er in de Gooi en Vechtstreek maar liefst circa 2.420 starters. Dit betreffen nieuw opgerichte ondernemingen, dus niet de opgerichte nevenvestigingen van reeds bestaande bedrijven. In de afgelopen periode was dit aantal nog nooit zo omvangrijk. In de periode 2005-2011 is het aantal starters ieder jaar toegenomen. Vooral in laatste jaren was de groei fors. In 2011 is het aantal starters met circa 8% gegroeid en in 2010 zelfs met 20%. Deze flinke groei hangt waarschijnlijk sterk samen met de intrede van de economische crisis. Veel mensen die hun baan kwijtraakten zijn voor zichzelf begonnen. Ook het aantal opheffingen van bedrijven, inclusief faillissementen, is in de periode 2005-2011 ieder jaar toegenomen. Vooral in 2011 kende de Gooi en Vechtstreek veel opheffingen, maar liefst circa 1.680. Dit is een groei van circa 16% ten opzichte van 2010. In de jaren 2008, 2009 en 2010 groeide het aantal opheffingen beduidend minder sterk.

Aantal starters en opheffingen Gooi en Vechtstreek, 2006-2011 Bron: Kam er van Koophandel Gooi-, Eem - en Flevoland. 2.500

2.000

1.500

1.000 2006

2007

2008 Starters

2009

2010

2011

Opheffingen

Verhoudingsgewijs minder starters en opheffingen in de Gooi en Vechtstreek dan in Nederland In de periode 2006-2011 kende de Gooi en Vechtstreek verhoudingsgewijs continu een kleiner aantal starters dan Nederland, zelfs in de jaren 2010 en 2011 toen het aantal starters in de regio zeer hoog was. In 2011 waren er in de Gooi en Vechtstreek circa 8 starters per 100 vestigingen en in Nederland circa 9 starters per 100 vestigingen. Behalve het aantal starters was het aantal opheffingen in de Gooi en Vechtstreek verhoudingsgewijs ook kleiner dan in Nederland in de afgelopen jaren. De verschillen in het aantal starters en opheffingen tussen de Gooi en Vechtstreek en Nederland zijn echter beperkt. Het aantal starters kan eveneens gerelateerd worden aan de omvang van de beroepsbevolking. In 2011 kende de Gooi en Vechtstreek circa 2 starters per 100 personen van de beroepsbevolking. In Nederland was dit circa 1,5. Ook het aantal opheffingen per 100 personen van de beroepsbevolking was in 2011 in de Gooi en Vechtstreek met 1,5 groter dan in Nederland met circa 1. Daarbij constateren wij dat het aantal starters en opheffingen zowel in de Gooi en Vechtstreek als in Nederland in de laatste jaren continu is toegenomen.

Pagina 28 van 51


Aantal starters en opheffingen per 100 vestigingen Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2006-2011 Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. 10 9 8 7 6 5 4 2006

6.2

2007

2008

2009

2010

2011

Starters - Gooi en Vechtstreek

Opheffingen - Gooi en Vechtstreek

Starters - Nederland

Opheffingen - Nederland

Starters en opheffingen naar economische sector

In 2011 meeste starters in de sectoren facilitairen en algemene diensten Het grootste aantal gestarte vestigingen in de Gooi en Vechtstreek in 2011 behoorde tot de sectoren facilitaire diensten en algemene diensten. Er waren weinig starters in de financiële sector. Vergeleken met 2006 is met name het aantal starters in de vervoersector toegenomen. Daarentegen is vooral in de bouw het aantal starters gedaald. Dit is een gevolg van sterk ingeperkte bouwplannen in de afgelopen periode. Deze daling zien we landelijk ook. Vergeleken met Nederland waren er in de Gooi en Vechtstreek verhoudingsgewijs vooral meer starters in de sectoren landbouw, horeca en vervoer. Daarentegen kende de regio relatief minder starters in de dienstensectoren en de sectoren groothandel en detailhandel.

Pagina 29 van 51


Aantal starters per 100 vestigingen naar economische sector Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2006 en 2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector

Nederland

2006

2011

2006

2011


6

6

6

3

Industrie

4

6

5

5

Bouw

13

9

14

9

Groothandel

5

4

5

5

Detailhandel

6

6

7

8

Horeca

7

9

5

7

Vervoer

5

9

5

7

Financiën

1

2

2

2

Adviesdiensten

7

7

8

9


9

11

10

12


7

9

9

11

12

10

12

13

Algemene diensten Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

Speerpuntsectoren: verhoudingsgewijs minder starters in media De speerpuntsector zorg kende 10 starters per 100 vestigingen in de Gooi en Vechtstreek in 2011. Bij de overige twee speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie was dit aantal iets kleiner met 9 starters per 100 vestigingen. Opvallend is dat het aantal starters in de media en de zorg in de regio kleiner is dan landelijk. Alleen in de sector toerisme en recreatie zijn er in de Gooi en Vechtstreek verhoudingsgewijs meer starters dan in Nederland. Aantal starters per 100 vestigingen naar speerpuntsector Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2006 en 2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector

Nederland

2006

2011

2006

2011

Media

7

9

10

11


7

9

6

8

16

10

16

13

Zorg Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

Meeste opheffingen in sectoren detailhandel, horeca en vervoer In 2011 was het aantal opgeheven bedrijven in de Gooi en Vechtstreek het grootst in de sectoren detailhandel, horeca en vervoer. Dit betreffen conjunctuurgevoelige sectoren, die in tijden van economische voor- of tegenspoed relatief veel starters en opheffingen kennen. Het aantal opheffingen in de sectoren detailhandel en vervoer was gedurende de economische crisis (2011) dan ook hoger dan daarvoor (2006). Verder constateren we dat de het aantal opheffingen in de Gooi en Vechtstreek in de meeste economische sectoren min of meer gelijk is aan dat in Nederland.

Pagina 30 van 51


Aantal opheffingen per 100 vestigingen naar economische sector Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2006 en 2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector

Nederland

2006

2011

2006

2011


3

2

3

3

Industrie

5

5

4

5

Bouw

5

5

5

6

Groothandel

6

6

6

6

Detailhandel

6

8

6

8

Horeca

8

8

6

8

Vervoer

6

8

6

7

Financiën

5

5

4

5

Adviesdiensten

4

5

5

5


5

6

6

7


5

5

6

6

Algemene diensten

5

5

5

5


Speerpuntsectoren: minste opheffingen in zorg De speerpuntsector zorg kende veruit het kleinste aantal opheffingen in de Gooi en Vechtstreek in 2011. Bovendien was het verhoudingsgewijs iets kleiner dan in Nederland. Het aantal opheffingen in de speerpuntsectoren media en toerisme en recreatie was in 2011 beduidend groter en min of meer gelijk aan het aantal opheffingen landelijk.

