MEMORIAL MUSEUM PASSCHENDAELE Beleidsplan

MEMORIAL MUSEUM PASSCHENDAELE 1917

Beleidsplan 2015 - 2019

INHOUDSOPGAVE I.

INLEIDING ..................................................................... 6

II.

TRAJECT VOOR DE OPMAAK VAN HET BELEIDSPLAN .................... 7

III.

BESTUURLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN HET MUSEUM ........ 13

IV.

GESCHIEDENIS VAN HET MUSEUM ........................................ 14 1. 1989 – 2002 Streekmuseum Zonnebeke ......................... 14 2. 2002 – 2007 Uitbouw MMP1917 ................................... 15 3. 2007 -2013 Uitbreiding MMP1917 ................................ 17 4. 2013 .................................................................. 19

V.

INTERNE ANALYSE .......................................................... 21 1.

Museumwerking............................................................ 21 A. Collectie ................................................................ 21 1. Samenstelling van de museale collectie ........................ 21 2. Verzamelen en collectievorming ................................ 23 B. Behoud en beheer ..................................................... 25 1. Depotwerking ....................................................... 25 2. Ontsluiting .......................................................... 29 3. Restauratie en conservatie ....................................... 30 4. Bruiklenen ........................................................... 30 C. Wetenschappelijk onderzoek ........................................ 32 1. Kenniscentrum...................................................... 32 2. Archeologisch onderzoek.......................................... 32 3. Landschapsonderzoek ............................................. 33 4. Historisch onderzoek .............................................. 34 D. Publiekswerking ....................................................... 36

BELEIDSPLAN 2015 – 2019 MEMORIAL MUSEUM PASSCHENDAELE 1917

2

1. Publieke ontsluiting................................................ 36 2. Educatieve werking ................................................ 37 3. Tijdelijke tentoonstellingen ...................................... 37 4. Communicatie en huisstijl ........................................ 38 5. Evenementen ....................................................... 39 6. Onthaal en boekingen ............................................. 40

2. Middelen ..................................................................... 42

A. Infrastructuur .......................................................... 42 1. Museumparcours ................................................... 42 2. Kasteel en park ..................................................... 44 3. Bezoekerscentrum Tyne Cot Cemetery ......................... 46 4. The Legacy of Passchendaele .................................... 46 5. Kenniscentrum...................................................... 48 6. Buitendepot ......................................................... 49 B. Personeel ............................................................... 50 C. Financiën ............................................................... 53 1. Budget ............................................................... 53 2. Subsidies............................................................. 53 VI.

EXTERNE ANALYSE ......................................................... 55 1. Museum in relatie met erfgoed en toerisme ........................... 55 A. Erfgoed ................................................................. 55 B. Toerisme ................................................................ 56

2. Situering van het museum ................................................ 58

A. Museum en Zonnebeke ............................................... 58 1. Bibliotheek .......................................................... 58 2. Cultuur............................................................... 58


3

3. Toerisme ............................................................ 59 4. Oude Kaasmakerij .................................................. 59 5. Sport ................................................................. 59 B. Museum en de Westhoek ............................................. 60 1. CO7 ................................................................... 60 2. Heuvelland .......................................................... 61 3. Poperinge: Lyssenthoek en Talbot House....................... 61 4. Ieper: In Flanders Fields Museum ................................ 61 5. Ieper: Stadsarchief................................................. 61 6. Mesen: Anzac Day .................................................. 61 7. Wervik: Menin Road................................................ 62 C. Museum en de provincie West-Vlaanderen ........................ 63 1. Westtoer............................................................. 63 2. Gone West........................................................... 63 3. Programmasecretariaat WO I ..................................... 63 4. Museumconsulenten ............................................... 63 5. Erfgoedinzicht ...................................................... 64 6. Provinciaal Bibliotheeksysteem .................................. 64 D. Museum op nationaal niveau ........................................ 65 1. Via Dolorosa......................................................... 65 2. NIOOO (Instituut voor Veteranen) ............................... 65 3. Salient Remembrance Detachment – WO I living history ..... 65 4. Agentschap voor Natuur en Bos .................................. 65 E. Museum op internationaal niveau................................... 66 1. Thesaurus ........................................................... 66 2. Interreg IV ........................................................... 67 3. Poppy Gardens...................................................... 67 4. Pionierroute......................................................... 67


4

5. Samenwerking met diverse landen .............................. 68 VII.

HERDENKINGEN 2014-2018 ................................................ 69

VIII.

SWOT-ANALYSE EN BELEIDSMOGELIJKHEDEN .......................... 72

IX.

MISSIE EN VISIE ............................................................. 81

X.

DOELSTELLINGEN........................................................... 82

XI.

BIJLAGEN .................................................................... 98 1. Lijst van afkortingen .............................................. 99 2. Collectieplan....................................................... 100 3. Oud organogram ................................................... 101 4. Verslagen stakeholdersvergaderingen en klankbordgroep .. 102 5. Jaarbegroting 2014 ............................................... 126 6. Actiematrix ........................................................ 129


5

I.

INLEIDING

Met dit tweede beleidsplan willen we verder bouwen op het voor de periode 2009-2014 opgestarte museumbeleid. We hielden hierbij wel rekening met heel wat bijsturingen die dienden te gebeuren, onder meer als het gevolg van de snelle groei van het museum en de evolutie van de directe omgeving. Met het oog op de herdenkingen van 2014-2018 en om de daarmee gepaard gaande bezoekersstroom op te vangen, werd het museumgebouw bijna verdriedubbeld in oppervlakte. Er werd een volledig nieuw ondergronds gedeelte en een buitenparcours toegevoegd aan het bestaande museumparcours. Voor 2014 alleen al wordt het bezoekersaantal immers geschat op ruim 100.000. Door de opening van deze nieuwe vleugel in de zomer van 2013 mogen we stellen dat het Memorial Museum Passchendaele 1917 meer dan klaar is voor de verwachte bezoekerspiek. Naast het uitbreiden van de museuminfrastructuur werd in de vorige beleidsperiode ook het project The Legacy of Passchendaele opgestart. Dit project bevat onder meer de uitbreiding van het kasteelpark tot 29 ha met het Passchendaele Memorial Park en het aanleggen van verschillende wandelen fietslussen. Er wordt op deze manier een fysieke link gelegd tussen Polygon Wood, het museum en Tyne Cot Cemetery. Deze topsites zijn de belangrijkste plaatsen in het verhaal van de Derde Slag om Ieper. Met het totaalproject The Legacy of Passchendaele willen we een open museum creëren. Het museum legt duidelijk de link met het landschap en de nog aanwezige sporen in het voormalige slagveld. Op die manier wil het museum in de toekomst een nog grotere rol spelen in het conserveren van de laatste relicten van de Groote Oorlog. Door de opening van het Kenniscentrum Passchendaele in april 2014 hoopt het museum een nog grotere rol te kunnen spelen voor het wetenschappelijk onderzoek over de Eerste Wereldoorlog. We hopen op die manier ook beter te kunnen inspelen op de vele vragen van de binnen- en buitenlandse bezoekers die ons dagelijks bereiken. Dat een degelijk beleidsplan onontbeerlijk is voor de goede werking van een museum dat de komende jaren een ware topperiode zal beleven, staat buiten kijf. We hebben getracht om in dit plan aandacht te besteden aan een duidelijk beleidstraject, prioriteiten te stellen en hebben daarbij doelstellingen en toekomstperspectieven vooropgesteld.


6

II.

TRAJECT VOOR DE OPMAAK VAN HET BELEIDSPLAN

Op donderdag 5 september 2013 werd een eerste voorbereidende vergadering belegd met twee wetenschappelijk medewerkers van het museum, de gemeentesecretaris en de voorzitter van het Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw. Op deze vergadering werd beslist om de voorbereidingen voor de beleidsplanning 2015-2019 uit te stellen tot de indiensttreding van de nieuwe conservator op 1 november 2013.

De voorbereiding Op 14 november 2013 werd gestart met het overlopen van de verslagen van de visitatiecommissie en het tussentijds evaluatierapport van het vorige beleidsplan. Op 28 november 2013 werd een overlegvergadering georganiseerd met op de agenda: het vastleggen van de structuur van het beleidsplan, samenstelling van het kernteam, bepalen van de stakeholders, samenstellen van de klankbordgroep en het verdelen van de taken tussen de verschillende leden van het kernteam.

Het kernteam Het kernteam, belast met het uitschrijven van het beleidsplan, bestaat uit de conservator en vier wetenschappelijk

medewerkers:

de

educatieve

medewerker

en

verantwoordelijke

tentoonstellingen, de verantwoordelijke collectiebeheer, de verantwoordelijke Kenniscentrum Passchendaele en bibliotheek en de verantwoordelijke foto- en cartotheek en The Passchendaele Legacy.

Het traject Er werd gekozen om een strakke planning te volgen en we zijn er ook in geslaagd om deze timing aan te houden.


7

Trajectplanning DATUM

GROEP

ONDERWERP

28/11/2013

Kernteam

Opmaak timing, structuur en planning

09/12/2013

CBS

Samenstelling

stakeholdersgroep/klankbordgroep

ter

goedkeuring 10/12/2013

Vrienden van Museum

Uitwerken interne analyse en SWOT

07/01/2014

Bestuur


Genootschap

Passchendaele Society 1917 vzw 09/01/2014

Personeel MMP1917


15/01/2014

Klankbordgroep

Terugkoppelen

interne

analyse,

uitwerken

externe

analyse en SWOT 20/01/2014

Kernteam

Eind-SWOT

en

uitschrijven

beleidsmogelijkheden

en

strategische doelstellingen vanuit SWOT 06/02/2014

Klankbordgroep

Terugkoppeling

beleidsmogelijkheden,

strategische

doelstellingen en opmaak operationele doelstellingen 07/02/2014

Kernteam

Uitschrijven actiematrix

13/02/2014

Kernteam

Aanpassen

doelstellingen,

uitschrijven

operationele

doelstellingen, aanpassen missie en visie en actiematrix 17/02/2014

CBS

Beleidsplan ter bespreking CBS

24/02/2014

CBS

Ter goedkeuring

De interne analyse Er werd gekozen om drie werkvergaderingen te organiseren: met het personeel van het MMP1917, met de Vrienden van het Museum en tot slot ook met het bestuur van het Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw. Met deze vergaderingen was het de bedoeling om tot een


8

degelijke interne analyse te komen en dit door input van diegenen die dagelijks bij de werking van het MMP1917 betrokken zijn. Tijdens deze werkvergaderingen werd telkens gestart met de analyse van de missie van het MMP1917 uit het vorige beleidsplan. Aan de hand van doelgerichte vragen werd nagegaan of deze missie vandaag nog actueel is. Daarna werd input gevraagd over de huidige werking

van

het

MMP1917,

opnieuw

via

gerichte

vragen.

Telkens

werd

tijdens

deze

werkvergaderingen ook een SWOT-analyse gemaakt. Voor de drie vergaderverslagen en SWOT’s, zie bijlage 4.


9

Samenstelling van de drie stakeholdersvergaderingen ter voorbereiding van de interne analyse:

1. 10 december 2013 - Vrienden van het Museum Aanwezig:

Frans Descamps, Tony Wittouck, Luc Bommarez, Johan De Jonghe, Geert Vandenberghe, Freddy Declerck, Fernand Verstraete, Dirk Ooghe, Peter Roets

Secretariaat:

Evy Van de Voorde en Steven Vandenbussche (wetenschappelijk medewerkers)

Gespreksleider:

Sandrin Coorevits (conservator)

Verontschuldigd:

Sabine Declercq, Jo Reynders, Erwin Ureel

2. 7 januari 2014 - Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw Aanwezig:

Freddy Declerck, Dirk Ooghe, Erwin Ureel, Joachim (gemeenteraadslid), Luc Blondeel (gemeenteraadslid)

Jonckheere

Gespreksleider:

Sandrin Coorevits (conservator)

Verontschuldigd:

Sabine Vanderhaeghen (schepen), Charlotte Descamps, Francis Claeys (gemeentesecretaris)

3. 9 januari 2014 - Personeel van het museum PERSONEELSLID

TAAKOMSCHRIJVING

Evelyne Osaer

Verantwoordelijke balie

Evelien Lantoine

Verantwoordelijke financiën

Nawal Hachana

Baliemedewerker

Patrick Colson

Baliemedewerker

Timby Vansuyt

Verantwoordelijke communicatie en publiekswerking

Evy Van de Voorde

Verantwoordelijke collectiebeheer

Steven Vandenbussche

Verantwoordelijke Kenniscentrum Passchendaele

Lee Ingelbrecht

Verantwoordelijke fototheek en cartotheek en Passchendaele Legacy

Kristof Blieck

Verantwoordelijke educatie en tentoonstellingen

Marnick Gunst

Administratief medewerker logistiek

Lieven Cardoen

Administratief medewerker

Sandrin Coorevits

Conservator


10

De externe analyse Om de externe analyse te finaliseren, werd gekozen om een klankbordgroep samen te stellen. Deze bestond uit vertegenwoordigers van de verschillende belangengroepen die met de werking van het museum te maken hebben: - interne stakeholders: personeel, vertegenwoordigers politiek en Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw - externe stakeholders: gidsen, bezoekers, onderzoekers, vertegenwoordigers van andere musea, erfgoedcel, … Er werd met deze groep twee keer samengekomen. In een eerste werkvergadering werd opnieuw gestart met het voorleggen van de missie aan de klankbordgroep. Aan de hand van maatschappelijke trends werd de externe analyse van het MMP1917 voorbereid. Er werd eveneens een SWOT-analyse gemaakt. Om te eindigen werd de huidige missie van het museum afgetoetst aan de hand van de gemaakte SWOT. In een tweede werkvergadering met deze klankbordgroep werden de beleidsmogelijkheden die werden opgemaakt aan de hand van de zogenaamde eind-SWOT (= samenvoeging van de vier vorige SWOT’s) voorgelegd. De vijf strategische doelstellingen die intussen door het kernteam werden voorbereid, werden eveneens ter discussie gebracht en bijgestuurd. Op deze werkvergadering werden de operationele doelstellingen gekoppeld aan de strategische doelstellingen. Ook de missie werd opnieuw onder de loep genomen en aangepast. Voor de twee vergaderverslagen en SWOT’s, zie bijlage 4.


11

Samenstelling van de twee klankbordgroepvergaderingen ter voorbereiding van de externe analyse:

15 januari 2014 – 6 februari 2014 - Klankbordgroep ORGANISATIE

VERTEGENWOORDIG ER

FUNCTIE

AANWEZIG

Gemeentebestuur Zonnebeke

Sabine Vanderhaeghen

Schepen voor MMP1917

Ingrid Vandepitte

Schepen voor cultuur

Verontschuldigd

Dirk Cardoen

Burgemeester

Verontschuldigd

Gemeentebestuur Zonnebeke

Francis Claeys

Secretaris

Verontschuldigd

Bo Vandenberghe

Stafmedewerker

Verontschuldigd

MMP1917

Sandrin Coorevits

Conservator

GPS1917 vzw Vriendenkring

Freddy Declerck

Voorzitter

Provincie WestVlaanderen

Els Dumalin

Museumconsulent

Verontschuldigd

Provincie WestVlaanderen

Frederik Demeyere

Verantwoordelijke Programmasecretariaat “100 jaar Groote Oorlog”

Verontschuldigd

CO7

Hilde Cuyt

Erfgoedcoördinator CO7 erfgoedcel

Westtoer

Stephen Lodewyck

Programmacoördinator WO I

CWGC

Chris Farrel

Verantwoordelijke

Cultuur Zonnebeke

Kristof Pector

Cultuurbeleidscoördinator

Toerisme Zonnebeke

Timby Vansuyt

Verantwoordelijke toerisme

Gidsen MMP1917

An Lecluyse

Gids en leerkracht

Zonnebeekse Heemvrienden

Dirk Ooghe

Voorzitter

In Flanders Fields Museum

Peter Slosse

Coördinator

Poperinge

Annemie Morisse

Lyssenthoek Cemetery – Verantwoordelijke WO I-projecten Poperinge

100


jaar Verontschuldigd

12

III.

BESTUURLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID VAN HET MUSEUM

Het Memorial Museum Passchendaele 1917 is een instelling die valt onder de bevoegdheid van de gemeente Zonnebeke. De gemeente staat ook in voor de toekenning van het jaarlijkse museumbudget. Het museum beheert het haar toegewezen budget. De conservator neemt de dagelijkse leiding over het museum en rapporteert aan het college van burgemeester en schepen, de gemeentesecretaris en de financieel beheerder. Voor de organisatie van publieksevenementen en voor de museumgidsen kan het MMP1917 beroep doen op het Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw. Dit bestuur coördineert de vrijwilligerswerking en de gidsenwerking. Het bestuur van het genootschap bestaat uit vertegenwoordigers van de Vrienden van het Museum en de politiek, aangevuld met de gemeentesecretaris.


13

IV.

GESCHIEDENIS VAN HET MUSEUM

1.

1989-2002: Streekmuseum Zonnebeke

De geschiedenis van het Memorial Museum Passchendaele vindt zijn eerste aanzet in 1987. Tussen 12 juli en 23 augustus 1987 wordt er in de gemeenteschool van Passendale voor het eerst een tentoonstelling gehouden rond de Derde Slag bij Ieper (1917). De bezieler van het project is André Deseyne, amateurhistoricus met een enorme kennis van de krijgsgeschiedenis rond Zonnebeke. De tentoonstelling, met nooit eerder getoond beeldmateriaal uit het Imperial War Museum, haalt meteen 9.000 bezoekers. Gecombineerd met een grote plechtigheid op Tyne Cot Cemetery en battlefield tours over het slagveld van 1917, betekent dit voor de streek een groot succes.

Meteen gaan er stemmen op om het onverwachte succes permanent te bestendigen. Het toenmalige gemeentebestuur stelt het kasteel van Zonnebeke, dat in 1980 werd aangekocht, ter beschikking. Het streekmuseum heeft aandacht voor het oorlogsverleden, maar de focus van het museum ligt ook op de Zonnebeekse Augustijnenabdij en het plaatselijke erfgoed. Aleks Deseyne, zoon van André, wordt aangesteld voor de inrichting van het museum. Hij bouwt het museum uit en kan dankzij een budget door de gemeente ter beschikking gesteld een basiscollectie aankopen. Begin 1989 opent het streekmuseum haar deuren.

Het streekmuseum wordt aanvankelijk goed gesmaakt bij de bezoekers. Tot medio jaren 1990 haalt het museum 7.000 tot 10.000 bezoekers per jaar. Door het succes wordt echter ook duidelijk dat


14

een vaste conservator noodzakelijk blijkt voor de dagelijkse werking van het museum en voor de uitbouw van een echte publiekswerking. Aleks Deseyne vervult aanvankelijk op vrijwillige basis de rol van conservator. Wanneer hij later voltijds conservator wordt van het Domein Raversijde in Oostende, blijkt de combinatie van deze twee functies moeizaam. Zo kent het museum onregelmatige openingsuren en begint de museumpromotie langzaam weg te vallen.

Vanaf 1996 profileert de Dienst Cultuur/Toerisme zich sterk op gebied van kunst. In het kasteel van Zonnebeke komt er nu ook een kunstencentrum. Dit komt echter het streekmuseum zelf niet ten goede, omdat de verdere uitbouw van het museum hiermee in de schaduw wordt gezet. In 1998 opent het In Flanders Fields Museum in Ieper. Samen met het gebrek aan profilering op het gebied van de Eerste Wereldoorlog, wat de eigenlijke sterkte is van het streekmuseum, heeft dit een enorme terugslag op de bezoekerscijfers. In 2002 staat men voor de uiteindelijke keuze: stopzetting of drastische vernieuwing.

2.

2002-2007: Uitbouw Memorial Museum Passchendaele1917

In 2002 wordt Franky Bostyn aangesteld als plaatsvervangend cultuurbeleidscoördinator aan de gemeente Zonnebeke. Hij werkt een nieuw beleid uit voor het museum en kan met succes zijn visie verdedigen bij de nieuw verkozen politieke generatie.

Onder de impuls van toenmalig Minister van Toerisme werd een bedrag van 500.000 euro vrijgemaakt voor de restauratie en de inrichting van het kasteel als volwaardig museum. Terwijl het oude streekmuseum slechts één verdieping besloeg, wordt het museum nu uitgebreid naar drie verdiepingen. Als concept kiest men voor een klassiek historisch museum met een maximale integratie van collectiestukken en historische informatie. Op de gelijkvloerse verdieping wordt een infobalie voor de toeristische dienst ingericht. De eerste verdieping van het kasteel volgt de chronologie van de Eerste Wereldoorlog in de Ieperboog. In zes achtereenvolgende zalen komen de verschillende slagen bij Ieper aan bod. Panelen en verschillende monitors bieden ondersteuning bij de chronologische rondgang. Daarna komt het zogenaamde experience-gedeelte aan bod. De bezoeker daalt hierbij af in een gereconstrueerde dugout, een ondergrondse militaire schuilplaats, die in de voormalige wijnkelder van het kasteel een plaats krijgt. In de dugout wordt gewerkt met klank- en lichteffecten om het belevingsgevoel te versterken. Uiteraard blijven de vele voorwerpen in diorama’s en kasten de belangrijkste rol spelen in het museum. De verwerving van nieuwe collectiestukken is dan ook één van de belangrijkste verwezenlijkingen in de periode 2002-2007.

Het vernieuwde museum opent in april 2004 haar deuren. Het eerste jaar is meteen een schot in de roos. Het MMP1917 ontvangt meteen 27.000 bezoekers. De jaren die daarop volgen blijven een


15

succes qua bezoekersaantal. Dit cijfer stijgt elk jaar met ongeveer 10.000 bezoekers. In 2007 haalt het MMP1917 58.414 bezoekers, wat een verdubbeling is op drie jaar tijd.

In de periode die volgt na de opening blijft het museum verder werken aan de uitbouw van de vier museale basisfuncties. Het MMP1917 maakt zich sterk dat ze een enorme collectie heeft van allerhande militaria en bouwt hierop verder. In vier jaar tijd verwerft het museum ongeveer 2.300 nieuwe collectiestukken, wat het totaal in 2007 op bijna 3.500 collectiestukken brengt.

Ondertussen start het museum ook met de uitbouw van een documentatiecentrum. Er wordt een referentiebibliotheek aangelegd om het historisch onderzoek te ondersteunen, die ongeveer 1.500 boeken bevat. Door het onverhoopte succes van het museum en de grote inspanningen op het gebied van het ‘verzamelen’ van de collectie, blijkt echter dat het behoud en beheer van de collectie onder druk komt te staan. Er dient een grote achterstand worden ingehaald qua registratie van de collectie. De registratie gebeurt ook niet te gronde. Om deze achterstanden op redelijke termijn weg te werken, wordt overgegaan tot de aanwerving van een extra personeelslid, die het beheer en de snelinventarisatie van de collectie op zich neemt.

Ook de basisfunctie ‘publiekswerking’ wordt verder uitgebouwd. Er wordt veel aandacht besteed aan museumpromotie naar de nationale en internationale markt. Dit heeft een enorm effect en resulteert in korte tijd in een boom van bezoekerscijfers. Er komt daarom ook een educatief medewerker in dienst. Hij start met de uitbouw van een educatief pakket, om zo in te spelen op het groot aantal, dat het MMP1917 ontvangt.

Als laatste investeert het museum in gedegen historisch onderzoek. In 2004 kan het MMP1917 via een subsidiedossier een extra personeelslid in dienst nemen. Die start met de uitbouw van de Passchendaele Archives, een onderzoeksproject dat de gesneuvelden tijdens de Derde Slag bij Ieper in herinnering wil houden. Aan de hand van hun verhalen en foto’s wordt er een archief aangelegd. Uiteindelijk resulteren die inspanningen in een publicatie in 2007, waarin aan de hand van die verhalen de historische gebeurtenissen van 1917 worden geschetst.

2007 wordt een sleuteljaar in de historiek van het MMP1917. In 2007 is het 90 jaar geleden dat de Derde Slag bij Ieper losbarst. De nationale en internationale belangstelling voor dit feit en voor de Eerste Wereldoorlog in het algemeen, brengt voor het MMP1917 enorme uitdagingen met zich mee. Langzaam maar zeker wordt het duidelijk dat er zich een spanningsveld ontwikkelt tussen het succes van het MMP1917 en de werkdruk die daaruit volgt.


16

3.

2007-2013: Uitbreiding Memorial Museum Passchendaele1917

Het kanteljaar 2007 In 2007 ligt de focus van het MMP1917 bij de herdenkingen rond 90 jaar ‘Derde Slag bij Ieper’. Om dit de nodige luister en aandacht te geven, organiseert het MMP1917 zes thematische tentoonstellingen die op verschillende locaties plaatsvinden. De tentoonstellingen zijn uitgewerkt met de steun van internationale partners, zoals het Australian War Memorial en het New Zealand Army Museum. Via een uitgestippeld parcours worden de verschillende tentoonstellingen met elkaar verbonden. De tentoonstellingen trekken ruim 22.500 bezoekers.

Daarnaast organiseert het MMP1917 in 2007 vier themaweekends, die ongeveer samenvallen met de verschillende fases uit het offensief van 1917. De start van het herdenkingsprogramma op 12 juli gaat gepaard met het bezoek van de Britse koningin Elizabeth II en de Belgische koningin Paola. Dit zorgt vanzelfsprekend voor internationale mediabelangstelling. In augustus, september en oktober 2007 organiseert het museum herdenkingsweekends voor respectievelijk Schotten, Anzacs en Canadezen. Nog in 2007 verschijnt er ook een publicatie Passchendaele 1917. Het verhaal van de doden en Tyne Cot Cemetery. Tot slot wordt ook het bezoekerscentrum op Tyne Cot Cemetery geopend. Het MMP1917 staat eveneens in voor het beheer hiervan.

Alle plechtigheden, evenementen, concerten en themaweekends kunnen rekenen op heel wat geïnteresseerden. Het herdenkingsjaar 2007 is een enorme troef en meerwaarde voor de streek. Zonnebeke wordt op de kaart gezet en dat blijkt ook uit de bezoekerscijfers van de komende jaren, die rond de 60.000 bezoekers blijven schommelen.

Algemeen kunnen we stellen dat 2007 een kanteljaar wordt voor het MMP1917 en Zonnebeke. De enorme aandacht die het herdenkingsjaar met zich meebrengt, zorgt voor een toestroom van bezoekers.

Sterke evolutie na 2007

Het MMP1917 wil niet op hun lauweren rusten na de zware inspanningen, die met een beperkte ploeg werden verwezenlijkt. Zowel de staf van het MMP1917 als de politieke vertegenwoordiging wil verder gaan op het elan van 2007 en ontwikkelen nieuwe prestigieuze en grootschalige ideeën, in het kader van de aankomende herdenkingen van 100 jaar Eerste Wereldoorlog.


17

In 2008 wordt het MMP1917 een regionaal erkend museum. Bovendien won het in dat jaar al de publieksprijs van Vlaamse musea. Beide feiten vormen een bekroning van het harde werk dat in de jaren voordien gebeurde. Door de erkenning kan het MMP1917 jaarlijks op een werkingssubsidie rekenen van € 75.000,00.

Het vorige beleidsplan dateert van 2007 en werd ingediend om de erkenning op regionaal niveau te bewerkstelligen. Ondertussen veranderde er heel wat in de periode nadat het beleidsplan is geschreven. Zo is er in het vorige beleidsplan al sprake om de uitbreiding van het museum te voorzien met een museumtuin, waarin grote stukken buiten opgesteld kunnen worden. In 2009 komt het MMP1917 echter met een aangepast plan. Naast de inrichting van een museumtuin, verlengt het MMP1917 de huidige dugout met een nieuw, ondergronds museumgebouw. Hierin wordt de Derde Slag bij Ieper specifieker uitgelicht. Er komt meer aandacht voor de rol van het landschap in de strijd en voor de verschillende nationaliteiten die aan de slag deelnamen. In de museumtuin komt een netwerk van gereconstrueerde loopgraven en schuilplaatsen. Via een herinneringsgalerij komt men terug in het oude gebouw. De totale lengte van het museumparcours wordt verdubbeld tot 650 meter. De nodige fondsen worden gevonden en in oktober 2010 worden de werken gestart. De opening van het vernieuwde museum is dan nog voorzien in april 2012. De opening wordt echter niet gehaald zoals voorzien. Door problemen met insijpelend grondwater en een dispuut tussen aannemer en architect, duurt het uiteindelijk tot 12 juli 2013 om het nieuwe museum te openen.

Dankzij het ‘Impulsfonds 100 jaar Groote Oorlog’ lanceert de Gemeente Zonnebeke daarnaast in 2010 het project The Legacy of Passchendaele. Het project richt zich op diverse doelgroepen die het vroegere slagveld in Zonnebeke en haar erfgoed willen verkennen. Het project is onderverdeeld in drie kernacties: het creëren van toeristisch-recreatieve routestructuren, ontsluiting van WOI-sites en de uitbreiding van het bezoekersonthaal. Concreet omvat dit de aanleg van drie wandellussen, het verfijnen van het fietsnetwerk, het aanreiken van informatie op het terrein, de ontsluiting en inrichting van het naast het MMP1917 gelegen Passchendaele Memorial Park en tenslotte de ontsluiting en inrichting van WOI-erfgoed in en om het Polygoonbos en rond een commandobunker in Zandvoorde. De uitbreiding van het toeristisch infokantoor en de inrichting van een Duits ankerpunt binnen het netwerk van de autoroute Pionierroute, worden in 2012-2013 verwezenlijkt.

Medaille met twee kanten In het vorige beleidsplan is er ook sprake van het kanteljaar 2007 en over de grote druk die dat met zich meebracht. Verwacht wordt dat er een terugval zal zijn van het aantal bezoekers naar 35.000 per jaar en dat de evenementen kleinschaliger en laagdrempelig zullen verlopen. De bezoekerscijfers blijven echter hoog. In 2012 worden zelfs meer dan 76.000 bezoekers ontvangen. Door verder in te zetten op gerichte publiekswerking, promotie, het ontwikkelen van nieuwe


18

plannen en de vertragingen in de bouw van het nieuw museumgebouw, kan er minder ingezet worden op de vier museale basisfuncties. De dagelijkse werking van het museum moet meer en meer wijken om de opvolging van nieuwe projecten te bewerkstelligen.

In 2012 vindt een visitatie plaats voor de driejaarlijkse evaluatie in het kader van de regionale erkenning. In de evaluatie van het museum wordt gesteld dat het MMP1917 moet werken aan de vele aandachtspunten om de regionale erkenning te behouden. Uit de evaluatie blijkt onder meer dat het MMP1917 veel hooi op haar vork neemt en dat dit, gecombineerd met het personeelstekort, de werking van het museum niet ten goede komt. De werkpunten moeten binnen een periode van twee jaar duidelijk verbeterd zijn. Uiteindelijk beslissen de gemeente en Franky Bostyn in januari 2013hun samenwerking stop te zetten.

