Meerjaren Bedrijfsplan 2010 - 2015
Meerjaren Bedrijfsplan 2010 - 2015
Inhoudsopgave Voorwoord .............................................................................................. 5 Samenvatting........................................................................................... 7
1 Inleiding
............................................................................................. 9
2 NV BrIM Breda........................................................................................ 11 2.1 Oriëntatie........................................................................................ 11 2.2 Kernactiviteiten................................................................................ 12 2.3 Geleverde prestaties........................................................................ 13 2.4 Unieke positie NV BrIM Breda.......................................................... 16
3 Marktontwikkelingen en kansen.......................................................... 19 3.1 Ontwikkelingen............................................................................... 19 3.2 Kansrijke projecten.......................................................................... 23 3.3 SWOT analyse.................................................................................. 25
4 NV BrIM: hét aanspreekpunt voor ondernemend Breda.................... 27
5 Ontwikkelingsstrategie 2010-2015....................................................... 31 5.1 Strategische keuze........................................................................... 31 5.2 Optimalisatie................................................................................... 31 5.3 Diversificatie.................................................................................... 34 5.4 Consequenties................................................................................. 36
Bijlage
........................................................................................... 39
0002_10 V4
Overzicht speerpunten en activiteiten NV BrIM Breda 2010-2015.............. 39
Meerjaren bedrijfsplan 2010 - 2015
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
4
Voorwoord
Voor u ligt het Meerjaren Bedrijfsplan 2010-2015 van NV BrIM Breda. Een organisatie die 50 jaar geleden is opgericht en een belangrijke rol heeft gespeeld als het gaat om het versterken van de economische structuur door nieuwe (internationale) bedrijven aan Gemeente Breda toe te voegen. Door haar jarenlange activiteiten is NV BrIM Breda uitgegroeid tot een herkenbare organisatie in de markt. NV BrIM Breda is als uitvoeringsorganisatie van groot belang voor de Bredase welvaart en werkgelegenheid. En juist nu, in een periode van een sterk veranderende omgeving, is het zaak om meer dan ooit in de Bredase economie te investeren. Dit met als doel om kansen te grijpen in de economische dynamiek die onze regio en stad zo kenmerkt. NV BrIM Breda is hiervoor een belangrijk instrument, dat zich ruimschoots heeft bewezen. De komende jaren is er sprake van doorontwikkeling en professionalisering van NV BrIM Breda. Een duidelijke visie is daarbij noodzakelijk. De markt daagt ons uit tot diversificatie. Dit meerjaren plan geeft aan welke (nieuwe) activiteiten kunnen worden opgepakt door NV BrIM en welke consequenties dit heeft. Het adequaat in kunnen blijven spelen op verschillende kansen die op ons afkomen is een absolute must voor een stad als Breda. NV BrIM Breda met een duidelijke visie is hiervoor van groot belang. Breda, maart 2010.
A.J.G. Oomen President Commissaris NV BrIM Breda
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
6
Samenvatting
Als zelfstandig opererende uitvoeringsorganisatie van de Gemeente Breda is NV BrIM Breda verantwoordelijk voor de uitgifte van de bedrijventerreinen in Breda. Naast verkoop en (her)uitgifte van bedrijventerrein kavels zijn acquisitie, promotie en relatiebeheer de belangrijkste taken van NV BrIM Breda. NV BrIM Breda speelt inmiddels 50 jaar een belangrijke rol als het gaat om het handhaven en versterken van een duurzame economische structuur door nieuwe (internationale) bedrijven aan Gemeente Breda toe te voegen. Daarnaast zijn het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen en het streven naar zorgvuldig ruimtegebruik doelen die NV BrIM Breda wenst te bereiken. Als het gaat om internationale vestigers speelt het aantrekken van Beneluxeringskandidaten een relatief grote rol in de geboekte resultaten. De uitdaging is om adequaat in te blijven spelen op marktontwikkelingen en kansen, en te profiteren van kansrijke projecten zoals Dinalog (Dutch Institute for Advanced Logistics), ViaBreda (komst HSL), Internationale school en World Trade Center (WTC). Uit recent extern marktonderzoek blijkt dat de jarenlange inspanningen van NV BrIM Breda er toe heeft bijgedragen dat de NV een unieke positie en een goede naam heeft opgebouwd bij het Bredase bedrijfsleven. Tevens toont dit onderzoek aan dat een dergelijke slagvaardige uitvoeringsorganisatie als NV BrIM Breda een duidelijke meerwaarde heeft voor Breda als het gaat om acquisitie en promotie van het Bredase vestigingsklimaat bij potentiële buiten landse investeerders. Ook blijkt de aparte juridische entiteit (NV-structuur), gelieerd aan Gemeente Breda, bestaansrecht te hebben, omdat deze constructie van belang kan zijn bij het (her)ontwikkelen van private eigendommen (kavels en/of panden) op verouderde bedrijventerreinen en/of om structurele leegstand aan te pakken. Tenslotte worden in het eindadvies concrete handvatten aangereikt om de positie van NV BrIM Breda verder te versterken. Gezien de dynamische en sterk veranderende omgeving is van belang om strategische keuzes te maken over de wijze waar op NV BrIM Breda kan doorontwikkelen en professio naliseren. De in dit rapport gepresenteerde ontwikkelingsstrategie 2010-2015 is vertaald naar zes speerpunten die enerzijds gebaseerd zijn op optimalisatie van bestaande activiteiten en anderzijds op implementatie van nieuwe activiteiten (diversificatie). Daarbij zal de komende jaren actief worden ingezet op het vergroten van de zichtbaarheid van NV BrIM Breda en het intensiveren van acquisitie en promotie van Breda. Daarnaast worden mogelijke kansen nader onderzocht en, in overleg met de Raad van Commissarissen, opgepakt zoals de exploitatie en beheer bedrijfsruimten, een actieve bijdrage aan de herstructureringsopgave en het verkennen van participatie mogelijkheden in Publiek-Private Samenwerking projecten waarbij het gaat om het creëren van nieuwe werklocaties. Geconstateerd wordt dat NV BrIM Breda inteert op haar vermogenspositie en dat zonder ingrijpen de continuïteit van NV BrIM Breda in gevaar komt. De aandeelhouders, de raad van commissarissen en directie hebben besloten om in 2010 de discussie met elkaar aan te gaan op welke wijze de neerwaartse lijn kan worden omgebogen tot een stijgende lijn, zodat NV BrIM Breda ook in de toekomst als succesvolle ‘partner in business’ kan blijven functioneren.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
7
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
8
Inleiding
1
Medio 2007 is door de Raad van Commissarissen van NV BrIM Breda opdracht gegeven tot het maken van een lange termijn visie. Als onderdeel van deze opdracht heeft ETIN Adviseurs eind 2008 het rapport ‘NV BrIM: hét aanspreekpunt voor ondernemend Breda’ opgesteld. De visie die hierin is weergegeven is vertaald in voorliggend meerjaren bedrijfsplan 2010-2015. Het meerjaren bedrijfsplan beschrijft in hoofdstuk 2 de huidige situatie aan de hand van de belangrijkste kenmerken van NV BrIM Breda, waarna hoofdstuk 3 ingaat op markt ontwikkelingen en kansen die van belang zijn voor Breda. Hierna worden in hoofdstuk 4 de belangrijkste aanbevelingen van het rapport ‘NV BrIM: hét aanspreekpunt voor ondernemend Breda’ weergegeven, waarna in hoofdstuk 5 concrete keuzes worden gemaakt voor de periode 2010-2015 met daarbij organisatorische en financiële consequenties.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
9
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
10
2
NV BrIM Breda
De N.V. Maatschappij ter Bevordering van Industrievestiging te Breda (afgekort NV BrIM Breda) is bij notariële akte opgericht op 14 augustus 1959. 2.1
Structuur NV BrIM Breda is als zelfstandige NV verantwoordelijk voor de uitgifte van de bedrijventerreinen in Breda. Hiervoor onderhoudt zij nauwe relaties met onder andere de afdelingen Economische Zaken en Grondbedrijf van de Gemeente Breda. Binnen de afdeling Economische Zaken van Gemeente Breda is 1,7 Fte beschikbaar voor de uitvoering van BrIM-activiteiten. Deze medewerkers hebben inmiddels veel ervaring waar het gaat om acquisitie van bedrijven, beschikken over een uitgebreid netwerk met relevante marktpartijen en onderhouden een goede collegiale relatie met de accountmanagers van de afdeling Economische Zaken (EZ) en andere relevante afdelingen in de Gemeente Breda. Daarnaast zijn er nauwe contacten met de overige gemeenten in de regio West-Brabant en met acquisitiepartners NV BOM en NV REWIN. NV BrIM Breda legt verantwoording af aan haar aandeelhouders, waarbij de Gemeente Breda 99% van het aandelenkapitaal vertegenwoordigt en de resterende 1% in handen is van de Kamer van Koophandel Zuidwest Nederland. Het feit dat de aandelen van de N.V. geheel in handen zijn van deze twee overheidsorganisaties geeft volgens marktonderzoek van 2008 de ondernemers een gevoel van betrouwbaarheid en schept zekerheid. De Raad van Commissarissen heeft primair een toezichthoudende taak op de directie en daarnaast een adviserende rol. De Raad van Commissarissen bestaat uit een vertegenwoordiger van de gemeente (wethouder Economische Zaken), de gemeenteraad en een vertegenwoordiger namens de Kamer van Koophandel. Daarnaast zijn er drie externe commissarissen met een juridisch, financieel en algemeen management specialisme. NV BrIM Breda
Aandeelhouders 99% Gemeente Breda 1% KvK ZW Nederland Raad van Commissarissen
Directie
Uitvoeringsorganisatie
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
11
2.2
Kernactiviteiten De NV BrIM Breda kent momenteel de volgende vier kernactiviteiten: •
Verkoop en (her)uitgifte van bedrijventerrein kavels in Breda;
•
Acquisitie van nieuwe economische functies voor Breda;
•
Promotie van Breda als strategisch sterk gesitueerde vestigingsplaats voor (inter)nationale bedrijven;
•
Relatiebeheer: opbouwen en onderhouden van een relatienetwerk.