Aantal opheffingen per 100 vestigingen naar speerpuntsector Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2006 en 2011 Gooi en Vechtstreek Economische sector

Nederland

2006

2011

2006

2011

Media

6

7

6

8


7

7

6

7

Zorg

6

4

4

5


Pagina 31 van 51


UITGELICHT: faillissementen in de Gooi en Vechtstreek In 2011 waren er nagenoeg 100 faillissementen in de Gooi en Vechtstreek. Dit zijn er circa 10 meer dan in 2010. Een toename van circa 11,5%. In Nederland was de groei van het aantal faillissementen in 2011 met circa 12,5% min of meer gelijk. Voor 2012 zijn de faillissementscijfers tot en met het derde kwartaal bekend. Het aantal faillissementen tot en met het derde kwartaal is in 2012 nagenoeg gelijk aan het aantal in dezelfde periode in 2010 en 2011. Opvallend is dat er in het derde kwartaal van 2012 bijna een kwart minder faillissementen waren in de Gooi en Vechtstreek dan een jaar eerder. In Nederland is het aantal faillissementen in het derde kwartaal van 2012 wel fors toegenomen vergeleken met het jaar daarvoor. (Ontwikkeling) aantal faillissementen Gooi en Vechtstreek en Nederland per kwartaal, 2010-2012 Gooi en Vechtstreek Aantal Kwartaal 1 (jan-mrt)

Nederland

Ontwikkeling

Ontwikkeling

2010

2011

2012

2010-2011

2011-2012

2010-2011

2011-2012

30

17

23

-43,3%

35,3%

-5,3%

37,6%

2 (apr-jun)

11

19

18

72,7%

-5,3%

6,0%

34,8%

3 (jul-sep)

26

31

24

19,2%

-22,6%

18,2%

20,1%

4 (okt-dec)

19

29

n.n.b.

52,6%

n.n.b.

35,3%

n.n.b.

Totaal

86

96

n.n.b.

11,6%

n.n.b.

12,6%

-100,0%


In 2011 deden de meeste faillissementen in de Gooi en Vechtstreek zich voor de in de sectoren bouw en facilitaire diensten. Ook het aandeel faillissementen in de sectoren persoonlijke diensten, groothandel, detailhandel en adviesdiensten was omvangrijk. Vergeleken met Nederland was vooral het aantal faillissementen in de sectoren persoonlijke diensten en facilitaire diensten groot. Andersom was het aandeel faillissementen in de sectoren groothandel en detailhandel beduidend kleiner. De toename van het aantal faillissementen in de Gooi en Vechtstreek van 2010 op 2011 met circa 11,5% deed zich procentueel gezien met name voor in de sectoren financiën, landbouw en groothandel. Absoluut gezien valt de flinke toename van het aantal faillissementen in de sector groothandel erg op.

Pagina 32 van 51


Aandeel en ontwikkeling faillissementen Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2010-2011 Aandeel 2011 Economische sector

Gooi en Vechtstreek

Ontwikkeling 2010-2011 Nederland

Gooi en Vechtstreek

Nederland


0,0%

2,2%

100,0%

31,8%

Industrie

8,1%

10,4%

-28,6%

5,3%

Bouw

16,3%

15,8%

0,0%

5,4%

Groothandel

10,5%

13,5%

88,9%

14,4%

Detailhandel

10,5%

15,8%

55,6%

64,9%

Horeca

4,7%

6,2%

50,0%

33,1%

Vervoer

3,5%

5,6%

0,0%

-9,9%

Financiën

2,3%

2,2%

100,0%

-22,8%

Adviesdiensten

10,5%

9,4%

0,0%

0,0%


16,3%

11,7%

7,1%

7,3%


14,0%

5,2%

-50,0%

8,0%

3,5%

2,1%

-33,3%

-1,8%

100,0%

100,0%

11,6%

12,6%

Algemene diensten Totaal Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

Pagina 33 van 51


6.3

Opheffingskans starters

Opheffingskans het grootste in eerste jaar na de start Circa 31% van de bedrijven die in 2006 zijn opgericht in de Gooi en Vechtstreek is in de eerste vijf jaar na oprichting 23 weer opgeheven . Voor de ondernemingen die in latere jaren (2007 t/m 2011) in de regio gestart zijn, geldt, dat de opheffingskans gemiddeld hoger is. Dit houdt mogelijk verband met de economische crisis sinds 2008, waardoor het voor (nieuwe) bedrijven lastiger is om te overleven. Het grootste deel van de starters die binnen vijf jaar na de start 24 stoppen, stoppen in het eerste jaar na de start (n+1). Daarna daalt de opheffingskans van starters geleidelijk .

Cumulatief percentage opheffingen van gestarte ondernemingen in de Gooi en Vechtstreek, 2006-2011 Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland. 50%

40%

30%

20%

10%

0% n

n+1

n+2

Starters 2006 Starters 2009

n+3 Starters 2007 Starters 2010

n+4

n+5

Starters 2008 Starters 2011

Percentage opheffingen van gestarte ondernemingen in de Gooi en Vechtstreek, 2006-2011 Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland.

15%

10%

5%

0% n

n+1

n+2

n+3

n+4

n+5

Starters 2006

Starters 2007

Starters 2008

Starters 2009

Starters 2010

Starters 2011

23

Deze analyse heeft betrekking op de bedrijven die in de Gooi en Vechtstreek zijn gestart en opgeheven. Bedrijven die na de start zijn weggetrokken uit of binnengekomen in de regio zijn niet meegenomen in de analyse. 24 Omdat het aantal starters bekend is vanaf 2006, is het momenteel alleen voor de starters in het jaar 2006 mogelijk de opheffingskans na vijf jaar berekenen. Naarmate er door de jaren heen een groter databestand opgebouwd wordt, kan deze analyse van de opheffingskans breder onderbouwd worden.

Pagina 34 van 51


7.

BEDRIJFSVERPLAATSINGEN

7.1

Ontwikkeling bedrijfsverplaatsingen

De Gooi en Vechtstreek kent een negatief migratiesaldo Het aantal bedrijven dat uit de Gooi en Vechtstreek is geëmigreerd, was in de periode 2005-2011 nagenoeg ieder jaar groter dan het aantal bedrijven dat naar de Gooi en Vechtstreek is geïmmigreerd. De omvang van dit negatieve migratiesaldo neemt in de laatste jaren wel af. Vooral in 2008 en 2009 waren er beduidend meer emigrerende dan immigrerende bedrijven. Bovendien was in deze jaren het aantal bedrijfsverplaatsingen kleiner dan in overige jaren. Dit is waarschijnlijk sterk gerelateerd aan de intrede van de economische crisis. Bedrijven waren beduidend minder bereid om te verhuizen. Voorzichtige tekenen van economisch herstel hebben er waarschijnlijk mede tot geleid dat het aantal bedrijfsverplaatsingen van en naar de Gooi en Vechtstreek in 2011 weer is aangetrokken.