4.

2013

Na het vertrek van conservator Franky Bostyn wordt crisismanager Dany Van Leeuw aangesteld voor de duur van drie maanden. Hij heeft als voornaamste taak de opening van het nieuwe museum in goede banen te leiden. Daarna worden de lopende zaken overgenomen door de voorzitter van het Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw, Freddy Declerck, en de gemeentesecretaris, Francis Claeys. Op 12 juli 2013 wordt het nieuw museumgedeelte officieel geopend door Minister Geert Bourgeois. In het daaropvolgende museumweekend haalt het museum meteen 2.500 bezoekers, een nieuw record. De bezoekerscijfers op 2013 klokken af op net geen 90.000 bezoekers, wat opnieuw een record betekent voor het MMP1917.

Ook andere projecten, die wat op de achtergrond raakten in de voorgaande periode, worden hervat. In 2013 wordt de restauratie van de voormalige pastoriewoning voltooid. De pastorie wordt in april 2014 in gebruik genomen als kenniscentrum van het MMP1917. De steeds groeiende collectie van het kenniscentrum wordt nu ook ontsloten voor het publiek, zodat het MMP1917 de onderzoekers en geïnteresseerden beter van dienst kan zijn.

Het nieuwe museumdepot, dat op de zolderverdieping van het kasteel een plaats krijgt, is vandaag in opbouw. De werken en de technieken zijn aangevat en het bestek van de inrichting van het depot zal in de nabije toekomst worden goedgekeurd. Verwacht wordt dat vanaf medio 2014 het nieuwe depot in gebruik wordt genomen.

De Legacy of Passchendaele wordt verder uitgewerkt. Alle nodige gronden zijn aangekocht. Het Passchendaele Memorial Park wordt geopend in augustus 2014 en de overige onderdelen zijn in volle uitvoering.


19

De voorbereiding van de evenementen voor 2014-2018 werd volop hernomen. De geplande projecten en evenementen van 2014-2015 zijn in uitvoering. Daarnaast is de planning, in overleg met externe en interne partners, voor 2016-2018 ook afgerond.

In 2013 wordt de nieuwe personeelsformatie samengesteld. Door interne verschuivingen in het gemeentepersoneel, kan het MMP1917 nu over extra personeel beschikken, waardoor er opnieuw aandacht kan gaan naar de dagelijkse werking van het museum. In november krijgt het MMP1917 uiteindelijk een nieuwe conservator, Sandrin Coorevits, die de vorige dertien jaar stadsarchivaris in Waregem was.


20

V.

INTERNE ANALYSE

1.

Museumwerking

A.

COLLECTIE1 1. Samenstelling van de museale collectie

Een sterke troef van het MMP1917 als WOI-museum is haar collectie, zowel naar inhoud als naar omvang. De collectie van het MMP1917 is eerder dynamisch. Ze is de voorbije jaren aangegroeid met gerichte aankopen, schenkingen en archeologische vondsten gerelateerd aan WO I. De kerncollectie van het MMP1917 bestaat hoofdzakelijk uit militaria. Daarnaast vindt men in de museale collectie een groot aantal persoonlijke objecten en documenten. Verder bevat ze een beperkt aandeel WOI-gerelateerde archeologische vondsten en relicten. De kerncollectie van het MMP1917 wordt opgedeeld in enkele deelverzamelingen, hoofdzakelijk afkomstig van ontbonden musea en particuliere collecties. Deze is op te delen als volgt: -

De oude collectie (i.e. collectie A. Deseyne), verworven tussen 1989 en 2002

-

De collectie Hill 60, verworven in 2007

-

De collectie Vieux-Berquin, verworven in 2008

-

De collectie Fierens, verworven in 2009

-

De collectie personalia, gegroeid door de jaren heen

De oude collectie Sinds 1989 werd de oorspronkelijke museumcollectie van het aanvankelijke streekmuseum, verder aangevuld door de aankoop van heel wat nieuwe stukken. De oude collectie, verworven tussen 1989 en 2002 beslaat ongeveer 1.100 collectiestukken. Na 2002 verwierf het MMP1917 ongeveer 2.300 collectiestukken door aankopen, schenkingen en opgravingen, in functie van het in 2004 opgerichte MMP1917.

1

Het collectiebeleid met aandacht voor een acquisitie- en afstotingsbeleid wordt verder toegelicht in het

collectieplan, bijlage 2 bij dit beleidsplan.


21

Collectie Hill 60 De collectie van het voormalige Hill 60-museum werd gezamenlijk met de Stad Ieper aangekocht in 2007, via subsidiëring van de Vlaamse Overheid en de Provincie West-Vlaanderen. Deze collectie werd in de loop van 2008 in het museum ontvangen. De verzameling die hoofdzakelijk wapens, munitie en logistiek materiaal bevat, vormt een complementaire aanvulling op de hieronder beschreven collectie Vieux-Berquin.

Collectie Vieux-Berquin In juli 2008 verwierf het MMP1917 de collectie van het vroegere Musée Franco-Australien uit Vieux-Berquin, Frankrijk. Het MMP1917 kocht de collectie aan voor een gunstige prijs. Ze omvat een 500-tal stukken, waarbij heel wat uniformen en persoonlijke uitrustingen.

Collectie Fierens In 2009 kon het MMP1917 een uitzonderlijk grote en goed bewaarde collectie inerte munitie aankopen van privéverzamelaar en munitiekenner Edouard Fierens. Volgens experts zoals DOVO (Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen) betreft het de meest volledige collectie WO I-munitie. De verzameling bevat ruim 1.500 stukken, hoofdzakelijk artillerie- en handgranaten, vliegtuigbommen, enz. Daarnaast omvat ze in geringe mate ook blankwapens, schietplaten, werktuigen en hulzen.

Collectie personalia Een laatste deelcollectie, de collectie personalia, omvat persoonlijke dossiers waarvan zich originele stukken in het museum bevinden die te linken zijn aan één welbepaalde persoon. Deze persoonlijke stukken kunnen bijvoorbeeld brieven, foto’s, vuurkaarten of medailles zijn. Het MMP1917 streeft ernaar om elk van deze personendossiers aan te vullen en waar mogelijk te vervolledigen, hetzij door het opvragen van militaire dossiers, hetzij door bijkomende achtergrondinformatie via nabestaanden. Daarnaast beheert het MMP1917 ook de archeologische vondsten en weinige architecturale restanten van de voormalige Zonnebeekse Augustijnenabdij. Deze was gelegen op de site van het huidige kasteeldomein.


22

2. Verzamelen en collectievorming De huidige collectievorming wijkt af van het vroegere collectieprofiel dat eerder gericht was op de invulling van het streekmuseum. Bij de acquisitie van nieuwe stukken streeft het MMP1917 ernaar om haar thematiek steeds trouw te blijven, i.e. “een militair-historisch museum dat het verhaal van de Eerste Wereldoorlog met focus op de slag om Passendale vertelt door een thematische aanpak.” Het acquisitiebeleid werd sinds enkele jaren afgestemd op het vervolledigen van de permanente displays en op de inhoudelijke invulling van de nieuwe museumuitbreiding. Naast het gericht aankopen van collectiestukken, groeide de collectie ook aan door middel van schenkingen, bruiklenen en opgravingen.

Aankopen Het overgrote deel van het aankoopbudget wordt besteed aan militaria. Zo kunnen we de bestaande permanente opstelling perfectioneren en vervolledigen. We maken hierbij gebruik van doordacht opgestelde zoeklijsten. Het MMP1917 houdt er ook rekening mee dat uitzonderlijke of unieke collecties beschikbaar kunnen komen. Indien dit een verantwoorde aanvulling is, kan worden overgegaan tot de aankoop van een volledige collectie. Schenkingen Op regelmatige tijdstippen worden stukken geschonken aan het MMP1917. Dit kan gaan van militaria tot stukken die te linken zijn aan één welbepaalde persoon en dus vaak geschonken worden door nabestaanden. Ook worden vaak plaatselijke WO I-gerelateerde bodemvondsten aangeboden. In principe worden alle schenkingen die in overeenstemming zijn met de missie van het MMP1917 aanvaard. De schenkers van stukken die niet WO I-gerelateerd zijn en dus niet passen in het vernieuwde acquisitiebeleid, worden doorverwezen. Indien de schenking van lokaal historisch belang is, verwijzen we door naar de plaatselijke heemkring. Is dit niet het geval dan verwijzen we naar andere musea, instellingen of archieven. De procedure voor schenkingen wordt in het nieuwe collectieplan aangepast: een eerste selectie gebeurt al “aan de deur”. Voor een overzicht van de feitelijke procedure verwijzen we door naar het collectieplan, te vinden als bijlage 2 van dit beleidsplan.

Bruiklenen Inkomende en permanente bruiklenen van andere musea, instellingen of particulieren maken nog steeds minder dan 10 % uit van de totale museumcollectie.


23

Opgravingen In het verleden verwierf het MMP1917 heel wat losse bodemvondsten en WO I-relicten afkomstig uit opgravingen. De opgravingen worden echter niet meer zelf uitgevoerd door het MMP1917, maar zij kan wel nog assistentie verlenen op het terrein of bij identificatie. Ook beheert het MMP1917 enkele archeologische vondsten in overleg met ARCHEO7 en Onroerend Erfgoed.

Verpakking2 Wegens het vroegere plaatsgebrek in beide tijdelijke depotruimtes werden de collectiestukken zoveel mogelijk in afsluitbare en niet-zuurvrije kartonnen dozen verpakt. De zwaardere stukken werden in afsluitbare plastic boxen bewaard, maar voorzien van kleine openingen om zo de ontwikkeling van microklimaten te vermijden. Kleinere stukken werden afzonderlijk in hersluitbare plastic gripzakjes bewaard, documenten in zuurvrije plastic hoesjes. Gezien niet alle verpakkingen zuurvrij of inert waren, zal dit met de verhuis van de collectie naar het nieuwe erfgoeddepot herbekeken worden. Het merendeel van de collectiestukken bestaat uit verschillende materiaalsoorten, waardoor het niet altijd evident is om via een degelijke verpakking een optimale bewaring van het collectiestuk te garanderen. Indien vereist, zal de verpakking vervangen worden door inerte en zuurvrije materialen en materialen zonder weekmakers. Hiermee gepaard zal ook de fysieke labeling worden aangepast, i.e. het vervangen van de labels door zuurvrije labels.

Collectieregistratie3 Alle

collectiestukken

worden

systematisch

en

consequent

geïnventariseerd

in

het

gespecialiseerde softwareprogramma Adlib Bibliotheek + Museum 4.3. Versie 7.1. Gezien het MMP1917 mee stapte in de provinciale online databank www.erfgoedinzicht.be, wordt de software gehost en regelmatig geüpdatet door de provincie West-Vlaanderen. Slechts een klein gedeelte van de oude collectie en de collectie Hill 60 werd geregistreerd in Adlib. De achterstand van de collectieregistratie voor deze deelcollecties zal in het voorjaar van 2014 afgerond zijn. Zo zal de volledige museumcollectie volgens de minimale basisregistratie in Adlib raadpleegbaar zijn. Dit vormt meteen ook de basis voor de online ontsluiting van zowel de museale als de documentaire collectie via Erfgoedinzicht.

2

Voor meer gegevens, wordt verwezen naar het collectieplan in bijlage 2.

3

Ibidem.


24

B.

BEHOUD EN BEHEER 1. Depotwerking4

Tijdens de vorige beleidsperiode werd niet genoeg aandacht besteed aan een degelijke depotwerking. In de nieuwe beleidsperiode wordt dit een prioritair aandachtspunt door de verdere uitbouw van een degelijke depotwerking. Ook is het MMP1917 als erfgoedactor en vanuit haar expertise betrokken bij het uitstippelen van de krijtlijnen voor de regionale depotwerking, in functie van het toekomstige regionale erfgoeddepot De Potyze. Dit sluit zeker niet uit dat het nieuwe museumdepot van het MMP1917 zelf geen regionale erfgoedfunctie kan uitdragen. Voor overige WO I-actoren uit het werkveld, zal het MMP1917 de kans bieden om haar depot ter beschikking te stellen als bijvoorbeeld regionaal transitdepot.

Depot Het MMP1917 streeft naar een optimale integratie van de collectie in de permanente opstelling: het merendeel van de collectie is opgenomen in de bestaande displays. De niet tentoongestelde stukken bevinden zich in verschillende (tijdelijke) depots: -

Tijdelijke museumdepots

Op de eerste en tweede verdieping van het historische kasteelgebouw, bevinden zich twee tijdelijke museumdepots voor de gewone collectiestukken. Het MMP1917 streeft ernaar om een constante temperatuur en relatieve luchtvochtigheid te garanderen door analoge dataloggers

die

op

regelmatige

temperatuurschommelingen

zijn

basis

immers

gecontroleerd nefast

voor

worden. de

Veel

optimale

en

toestand

grote van

collectiestukken. -

Nieuw erfgoeddepot

Dankzij de provinciale investeringssubsidie voor een collectiegericht project kan het MMP1917 een volwaardig nieuw erfgoeddepot uitbouwen in het kasteel van Zonnebeke. Het nieuwe erfgoeddepot, ingericht op de kasteelzolder, zal net geen 250 m² depotruimte beslaan. In deze nieuwe depotruimte worden alle collectiestukken bewaard die niet tentoongesteld worden. De twee vroegere tijdelijke depots worden geassimileerd in dit

4

Ibidem.


25

nieuwe depot. Er zal nog voldoende ruimte ter beschikking zijn voor de rol van regionaal transitdepot. Gelijktijdig met de restauratie van het kasteelgebouw werd het volledige dak afgenomen en herplaatst. Bij deze werken werd meteen ook voldoende isolatie voorzien met het oog op de toekomstige functie van de kasteelzolder. Ook beide kopgevels werden hierin meegenomen en geïsoleerd. Het dak en de kopgevels werden tijdens de restauratiewerkzaamheden verder afgewerkt aan de binnenzijde. Er werd ook een toegangssas voorzien met brandveilige wanden en deuren. In de eerste jaarhelft van 2014 wordt de nodige vloerbekleding voorzien nadat een stabiliteitsingenieur werd geraadpleegd. Daarna volgt de uitvoering van de technieken zoals klimatisatie,

verwarming

en

verlichting.

De

normen

en

vereisten

voor

een

erfgoeddepotruimte worden hierbij in acht genomen. Aansluitend zal het MMP1917 een firma aanstellen voor de binneninrichting van de ruimte. Hierbij opteren we een optimale indeling volgens de beschikbare ruimte, rekening houdend met de diversiteit van de collectie en de verschillende materiaaltypes. Er worden nieuwe metalen rekken en kasten voorzien, net als voldoende wapen- en kledijrekken. De museale collectie zal hierdoor voortaan zoveel mogelijk per materiaalsoort of objectcategorie worden bewaard. Voorheen werd alles per aanwinstenjaar of deelcollectie bewaard wat een degelijke bewaring en opslag van de collectie bemoeilijkte. Ter voorbereiding van de verhuis van de huidige tijdelijke depots zal een gefaseerde planning worden opgemaakt. Hierbij zullen de collectiestukken stelselmatig worden nagezien op toestandscontrole en indien nodig wordt er overgegaan tot preventieve conservering of restauratie. Voor zover nog niet gebeurd zullen de collectiestukken ook opgemeten, gefotografeerd en gedigitaliseerd worden. Aansluitend wordt waar nodig de fysieke nummering voorzien en dit op de meest aangewezen manier per materiaalsoort. Eveneens in voorbereiding voor de gefaseerde verhuis wordt een degelijk depotplan opgemaakt, zodat de standplaatscontrole vlot kan gebeuren. In het nieuwe depot zal de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid constant op peil gehouden worden met een temperatuur 16-18°C en RV 50-55 %.Dit gebeurt door middel van aangepaste klimatisatie. Daarenboven wordt, zoals de Wapenwet voorschrijft, een afzonderlijke wapenkamer voorzien. Hierin worden de wapens en inerte munitie afzonderlijk bewaard. De deur naar de wapenkamer wordt voorzien met een driepuntslot.


26

Ook zal het nieuwe erfgoeddepot voorzien zijn van een op het bestaande alarmcircuit aangesloten inbraakalarm en zullen er nodige brandpreventieve maatregelen zijn. -

Depot voor groot materiaal

In een afgehuurd gedeelte van een loods te Beselare, deelgemeente van Zonnebeke, worden grotere collectiestukken (constructiemateriaal) en tentoonstellingsmateriaal bewaard. Deze stukken kunnen omwille van hun omvang niet in het museumdepot bewaard worden. In deze loods worden de stukken op een veilige en ook droge manier opgeslagen. -

Openluchtdepot

Het afgesloten openluchtdepot in Passendale, eveneens deelgemeente van Zonnebeke, dient als opslagplaats voor overig bouwen constructiemateriaal, zoals onder meer betonnen bunkerblokken, golfplaten en grafstenen. Deze stukken kunnen evenmin omwille van hun omvang terecht in het kasteelgebouw en hoeven niet noodzakelijk in een droge of overdekte ruimte te worden bewaard.

Tijdelijke tentoonstellingszaal De tijdelijke tentoonstellingszaal bevindt zich op de gelijkvloerse verdieping, naast het bezoekersonthaal. In deze zaal is geen directe lichtinval. De zaal beschikt niet over klimatisatie wegens het historische en dynamische karakter. Gezien het hier om een tijdelijke tentoonstellingszaal gaat, is de kans voor schade aan stukken echter minimaal.

Museumgebouw -

Klimaatregeling

Helaas beschikt het oud museumgedeelte niet over de nodige klimaatregeling. Gezien het een beschermd gebouw betreft, zouden eventuele ingrepen en aanpassingen nefast kunnen zijn voor het bestaande interieur. Er wordt wel gestreefd naar een constante temperatuur van 16-18°C en bijgevolg een constante relatieve luchtvochtigheid van 48-55 %. De klimaatregeling, zowel in het oorspronkelijke museumgedeelte als in de nieuwe vleugel, gebeurt momenteel alleen via de verwarming. Er is geen afzonderlijke airconditioning voorzien. Wel zal de opvolging van een constant binnenklimaat gemonitord worden via digitale dataloggers. -

Lichtbeheersing

Het MMP1917 streeft naar een optimaal behoud van de permanent tentoongestelde collectie. In de nieuwe museumuitbreiding werd hier voldoende aandacht aan besteed door


27

het plaatsen van dimbare verlichting, LED-strips en door op bepaalde plaatsen de lichtintensiteit met bepaalde filters te dempen. Om de lichtintensiteit te kunnen opmeten en opvolgen, kocht het MMP1917 een luxmeter aan. -

Luchtkwaliteit

Alleen in de nieuwe museumuitbreiding is een aangestuurde luchtcirculatie voorzien om zo voldoende luchtkwaliteit te kunnen voorzien. Dergelijke aanpassing of installatie is helaas niet mogelijk in het oorspronkelijke museumgedeelte wegens de historische bescherming. -

Manipulatie voorwerpen

Het dragen van katoenen handschoenen is verplicht bij elke manipulatie van de voorwerpen, ongeacht de materiaalsoort. Het hanteren van collectiestukken gebeurt met de grootst mogelijke voorzorg om zo eventuele schade aan het object te vermijden. -

Onderhoud gebouw

Verschillende onderhoudsverantwoordelijken staan in voor het dagelijkse onderhoud van de infrastructuur, zowel van het historische kasteelgebouw als de nieuwe vleugel. Wanneer men dit noodzakelijk acht en tijdens de jaarlijkse sluitingsperiode van 15 december tot en met 31 januari worden alle museumvitrines volledig onder handen genomen door de collectieverantwoordelijken. Tegelijkertijd wordt ook de toestand van alle stukken nagekeken. Indien nodig wordt overgegaan tot preventieve conservering. -

Presentatie objecten

Het MMP1917 streeft ernaar om ook de collectiestukken opgenomen in de permanente museumopstelling onder de meest optimale omstandigheden te bewaren. Hierbij waken we voor een constante temperatuur en relatieve luchtvochtigheid te garanderen door onder andere metingen met een thermohygrograaf. Ook zal het MMP1917 in de nabije toekomst investeren in nieuwe digitale dataloggers om zo het binnenklimaat in het museumgebouw te monitoren. Ook is de presentatie van het object zelf van belang voor een optimale bewaring. In de nieuwe museumuitbreiding werd voldoende aandacht besteed om de collectiestukken op de meest geschikte drager ten toon te stellen.


28

-

Beveiliging

Binnen is over het volledige museumparcours de nodige alarmbeveiliging voorzien. Die is aangesloten op een vaste oproeplijst met medewerkers van het MMP1917. In de nabije toekomst zal het gemeentebestuur van Zonnebeke hiervoor een vaste permanentieploeg voorzien. Aanvullend is elke museumverdieping in het historische kasteelgebouw, inclusief de reconstructie van de dugout, voorzien van verschillende aangeduide nooduitgangen. De nooduitgang op de bovenste verdiepingen van het museum is verbonden met een afgesloten koker, voorzien van verschillende brandwerende deuren. In de nieuwe vleugel werd uiteraard ook aandacht besteed aan de nodige vereisten op het gebied van veiligheid. Naast de alarmbeveiliging, die hierboven al werd aangehaald, besteedde men hier uitgebreid aandacht aan de nodige compartimentering naar brandveiligheid. Dit hield de nodige compartimentering in met automatische branddeuren. Er is een afzonderlijke centrale voor brandalarm voorzien. Langs het gehele parcours zijn waar nodigbrandblussers en rookdetectors voorzien. De locatie van de brandblussers en de nooduitgangen worden daarenboven telkens aangeduid op een museumgrondplan, afgebeeld bij de inleidende zaalteksten. De alarmbeveiliging in de nieuwe depotruimte, met zowel inbraak- als branddetectie, zal aangesloten worden op het bestaande alarmcircuit.

2. Ontsluiting Samen met de verhuis naar het nieuwe kenniscentrum in de voormalige pastoriewoning, is er werk gemaakt van de verdere en betere ontsluiting van de documentaire collectie. In 2013 werd er een overeenkomst getekend tussen het MMP1917 en Provincie West-Vlaanderen, om de boeken en tijdschriften op te nemen in het Provinciaal Bibliotheeksysteem (PBS). Hierbij worden alle stukken beschreven in de aangepaste bibliotheeksoftware Vubissm@rt. Naast de klassieke velden als auteur en titel, worden de boeken ook inhoudelijk beschreven met onder meer trefwoorden, het aantal pagina’s en een impressum. Deze meer gedetailleerde registratie brengt vooral naar publieke ontsluiting heel wat voordelen met zich mee. Gebruikers kunnen via een aangepast online-catalogus vanop afstand zoeken op allerhande criteria. De andere documentaire collectiestukken zoals foto’s, kaarten of archiefstukken worden via Adlib geregistreerd en beschreven. Deze stukken worden immers meer als aparte collectiestukken beschouwd. Ze worden dus op dezelfde manier ontsloten als de materiële collectie (cfr. infra).


29

Ook de personendossiers en Passchendaele Archives worden geregistreerd en geïnventariseerd aan de hand van invulvelden. Deze worden samen met een afbeelding van de persoon samengevoegd in een database die in de loop van 2014 online raadpleegbaar zal zijn. Het is de bedoeling dat bezoekers actief kunnen zoeken naar militairen en bestaande gegevens aanvullen met ontbrekende informatie of getuigenissen. Voorheen werd de informatie over personen beperkt ontsloten aan de hand van een niet volledig uitgewerkte Excellijst. Met de diepere registratie van de informatie wordt er werk gemaakt van een goede en gestructureerde inventarisatie. Voor de publieke en virtuele online ontsluiting van de museale collectie stapte het MMP1917 in het provinciale project www.erfgoedinzicht.be. Als één van de instrumenten van de interprovinciale depotwerking, focust deze online databank op de ontsluiting van de aanwezige erfgoedcollecties in zowel West- als Oost-Vlaanderen en dit onder meer door een uniforme collectieregistratie. Het MMP1917 wenst als belangrijke erfgoedspeler verder te werken aan deze ontwikkeling. We zien hierdoor de uniforme collectieregistratie en het inhalen van de achterstand van de basisregistratie in Adlib als prioritair. Het MMP1917 is ook vertegenwoordigd in de verschillende stuur- en werkgroepen van dit provinciale project. Via de digitale ontsluiting van de museale collectie wil het MMP1917 verschillende specifieke thema’s onder de aandacht brengen zoals luchtfotografie, techniek en constructiebouw. Ook stukken en informatie van tijdelijke en thematische tentoonstellingen wensen we op die manier aan het grote publiek kenbaar te maken. Aanvullend hierop zal het MMP1917 op de vernieuwde website stelselmatig een collectiestuk “in de kijker” plaatsen.

3. Restauratie en conservatie Doordat het MMP1917 in haar collectie veel voorwerpen heeft die werden gemaakt in massaproductie, vereist dit een andere kijk op het klassieke conservatie- en restauratiebeleid. Bij voorwerpen die uniek zijn of in een complete toestand verkeren, wordt het collectiestuk gestabiliseerd en bewaard in de staat waarin het gevonden werd. Onvolledige en zwaar beschadigde stukken kunnendoor toevoeging van ontbrekende onderdelen teruggebracht worden naar een betere museale toestand. Een voorbeeld hiervan is het vervolledigen van een vuurwapen met authentieke onderdelen.

4. Bruiklenen In

de

nieuwe

beleidsperiode

bruikleenaanvragen

omgegaan.

2015-2019

wordt

Voortaan

worden

selectiever alleen

met

nog

de

steeds

uitgaande

toenemende

bruiklenen

van

collectiestukken aan andere musea en officiële instanties toegestaan. Elke bruikleen wordt ter


30

goedkeuring voorgelegd aan het College van Burgemeester en Schepenen na advies van het MMP1917. De nieuwe bruikleenvoorwaarden worden binnenkort duidelijk geformuleerd en ook ter beschikking gesteld via de vernieuwde website van het MMP1917. Een alternatief wordt geboden door de mogelijkheid om een tentoonstellingskoffer te ontlenen. Deze bevat een kwalitatieve en representatieve selectie van enkele collectiestukken en reproductiemateriaal. De ontlenings- en retributievoorwaarden dienen eveneens nog duidelijk uitgeschreven te worden. Daarnaast blijft de bestaande educatieve koffer en manden beschikbaar voor educatieve doeleinden. Alle inkomende bruiklenen worden opnieuw geëvalueerd. Indien ze niet meer opgenomen zijn in de permanente museumopstelling, wordt geopteerd om deze bruiklenen te beëindigen.


31

C.

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK 1. Kenniscentrum

In april 2014 opent het nieuwe Kenniscentrum Passchendaele haar deuren. In de voormalige pastoriewoning van Zonnebeke worden er de documentaire collecties van het MMP1917 en de Zonnebeekse Heemvrienden ondergebracht. Naast het behouden en beheren van de documentaire collectie wordt het wetenschappelijk onderzoek ook geconcentreerd in dit kenniscentrum. In het kenniscentrum is er op de benedenverdieping een leeszaal ingericht. Deze biedt plaats aan een twintigtal onderzoekers om in alle rust hun opzoekingen te verrichten naar de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog en het erfgoed van de streek. In de leeszaal zijn computers voorzien om de catalogi van de verschillende deelcollecties te raadplegen. Naast de ontsluiting van het boekenbestand van het MMP1917 in aangepaste bibliotheeksoftware Vubissm@rt, is er ook de mogelijkheid om kaarten en beeldmateriaal van de streek te raadplegen. Een uitgebreide foto– en cartotheek vormen een belangrijk instrument voor studenten en onderzoekers om informatie te verzamelen. Het kenniscentrum biedt ook een betere locatie voor intern wetenschappelijk onderzoek, wat verderop dieper wordt toegelicht. In het verleden waren de verschillende informatiedragers fysiek en materieel verspreid. De inrichting van het nieuw kenniscentrum verbetert de mogelijkheden tot het gebruik van de informatiedragers gevoelig. Vooral de inventarisatie en ontsluiting van het in het MMP1917 beschikbare materiaal biedt enorme voordelen om gerichte informatie te verzamelen met betrekking tot gestelde onderzoeksvragen. Het kenniscentrum vormt intern ook de basis voor het onderzoek dat verricht moet worden in het kader van projecten, tentoonstellingen en allerhande evenementen.

2. Archeologisch onderzoek In het verleden voerde het MMP1917 vaak zelf archeologische opgravingen uit. Door de huidige wetgeving is dit vandaag niet meer mogelijk. Vandaag staat in Zonnebeke Archeo7, een intergemeentelijke archeologische dienst uit de zuidelijke Westhoek, in voor de ontwikkeling en uitvoering van het archeologisch beleid. Opgravingen gebeuren nu door archeologische bureaus waarbij Archeo7 instaat voor administratieve en wetenschappelijke begeleiding. Hoewel het museum zelf niet meer actief opgravingen kan uitvoeren, werkt het wel nauw samen met Archeo7. Sporen van de Eerste Wereldoorlog worden vandaag als volwaardig archeologisch erfgoed aanzien. Voor projecten in Zonnebeke wordt het advies en de expertise van het MMP1917, vooral op het vlak van landschapsonderzoek, regelmatig benut door Archeo7. Het museum wenst deze samenwerking dan ook verder uit te bouwen en te versterken, waardoor wetenschappelijke


32

informatie gemakkelijker kan worden uitgewisseld. We wensen in de toekomst ook een visie rond WO I-archeologie op te stellen vanuit onze expertise met WO I-gerelateerde bodemvondsten. Hierbij wil het MMP1917 een groter bewustzijn afdwingen bij lokale particulieren in geval van bouwwerkzaamheden.

