Met zorg verbinden in de nabijheid van mensen!

Met zorg verbinden in de nabijheid van mensen! Coalitieprogramma 2014-2018 Gemeentebelangen, CDA en PvdA

‘Je mist honderd procent van de kansen die je nooit grijpt’ (Wayne Gretzky)

Inleiding Gemeenteraad en college van Vlagtwedde staan aan het begin van een nieuwe bestuursperiode. Een periode waarbinnen het speelveld een stevig inhoudelijk karakter zal kennen. Naast de continuering van het bestaande beleid op een voldoende kwalitatief niveau, staat de gemeente Vlagtwedde net als alle andere gemeenten voor de uitdaging om een aantal (relatief nieuwe) beleidsdossiers tot uitvoering te brengen (o.a. Jeugdzorg, Wmo/AWBZ en Participatiewet). Dossiers die naar hun aard omvangrijk en complex zijn, veelal vragen om een samenhangende aanpak en in verbinding en afstemming met tal van externe partijen moet worden opgepakt en uitgevoerd. Daarbij zullen al deze ontwikkelingen ook nog eens richting moeten krijgen binnen het proces van herindeling. En dat alles binnen een aangescherpt financieel kader dat vraagt om het maken van keuzes. De nieuwe coalitie van Gemeentebelangen, CDA en PvdA is zich van bovenstaand perspectief bewust en beseft zich dat in de nieuwe periode 20142018 alle zeilen moeten worden bijgezet om, met de beschikbare middelen, zaken voor elkaar te krijgen. En hoewel binnen deze context enige mate van bescheidenheid wordt gevraagd als het gaat om het formuleren van nieuwe ambities, denkt de coalitie vooral in termen van kansen. Vorenstaand perspectief heeft in de periode na de verkiezingen van 19 maart jl. een eerste vertaling gekregen in een aantal afspraken die de coalitiepartners gezamenlijk hebben omarmd. Deze afspraken rond een aantal inhoudelijke thema’s alsmede de portefeuilleverdeling zijn uitgewerkt in voorliggend coalitieprogramma. Een programma dat moet worden gezien als een akkoord op hoofdlijnen, waarbij de coalitiepartijen elkaar en de overige partijen in de gemeenteraad ruimte willen laten om op onderdelen eigen afwegingen te maken.

Sellingen, april 2014

2

Financiën Algemeen Het financieel beleid wordt in de komende jaren sober en doelmatig vormgegeven. Hierbij zijn de volgende elementen leidend: een sluitende (meerjaren)begroting de uitgangspunten zoals verwoord in de financiële verordening, inclusief een jaarlijkse prijsindexatie bij de uitvoering van de decentralisaties dienen de lasten in overeenstemming met de baten te zijn (budgettair neutraal). Alleen tijdens de transitiefase wordt de mogelijkheid geboden om in voorkomende gevallen een ruimere financiële speelruimte te benutten, bijvoorbeeld door een beroep op de reserves te doen. Bezuinigingen er wordt vastgehouden aan de te realiseren (en door de gemeenteraad vastgestelde) bedragen binnen de lopende ombuigingstranches. Wel wordt er ruimte geboden aan een eventuele heroverweging op onderdelen, mede in het licht van een mogelijk nieuwe (vijfde) ombuigingstranche. In dit kader wordt in ieder geval een verlaging van de taakstelling voor sport overwogen. bij bezuinigingen worden de kwetsbare groepen zo lang mogelijk ontzien. Investeringsbeleid Het investeringsbeleid van de afgelopen jaren wordt voortgezet. Meer concreet wordt dit vertaald in de volgende uitgangspunten: inzetten op de realisatie van plannen c.q. investeringen die nog niet afgerond zijn, maar waar inmiddels wel geld voor beschikbaar is gesteld. Niettemin wordt in het licht van het financieel beleid en de keuzes die daarbinnen moeten worden gemaakt, ruimte geboden aan mogelijk nieuwe afwegingen ten aanzien van in de begroting opgenomen investeringen (geen ‘heilige huisjes’). Dit geldt echter niet voor: 3