Bedrijfsmigratie: immigratie en emigratie Gooi en Vechtstreek, 2006-2011 Bron: Kamer van Koophandel Gooi-, Eem - en Flevoland. 900

800

700

600

500 2006

2007

2008 Imm igratie

7.2

2009

2010

2011

Emigratie

Bedrijfsverplaatsingen naar economische sector

Met name dienstensectoren in Gooi en Vechtstreek kennen positief migratiesaldo Vooral bedrijven behorende tot de sector adviesdiensten verhuisden in 2011 naar de Gooi en Vechtstreek. Ook behoorden veel geïmmigreerde bedrijven tot de overige dienstensectoren en de sectoren groothandel en detailhandel. In 2006 was dit beeld min of meer hetzelfde. Wel was het totaal aantal immigrerende bedrijven toen aanzienlijk lager. Vooral het aantal immigrerende bedrijven in de dienstensectoren, specifiek de sector algemene diensten, is in 2011 verhoudingsgewijs aanzienlijk groter dan in 2006. Waarschijnlijk zijn dit hoofdzakelijk verplaatsingen van bedrijven behorende tot de zorgbranche. Als gevolg van de sterke opkomst van de branche neemt automatisch het aantal verplaatsingen van dit type bedrijvigheid toe. Het zijn ook vooral bedrijven behorende tot de dienstensectoren, en in mindere mate de sectoren groothandel en detailhandel en bouw, die in 2011 uit de Gooi en Vechtstreek zijn weggetrokken. In 2006 was de emigratie, net als de immigratie, minder omvangrijk dan in 2011. Met name in de dienstensectoren zien we in 2011 meer emigratie. Kijkende naar het migratiesaldo, constateren we dat de Gooi en Vechtstreek in 2011 voor een groot aantal sectoren een negatief migratiesaldo kende. Vooral in de sectoren persoonlijke diensten en bouw zijn er veel meer bedrijven

Pagina 35 van 51


geëmigreerd dan geïmmigreerd. Dit staat in contrast met 2006 toen de sector persoonlijke diensten slechts een klein negatief saldo kende en de bouwsector zelfs een klein positief saldo. Toch kenden enkele economische sectoren in de Gooi en Vechtstreek in 2011 een positief migratiesaldo. De regio heeft per saldo vooral bedrijven in de sectoren adviesdiensten, facilitaire diensten en algemene diensten aangetrokken. Zoals eerder bleek, zijn deze dienstensectoren de meest kenmerkende sectoren in de Gooi en Vechtstreek. Immigratie en emigratie Gooi en Vechtstreek naar economische sector, 2006 en 2011 Immigratie Economische sector

2006


Emigratie 2011

2006

Saldo 2011

2006

2011

1

3

7

4

-6

-1

Industrie

26

23

27

32

-1

-9

Bouw

39

33

36

54

3

-21

Groothandel

67

64

77

68

-10

-4

Detailhandel

51

46

46

50

5

-4

Horeca

8

19

10

23

-2

-4

Vervoer

20

18

22

26

-2

-8

Financiën

26

30

25

28

1

2

Adviesdiensten

172

225

149

198

23

27


114

158

98

142

16

16


77

119

79

148

-2

-29

Algemene diensten

28

80

16

66

12

14


7.3

Bedrijfsverplaatsingen naar regio

Gooi en Vechtstreek kent positief migratiesaldo met de regio Amsterdam en Utrecht De Gooi en Vechtstreek kent de grootste interactie met de regio Amsterdam. De meeste bedrijven die zich in de Gooi en Vechtstreek vestigen, zijn afkomstig uit de regio Amsterdam. Andersom gaat het grootste deel van de emigrerende bedrijven richting deze regio. In 2011 kende de Gooi en Vechtstreek een positief migratiesaldo ten opzichte van de regio Amsterdam. Er hebben zich dus meer bedrijven gevestigd vanuit deze regio, dan dat er bedrijven zijn weggetrokken naar deze regio. In 2006 was dit saldo nog positiever. Ook ten opzichte van de regio Utrecht kent de Gooi en Vechtstreek een positief migratiesaldo. Ook hiervoor geldt dat dit saldo in 2006 positiever was dan in 2011. Ten opzichte van de overige onderscheiden regio’s (provincie Flevoland, regio Amersfoort en overig Nederland) kent de Gooi en Vechtstreek een negatief migratiesaldo. Wel was dit saldo ten opzichte van de provincie Flevoland en de regio Amersfoort in 2011 minder negatief dan in 2006.

Pagina 36 van 51


Immigratie en emigratie Gooi en Vechtstreek naar aankomst- en vertrekregio, 2006 en 2011 Immigratie Aankomst- / vertrekregio Flevoland 25

Regio Amersfoort

Regio Amsterdam

26

Emigratie

Saldo

2006

2011

2006

2011

2006

2011

56

72

74

85

-29

-13

65

80

106

99

-41

-19

219

299

156

262

63

37

Regio Utrecht27

110

137

68

126

42

11

Overig Nederland

199

240

188

264

11

-24


25 26 27

Regio Amersfoort: gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Leusden, Soest en Woudenberg. Regio Utrecht: gemeenten Bunnik, De Bilt, De Ronde Venen, Houten, IJsselstein, Nieuwegein, Utrecht, Stichtse Vecht, Vianen en Zeist. Regio Amsterdam: gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Bloemendaal, Diemen, Haarlem, Haarlemmermeer, Heemstede, Ouder-Amstel en Uithoorn.

Pagina 37 van 51


8.

ARBEIDSMARKT

8.1

Beroepsbevolking, banenindex, participatiegraad en werkloosheid

Niet voor alle inwoners Gooi en Vechtstreek die willen werken baan beschikbaar in eigen regio De banenindex in de Gooi en Vechtstreek was 0,69 in 2011. Deze indicator staat voor de verhouding tussen het totaal aantal werkzame personen (fulltime en parttime banen) en de potentiële beroepsbevolking (aantal 15-64 jarigen). Dit cijfer geeft aan dat er voor 69% van de inwoners van de Gooi en Vechtstreek die willen werken een baan beschikbaar is in de regio. In 2005 was de banenindex hoger, namelijk 0,71. Maar doordat het aantal banen sterker is afgenomen dan de omvang van de potentiële beroepsbevolking is de banenindex gedaald. In 2011 was er voor minder inwoners van de Gooi en Vechtstreek die willen werken een baan beschikbaar in de eigen regio. Landelijk constateren we een positieve ontwikkeling. Daar is de banenindex gegroeid van 0,69 in 2005 tot 0,73 in 2011. De bruto participatiegraad, de verhouding tussen de beroepsbevolking en de potentiële beroepsbevolking, bedroeg in de Gooi en Vechtstreek in 2011 0,72. In het geval van een gezonde woon-werkbalans is de banenindex gelijk aan de bruto participatiegraad. Dan is er namelijk voor iedere inwoner die zich actief aanbiedt op de arbeidsmarkt een baan in de regio beschikbaar. In de Gooi en Vechtstreek was in 2011 de bruto participatiegraad groter dan de banenindex. Niet voor alle inwoners van de regio was er dus een baan beschikbaar in de Gooi en Vechtstreek. Voor de werkgelegenheid is de Gooi en Vechtstreek dus afhankelijk van omringende regio's. Opvallend is dat in 2005 de banenindex groter was dan de bruto participatiegraad. Toen kende de Gooi en Vechtstreek dus meer banen dan inwoners die zich actief op de arbeidsmarkt aanboden. Doordat de werkgelegenheid in de Gooi en Vechtstreek echter sterk is teruggelopen was daarvan in 2011 geen sprake meer. Op landelijk niveau deed deze situatie zich wel voor in 2011. Het aantal banen was groter dan de beroepsbevolking. De omvang van de werkloze beroepsbevolking in de Gooi en Vechtstreek bedroeg in 2011 5.000 personen. In absolute zin is dit een afname van 1.000 personen ten opzichte van 2005. Doordat de omvang van de beroepsbevolking juist is toegenomen, is ook het werkloosheidspercentage gedaald in de Gooi en Vechtstreek in de periode 2005-2011. In 2011 bedroeg deze nog 4,5%. Daarmee scoort de Gooi en Vechtstreek beter dan heel Nederland dat een werkloosheidspercentage kende van 5,4% in 2011. Arbeidsmarktindicatoren Gooi en Vechtstreek Gooi en Vechtstreek

Nederland

Indicator

2005

2011

2005

2011

Bevolking

242.400

244.500

16.305.500

16.655.800

Potentiële beroepsbevolking

156.000

154.000

10.940.000

10.994.000

Beroepsbevolking

108.000

111.000

7.455.000

7.811.000

Werkzame beroepsbevolking

102.000

106.000

6.973.000

7.392.000

Werkzame personen (aantal banen)

110.300

106.900

7.586.500

8.059.900

Werkloze beroepsbevolking

6.000

5.000

482.000

419.000

Werkloosheidspercentage

5,6%

4,5%

6,5%

5,4%

Bruto participatiegraad

0,69

0,72

0,68

0,71

Banenindex

0,71

0,69

0,69

0,73

Bron: CBS Statline, Gewest Gooi en Vechtstreek en LISA.