3. Landschapsonderzoek Onder de noemer ‘landschapsonderzoek’ verricht het MMP1917 onderzoek naar het oorlogslandschap van Zonnebeke, vooral in functie van de Derde Slag bij Ieper. Het omvat een breed onderzoek naar het vooroorlogse landschap, in hoeverre het een invloed had op oorlogsvoering en welke linken er zijn naar het hedendaagse landschap. Het verzamelen en verwerken van aan oorlogslandschap gerelateerde materie resulteert tot vernieuwende informatie en een beter inzicht van relicten en erfgoed op het terrein. Het aanleggen van een dergelijk breed informatiearchief is historisch gegroeid. Archeologisch onderzoek is in de beginjaren van het museum een belangrijke activiteit. Dit resulteert dan ook in een goede kennis van het terrein en de nood om het verder te bestuderen. In opdracht van Onroerend Erfgoed wordt vervolgens in 2008 gestart met een alomvattende WOI-gerelateerde erfgoedinventaris, voor de deelgemeentes Zonnebeke en Passendale. Voor de ontwikkeling van een waarderingsmethode wordt samengewerkt met de 'Onderzoekseenheid Landschapsarchitectuur' van de Hogeschool Gent. Een publicatie met de resultaten van dit onderzoek wordt voorzien in één van de eerstvolgende Relicta-publicaties, een tijdschrift voor wetenschappelijk onderzoek van Onroerend Erfgoed. Het MMP1917 bezit een aanzienlijke hoeveelheid aan informatie van het Zonnebeekse landschap voor, tijdens en na de oorlog. Interne studies behelzen thema’s zoals het militair gebruik van landschapselementen, militaire infrastructuur, wederopbouw en relicten in het landschap en de bodem. In het documentatiecentrum van het museum wordt het nodige bronnenmateriaal, wat bestaat uit foto’s, kaartmateriaal en literatuur, verder aangevuld en bestudeerd. Het MMP1917 wenst die informatie systematisch toegankelijk te maken voor externen, via het kenniscentrum of aan de hand van toekomstige publicaties.


33

4. Historisch onderzoek Het historisch onderzoek is grosso modo onder te verdelen in vijf categorieën.

Historische vragen De zogenaamde ‘historische vragen’ zijn een verzameling van de onderzoeksvragen die door zowel particulieren als officiële instanties gesteld worden aan het MMP1917. Dergelijke vragen resulteren telkens in kleine, interne onderzoeken. De onderwerpen van deze vragen zijn uiteenlopend. Zowel vragen aangaande militairen en hun regimenten als landschapsrelicten en uitleg over bepaalde militaria worden gesteld. De vragen worden in eerste instantie beantwoord door de wetenschappelijke medewerkers van het kenniscentrum. Wanneer er bij andere instanties of personen betere informatie kan worden bekomen, worden de vragen doorverwezen.

Passchendaele Archives De Passchendaele Archives vormen een tweede afgebakend onderzoeksproject van het MMP1917. Het project is het resultaat van enkele jaren doorgedreven historisch onderzoek naar de militairen die deelnamen aan de Derde Slag bij Ieper. Via hulp van verwante families of door zelf actief dossiers aan te leggen, wil het MMP1917 een gedetailleerde database aanleggen. Hierin nemen we zoveel mogelijk geallieerde militairen op die omkwamen tijdens het krijgsgeweld van 1917 in de Westhoek. Per militair wordt er een afzonderlijk dossier aangemaakt, waarin ook een foto wordt opgenomen, zodat men een gezicht kan geven aan de naam die op de grafsteen of het monument prijkt. Daarnaast tracht het MMP1917 de omstandigheden en de plaats waar de betrokken militair om het leven kwam te achterhalen via onderzoek in regimentsgeschiedenissen en dagboeken. Uiteindelijk worden de resultaten van de opzoekingen actief ter beschikking gesteld aan de betrokken families.

Publicaties Een derde luik van het onderzoek zijn de publicaties die het MMP1917 ondersteunt of zelf uitbrengt. Ook kleinere uitgaves en artikels in tijdschriften vallen onder deze noemer. Een voorbeeld is de publicatie Passchendaele 1917; Het verhaal van de doden en Tyne Cot Cemetery. In 2007 werden in deze uitgebreide publicatie de resultaten van het project Passchendaele Archives gebundeld. Daarnaast plannen we in de toekomst een publicatie rond de rol van het landschap en werken we actief mee aan een boek rond het verhaal van de Menin Road, in een intergemeentelijk samenwerkingsproject.


34

Tentoonstellingen Als vierde wordt er ook historisch onderzoek verricht om tijdelijke tentoonstellingen of de uitbouw van de permanente collectie te ondersteunen. Dit is ook het geval voor de redactie van verschillende museumteksten of displays in het museum.

Onderzoek van militaria Als laatste voeren we wetenschappelijk onderzoek uit op basis van militaria. Een al te vaak onderschatte

bron

van

informatie

is

materiaalstudie.

Aan

de

hand

van

gebruikte

oorlogsvoorwerpen kan men heel diverse aspecten van de geschiedenis ontrafelen. Het gaat hier niet meteen over de productieprocessen, grondstoffen of technieken van het materiaal zelf. Het is vooral het gebruik en de toepassing van een specifiek onderwerp dat meer inzicht geeft. Zo zijn bijvoorbeeld aanpassingen aan materiaal een rechtstreeks gevolg van het inspelen op de omstandigheden en noden van oorlogsvoering. Dergelijk onderzoek onthult andere aspecten van oorlogsvoering dan de geschreven bronnen.


35

D.

PUBLIEKSWERKING 1. Publieke ontsluiting

Tot 2014 werd de documentaire collectie verspreid opgeslagen in de bureaus en depots van het kasteelgebouw. Alle boeken, tijdschriften, kaarten en foto’s van het MMP1917 en de Zonnebeekse Heemvrienden worden nu gecentraliseerd in de voormalige pastorie van Zonnebeke. Als apart gebouw in het kasteelpark is het nieuwe kenniscentrum visueel duidelijk aanwezig. Het kenniscentrum kan zich hierdoor meer profileren en kenbaar maken. Onderzoekers en studenten met vragen en een nood aan informatie vinden daardoor sneller de weg naar het kenniscentrum van het MMP1917.

Daarnaast maken we ook werk van de ontsluiting op vlak van inventarisatie, digitalisatie en catalogisering van de voornoemde materialen. Door de aansluiting te maken met het PBS en Erfgoedinzicht, kan de gebruiker op afstand zien wat er aanwezig is in onze collectie. De gebruiker kan aan de hand van zoektermen op auteur, trefwoord en titel gemakkelijk zijn informatie verzamelen en filteren en zijn bezoek aan het kenniscentrum grondig voorbereiden. Ook de database met de personendossiers van de Passchendaele Archives dragen bij tot de verdere ontsluiting naar het publiek.

Het MMP1917 zal werk maken van een kleine museumcatalogus. Hierbij wensen we per museumzaal of per thema enkele topstukken uit de collectie of stukken met een specifiek verhaal te belichten. Ook via de vijfjaarlijkse tentoonstellingscatalogi gekoppeld aan de geplande thematische tentoonstellingen, zullen enkele topstukken uit de museale collectie van het MMP1917 in de kijker worden gezet. We verliezen hierbij ook de permanente opstelling en presentatie van de museale collectie niet uit het oog. Het is immers een belangrijke factor naar publieksontsluiting toe.

Vandaag krijgen de museumbezoekers op verschillende niveaus verduidelijkende teksten te lezen. In de eerste plaats zijn dit inleidende teksten per zaal. In de tweede plaats geven eerder thematische teksten in de afzonderlijke vitrines meer duiding over de tentoongestelde thema’s. Het MMP1917 zal de komende jaren werk maken van de duiding bij de collectiestukken zelf, i.e. de objectlabels. In het nieuwe gedeelte zijn al objectlabels geplaatst.

Gelijkaardig hieraan zullen de

tentoongestelde collectiestukken in het oorspronkelijke deel belicht worden.

Met het oog op een kwaliteitsvol museumbezoek en/of herhaalbezoek zal de museale opstelling in het oorspronkelijke gedeelte opnieuw een facelift krijgen. Een meer thematische benadering van de opstelling gelijkaardig aan de nieuwe museumuitbreiding behoort tot de mogelijkheden. Kort samengevat streven we dus naar een uniforme kwaliteit.


36

Ook de permanente opstelling in de nieuwe museumuitbreiding wordt regelmatig geëvalueerd. Door onder andere gerichte aankopen vervolledigen we de thematische displays. Voortgezet historisch en wetenschappelijk onderzoek van de permanent opgestelde stukken vormt de basis voor een continue verbetering en een betere duiding voor de museumbezoekers.

2. Educatieve werking De educatieve werking van het museum focust op ervaringsgerichtheid. Het hoofddoel hierbij is jongeren bewustmaken over de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog op mens en omgeving. De educatieve werking van het museum is opgebouwd rond vier pijlers: -

Verwerken: een eigen visie vormen over wat oorlog is en wat de gevolgen ervan zijn.

-

Ervaren: eigen ervaringen opdoen door zelf te beleven op het terrein.

-

Reproduceren: de ontvangen informatie op een eigen manier memoriseren en vertolken.

-

Analyseren: de onderlinge relaties van de verschillende facetten van de oorlog met elkaar in verband brengen.

De aanpak is anders per doelgroep en leeftijd. Voor het lager onderwijszijn dit hands on en de museumkoffer. Hands on is een interactieve manier die werkt met tastbare elementen die de zintuigen prikkelen, zoals heffen, voelen en ruiken. Uit eigen ervaring en ervaring van andere musea in binnen- en buitenland blijkt deze aanpak erg succesvol ter ondersteuning van de geschiedenisbeleving. Voor het middelbaar onderwijsbieden we deelname aan de Platoon Experience aan. Dit is een interactieve ervaring waarbij de deelnemers een identiteit krijgen van een militair die hier vocht.

3. Tijdelijke tentoonstellingen De tentoonstellingen focussen op thema’s die niet volledig worden uitgediept in de permanente museale opstelling. Deze tentoonstellingenzijn steeds gelinkt aan de streek en aan WO I. Er wordt steeds gestreefd naar een educatieve en informatieve insteek. De duur van een tentoonstelling is minimum één maand en maximum één werkjaar (tien maanden). Stukken van andere musea en derden kunnen opgenomen worden in een tentoonstelling. De inhoud en invulling gebeuren door het museumpersoneel zelf, tenzij het gaat om een externe bestaande tentoonstelling. De open afbouw en de art handling gebeurt altijd onder toezicht en begeleiding van de collectieverantwoordelijke van het MMP1917. In de toekomst probeert het MMP1917 ook publicaties te koppelen aan haar verschillende thematische tentoonstellingen. Hierbij houden we telkens rekening met de meertaligheid van de bezoekers en streven we ernaar een breed publiek te bereiken.


37

4. Communicatie en huisstijl Met het oog op de 100-jarige herdenking van de Groote Oorlog (2014-2018) was er nood aan een nieuwe en eigen huisstijl voor het MMP1917. In het verleden beschikte het museum immers niet over een duidelijke visuele identiteit. In 2011 werd er geopteerd om een nieuwe huisstijl annex corporate identity te ontwikkelen. Deze is herkenbaar en toepasbaar op de verschillende mediadragers van het museum en zorgt voor een consistente presentatie naar de buitenwereld. Er werd gestreefd naar een moderner en tijdloos imago. Deze nieuwe huisstijl bestaat uit een logo en een kleurcode, die toegepast worden op alle communicatiedragers van het museum. De financiële middelen voor de promotie worden aangewend voor acht thema’s:

Drukwerk Het MMP1917 beschikt over jaarlijks terugkerend drukwerk en periodiek drukwerk. Dit wordt telkens uitgevoerd in de nieuwe huisstijl van het MMP1917. Een maandelijkse distributieronde voorziet musea, toeristische diensten en logiesverstrekkers in de zuidelijke Westhoek van de nodige promotionele tools. Voor het periodiek drukwerk is er een distributie over gans WestVlaanderen. Binnen deze rondgang wordt het vastdrukwerk ook meegenomen. Het jaarlijks terugkerend drukwerk bestaat uit flyers van het MMP1917, de Passchendaele Archives, het kenniscentrum en een educatieve folder. Daarnaast wordt er ook verwezen naar het

museum

in

een

flyer

over

Tyne

Cot

Cemetery,

een

drietalige

toeristische

informatiebrochure met integratie van een horecagids, een brochure Tips voor Trips met het toeristische aanbod voor daguitstappen en een scheurblok met een toeristisch plan van de gemeente. Onder periodiek rekenen we flyers voor evenementen.

Advertenties Gezien het beperkte budget wordt er zo doelgericht mogelijk geadverteerd en dit zowel in nationale als internationale media. Voorbeelden hiervan zijn de Westhoekjes, Le Petit Futé, Coach Guide en Een dagje uit.

Berichtgeving in diverse media Het MMP1917 onderhoudt goede contacten met de regionale, nationale en internationale pers. Hierdoor wordt er heel wat free publicity gegenereerd. Een redactioneel artikel kent immers veelal een groter bereik dan een betalende advertentie. Aan de hand van diverse evenementen en projecten probeert het MMP1917 ook de nodige persaandacht te verkrijgen. Deze mediabelangstelling vertaalt zich onder meer in geschreven redactionele artikels in zowel nationale als internationale pers, televisie- en radioreportages.

Beurzen en workshops


38

Ter promotie van het MMP1917 wordt er geparticipeerd in verscheidene nationale en internationale beurzen en workshops. Ieder jaar neemt het museum onder meer deel aan de World Travel Market, Flanders Brussels Travel Forum en beurzen van socio-culturele verenigingen.

Directe mailing Het museum staat in voor directe mailing naar ongeveer 3.000 binnenlandse en buitenlandse geïnteresseerden.

Website Het museum beschikt over een eigen website met de domeinnaam www.passchendaele.be. Omdat de huidige website sterk verouderd en vooral statisch, heeft het gemeentebestuur geopteerd om de website in het voorjaar van 2014 volledig te vernieuwen. Deze nieuwe website wordt het internationale visitekaartje van het museum met onder meer korte, wervende teksten in vier talen, een nieuwsbrief, een evenementenkalender, toegang tot verschillende databases en een online reservatiesysteem.

Internet Het MMP1917 wordt opgenomen in diverse culturele en toeristische websites, databanken en nieuwsbrieven. Voorbeelden hiervan zijn Toerisme Westhoek, CO7 en de Uit- en Windatabank.

Sociale media Het MMP1917 is actief op Facebook met een eigen facebookpagina. Op deze pagina wordt de nodige promotie gevoerd en worden algemene vragen beantwoord.

Onthaal Het museum hecht heel veel belang aan het direct contact en het persoonlijk onthaal van elke bezoeker.

5. Evenementen Publieksevenementen bieden een ideale opportuniteit om het museum kenbaar te maken bij het grote publiek. De evenementen worden ingepland rond twee belangrijke sleutelperiodes: ANZAC Day op 25 april en de herdenking van het einde van de Slag om Passendale, op 10 november. Daarnaast zet het MMP1917 ook in op de organisatie van een museumweekend. Daarnaast vindt er jaarlijks ook een viering plaats in Passendale voor de Carabiniers-Grenadiers en dit eind september. Indien het thema zich leent, neemt het MMP1917 deel aan Open Monumentendag, zoals in 2013, en Erfgoeddag, zoals in 2010 en 2014.


39

ANZAC Day ANZAC Day markeert de datum waarbij de ANZAC, het Australian and New-Zealand Army Corps, de Eerste Wereldoorlog instappen met de landing op Gallipoli in 1915. Traditioneel vindt er om 6.00 uur een ingetogen Dawn Service plaats op Buttes New British Cemetery, in het Polygoonbos. Dit wordt gevolgd door een kransneerlegging bij het gemeentelijk monument en een herdenkingsplechtigheid op Tyne Cot Cemetery. Deze herdenking is uitgegroeid tot een publieksevenement met telkens ongeveer 600 aanwezigen.

Herdenking 10-11 november Op 10 november wordt jaarlijks de Slag om Passendale herdacht. Het omvat een herdenking aan het Crest Farm Canadian Memorial, een fakkeltocht die de laatste 800 meter terreinwinst van de slag volgt en een activiteit in de kerk van Passendale. Het laatste is meestal een film of concert, telkens in de WO I-thematiek. Naast de plechtigheid vindt er op 11 november een boekenbeurs plaats. Diverse nationale en internationale standhouders bieden boeken aan over zowel de Eerste Wereldoorlog als de West-Vlaamse heemkunde.

Museumweekend Op regelmatige basis organiseert het MMP1917 een museumweekend. Tijdens dit weekend vinden er een aantal publieksevenementen plaats zoals een jaarlijkse tentoonstelling, living history en tal van andere activiteiten. De jaarlijkse tentoonstelling kent een uiteenlopende thematiek, telkens met een nauwe connectie met de Eerste Wereldoorlog. De living history kan jaarlijks rekenen op heel wat bijval. Ongeveer 200 re-enactors uit diverse landen voeren historische evocaties op en dit telkens binnen de thematiek van de jaartentoonstelling. Andere activiteiten binnen het museumweekend zijn gespecialiseerde battlefield tours, een veldmis anno '14-'18 en colloquia.

6. Onthaal en boekingen Individuelen die het museum wensen te bezoeken of vragen hebben betreffende hun bezoek aan de streek kunnen terecht aan de balie van het museum. De balie is voorzien van een automatisch kassasysteem. De bezoeker koopt zijn ticket ter plaatse en krijgt telkens een korte uitleg over het te volgen parcours. In het aansluitende salon kan de bezoeker meer informatie vinden over andere sites in de Westhoek. Hier is immers ook de toeristische dienst van de gemeente ondergebracht. Groepen die, al dan niet met een gids, het museum wensen te bezoeken dienen dit telkens te reserveren. De communicatie hierrond gebeurt momenteel nog via mail. In de toekomst wenst het


40

MMP1917 dit echter verder te automatiseren door onder meer de mogelijkheid tot reservatie via onze vernieuwde website. Momenteel beschikt het MMP1917 over een vijftigtal gekwalificeerde gidsen die zowel het museum, battlefield tours als de Platoon Experience verzorgen.


41

2.

Middelen

A.

INFRASTRUCTUUR 1. Museumparcours

Het ruim 600 meter lange museumparcours van het MMP1917 is gelegen in het kasteeldomein van Zonnebeke. Dit vast parcours wordt onderverdeeld in vijf delen. Elk deel behandelt een hoofdthema. Alles is ondergebracht in het kasteel van Zonnebeke, een ondergrondse uitbreiding en een museumtuin in open lucht. Alle binnendelen zijn beveiligd met een inbraak- en brandalarm.

Grondplan van het museumparcours


42

Deel I Het museumbezoek start aan de balie, gelegen op de gelijkvloerse verdieping. Het eerste deel (‘I’ op het grondplan) is volledig gelegen op de eerste verdieping van het kasteel. Deze verdieping is bereikbaar voor mindervaliden via een panoramische lift aan de zijkant van het gebouw (lift ‘A’ op het grondplan). Het eerste deel behandelt vandaag verschillende thema’s van de Slagen bij Ieper in een chronologische volgorde. Het bestaat uit tien onderdelen met vitrines.

Deel II De introductie van het tweede deel (‘II’) sluit rechtstreeks aan op het vorige waarna een trap naar de kelder van het kasteel leidt. In het kelderverdiep is een waarheidsgetrouwe deep dugout nagebouwd met diverse diorama’s. De kelder van het kasteel is voor mindervaliden eveneens bereikbaar via lift ‘A’. Het laatste deel van de dugout is gebouwd in een aansluitende ondergrondse nieuwbouw.

Deel III Het derde deel (‘III’) is gewijd aan de Derde Slag bij Ieper en ligt volledig in de ondergrondse nieuwbouw. Deze is voor mindervaliden vanuit het park bereikbaar via lift ‘B’. Naast de tentoonstellingsruimte bevinden zich in het ondergronds deel ook sanitair en een technische ruimte. In het publieke gedeelte wordt de slag chronologisch uitgelegd via een artilleriezaal, een maquettezaal met film en tien onderdelen bestaand uit vitrinekasten. Zes daarvan zijn specifiek ingericht als landententoonstelling.

Deel IV Deel vier (‘IV’) ligt in een omheind buitengedeelte wat de ‘museumtuin’ wordt genoemd. Via een trap sluit het parcours aan op een historisch correct nagebouwd netwerk van Duitse en Britse loopgraven. In deze loopgraven bevinden zich vijf militaire constructies. De loopgraven zijn voor mindervaliden van bovenaf zichtbaar via een panoramaplatform. De reguliere bezoeker kan ervoor kiezen om de loopgraven niet te volgen door via een trap, vlak voor de eerste constructie, een kortere weg te nemen.

Deel V Het vijfde en laatste deel (‘V’) begint in feite al in de museumtuin. Daar staat een authentieke, gerestaureerde Amerikaanse noodwoning, overgebracht uit Wevelgem. Er zijn twee naoorlogse diorama’s

en

twee

tentoonstellingen

in

ondergebracht,

waarvan

één

een

Amerikaanse

landententoonstelling is. De noodwoning is klaar voor gebruik en dient enkel nog officieel te worden geopend. Na de noodwoning daalt men weer af in de ondergrondse nieuwbouw. De daar ingerichte ‘herinneringsgalerij’ behandelt thema’s rond herdenking en naoorlogse activiteiten. De galerij is


43

voor mindervaliden bereikbaar via lift ‘B’. Naar het einde toe betreedt men weer de kelders van het kasteel waar het kunstwerk Falls the Shadow van de Nieuw-Zeelandse kunstenares Helen Pollock staat opgesteld. Via de keldertrap en de voormalige keuken van het kasteel begeeft de bezoeker zich naar de toeristische dienst en uitgang.

2. Kasteel en park Het kasteel van Zonnebeke wordt niet volledig ingenomen door het museumparcours. Diverse ruimtes worden gebruikt in functie van de dagelijkse werking. Het kasteel werd gebouwd omstreeks 1924 en heeft een beschermd statuut. Het gebouw bestaat in totaal uit vijf verdiepingen waarvan de vier onderste verbonden zijn door een lift (lift ‘A’ op het grondplan):

Kelderverdieping Het gehele kasteelgebouw is onderkelderd. Ze bevat naast de deep dugout nog vier niet voor het publiek toegankelijke ruimtes. Deze worden gebruikt als opslagplaats en als technische ruimte.

Gelijkvloerse verdieping Een statige trap aan de voorzijde van het kasteel geeft uit op een ruim overdekt terras en de hoofdingang van het gebouw. Twee deuren aan de achterzijde geven uit op een overdekte wandelgang met zijtrappen, welke worden gebruikt als dienstingang. Aan de hoofdingang bevindt zich de balie van het museum en de toeristische dienst. Aan de ene zijde bevinden zich daar een vestiaire

en

de

toegang

tot

het

museum

met

daarnaast

een

zaal

voor

tijdelijke

tentoonstellingen. Aan de andere zijde werd een museumshop ingericht. Die geeft toegang tot een fraai ingericht salon waar de bezoeker meer informatie kan vinden voor een bezoek aan de streek. Verder bevinden zich achteraan het gebouw nog een centrale gang waar sanitair, een bureau

voor

één

personeelslid,

vergaderzaal,

achterkeuken

en

het

einde

van

het

museumparcours op aansluiten.

Eerste verdieping Deze verdieping is bereikbaar via de oorspronkelijke hoofdtrap aan de hoofdingang en een achteraan ingebouwde brandtrap. Achter de schermen bevinden zich hier langs een gang een atelier voor restauratie, opbergplaatsen en een tijdelijke depotruimte. In de loop van 2014 wenst het MMP1917 deze ruimtes te herorganiseren. Bedoeling hiervan is de depotruimte in te richten als opslagruimte voor de toeristische folders en de stock voor de museumshop. De inhoud van het depot verhuist naar de zolderverdieping.

Tweede verdieping De tweede verdieping is naast de lift ook toegankelijk via de brandtrap. Een kleinere, momenteel niet gebruikte trap maakt verbinding met de onderliggende niet openbare gang.


44

Het tweede verdiep bestaat uit een centrale lange gang met verbreding, waar de printapparatuur staat. Aan weerszijden en op het einde van de gang bevinden zich in totaal tien kamers. Vier zijn ingericht als bureaus voor het personeel. Eén kamer is ingericht als toilet. Het is de bedoeling in de loop van 2014 de overige lokalen een andere bestemming te geven. Vandaag huizen daar nog de Zonnebeekse Heemkring en zijn er nog een depot- en bergruimte. De Heemkring verhuist naar het nieuwe kenniscentrum en het depot naar de zolderverdieping. In de vrijgekomen ruimte worden een eetlokaal met de nodige voorzieningen, een vergaderruimte en een afgesloten fotostudio ingericht om op een professionele manier de collectie te digitaliseren. Eveneens voorzien we een werkruimte voor het depot en transitruimte voor nieuwe collectiestukken.

Een

kleinere

kamer

zal

dienst

doen

als

opslagruimte

voor

tentoonstellingsmateriaal en andere benodigdheden. Een laatste ruimte wordt momenteel gebruikt door de Zonnebeekse radioamateurs. In de loop van 2014 hoopt het MMP1917 deze ruimte ook te kunnen benutten als vergaderruimte, opslagplaats of keuken met eetruimte.

Zolderverdieping De zolderverdieping wordt momenteel afgewerkt als volwaardige depotruimte. Er werd gekozen voor een kwalitatief hoogstaande inrichting met metalen rekken, ladekasten, kaderrekken etc. Het is de enige ruimte die niet verbonden is met lift ‘A’. Ze is alleen bereikbaar via een trap vanaf de tweede verdieping. In de loop van 2014 zal hier de collectie van het MMP1917 in optimale omstandigheden worden bewaard. De beschikbare ruimte is opgedeeld in een groot en een klein depotgedeelte. Het klein gedeelte is ingericht als afzonderlijke wapenkamer. In het grote gedeelte is een open depot waarbij categoriek objecten worden bewaard per materiaalsoort of type. In het omringende kasteelpark vind je vandaag verscheidene gemeentelijke en museale voorzieningen. In voormalige dienstgebouwen rond een ruim centraal plein zijn de Zonnebeekse openbare bibliotheek, bistro Koklikoo en een openbaar toilet ondergebracht. Een heringerichte conciërgewoning aan de Ieperstraat wordt gebruikt door het MMP1917. Er bevinden zich de nodige faciliteiten voor het educatief project Platoon Experience. Bij de kerk staat naast een archeologische abdijtuin de voormalige pastorie van Zonnebeke. Vanaf april 2014 is hier het kenniscentrum van het MMP1917 ondergebracht. In het huidige kasteelpark zijn verspreid over twee parkings vandaag 82 parkeerplaatsen aanwezig en is er op een aparte parking plaats voor vijf bussen. Ook fietsenstallingen en andere toeristischrecreatieve infrastructuur zijn aanwezig. Door het project The Legacy of Passchendaele is in de loop van 2014 meer infrastructuur beschikbaar in een aansluitend, heraangelegd parkgedeelte. Het totale beschikbare parkareaal is dan ruim 29 ha groot.


45

3. Bezoekerscentrum Tyne Cot Cemetery Nabij de begraafplaats Tyne Cot Cemetery werd in 2007 een bezoekerscentrum ingehuldigd. Deze site wordt beheerd door het MMP1917. In een grote ruimte worden op een hedendaagse manier landschap, verhalen en artefacten tentoongesteld. Het bezoekerscentrum ligt aan de achterzijde van de begraafplaats. Daar bevindt zich ook een fietsenstalling en gemeentelijke parking. Ze biedt plaats aan 25 wagens en zeven bussen en er is sanitair voorzien voor de bezoeker.

4. The Legacy of Passchendaele Onder het ‘Impulsfonds 100 jaar Groote Oorlog’ lanceert de gemeente Zonnebeke in 2010 het project The Legacy of Passchendaele. Het project richt zich op diverse doelgroepen die het vroegere slagveld in Zonnebeke en haar erfgoed willen verkennen. Het project bestaat uit drie hoofdacties: de aanmaak van toeristisch-recreatieve routestructuren, ontsluiting van WOI-sites en een uitbreiding van het bezoekersonthaal.

Toeristisch-recreatieve routestructuren Dit omvat de aanleg van drie openbare wandellussen, de verfijning van het fietsnetwerk en daarbij gepaard gaande landschapsinrichting en voorziening van randinfrastructuur. Twee wandellussen verbinden op een aangename manier het museum en kasteelpark met de nabij gelegen topsites Tyne Cot Cemetery en het Polygoonbos.

Ontsluiting van WO I-sites Een belangrijke realisatie is de hereniging van de twee parkdomeinen van Zonnebeke die sinds 1960 gescheiden waren. Landschap, recreatie en educatie zijn een leidraad binnen het ontwerp. Door de heraanleg verdubbelt in de loop van 2014 het openbaar parkdomein. De voor het MMP1917 beschikbare ruimte wordt zo aangevuld met: -

Een parcours met Passchendaele Memorial Gardens; zeven tuintjes in de vorm van een klaproos bedoeld als herinneringstuin voor naties die meestreden tijdens de Eerste Wereldoorlog. In de periode 2014-2018 wordt voorzien om elk jaar minimum één nieuw aangelegde tuin te openen.

-

Een pittoresk landhuis uit 1933. Momenteel wordt een deel van het gebouw gebruikt voor de stockage van groot materiaal van het MMP1917. Het gebouw beschikt over heel ruime kamers en een goede structuur hoewel basisrenovatie wel nodig is. Een finale bestemming van het gebouw werd nog niet vastgelegd. Anders dan bij de parkgronden werd de aankoop van het landhuis zelf niet gesubsidieerd.

-

88 parkeerplaatsen waarbij het mogelijk is om overdag enkele mobilhomes te parkeren in functie van een bezoek aan het museum en het park. Op omliggende grasvelden kunnen bij speciale gelegenheden tijdelijk ongeveer 50 extra wagens parkeren.


46

-

Het Passchendaele Memorial Cricket Ground. In samenspraak met Cricket Belgium wordt het tijdens de parkaanleg in 2013-2014 aangelegd.

-

Een dierenweide en diverse open zones die doorheen het jaar beschikbaar zijn voor evenementen of educatieve doeleinden.

-

Ruimte om een tijdelijke, in het park geïntegreerde constructie te plaatsen zoals een tent. Naast het nieuwe parkdomein worden door het project enkele bunkers in het Polygoonbos en de begraafplaatsen Polygon Wood Cemetery en Buttes New British Cemetery beter toegankelijk. Vanaf 2014 wordt als laatste onderdeel een unieke commandobunker in Zandvoorde aangepakt.

Uitbreiding bezoekersonthaal Dit onderdeel leidde tot de inrichting van een nieuw bezoekersonthaal in het kasteel. Concreet resulteerde het tot de bouw van de huidige balie, vestiaire, museumshop en het salon met informatie op de gelijkvloerse verdieping. In een bijkomend dossier wordt aan het Polygoonbos een parking voorzien. Deze biedt plaats aan 24 wagens en drie bussen. Een ingepast wandelpad, de open afrit en groene zones bieden naast een parkeerfunctie eveneens een waardevolle openbare ruimte nabij het bos. Zo zijn drie belangrijke sites binnen Zonnebeke, namelijk het MMP1917, Tyne Cot en het Polygoonbos, goed ontsloten en ten volle beschikbaar voor diverse activiteiten.