o de herinrichting Ter Apelkanaal o de MFA in Sellingen o het wandel/fietspad van het dorp Vlagtwedde naar het Parc Emslandermeer o de doorgaande versterking van het centrum Ter Apel o een betere OV-verbinding naar de stad Groningen er dient voldoende investeringsruimte te blijven. In dit opzicht blijft de coalitie zoeken naar mogelijkheden om meer met minder te realiseren. nieuwe investeringen zullen, passend binnen de kaders van het voorgestane solide financieel beleid, zo duurzaam als mogelijk worden gerealiseerd. in relatie tot het beheer van de openbare ruimte is het uitgangspunt: sober, maar doelmatig en gericht op behoud van wat we hebben. Bestuur De komende periode zal veel bestuurskracht vragen gelet op de vele taken die op de gemeente Vlagtwedde afkomen (o.a. decentralisaties, herindeling) en de hieraan gekoppelde intensivering van samenwerkingsrelaties. Met het oog hierop wordt er voor gekozen de wethouders fulltime aan te stellen. Herindeling Het door de gemeenteraad van Vlagtwedde in december 2013 aangenomen amendement blijft uitgangspunt in de periode tot aan het definitief besluit over het herindelingsontwerp Westerwolde (voorzien in september 2014). Dit besluit wordt voor de coalitie leidend in het vervolgproces. Samenwerking In de periode tot aan de datum van herindeling (1 januari 2018) wordt, naast het verdergaand concretiseren, intensiveren en organiseren van de samenwerking met Bellingwedde, ingezet op een brede intergemeentelijke samenwerking die leidt tot een effectiever en efficiënter gebruik van middelen.

4

Cittaslow De Cittaslow gedachte wordt onderschreven. Wel is er nog meer informatie en debat nodig om te besluiten tot het onverkort toepassen van deze filosofie. Ruimte De leefbaarheid in de dorpen en wijken binnen de gemeente Vlagtwedde moet behouden blijven en waar mogelijk worden versterkt. Dat betekent voor de komende jaren een pittige opgave in een gebied dat geconfronteerd wordt met krimp, demografische veranderingen en structurele kostenbesparingen. Het is vanuit dit perspectief dat de coalitie de door de gemeenteraad in mei 2013 vastgestelde beleidsvisie wonen en leven stevig blijft omarmen. Leefbaarheid en daaraan actief meedoen staan hierbij centraal. Er zal een groter beroep op de samenleving worden gedaan; samen met de betrokken organisaties en burgers (burgerparticipatie) willen we blijven investeren in de ingezette lijn en verder uitvoering geven aan een realistisch uitvoeringsprogramma met concrete maatregelen en projecten om de leefbaarheid – waar nodig - op peil te krijgen, te houden en te versterken. Randvoorwaarden die de coalitie hierbij blijft stellen zijn:  keuze voor (hoofd)kernen voor concentratie van voorzieningen  maatwerk met de menselijke maat  noodzaak tot efficiënter en effectiever werken  de gemeente in de rol van regisseur en faciliteerder  lef en creativiteit bij de realisatie van het uitvoeringsprogramma Meer specifiek wil de coalitie de komende jaren inzetten op: Voorzieningen op peil houden In zijn algemeenheid streeft de coalitie er naar om voorzieningen in de gemeente Vlagtwedde op peil te houden. Gelet op de hiervoor aangegeven randvoorwaarden, zal bij dit streven ‘multifunctionaliteit’ dan ook het vertrekpunt zijn. In dit kader is er de komende jaren in het bijzonder aandacht voor de kwaliteit en duurzaamheid van de sportvoorzieningen in Vlagtwedde en Sellingen.