Pagina 38 van 51


Prognose: toename aandeel ouderen en afname (potentiële) beroepsbevolking 28 De bevolking in de Gooi en Vechtstreek zal naar verwachting voorlopig nog groeien in de komende periode . Tot 2015 met circa 1,5%. Vooral het aandeel personen in de oudere leeftijdsklasse zal toenemen. Hierdoor zal de potentiële beroepsbevolking en ook de beroepsbevolking in omvang afnemen. Naar verwachting krimpt de potentiële beroepsbevolking tot 2015 met circa 1%. De beroepsbevolking neemt in 2012 af met 0,1% en in 2013 met 0,4%, zo blijkt uit cijfers van het UWV WERKbedrijf. Bovendien constateerden we al dat ook het aantal banen in de komende jaren naar verwachting zal afnemen. Hierdoor zal de regio zich nog meer ontwikkelen tot een woongebied.

8.2

Niet-werkende werkzoekenden en vacatures

Aantal niet-werkende werkzoekenden laatste jaren flink gegroeid in Gooi en Vechtstreek 29 De Gooi en Vechtstreek telde in het jaar 2011 gemiddeld circa 5.900 niet-werkende werkzoekenden (NWW’ers) . Doordat verhoudingsgewijs veel personen hun baan kwijtraken als gevolg van de economische crisis, fluctueert het aantal niet-werkende werkzoekenden in de afgelopen jaren. Vooral in 2009 constateren we een sterke toename van het aantal NWW’ers. Bovendien wordt het aantal NWW’ers ook sterk beïnvloed door seizoenseffecten. In de zomer is het aantal NWW’ers doorgaans kleiner dan in de winter, aangezien er in de zomer relatief veel seizoensgebonden werkgelegenheid is. Landelijk nam het aantal NWW’ers juist af. Gedurende de gehele periode met 7%.

28

Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek in Cijfers. Het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWW’ers) is een cijfer dat door het UWV WERKbedrijf gepubliceerd wordt. Dit cijfer wordt bepaald op basis van registratie van inschrijving bij het UWV WERKbedrijf. Iedereen die zich daar als werkzoekend heeft ingeschreven en geen betaald werk verricht, van minimaal 12 uur per week, is een NWW-er. De cijfers over het aantal NWW’ers die geregistreerd worden door het UWV WERKbedrijf en de cijfers over de werkloze beroepsbevolking die gepubliceerd worden door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), kunnen niet zonder meer met elkaar vergeleken worden. Het aantal NWW’ers kan grotendeels alleen op nationaal en regionaal schaalniveau betrouwbaar aangegeven worden. Dit geldt zeker indien het aantal NWW’ers wordt gespecificeerd naar kenmerken als leeftijd, werkloosheidsduur en opleidings- of beroepsniveau. Het aantal waarnemingen op gemeentelijk/lokaal schaalniveau is in veel gevallen zo klein dat het UWV WERKbedrijf hier geen cijfers over mag/kan publiceren. In deze monitor betreffen de gepubliceerde cijfers over het aantal NWW’ers de gemiddelde maandcijfers voor de betreffende periodes. Deze zijn berekend door de som van het aantal NWW’ers per maand te delen door het aantal maanden in de betreffende periode. 29

Pagina 39 van 51


Relatief veel oudere NWW’ers In 2011 behoorden de meeste NWW’ers in de Gooi en Vechtstreek tot de leeftijdsklasse 45-55 jaar. Ook het aandeel NWW’ers in de klassen 35-45 jaar en 55-65 jaar was omvangrijk. Deze drie klassen tezamen vertegenwoordigen nagenoeg 80% van de NWW’ers in de regio. Landelijk is het aandeel NWW’ers in deze leeftijdsklassen kleiner. Andersom kent de Gooi en Vechtstreek verhoudingsgewijs minder NWW’ers in de klassen 15-25 jaar en 25-35 jaar. Maar het aandeel NWW’ers in deze klassen neemt in de afgelopen jaren wel toe. De oververtegenwoordiging van het aandeel oudere NWW’ers en de ondervertegenwoordiging van het aandeel jongere NWW’ers is waarschijnlijk een rechtstreeks gevolg van de bevolkingsopbouw in de Gooi en Vechtstreek. In de Gooi- en Vechtstreek wonen relatief veel ouderen en weinig jongeren. Aandeel niet-werkende werkzoekenden Gooi en Vechtstreek en Nederland naar leeftijdsklasse, 2007-2011 Gooi en Vechtstreek

Nederland

Jaar

15-25 jr

25-35 jr

35-45 jr

45-55 jr

55-65 jr

Totaal

15-25 jr

25-35 jr

35-45 jr

45-55 jr

55-65 jr

Totaal

2007

3,3%

12,5%

26,1%

27,9%

30,3%

100,0%

6,7%

16,4%

26,5%

26,5%

23,9%

100,0%

2008

3,5%

12,4%

25,6%

27,6%

30,9%

100,0%

6,4%

15,7%

25,6%

26,6%

25,7%

100,0%

2009

5,3%

15,0%

26,2%

27,1%

26,4%

100,0%

8,2%

18,4%

25,5%

25,7%

22,2%

100,0%

2010

4,7%

15,1%

27,0%

28,4%

24,8%

100,0%

8,2%

18,8%

25,2%

26,2%

21,5%

100,0%

2011

5,1%

15,2%

25,7%

28,8%

25,2%

100,0%

7,8%

18,5%

24,0%

26,9%

22,8%

100,0%

Bron: UWV WERKbedrijf.

Relatief veel hoogopgeleide NWW’ers Kijkende naar het opleidingsniveau van de NWW’ers, blijkt uit de cijfers van het UWV WERKbedrijf dat de meeste NWW’ers in de Gooi en Vechtstreek, ruim 45%, laagopgeleid zijn. Een derde is middelbaar opgeleid en circa 22% hoogopgeleid. Vergeleken met het nationale schaalniveau, kent de Gooi en Vechtstreek verhoudingsgewijs veel hoogopgeleide NWW’ers en vooral minder middelbaar opgeleide NWW’ers. Het aandeel laagopgeleide NWW’ers is min of meer gelijk. Aandeel niet-werkende werkzoekenden Gooi en Vechtstreek en Nederland naar opleidingsniveau, 2010 en 2011 Regio Amersfoort

Nederland

Jaar

Laag

Middelbaar

Hoog

Totaal

Laag

Middelbaar

Hoog

Totaal

2010

45,5%

32,6%

22,0%

100%

48,7%

36,5%

14,8%

100%

2011

45,3%

32,8%

21,9%

100%

46,8%

37,8%

15,4%

100%


Afname ontstane vacatures in 2011 30 In de Gooi en Vechtstreek ontstonden er in 2011 circa 11.600 vacatures , zo blijkt uit cijfers van het UWV WERKbedrijf. Dit is aanzienlijk minder dan de circa 13.800 vacatures die in 2010 ontstonden, terwijl het aantal ontstane vacatures op landelijk niveau juist groeide. Sinds 2010 constateren we nagenoeg ieder kwartaal een verdere afname van het aantal ingediende vacatures. Het grootste deel van de vacatures in de regio behoort tot de sectoren zorg, detailhandel, financiële en zakelijke diensten en groothandel. Wel is het aantal vacatures in 2011 in nagenoeg iedere sector afgenomen. Met name in de sectoren groothandel en detailhandel constateren we een aanzienlijke afname.