47

5. Kenniscentrum In de voormalige pastorie van Zonnebeke, een modernistisch gebouw van architect Huib Hoste, is vanaf 2014 het nieuwe kenniscentrum van Zonnebeke ondergebracht. Het kenniscentrum omvat twee grote collecties: het documentatiecentrum van het Memorial Museum Passchendaele 1917 en de bibliotheek en het archief van de Zonnebeekse Heemvrienden. Het bundelen van beide collecties zorgt ervoor dat alle informatie raadpleegbaar is op één locatie. De pastorie is beschermd en werd onlangs grondig gerestaureerd. Ze bestaat uit twee verdiepingen met daarnaast een keldertje en een kleine zolder. Eind 2013 werd dit alles professioneel ingericht.

Kelder Wordt niet gebruikt door het documentatiecentrum van het MMP1917.

Gelijkvloerse verdieping Deze verdieping is vooraan toegankelijk vanaf een voordeur met trapjes. Mindermobiele bezoekers kunnen het gebouw betreden via een hellend vlak aan de achterzijde. De benedenverdieping heeft naast een hal en gang acht ruimtes: -

Twee kleine kamers nabij de voordeur. Eén kamer wordt gebruikt door het documentatiecentrum van het MMP1917. Ze is speciaal ingericht voor het bewaren van de Passchendaele Archives.

-

Een volledig functionele bureauruimte.

-

Een grote ruimte die gemakkelijk in drie afzonderlijke kamers kan worden opgedeeld. Dit is de leeszaal. Er bevinden zich een kleine balie, lees- en werktafels en een kleine zithoek in een aansluitende veranda. Deze ruimte heeft een maximumcapaciteit van 20 bezoekers.

-

Een keuken met de nodige toebehoren die eveneens dienst doet als eetruimte.

-

Sanitair.

Eerste verdieping Hier zal het archiefmateriaal met betrekking tot het kenniscentrum worden bewaard. De bovenverdieping wordt bereikt via de originele centrale trap. Ze is niet toegankelijk voor het publiek. Er zijn zes kamers: -

Vier kamers zijn optimaal ingericht met bibliotheekrekken. Twee daarvan worden benut voor de collectie

boeken

en

referentiewerken

van

het

MMP1917.

In

totaal

heeft

het

documentatiecentrum van het MMP1917 hier 232 lopende meter aan boekenrekken beschikbaar. -

Twee kleine ruimtes die worden benut door de Zonnebeekse Heemvrienden.

Zolder De centrale trap geeft uiteindelijk uit op een kleine zolderkamer. Hier worden in een kaartenkast plannen en kaarten bewaard. Deze kleine ruimte geeft de toegang tot het plat dak van het gebouw.


48

6. Buitendepot In Beselare huurt het MMP1917 een gedeelte van een gesloten loods voor constructie- en tentoonstellingsmateriaal. Stukken die omwille van praktische redenen niet in het kasteelgebouw van Zonnebeke worden opgeborgen, worden hier op een veilige plaats bijgehouden. In Passendale is er een openluchtdepot voor bouwen constructiemateriaal, zoals bunkerblokken, golfplaten, enz. die omwille van hun omvang niet in het museumdepot terecht kunnen.


49

B.

PERSONEEL

Zie bijlage 3: organogram. Sinds het vorige beleidsplan werd het personeelsteam van het MMP1917 uitgebreid. Alle personeelsleden zijn contractueel verbonden aan de gemeente Zonnebeke. Conservator (1 FTE)

-

Master Kunstwetenschappen

-

Staat in voor de dagelijkse leiding van het museum

-

Is verantwoordelijk voor het uittekenen van een museumplanning en lange termijnvisie

-

Regelt personeelszaken zoals verlofregeling, werkverdeling en opvolging

-

Is verantwoordelijk voor het financieel beheer

-

Verzorgt de netwerking van het museum zowel met regionale actoren als buitenlandse partners

-

Staat in voor de externe communicatie en de promotie van het museum

-

Rapporteert naar het College van Burgemeester en Schepenen en de hogere overheid

Wetenschappelijk medewerker collectiebeheer (1 FTE)

-

Master Archeologie, Master Vergelijkende Cultuurwetenschap, Behoudsmedewerker Erfgoed

-

Registratie en inventarisatie van de museale collectie

-

Ontsluiting voor publiek van de museale collectie

-

Administratie betreffende de museale collectie

-

Verricht beperkt onderzoek naar collectiestukken

-

Voert het acquisitiebeleid uit

-

Volgt het collectie- en depotbeheer op

-

Volgt de regionale depotwerking op

Wetenschappelijk medewerker kenniscentrum (1 FTE)

-

Master Geschiedenis

-

Registratie en inventarisatie van de documentaire collectie en bibliotheek

-

Ontsluiting voor publiek van deze collectie

-

Administratie betreffende deze collectie

-

Onderzoek en ontsluiting van de Passchendaele Archives

-

Beheer van het kenniscentrum

-

Opvolging van wetenschappelijke publicaties


50

Wetenschappelijk medewerker foto- en cartotheek en Passchendaele Legacy (1 FTE) -

Bachelor Groenmanagement, Bachelor-na-bachelor in de landschapsontwikkeling

-

Registratie en inventarisatie van foto- en kaartencollectie

-

Ontsluiting voor publiek van deze collectie

-

Administratie van deze collectie

-

Uitwerken van de Passchendaele Legacy

-

Assistentie in het kenniscentrum

-

Opvolging van wetenschappelijke publicaties

Educatief medewerker (1 FTE)

-

Bachelor onderwijs met educatieve kwalificaties

-

Verzorgt de educatieve werking van het museum

-

Verantwoordelijk voor de tijdelijke tentoonstellingen en permanente museumopstelling

-

Opvolging bij wetenschappelijke publicaties

-

Expertise collectiedeterminatie

-

Assistentie bij het collectiebeheer

-

Restauraties museale collectie

Verantwoordelijke toerisme en evenementen (1 FTE)

-

Master Toerisme

-

Verzorgt promotie en communicatie

-

Coördinatie publieksevenementen

-

Administratie betreffende de publiekswerking

Baliemedewerkers en beheer museumshop (1,5 FTE)

-

Bachelor Toerisme

-

Staan in voor de boekhouding van het museum en toerisme

-

Zijn verantwoordelijk voor balie, onthaal en museumshop

-

Staan in voor assistentie bij boekingen en reservaties en gidsenbeheer

-

Voeren administratieve opdrachten uit

Verantwoordelijke boekingen en reservaties (1FTE)

-

Bachelor Beheer Toerisme en Recreatie

-

Is verantwoordelijk voor boekingen, reservaties en gidsenbeheer

-

Voeren administratieve opdrachten uit


51

Administratieve medewerkers (2 FTE)

-

Staan in voor de boekhouding en betalingen

-

Geven logistieke ondersteuning bij evenementen

-

Verzorgen diverse administratieve taken zoals opvolging briefwisseling, stockbeheer, overleg met technische diensten, …

Onderhoudsverantwoordelijken (1,5 FTE)

-

Zorgen voor de permanente reiniging van het museum en het Tyne Cot Bezoekerscentrum, kenniscentrum en het Platoonhuisje

Vrijwilligers Een gemotiveerde groep vrijwilligers vormen de dragende kracht achter het museum. Concreet verenigen zij zich in het Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw (GPS1917). Deze werkgroep werd opgericht in 2004 en nam in 2006 het statuut aan van een vzw. De gemeente Zonnebeke zorgt voor een jaarlijkse werktoelage van € 12.500,00. Als ondersteuning van het museum en het museumpersoneel is het GPS1917 een niet te onderschatten factor. De vrijwilligersploeg zorgt onder andere voor de weekendpermanentie en assisteert verder bij het jaarlijkse museumweekend en een heel aantal evenementen.

Museumgidsen In 2004 nam het museum het initiatief om zijn eigen gidsenwerking op te starten. Om de kwaliteit van de gidsenkring te garanderen, organiseerde het MMP1917 zelf een cursus om gidsen op te leiden betreffende de Eerste Wereldoorlog en de Derde Slag bij Ieper. De geslaagde deelnemers konden nadien als museumgidsen aan de slag. De museumgidsen behoren niet tot het vaste personeel en verkrijgen een financiële bijdrage voor de gepresteerde uren. Concreet verzorgen zij zowel rondleidingen in het museum als specifieke en algemene slagveldtours op het terrein. In de nabije toekomst plant het MMP1917 een nieuwe gidsencursus, omdat er een gebrek dreigt aan gidsen die in de week beschikbaar zijn. Daarenboven dringt een evaluatie van de bestaande gidsen zich op. In nauw overleg met het GPS1917 zal dit bekeken worden en zal de gidsenwerking bijgeschaafd worden.


52

C.

FINANCIËN

Het Memorial Museum Passchendaele 1917 is een gemeentelijk museum en dus afhankelijk van de gemeentebegroting. Hierin wordt een onderscheid gemaakt tussen het budget voor gewone en buitengewone dienst. Daarnaast maakt het museum ook gebruik van projectsubsidies om bepaalde activiteiten te financieren.

1. Budget Het museum heeft een jaarlijks budget ter beschikking van ongeveer € 200.000,00 los van de personeelskosten. Dit budget is gekoppeld aan het aantal bezoekers, waardoor het museum in feite haar eigen werkingsmiddelen creëert. Binnen het museumbudget gaat een vast bedrag van € 7.500,00 naar de uitbouw van de museumbibliotheek en het documentatiecentrum en een bedrag van € 10.000,00 naar beheer en aanvulling van de collectie. Het gros van het overige museumbudget gaat naar publiekswerking. Het evenementenjaar 2014 gaat gepaard met een heel aantal tentoonstellingen, plechtigheden en andere publieksactiviteiten. Voor de financiële bekostiging en ondersteuning hiervan, werd er binnen de gemeentebegroting € 80.000,00 extra vrijgemaakt.

2. Subsidies The Legacy of Passchendaele We verwachten dat dit project een goede € 5.000.000,00 zal kosten. Dit project wordt door verschillende instanties gesubsidieerd. Toerisme Vlaanderen heeft een subsidie van € 1.966.000,00 toegekend en voor het onderdeel optimalisatie van de ontsluiting van enkele CWGC begraafplaatsen € 279.810,00. Voor de provincie West-Vlaanderen werd het project in verschillende onderdelen opgedeeld: toeristische en recreatieve routestructuren goed voor een subsidie van € 245.000,00 aankoop gronden WO I sites goed voor een subsidie van € 350.000,00 inrichting WO I sites goed voor € 247.477,98 en optimalisatie van de begraafplaatsen goed voor € 186.540,00 aan subsidies.

Inrichting kasteelzolder tot museumdepot Dit project zal ons een € 200.000,00 kosten en hiervoor krijgen we van de provincie WestVlaanderen een subsidie van € 100.000,00.

Inrichting van de voormalige pastorie tot archief- en documentatiecentrum Dit project zal ons eveneens een € 200.000,00 kosten waarvoor€ 100.000,00 subsidies van de provincie West-Vlaanderen.


53

Evenementen 2014-2015 De te verwachten kosten komen op een € 630.000,00. Hiervoor krijgen we van Toerisme Vlaanderen € 235.200,00 subsidies, van de provincie West-Vlaanderen € 27.555,00 en federaal € 111.025,00.

Convenantsubsidie Sinds 1 mei 2008 werd het MMP1917 als museum erkend door de Vlaamse overheid. Op 24 oktober 2008 werd beslist om het MMP1917 in te delen bij het regionale niveau. Dankzij deze erkenning op regionaal niveau heeft het museum recht op een convenantsubsidie (de vroegere werkingssubsidie) die de Vlaamse regering sinds 2009 volledig door de provincies laat verdelen. Het museum dient daarvoor jaarlijks een verslag in te dienen van alle activiteiten van het voorbije jaar. Voor 2012 kreeg het museum zo € 75.000,00 werkingssubsidie ter beschikking.


54

VI.

EXTERNE ANALYSE

1.

Museum in relatie met erfgoed en toerisme

De belangstelling voor de Eerste Wereldoorlog en voor het MMP1917 staat niet op zichzelf. Het past binnen een breder kader van maatschappelijke trends. De externe push-factoren van toepassing op het MMP1917 zijn de facto terug te leiden tot de twee kernbegrippen: erfgoed en toerisme.

A.

ERFGOED

Een eerste factor is erfgoed. Erfgoed is een relatief nieuw begrip. Het is een actor die de verbinding maakt tussen de hedendaagse mens met het verleden. Erfgoed treedt steeds vaker op de voorgrond. Het biedt een nostalgische houvast aan het verleden in een maatschappij die steeds sneller evolueert. Musea willen aan de hand van objecten en gebruiksvoorwerpen het verleden tonen aan de bezoeker. Net in musea is het erfgoed sterk aanwezig. Het MMP1917 is op een belangrijke en symbolische plaats gelegen, namelijk te midden van het historische slagveld van 1917. Het in het landschap aanwezige erfgoed in de directe omgeving van het MMP1917 brengt een belangrijke stroom bezoekers op gang. Vanuit hun interesse naar het erfgoed komen ze de streek ontdekken. Erfgoedplaatsen zoals monumenten en begraafplaatsen vormen daarenboven belangrijke lieux de mémoire of plaatsen van herinnering, naar het model van Pierre Nora.5 Zo is bijvoorbeeld een begraafplaats voor de bezoeker een herinneringsplaats, waar de mens in verbinding staat met zijn verleden. Ook de toenemende aandacht voor familiegeschiedenis kunnen we kaderen in de belangstelling voor de mens en zijn verleden. Stamboomonderzoek en genealogie zitten de laatste jaren in de lift. Bovendien is er in de Angelsaksische wereld een grote belangstelling voor de gesneuvelde militairen van beide wereldoorlogen. Nakomelingen willen het verhaal van hun grootvader in de Eerste Wereldoorlog kennen. Ze gaan hierbij op zoek naar tastbare herinneringen en plaatsen om die zoektocht te kaderen in tijd en ruimte. Tastbare relicten als een grafsteen en monumenten dienen hier opnieuw als lieux de mémoire naar de eigen familiegeschiedenis. Tot slot halen we hier de honderdjarige herdenking 2014-2018 aan. Herdenkingen en de oprichting van monumenten zijn niets nieuws, maar krijgen vernieuwde en ruimere aandacht door de eeuwherdenking. Herdenkingen bieden troost, maar dienen vooral om gezamenlijk de herinnering

5

P. Nora, “Les lieux de mémoire“. Paris, Gallimard, 1984-1992, 7dln.


55

levendig te houden. Hierdoor functioneren herdenkingsplechtigheden als het aangaan van verbindingen met een stuk onverwerkt verleden.6

B.

TOERISME

Een andere belangrijke externe push-factor is de exploitatie van toerisme. Oorlogstoerisme wordt ook wel eens dark tourism genoemd. Het is toerisme naar sites, tentoonstellingen en attracties die dood en lijden, meestal als gevolg van een oorlog, als thema hebben. Iets positiever geformuleerd gaat het om een bezoek aan sites waar zich historisch invloedrijke tragedies hebben afgespeeld. Naast de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog, zijn Auschwitz, Ground Zero en de killing fields in Cambodja vergelijkbare plaatsen. Het oorlogstoerisme naar de frontstreek vangt al kort na de Eerste Wereldoorlog aan. Oorspronkelijk zijn het oud-strijders en familieleden van gesneuvelden die naar de Westhoek komen, om hun geliefden

te

herdenken.

Ook

het

leger,

verschillende

religieuze

groeperingen

en

liefdadigheidsinstellingen richten bedevaartstochten in om de nabestaanden het verlies van hun geliefde te laten verwerken. De Belgische regering stimuleert het ontstaan van het oorlogstoerisme in de Westhoek. Onmiddellijk na de oorlog worden een aantal sites beschermd en toegankelijk gemaakt voor het publiek. In de jaren 1930 kent het oorlogstoerisme echter een grote terugval, deels te wijten aan de economische crisis. In de jaren 1960 komt er een vernieuwde aandacht door de vijftigjarige herdenking, maar in de jaren 1970 kennen we weer een dieptepunt. Pas vanaf de jaren 1980 en 1990 leeft het toerisme opnieuw op. Gezien het aantal ooggetuigen van de Eerste Wereldoorlog steeds kleiner wordt, heeft de bezoeker meer en meer nood aan tastbare relicten. Deze relicten worden uitgelicht via een nieuwe, grondige ontsluiting van oorlogsrelicten in het landschap en WO I-gerelateerde musea.7 Nauw verbonden met toerisme speelt ook commercialisatie een grote rol. Waar bij de overheid de nadruk ligt op het inhoudelijke aspect van oorlogstoerisme door herdenking en herinnering te bestendigen, ziet de private sector oorlogstoerisme als een belangrijke bron van inkomsten. Horecazaken,

bookshops,

battlefield

tours

en

gidsbeurten

bieden

toeristen

voldoende

accommodatie als ondersteuning van hun bezoek. De aanwezigheid van toerisme heeft dus

6

J. Netten en H. Te Brake, “Herdenken en monumenten sterk met elkaar verweven”. In: CogiScope, jaargang 2009, 3, pp. 16-22. 7

T. Vansuyt. “Commercialisatie en impact van het oorlogstoerisme in de stad Ieper: visie van de lokale bevolking”. Leuven, onuitgegeven masterscriptie, 2006. pp. 20-32.


56

economische gevolgen. Commercialisering kan zorgen voor werkgelegenheid en extra inkomsten die kunnen gebruikt worden om het cultureel erfgoed te beschermen.8 De 100-jarige herdenking van Wereldoorlog I komt er met rasse schreden aan. Naast de diverse erfgoedactoren die buigen over komende herdenkingen en evenementen, zijn ook andere belangengroepen, zoals politici en media, op de kar gesprongen. Dit brengt een nieuwe flow van bezoekers met zich mee. Het toerisme in de Westhoek zal in de komende beleidsperiode een enorme boost krijgen.

8

Ibidem, pp. 33-49.


57

2.

Situering van het museum

A.

MUSEUM EN ZONNEBEKE

De dienst vrije tijd en welzijn (sport, bibliotheek, jeugd, cultuur en senioren) werkte de afgelopen jaren fragmentarisch samen met MMP1917. In de toekomst willen we die samenwerking intensifiëren. Naast regelmatig overleg worden er ook afspraken gemaakt rond de concrete organisatie van evenementen die in de herdenkingsperiode 2014-2018 op het programma staan en proberen we elkaar aan te vullen.

1. Bibliotheek In de eerste plaats is de Bibliotheek ‘De Letterschuur’ de verbinding tussen het Provinciaal Bibliotheeksysteem en het kenniscentrum. In wezen is de ontsluiting van de collectie van het kenniscentrum onderdeel van de openbare bibliotheek. De bibliotheek De Letterschuur stelde daarnaast haar infrastructuur meermaals ter beschikking voor het ontvangen van gasten. Er werden ook een beperkt aantal ‘14-‘18 gerelateerde lezingen georganiseerd. Deze werden deels opgezet door de bibliotheek en deels door MMP1917. De bibliotheek zal zijn receptieve rol als gastruimte in de toekomst vervullen en de locatie bij uitstek blijven voor lezingen.

2. Cultuur De dienst cultuur vond in het MMP1917 een partner bij het organiseren van een aantal edities van de Open Monumentendag meestal gelinkt aan een ‘14-‘18 thema. Voor de jaarlijkse programmatie van het Bestandenweekend voerde het MMP1917 sinds de aanvang in 2010 promotie. Tijdens het museumweekend in 2012 was de samenwerking tussen de dienst cultuur en het MMP1917 complementair. Het museum presenteerde overdag een living history-programma, de dienst cultuur zorgde voor een feeërieke afsluiter. Toch kan de samenwerking nog beter. Voor bepaalde culturele activiteiten in de toekomst, wordt de dienst cultuur de trekker. Voorbeelden zijn De Bestanden, een artistieke invulling van het project Menin Road-Ypernstrasse, de zomertentoonstelling Wa(a)r(um) en een poëzieproject. Deze taakverdeling moet de efficiëntie verhogen en zorgen voor een ruimere uitstraling. Voor beide partijen is dit een win-win situatie. De samenwerking moet resulteren in een meerwaarde voor de werking van beide diensten. Zo kunnen we elkaars know how optimaal benutten. De dienst cultuur zal naast haar jaarprogrammatie in de herdenkingsperiode telkens een aantal manifestaties plaatsen onder de noemer ‘14-‘18, zoals concerten en lezingen. Telkens proberen we dit verhaal ook een actuele toets te geven. Samen met


58

het MMP1917 streven we ernaar om ook de lokale spelers aan bod te laten komen en hen een forum aan te reiken om hun eigen ‘14-‘18gerelateerde activiteiten een kans te geven.

3. Toerisme In het verleden heeft het gemeentebestuur Zonnebeke gekozen om de Dienst voor Toerisme te integreren in het MMP1917. Het thema 'Eerste Wereldoorlog' vormt immers de belangrijkste pijler binnen de gemeentelijke toeristische werking. In 2010 wordt de uitbreiding van het MMP1917 immers uitgeroepen tot één van de vijf strategische projecten binnen de Westhoek door Toerisme Vlaanderen. Tussen de dienst voor toerisme en het MMP1917 is er een nauwe samenwerking en dit op het gebied van productontwikkeling, evenementen, publiekswerking, communicatie en promotie. Zo zijn toerisme en het MMP1917 partners voor de ontwikkeling van talrijke toeristische producten zoals recreatieve routes, dagarrangementen en battlefield tours. Ook voor het ontsluiten van diverse oorlogssites, optimalisatie van het bezoekersonthaal, promotie en communicatie van sites en het MMP1917 en het organiseren van evenementen is er een nauwe samenwerking. Het MMP1917 is door zijn internationale uitstraling, één van de meest bezochte sites van Zonnebeke en krijgt zowel nationale als internationale bezoekers over de vloer. Dit resulteert in diverse bezoeken aan niet-oorlog gerelateerde sites. Ook de horeca en het verblijfstoerisme in de gemeente worden hierdoor gestimuleerd. Door de jaren heen is er een zwakke scheidingslijn ontstaan tussen de werking van het MMP1917 en de dienst voor toerisme.

4. Oude Kaasmakerij De samenwerking met het museum De Oude Kaasmakerij situeert zich vooral op toeristisch en promotioneel vlak. Het MMP1917 heeft al enkele jaren een combiticket met De Oude Kaasmakerij uitgewerkt. In het kader van de 100-jarige herdenking wordt er echter niet uitgesloten dat het MMP1917 zijn historische medewerking zal verlenen bij mogelijke toekomstige projecten.

5. Sport In het kader van de 90ste verjaardag van de Slag van Passendale in 2007, participeerde de sportdienst tijdens de Highlandgames, beter gekend als Schots weekend. De aanwezigheid van een cricketveld in het nieuw aangelegde parkdomein opent vandaag perspectieven om deze sporttak bij een breder publiek kenbaar te maken, vooral met demonstratieteams.


59

B.

MUSEUM EN DE WESTHOEK 1. CO7

In de Erfgoedcel CO7 vond het MMP1917 een belangrijke partner, zowel voor kortstondige en éénmalige projecten als voor de langdurige samenwerking. Een uitstekend voorbeeld voor dergelijke samenwerking bij éénmalige projecten was de basisregistratie van het Geschiedkundig Museum in Mesen. Sinds 1972 kon men in één van de zalen van het stadhuis te Mesen de collectie bezichtigen van het Geschiedkundig Museum. Gezien de sluiting van het museum, gepland in juli 2011, werd in afwachting van een bestemmingsplan beslist om de collectie te inventariseren, fotograferen, registreren en in te pakken vanaf juli 2011. Vooral voor de deelcollectie WO I werkte het MMP1917 nauw samen met het Museumcomité, de stad Mesen, Erfgoedcel CO7 en de provincie West-Vlaanderen. Deze gezamenlijke aanpak resulteerde in een fraaie brochure, uitgegeven door CO7. Ook voor de implementatie van het Cometa-model voor de gemeentelijke collectie en de collectie van het MMP1917 werd vlot samengewerkt met de deskundige regionale depotwerking van de erfgoedcel CO7. Bij het gezamenlijk uitwerken van een collectieschema kwam men tot drie omvattende collecties: de gemeentelijke collectie, de collectie van het MMP1917 en de archeologische collectie in het beheer van Archeo7. Dit schema zal onder meer de basis vormen voor de verdere beschrijvingen in de erfgoeddatabank. Voor de toekomstige plannen rond het nieuwe regionale depot De Potyze en de aanvullende regionale depotwerking, zal het MMP1917 haar rol als erfgoedactor bestendigen. We wensen dit te doen door het uitdragen van de opgedane kennis en expertise betreffende conservatie en depotbeheer van WO I-erfgoed. Ook verdere deelname aan de overlegplatformen voor de depotwerking in de zuidelijke Westhoek vallen hieronder. Ook met Archeo7, de intergemeentelijke archeologische dienst van de zuidelijke Westhoek waaronder ook Zonnebeke valt, is er een goede verstandhouding. Deze samenwerking gaat van het aanleveren van historische informatie gekoppeld aan archeologisch opgegraven of nog te onderzoeken zones, assistentie op het terrein zelf tot identificatie van archeologische WO Ivondsten bij de verwerking van de opgravingsresultaten achteraf. Een voorbeeld is de opgraving op het bedrijventerrein van Terca uitgevoerd door Monument Vandekerckhove. In de verdere toekomst wil het MMP1917 de samenwerking met CO7 en Archeo7 nog verder uitdiepen en dit zowel voor kortstondige als langdurige projecten.


60

2. Heuvelland Het MMP1917 overlegt op regelmatige basis met de dienst cultuur van de gemeente Heuvelland. Heuvelland beschikt zelf niet over een museum, maar er is een goede samenwerking op toeristisch vlak, onder andere voor de ontsluiting van de sites Bayernwald en Lettenberg. Bayernwald, met onder andere een loopgravenstelsel van meer dan 300 meter lang en enkele constructies, werd ingericht door het MMP1917.

3. Poperinge: Lyssenthoek en Talbot House Voor het bezoekerscentrum Lyssenthoek zetelde het MMP1917 de voorbije jaren in de stuurgroep en gaf het een adviserende rol bij de organisatie van het bezoekerscentrum. Ook in de toekomst voorziet het MMP1917 een verdere samenwerking op basis van de onderzoeksgegevens uit het project Passchendaele Archives. Ook met het Talbot House in Poperinge werkte het MMP1917 al samen in functie van tijdelijke tentoonstellingen en voor het educatieve aanbod op de lerarendag georganiseerd door het MMP1917.

4. Ieper: In Flanders Fields Museum Vele buitenstaanders vatten de aanwezigheid van het In Flanders Fields Museum op als concurrentie voor het MMP1917. Niets is echter minder waar. Beide musea trekken heel wat bezoekers aan, zowel regionaal, nationaal als internationaal en zijn ook qua inhoudelijke invulling complementair. Het IFFM richt zich veeleer op de nieuwste digitale technologieën en draagt eerder de vredesboodschap uit, terwijl het MMP1917 zich eerder richt op een militair-historische benadering en een belevingsgerichte ervaring of experience.

5. Ieper: Stadsarchief Het stadsarchief heeft een grote collectie Duitse regimentshistorieken, waar het MMP1917 voor haar wetenschappelijke onderzoekstaken beroep op kan doen. Verder wil het MMP1917 de werkwijze van de ontsluiting van haar foto-collectie op eenzelfde manier als deze van het stadsarchief aanpakken, via de online databank Erfgoedinzicht.

6. Mesen: Anzac Day De samenwerking tussen het MMP1917 en Mesen richt zich hoofdzakelijk op projecten rond Ieren en Nieuw-Zeelanders in de regio tijdens WO I. De belangrijkste slagvelden waar beide nationaliteiten streden liggen namelijk zowel op het grondgebied van Mesen als dat van Zonnebeke.


61

Deze samenwerking vindt zijn hoogtepunt op Anzac Day, voluit de Australian and New Zealand Army Corps Day. Op deze jaarlijkse herdenkingsdag, die steevast doorgaat op 25 april, worden de Australische en Nieuw-Zeelandse troepen herdacht, zowel in Mesen als in Ieper en uiteraard ook Zonnebeke.

7. Wervik: Menin Road Het project The Menin Road–Ypernstrasse ontstond in 2013. Het verhaal van de N8 tussen Ieper en Menen komt binnen het grote 14-18-geheel minder of nauwelijks aan bod, ondanks het feit dat de weg en het landschap tijdens de vier oorlogsjaren een strategische rol speelden. Het stuk dat over Zonnebeke loopt, was tussen 1914 en 1918 het toneel van heel wat hevige gevechten. De weg die beide steden verbindt, vormt ook een fysieke binding met vier gemeenten Menen, Wervik, Zonnebeke en Ieper. Het project bestaat uit drie grote luiken die door de vier partners worden gedragen. Een historische publicatie moet in 2015 van de drukpersen rollen. Inhoudelijk krijgt deze vorm door een groep historici uit de vier gemeenten en beide musea. Er wordt focust op een aantal aspecten die in het verleden nauwelijks aan bod kwamen zoals het gebruik van nieuwe wapens, ziekenzorg en landschap. Maar we hebben ook oog voor anekdotes. Het verhaal van de soldaten maakt ook deel uit van het grote geheel. Een tentoonstelling die loopt in de zomer van 2016 vormt de ruggengraat van het project. Tien beeldende kunstenaars gaan aan de slag tijdens deze periode. Er wordt geopteerd voor een mix van bestaande en nieuw te creëren werken. De begeleiding gebeurt door een curator die waakt over de artistieke en inhoudelijke vorm. De artistieke projecten van het MMP1917 in 2016 en Artist in residence, het jaarlijks kunstgebeuren van het In Flanders Fields Museum, worden gelinkt aan het Menin Road project. De voltooiing op 3 en 4 september 2016 kadert in het startmoment van het Gone West-programma 2016. Tijdens dit weekend willen we de bezoeker een totaalervaring aanbieden via een zintuiglijke beleving van de weg. Het wordt een mix van muziek, dans, literatuur en beeld in confrontatie met de historische realiteit. De samenwerking tussen de vier aangrenzende gemeenten en de beide musea zorgen voor een uniek karakter van dit project.


62

C.

MUSEUM EN DE PROVINCIE WEST-VLAANDEREN 1. Westtoer

Westtoer is het autonoom provinciebedrijf voor toerisme en recreatie in West-Vlaanderen. Het bedrijf situeert zich tussen het Vlaamse niveau en de basissectoren (gemeenten en de privésector). Alles wordt gecoördineerd via de regiowerking. De gemeente Zonnebeke behoort tot de Regiowerking Westhoek. Iedere maand neemt de dienst voor toerisme deel aan het overleg promotie en de adviesgroep Westhoek waarbij ook opmerkingen of aanvullingen van of voor het museum

kunnen

worden

besproken.

Westtoer

biedt

daarnaast

ondersteuning

voor

het

kenniscentrum, recreatie, toeristische ontwikkeling en marketing.