Verkoop en (her)uitgifte NV BrIM Breda draagt zorg voor het tot stand komen van de verkooptransactie van bedrijventerrein. Hierbij hoort ook het ondersteunen van de klant bij het begeleiden van het gehele administratieve traject zoals verschillende vergunningstrajecten. Acquisitie Door netwerken, signaleren, analyseren en vastleggen van ontwikkelingen en trends op de bedrijfsmatige onroerend goed markt, wordt door NV BrIM Breda nadrukkelijk vinger aan de pols gehouden wat betreft acquisitiekansen. Door samenwerking met intermediairs als BOM, REWIN, vastgoedprofessionals en adviesbureaus worden potentiële kandidaten actief benaderd en begeleid, uiteraard met als doel nieuwe bedrijven, en daarmee nieuwe werkgelegenheid voor Breda binnen te halen. Promotie Om Breda als aantrekkelijke (inter)nationale vestigingsplaats op de kaart te zetten, worden door de NV BrIM Breda diverse vormen van promotie toegepast zoals het organiseren van evenementen, multimediaal adverteren, deelname aan beurzen en mede organiseren van handelsdelegaties, factfinding trips en investmentseminars.
Dit project is mede mogelijk gemaakt met steun uit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
12
Relatiebeheer Het contact blijven onderhouden met de klanten geschiedt in samenwerking met de accountmanagers (bedrijfscontact functionarissen) van de afdeling Economische zaken. Vanuit de NV BrIM Breda wordt aan relatiebeheer invulling gegeven door met name internationale vestigers als ‘ambassadeurs’ voor de promotie van Breda in te zetten. Daarnaast is het van belang de reeds gevestigde groeibedrijven te volgen in hun huisvestingsbehoeften. In de loop der jaren is door de inzet van automatisering een professionelere werkwijze ingevoerd ter ondersteuning van de kernactiviteiten. Wat betreft procesmanagement voorziet NV BrIM Breda in een klantgerichte ondersteuning en begeleiding van bedrijven bij de invulling van hun huisvestingbehoefte in Breda. Hierbij wordt gestreefd naar het realiseren van één centrale loketfunctie voor potentiële vestigingskandidaten, en daarbij te zorgen voor het aansturen en begeleiden van de door te lopen procedures en vergunningtrajecten. Via de website van NV BrIM Breda is het recentelijk mogelijk om direct toegang te krijgen tot het actuele aanbod van kantoor- en bedrijfsruimtes in Breda. Deze databank is rechtstreeks gekoppeld aan de verschillende databases van de belangrijkste makelaars in Breda. Geleverde prestaties Gronduitgifte In eerste instantie is NV BrIM Breda actief met gronduitgifte.
7 15 1. 14
2001
150.000
13
8.