30

Het aantal openstaande vacatures wordt gepubliceerd door het UWV WERKbedrijf. Dit cijfer wordt bepaald op basis van de vacatures die werkgevers bij het UWV WERKbedrijf aanmelden. Dit is dus slechts een deel van alle openstaande vacatures. Vacatures die niet bij het UWV WERKbedrijf aangemeld worden, maar via uitzendbureaus en/of andere (eigen) kanalen worden uitgezet, zijn niet bekend bij het UWV WERKbedrijf en dus ook niet opgenomen in de cijfers over het aantal openstaande vacatures in deze monitor.

Pagina 40 van 51


(Ontwikkeling) aantal ontstane vacatures Gooi en Vechtstreek en Nederland, 2010 en 2011 Gooi en Vechtstreek

Nederland

Jaar

Aantal

Ontwikkeling

Ontwikkeling

2010

13.768

-

-

2011

11.612

-15,7%

3,2%


Prognose: toename aantal NWW’ers in 2012 en 2013 Ondanks de voorziene afname van de beroepsbevolking, blijkt uit de prognosecijfers van het UWV WERKbedrijf dat het aantal NWW’ers in de Gooi en Vechtstreek in 2012 en 2013 verder zal oplopen. In 2012 wordt zelfs een zeer forse toename verwacht tot circa 7.300 NWW’ers. In 2013 bedraagt de voorziene groei circa 6%. Op landelijk niveau wordt een toename van 5% verwacht. Deze verwachte toename van het aantal NWW’ers is het gevolg van het verwachte banenverlies en de sombere economische groeicijfers voor de komende jaren. Daarnaast tonen de prognosecijfers van het UWV WERKbedrijf dat het aantal ontstane vacatures in 2012 met circa 0,5% zal teruglopen. In 2013 is de prognose dat dit aantal met 6,5% stijgt. Deze voorziene toename van vacatures is in lijn met de minder sterke groei van het aantal NWW’ers die in 2013 verwacht wordt. Maar deze prognosecijfers voor het aantal NWW’ers en vacatures zijn na de negatieve economische groeicijfers voor het derde kwartaal van 2012 misschien te optimistisch. De groei van het aantal NWW’ers in 2012 en 2013 zal daardoor wellicht hoger uitvallen dan verwacht.

8.3

Pendel

Bijna 40% van de beroepsbevolking in de Gooi en Vechtstreek werkt buiten de eigen regio 31 In 2008 werkte 62% van de beroepsbevolking in de Gooi en Vechtstreek in de eigen regio. Dit waren circa 68.200 personen. Het aantal banen in de regio in 2008 was groter dan de werkzame beroepsbevolking. Ondanks dat voor alle inwoners van de Gooi en Vechtstreek die zich actief op de arbeidsmarkt aanboden een baan beschikbaar was in de eigen regio, werkte bijna 40% van hen buiten de regio. Circa de helft hiervan was in 2008 werkzaam buiten de provincie Noord-Holland, waarschijnlijk voornamelijk in de regio Utrecht, regio Amersfoort en provincie Flevoland. 16% was in 2008 werkzaam in COROP-gebied Groot-Amsterdam. Ook voor de inkomende pendel kent de Gooi en Vechtstreek de sterkste relatie met gebieden buiten de provincie NoordHolland, waarschijnlijk met de regio Utrecht, regio Amersfoort en provincie Flevoland. Circa 24% van de banen in de Gooi en Vechtstreek in 2008 werd benut door inwoners uit deze gebieden. De Gooi en Vechtstreek kent een positieve woon-werkbalans met overig Nederland, aangezien de inkomende pendel daarvandaan groter is dan de uitgaande pendel daarheen. Daarentegen is de woon-werkbalans met Groot-Amsterdam negatief voor de Gooi en Vechtstreek. Circa 5% van de banen in de Gooi en Vechtstreek wordt benut door inwoners van Groot-Amsterdam, terwijl circa 16% van de beroepsbevolking in de Gooi en Vechtstreek werkzaam is in Groot-Amsterdam.

31

De pendelgegevens voor 2008 zijn de meest recente pendelgegevens voor de Gooi en Vechtstreek.

Pagina 41 van 51


Uitgaande pendel Gooi en Vechtstreek 2008 Bron: provincie Noord-Holland.

20,8%

0,8%

16,3%

62,0%

Gooi en Vechtstreek Overig Noord-Holland

Groot-Amsterdam Overig Nederland

Inkomende pendel Gooi en Vechtstreek 2008 Bron: provincie Noord-Holland. 23,7%

2,2% 5,4%

68,7%

Gooi en Vechtstreek Overig Noord-Holland

Pagina 42 van 51

Groot-Amsterdam Overig Nederland


9.

WERKLOCATIES

9.1

Bedrijventerreinen

Transacties van bedrijfsruimte toegenomen in 2011, maar aanbod op bedrijfsruimtemarkt blijft omvangrijk In 2011 is er in totaal 2 hectare uitgegeven op de bedrijventerreinen in de Gooi en Vechtstreek, 14% van de totale uitgifte 32 in de Metropoolregio Amsterdam . Dit betrof grond op het Mediapark in Hilversum. Sinds 2005 is er in totaal slechts 2,8 hectare op bedrijventerreinen in de regio uitgegeven, als gevolg van een gebrek aan terstond uitgeefbare grond. De totale plancapaciteit tot 2040 in de regio betreft in 2012 33,5 hectare, waarvan door de oplevering van het bedrijventerreinen Businesspark A27 (Blaricummermeent) inmiddels een omvangrijk deel terstond uitgeefbaar. Daarnaast is in 2011 bijna 25.000 m² bedrijfsruimte opgenomen in de Gooi en Vechtstreek, zo’n 25% van de voorraad bedrijfsruimte in 2011. Mede hierdoor is het aanbod aan bedrijfsruimten in de regio afgenomen tot circa 105.000 m². Het zeer omvangrijke aanbod van bedrijfsruimte in 2011 is zo weer aanzienlijk verkleind. Toch is de voorraad in 2012 vergeleken met eerdere jaren nog erg groot. De opname van de bedrijfsruimte in de Gooi en Vechtstreek was overigens verhoudingsgewijs kleiner dan de opname in de totale Metropoolregio Amsterdam. Daar werd in 2011 zo’n 26% van de totale voorraad bedrijfsruimte opgenomen. In de metropoolregio is de voorraad echter toegenomen, in tegenstelling tot in de Gooi en Vechtstreek. Vervolgens is er volgens het Transatlantic Market scenario tot 2040 een uitbreidingsvraag van in totaal 99 hectare bedrijventerrein in de Gooi en Vechtstreek. Indien uitgegaan wordt van scenario’s gebaseerd op hogere economische groeicijfers (Global Economy scenario en Global Gateway scenario) is de verwachte uitbreidingsvraag nog veel hoger. Gezien de tegenvallende economische groeicijfers is het aannemelijk, dat de prognose van de uitbreidingsvraag, zeker op korte termijn, naar beneden aangepast dient te worden. Tot slot zijn er in 2010 in totaal 15 verschillende bedrijventerreinen in de Gooi en Vechtstreek benoemd die voor herstructurering in aanmerking komen. Het totaal te herstructureren oppervlakte betreft 230 hectare. In januari 2011 was 100 hectare (4 bedrijventerreinen) al geherstructureerd of nog in uitvoering. In de periode tot en met 2013 is/wordt de herstructurering op 12 van de 15 bedrijventerreinen gestart.

