Met het oog op morgen … op weg naar een overheidsvisie op ons archiefbestel
•
Zo?
2
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Opzet 1.Waarom? 2.Momentum 3.Context 4.Rode draden 5.Vertrekpunten 6.Thema’s en scenario’s 7.Horror en droom 8.Vervolgproces 9.Afsluiting
3
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Waarom eigenlijk? Aanleiding Kamervragen 2009 en toezegging tot een brede reactie: raadsadviezen, informatiehuishouding, archiefinstellingen, collecties, bedrijfsarchieven … Ondertussen: Brievenprogramma’srapportagesinspectierapportenvisiesvoorstellenv erzoekenclaimsetcetc…
4
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Het momentum?
5
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Context (1) Adviezen (RvC; Rob): eCultuur: van i naar e (2003) Het tekort van het teveel (2005) Informatie, grondstof met toekomstwaarde; Basisinfrastructuur 1.0 (2008) Besteladvies Archieven (part. collecties); Netwerken van betekenis (2010) Toezicht: Een dementerende overheid? (RAI/EGI, 2005) Jaarverslagen EGI Informatiehuishouding van het Rijk (ARK, 2010)
6
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Context (2) Rapportages: Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD, o.a. NA, KB, DANS, NIBG): •Toekomst voor ons digitaal geheugen (2009; 2010) Visievorming archiefsector: KVAN en BRAIN: Archiveren is vooruitzien (2009) Erfgoed Nederland: Archieven in transitie (2010) Nationaal Archief en RHC’s: E-archief in ontwikkeling (2009)
7
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Rode draden? •Overheid ontbeert – ondanks alles - visie •Digitalisering •Duurzaamheid en (on)toegankelijkheid •Informatie èn erfgoed •Content •Samenwerking •Kennis en ondersteuningsstructuur
8
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Waar zijn we mee bezig … Informatiehuishouding rijk, OCW & BZK: ‘Informatie op Orde’ (vanaf 2006): Actielijn Actielijn Actielijn Actielijn Actielijn Actielijn Actielijn Actielijn
1: 2: 3: 4: 5: 6: 7: 8:
Baseline informatiehuishouding Audit, control en toezicht Samenwerking en kennis Digitale vervanging Archiefselectie Bewerking van papier naar digitaal Duurzaam beheer en behoud Herziening wet- en regelgeving
Rapportages IoO, zoals PWAA (2006-2009, Doc-Direkt vanaf 2010/1) TK-brieven: Modernisering informatiehuishouding rijk (juli 2009), Digitaal werken rijk (2010)
9
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Bent u er nog?
Gaat inmiddels verder dan achterstanden …!
10
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Waar waren wij gebleven? Laatste beleidsbrief archiefsector: ‘Interactief archief’ SC Van der Ploeg, maart 2002: Motto: de gebruiker centraal Ontwikkelingen: toegenomen vraag naar het verleden, internet Middelen: kwaliteitsstandaard dienstverlening archiefinstellingen; producten belang samenwerking (instellingen, overheden, RHC-vorming) toezicht
11
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Hoe nu verder? Oogmerk opstellen visie: •Waar willen we het komend decennium naartoe? •Inspireren, participeren Kern: •Samenhang (inhoud, condities en bestel) tonen •Bepalen reikwijdte verantwoordelijkheid overheid, sector en instellingen •In en door gesprek met ‘het veld’ •Scenario’s om keuzes aan te scherpen •Momentum versus voorbehoud …
12
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Thema’s en scenario’s Uitgangspunt: perspectief van de burger in een digitale samenleving Vier centrale thema’s: 1.Archivering bij de overheid en openbaarheid 2.Waardering, selectie en collectievorming: van overheid naar samenleving 3.Duurzaam bewaren en toegankelijkheid 4.Het bestel van morgen Drie scenario’s: 1.Overheid laat op zijn beloop: ‘laissez faire’ 2.Overheid bevordert samenwerking en ‘stimuleert’ 3.Overheid regisseert en neemt ter hand
13
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Thema 1, archivering bij de overheid en openbaarheid Uitgangspunt: overheidsinformatie is z.s.m. openbaar beschikbaar en voor iedere burger toegankelijk. Conditie: de domeinen van bedrijfsvoering en cultuur (erfgoed) zijn van meet af aan onderling te verbinden. VRAAG: wat is daarvoor nodig? Vb. zoektermen: proces van waardering, samenwerking keten, beheer, ‘overbrenging’ en termijnen, achterstanden, normering en afspraken
Scenario 1: OCW geen actieve rol; ‘postbus 51’-model; Aw, Wob. Scenario 2: OCW stimuleert samenwerking tussen overheden onderling en tussen overheden en archiefwezen. Scenario 3: regisserende rol alg. rijksarchivaris; wettelijke maatregelen en normering (‘dwang en drang’).