2. Gone West Cultuurprogrammatie Gone West staat in voor de artistieke herdenking 100 jaar Groote Oorlog in West-Vlaanderen. Het gemeentebestuur Zonnebeke heeft binnen dit programma subsidies ontvangen voor het cultureel project Concert Home@Xmas. De historische expertise die aan de basis ligt hiervan wordt voorzien door het MMP1917.

3. Programmasecretariaat WO I Het programmasecretariaat WO I staat in voor het project ‘100 jaar Groote Oorlog’. Zij staan in voor de algemene coördinatie van dit grootschalig topevenement in de provincie West-Vlaanderen. De evenementen voor het gemeentebestuur Zonnebeke worden telkens in overleg met het secretariaat gepland en ingevuld.

4. Museumconsulenten Met de provinciale museumconsulenten, zijnde de depotconsulenten registratie en behoud en beheer, werkte het MMP1917 in het verleden al nauwgezet samen. Voorbeelden zijn de samenwerking voor Erfgoedinzicht, het depotbeheer (zowel eigen erfgoeddepot als in het regionaal erfgoeddepot) en de provinciale thesauruswerkgroep. Ook in de toekomst zal het MMP1917 blijvend beroep doen op de provinciale museumconsulenten en haar expertise verlenen, onder meer voor bovenvermelde zaken. Het MMP1917 zal in de nabije toekomst de provinciale museumconsulenten nog consulteren betreffende de geplande inrichting van het nieuwe erfgoeddepot in het kasteelgebouw. Eén van de resultaten van deze vruchtbare samenwerking is het fungeren van het MMP1917 als gastlocatie voor de basiscursus Behoud en beheer van erfgoed. Deze vorming gaat door op 6, 13 en


63

20 oktober 2014 en wordt georganiseerd door de depotconsulenten van de vijf Vlaamse provincies en de Vlaamse Gemeenschapscommissie.

5. Erfgoedinzicht Zoals al eerder aangehaald bij de publieke ontsluiting van de museale collectie, werd een overeenkomst met de provincie West-Vlaanderen ondertekend op 18 augustus 2013 betreffende de deelname aan het project Erfgoedinzicht. Als belangrijke erfgoedactor in de regio en de provincie en gezien de omvang van de museale collectie, wou het MMP1917 graag instappen in deze provinciale en publieke online databank voor erfgoedcollecties. Als partner van Erfgoedinzicht, is het MMP1917 dan ook vertegenwoordigd in de stuur- en werkgroepen die op geregelde tijdstippen samenkomen. De provincie West-Vlaanderen ondersteunt het MMP1917 bij de softwarematige updates van zowel Adlib als Erfgoedinzicht.

6. Provinciaal Bibliotheeksysteem Het Provinciaal Bibliotheeksysteem (PBS) is een initiatief van de provincie West-Vlaanderen om de collecties van openbare bibliotheken centraal te ontsluiten. Ook enkele speciale documentaire collecties werden hier in ontsloten. In 2013 werd er daarom een overeenkomst gesloten tussen het MMP1917 en de provincie West-Vlaanderen om de documentaire collectie van het MMP1917 op te nemen in het PBS. Onze collectie wordt zo zichtbaar in de West-Vlaamse catalogus van bibliotheken. De Provincie ondersteunt op haar beurt het personeel en de bibliotheek bij de integratie en het verdere beheer van de collectie.


64

D.

MUSEUM OP NATIONAAL NIVEAU 1. Via Dolorosa

Via Dolorosa of “Weg van het lijden” staat voor een unieke historische samenwerking tussen de stad Mons, Komen-Waasten met als deelgemeente Ploegsteert, Zonnebeke met het MMP1917 en het Museum aan de IJzer in Diksmuide. Binnen dit project worden de eerste oorlogsmaanden in België gevolgd, vanaf het oversteken van de Duitse grens tot het vastlopen van het front in de Westhoek. In het project worden er heel wat evenementen georganiseerd, die gezamenlijk worden gepromoot. Gedurende zes maanden wordt er een promobus ingezet op plaatsen waar er grote herdenkingsevenementen plaatsvinden. Er komen enkele prestigieuze tentoonstellingen, living history en battefield tours waarbij onder meer het MMP1917 zal instaan voor de historische input.

2. NIOOO (Instituut voor Veteranen) Het MMP1917 werkte al diverse malen samen met het Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oud-strijders en Oorlogsslachtoffers, beter bekend als het Instituut voor Veteranen. Deze samenwerking is vooral gebaseerd op wederzijdse promotie en ondersteuning van activiteiten. Zo zijn er al diverse tentoonstellingen geweest met als hoogtepunt de tentoonstelling: “Congo aan de IJzer”.

3. Salient Remembrance Detachment – WO I living history Deze groep rond “levende geschiedenis” organiseert en coördineert sinds 2004 de historische evocaties in het kasteelpark. In ruil regelt het museum de logistieke ondersteuning en een historisch verantwoorde catering, de veldkeuken. Dit evenement lokt telkens duizenden geïnteresseerden. Het is een laagdrempelige manier om gezinnen en kinderen te betrekken bij geschiedenis. Het museum zelf gebruikt ook de op living history gebaseerde aanpak om jongeren educatieve bagage te geven in zijn ‘hands on’ programma en de Platoon Experience.

4. Agentschap voor Natuur en Bos In het kader van The Legacy of Passchendaele werkt het MMP1917 nauw samen met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Dit agentschap van de Vlaamse Overheid beheert natuurgebieden, bossen en parken op Vlaams niveau. Naast de fysieke realisatie van wandellussen in en rond het Polygoonbos, werken we met hen vooral samen op educatief vlak. We geven hierbij advies betreffende historische duiding en proberen zowel hun als ons aanbod op elkaar af te stemmen. We wensen daarnaast ook in de toekomst hun expertise aan te wenden voor de educatieve ontsluiting van het Zonnebeekse parkdomein.


65

E.

MUSEUM OP INTERNATIONAAL NIVEAU 1. Thesaurus

Na een provinciaal overleg over collectieregistratie in december 2010 bleek dat er vanuit verschillende musea nood was aan een bruikbare, hiërarchische en eenduidige thesaurus voor oorlogserfgoed. Dit was specifiek het geval voor WO I-erfgoed betreffende het MMP1917. Hier fungeerde het MMP1917 als pionier, gezien zij eigenhandig al de basis uitwerkte voor een modelthesaurus WO I. De provincie West-Vlaanderen nam het initiatief om voor verschillende erfgoedthema’s, waaronder ook WO I, een uniforme thesaurus uit te werken en dit door het opstarten van thematische werkgroepen. Vanaf het voorjaar van 2011 vonden enkele thematische werkgroepen plaats met zowel binnen- als buitenlandse musea. Er werden thema’s behandeld zoals uniformen en blankwapens. Gezien haar expertise had en heeft het MMP1917 hierin zowel een trekkersrol als een adviserende rol. De door het MMP1917 opgemaakte thesaurus betreffende WO I-erfgoed wordt zo stelselmatig verder verfijnd en aangevuld. Aansluitend hierop is het MMP1917 nog steeds vragende partij voor de afwerking van deze modelthesaurus en eveneens voor de verderzetting van de thematische thesauruswerkgroepen. Deze zijn gepland in het late voorjaar van 2014 met als thema’s onder meer munitie en artillerie. Het eindresultaat kan zo aangewend worden voor een uniforme collectieregistratie in Adlib en Erfgoedinzicht en voor de aanlevering in de Art & Architecture Thesaurus (AAT) Nederland. Zo kunnen ook andere oorlogsmusea en het bredere wetenschappelijke werkveld van de opgebouwde expertise gebruik maken. De betrokken partners bij de verschillende thematische werkgroepen zijn, naast de provincie WestVlaanderen en het MMP1917, de Stedelijke Musea Ieper en het In Flanders Fields Museum uit Ieper, het Provinciaal Domein Raversijde uit Oostende, het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis uit Brussel en het Legermuseum uit Delft, Nederland. Ook was het de bedoeling met de Noord-Franse partners een samenwerking op touw te zetten in het kader van Transmussites‘14-‘45, maar hiervoor werden geen concrete stappen meer ondernomen.


66

2. Interreg IV Het museum nam in de periode 2007-2013 deel aan het Europees samenwerkingsprogramma “INTERREG IV - deelprogramma Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen”. Het project heette “De Grote Oorlog herdacht: Op ontdekking doorheen het westelijk front van de Noordzee tot aan de Chemin des Dames”. Ons aandeel in dit project was de museumtuin, het huidige buitendeel van ons museumparcours. In het totaal waren er negentien projectpartners. Het project werd geleid door Conseil Général du Nord. De andere partners waren Westtoer, In Flanders Fields Museum, provincie West-Vlaanderen, stad Ieper, gemeente Zonnebeke, stad Poperinge, Conseil Général du Pas-de-Calais, Caverne du Dragon/Musée du Chemin des Dames, Agence de Développement et de Réservation Touristiques Aisne Tourisme,

Musée Somme 1916,

Communauté d’agglomération de Lens Liévin, L’Historal de la Grande Guerre, Communauté de Haute Sambre et de Bois l’Evêque, Comines-Warneton en Communauté de communes du Catésis Caudrésis. Dit project werd in 2013 afgesloten.

3. Poppy Gardens Een opmerkelijk onderdeel van de recente parkuitbreiding zijn de Poppy Gardens, officieel Passchendaele Memorial Gardens. Zeven tuintjes in de vorm van een poppy worden in het park ingeplant. Ze zijn bedoeld als herinneringstuin voor naties die meestreden tijdens de Eerste Wereldoorlog. In de periode 2014-2018 wordt voorzien om elk jaar minimum één nieuw aangelegde tuin te openen. De basisinfrastructuur van deze tuinen wordt voorzien in de aanleg van het park, gesubsidieerd onder het Legacy of Passchendaele project. Elke aparte poppy wordt in opdracht van een deelnemend land, dat tijdens WOI in de Westhoek streed, ontworpen en aangelegd. Ze behandelen telkens drie thema’s van herdenking: plantensymboliek, beeldende kunst en poëzie. Om dit in goede banen te leiden wordt er nauw contact gelegd en samengewerkt met officiële en private buitenlandse instanties. Het ontwerp, de feitelijke aanleg en het onderhoud dient volledig te gebeuren door de partnernatie waardoor het MMP1917 zich kan focussen op de educatieve en historische duiding van dit unieke project.

4. Pionierroute De grensoverschrijdende Pionierautoroute is één van de zes nieuwe toeristische autoroutes van Westtoer die kaderen in het thema ’14-‘18. Deze route is ongeveer circa 75 km lang en start aan het MMP1917. Ze verkent vooral de Duitse frontstreek van de Eerste Wereldoorlog. Achter het Duitse front verbleven Duitse Pioniere of genietroepen. Zij staan in voor de bouw en het onderhoud van de loopgraven, bunkers, munitiedepots en veldhospitalen. Met de autoroute worden sites verbonden


67

die dit verhaal vertellen. Het MMP1917 speelde een actieve rol in het uitbouwen van de route met het aanbieden van haar historische expertise.

5. Samenwerking met diverse landen Het MMP1917 heeft gezien haar internationaal karakter een nauwe samenwerking met tal van internationale partners. Er zijn goede contacten met ambassades in België, de Commonwealth War Graves Commission, de Royal British Legion, Department of Veterans Affairs Australië en tal van andere instellingen en Belgische ambassades in Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, de U.S.A., Duitsland, Groot-Brittannië en Frankrijk. Ook zijn er goede contacten met Ierland en Zuid-Afrika. De lijst met contacten is bijzonder uitgebreid. Enkele voorbeelden voor Canada zijn het Canadian War Museum in Ottawa, Musée Royal 22eRégiment in Québec, 48th Highlanders Museum in Toronto en het 15th Battalion Memorial Project in Missisauga, Ontario. In Australië en Nieuw-Zeeland is er een nauwe samenwerking met verscheidene musea in functie van o.a. bruiklenen zoals The Australian Army Museum of Tasmania, The Australian War Memorial in Canberra en het New Zealand Rugby Museum in Palmerston North. Daarnaast bereikt het MMP1917 via toerisme ook de prioritaire markten en buitenlandkantoren van Toerisme Vlaanderen. Het MMP1917 fungeert ten slotte met haar landententoonstellingen als instappunt

voor

een

natiegericht

bezoek

aan

het

vroegere

westelijk

Front.

In

onze

landententoonstellingen van Groot-Brittannië, Ierland, Zuid-Afrika, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, Duitsland en de U.S.A. wordt doorverwezen naar diverse sites in West-Europa. Een nieuwe sterke samenwerking biedt zich nu aan met de activiteiten voor de komende herdenkingsperiode, zoals de invulling van de Poppy Gardens in het nieuwe parkdomein.


68

VII. HERDENKINGEN 2014 - 2018 De periode 2014-2018 is voor het MMP1917 ongetwijfeld een topperiode. Dit vraagt een intensieve publiekswerking. Voor de komende vijf jaar zijn er dan ook een reeks extra initiatieven gepland, die we hier kort toelichten. Daarnaast zijn er ook de drie traditionele Zonnebeekse plechtigheden: ANZAC-Day (25 april), Carabiniers-Grenadiers (vierde zondag van september) en einde Slag van Passendale (10 november). We streven er nu naar om als museum de verantwoordelijken voor toerisme, communicatie en cultuur een historische en logistieke ondersteuning te geven.

2014 Tijdelijke tentoonstelling: The Old Contemptibles In deze tentoonstelling wordt de rol van de Old Contemptibles van het Britse leger in de begindagen van de oorlog toegelicht. De Old Contemptibles, een bijnaam die de soldaten kregen van de Duitse keizer, waren getrainde beroepssoldaten die snel werden ingezet op het Europese vasteland. Bij Mons en Le Cateau moesten ze door het Duitse overwicht georganiseerd terugtrekken, maar door hun moed en doorzettingsvermogen droegen ze bij aan het uitblijven van een snelle Duitse overwinning. De gevechten in Vlaanderen zijn de laatste acties waarbij de Old Contemptibles betrokken zijn. Zij worden daarna verdeeld over nieuw georganiseerde structuren in het Britse leger. Het is het einde van het ‘oude leger’. Na een reeks operaties kwamen de Britten halfweg oktober 1914 aan in Vlaanderen, waar ze bij Ieper hevig strijd leveren en veel verliezen kenden. De bewegingsoorlog maakte plaats voor een loopgravenoorlog en de hoop om vóór Kerstmis weer thuis te zijn, was hiermee verdwenen.

Gepland evenementenprogramma 2014: inhoudelijke ondersteuning en participatie door MMP1917

-

Startmanifestatie met Opening Passchendaele Memorial Gardens Living history weekend Via Dolorosa Dubbelplechtigheid 1914-2014 De Vergeten Winter

2015 Tijdelijke tentoonstelling: Decoding the front In april 2015 opent het MMP1917 een prestigieuze tentoonstelling rond internationale communicatie in de Eerste Wereldoorlog. De tentoonstelling zal aandacht hebben voor de diversiteit van communicatie. Boodschappers, duiven, honden, telegrafie tot zelfs draadloze communicatie zullen


69

hierin aan bod komen. Ook het coderen en de inzet van Indianen om signalen over te brengen zijn hierin vervat.


-

Concert ‘Children of the Empire’ Flanders Scottish Memorial Day 100-jarige herdenking van ‘Battle of Frezenberg’

2016 Tijdelijke tentoonstelling: Bouwen aan het front Aan het westelijk front geen nieuws ... maar toch was er voldoende beweging aan het front. Aan de hand van unieke verhalen, objecten, foto- en filmfragmenten brengen we het verhaal van het bouwen aan het front. Niet alleen het technische aspect van de constructies wordt belicht, maar ook het sociale verhaal van de mensen die bunkers bouwden. Waar leefden ze, wat deden ze, wat was het lot van de vele Zivilarbeiter, …


-

Startmanifestatie met openen van de Poppy Garden Duitsland Living history weekend Demonstratie 'bunker bouwen' in het park (experimentele archeologie).

2017 Tijdelijke tentoonstelling: 100 years Battle of Passchendaele Het thema voor de tentoonstelling in het Memorial Museum Passchendaele 1917 is in het grote herdenkingsjaar uiteraard de Battle of Passchendaele. Aan de hand van unieke documenten en objecten wordt deze historische slag belicht. De tentoonstelling in het bezoekerscentrum krijgt een update. De nadruk zal meer komen te liggen op internationale participatie in deze “wereld-oorlog”.


-

Startmanifestatie met opening van de Poppy Gardens Groot-Brittannië en Frankrijk Internationale herdenkingsevenementen Officiële herdenkingen Voorstelling van de het eerste boek van de vijfdelige publicatie 'Sporen van het slagveld Passendale'


70

-

Verdere boekpresentatie Tyne Cot Cemetery: 'Silent City meets Living City' Tag for remembrance

2018 Tijdelijke tentoonstelling: The yanks are coming Tentoonstelling over de militaire betrokkenheid in WO I van de vier Amerikaanse divisies die vanaf 1918 in Vlaanderen streden: het verhaal van het eindoffensief…


-

Startmanifestatie met opening van de Poppy Gardens U.S.A. en België Extra aandacht voor de jaarlijks plechtigheid Carabiniers-Grenadiers in Passendale Songs of Victory cabaretavond Living history 'Eindoffensief'


71

VIII. SWOT ANALYSE EN BELEIDSMOGELIJKHEDEN SWOT PERSONEEL + VRIENDENKRING/GPS1917 + KLANKBORDGROEP SAMENGEVOEGD

STERKTE  Multidisciplinair personeelsteam: sterke expertise aanwezig en een goede onderlinge verstandhouding  Door een dynamisch tentoonstellingsbeleid met de rijke collectie en door de nieuwe museumvleugel vinden zowel meerwaardezoeker als toevallige bezoekers hun gading  Uitstekende ligging van het museum in het kasteelpark en bij uitbreiding een ideale ligging en goede ontsluiting tussen topsites waarbij het MMP1917 beschikt over expertise m.b.t. het historisch militaire landschap in de ruime regio  De belevingsgerichte aanpak van de educatieve werking: museumexperience, Platoon Experience, hands on, ….  Oprichting kenniscentrum Passchendaele waarbij zoektocht naar family history zorgt persoonlijke betrokkenheid van de bezoeker met de streek  Sterkte tradities in herdenking (Anzac Day, 10 november) bestendigen en ankerpunten verder uitbouwen waardoor de internationale uitstraling vergroot  Bezoeken op maat is mogelijk door brede kennis van gidsen  Een sterke vrijwilligersgroep

ZWAKTE  De werking MMP1917 en toerisme vloeien in elkaar over, zodat museumpersoneel ingezet wordt voor niet-museale taken: cfr.: Heksenstoet, horeca, visverloven, …  Gebrek aan interne coördinatie en communicatie: onvoldoende structuur, tijdsverlies door gebrekkige afsprakencultuur, ...  Door een grote werkdruk door niet-museale activiteiten en/of


KANSEN  Troeven van het museum versterken door wetenschappelijke werking en door ondersteuning van extern wetenschappelijk onderzoek  Expertise meer ter beschikking stellen van derden  Ontbrekende doelgroepen bereiken (o.a. Duitse markt, U.S.A., migrantengemeenschap, mensen met een beperking, lokale bevolking, vrouwen, …)  Door opsplitsing MMP1917 en dienst toerisme kunnen beide diensten een volwaardige werking uitbouwen  Landhuis kan een tweede locatie zijn voor museumactiviteiten  Communicatie en promotie beter benutten en verder uitbouwen  Netwerking binnen museumwereld en andere WO I-partners  Beschikbaarheid van subsidies door WO I-hype  ’14-’18-hype is kans om fundament te bouwen voor na 2018  Passchendaele Legacy exploiteren om open museum verder te realiseren  Door interne kwaliteitszorg komen tot een duidelijk werkingsprotocol en dit zowel intern als met de gemeentelijke overheid

BEDREIGING  Nieuw politiek bestuur kan nieuwe accenten of andere prioriteiten leggen op het vooropgestelde beleid  Werkpassie bij personeel verdwijnt door overbevragen. Te veel activiteiten brengt dagelijkse museumwerking in gevaar  Overkill ’14-‘18 en gevaar commercialisatie  Gidsen tijdens week beschikbaar worden schaars

72

    

evenementen, ontstaat er tijdsgebrek voor het uitoefenen van de vier basisfuncties Bestuurlijke administratie kan vertraging bij uitwerken dossiers veroorzaken Ontbreken van goede depotwerking en geen collectieplan waardoor selectie en afstoot onvoldoende gebeurt Het kasteel heeft een limiet aan capaciteit: zoals onvoldoende ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, bottlenecks bij bezoeken en onaangepast voor mensen met een beperking Het oorspronkelijke museumgedeelte is gedateerd MMP1917 scoort heel zwak op vlak van digitale ontsluiting en dit zowel voor de interne ontsluiting als de publiekswerking

 Crisis op veel vlakken voelbaar: vb. maximumfactuur voor scholen, …  Inmenging door derden bij werking MMP1917 zorgt voor onduidelijkheid en overbevragen  Geen consensus tussen vriendenkring en MMP1917 over organisatie en invulling evenementen  Onzekerheid wat zal gebeuren na 2018: o.a. personeelsbestand, subsidieaanbod, bezoekersaantal

 Ontbreken communicatieplan waardoor onvoldoende aandacht voor communicatie naar specifieke doelgroepen: ouderen, verenigingen, migrantengemeenschap, …


73

BELEIDSUITDAGINGEN VANUIT DE SWOT Kansen

Bedreigingen

Sterkte

Investeer

Verdedig

zwakte

Beslis

Beheers de schade

1. Sterkte gekoppeld aan kansen en bedreigingen: de cijfers verwijzen naar de strategische doelstellingen Sterkte Multidisciplinair personeelsteam: sterke expertise aanwezig en een goede onderlinge verstandhouding

Investeer

Verdedig

Expertise meer ter beschikking stellen van derden 

Naar buiten treden met expertise op publieksactiviteiten en door publicaties (2)



Blijvende vorming voor personeel garanderen (1)

Troeven van het museum versterken door wetenschappelijke werking en door ondersteuning van extern wetenschappelijk onderzoek 

Betere netwerking op het wetenschappelijk werkveld en door publicaties in vakliteratuur (1)

Netwerking binnen museumwereld en andere WO I-partners 

Bewerkstelligen van netwerking met cultuur- en


74

erfgoedactoren in de regio (1) Door een dynamisch tentoonstellingsbeleid met de rijke collectie en door de nieuwe museumvleugel vinden zowel meerwaardezoeker als toevallige bezoekers hun gading

Ontbrekende doelgroepen bereiken (o.a. Duitse markt, U.S.A., migrantengemeenschap, mensen met een beperking, lokale bevolking, vrouwen, …) 

Uitwerken van een tentoonstellingsbeleid met aangepast thema’s gericht op ontbrekende doelgroepen (3)



Inlassen van alternatieve activiteiten: nocturnes, workshops, colloquia, … (3)

Uitstekende ligging van het museum in het kasteelpark en t.o.v. de topsites met een goede ontsluiting waarbij het MMP1917 beschikt over expertise m.b.t. het historisch militaire landschap in de ruime regio

Passchendaele Legacy exploiteren

De belevingsgerichte aanpak van de educatieve werking: museumexperience, Platoon Experience, hands on, ….

Ontbrekende doelgroepen bereiken (o.a. Duitse markt, U.S.A., migrantengemeenschap, mensen met een beperking, lokale bevolking, vrouwen, …)



Creëren van een open museum door de link met landschapsrelicten en –elementen te versterken en te exploiteren (5)

Nieuw politiek bestuur kan nieuwe accenten of andere prioriteiten leggen op het vooropgestelde beleid 

Waarschuwen voor het onherstelbaar verlies van oorlogsrelicten en landschap als getuige (2+5)

Crisis op veel vlakken voelbaar: vb. maximumfactuur voor scholen, … 



Verder ontwikkelen van kwalitatieve ervarings- en belevingsgerichte herinneringseducatie (3)

Pleiten bij de hogere overheid om scholen ondersteuning te geven bij herinneringseducatie (3)

Gidsen tijdens week beschikbaar worden schaars 

Oprichting kenniscentrum Passchendaele waarbij zoektocht

Doelgericht investeren in opleiding voor educatieve gidsen (1+3)

Expertise meer ter beschikking stellen van derden


75

naar family history zorgt persoonlijke betrokkenheid van de bezoeker met de streek

Sterkte tradities in herdenking (Anzac Day, 10 november) bestendigen en ankerpunten verder uitbouwen waardoor de internationale uitstraling vergroot

Bezoeken op maat is mogelijk door brede kennis van gidsen



Naar buiten treden met expertise op publieksactiviteiten en door publicaties (2)



Verder uitbouwen van het internationaal kenniscentrum (2)



Investeren in persoonlijke aanpak van de bezoeker (3)

’14-’18-hype is kans om fundament te bouwen voor na 2018 Bestendigen van sterke internationale herdenkingstradities (1+3+5)



Kwaliteit laten primeren op kwantiteit (5)



Inmenging door derden bij werking MMP1917 zorgt voor onduidelijkheid en overbevragen

Ontbrekende doelgroepen bereiken (o.a. Duitse markt, U.S.A., migrantengemeenschap, mensen met een beperking, lokale bevolking, vrouwen, …) 

Een sterke vrijwilligersgroep

Overkill ’14-‘18 en gevaar commercialisatie

Selecteren van kwaliteitsvolle evenementen met langetermijn resultaat (5)



Blijvende binding van vrijwilligers aan het museum bepleiten maar niet opnemen in structurele werking (1)

Gidsen tijdens week beschikbaar worden schaars 

Doelgericht investeren in opleiding voor gidsen (1+2)

Bijsturen van de kennis van gids (1)

’14-’18-hype is kans om fundament te bouwen voor na 2018 



Vrijwilligerswerking consolideren en uitbouwen met het oog op de herdenkingsperiode 2014-2018 (1+5)


Geen consensus tussen vriendenkring en MMP1917 over organisatie en invulling evenementen 

Specifiëren en structureren van de werking en

76

taken van GPS1917 in duidelijk statuten (1)


77

2. Zwakte gekoppeld aan kansen en bedreigingen: de cijfers verwijzen naar de strategische doelstellingen Zwakte

Beslis

De werking MMP1917 en toerisme overlappen waardoor personeel wordt ingezet voor oneigenlijke taken cfr.: Heksenstoet, horeca, visverloven, … waardoor voor de basistaken tijdsgebrek ontstaat

Door opsplitsing MMP1917 en dienst toerisme kunnen beide diensten een volwaardige werking uitbouwen

Gebrek aan interne coördinatie en communicatie: onvoldoende structuur, tijdsverlies door gebrekkige afsprakencultuur, ...

Door interne kwaliteitszorg komen tot een duidelijk werkingsprotocol en dit zowel intern als met de gemeentelijke overheid



Duidelijke afbakening museale en toeristische taken en activiteiten door opsplitsing in twee zelfstandige gemeentediensten (1)

Beheers Werkpassie bij personeel verdwijnt door overbevragen. Te veel activiteiten brengt dagelijkse museumwerking in gevaar 

Werkpassie bij personeel verdwijnt door overbevragen. Te veel activiteiten brengt dagelijkse museumwerking in gevaar 



Opstarten van duidelijke procedures ter bevordering van de interne werking en het overleg met de gemeentelijke diensten (1)

Door opsplitsing MMP1917 en Toerisme kunnen beide diensten een volwaardige werking uitbouwen Duidelijke afbakening museale taken en overige activiteiten door opsplitsing in twee zelfstandige gemeentediensten (1)

Troeven van het museum versterken door wetenschappelijke werking en door ondersteuning van extern wetenschappelijk onderzoek 

Museumbeleid heeft eindbeslissing over voorstellen (3+5)

Overkill ’14-‘18 en gevaar commercialisatie 



Uitbouwen van duidelijke afsprakencultuur en zorg voor evenwichtige taakverdeling (1)

Inmenging door derden bij werking MMP1917 zorgt voor onduidelijkheid en overbevragen 

Door te veel deelname aan niet museale activiteiten en een ontoereikend personeelsbestand komen de basisfuncties van het museum in het gedrang

Zorgen voor evenwicht tussen activiteiten en museale basisfuncties (1+2+5)

Selecteren van aanbod van derden om kwaliteit van de museumwerking en het imago te vrijwaren (3+5)

Onzekerheid wat zal gebeuren na 2018: o.a. personeelsbestand, subsidieaanbod, bezoekersaantal 

Het organogram invullen om de basisfuncties van het museum te beschermen (1)

Door focus op basiswerking ontstaat meer ruimte voor


78

expertise-ontwikkeling in depotwerking, behoud en beheer en kennis van de collectie (2) Bestuurlijke vertraging

administratie bij

uitwerken

Nieuw politiek bewind kan zorgen voor andere uitwerking van vooropgesteld beleid. Kansen worden gemist door politieke beslissingen

kan dossiers

veroorzaken



Adviseren van gemeentebeleid (2)

Inmenging door derden bij werking MMP1917 zorgt voor onduidelijkheid en overbevragen 

Ontbreken van goede depotwerking en geen collectieplan waardoor selectie en afstoot onvoldoende gebeurt

Troeven van het museum versterken door wetenschappelijke werking en door ondersteuning van extern wetenschappelijk onderzoek

Werkpassie bij personeel verdwijnt door overbevragen. Te veel activiteiten brengt dagelijkse museumwerking in gevaar 



Uitbouwen van een professionele depotwerking (2+4)



Ontsluiten van de museumcollectie verder uitwerken (2+4)

Het kasteel heeft een limiet aan capaciteit: zoals onvoldoende ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, bottlenecks bij bezoeken en onaangepast voor mensen met een beperking

Herbestemming landhuis opportuniteit voor museumactiviteiten

Het oud gedeelte van het museum is gedateerd

Ontbrekende doelgroepen bereiken (o.a. Duitse markt, U.S.A., migrantengemeenschap, mensen met een beperking, lokale



Duidelijk opvolging van afspraken tussen interne werking en extern beleid (1)

Zorgen dat evenwicht in de werking wordt bewaard (1)

Landhuis kan een tweede locatie zijn voor museumactiviteiten (3)


79

bevolking, vrouwen, …) 

Door faceliftoud museumgedeelte voor bezoekers aantrekkelijk houden (3+5)

MMP1917 scoort heel zwak op vlak van digitale ontsluiting en dit zowel voor de interne ontsluiting als de publiekswerking

Beschikbaarheid van subsidies door WO I-hype

Ontbreken communicatieplan waardoor onvoldoende aandacht voor communicatie naar specifieke doelgroepen: ouderen, verenigingen, migrantengemeenschap, …

Communicatie en promotie beter benutten en verder uitbouwen





Inhaalbeweging uitvoeren om mee te zijn met de ecultuur (4)

Opmaken van een communicatieplan (1)


80

IX.