5

Burgerparticipatie; wijk- en dorpsbudgetten In de afgelopen periode zijn eerste belangrijke stappen gezet in het kader van burgerparticipatie. Vanuit de positieve ervaringen met de pilot ‘activerende dorpsanalyses’, wordt deze werkwijze nu verder vorm en inhoud gegeven. Centraal hierbij staat het versterken van de zelfredzaamheid en het ondersteunen c.q. faciliteren van initiatieven van onderop, zoals bijvoorbeeld de herinrichting van de Brink in Sellingen, de opzet van energiecorporaties door inwoners of initiatieven van burgers om te komen tot betere digitale bereikbaarheid (bijvoorbeeld glasvezel). Hierbij zal de komende jaren tevens een vorm van wijk- en/of dorpsbudgetten worden geïntroduceerd. Ondersteuning dorps- en buurthuizen De coalitie ziet de dorps- en buurthuizen als ‘de spiegel van de samenleving’; functies komen en gaan, al naar gelang de behoeften van de gebruikers en de actuele thema’s in de samenleving. Centraal staat het fungeren als openbare ontmoetingsplaats voor de dorps- en buurtbewoners en daarmee dragen ze bij aan de sociale cohesie in de samenleving. Gelet hierop moeten dorps- en buurthuizen in de komende bestuursperiode maximaal (niet financieel) gefaciliteerd worden. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan ondersteuning in relatie tot de nieuwe wet- en regelgeving voor paracommerciële instellingen. Duurzaamheid De gemeente Vlagtwedde zet ook de komende bestuursperiode in op duurzaamheid. De gemeente neemt blijvend haar eigen verantwoordelijkheid hierin, maar stimuleert ook acties en maatregelen van anderen (burgers, bedrijven/organisaties en de woningcorporatie).

6

Zorg De gemeente Vlagtwedde staat net als alle andere gemeenten aan de vooravond van grote veranderingen in het zorglandschap. Het Rijk hevelt zorgen ondersteuningstaken rond jeugd, werk en zorg over naar gemeenten omdat zij effectiever kunnen werken: gemeenten weten beter wat er speelt bij hun inwoners, zijn op de hoogte van aanwezige voorzieningen en kunnen beter inspelen op de ondersteuningsbehoefte. De gemeente Vlagtwedde wil de kwaliteiten van de samenleving benutten en versterken. Daarbij wordt uitgegaan van een betrokken en vitale samenleving waarbij de inwoners in eerste instantie voor zichzelf en elkaar zorgen. Pas als dat niet mogelijk is komt de gemeente als vangnet in beeld. Uitgangspunt blijft dat mensen de zorg houden die echt nodig is en waar ze niet zelf in kunnen voorzien. De coalitie wil in de komende bestuursperiode stevig werk maken van de uitvoering van de visienota Sociaal Domein gemeente Vlagtwedde (‘Participeren, menselijke maat en nieuw elan’), zoals door de gemeenteraad op 4 maart 2014 vastgesteld. Leidende principes hierbij zijn:    

iedereen doet mee! niet zorgen voor, maar zorgen dat! lokaal doen, wat lokaal kan! één gezin, één aanpak, één regisseur, één plan!

Woon-zorg-zônes De coalitie zal de komende jaren de ontwikkeling van Woon-zorg-zônes in Vlagtwedde en Ter Apel ondersteunen. Er is behoefte aan nieuwe organisatievormen van zorg binnen de huidige verzorgingstehuizen om daarmee leegstand en het verdwijnen van de woonvoorziening te voorkomen alsmede de (zorg)voorzieningen betaalbaar te houden. Mantelzorg Mantelzorgers moeten blijvend ondersteund worden. Streven is om de verantwoordelijkheid voor en uitvoering van mantelzorgondersteuning te verbreden door met alle betrokken organisaties uit de zorg en het onderwijs, 7