14
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Thema 2: waardering, selectie en collectievorming (‘van overheid naar samenleving’) Uitgangspunt: het bieden van een representatief beeld van de samenleving ten gevolge van interactie tussen overheid, organisaties, bedrijven en personen. Conditie: bij de waardering, selectie en collectievorming betrekt de overheid zowel archieven van de overheid als die van niet-overheidsorganisaties, bedrijven en personen. VRAAG: wat hebben we daarvoor nodig? Vb. zoektermen: registratie, (integraal) waarderingskader, ‘Archiefcollectie Nederland’, (inter)netwerk, fonds, digitale infrastructuur
Scenario 1: Nationaal Archief (NA) heeft informatiepunt; eigen collectiebeleid. Scenario 2: OCW/NA stimuleren tstk. waarderingskader(s); OCW stelt middelen beschikbaar voor belangrijke en/of bedreigde archieven. Scenario 3: OCW maakt nationaal waarderingskader; instellen centraal register (bijv. stichting); NA koopt archiefcollecties op.
15
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
esteladvies 2010
Urgentie In verlengde RvC ‘Het tekort van het teveel’ Invulling lacunes RvC ‘Basisinfrastructuur 1.0’ Fundament Archieven tussen geheugen, herinnering en geweten Rol overheid Breedte, evenwicht, publiek domein Niet-overheid: faciliteren, vangnet, visie Concreet: CRPA, fonds, nodaal netwerk + regie NA Voorwaarden Bestel vitaal, duurzaam, transparant
Thema 3: duurzaam bewaren en toegankelijkheid Uitgangspunt: overheden bewaren hun archieven duurzaam en stellen deze voor burgers onafhankelijk van tijd en plaats digitaal beschikbaar. Conditie: overheden werken samen aan een digitale infrastructuur waardoor burgers altijd online toegang hebben tot archieven en archiefdiensten. VRAAG: wat hebben we daarvoor nodig? Vb. zoektermen: samenwerking overheden; (gemeenschappelijk ?) e-depot; normering en standaarden; dienstverlening; digitalisering; digitale content; business-modellen; infrastructuur.
Scenario 1: NA bouwt eigen e-archief uit; ieder(e overheid) voor zich. Scenario 2: OCW/NA/BZK stimuleert samenwerking overheden, biedt kennis. Scenario 3: OCW/NA (+RHC’s)/BZK voert regie; initieert charter tussen overheden over digi-structuur, content, kennis, middelen.
17
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Thema 4: het bestel van morgen Uitgangspunt: bestel (geheel van overheden, instellingen, sectorinstituten, onderwijs, professie, branche, markt) vormt het ‘fundament’ onder openbaarheid, duurzaamheid en toegankelijkheid. Conditie: een heldere taak- en rolverdeling tussen de actoren in het bestel op basis van een gedeelde visie voor de sector. VRAAG: wat hebben we daarvoor nodig? Vb. zoektermen: relatie rijk, provincies en gemeenten; bestuurlijke afspraken; decentralisatie RHC’s; archief- en informatieonderwijs; archiefwet; toezicht; kennis- en ondersteuningsstructuur; kwaliteit; certificering; innovatieagenda; internationale context
Scenario 1: het huidige bestel voldoet; hooguit onderhoud plegen. Scenario 2: OCW/NA stimuleert kennisontwikkeling, onderzoek. Scenario 3: OCW/NA ontwikkelt in overleg met partijen innovatieagenda; aandacht voor onderwijs & opleiding; (re)centraliseert taken (RHC’s); herijking archiefwetgeving; richt kenniscentrum op.
18
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Droom en nachtmerrie … Horrorscenario (fantasie?): •Nederland van twee snelheden •Ieder archief een eiland (diensten, producten, papier en digitaal) •Openbaarheid als uitkomst van samenloop en onzekere factoren (aandacht, personeel, afspraken, middelen) •Archiefcollectie Nederland als collectief doolhof •En wat nog meer …?! Droomscenario? Vult u eens in … ?
19
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Vervolgproces Try-out: vandaag! Vervolg van discussie en gesprek, gepland vanaf juli-augustus: •On-line: www.Linkedin.nl •Websites voor informatie: •www.archief.nl (site rijksarchiefdienst): dossierstukken, achtergronden, nieuws •www.archiefvisie.nl (doorlink-site) •www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/archieven (officiële stukken OCW) •Communicatiekanalen KVAN; BRAIN; Erfgoed Nederland •In het land (september/oktober): Twee lokaties: 1x noord en 1x zuid Programma (ovb): E-archief van morgen; actieve openbaarheid; collectievorming; de crossmediale kaart •Expert-beraad: regelgeving: wet, toezicht • nnb
20
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010
Tijdpad archiefvisie: •Discussie zomer – najaar •Reacties verwerken •Brief: eind 2010 (ijs, weder en kabinetsformatie dienende …)
Dank!
21
KVAN-dagen, 14-15 juni 2010