MISSIE EN VISIE

Missie Het MMP1917 is een militair-historisch museum dat het verhaal van de Eerste Wereldoorlog met focus op de slag om Passendale vertelt door een thematische aanpak. Als belevingsmuseum willen we een bewustmaking creëren over leven en techniek in de oorlog. We willen het brede publiek kennis geven over het landschap en het (on)roerend erfgoed als militair-strategische getuige. Via een sterk uitgebouwde regionale en internationale werking willen we de herinnering aan de tragiek van de Eerste Wereldoorlog en haar gevolgen levendig houden.

Visie De Derde Slag bij Ieper in 1917 is de centrale gebeurtenis waarrond het MMP1917 zich ontwikkelde. Het museum bevindt zich middenin het voormalige slagveld. De plaats en zijn omgeving dragen er nog alle sporen van. Het museum is de toegangspoort tot dit erfgoed. Het MMP1917 wil dan ook een open museum zijn dat de link legt tussen historische feiten en het landschap als militairstrategische getuige. Door objecten, het weergeven van de gebeurtenissen aan het front in de Westhoeken door beleving bieden we de bezoeker informatie aan. De activiteiten van het museum willen de oorlogsgebeurtenissen meer duiding geven. Voor herinnering en inleving is meer nodig dan een museumpresentatie. Het museum is daarom het middelpunt van een netwerk van erfgoedsites, dat er fysiek en inhoudelijk mee verbonden is. De belangrijkste huidige verbinding is die tussen het museum en Tyne Cot Cemetery. In het bezoekerscentrum geven we gerichte informatie over de begraafplaats en de duizenden militairen die er liggen begraven. In de nabije toekomst krijgt ook het Polygoonbos een fysieke link met het MMP1917. Een goede historische duiding en ontsluiting van het erfgoed zijn de basis voor de museale werking in de toekomst. Het MMP1917 streeft er overigens naar om dit netwerk te koppelen aan sites buiten de gemeentegrenzen. Het museum wil verder complementair zijn tegenover andere musea over de Eerste Wereldoorlog in de regio. Het museum stimuleert de museumervaring eveneens met doelgerichte evenementen waarbij herinnering en inleving centraal staan. Living history wordt ingezet om gebeurtenissen weer tot leven te brengen en het publiek enigszins te laten beleven wat zich destijds heeft afgespeeld. Ook deze activiteiten en historische duiding geven het diverse erfgoed binnen en buiten het museumgebouw een extra dimensie. Door zich te profileren als open museum kan men zich een beeld vormen van de slachtoffers die in het omliggende landschap gestreden en geleden hebben.

81 BELEIDSPLAN 2015 – 2019 MEMORIAL MUSEUM PASSCHENDAELE 1917

X.

DOELSTELLINGEN

Strategische doelstellingen 1.

Met een goed uitgebouwde personeelsformatie profileert het MMP1917 zich als een professionele speler

Met deze doelstelling beoogt het MMP1917 dat de bestaande personeelsformatie verder degelijk uitgewerkt. Het MMP1917 wil dat er voldoende personeel is om de kerntaken, in combinatie met de komende herdenkingsperiode, tot een goed einde te brengen. De registratie, educatieve werking en wetenschappelijk onderzoek - de kerntaken van het museum - zijn door de grootschalige publiekswerking

van

personeelsbehoeftenplan

de

afgelopen

opgemaakt

te

jaren

wat

worden.

achterop

Voor

elk

geraakt.

Er

dient

een

personeelslid

zal

verder

een

functieomschrijving opgemaakt worden met duidelijke vermelding van de verwachte competenties. Bijgevolg stelt het MMP1917 een duidelijkere afbakening tussen het takenpakket van het museum en de dienst toerisme. Bepaalde taken, die louter toeristisch van inslag zijn, hebben weinig te maken met

de

werking

van

het

museum,

zoals

de

organisatie

van

de

heksenstoet.

Een

communicatieambtenaar, die de communicatie van beide diensten verzorgt, zou de perfecte verbinding tussen toerisme en museum kunnen vormen. Om de kwaliteit van het museumbezoek te garanderen en om klachten te vermijden van individuele bezoekers bij groepsbezoeken, stelt het MMP1917 voor om een suppoost te voorzien voor toezicht op het museumparcours. Werken met vrijwilligers en gidsen is noodzakelijk. Daarom streeft het MMP1917 naar een bestendiging van de goede relatietussen museum en vrijwilligers. Er wordt echter steeds op gelet dat de rol van de vrijwilligersvereniging zich beperkt tot louter ondersteunen en adviseren. Om aan de toenemende vraag te voldoen, wenst het MMP1917 een nieuwe gidsenopleiding te organiseren, die vooral een educatieve inslag heeft. Het personeel moet de kans krijgen om een netwerk uit te bouwen met collega’s uit het werkveld. De deelname aan overlegmomenten, publieksactiviteiten, opleidingen en vormingen zijn daarom noodzakelijk. Netwerking brengt ook samenwerkingen met zich mee en uitwisseling van kennis. Het MMP1917 wil geen eiland vormen en wil nog meer samenwerken met andere partners. Het MMP1917 is er zich van bewust dat gewerkt dient te worden aan een duidelijke afsprakencultuur. Dit kan worden uitgewerkt door structurele werking en duidelijke communicatie en dit zowel intern als naar de gemeentelijke overheid toe.


2.

Het MMP1917 stelt haar expertise en kennis meer ter beschikking

Het MMP1917 beschikt over veel kennis en expertise maar treedt er te weinig mee naar buiten. Het MMP1917 wil daarom het documentatiecentrum uitbouwen tot een volwaardig kenniscentrum. Het kenniscentrum moet de plaats zijn waar onderzoekers terecht kunnen met hun vragen over het verleden en het erfgoed van de streek. Daartoe is de bekendmaking, maar vooral de ontsluiting van de documentaire collectie een belangrijke factor. Het MMP1917 wil de komende jaren opnieuw inzetten op wetenschappelijk onderzoek. Dit wordt gerealiseerd door: zelf publicaties schrijven, tentoonstellingen bouwen of meewerken met externe partners. Het wetenschappelijk onderzoek zal hierdoor een belangrijke uitdaging worden voor de komende beleidsperiode. Het MMP1917 wil de kennis over het depotbeheer ter beschikking stellen van andere partners of actoren. Het nieuwe depot, ingericht conform de vereisten voor behouden beheer, kan als transitdepot dienen om WO I-gerelateerd materiaal te bewaren voor andere actoren. Het MMP1917 wil bovendien met haar nieuwe depot en de hierin opgedane expertise een trekkersrol spelen in de regionale depotwerking.

3.

Het

MMP1917

wil

nog

sterker

inzetten

op

ervaringsgerichte

herinneringseducatie Het

MMP1917

is

er

zich

van

bewust

dat

de

huidige

werking

rond

ervaringsgerichte

herinneringseducatie een goede basis vormt voor verdere investering. Het MMP1917 wil zelf nieuwe projecten uitwerken en daarnaast een opleiding aanbieden voor educatieve gidsen en voor leerkrachten die zelfstandig een bezoek willen brengen met hun groep. Het MMP1917 wil ook het huidige tentoonstellingsbeleid evalueren. De bestaande museumopstelling heeft nood aan een facelift. Het MMP1917 wil de nodige infrastructurele aanpassingen inplannen om de grote bezoekersstroom op te vangen. Ook zullen we aandacht hebben voor nieuwe doelgroepen.


4.

Het MMP1917 verhoogt haar aanwezigheid in het digitale landschap en richt haar digitale werking op de diverse museale functies

Uit zowel de interne als externe analyse blijkt dat een inhaalbeweging nodig is op digitaal vlak. Naast een aantrekkelijke website en digitale promotie moet ook verder gewerkt worden aan de digitale ontsluiting van de volledige collectie. De ontsluiting van de documentaire en museale collectie staan op de agenda, maar ook de Passchendaele Archives zullen via een doorzoekbare database toegankelijk worden gemaakt. Daarnaast willen we inspelen op nieuwe trends in de ecultuur. Het museum wil een digitaal bezoek aanbieden.

5.

In het kader van de herdenkingen van de Grote Oorlog (2014-2018) ontwikkelt het MMP1917 activiteiten die een duurzame basis zijn voor haar werking na 2018

In de komende beleidsperiode spreekt deze doelstelling voor zich. We zijn er ons van bewust dat de komende herdenkingsperiode de basis vormt voor de verdere werking van het MMP1917 na 2018. Het MMP1917 zal steeds kwaliteit laten primeren op kwantiteit in de keuze voor evenementen. Het MMP1917 wil in de komende beleidsperiode herhaalbezoek stimuleren. Door de bestaande museumopstelling regelmatig te evalueren en bij te schaven, bijvoorbeeld tweejaarlijks, blijft het museum dynamisch. Een goede begeleiding en een gepersonaliseerde aanpak van de bezoeker dragen hier ook toe bij. Het MMP1917 ondersteunt volledig het Toerisme+ programma. Hiervoor consolideert en ontwikkelt ze verder de internationale contacten en heeft oog voor een meerstemmig verhaal. Het MMP1917 bestendigt de sterke herdenkingstradities voor het ruime publiek. Hierbij wordt steeds kwaliteit boven kwantiteit verkozen m.b.t. de herdenkingsactiviteiten waaraan ze participeert en waarbij de vredesgedachte primeert. Door onderzoek zijn de activiteiten van het MMP1917 steeds gebaseerd op correcte historische feiten. Het MMP1917 wil een open museum zijn door een duidelijke link te leggen met de vele landschapsrelicten die in de streek aanwezig zijn. Door het erfgoed te duiden en valoriseren, wordt het MMP1917 een ankerpunt voor de streek. We waken over het mogelijke verlies van WO I-erfgoed in de regio.


Doelstellingen, effecten en resultaatsindicatoren SD 1. Met een goed uitgebouwde personeelsformatie profileert het MMP1917 zich als een professionele speler OD 1.1. Het organogram wordt uitgebouwd en ingevuld volgens de ambities en behoeften Toelichting -

Sommige functieomschrijvingen zijn niet meer accuraat of ontbreken

-

Competentiegerichte functieprofielen ontbreken

-

Met de 2014-2018 herdenkingen voor de boeg staat het MMP1917 voor een grote uitdaging met sterke impact op het personeel

-

De scheiding tussen personeel toerisme en museum is niet steeds duidelijk

-

Te veel activiteiten brengt dagelijkse museumwerking in gevaar

-

De werking MMP1917 en toerisme overlappen waardoor personeel wordt ingezet voor oneigenlijke taken

-

Door

te

veel

deelname

aan

niet-museale

activiteiten

en

een

ontoereikend

personeelsbestand komen de basisfuncties van het museum in het gedrang -

Tekort aan opgeleide gidsen dreigt door verwachte publieksstroom

Acties 1.

Het MMP1917 werkt een personeelsbehoeftenplan uit met duidelijke functieomschrijvingen volgens competentiegericht functieprofielen

2.

Het MMP1917 biedt een opleiding voor educatieve, meertalige gidsen

3.

Het MMP1917 analyseert de mogelijkheid tot verder opsplitsing tussen de werking van de dienst Toerisme en het MMP1917 waarbij de communicatieambtenaar fungeert als tussenpersoon tussen beide diensten.

4.

De personeelsbezetting wordt adequaat uitgebouwd om te voldoen aan de basisfuncties van het museum in combinatie met de 100-jarige herdenking van WOI.

5.

Het MMP1917 zorgt voor een blijvende binding tussen vriendenkring, de gidsen en het museum

Gewenst resultaat Duidelijk personeelskader en functieomschrijvingen -

Ageren op verwachte publiekstoeloop

Indicatoren


-

Invulling organogram

-

personeelsbehoeftenplan

-

Competentiegerichte functieprofielen

-

Indiensttreding communicatieambtenaar voor het museum

-

Feitelijke opsplitsing twee diensten toerisme en museum

-

Extra gidsen met aangepaste opleiding

OD 1.2.

MMP1917 participeert aan diverse initiatieven en bouwt zo een netwerk uit

Toelichting

-

Netwerking opbouwen met de erfgoedsector en andere WO I-partners

-

Het MMP1917 wil niet op een eiland werken maar interactie aangaan met andere WO I-actoren en de erfgoedwerking in de regio

Acties 1.

Het personeel neemt deel aan initiatieven van andere erfgoedactoren en aan publieksactiviteiten

2.

Het MMP1917 sluit verschillende partnerships met zowel regionale als internationale spelers

3.

Het MMP1917 neemt de trekkersrol in de verdere uitbouw van een thesaurus betreffende

WO I4.

erfgoed

Het MMP1917 wordt een actieve partner binnen het regionaal museumoverleg en de regionale erfgoedwerking

5.

Het personeel neemt deel aan specifieke vormingen en opleidingen in het kader van hun functieomschrijving

Gewenst resultaat Het MMP1917 wordt een erkende partner binnen het (inter-)regionaal erfgoed- en museumoverleg -

De wetenschappelijke werking van het MMP1917 wordt gewaardeerd door andere erfgoedactoren

-

Door kennisuitwisseling met andere partners versterkt het MMP1917 zijn eigen werking

Indicatoren Deelname activiteiten


-

Samenwerkingsprojecten

-

Thesaurus WO I-erfgoed

-

Opname in AAT-Nederland van thesaurus

-

Lijst van de gevolgde vormingsactiviteiten

-

Opvolgen overlegvergaderingen

OD 1.3.

Het MMP1917 heeft een duidelijke afsprakencultuur

Toelichting -

Geen consensus tussen vriendenkring en MMP1917 over organisatie en invulling evenementen

-

Door interne kwaliteitszorg komen tot duidelijke werkafspraken en dit zowel voor de museumwerking als met de gemeentelijke overheid.

-

Gebrek aan interne coördinatie en communicatie

-

Door gebrek aan adequate invulling van de beschikbare infrastructuur ontstaat wanorde

Acties 1. Zowel extern als intern als m.b.t. infrastructuur wordt er structurele werking in het MMP1917 verbeterd. 2. Het MMP1917 stelt een digitale mappenstructuur op om de digitale werking te structuren 3. Het MMP1917 stelt een intern communicatieplan op 4. Het MMP1917 evalueert de werking tussen het MMP1917 en de vriendenkring en het Genootschap Passchendaele Society 1917 en suggereert een beperking van de functie van de Genootschap Passchendaele Society S1917 tot een adviserende en ondersteunende rol Gewenst resultaat -

Door een betere structuur moet ‘werkrust’ gecreëerd worden

-

Tijdsverlies door onduidelijke afspraken moet vermeden worden

-

Eenduidigheid over opdrachtgevers aan museumpersoneel

Indicatoren

-

Afsprakennota personeel

-

Intern communicatieplan

-

Samenwerkingsovereenkomst GPS

-

Herinrichting beschikbare ruimte

-

Opmaak digitale mappenstructuur


SD 2. Het MMP1917 stelt haar expertise en kennis meer ter beschikking

OD 2.1.

Uitbouwen van het documentatiecentrum tot een voldoende toegankelijk en open kenniscentrum

Toelichting -

Expertise meer ter beschikking stellen van derden

-

Troeven van het museum versterken door wetenschappelijke werking en door ondersteuning van extern wetenschappelijk onderzoek

-

Officiële opening van het kenniscentrum voor het publiek

Acties 1.

Het kenniscentrum behandelt vragen van onderzoekers met betrekking tot de geschiedenis en het erfgoed van de streek

2.

Het kenniscentrum wordt officieel geopend en bekend gemaakt bij het grote publiek

3.

De documentaire collectie wordt volledig ontsloten en toegankelijk gemaakt via online zoekmachines

4.

De Passchendaele Archives worden digitaal ontsloten

Gewenst resultaat -

Het kenniscentrum en de Passchendaele Archives zijn bekend bij het grote publiek

-

Publieks- en onderzoeksvragen kunnen in een redelijke termijn behandeld worden

-

Via een website wordt het kenniscentrum en de Passchendaele Archives voor het publiek ontsloten

Indicatoren

-

Opening kenniscentrum

-

Beantwoorden vragen

-

Promotiecampagne

-

Website

-

Online database

-

Online catalogus


OD 2.2.

Het MMP1917 verleent haar medewerking bij publicaties van derden en publiceert zelf (wetenschappelijke) publicaties

Toelichting

-

MMP1917 publiceert zelf of helpt mee aan (wetenschappelijke) publicaties m.b.t. WO I of haar museumwerking

Acties 1.

Het MMP1917 schrijft zelf meerdere publicaties met betrekking tot het erfgoed van de streek en de Eerste Wereldoorlog waaronder 100 jaar Battle of Passchendaele.

2.

Het MMP1917 verleent haar medewerking aan externe onderzoekers

Gewenst resultaat

-

Het MMP1917 krijgt een grotere bekendheid door publicaties De know how van het MMP1917 wordt kenbaar gemaakt door publicaties

Indicatoren

-

Publicaties

-

Beantwoorden vragen

-

Samenwerkingsverband

OD 2.3.

Het MMP1917 verleent haar medewerking aan tentoonstellingen van derden en organiseert zelf tijdelijke tentoonstellingen

Toelichting

-

Door

een

dynamisch

tentoonstellingsbeleid

vinden

zowel

meerwaardezoekers

als

toevallige bezoekers hun gading

-

Het MMP1917 streeft naar herhaalbezoek

-

Het kasteel heeft een limiet aan capaciteit: onvoldoende ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, bottlenecks bij bezoeken en onaangepast voor mensen met een beperking

-


-

Alle opportuniteiten nagaan om een extra tijdelijke tentoonstellingsruimte te ontwikkelen

Acties 1. Het MMP1917 zet maximaal in op de oorlogsherdenking en bouwt meerdere tijdelijke tentoonstellingen (2014-2018 herdenking) 2.

Het MMP1917 verleent haar medewerking aan andere erfgoedactoren bij het bouwen van tentoonstelling (bruiklenen, foto’s, informatie)


3.

Het MMP1917 gebruikt de beschikbare ruimte optimaal voor de uitbouw van tijdelijke tentoonstellingen

Gewenst resultaat

-

Het MMP1917 streeft naar herhaalbezoeken door degelijke tijdelijke tentoonstellingen aan te bieden tijdens de 2014-2018 herdenkingen

-

Het MMP1917 krijgt een degelijke infrastructuur ter beschikking voor de bouw van de tijdelijke tentoonstellingen

Indicatoren

-

Tentoonstellingen

-


-

Herhaalbezoek

OD 2.4.

Uitbouwen van museumdepotbeheer

Toelichting

-

Ontbreken van goede depotwerking en waardoor selectie en afstoot onvoldoende gebeurt

-

Troeven van het museum versterken door wetenschappelijke werking en door ondersteuning van extern wetenschappelijk onderzoek op het vlak van depotbeheer

Acties 1. Een degelijk museumdepot wordt ingericht, aangepast aan de noden van de WO I-collectie 2.

Het MMP1917 stelt depotruimte ter beschikking aan derden ten behoeve van WO Imateriaal

3.

Het MMP1917 stelt actief haar expertise m.b.t. depotbeheer ter beschikking van derden

4.

Het MMP1917 volgt de ontwikkelingen betreffende behoud en beheer

5.

Het MMP1917 heeft een trekkersrol in de regionale depotwerking


Gewenst resultaat

-

Het MMP1917 heeft een professioneel depotbeheer uitgebouwd Het MMP1917 deelt de kennis over depotbeheer door workshops

Indicatoren

-

Bewaarneming

-

Transitruimte ter beschikking stellen

-

Opleiding en vorming volgen

-

(Mee)organiseren van workshop m.b.t. depotbeheer

-


-


SD 3. Het MMP1917 wil nog sterker inzetten op ervaringsgerichte herinneringseducatie

OD 3.1.

Het MMP1917 breidt het aanbod verder uit van (meertalige) educatieve pakketten

Toelichting

-


-

Door een dynamisch tentoonstellingsbeleid met de rijke collectie en door de nieuwe museumvleugel vinden zowel meerwaardezoeker als toevallige bezoekers hun gading

-

’14-’18-hype is kans om fundament te bouwen voor na 2018

-

Er dreigt een gebrek aan (geschoolde meertalige) gidsen


Acties 1. Het MMP1917 introduceert alternatieve activiteiten (nocturnes, lezingen, workshops, …) om haar werking uit te breiden 2.

Het MMP1917 investeert in opleiding voor educatieve gidsen

3.

Het MMP1917 voorziet in specifieke begeleiding voor kansengroepen

4.

Het MMP1917 investeert in opleiding voor leerkrachten om zelfstandig een kwalitatief bezoek te kunnen brengen


Gewenst resultaat

-

Het MMP1917 bereikt ook moeilijk benaderbare kansengroepen door gerichte activiteiten en communicatie

-

MMP1917 zorgt voor een opleiding om bijkomende gidsen ter beschikking te hebben

-


Indicatoren

-

Nieuwe projecten en alternatieve activiteiten

-

Gerichte communicatie

-

Opleiding organiseren

-

Bereikte kansgroepen

OD 3.2.

Het bestaande aanbod voor ervaringsgericht museumbezoek verder uitdiepen en herhaalbezoek stimuleren

Toelichting

-


-

Het kasteel heeft een limiet aan capaciteit: zoals onvoldoende ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen, bottlenecks bij bezoeken en onaangepast voor mensen met een beperking

-


-


Acties 1. Het MMP1917 werkt aan een nieuw (tijdelijk) tentoonstellingsbeleid met aandacht voor de nieuwe doelgroepen en kansengroepen 2.

De bestaande museumopstelling in het oude gedeelte krijgt een facelift

Gewenst resultaat

-


-

Oud museumgedeelte opfrissen en herinrichten


-

Het MMP1917 doet extra inspanningen om mensen met een beperking een goede begeleiding aan te bieden

Indicatoren

-

Nieuwe tentoonstellingsthema’s

-

Opfrissen oud museumdeel

-

Extra begeleidingstools ontwikkelen voor mensen met een beperking

SD 4. Het MMP1917 verhoogt haar aanwezigheid in het digitale landschap en richt haar digitale werking op de diverse museale functies

OD 4.1.

De volledige collectie van het MMP1917 is ontsloten en toegankelijk voor het publiek dooronline zoekmachines

Toelichting

-


Acties 1. De Passchendaele Archives worden ontsloten via een speciale database 2.

De documentaire collectie wordt ontsloten via het Provinciaal Bibliotheeksysteem

3.

De museale collectie wordt ontsloten en toegankelijk gemaakt via Erfgoedinzicht

Gewenst resultaat

-

De documentaire en museale collecties van het MMP1917 zijn digitaal ontsloten

Indicatoren

-

Database

-

Catalogus

-

Erfgoedinzicht


OD 4.2.Het MMP1917 volgt de nieuwe trends in de e-cultuur van musea Toelichting

-


-

De website van het MMP1917 is sterk verouderd en niet gebruiksvriendelijk

-

MMP1917 gebruikt te weinig de mogelijkheden van de sociale media

Acties 1.

Het MMP1917 werkt een digitaal museumbezoek uit

2.

Het MMP1917 zoekt naar nieuwe mogelijkheden op het gebied van GPS en apps om het erfgoed te ontsluiten

3.

Het MMP1917 ontwikkelt een nieuwe museumwebsite

4.

Het MMP1917 maakt gebruik van sociale media

Gewenst resultaat

-

Het MMP1917 doet een inhaalbeweging op vlak van museale e-cultuur

Indicatoren

-

Digitale ontsluiting

-

Digitale tools

-

Nieuwe website


SD 5. In het kader van de herdenkingen van de Grote Oorlog (2014-2018) ontwikkelt het MMP1917 activiteiten die een duurzame basis zijn voor haar werking na 2018

OD 5.1.

Stimuleren tot herhaalbezoek door het aanbod kwalitatief en gevarieerd te houden

Toelichting

-

Door een dynamisch tentoonstellingsbeleid met de rijke collectie en door de nieuwe museumvleugel vinden zowel meerwaardezoeker als toevallige bezoekers hun gading

-

De belevingsgerichte aanpak van de educatieve werking

-

Sterkte tradities in herdenking (Anzac Day, 10 november) bestendigen en ankerpunten verder uitbouwen waardoor de internationale uitstraling vergroot

-

Ontbreken communicatieplan waardoor onvoldoende aandacht voor communicatie naar specifieke doelgroepen

-

Bezoek op maat van museum en regio aanbieden door goede gidsenwerking

Acties 1. Het MMP1917 zorgt voor een goede begeleiding van de bezoeker in de streek 2.

Er wordt een communicatieplan opgemaakt

Gewenst resultaat

-

Het bezoekersaantal blijft na 2018 stabiel Het MMP1917 maakt van de '14-'18- hype gebruik om haar museale werking te verbeteren Het MMP1917 bereikt een breder publiek door een goed communicatieplan

Indicatoren

-

Brochureaanbod

-

Suppoost

-

Onthaal

-

Digitale tools

-

Samenwerking toerisme

-

Communicatieplan


OD 5.2.

Het MMP1917werkt actief mee aan Toerisme +

Toelichting

-

Het MMP1917 blijft inzetten op historisch correcte informatie

-

Het MMP1917 wil de herdenking van de Eerste Wereldoorlog respectvol laten verlopen

-

Het volledige verhaal van de Eerste Wereldoorlog wordt verteld, meerstemmig met aandacht voor alle partijen

Acties 1. Het MMP1917 consolideert en ontwikkelt internationale contacten en heeft oog voor een meerstemmig verhaal 2.

Het MMP1917 bestendigt de sterke herdenkingstradities voor het ruime publiek

3.

Het MMP1917 verkiest kwaliteit boven kwantiteit m.b.t. de herdenkingsactiviteiten waaraan ze participeert en waarbij de vredesgedachte primeert

4.

Door onderzoek zijn de activiteiten van het MMP1917 steeds gebaseerd op historische feiten

Gewenst resultaat

-

Historisch correcte en respectvolle herdenkingsactiviteiten

Indicatoren

-

Samenwerkingen

-

Ondersteuning herdenkingen

-

Selectieve deelname herdenkingsactiviteiten van derden

-

Onderzoek

OD 5.3.

Creëren van een open museum door de link met landschapsrelicten en – elementen te versterken en te exploiteren

Toelichting

-

Uitstekende ligging van het museum in het kasteelpark en t.o.v. de topsites en een goede ontsluiting waarbij het MMP1917 beschikt over expertise m.b.t. het historisch-militaire landschap in de ruime regio

-

Passchendaele Legacy exploiteren

Acties 1. Het MMP1917 adviseert ter voorkoming van onherstelbaar verlies van WO I-erfgoed


Gewenst resultaat

-

Het MMP1917 wil een open museum zijn

-

Een duidelijke link leggen met de vele landschapsrelicten die in de streek aanwezig zijn

-

Het erfgoed duiden en valoriseren

-

Het MMP1917 wordt een ankerpunt voor de streek

-

Waken over het mogelijke verlies van WO I-erfgoed in de regio

Indicatoren

-

Beschrijven en ontsluiten onroerend erfgoed Advies geven aan andere actoren en bevolking


XI.

BIJLAGEN

1. Lijst van afkortingen 2. Collectieplan 3. Oud organogram 4. Verslagen stakeholdersvergaderingen en klankbordgroep 5. Actiematrix 6. Jaarbegroting 2014


1. Lijst van afkortingen MMP1917

Memorial Museum Passchendaele 1917

GPS1917

Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw

CBS

Schepencollege van burgemeester en schepenen

CWGC

Commonwealth War Graves Commission

DOVO

Dienst

voor

Opruiming

en

Vernietiging

van

Ontploffingstuigen NIOOO

Nationaal Instituut voor Oorlogsinvaliden, Oud-strijders en Oorlogsslachtoffers

TCC

Tyne Cot Cemetery

IFFM

In Flanders Fields Museum

WO I

Wereldoorlog I

ANB

Agentschap Natuur en Bos

PBS

Provinciaal Bibliotheeksysteem

AAT

Art & Architecture Thesaurus

SD

Strategische doelstelling

OD

Operationele doelstelling

A

Actie


2. Collectieplan (zie afzonderlijke bundel)


3. Oud organogram


4. Verslagen stakeholdersvergaderingen en klankbordgroep 1.Verslag stakeholdersvergadering: Vrienden van het Museum en Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw 1. 10 december 2013 - Vrienden van het Museum Aanwezig: Secretariaat: Gespreksleider: Verontschuldigd:

Frans Descamps, Tony Wittouck, Luc Bommarez, Johan De Jonghe, Geert Vandenberghe, Freddy Declerck, Fernand Verstraete, Dirk Ooghe, Peter Roets Evy Van de Voorde en Steven Vandenbussche (wetenschappelijk medewerkers) Sandrin Coorevits (conservator) Sabine Declercq, Jo Reynders, Erwin Ureel

2. 7 januari 2014 - Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw Aanwezig: Gespreksleider: Verontschuldigd:

Freddy Declerck, Dirk Ooghe, Erwin Ureel, Joachim Jonckheere (gemeenteraadslid), Luc Blondeel (gemeenteraadslid) Sandrin Coorevits (conservator) Sabine Vanderhaeghen (schepen), Charlotte Descamps, Francis Claeys (gemeentesecretaris)

Van beide vergadering werd één verslag opgemaakt: de vergadering van Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw bestond er in om aanvullingen te geven op de vergadering van de Vrienden van het Museum (kleur).

Verloop van de avond 1. 2. 3. 4. 5.