maar ook met werkgevers, afspraken te maken over signalering, voorlichting en advies. De vorm waarin zou een mantelzorgakkoord kunnen zijn, waarbij met name aandacht moet zijn voor extra ondersteuning van jonge mantelzorgers. Participatie en economie Meedoen in een baan betekent veel voor mensen: financiële zelfstandigheid, sociale contacten, een duidelijke dagstructuur, meer welbevinden. Dit geldt ook voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, ook zij moeten naar vermogen mee kunnen doen. De Participatiewet biedt in dit opzicht een ambitieus kader voor de komende jaren: meer banen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, gemeentelijk maatwerk en een systeem waarin de uitkering kan worden ingezet als loonkostensubsidie om mensen aan het werk te krijgen. De coalitie onderschrijft deze uitgangspunten en wil de komende jaren een actieve inzet plegen om deze ambitie binnen de gemeente Vlagtwedde en de regio waar te maken. Er is echter ook zorg. In de regio Oost-Groningen zijn de werkgelegenheid en de arbeidsparticipatie laag. In Oost-Groningen hebben we ook te maken met een oververtegenwoordiging van mensen met een arbeidsbeperking. Daarnaast zien we begin 2014 ook een oplopend aantal cliënten in de bijstand. Gelet op de hiervoor geschetste context zet de coalitie de komende jaren in op: continueren en waar mogelijk kwalitatief versterken van de 1-2-3methode (Work First) die zich kenmerkt door een intensieve re-integratie van werkzoekenden zonder tussenkomst van re-integratiebureau’s. het creëren van participatieplekken waar cliënten met een grote afstand tot de arbeidsmarkt maatschappelijk nuttige taken verrichten, weer een dagstructuur krijgen en een netwerk opbouwen. De nadruk moet daarbij op talent liggen en niet op de beperking van mensen. een actieve zoektocht naar werkgelegenheid in de Duitse grensregio. Doelstelling is hierbij minimaal een werkplek voor 100 werkzoekenden te vinden, waarbij hen naast het reguliere scholingsaanbod ook een cursus Duits kan worden aangeboden. Het motto hierbij is ‘denken in kansen!’.

8

werkgevers (met de gemeente in de voorbeeldrol!) stimuleren om banen te maken voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt via zogenaamde ‘jobcarving’ of ‘functiecreatie’. voldoende kansen voor jongeren op scholing en een plek op de arbeidsmarkt. Naast de bovengenoemde inzet gericht op participatie, zijn ook de volgende zaken voor de coalitie van belang in de komende bestuursperiode: de ondersteuning van het lokale bedrijfsleven wordt gecontinueerd en waar mogelijk geïntensiveerd. er zal geen uitbreiding plaatsvinden van het aantal toegestane koopzondagen. een faciliterende rol bij initiatieven en realisatie tot digitale ontsluiting (via snel internet en glasvezel) van het buitengebied. Toerisme en sport Recreatie en toerisme blijven speerpunt van beleid. In samenhang en samenwerking met de regiogemeenten en Duitse grensregio, wordt het ingezette beleid verder doorontwikkeld en uitgebouwd. Bijzondere aandacht heeft de coalitie daarbij voor: meer en gerichtere promotie voor Westerwolde. ondersteuning van het project ‘Terra Morra’ in Bourtange. een positieve grondhouding ten aanzien van de voltooiing van de EHS. continueren van de eigen bijdrage aan LEADER (€ 70.000,-- per jaar). Sport blijft belangrijk als samenbindend element in de samenleving. Het bevordert tevens een gezonde leefstijl, draagt bij aan individuele ontplooiing en is een goede vrijetijdsbesteding. Daarom wordt evenals in de afgelopen periode ook de komende jaren blijvend geïnvesteerd in sport(beleid). In dit kader wordt dan ook de ondersteuning aan sportverenigingen binnen onze gemeente voortgezet.

9

Onderwijs Er vindt in de komende bestuursperiode geen verzelfstandiging van het basisonderwijs plaats. De wijze waarop de basisscholen aangestuurd worden zal een onderwerp van gesprek zijn met de directies. Overigens zal ook de veilige schoolomgeving een blijvend punt van aandacht op de onderwijsagenda zijn.