Ontwikkeling bedrijventerreinen en bedrijfsruimtemarkt Gooi en Vechtstreek 2005-2012 (in m²) Indicator

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Uitgifte

0

0

0

0

0,8

0

2,0

n.n.b.

Uitgifte - cumulatief

0

0

0

0

0,8

0

2,8

n.n.b.

Transacties bedrijfsruimten Aanbod bedrijfsruimten (situatie januari)

4.446

22.483

18.668

16.923

6.633

6.705

24.746

n.n.b.

43.051

99.958

93.156

70.888

64.061

61.160

166.883

105.318

n.b.

24,5

n.b.

43,3

35,1

42,3

28,3

33,5

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

33,5

n.b.

32,3

Plancapaciteit - totaal tot 2040 (situatie januari) oorspronkelijk Plancapaciteit - totaal tot 2040 (situatie januari) - na reductie uitvoeringsafspraken Bron: Plabeka.

32

De gegevens over de bedrijventerreinen in de Gooi en Vechtstreek zijn gebaseerd op de Monitor Uitvoeringsstrategie Plabeka (Platform Bedrijven Kantoren Metropoolregio Amsterdam) opgesteld door de werkgroep Plabeka Monitor.

Pagina 43 van 51


Prognose uitbreidingsvraag bedrijventerreinen Gooi en Vechtstreek (in hectare) Indicator

Transatlantic Market

Global Economy

Global Gateway

Prognose uitbreidingsvraag 2010-2020

65

82

82


17

35

33


17

36

35

Bron: Plabeka.

Herstructurering bedrijventerreinen Gooi en Vechtstreek Indicator

Aantal hectare

Herstructureringsopgave 2010-2020 - stand april 2010

Aantal bedrijventerreinen

230

15

173

n.b.

- waarvan zware revitalisering

20

n.b.

- waarvan herprofilering

37

n.b.

213

12

- waarvan lichte revitalisering

Lopende of in 2010-2013 te starten herstructureringsopgaven - stand januari 2010 Herstructureringsopgaven uitgevoerd of in uitvoering - stand januari 2011

104

4

Toegekende HIRB-subsidies - stand 2009

n.b.

2

PHB betrokkenheid

n.b.

3 33

Bron: Plabeka.

9.2

Kantoorlocaties

Veel kantoorruimte opgenomen, maar ook groei van voorraad en leegstand kantoorruimte in 2011 34 In 2011 is er circa 80.000 m² kantoorruimte opgenomen op de kantoorlocaties in de Gooi en Vechtstreek . Dit is de omvangrijkste opname sinds 2005 en bijna een verdubbeling van de opname in 2010. In januari 2012 bedroeg de totale voorraad kantoorruimte in de Gooi en Vechtstreek 1.170.200 m². Dit is afname van 41.000 m² ten opzichte van 2005. In de periode 2005-2012 bleef de voorraad in eerste instantie vrij constant, maar sinds 2009 is deze aanzienlijk afgenomen. Wel is de voorraad in 2012 weer enigszins gegroeid. Deze groei is het gevolg van de in 2011 nieuwgebouwde kantoorruimte in de regio à 12.200 m². In de afgelopen periode werd nog nooit zoveel nieuwe kantoorruimte opgeleverd in een jaar. Bovendien verminderde in 2011 de oppervlakte kantoorruimte bestemd voor functiewijziging/sloop. In 2011 is circa 8.000 m² kantoorruimte onttrokken. Voor het eerst sinds 2007 is hierdoor de voorraad per saldo weer gegroeid. De leegstand op de kantoorlocaties in de Gooi en Vechtstreek bedroeg in januari 2012 191.700 m². Dit is circa 16,5% van de totale voorraad kantoorruimte. De leegstand van kantoorruimte in de regio is de laatste jaren flink opgelopen. Behalve als gevolg van de nieuwbouw (minus transformatie) komt dit, doordat in de laatste jaren veel kantoorruimte (gedeeltelijk) is afgestoten. Bijvoorbeeld als gevolg van het nieuwe werken. Hierdoor is de leegstand van de bestaande kantoorruimte flink opgelopen. Zo groeide de leegstand van bestaande kantoorruimte in 2009 met maar liefst 45.000 m². In 2011 bleef de groei hiervan beperkt tot 1.700 m². Hierdoor is de totale leegstand (nieuwbouw en bestaande bouw) in 2011 met 6.000 m² toegenomen. Daarnaast was er in januari 2012 nog 11.500 m² kantoorruimte in aanbouw in de regio. Deze kantoorruimte zal op korte termijn aan de markt toegevoegd worden. Overigens is het leegstandpercentage in de 33

Dit zijn de bedrijventerreinen Havenkwartier en Kerkelanden (gemeente HIlversum) en Industrieterrein Noord (gemeente Weesp). De gegevens over de kantoorlocaties in de Gooi en Vechtstreek zijn gebaseerd op de Monitor Uitvoeringsstrategie Plabeka (Platform Bedrijven Kantoren Metropoolregio Amsterdam) opgesteld door de werkgroep Plabeka Monitor. Plabeka onderscheidt de volgende kantoorlocaties in de Gooi en Vechtstreek: Sportpark, Stationsplein, Laapersveld (allen gemeente Hilversum), de Watertoren (gemeente Bussum) en centrale zone (gemeente Huizen). 34

Pagina 44 van 51


Gooi en Vechtstreek nog wel kleiner dan in de totale metropoolregio. De Metropoolregio Amsterdam kende in januari 2012 namelijk een leegstandpercentage van circa 18,5%. Vervolgens bedroeg de planvoorraad tot 2020 in 2012 125.000 m². Deze planvoorraad is volgens elk onderscheiden groeimodel ruimschoots te omvangrijk. Volgens het Transatlantic Market scenario is er in de regio tot 2020 behoefte aan 47.000 m² extra kantoorruimte, volgens het Global Economy scenario aan 64.000 m² extra kantoorruimte en volgens het Global Gateway scenario aan 59.000 m² extra kantoorruimte.

Ontwikkeling kantoorruimtemarkt Gooi en Vechtstreek 2005-2011 (in m²) Indicator A. Voorraad (situatie januari)

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

1.211.200

1.205.200

1.213.200

1.214.200

1.197.200

1.182.200

1.165.900

1.170.200

158.000

152.000

168.000

168.000

154.000

184.000

185.700

191.700

13,0%

12,6%

13,8%

13,8%

12,9%

15,6%

15,9%

16,4%

0

10.000

5.000

1.000

8.000

6.000

12.200

n.n.b.