Waarom beleidsplan? Werkwijze bij de opmaak van het beleidsplan Missie van vorig beleidsplan onder de loep Input vanuit de vriendenkring over het museum SWOT-analyse maken

1. Waarom beleidsplan opmaken?     

Het vorige beleidsplan liep van 2009 tot 2014 Beleidsplan is nodig om regionale indeling te behouden Regionale indeling betekent jaarlijks € 75.000,00 werkingssubsidie Het nieuwe beleidsplan (2014-2019) moet ingediend worden tegen 15 maart 2014 Beleidsplan kan niet alleen geschreven worden door personeel museum: er moet rekening gehouden worden met stakeholders. Stakeholder = vertegenwoordiger van een belangengroep

2. Werkwijze bij de opmaak van het beleidsplan.  Kernteam: zorgt voor organisatie en voor redactie van het beleidsplan


o o o o

Conservator & wetenschappelijke medewerkers Structuur van het beleidsplan = inhoudsopgave Timing om tot beleidsplan te komen = kalender Doen voorstel samenstelling stakeholdersgroep Stakeholdersgroep werd goedgekeurd in CBS d.d. 9/12

 Planningsteam: zorgt voor de input voor de opmaak o Bestuur GPS1917/Vriendenkring & personeel MMP1917 o Geven elk vanuit hun achtergrond input voor het beleidsplan o Geven elk hun visie op de bestaande missie o Zowel Bestuur Vriendenkring en personeel MMP1917 maken elk een SWOT op o SWOT's worden samengevoegd en voorgelegd aan stakeholdersvergadering  Stakeholders: o Vertegenwoordigers van de verschillende belangengroepen die met de werking van het museum te maken hebben. (interne stakeholders: personeel + externe stakeholders: Vrienden van het Museum, bezoekers, onderzoekers, …) o Geven visie over gemaakte SWOT's en doen nodige aanvullingen 3. Missie van vorig beleidsplan onder de loep Het MMP1917 is een militair-historisch museum dat onpartijdig het verhaal van de slag om Passendale in een brede context brengt. Met objecten en reconstructies van de gebeurtenissen op het terrein en de soldaten in de slag willen wij in het museum en in het omringende landschap bij het brede publiek de herinnering levend houden en een historische bewustmaking bewerkstellingen over de tragiek van de Eerste Wereldoorlog. Vragen die we ons hierbij moeten stellen -> nagaan of dit nog klopt met missie Blauw = antwoorden vanuit de Vrienden van het Museum Groen = toevoegingen door Genootschap Passchendaele Society 1917 vzw Geel = termen die eventueel in de missie kunnen worden bijgevoegd. 1. Wie zijn we en wat is typerend voor onze collectie? Passchendaele is zeker het accent van het museum: we vertellen een verhaal en niet alleen objecten 2. Waarin verschilt ons museum met andere musea? Educatief en tastbaarheid, grote collectie objecten, militair historisch – beleving/experience: is iets wat zeker in de missie moet – is duidelijke evolutie sinds vorige beleidsplan 3. Welke expertise heeft het museum? Detaillering van de derde slag, militaria, technische evolutie Gegidste rondleidingen mogelijk: op maat van de bezoeker Landschap? Wel of niet toevoegen? Landschap is gelinkt aan Ieper. Eventueel vervangen door slagveld >landschap van het slagveld. Landschap laten staan en toevoegen: slagveld 4.

Wat is de opdracht van het museum?

Militair educatief historisch museum – onpartijdig? Inderdaad mag blijven staan


Toevoegen aan missie: post 2018 ook landschap als meerwaarde uitspelen voor recreatie interactie met historisch aspect van de regio. Nu is missie in tijd te beperkt: moet uitgebreid worden ook na 14/18 als troef voor bezoekers. Museum moet instappunt voor een bredere beleving van de (internationale) bezoeker van de streek. Onpartijdig mag blijven staan en kan eventueel nog nadrukkelijkere beleidslijn worden om alle partijen evenwaardig aan bod te laten komen 5. Wat doen we? (activiteiten, functies, …) Thematentoonstellingen, op terrein met de mensen, Platoon Experience, archives: wetenschappelijk onderzoek om soldaten opnieuw een identiteit te geven Soldaten een gezicht te geven i.p.v. identiteit. Ook verhaal van de lokale bevolking kan hier aan bod komen > eventueel heemkring kan hierbij inspringen. Verdere uitbouw van onze collectie > maar niet meer verzamelen om te verzamelen. Ook de link maken met de lokale bevolking zou kunnen meer naar voor geschoven worden. Vluchtelingen link met hedendaagse vluchtelingen. In huidig beleidsperiode moet de stevige basis gelegd worden om ook na 2019 voldoende draagkracht te blijven houden 6. Wat zou verloren gaan zonder ons museum? Derde slag verhaal op slagveld zelf zou niet meer verteld worden 3de slag en zijn context in het ruimere verhaal. Dugout-experience 7. Wie willen we bereiken met onze werking? Link met de herdenkingen en met buitenland. Internationale uitstraling: museum wil een ankerpunt voor landen die deelnamen aan slag bij Passendale: Memorial Gardens Ook toevoegen streekbewoners willen bereiken. Burgers en militairen bereiken in een geïntegreerd verhaal: link maken met militair verhaal van vandaag link brengen: in tijdelijke tentoonstelling, in herdenkingsplechtigheden, in gidsbeurten. Europese context vandaag verklaren vanuit het verleden: is bestaansrecht van museum garanderen door linken tussen vandaag en 100 jaar geleden maken 4. Input vanuit de vriendenkring over het museum Welke mening hebben jullie over de werking van het museum -> aan de hand van vrijblijvende vragen: 1. o o o o o o o o

Wat wordt van het museum verwacht? Herdenking en herinnering levendig houden d.m.v. museum Niet vergeten wat gebeurde d.m.v. inhoud: aan de hand van facts and figures Wrede oorlog tonen is ook educatief, naast vredesboodschap Educatieve functie is belangrijk Informatieve functie: Passchendaele Archives: wetenschappelijk functie: informatie over materiaal Er moet verder verzameld worden: vervolledigen, niet meer verzamelen voor verzamelen en selectie doorvoeren Museum moet ankerpunt zijn om vertrekken in de regio/landschappen en toeristen te begeleiden Slagveld bezoek (i.p.v. landschap)


2. o o o o o o o o o o o o

o 3. o o

o o

4.

Wat moet het museum meer doen? Publicaties Duidelijke structuur in personeelswerking: wie doet wat en duidelijke scheiding tussen toerisme en museumwerking. Iedereen moet duidelijk weten welke taken hij moet uitvoeren Duidelijke scheidingslijn ook tussen vriendenkring en museum Afsplitsing tussen museum en toerisme: diensthoofd toerisme aanwerven zodat scheiding duidelijk wordt In collectieplan ook duidelijk bruikleenbeleid uitschrijven Schenkingen moeten meer in de kijker komen is inderdaad een aandachtspunt Omstandigheden voor collectiebeheer zijn niet steeds ideaal (geldgebrek) Website en promotie Archives: meer over Duitse soldaten onderzoek doen ook terecht Meer persaandacht mogen of moeten krijgen: pers ook meer pamperen (Inter-)nationale pers te weinig persaandacht Ontbrekende doelgroepen: - Duitse bezoekers (contacten nauwer maken met Duitse begraafplaatsdiensten – zusterstad in Duitsland contact houden Esslingen (Beselarekazerne) museum moet zelf meer contacten zoeken met touroperators, vb. tentoonstelling in Duitsland brengen op reis - Ook nog veel potentieel in Wallonië - Ook Nieuw-Zeeland, Australië en Canada/Frankrijk/U.S.A./Nederland heeft nog meer potentieel: cruise/dagtrip - Kusttoerisme in de zomer moet meer promotie van ons ontvangen - Ierland - Zuid Afrika - Migrantengemeenschappen: worden minst bereikt > is nog een uitdaging voor de toekomst om deze groepen ook actiever te betrekken Educatief aanbod nog meer op maat brengen > probleem met het symbool “obus” Wat moet het museum minder doen? Evenementen/projecten niet te veel hooi op de vork: te weinig personeel Wie naar evenementen komt, komt daarom niet museum (onmiddellijk) Moeten daarom minder evenementen? Is verkoopsmoment op een andere manier Bedreiging om goed te organiseren met personeelsbestand van vandaag Is extra werk en onvoldoende tijd om basiswerking van museum goed te doen Evenementen meer oordeelkundig gaan inrichten: met hoog profiel Er moeten altijd publiekwerking zijn anderzijds is het ook een bron van inkomsten (subsidies) – ook voor personeelskost Evenementen moeten heel selectief bepaald worden steeds met langetermijnvisie: om contacten op te bouwen en pers binnen te krijgen.

Welke suggesties voor de toekomst hebben jullie? Kwalitatieve bezoeken op maat afleveren: ofwel verhalend ofwel militair - Meer voldoen aan de vraag van de bezoeker voor gids - Gidsen meer specialiseren volgens wensen van publiek o Zorgen dat er niet teveel bezoekers in één keer komen (loopt vast) - Groepen die te laat komen weigeren (moet duidelijk naar groepen gecommuniceerd worden) - Wellicht zal ook voor individuele bezoeker moeten gekeken worden voortijdsblokken - Infrastructuur trachten aan te passen daarom in de toekomst o


o o o o o o

5. o o o o o o o o o o o

6. o o o o o o o o

o

- Plan van oud deel museum bekijken om aanpassingen te doen aan de infrastructuur (bottlenecks wegwerken) - Zorgen dat in parcours meer rustpunten zijn voor gidsen om uitleg te kunnen geven Voor halve dag bezoek: eventueel uit te breiden in Passchendaele Memorial Gardens tot aan Polygone of tot aan TCC -> opnieuw op vraag van klant Naar de scholen toegaan: museum zendt zijn zonen (of dochters) uit Veel vraag naar nocturnes: kan extra aanbod zijn in combinatie met horeca: Bedrijfsbezoeken vb. opmerking: nocturne kost meer dan gewone gidsbeurt Intensieve samenwerking met kaasmuseum: vragen hierbij vanuit GPS1917. Ruimte voor tijdelijke tentoonstelling van MMP1917, toeristisch uitvalbasis, … Plannen om kerk van Passendale als tijdelijke tentoonstellingsruimte te maken, toeristische dienst, muziekevenementen, … Oude deel mid-life update: fouten wegwerken, zowel historisch als in praktische ontsluiting, ook facelift van de mannequins > dit moet in 2016 gebeuren en klaar zijn tegen 2017 Welke ontwikkelingen zijn een kans of meevaller en waarom? Leerkrachten van scholen die veel komen: (lagere) leerkrachten opleiding geven zodat ze zonder gids museum kan bezoeken Meer aandacht om ook de Zonnebeekse lagere scholen het museum te laten bezoeken Veel subsidies beschikbaar ’14-‘18 gekte meer bewustzijn bij mensen dat er een museum was Nabijheid van IFFM of TCC en andere begraafplaatsen We liggen in centrum van de slag van Passendale Prachtig kasteelpark en villa (voor de volledigheid) dringend werk aan landhuis Complementariteit met IFFM kan uitgespeeld worden: het is goed voor alle twee: weekendbezoeker kunnen beide musea bezoeken Samenwerking met meerdere musea in de streek bevorderen en daarom eigenheid behouden: goede verstandhouding Theaterwandelingen: in samenwerking met verenigingen Plaatselijke bevolking en plaatselijke horeca proberen meer te betrekken (ook van de deelgemeente in eerste plaats) Welke ontwikkelingen zijn een bedreiging of tegenvaller en waarom? Te kort aan gidsen dreigt: Platoon Experience, lager onderwijs, … Te veel activiteiten op klein gebied van gemeenten/kleine regio Crisis Plaats tekort? Eigen succes: te veel bezoekers Commercialisering in het algemeen Overkill in de media: commercialisering van de media zelf: In Vlaamse velden, … Unesco-erfgoed: we zijn geen ankerplaats dus niet opgenomen op Unesco-erfgoedlijst: is dit positief of niet? Verschillende meningen hierover in groep Gemiste kans! Politiek op hoger niveau/de overheid kan bepalen wat in de streek gebeurt of niet gebeurt en waar heel belangrijk om daar nodige contacten te onderhouden/leggen

5. SWOT-analyse maken


STERKTES  Personeelsteam van het museum: van onderhoudsploeg tot wetenschappelijke medewerkers. Goede verstandhouding  Goede sterk kern van vrijwilligers  Goede samenwerking met personeel en vrijwilligers/gidsen  Collectie is rijkdom van het museum  Expertise in collectie en beheer  Museumpark: groene long  Landschap ondersteunt MMP1917  Concentratie van militaire bouwwerken/begraafplaatsen/sites/in regio  Educatieve werking: Platoon Experience, interactie voor scholen  Nauwe banden met regimenten in buitenland  Sterke traditie in herdenkingen en herinneringsevenementen  Ankerpunten in museum voor internationale bezoeker  Charmant gebouw met ziel dat mooi verhaal vertelt  Afgewerkte uitbreiding museum  Reputatie met herdenkingen 2007 en Anzac Day en 10 november Passendale  Uitstraling buiten gemeentegrenzen  Brandname “Passchendaele”

KANSEN  Door subsidie mogelijkheid om personeelsbestand uit te breiden  Herdenkingshype ’14-‘18  Door hype post-‘18 beter kunnen voorbereiden op lange termijn: duurzaamheidtoets  Nieuw ploeg in gemeentelijke politiek om verbetering te brengen  Betere samenwerking met NoordFrankrijk/Wallonië voor arrangement streekbezoek  Openliggende (inter-)nationale markten aanboren  Betere communicatie en promotie  Aanvragen van regimenten van buitenlanders op grondgebied proberen te krijgen: ideaal reclame die telkens moet aangegrepen worden  Passchendaele Archives: uitbreiding van uitstraling wetenschappelijke werking naar verschillende naties  Buitenlandse tentoonstellingen om jezelf te verkopen internationaal  Periodieke publicatie: overzicht schenkingen, foto’s met jaarwerking, belangrijke bezoekers, nieuwe projecten  Kwalitatieve bezoeken op maat afleveren  Lokale bevolking meer betrekken bij de werking van MMP1917: ook deelgemeenten  Betere verstandhouding met andere musea bewerkstellingen, private collectioneurs en andere gemeenten  Landhuis is opportuniteit voor toeristische ontsluiting  Opportuniteiten ’14-‘18 moeten gecontinueerd worden in klantenbinding/ langetermijnrelatie  Colloquia en aanknopen met tijdelijke tentoonstelling  Knowhow/materiaal ter beschikking van kleinere speler stellen: vb. Heuvelland, Moorslede


ZWAKTES  Personeel is ook zwakte: afwezigheden: geen back-ups of vervanger: ambtenarij zorgt voor trage vervanging. Ook veel verlof en overuren  Geen onderscheid tussen museum en toerisme: moet gesplitst worden. Ook communicatieverantwoordelijke is niet ingevuld  Gebrek aan logies voor toeristen  Te weinig focus op openliggend markten  Gebrek aan horecagelegenheden en niet aangepast aan toeristenstroom  Capaciteit MMP1917 nu aan limiet  Gebrek aan samenwerking met verschillende musea tot op heden  Bottleneck in opbouw  Meer promotie voor onszelf maken  Coördinatie en communicatie binnen MMP1917 loopt scheef gebrek aan structuur  Tussen MMP1917 en gemeente geen duidelijke communicatie  Wetenschappelijke publicaties  Collectieplan ontbreekt  Horeca in functie van museum ontbreekt  Individuele bezoekers raken vast tussen groepsbezoek  Beslissingsstructuur vanuit politiek werkt traag of niet: veel onduidelijkheden: GPS1917/Vriendenkring/Museum: wie wordt wat toegekend  Gevaar dreigt naar eenzijdigheid: militarisme: militaire verheerlijking i.p.v. respecteren  Freaks/niche: evenwicht bewaren ook voor groot publiek voldoende zaken doen  Communicatie ontbreekt: moet iemand voltijds mee bezig zijn ook communicatie naar externen toe

BEDREIGINGEN  Te grote druk =>burn out bij medewerker  Personeel werkt door systeem strikt naar regel: motivatie verstart en men raakt in keurslijf  Iedereen wil ‘alles’ van ’14-‘18: overkill  Oververzadiging ook bij vrijwilligers door te veel evenementen  Gidsen die tijdens de week beschikbaar zijn worden schaars  Hoger overheid niet steeds positief over benadering WO I-verhaal  Expertise en onderzoek blijven te veel in bureau zitten en wordt te weinig gedeeld en te weinig mee naar buiten gekomen  Richten op te klein doelpubliek: experts mag geen hoofdpubliek worden  Midlife update van het oude museumdeel in 2016 niet doorgaat


2.Verslag stakeholdersvergadering: personeel MMP1917 Verloop van de avond Zie verslag Vrienden van het Museum hierboven

Missie van vorig beleidsplan onder de loep Het MMP1917 is een militair-historisch museum dat onpartijdig het verhaal van de slag om Passendale in een brede context brengt. Met objecten en reconstructies van de gebeurtenissen op het terrein en de soldaten in de slag willen wij in het museum en in het omringende landschap bij het brede publiek de herinnering levend houden en een historische bewustmaking bewerkstellingen over de tragiek van de Eerste Wereldoorlog. Vragen die we ons hierbij moeten stellen -> nagaan of dit nog klopt met missie Blauw = antwoorden vanuit de personeelsgroep Geel = termen die eventueel in de missie kunnen worden bijgevoegd

1.

Wie zijn we en wat is typerend voor onze collectie? Beleving experience, dugout, loopgraven We geven brede context met nadruk op slag van Passchendaele> omgekeerd als missie Militaria, focus op materiaal en landschap

2.

Waarin verschilt ons museum met andere musea? Experience, belevingsgericht Objecten meer met focus, militair strategisch, focus op krijgsgeschiedenis, historisch i.p.v. interpretatie, feitenmuseum Duidelijk cyclisch parcours Thematische aanpak: elke zaal heeft thema Ankerpunten voor buitenlandse (internationale)bezoekers Objectieve kijk op historische gebeurtenissen zonder partij kiezen Onpartijdig vervangen door objectief Technisch sterk

3.

Welke expertise heeft het museum? Kennis van materiaal Landschapskennis Thesaurus Slag van Passendale Living history, hands on, Platoon Experience Gids op maat wordt geselecteerd => omkadering begeleiding bezoekers onthaal op maat Ervaring door 10 jaar bezig zijn met onthaal Promotie, toeristische instappunten Nauwe contacten met internationale touroperators Inrichten van herdenkingen ervaring Archeologie


4.

Wat is de opdracht van het museum? Behoud en beheer van collectie Actief benutten van collectie Herinneringseducatie Beschikbare kennis ter beschikking stellen en verzamelen Wetenschappelijk onderzoek Herinnering levendig houden

5.

Wat doen we? (activiteiten, functies, …) Te veel

6.

Wat zou verloren gaan zonder ons museum? Kennisoverdracht Decentralisatie van het monopolie op WO I Objecten Beleveniservaring Herdenkingsplechtigheden organiseren Onderzoek Deel van toerisme in Zonnebeke Economische neergang Legacy Passchendaele waarbij landschap als militair-strategische getuige

7.

Wie willen we bereiken met onze werking? Dagtoeristen Jong en oud Zowel gewone bezoekers als de experten WO I Slagveldbezoeker en gewone recreant Internationaal

Input vanuit het personeel over het museum Welke mening hebben jullie over de werking van het museum -> aan de hand van vrijblijvende vragen: 1. Wat wordt van het museum verwacht – vanuit het bestuur verwacht – vanuit het MMP1917 als werk verwacht Te veel volgens personeel: toerisme, onthaal, evenementen (alleen publiekswerking maar herdenkingsplechtigheden historische ondersteunen maar niet zelf organiseren), logistieke ondersteuning, financieel beheer zelfstandig, gidsen, 2014-2018, shop, kenniscentrum, collectiebeheer, publicaties, archeologie (begeleiding), restauraties, vertaling, historische omkadering, promotie, poetsen, horeca en toeristenvergunningen, koffie maken, recepties organiseren, ondersteuning andere diensten, heksenstoet, kaasmakerij, onderhoud internationale contacten, gezicht van de gemeente, technische dossiers opvolgen, projecten uitschrijven, subsidiedossiers opmaken en opvolgen, trade en pers, post, mailing, gidsen, visverloven, meewerken aan projecten van externen (filmen, boeken, …) Tyne Cot bezoekerscentrum, studenten en stagiairs begeleiden, verbroederingen, loods/evenementen, beheer van gebouwen: restauratiedossiers, werfverslagen, technische opvolging dossiers, politieke beloftes uitvoeren, …


2.

Wat moet het museum meer doen? o Elk personeelslid zijn/haar werk laten doen waarvoor hij/zij werd aangeworven: nu te veel putten vullen o Meer tijd voor personeel voor opleiding: groeien in baan (+ educatief verlof krijgen) o Meer focussen op de vier basisfuncties i.p.v. andere zaken o Meer publicaties o Evaluatie van de gidsen o Structureren en organiseren en werkverdeling o Meer educatief werk o Meer wetenschappelijk onderzoek o Professionaliseren en moderniseren van een aantal basistaken: kassa, boekingen, website o Ontsluiting van alles: website o Degelijke collectieregistratie en inventarisatie o Meer expertise naar buiten brengen o Catalogus o Collectie nog meer onder aandacht brengen o Nog meer promotie o Meer deelnemen aan externe activiteiten: studiedagen, infomomenten, … o Meer gezien worden = meer bekendheid in de museumwereld o Passchendaele Archives niet meer actief op prospectie gaan o Selectiever zijn op wat we doen: prioriteiten stellen o Degelijke timing uitwerken voor de toekomst: niet meer last minute o Meer ademruimte om werk te kunnen uitvoeren o Balie meer opvangen van vragen zodat backoffice ontlast wordt o Baliemedewerkers moeten zelfstandiger werken: vragen proberen zelf op te lossen o Band met lokale bevolking versterken

3.

o o o o

Wat moet het museum minder doen? Minder organiseren van niet officiële herdenkingen of evenementen: vb. regimentsherdenkingen Te veel kleine evenementen voor beperkt VIP-publiek: geen return daardoor voor museum en de algemene bezoeker heeft hier niets aan. Praktische organisatie van de opleiding van gidsen: GPS1917 zou als taak de opleiding en zoeken van gidsen voor zich kunnen nemen naast het organiseren van evenementen Enkel stagiairs en studenten voor korte periodes Technische ondersteuning bouwdossiers Minder voor VIP's en meer voor gewone bezoeker/toeristen/lokale bevolking Minder voor verenigingsleven organiseren

o o o o o o o o

Welke suggesties voor de toekomst hebben jullie? Museum groeit en personeel niet evenredig: back-up, dubbel voor iedereen voorzien Wat goed draait, blijven uitwerken Durven evalueren en schrappen of afstoten Oplossingen voor verlichten van de bezoekersstroom: draagkracht van museum is beperkt Poetsdienst uitbreiden Meer nadruk behoud en beheer en ontsluiting Meer promotie via diverse kanalen Meer samenwerking tussen verschillende gemeentediensten MMP1917 is geen eiland

o o o

4.


o Meer samenwerking met andere musea of erfgoedactoren 5.

Welke ontwikkelingen zijn een kans of meevaller en waarom? o 2014-2018 hype is een kans o Kenniscentrum opent o Nieuw depot

6.

Welke ontwikkelingen zijn een bedreiging of tegenvaller en waarom? o Zaken worden gepland of afspraken vastgelegd voor activiteiten en evenementen zonder nauwe betrokkenheid van het museumpersoneel, van wie de uitvoering verwacht wordt, gaande van stoelen plaatsen tot drankjes voorzien o Bepaalde zaken worden last minute geregeld of gewijzigd zonder communicatie naar de juiste persoon in kwestie o De hulp van museum wordt vaak gezien als evident o Boom van evenementen kan tegenvallen o Kunnen we het aan om de grote bezoekersstroom te ontvangen? o Commercialisering van WO I

SWOT-analyse maken


STERKTES                     

Multidisciplinair personeel Personeel met passie Sterke groep vrijwilligers Veel expertise aanwezig Uitbouw nieuw kenniscentrum Uitbouw nieuw depot Uitbreiding museum Park = unieke ligging Kunnen veel zelf zonder externe hulp Voor kleine gemeente enorm veel durf om uitdagingen aan te gaan Goede gidsenkring Hands on Thesaurus: goede kennis in huis voor ontsluiting Uitgebreide collectie bronnen en naslagwerken Internationale contacten Topsites dichtbij die goed ontsloten zijn Recreatiemogelijkheden in onmiddellijke nabijheid Ideaal voor combinatie met dagtoerisme Internationaal aanzien Persoonlijke benadering van de bezoeker Goede verstandhouding onder het personeel onderling

KANSEN  Troeven van museum uitspelen d.m.v. wetenschappelijk werk  GPS1917 speelt centrale rol in gidsenwerking  Doelgroepen: allochtonen, Duitsland, U.S.A., mensen met een beperking  Educatieve werking verder uitbouwen  Landhuis benutten voor museumactiviteiten en toerisme  Moderniseren van uitvoer basistaken: kassa, boeking, inventaris, ...  Betere promotie en ontsluiting via nieuwe website  Expertise beter laten kennen  Meer netwerken binnen museum- en WO I-wereld  Marketingen communicatieplan uitschrijven  Gestructureerde werking, degelijke planning  Opruimen en ordelijker werken  Selectie doorvoeren in collectie en afstootbeleid uitwerken  Voor het eerst een degelijk collectieplan  Calamiteitenplan uitwerken  Meestappen in publiekswerking  Verder uitwerken aan succesformules: Anzac-museumweekend, 10 november i.p.v. nieuwe zaken op te starten  Meer samenwerking gemeentediensten waardoor taken MMP1917 verlichten  Meer samenwerking met andere musea en erfgoedactoren  Museumdeontologie nauwgezetter opvolgen


ZWAKTES  Geen tijd voor basistaken  Personeel kan veel maar wordt ook voor alles ingezet  Verlof moet worden opgenomen en te veel overuren  Geen dubbels voor personeel: taken kunnen niet overgenomen wegens geen tijd  Afhankelijkheid van gemeente en politieke ontwikkelingen  Administratieve papiermolen die vertraging oplevert  Soms wordt getwijfeld aan het kunnen/kennis van het personeel  Geen tijd voor vorming  Kennis niet in praktijk kunnen omzetten  Geen tijd voor netwerking  Geen tijd voor wetenschappelijk werk en publicaties  Doen te veel zelf waardoor geen tijd overblijft voor basistaken  Kwaliteitsbehoud van de gidsen  Tekort aan gidsen  Te weinig structuur en te onduidelijke of geen afsprakencultuur  Geen duidelijke werkverdeling  Meid van alle werk  Onvoldoende ruimte voor tijdelijke tentoonstellingen  Structuur van het kasteelgebouw  Verouderde systemen voor basistaken: boeking, databases, …  Website  Geen tijd om basisinventaris te doen  Geen promotie- en communicatieplan  Omgekeerd werken: eerst subsidiedossier en daarna invulling zonder vooraf noden na te gaan  Te veel evenementen voor VIP's en te weinig publiekswerking voor groot publiek: meer aandacht voor museumweekend  Museumpersoneel wordt ingezet voor toerisme en cultuur: Heksenstoet, vlaggen, allerhande evenementen, horeca, bloemstukken, …  Onvoldoende personeel voor onderhoud  Picknickruimte voor groepen

BEDREIGINGEN  Verliezen van regionale erkenning  Politiek en hogere overheid die nieuwe visie heeft: nieuw bewind is andere invalshoek  Soms wijzigingen in de gemaakte beslissingen  Passie verdwijnt door overbevragen  Te veel inspraak voor commerciële privépartners in museumbeleid  Iedereen claimt WO I-verhaal en wil stuk van Zonnebeekse koek  Private gidsen zonder kwaliteitscontrole  Bureaucratie en administratie kunnen vertraging veroorzaken bij uitvoering  Missen van kansen door bestuurlijke beslissingen cfr. ankerpunten in landschap en Unesco-erkenning  Te veel op subsidiedossiers springen zonder haalbaarheid te bestuderen  Evenementen allerhande worden boven hoofd museum gelanceerd zonder inspraak of haalbaarheid na te gaan  Bezoekerstoestroom waardoor kwaliteitsverlies bij bezoek  Door gebrek aan netwerking missen we soms de trein voor deelname aan grote (publieks-)projecten  Commercialisering van de oorlog  Invloed van (eerder commercieel gerichte) partners of derden op museumbeleid en dagelijkse museumwerking  Geen tijd meer voor persoonlijke aanpak onthaal voor bezoekers hierdoor kan klantenbinding verdwijnen


3. Verslag klankbordgroep 15/01/2014 Verloop van de avond 1. Voorstelling van de klankbordgroep 2. Trajectvoorstel voor beleidsplan MMP1917 o Samenstelling kernteam: voorbereiding traject en uitschrijven beleidsplan o Interne analyse door SWOT met personeel en met Vrienden van het Museum o Externe analyse door SWOT met externe stakeholders o Beleidsvoorstellen uitschrijven door kernteam aan de hand van interne en externe analyse o Terugkoppeling van beleidsvoorstellen aan interne en externe stakeholders op 06/02 o Beleidsvoorstellen ter goedkeuring voorleggen aan beleidsmakers 3. Voorstellen van de huidige missie van het MMP1917 4. Overlopen maatschappelijke trends 5. SWOT-analyse voor MMP1917 op basis van trends 6. Aftoetsen huidige missie museum aan de hand van SWOT

Missie van vorig beleidsplan Het MMP1917 is een militair-historisch museum dat onpartijdig het verhaal van de slag om Passendale in een brede context brengt. Met objecten en reconstructies van de gebeurtenissen op het terrein en de soldaten in de slag willen wij in het museum en in het omringende landschap bij het brede publiek de herinnering levend houden en een historische bewustmaking bewerkstellingen over de tragiek van de Eerste Wereldoorlog.

Voorstellen van vier maatschappelijke trends

1. Demografie 1.1. Vergrijzing en ontgroening Men verwacht dat de dynamisering van vrije tijd niet voor rekening van jongeren zal zijn, maar van de ouderen. Zij beschikken ook over meer geld en zijn bereid dat aan vrije tijdsbesteding zoals reizen en uitstapjes te besteden. 1.2. Nieuwe gezinsstructuren Eenpersoonsgezinnen en gehuwden of samenwonenden zonder kinderen vormen doelgroepen die relatief veel besteden. Eenoudergezinnen en gezinnen met kinderen hechten veel belang aan logistieke ondersteuning met betrekking tot kinderen. 1.3. Door toenemende migratie wordt de bevolking diverser De multiculturele samenleving is een feit. Vandaag wordt hier onvoldoende rekening mee gehouden. Bijvoorbeeld op vlak van communicatie over het culturele en recreatieve aanbod schort er wat. In reclamebrochures worden bijna nooit allochtone modellen gebruikt en de brochures laten vaak activiteiten zien, zoals museumbezoek, fietsen en wandelen, die de allochtone bevolking niet aanspreekt.