99
8
Grondverkopen BrIM 2000-2009 (m2)
2000
.5
51
95
.0
65
120.000
44 52 .9 3
2
80
90.000
97 .6 2009
6. 06 2
24 2008
2007
2006
2005
2004
2003
0
11 .3
30.000
99
29
.3
35
18
.5
60.000
2002
2.3
13
In de afgelopen 10 jaar heeft NV BrIM Breda in totaliteit 61,5 ha bedrijfsterrein verkocht. De pieken worden veroorzaakt door de beschikbaarheid van kavels, onder andere Hoogeind en Steenakker. Meer recent heeft Hazeldonk voor een uitschieter gezorgd. Desondanks is er een neergaande tendens als het gaat om de huidige plancapaciteit, die vooralsnog niet zal worden omgebogen. Daarnaast speelt de economische recessie een rol, hetgeen tot stagnatie van gronduitgifte leidt. Acquisitie en relatiebeheer Naast gronduitgifte is NV BrIM Breda betrokken geweest bij de acquisitie en begeleiding van bijvoorbeeld de volgende vestigers in de afgelopen jaren. Vestigers in de afgelopen jaren Abbott
Grass Valley Nederland BV
Scania
Alfa Laval
Hardhouthandel G. Cantrijn BV
Schavemaker Transport BV
Amgen
Haribo Nederland BV
Scholle Europe BV
Arron Automatics
Hatenboer Electro
Scott Specialty Gases
Bakery World
Internova
SFT Europe BV
Beckers/Wessanen
Iveco Nederland BV
Shekoy Chemicals Europe BV
Bosch
Kennis Transport
Siemens Medical Solutions
BTN Breda BV
Korteweg Bouw BV
Sikkens
Caligen Europe BV
Krohne Oil & Gas BV
Silver Elephant
Car Systems Europe BV
Leo Pharma BV
Solar E company
Caterpillar logistics services
Loodet BV
Spie Nederland
Chevrolet
McDonald’s
Steellex Scientific Instrument Co.
Cibus Europe BV
Mediplus
Texaco
Citi Bank International
Millers Oils Benelux
Toshiba
Coface Nederland
Mooy Logistics BV
Tuttnauer
Coleman
M-Tech BV
Tyco-Valves & Controls
DHL International
NPN Media
Van Leeuwen Autoherstel
Dinalog
Olear Nederland BV
Van Wezel Verpakkingen BV
DNA United Forwarders BV
Opel Nederland
Vitelec BV
EBN beveiliging
Perfetti van Melle Benelux BV
Walon BV
Ehrbecker Schiefelbusch BV
Princess Household Appliances
Waterschap Brabantse Delta
Elster Instruments BV
Rasenberg BV
Weight Watchers
Esso
Renishaw Benelux
Whirlpool Nederland BV
Freeway Lighting BV
Richie Bros Auctioners
WTC
Glasgarage BV
Samat Nederland BV
Yangzhou Chemical
GM Audio Technologie
Samsung
Yochechem
Bovengenoemde lijst betreft geen limitatieve opsomming, maar is ter illustratie opgenomen.
Wat opvalt is dat bij begeleiding van vestigers, naast nieuwkomers, het steeds vaker kantoorkandidaten betreft waarbij sprake is van een verplaatsing naar een bestaand bedrijfs- of kantoorpand in Breda.
Beneluxering Beneluxering staat voor de bundeling van Nederlandse en Belgische vestigingen tot één nieuwe vestiging, bijvoorbeeld in de vorm van een Benelux-hoofdkantoor in Breda of elders in de regio. Zoals ook in hoofdstuk 3 is aangegeven heeft Breda fors weten te profiteren van de zogeheten Beneluxering. Onderstaand worden enkele Benelux resultaten weergegeven. Beneluxvestigingen in Breda Jaar
Bedrijf
Herkomst
Aktiviteit
1999
Dredging International
Zwijndrecht / België
Baggerbedrijf
Banen 30
1999
Stimorol
Hoofddorp / België
Productie kauwgom
80
2000
Leo Pharma
Weesp, Brussel
Pharmaceutische industrie (hoofdkantoor)
90
2000
Dockwise
Meer, Rotterdam
Rederij
65
2001
Labori International BV
Heiloo / België
Distributie cosmetica
2002
Seatrade
Groningen, Antwerpen
Rederij
28 130
2004
Opel Nederland BV
Sliedrecht / Reusel
Hoofdkantoor automotive
200
2004
Alfa Laval
Brussel, Utrecht
Condensors
250
2004
K+S Benelux
Amersfoort
Industrie chemicaliën
2005
Toshiba
Capelle a/d/ IJssel, Brussel
Kantoor, computers
250
20
2006
Hatenboer Electro
Sassenheim, Aarschot
Electrotechniek
250
2006
CAT Logistiics
Vilvoorde, Almere
EDC
20
2006
Delonghi Nederland
Mechelen, Leiden
Huishoudelijke apparatuur
55
2007
Dermatuer
Den Bosch. Brussel
Cosmetica
20
2007
Sandoz (Novartis) Nutrition
Veenendaal, Reusel
Voedingsmiddelen
50
2007
GM / Chevrolet
Schiphol, Vilvoorde
Hoofdkantoor automotive
80
2007
GE Commercial Finance
Amsterdam, Antwerpen BoZ
Financiële diensten
150
2008
GE Global Business Services
Verspreid Benelux
Benelux hoofdkantoor, Shared Service Center
100
2008
Texaco
Brussel, Rotterdam
Oliemaatschappij, Benelux HQ
100
2008
Scania
Den Haag, Brussel