-6.000

-2.000

-4.000

-18.000

-23.000

-22.300

-7.900

n.n.b.

B. Leegstand (incl. voorverhuur) (situatie januari) - absoluut Leegstand (incl. voorverhuur) (situatie januari) - percentage C. Nieuwbouw (opgeleverd) D. Functiewijziging/sloop E. (=C+D) Groei voorraad (saldo nieuwbouw - transformatie)

-6.000

8.000

1.000

-17.000

-15.000

-16.300

4.300

n.n.b.

F. Opname

26.000

69.000

45.000

46.000

67.000

46.300

80.100

n.n.b.

G. Groei gebruik H. (=E-G) Groei leegstand I. In aanbouw (situatie januari)

0

-8.000

1.000

-3.000

-45.000

-18.000

-1.700

n.n.b.

-6.000

16.000

0

-14.000

30.000

1.700

6.000

n.n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

2.000

7.000

5.000

10.500

11.500

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

255.500

265.000 35

95.00036

125.00037

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

245.500

255.000

89.200

140.800

J. Planvoorraad tot 2020 (situatie januari) K. Planvoorraad 2020-2030 (situatie januari) L. Planvoorraad 2030-2040 (situatie januari) M. (=E+I+J) Plancapaciteit (situatie januari)

Bron: Plabeka (bewerking Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland).

Prognose uitbreidingsvraag kantoorruimte Gooi en Vechtstreek (in m²) Indicator

Transatlantic Market

Global Economy

Global Gateway


47.000

64.000

59.000


37.000

52.000

43.000


40.000

54.000

52.000

Bron: Plabeka

35

Dit betreffen de kantoorlocaties Arenapark (gemeente Hilversum; 95.000 m²) en Media Park (gemeente Hilversum; 170.000 m²). Voor de periode 20202030 en 2030-2040 was in januari 2012 geen planvoorraad bekend. 36 Dit betreft de kantoorlocatie Arenapark (gemeente Hilversum; 95.000 m²). Voor de periode 2020-2030 en 2030-2040 was in januari 2012 geen planvoorraad bekend. 37 Dit betreffen de kantoorlocaties Arenapark (gemeente Hilversum; 95.000 m²) en Crailo (gemeente Blaricum; 30.000 m²). Voor de periode 2020-2030 en 2030-2040 was in januari 2012 geen planvoorraad bekend.

Pagina 45 van 51


9.3

Vestigingsklimaat werklocaties

UITGELICHT: leegstand op werklocaties Gooi en Vechtstreek Op de 29 werklocaties in de Gooi en Vechtstreek stonden in 2011 in totaal 221 panden leeg. Deze panden hadden gezamenlijk een oppervlakte van circa 187.000 m² (18,7 hectare). De werklocaties Industrieterrein Noord (Weesp), Gooimeer-Zuid (Naarden), Arenapark en Havenkwartier (beiden Hilversum) kenden de omvangrijkste leegstand. Deze vier werklocaties zijn tezamen verantwoordelijk voor ruim de helft van het aantal leegstaande vierkante meters. Aantal m2 leegstand werklocaties Gooi en Vechtstreek, 2011 Werklocaties

Gemeente

Aantal m² leegstand

Aantal leegstaande objecten

Bensdorp

Bussum

564

1

Franse kampweg

Bussum

0

0

Nieuwe Vaart

Bussum

1.535

6

Nijverheidswerf

Bussum

255

2

BusinessPark A27

Blaricum

0

0

Arenapark

Hilversum

20.092

16

Havenkwartier

Hilversum

21.168

30

Kerkelanden

Hilversum

10.247

19

Korte Noorderweg

Hilversum

3.130

6

Laapersveld

Hilversum

657

1

Liebergerweg

Hilversum

180

1

Mediapark

Hilversum

9.088

7

Mussenstraat

Hilversum

3.491

5


Hilversum

2.140

2

Zeverijnstraat

Hilversum

1.240

3

Huizermaatweg

Huizen

4.311

9

Plaveen

Huizen

13.670

26

Gooimeer Noord

Naarden

10.079

9

Gooimeer Zuid

Naarden

20.876

25

Quest

Naarden

0

0


Weesp

36.787

34

Nijverheidslaan

Weesp

19.191

5

Van Houten park

Weesp

3.180

3

De Slenk

Wijdemeren

2.080

3

De Zodde

Wijdemeren

250

1

Loodijk/Boomgaard

Wijdemeren

851

2

Nieuwe Walden

Wijdemeren

1.965

4

Rading

Wijdemeren

170

1

Reeweg

Wijdemeren

0

0

Totaal

Gooi en Vechtstreek

187.197

221

Bron: iLocator.

Pagina 46 van 51


UITGELICHT: functies op werklocaties Gooi en Vechtstreek Een kwart van de panden op de werklocaties in de Gooi en Vechtstreek betreft een bedrijfspand. Ruim 20% is een kantoorpand en circa 7% een winkelpand. Het is opvallend dat het grootste deel van de panden op bedrijventerreinen woningen betreffen. Dit komt gedeeltelijk doordat sommige werklocaties nog weinig bedrijfs-, kantoor- of winkelpanden bevatten en al wel woningen, zoals Park27 in Blaricum. Daarnaast is dit hoge aandeel woningen een direct gevolg van de afbakening van de werklocaties in de Monitor Gebruik en Aanbod van iLocator. Hieronder is per werklocatie de functies van de panden weergegeven. Werklocaties naar functie Gooi en Vechtstreek 2011 Werklocaties

Gemeente

Bedrijf (gewoon)