2. Economie 2.1. Prijsdruk Er treedt in het algemeen een prijsdruk op die zich zeker ook op het culturele en toeristisch recreatieve vlak manifesteert. Bezoekers verwachten meer voor minder geld. 2.2. Internationaal reisgedrag Er is een sterk verband tussen economische groei, welvaart en persoonlijk inkomen enerzijds en het internationale reisgedrag anderzijds. Een stijgende welvaart maakt reizen bereikbaar voor grote groepen van de wereldbevolking. De toename van het aantal internationale reizen ligt dan ook in lijn met de groei van de wereldeconomie. Vooral in landen als China en India zal dit aantal enorm toenemen. De toeristische markt kan klanten vanuit deze markten aantrekken. 2.3. Bruto nationaal geluk Als het bruto nationaal geluk algemeen zou doorbreken als indicator van ontwikkeling, wint het aspect vrije tijd aan belang. De vrije tijd zal deels ingevuld worden door toeristische en culturele activiteiten. Dit zal bijdragen tot een verdere ontwikkeling van onder meer het cultuurtoerisme. 3. Socio-culturele ontwikkelingen 3.1. Vrije tijd = identiteit Doordat de hoeveelheid vrije tijd meer versnipperd is, kiest de Westerse toerist, naast de hoofdvakantie, voor meerdere kortere vakanties verspreid over het jaar. In dit kader zal de vraag naar korte reizen, zoals stedentrips en weekendarrangementen, verder toenemen. De toerist-recreant zal streven naar tijdsbesparing door directe reservering en boeking, door het clusteren van diverse activiteiten op één plaats. Tegelijkertijd is er meer belangstelling voor groepsactiviteiten en zogenaamde meergeneratieuitjes. 3.2. Opleidingsniveau verhoogt Cultureel toerisme is aan een opmars bezig in Europa dankzij voornamelijk een hoge scholingsgraad. Mensen met een hogere opleiding vertonen brede interesses in de lokale cultuur, geschiedenis, levensstijl van de lokale bevolking, natuur en milieu. 3.3. Beleving centraal Bij vrijetijdsbesteding gaat het niet meer alleen om een leuke tijd hebben of ergens geweest zijn, maar ook om een persoonlijke ontwikkeling, creatieve expressie en beleving. Tijdens een uitstap wil men niet enkel meer ‘zien’ en bezoeken, men wil ook ‘doen’ en actief deelnemen. 3.4. Waarden en zekerheden worden belangrijk De toerist gaat als tegenbeweging van de geglobaliseerde wereld, op zoek naar authentieke toeristisch recreatieve producten die iets bijbrengen. Ook de eigen cultuur en de regionale producten winnen aan belang en dichtbijvakanties worden populairder. 3.5.

Feminisatie


Het aantal vakanties door vrouwen alleen of samen met andere vrouwen stijgt. Vooral vakanties met aandacht voor cultuur en opleiding, zullen door deze doelgroep gekozen worden. Vrouwen van 45+ zijn de trendsetters. 3.6. Erfgoedwaarde In de steeds sneller veranderende maatschappij, grijpt men terug naar tradities en authenticiteit. Er is een groeiende belangstelling voor erfgoed en behoud van erfgoed en dit zowel roerend als onroerend erfgoed. 4. Technologie 4.1. Internet wordt mobiel Consumenten zullen meer en meer hun smart Phone en tablets gebruiken in het planningsproces van hun bezoek en tijdens bezoek zelf. Mobile strategy wordt een echte must. 4.2. Online verkoop en informatie op maat Ondersteund door de gemakkelijke toegang tot informatie via het internet, zullen meer bezoeken zelf worden voorbereid, rekening houdend met persoonlijke voorkeuren. Aanbieders kunnen kosten besparen door middel van e-commerce. 4.3. Sociale media Sociale media zorgen voor een verschuiving van traditionele gegevensbronnen als brochures en reisbureaus naar online klantbeoordelingen. Via social communities is het mogelijk om voor weinig geld te communiceren met de doelgroep.

SWOT-analyse maken aan de hand van de vier maatschappelijke trends (per maatschappelijke trend werd een afzonderlijke kleur gebruikt in onderstaande SWOT)


STERKTES  Goed uitgerust om voor kinderen activiteiten te doen: al oké-product naar doelgroep kinderen  Synergie tussen museum en begraafplaats Tyne Cot Cemetery  Scholen blijven komen (vast publiek) ondanks crisis indien correcte prijs  Hype ’14-‘18: internationale touroperators ook op WO I-kar gesprongen  MMP1917 goedkoop in vergelijking  Tijdelijke tentoonstellingen zijn inbegrepen in ticket (geen extra kost)  Meerwaardezoekers zijn ideaal publiek voor musea  Cultuurtoerisme is sexyer geworden doordat het beter gecommuniceerd wordt: vb. Westhoek Verbeeldt, In Vlaamse Velden zorgt voor ‘goesting’ naar meer  Provincie West-Vlaanderen zorgt mee voor positief imago van de regio  Erfgoedcellen en andere erfgoedactoren die zich richten op breed publiek is positief  Beleving is al heel sterk aanwezig in MMP1917 dus speelt in op trend  Locatie ideaal binnen WO I erfgoedwaarde  Erfgoedwaarde site en kasteel  Sterke traditie in samenwerking in de regio: programmasecretariaat, regionale promotie  MMP1917 zorgt voor verhalen van eigen familie via Passchendaele Archives: naar Westhoek komen voor family history

KANSEN  Nieuw samengestelde gezinnen met kinderen noodzakelijk beide partijen ontvangen: zoeken naar doe-activiteiten  Thematentoonstelling voor scholen of migrantenverenigingen  Migrantengemeenschap actief betrekken bij tentoonstelling door kunsttentoonstelling of workshop  Multicultureel aspect van oorlog meer uitspelen naar allochtone gemeenschap  Genoeg aandacht voor oudere bevolking  Dagpakket aanbieden aan oudere bezoeker: meer dan alleen museumbezoek: eten, …  Nocturnes aanbieden voor verenigingen in combi andere bezoeken in de regio  Eventueel internaat scholen voor woensdagnamiddag aanschrijven  Lagere scholen moeten nog meer in communicatieplan worden opgenomen: via kinderen kan je ook ouders bereiken en misschien zelfs migrantengemeenschap  MMP1917 kan korte opleiding geven leerkrachten om hun klas zelf te gidsen: ook school aan MMP1917 binden  Ouders aanspreken om vervoer voor scholen voor zich te nemen om maximumfactuur te beperken  Na 2018 succes van ’14-‘18 consolideren als heel gastvrije regio  Crisis is kans omdat reisgedrag zich aanpast: exotische bestemmingen worden vervangen door kortverblijven waarop we kunnen inspelen bv Wallonië, kusttoerisme (bij slecht weer)  Gezinsticket om prijs voor jonge gezinnen te drukken  Internationale cruises tot in MMP1917 te krijgen  Vrouwenverenigingen zijn een nieuw publiek ladiesnight  Thema’s tijdelijke tentoonstelling: vrouwen in oorlog, zorgsector, ...  Westtoer kan al aantal apps aanleveren voor regionale ontsluiting: cfr. app TCC en MMP1917  Seniorennet kan interessante doelgroep zijn  MMP1917 ook op sociale media aan bod laten komen  2014-2018-hype => focussen op kwaliteit i.p.v. kwantiteit: tijdelijke tentoonstellingen evenementen,


ZWAKTES  Allochtone gemeenschap heeft mindere band met WO I (voornamelijk islamgemeenschap): misschien wel cultureel maar minder historisch  Weinig resultaat zelfs door doorgedreven communicatie voor migranten  Westhoek ligt te ver om migrantengemeenschap te bereiken  Accommodatie genoeg aanpassen aan verouderende bevolking: rolstoelen, lift moeilijk bereikbaar, bottlenecks, indeling museum meer in functie  Manier van gidsbeurt aanpassen aan oudere bevolking: tijd laten ook voor hun eigen verhaal  Communicatie meer toespitsen op verouderende bevolking, meer naar verenigingen  Niet evident om met dergelijke musea thema’s voor kleine kinderen uit te werken  MMP1917 scoort heel zwak op vlak van digitale ontsluiting, communicatie, website  Op korte termijn slagen we er niet in om mensen te antwoorden over boekingen: er is geen doublure voor verlofperiodes  Digitale ontsluiting van archief is belangrijk om bezoekers ook te bereiken  Digitale ontsluiting museale collectie  MMP1917 mist digitale boot

bezoekerscapaciteit, …  Schaalvergroting: meer samenwerking in de regio: boekingen bijvoorbeeld centraal in de regio voor alle instellingen  Regionaal overleg voor musea: cfr. regionaal overleg voor toerisme en cultuur BEDREIGINGEN  Internationale crisis is voelbaar zeker voor bezoeker van buiten EU  Ook voor lagere scholen maximumfactuur zorgt voor problemen  Door commercialisering WO I wordt alles ook duurder voor een bezoek: voornamelijk hotel, horeca door groot succes  Door grote vraag prijsstijging waarvoor je later de prijs kunt betalen  MMP1917 af en toe zijweg van puur militair historisch nemen om geen doelgroepen te missen  Door te veel in te zetten op technologie verwaarloos je eventueel senioren  Fysische draagkracht moet rekening mee gehouden worden: openingsuren – tijdsblokken > online


Klopt de missie van vorig beleidsplan nog na de SWOT-analyse? Het MMP1917 is een militair-historisch museum dat onpartijdig het verhaal van de slag om Passendale in een brede context brengt. Met objecten en reconstructies van de gebeurtenissen op het terrein en de soldaten in de slag willen wij in het museum en in het omringende landschap bij het brede publiek de herinnering levend houden en een historische bewustmaking bewerkstellingen over de tragiek van de Eerste Wereldoorlog.  Beleving of experience ontbreekt  Hedendaagse ontsluiting: audiovisuele voorstelling slag van Passendale  Internationaal  Onpartijdig > weglaten roept een soort verantwoording op  Reconstructies van gebeurtenissen op het terrein  Landschap en (on)roerend erfgoed


4. Verslag stakeholders 06/02/2014 Verloop van de avond 1. Trajectvoorstel voor beleidsplan MMP1917 Samenstelling kernteam: voorbereiding traject en uitschrijven beleidsplan Interne analyse door SWOT met personeel en met Vrienden van het Museum Externe analyse door SWOT met externe stakeholders Beleidsvoorstellen uitschrijven door kernteam aan de hand van interne en externe analyse Terugkoppeling van beleidsvoorstellen en strategische doelstellingen naar stakeholders Beleidsvoorstellen ter goedkeuring voorleggen aan beleidsmaker 2. Voorstellen van de beleidsvoorstellen aan de hand van de eindSWOT 3. Voorleggen van de strategische doelstellingen en nagaan of ze SMART zijn en gevolg zijn van de SWOT 4. Nagaan of strategische doelstellingen overeenkomen met de criteria voor indeling op regionaal niveau 5. Bepalen operationele doelstellingen

Operationele doelstelling = wat moet het museum concreet bereiken om het gewenste resultaat van de strategische doelstelling te bereiken? Met een goed uitgebouwde personeelsformatie profileert het MMP 1917 zich als een professionele speler Het organogram wordt uitgebouwd en eveneens ingevuld volgens de ambities en behoeften 

Het MMP1917 werkt een personeelsbehoeftenplan uit met duidelijke functieomschrijvingen



Het MMP1917 biedt een opleiding voor educatieve, meertalige gidsen



Het MMP 1917 evalueert de werking van toerisme en museum en suggereert een duidelijke opsplitsing tussen beide diensten met toevoeging van een communicatieambtenaar



De personeelsbezetting wordt adequaat uitgebouwd om te voldoen aan de basisfuncties van het museum in combinatie met de evenementen rond WO I



Het

MMP1917

zorgt

voor

een

blijvende

binding

tussen

vrijwilligersgroep en het museum


MMP1917 participeert aan diverse initiatieven en bouwt zo een netwerk uit 

Het

personeel

neemt

deel

aan

initiatieven

van

andere

erfgoedactoren en aan publieksactiviteiten 

Het MMP1917 sluit verschillende partnerships met zowel regionale als internationale spelers



Het MMP1917 neemt de trekkersrol in de verdere uitbouw van een thesaurus betreffende WO I en erfgoed



Het personeel neemt deel aan specifieke vormingen en opleidingen in het kader van hun functieomschrijving

Het MMP1917 heeft een duidelijke afsprakencultuur 

Zowel extern als intern wordt er structuur aangebracht in het MMP1917



Het MMP1917 stelt een duidelijk intern communicatieplan op



Het MMP1917 evalueert de werking tussen het museum en GPS1917 en suggereert een beperking van de functie van de GPS1917 tot een louter adviserende en ondersteunende rol

Het MMP 1917 stelt haar expertise en kennis meer ter beschikking

Uitbouwen

van

het

documentatiecentrum

tot

een

voldoende

toegankelijk

en

open

kenniscentrum 

Het kenniscentrum

behandelt

vragen van onderzoekers

met

betrekking tot de geschiedenis en het erfgoed van de streek 

Het kenniscentrum wordt bekend gemaakt bij het grote publiek



De collectie wordt volledig ontsloten en toegankelijk gemaakt via online zoekmachines

Medewerking verlenen of publiceren van (wetenschappelijke) publicatie 

Het MMP1917 schrijft zelf meerdere publicaties met betrekking tot het erfgoed van de streek en de Eerste Wereldoorlog



Het MMP1917 verleent haar medewerking aan externe onderzoekers


Medewerking verlenen tentoonstellingen (zelf en meewerken) 

Het MMP1917 heeft meerdere tijdelijke tentoonstellingen gebouwd (‘14-‘18)



Het

MMP1917

verleent

haar

medewerking

aan

andere

erfgoedactoren bij het bouwen van tentoonstelling (bruiklenen, foto’s, informatie) Uitbouwen van museumdepotbeheer 

Het MMP1917 stelt depotruimte ter beschikking aan derden ten behoeve van WO I-materiaal



Het MMP1917 volgt de ontwikkelingen op het gebied van behoud en beheer



Het MMP1917 heeft een trekkersrol in de regionale depotwerking

Het MMP 1917 wil nog sterker inzetten op ervaringsgerichte herinneringseducatie Het MMP1917 breidt het aanbod verder uit van meertalige educatieve pakketten 

Het MMP1917 introduceert alternatieve activiteiten om hun werking uit te breiden



Het MMP1917 investeert in opleiding voor educatieve gidsen



Het MMP1917 investeert in opleiding voor leerkrachten om zelfstandig een kwalitatief bezoek te kunnen brengen

Het bestaande aanbod voor ervaringsgericht museumbezoek verder uitdiepen 

Het MMP1917 werkt aan een nieuw tentoonstellingsbeleid met aandacht voor de ontbrekende doelgroepen



Het MMP1917 zorgt voor een divers aanbod zodat er een gepersonaliseerde aanpak van het bezoek mogelijk is



De bestaande museumopstelling in het oude gedeelte wordt herbekeken en opnieuw ingevuld


Het MMP1917 verhoogt haar aanwezigheid in het digitale landschap en richt haar digitale werking op de diverse museale functies

De volledige collectie van het MMP1917 is ontsloten en toegankelijk voor het publiek door online zoekmachines 

De Passchendaele Archives worden ontsloten via een speciale database



De documentaire collectie wordt ontsloten via het Provinciaal Bibliotheeksysteem



De erfgoedcollectie wordt ontsloten en toegankelijk gemaakt via Erfgoedinzicht

Het MMP1917 volgt de nieuwe trends in de e-cultuur van musea 

Het MMP1917 werkt een digitaal museumbezoek uit (via tablets enz.)



Het MMP1917 zoekt naar nieuwe mogelijkheden op het gebied van GPS en apps om het erfgoed te ontsluiten

In het kader van de herdenkingen van de Grote Oorlog (2014-2018) ontwikkelt het MMP1917 activiteiten die een duurzame basis zijn voor haar werking na 2018

Stimuleren tot herhaalbezoek door het aanbod kwalitatief en gevarieerd te houden 

De bestaande museumopstelling in het oude gedeelte wordt herbekeken en opnieuw ingevuld



Het MMP1917 zorgt voor een goede begeleiding van de bezoeker in de streek

Het MMP zet tijdens de 2014/2018 periode vooral in op diverse doelgroepen 

Het MMP 1917 bestendigt hun sterke herdenkingstradities voor het ruime publiek



Het MMP1917 voert een selectie in de verschillende initiatieven


Het MMP1917 zal actief meewerken aan Toerisme + 

Het MMP1917 consolideert en ontwikkelt internationale contacten



Het MMP1917 selecteert initiatieven met betrekking tot 2014-2018 op basis van kwaliteit

Creëren van een open museum door museum door de link met landschapsrelicten en – elementen te versterken en te exploiteren 

Het MMP1917 waakt over onherstelbaar verlies van WO I-erfgoed


5. Jaarbegroting 2014 Voor de komende beleidsperiode 2015-2019 wordt een gelijkaardige begroting opgemaakt zoals de jaarbegroting opgemaakt voor 2014. Afhankelijk van de aangevraagde en nog niet toegekende subsidiëring voor de komende jaren, is het helaas nog niet mogelijk om voor de verdere beleidsperiode een jaarbegroting op te maken.

De begroting van het MMP1917 zit vervat in de begroting van de gemeente Zonnebeke, in beleidscodes 0700 (“MMP1917”) en 0520 (“Toerisme”). De uitgaven voor het personeel van de gecombineerde dienst worden afzonderlijk vermeld (exclusief de tewerkstellingen via de vzw GPS1917).

BEGROTING UITGAVEN MMP1917

Uitgaven MMP1917 – 2014 – gewone dienst Artikelnummer

Omschrijving

0700

61000000

0700 0700 0700 0700 0700 0700 0700 0700 0700 0700 0700

61004000 61240100 61240109 61240110 61240111 61240112 61240113 61240114 61240115 61240116 61320300

0700 0700 0700 0700 0700 0700

61499037 61499038 61499039 61499044 61605000 62319902

0700 0700 0700

64301000 64920327 64920328

0700

64920329

Diensten en diverse leveringen (adm. omgeving) Huur loods en garage Diensten en leveringen (techn. omgeving) Collectie Museumweekend/Schots weekend Kosten elf november Kosten wetenschappelijk onderzoek Kosten tentoonstellingen Kosten collectie documentatiecentrum Kosten Anzac Day Kosten inrichting project Museum Erelonen, vergoedingen, auteursrechten (advocaten, artsen, paramedici, studies, optredens) Kosten museumfolder Kosten website Kosten open monumentendag Kosten educatieve werking Andere administratiekosten Reis- en verblijfskosten voor het gemeentepersoneel Receptie- en representatiekosten Toelage GPS1917 (werking GPS1917) Toelage als gevolg van beheersovereenkomst gemeente-MMP1917 Toelage GPS1917 Project "Toeristische

Begrotingskrediet € 5.088 € € € € € € € € € € €

5.150 45.681 10.000 6.750 4.120 14.420 8.755 7.500 7.674 9.369,53

€ € € € € €

6.386 1.000 824 6.000 1.463 5.886

€ 19.000 € 22.500 € 12.000 €-


0700

64920330

0700

64930301

ondersteuning" Toelage GPS1917 Project "Inventarisatie oorlogslandschappen" Toelage Passchendaele Pipes & Drums

€€ 750,00

Uitgaven MMP1917 – 2014 – buitengewone dienst Artikelnummer

Omschrijving

0700 0700 0700 0700 0700

21420007 21420007 22098207 21420007 22098207

0700 0700 0700

21420007 21420007 22098207

Ereloon restauratie kasteel Ereloon museumtuin ontwikkelen Museumtuin ontwikkelen Ereloon The Legacy of Passchendaele The Legacy of Passchendaele: Aankoop van en werken aan gronden in uitvoering Ereloon inrichten bureau Toerisme Ereloon Museumtuin expertise Museumtuin expertise - Aankoop van en werken aan gronden in uitvoering

Begrotingskrediet €€ 71.745,05 € 310.072,98 € 93.386,73 € 2.428.401,71 €€€ 150,00

BEGROTING UITGAVEN TOERISME

Uitgaven Toerisme – 2014 – gewone dienst Artikelnummer

Omschrijving

0520

61000000

0520 0520 0520 0520 0520 0520 0520 0520 0520 0520 0520

61004000 61240100 61499001 61499012 61499013 61499014 61499015 61499016 61499017 61499018 61499019

Diensten en diverse leveringen (adm. omgeving) Erfpachtvergoeding Tyne Cot Cemetery Diensten en leveringen (techn. omgeving) Kosten overig Kosten toeristisch vademecum Kosten evenementenkalender Kosten groepsuitstappen Kosten advertenties Kosten beurzen en representaties Kosten horecafolder Kosten folder Tyne Cot Cemetery Kosten begeleiding door externen

Begrotingskrediet € 6.180 € € € € € € € € € € €

515 1.906 4.738 5.755 1.030 2.500 11.330 5.150 1.500 3.605 -

Uitgaven Toerisme – 2014 – buitengewone dienst Artikelnummer

Omschrijving

0520

Aanpassen sanitaire inrichting onthaalcentrum Tyne Cot Cemetery

22198507

Begrotingskrediet €28.236


BEGROTING UITGAVEN PERSONEEL MMP1917 / TOERISME Artikelnummer

Omschrijving

0700 0700

61605001 62332010

0700 0700 0700 0700 0700

62069900 61499002 64931040 62020100 62121010

0700

62220000

0700

62190000

0700 0700 0700

62321000 61490000 62019900

0700 0700

62010100 62110000

Beheerskosten 2° pensioenpijler (pers. dienst) Bijdrage aan de gemeenschappelijke sociale dienst (gsvd-v) Kostprijs maaltijdcheques-contractanten Maaltijdcheques: kosten leveranciers Tussenkomst vakbondspremies Wedden contractanten Werkgeversbijdragen sociale zekerheid contractanten Werkgeversbijdragen tweede pensioenpijler contractanten Werkgeversbijdragen sociale zekerheid contractanten sociale maribel = SUBSIDIE Verzekering arbeidsongevallen Beheerskosten 2° pensioenpijler Kostprijs maaltijdcheques vast benoemd personeel Wedden vast benoemd personeel Werkgeversbijdragen sociale zekerheid en pensioenen vast benoemden

Begrotingskrediet € 39 € 708 € € € € €

17.738 1.043 650 416.943 114.785

€ 8.635 €-59.513 €€0 € 3.080 € 82.076 € 32.341


6. Actiematrix

Operationele Doelstelling

Beoogde effecten en indicatoren

Acties en instrumenten

SD 1. Met een goed uitgebouwde personeelsformatie profileert het MMP1917 zich als een professionele speler OD 1.1.

Het MMP1917 werkt een personeelsbehoeftenplan uit met A1

Het

organogram

wordt

ingevuld

-

Invulling organogram

-

Vorming aanbieden

-

Indiensttreding communicatieambtenaar

tussenpersoon tussen beide diensten

-

Feitelijke opsplitsing twee diensten

De personeelsbezetting wordt adequaat uitgebouwd om te

-

Organogram

duidelijke functieomschrijvingen volgens competentiegerichte functieprofielen

volgens de ambities en behoeften

Competentiegerichte functieomschrijving

Het MMP1917 biedt een opleiding aan voor educatieve, A2

meertalige gidsen Het MMP1917 evalueert de werking van toerisme en museum en suggereert een duidelijke opsplitsing tussen beide diensten

A3

A4

met

toevoeging

van

een

communicatieambtenaar

als

voldoen aan de basisfuncties van het museum in combinatie


Personeelsuitbreiding

129

met de evenementen rond WO I Het MMP1917 zorgt voor een blijvende binding tussen A5

OD 1.2.

vrijwilligersgroep en het museum

-

Investeren in vrijwilligers

-

Deelname activiteiten

-

Samenwerkingsprojecten

-

Thesaurus

-

Overlegmomenten

-

Gevolgde opleidingen

-

Afsprakennota

-

Mappenstructuur

Het personeel neemt deel aan initiatieven van andere A1

erfgoedactoren en aan publieksactiviteiten

MMP1917 participeert aan diverse initiatieven en bouwt zo een netwerk uit

Het MMP1917 sluit verschillende partnerships met zowel A2

regionale als internationale spelers Het MMP1917 neemt de trekkersrol in de verdere uitbouw van

A3

een thesaurus betreffende WO I en erfgoed Het MMP1917 wordt een actieve partner binnen het regionaal

A4

museumoverleg en de regionale erfgoedwerking

Opname in AAT

Samenwerkingsverbanden

Het personeel neemt deel aan specifieke vormingen en A5

OD1.3.

opleidingen in het kader van hun functieomschrijving Zowel extern als intern en ook m.b.t. infrastructuur wordt er

Het MMP1917 heeft een duidelijke

A1

structuur aangebracht in het MMP1917

afsprakencultuur

Herinrichting beschikbare ruimte

Het MMP1917 stelt een digitale mappenstructuur op om de A2

digitale werking te structureren


130

A3

Het MMP1917 stelt een duidelijk intern communicatieplan op

-

Communicatieplan

-

Afsprakennota

-

Beantwoorden vragen

-

Promotiecampagne

toegankelijk gemaakt via online zoekmachines

-

Online catalogus

De Passchendaele Archives worden digitaal ontsloten

-

Online database

-

Publicaties

Het MMP1917 evalueert de werking tussen het museum en A4

GPS1917, maar vraagt het GPS1917 nog om advies en ondersteuning

SD2. Het MMP1917 stelt haar expertise en kennis meer ter beschikking

OD 2.1.

Het kenniscentrum behandelt vragen van onderzoekers met

Uitbouwen van het

A1

betrekking tot de geschiedenis en het erfgoed van de streek

documentatiecentrum tot een voldoende toegankelijk en open kenniscentrum

Het kenniscentrum wordt officieel geopend en bekend A2

gemaakt bij het grote publiek

Website

De documentaire collectie wordt volledig ontsloten en A3

A4 OD 2.2.

Het A1

MMP1917

schrijft

zelf

meerdere

publicaties

betrekking tot het erfgoed van de streek en WO I


met

131

Het MMP1917 verleent haar medewerking bij publicaties van

Het MMP1917 verleent haar medewerking aan externe A2

derden en publiceert zelf

-

Vragen beantwoorden

-

Tentoonstellingen

-


-

Herhaalbezoek

noden van de WO I-collectie

-

Nieuw depot

Het MMP1917 stelt depotruimte ter beschikking aan derden

-

Bewaarneming

-

Overlegmomenten

onderzoekers

(wetenschappelijke) publicaties OD 2.3.

Publicaties Samenwerkingsverband

Het MMP1917 zet maximaal in op de oorlogsherdenking en

Het MMP1917 verleent haar

A1

medewerking aan tentoonstellingen

bouwt

meerdere

tijdelijke

tentoonstellingen

(2014-2018

herdenking)

van derden en organiseert zelf Het

tijdelijke tentoonstellingen A2

MMP1917

erfgoedactoren

verleent bij

haar

het

medewerking

bouwen

van

aan

andere

tentoonstelling

(bruiklenen, foto’s, informatie)

Het MMP1917 gebruikt de beschikbare ruimte optimaal voor A3

OD 2.4.

de uitbouw van tijdelijke tentoonstellingen

Een degelijk museumdepot wordt ingericht, aangepast aan de A1

Uitbouwen van museumdepotbeheer A2

ten behoeve van WO I-materiaal Het MMP1917 stelt actief haar expertise m.b.t. depotbeheer

A3

ter beschikking van derden


Transitruimte stellen

ter

beschikking

Samenwerkingsverbanden

132

Het MMP1917 volgt de ontwikkelingen op het gebied van A4

behoud en beheer Het

A5

MMP1917

heeft

een

trekkersrol

in

de

regionale

depotwerking

-

Opleiding en vorming volgen

-


-

Nieuwe projecten

-


-

Gerichte communicatie

-


-

Nieuwe tentoonstellingsthema’s


SD 3. Het MMP1917 wil nog sterker inzetten op ervaringsgerichte herinneringseducatie

OD 3.1.

Het MMP1917 introduceert alternatieve activiteiten om haar A1

Het MMP1917 breidt het aanbod

werking uit te breiden

verder uit van (meertalige) educatieve pakketten

A2

Het MMP1917 investeert in opleiding voor educatieve gidsen Het

A3

MMP1917

voorziet

in

specifieke

begeleiding

voor

kansengroepen Het MMP1917 investeert in opleiding voor leerkrachten om

A4

OD 3.2.

Het A1

Het

zelfstandig een kwalitatief bezoek te kunnen brengen

bestaande

aanbod

voor

MMP1917

werkt

aan

een

nieuw

(tijdelijk)

tentoonstellingsbeleid met aandacht voor nieuwe doelgroepen en kansengroepen


133

ervaringsgericht

museumbezoek

verder uitdiepen en herhaalbezoek A2

De bestaande museumopstelling in het oude gedeelte krijgt een facelift

-

Infrastructuur aanpassen

stimuleren

SD 4. Het MMP1917 verhoogt haar aanwezigheid in het digitale landschap en richt haar digitale werking op de diverse museale functies

OD 4.1.

De Passchendaele Archives worden ontsloten via een speciale

De volledige collectie van het

A1

database

-

Database

-

Catalogus

-

Erfgoedinzicht

-

Digitale werking

-

Digitale tools

-

Nieuwe website

MMP1917 is ontsloten en toegankelijk voor het publiek door online zoekmachines

De documentaire collectie wordt ontsloten via het Provinciaal A2

Bibliotheeksysteem De erfgoedcollectie wordt ontsloten en toegankelijk gemaakt

A3

OD 4.2.

A1

Het MMP1917 volgt de nieuwe trends in de e-cultuur van musea

via Erfgoedinzicht

Het MMP1917 werkt een digitaal museumbezoek uit Het MMP1917 zoekt naar nieuwe mogelijkheden op het gebied

A2

A3

van GPS en apps om het erfgoed te ontsluiten

Het MMP1917 ontwikkelt een nieuwe museumwebsite


134

SD 5. In het kader van de herdenkingen van de Grote Oorlog (2014-2018) ontwikkelt het MMP1917 activiteiten die een duurzame basis zijn voor haar werking na 2018

OD 5.1. Stimuleren tot herhaalbezoek door het aanbod kwalitatief en gevarieerd

Het MMP1917 zorgt voor een goede begeleiding van de A1

te houden

A2 OD 5.2. Het MMP1917 werkt actief mee aan A1 Toerisme +

bezoeker in de streek

Er wordt een communicatieplan opgemaakt

Brochureaanbod

-

Communicatieplan

-

Samenwerkingen

-

Samenwerkingen

-

Selectieve deelname herdenkingsactiviteiten van derden

-

Onderzoek

Suppoost Onthaal Digitale tools Samenwerking toerisme

Het MMP1917 consolideert en ontwikkelt internationale contacten en heeft oog voor een meerstemmig verhaal

Het MMP1917 bestendigt de sterke herdenkingstradities voor A2

-

het ruime publiek

Ondersteuning herdenkingen

Het MMP1917 verkiest kwaliteit boven kwantiteit m.b.t. de A3

herdenkingsactiviteiten waaraan ze participeert en waarbij de vredesgedachte primeert Door wetenschappelijk onderzoek zijn de activiteiten van het

A4

MMP1917 steeds gebaseerd op correcte historische feiten


135

OD 5.3. Creëren van een open museum door de link met landschapsrelicten en -

Het MMP1917 adviseert ter voorkoming van onherstelbaar A1

verlies van WO I-erfgoed

elementen te versterken en te exploiteren


-

Beschrijven en ontsluiten onroerend erfgoed

-

Advies geven aan andere actoren en bevolking

136

MEMORIAL MUSEUM PASSCHENDAELE Beleidsplan

Recommend Documents