Jaarverslag 2013
Millingen aan de rijn
Wilt u meer weten? Contactpersoon ir. S. de Wit Functie adviseur ruimtelijke kwaliteit/rayonarchitect Telefoon 026 442 17 42 Email
[email protected] Website www.geldersgenootschap.nl
Dit is een uitgave van het Gelders Genootschap ©
Millingen aan de rijn
Millingen aan de rijn!
jaarverslag
Voor een mooi
2013
Commissie Ruimtelijke Kwaliteit
Adviseren over ruimtelijke kwaliteit Met dit jaarverslag biedt de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit inzicht in haar werkwijze en plannen waarover in 2013 is geadviseerd. Dat is niet uitputtend, maar toont wel de breedte van de advisering:
2013
ontwikkelingen en gemeentelijk beleid. Advisering vindt vooral plaats door de adviseur ruimtelijke complexe plannen. Dorpscentrum met zicht op nieuwbouwcomplex ‘t Stüpke
Het jaarverslag biedt raadsleden ook een nadere
tendens van minder regels en meer ruimte voor
kennismaking met de commissie. Wij tonen hoe we
eigen initiatief, maar wél met behoud van de karak-
de gemeente helpen bij het regisseren van ruim-
teristieken die de gemeente kwaliteit en identiteit
telijke kwaliteit. Het gemeentelijk beleid is daarbij
geven.
uiteraard de leidraad. Als vaste adviseur kijken
Dit jaarverslag hoopt een impuls te geven om ruim-
we hoe je evenwicht bewaart tussen vrijheid voor
telijke kwaliteit tot een terugkerend onderwerp
burgers en ontwerpers en heldere regie door de
van debat in uw gemeente te maken. Wij nodigen
gemeente. Ruimtelijke kwaliteit ontstaat als gevolg de raadsleden daarom uit om de mandaat- of comvan een wisselwerking tussen betrokkenheid, des-
missievergadering te bezoeken, of om met ons ter
kundigheid én regelgeving. Daarom wordt ingezet
plekke te gaan kijken hoe de borging van ruimte-
op een koers die aansluit bij de maatschappelijke
lijke kwaliteit gestalte krijgt.
Gelders Genootschap
jaarverslag
kwaliteit. De commissie komt alleen in beeld bij
Millingen aan de rijn
kwaliteit van bouwplannen, grote ruimtelijke
Terugblik In lijn met voorafgaande jaren liepen de ontwikkelingen in de gemeente Millingen ook afgelopen jaar terug. Dat doet echter niets af aan het plezier om middels advisering een positieve bijdrage te
2013
schaal dan ook. Integendeel, juist in deze tijd is het belangrijk dat de aandacht voor kwaliteit overeind blijft. Mensen nemen nu alleen een beslissing om jaarverslag
te bouwen of verbouwen als het een meerwaarde geeft voor de toekomst. Met de crisis is het besef toegenomen dat de economische waarde van een pand afhangt van een zekere basiskwaliteit. Daarbij speelt ook de behoefte aan een prettige omgeving, een omgeving die het waard is om te
Herinrichtingsplan openbare ruimte centrum
werken en te wonen. Ik probeer daarom altijd met
een vorm die past in de omgeving geeft een plan
de aanvrager mee te denken, rekening te houden
een duurzame meerwaarde voor de toekomst.
met het programma maar ook met de omgeving.
Bij het realiseren van deze doelstelling waren de
Regelmatig worden plannen namelijk vanuit de
toelichtingen en de betrokken houding van de
eigen wensen ontwikkeld waarbij de invloed op de
meewerkende ambtenaren onmisbaar.
omgeving vaak maar beperkt wordt meegewogen. Juist het samengaan van functionele wensen met
Gelders Genootschap
Stef de Wit
Millingen aan de rijn
leveren aan de ontwikkeling van plannen op welke
Heerbaan 160
Aldi-locatie Ontwerp:
Mulleners en Mulleners
Ontwerp visieschets: buro Waalbrug
Stedenbouwkundige visie voor de Heerbaan uit 2006
Gelders Genootschap
Verkavelingsopzet Aldi-supermarkt met naar voren geschoven rooilijn
Millingen aan de rijn
kwam echter te ver naar voren. In samenspraak met de stedenbouwkundige van buro Waalbrug is vervolgens gekeken of de gemeentelijke ambities inzake het dorpshart samen konden gaan met de vestiging van de supermarkt. Een nieuwe visie hiertoe is vervolgens door de rayonarchitect en de stedenbouwkundige toegelicht tijdens een raadsbijeenkomst, waarna het plan verder kon worden uitgewerkt.