Kantoor

Winkel

Woning

Overig

Bensdorp

Bussum

60,0%

40,0%

0,0%

0,0%

0,0%

Franse kampweg

Bussum

20,0%

20,0%

20,0%

20,0%

20,0%

Nieuwe Vaart

Bussum

45,6%

40,4%

12,3%

0,0%

1,8%

Nijverheidswerf

Bussum

68,0%

4,0%

22,0%

0,0%

6,0%

BusinessPark A27

Blaricum

0,0%

0,0%

0,0%

100,0%

0,0%

Arenapark

Hilversum

8,7%

82,6%

0,0%

0,0%

8,7%

Havenkwartier

Hilversum

42,3%

12,4%

33,6%

5,1%

6,6%

Kerkelanden

Hilversum

38,9%

31,1%

18,9%

2,2%

8,9%

Korte Noorderweg

Hilversum

11,8%

29,4%

41,2%

5,9%

11,8%

Laapersveld

Hilversum

0,0%

100,0%

0,0%

0,0%

0,0%

Liebergerweg

Hilversum

2,5%

0,6%

4,0%

90,7%

2,2%

Mediapark

Hilversum

7,1%

28,6%

3,6%

46,4%

14,3%

Mussenstraat

Hilversum

11,5%

42,3%

7,7%

30,8%

7,7%


Hilversum

31,3%

31,3%

12,5%

18,8%

6,3%

Zeverijnstraat

Hilversum

29,4%

5,9%

35,3%

23,5%

5,9%

Huizermaatweg

Huizen

3,1%

3,6%

0,3%

91,3%

1,8%

Plaveen

Huizen

43,0%

11,0%

7,3%

34,5%

4,2%

Gooimeer Noord

Naarden

1,4%

87,7%

5,5%

0,0%

5,5%

Gooimeer Zuid

Naarden

54,2%

22,4%

16,6%

3,4%

3,4%

Quest

Naarden

50,0%

30,8%

0,0%

0,0%

19,2%


Weesp

25,9%

65,2%

2,0%

1,5%

5,4%

Nijverheidslaan

Weesp

27,8%

37,0%

11,1%

22,2%

1,9%

Van Houten park

Weesp

42,5%

31,1%

0,9%

3,8%

21,7%

De Slenk

Wijdemeren

34,2%

4,1%

12,3%

47,9%

1,4%

De Zodde

Wijdemeren

40,7%

18,5%

11,1%

29,6%

0,0%

Loodijk/Boomgaard

Wijdemeren

20,0%

0,0%

0,0%

73,3%

6,7%

Nieuwe Walden

Wijdemeren

45,3%

2,8%

10,4%

36,8%

4,7%

Rading

Wijdemeren

37,0%

22,2%

13,0%

22,2%

5,6%

Reeweg

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Totaal

Gooi en Vechtstreek

25,7%

22,4%

7,3%

40,0%

4,7%

Bron: iLocator.

Pagina 47 van 51


UITGELICHT: gebiedsmanagement werklocaties in de Gooi en Vechtstreek De Gooi en Vechtstreek telt in totaal 29 werklocaties. In dit kader wordt achtereenvolgens uitgelicht op welke werklocaties reeds een ondernemersvereniging actief is, waar het Keurmerk Veilig Ondernemen ingevoerd is en waar er sprake is van park- en vervoermanagement. De peildatum van onderstaande data is juni 2012. Gebiedsmanagement werklocaties Gooi en Vechtstreek Keurmerk Werklocaties

Gemeente

Ondernemers-

Veilig

Park-

Vervoer-

vereniging

Ondernemen

management

management

Bensdorp

Bussum

nee

nee

nee

nee

Franse kampweg

Bussum

nee

nee

nee

nee

Nieuwe Vaart

Bussum

ja

nee

nee

nee

Nijverheidswerf

Bussum

nee

nee

nee

nee

BusinessPark A27

Blaricum

n.b.

nee

nee

nee

Arenapark

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Havenkwartier

Hilversum

ja

ja

in oprichting

n.b.

Kerkelanden

Hilversum

ja

ja

nee

n.b.

Korte Noorderweg

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Laapersveld

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Liebergerweg

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Mediapark

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Mussenstraat

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.


Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Zeverijnstraat

Hilversum

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Huizermaatweg

Huizen

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Plaveen

Huizen

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Gooimeer Noord

Naarden

ja

nee

nee

nee

Gooimeer Zuid

Naarden

ja

ja

ja

nee

Quest

Naarden

nee

nee

nee

n.b.


Weesp

ja

ja

ja

nee

Nijverheidslaan

Weesp

ja

nee

ja

nee

Van Houten park

Weesp

ja

nee

nee

nee

De Slenk

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

De Zodde

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Loodijk/Boomgaard

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Nieuwe Walden

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Rading

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Reeweg

Wijdemeren

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

Bron: iLocator.

Pagina 48 van 51


UITGELICHT: verleende bouwvergunningen Een analyse van de verleende bouwvergunningen toont inzicht in de dynamiek op onder andere de bedrijfs- en kantoorruimtemarkt (op de werklocaties) in de regio. Het aantal verleende bouwvergunningen (exclusief woongebouwen) in de Gooi en Vechtstreek was is in de afgelopen periode flink afgenomen. In 2011 werden er 30% minder bouwvergunningen verleend dan in 2005. De afname van het aantal vergunningen in 2011 was beperkt, maar vooral in 2010 werden er fors minder bouwvergunningen verleend dan in het jaar daarvoor. Overigens kende het aantal verleende bouwvergunningen in de Gooi en Vechtstreek in de jaren 2008 en 2009 nog wel een opleving. Echter, daarna zakte dit aantal fors in. De afname van 30% in de Gooi en Vechtstreek over de gehele periode is beduidend sterker dan in Nederland. Daar was het aantal verleende bouwvergunningen in 2011 ruim 20% kleiner dan in 2005. Van ieder type gebouwsoort zijn minder bouwvergunningen verleend. In de regio zijn met name minder vergunningen voor de bouw van kantoor- en bedrijfsruimtes verleend.

(Ontwikkeling) aantal verleende bouwvergunningen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar gebouwsoort (exclusief woongebouwen), 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Aantal Gebouwsoort Bedrijfsruimte

Nederland

Ontwikkeling

Ontwikkeling

2005

2011

2005-2011

2005-2011

25

14

-44,0%

-31,3%

Kantoorruimte

21

7

-66,7%

-38,9%

Winkelruimte

14

10

-28,6%

-24,3%

Overig

54

49

-9,3%

-14,1%

114

80

-29,8%

-21,8%

Totaal bedrijfsgebouwen Bron: CBS Statline.

In 2011 zijn de meeste bouwvergunningen in de Gooi en Vechtstreek verleend aan ondernemingen in de sectoren handel en horeca. Daarnaast hebben ook veel ondernemingen in de sectoren zorg, onderwijs en overig diensten bouwvergunningen gekregen. Vergeleken met 2005 is het aantal verleende bouwvergunningen vooral in de sectoren overheid, handel en horeca en overige diensten teruggelopen. Maar het aantal bouwvergunningen in de sectoren landbouw, zorg en onderwijs is juist gegroeid. In Nederland nam alleen het aantal verleende bouwvergunningen in de sector landbouw toe.

Pagina 49 van 51


Aandeel en ontwikkeling verleende bouwvergunningen Gooi en Vechtstreek en Nederland naar economische sector (exclusief woongebouw), 2005 en 2011 Gooi en Vechtstreek Aandeel Economische sector

2005

Nederland

Ontwikkeling 2011

2005-2011

Aandeel 2005

Ontwikkeling 2011

2005-2011

Landbouw

3,5%

6,3%

25,0%

24,6%

33,6%

7,0%

Industrie en bouw

6,1%

6,3%

-28,6%

15,6%

12,6%

-36,6%

Handel en horeca

28,1%

22,5%

-43,8%

18,6%

17,8%

-25,2%

3,5%

3,8%

-25,0%

3,6%

3,1%

-32,3%

14,0%

11,3%

-43,8%

9,2%

8,4%

-28,2%

Vervoer Financiële en zakelijke diensten Overheid

3,5%

0,0%

-100,0%

2,3%

1,2%

-61,2%

Onderwijs

9,6%

16,3%

18,2%

8,4%

5,2%

-51,2%

10,5%

17,5%

16,7%

8,1%

8,6%

-16,3%

Zorg Overige diensten Totaal

21,1%

16,3%

-45,8%

9,7%

9,4%

-23,8%

100,0%

100,0%

-29,8%

100,0%

100,0%

-21,8%

Bron: CBS Statline.

Pagina 50 van 51


COLOFON

Dit rapport is een uitgave van de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland Samenstelling: Tom Straeter Redactie: Tom Straeter en Fred Eijsink Datum: December 2012 Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland Postbus 10318 1301 AH Almere T 036 524 8660 F 036 524 8700 E [email protected] I www.kvk.nl

Pagina 51 van 51


Monitor Economische Ontwikkeling

Recommend Documents