10

Portefeuilleverdeling college 2014-2018 René ter Horst is de eerste locoburgemeester. Hij is wethouder voor Gemeentebelangen. Zijn portefeuille bestaat uit: Verkeer en vervoer: lokaal, regionaal en bovenregionaal vervoer, infrastructuur. Openbare werken: beheer openbare ruimte, water. Recreatie en Toerisme Cultuur: Stimulering Kunst en Cultuur, Beeldende Kunst, Kunstzinnige en Culturele Vorming, Bibliotheekzaken, Stichting Centrum voor de Kunsten Zuid-Groningen, Cultuurhistorisch erfgoed/museale zaken, Monumentenzorg, De Barak Sellingerbeetse, Stelmakerij. Sport: Sportbeleid, Sport stimulering en –ondersteuning, Sportvoorzieningen, Binnen- en Buitensportaccommodaties, Zwembaden. Vastgoed/gemeentelijke eigendommen. Coördinerend: project Moekesgat, Vesting Bourtange, Klooster Ter Apel. Seine Lok is de tweede locoburgemeester. Hij is wethouder voor het CDA. Zijn portefeuille bestaat uit: Ruimte: Ruimtelijke Ordening, Gebiedsontwikkeling, Groen- en Landschapsbeleid, Grondexploitatie, Plattelandsontwikkeling, Agrarische Zaken. Wonen en leefbaarheid: Volkshuisvesting, Stads- en Dorpsvernieuwing, Bouw en woningtoezicht, Wonen en Zorg (w.o. ontwikkeling Woon-ZorgZônes), burgerparticipatie (o.a. activerende dorpsmethode), Vergunningverlening, toezicht en handhaving. Milieu en Duurzaamheid: Milieubeleid en –beheer, Bodem, Geluidshinder, Duurzame Energie, Afval. Economische zaken: contacten bedrijfsleven, Public Relations en acquisitie, industrieterreinen, markten, overige economische zaken. Inkomen, Werk, Participatie: Activering/Re-integratie, Inkomensvoorzieningen, Werkvoorzieningsschap, Participatiewet (algemeen), Vluchtelingenwerk, Minimabeleid, Schuldhulpverlening. Coördinerend: project Wonen en Leven, project gebiedsvisie zandwinning Sellingerbeetse. 11

Wietze Potze is de derde locoburgemeester. Hij is wethouder voor de PvdA. Zijn portefeuille bestaat uit: Onderwijs: Openbaar- en bijzonder basisonderwijs, Voortgezet Onderwijs, Lokaal Onderwijsbeleid, Passend Onderwijs, Onderwijshuisvesting, Leerplicht, Kinderopvang, Peuterspeelzaalwerk, Volwasseneducatie. Wmo/Awbz: Decentralisatie Awbz (algemeen), Wmo, Centrum voor Jeugd, Gezin en Veiligheid. Jeugdzorg: Decentralisatie Jeugdzorg (algemeen), Jeugdactiviteiten (inclusief Jongerencentra), Begeleid Wonen jongeren, Jeugd- en Alcoholbeleid, Speelplaatsenbeleid. Welzijn: Ouderenbeleid, Vrijwilligersbeleid, Gehandicaptenbeleid, Algemeen Maatschappelijk Werk, Mantelzorg, Sociaal Cultureel Werk

Leontien Kompier is burgemeester. Haar portefeuille bestaat uit: Openbare Orde en Veiligheid: Politie, Brandweer, Rampenbestrijding en Crisismanagement, Integrale Veiligheid, Horecabeleid. Bestuur en Dienstverlening: Bestuursorganen, Bestuurlijke Samenwerking/Herindeling, Partnerschappen en Internationale contacten, Ontwikkelingssamenwerking, Communicatie, Public Relations en Mediabeleid, Juridische Zaken/Rechtsbescherming, Facilitaire Zaken, ICT, In- en externe dienstverlening. Asielbeleid inclusief ontwikkelingen COA. Financiën: Financiering en Belegging, Belastingen, Kadernota/Begroting, Jaarrekening, 1e Bestuursrapportage, Zomernota. Personeel en Organisatie. Volksgezondheid: Wet Publieke Gezondheid, GGD, Lijkbezorging Dierenwelzijnsbeleid. Coördinerend: Herindeling, Cittaslow, Parc Emslandermeer.

Sellingen, 16 april 2014 12