jaarverslag
2013
In 2013 is meermalen van gedachten gewisseld over de invulling van de Rabobank-locatie aan de Heerbaan, door de nieuwbouw van en Aldi-supermarkt met appartementen. Al snel bleek, dat het complex op gespannen voet stond met de stedenbouwkundige visie voor de Heerbaan uit 2006. Deze visie zette in op een versterking van het dorpshart, o.a. door een verbreding van het straatprofiel. De supermarkt
Sfeerbeeld bebouwing
Gelders Genootschap
Nieuwe visieschets dorpshart, met inpassing supermarkt
Millingen aan de rijn
jaarverslag
2013
Sfeerbeeld bebouwing supermarkt en appartementen
De aankomende fusie met de buur gemeenten Ubbergen en Groesbeek biedt in onze ogen kansen om ook in Millingen het huidige welstandsbeleid te actualiseren en in samenspraak met de burgers te komen tot een ‘kort maar Gelders Genootschap
Millingen aan de rijn
jaarverslag
2013
Draagvlak voor ruimtelijke kwaliteit De tijd dat de inrichting van onze leefomgeving grotendeels in plannen en regels was vastgelegd, ligt achter ons. Deregulering, decentralisatie, eigen verantwoordelijkheid: het zijn begrippen die al vele jaren de toon zetten, ook in het ruimtelijk domein. Tegenwoordig is het een ‘andere overheid’ die de kwaliteit van de leefomgeving regisseert. Dit gebeurt steeds meer samen met burgers. Het besef is doorgedrongen dat ruimtelijke kwaliteit niet louter met regels valt te sturen en dat beleid meer effect heeft als dit gepaard gaat met input vanuit de samenleving. Door burgers meer ruimte te geven voor eigen initiatieven voelen deze zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun leefomgeving. De overheid kan de aandacht hierdoor verleggen van regels en normen naar regie en stimulering. Zie krachtig’ document dat een beknopt, bijvoorbeeld innovatieve instrumenten als transparant en toegankelijk toetsingskader de ‘kookboeken’ voor de leefomgeving biedt. (www.omgevingswet.pleio.nl).
Gelders Genootschap
Millingen aan de rijn
Natuurontwikkeling Millingerwaard
jaarverslag
2013
De Omgevingswet komt eraan Naar verwachting treedt in 2018 de Omgevingswet in werking: een integrale wet voor de fysieke leefomgeving. Doel hiervan is onder meer dat gemeentelijke bestuurders een bredere afweging kunnen maken bij het realiseren van ruimtelijke projecten. Niet de regels staan voorop, maar de vraag of een project een bijdrage levert aan een ‘goede ruimtelijke kwaliteit’ en hierdoor ‘meerwaarde’ oplevert. De gemeente is hierbij vooral een uitnodigende regisseur. Voorwaarde om als gemeente regie te voeren op ruimtelijke kwaliteit is dat er een heldere visie met doelstellingen ligt en waarin de kernkwaliteiten van de gemeente zijn verwoord. Dat gebeurt uiteraard in de nota ruimtelijke kwaliteit, maar met de komst van de Omgevingswet wordt een aantal nieuwe instrumenten geïntroduceerd, namelijk het omgevingsplan (verplicht) en de omgevingsvisie (facultatief). In een omgevingsplan worden vooral concrete richtlijnen opgenomen, vergelijkbaar met een bestemmingsplan. Een omgevingsvisie is bedoeld als integrale, strategische visie waarin keuzes worden gemaakt voor de inrichting van de leefomgeving. Aspecten als architectuur, cultuurhistorie, welstand, stedenbouw, landschap, milieu en economie worden in onderlinge samenhang
als straks de Omgevingswet een feit is. - De procedures voor het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen (op termijn ‘omgevingsplannen’) en beeldkwaliteitplannen gelijk laten Aanbevelingen: oplopen. Dit biedt een sterkere basis - Het lijkt nog ver weg, maar wij vragen nu voor ruimtelijke kwaliteit. alvast aandacht voor het opstellen van een omgevingsvisie. Dit is weliswaar niet - Raadsleden kunnen voor een nadere oriëntatie terecht bij de adviseur ruimteverplicht, maar het is onmisbaar als de lijke kwaliteit om te kijken hoe de advisegemeente ruimte wil laten voor initiatiering functioneert. Desgewenst kunnen ven en niet alles in regels wil vatten. Ook hier via het Gelders Genootschap ook anticipeert u met een omgevingsvisie op cursussen voor worden georganiseerd. een effectief ruimtelijk kwaliteitsbeleid bekeken. Daarmee is dit instrument straks hét middel om de ruimtelijke ambities van een gemeente aan te geven en burgers en bestuurders hiermee houvast te geven.
De Bijenkorf en het voormalig gemeentehuis
Kulturhus De Bijenkorf
Kulturhus in het gemeentehuis
Ontwerp: Peter van Aarsen Architect Gelders Genootschap
jaarverslag
2013
Onafhankelijk van elkaar zijn er in 2013 twee verschillende initiatieven voor een ‘Kulturhus’ besproken. Het betrof de locatie ‘Bijenkorf’ aan ’t Gengske en op de locatie van het voormalige gemeentehuis. Beide voorstellen waren met veel zorg ontworpen en konden meteen van een goedkeuring worden voorzien.
Millingen aan de rijn
‘Kulturhusen’
Gelders Genootschap
Millingen aan de rijn
Voortraject én oplossingsgericht Bij de advisering wordt de nadruk gelegd op het begeleiden van plannen en initiatieven, liefst door vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling. Dan bestaat nog volop ruimte voor de initiatiefnemer. Bij voorkeur betrekt de gemeente de adviseur ruimtelijke kwaliteit al in de RO-fase van beleids- en planvorming. Ruimtelijke kwaliteit maakt dan vanaf het begin deel uit van het planologisch en stedenbouwkundig traject. Door lokaal en digitaal te werken is deze werkwijze efficiënt en kostenbesparend voor de gemeente. Bovendien is dit klantvriendelijk richting burgers.
Rol van de commissie De CRK (Commissie Ruimtelijke Kwaliteit) vergaderde in 2013 eenmaal per drie weken. Zij concentreert zich vooral op complexe projecten, waarin naast welstand ook aspecten als stedenbouw, landschap, cultuurhistorie of openbare ruimte meespelen. Hiertoe is de commissie samengesteld uit meerdere disciplines.
jaarverslag
2013
Werkwijze bij de advisering De adviseur ruimtelijke kwaliteit van het Gelders Genootschap is vanuit zijn adviesrol het eerste aanspreekpunt voor gemeente en initiatiefnemers. Hij adviseert het college van B&W over het brede spectrum van ruimtelijke kwaliteit, zowel plannen, beleid als grote ruimtelijke ontwikkelingen. Het merendeel van de plannen werd in 2013 wekelijks ter plekke in het gemeentehuis van Groesbeek door de adviseur ruimtelijke kwaliteit en het burgerlid behandeld. Dit gebeurt onder mandaat van de commissie.
Ambtelijke ondersteuning dhr. B. ter Steege Commissie vlnr: Henk Vreeswijk, Peter Thole, Stef de Wit en Abel de Vries
Het afgelopen jaar is ir. S. de Wit wegens privéomstandigheden een aantal maan den vervangen door ir. G.J. Jonkhout, senior adviseur ruimtelijke kwaliteit bij het Gelders Genootschap.
Gelders Genootschap
De cijfers Afgelopen jaar werden in totaal 44 plannen voorgelegd aan de adviseur ruimtelijke kwaliteit en het burgerlid, deels in aanwezigheid van de aanvrager of ontwerper. Van deze plannen werden er 37 (oftewel 84%) ter plekke van een positief advies voorzien. Voor 4 plannen (9%) was een wijziging nodig. De voltallige commissie kreeg in totaal 3 maal een plan voor
Millingen aan de rijn
jaarverslag
2013
Samenstelling commissie Voorzitter H. Vreeswijk, wethouder gemeente Scherpenzeel Rayonarchitect/secretaris ir. S. de Wit, adviseur ruimtelijke kwaliteit Gelders Genootschap Stedenbouwkundige ir. P. Thole Architect A. de Vries Burgerlid C. van Caulil, inwoner Millingen aan de Rijn Monumentendeskundige drs. R. Crols, adviseur cultuurhistorie Gelders Genootschap
gelegd (7% van het totaal); dit betrof twee maal een plan voor de Aldi-locatie en een bespreking over een zandwinningsinstallatie in de Millingerwaard. In 2013 werden er geen gecombineerde welstands- en monumentenadviezen uitgebracht.
Millingerwaard
jaarverslag
2013
Begin 2013 werd het plan besproken voor een zandwininstallatie in de Millingerwaard, op een plek die valt in het Nationaal Landschap Gelderse Poort en door de provincie is aangewezen als Waardevol Landschap. De algemene criteria in de welstandsnota gaven aan dat een bouwwerk moet aansluiten bij de kwaliteit van die omgeving en er de juiste houding in aannemen. Op basis hiervan vond de commissie dat het industriële, grootschalige object zich niet goed verhoudt tot het natuurlijke karakter van het gebied. Geadviseerd werd om een minder opvallende positie, oriëntatie en kleurgebruik te kiezen.
Fotomontage Zandwinningsinstallatie
Gelders Genootschap
Millingen aan de rijn
Zandwinningsinstallatie