Vrachtwagenproducent, Benelux HQ
120 200
2009
Weight Watchers
Moordrecht, Brussel
Afslankproducten, Benelux HQ
2009
Beckers Wessanen
Utrecht, Leuven
Voedingsmiddelen, Benelux HQ Totaal
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
30 2318
15
Internationale vestigers in Breda Per 2008 zijn in Breda 184 internationale bedrijven gevestigd, met 8.379 werkzame personen. Qua sectoren zien we een sterk gemêleerd beeld, al gaat het de laatste jaren veelal om logistieke en zakelijke dienstverlening. Daarnaast zijn hoofdkantoorfuncties sterk in opkomst. Tot slot kan als opvallend punt worden aangegeven de eerste Chinese successen. Inmiddels zijn er 10 Chinese bedrijven geland in de regio, waarvan 5 in Breda. 2.4
Unieke positie NV BrIM Breda Breda heeft de ambitie om zich internationaal te profileren en wil daarnaast groeien door een versterking van haar economische structuur. Als belangrijk onderdeel hiervan, dient de gemeentelijke organisatie zich in te spannen om buitenlandse bedrijven naar de stad te halen. Dit vraagt van de gemeente capaciteit en inzet, waarbij er door de Gemeente Breda voor is gekozen hierbij NV BrIM Breda als instrument in te zetten. Herkenbaarheid in de markt NV BrIM Breda is 50 jaar geleden opgericht. Recent marktonderzoek leert dat als gevolg van jarenlange inspanningen NV BrIM Breda een goede naam heeft opgebouwd bij het Bredase bedrijfsleven als het gaat om acquisitie en begeleiden van nieuwe vestigers in Breda. Door het bedrijfsleven wordt aangegeven dat NV BrIM Breda een absolute meerwaarde is voor Breda. NV BrIM Breda wordt beoordeeld als flexibel, meedenkend, accuraat, efficiënt en klantgericht. Het belang van acquisitie en promotie wordt onderkend. Het promoten van het gemeentelijke vestigingsklimaat werkt ook richting het zittende bedrijfsleven in Breda. Het verhoogt de betrokkenheid van ondernemers bij hun gemeente. Tenslotte wordt aangegeven dat het feit dat NV BrIM Breda onderdeel uitmaakt van de gemeentelijke organisatie bij ondernemers betrouwbaar overkomt. Indien een gemeente (reeds) beschikt over een organisatie als de NV BrIM Breda, moet je die koesteren.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
16
NV Structuur NV BrIM Breda kent een NV-structuur en kan hierdoor als een zelfstandige privaatrechtelijke entiteit flexibel en op een meer ondernemersgerichte wijze opereren. Daarbij heeft NV BrIM Breda een intermediaire rol tussen de Gemeente Breda en het bedrijfsleven, en is zij dé uitvoeringsorganisatie op het vlak van acquisitie van bedrijven. Daarnaast kan in de toekomst de NV structuur een praktische rol spelen bij het (her) ontwikkelen van private eigendommen. De BrIM kan dankzij haar NV structuur als samenwerkende partner namens Gemeente Breda participeren in risicodragende PPS-constructies om kwaliteitsslagen op bedrijventerreinen te realiseren. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van subsidieregelingen gericht op bedrijventerreinen zoals de fondsen van de Brabantse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen (BHB). Tenslotte voorziet de NV structuur in een Raad van Commissarissen, die in staat is de directie en de uitvoeringsorganisatie op een professionele marktgerichte manier te adviseren. Het volgende hoofdstuk beschrijft welke ontwikkelingen en kansen er voor NV BrIM Breda zijn te onderscheiden en kunnen worden benut in de toekomst.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
17
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
18
Marktontwikkelingen en kansen
3
Allereerst passeren in dit hoofdstuk de belangrijkste ontwikkelingen en kansrijke projecten in Breda de revue. Vervolgens wordt een aantal kansen en bedreigingen in een SWOT analyse benoemd. Deze ontwikkelingen en kansen bieden de aanknopingspunten voor het maken van een strategische keuze wat betreft uit te voeren activiteiten voor NV BrIM Breda in de komende jaren. 3.1
Ontwikkelingen Deze paragraaf beschrijft de volgende zes belangrijkste trends die van invloed zijn op de (toekomstige) activiteiten van NV BrIM Breda, te weten: 1. Globalisering/Internationalisering 2. Beneluxering 3. Schaars aanbod bedrijventerreinen 4. Veranderende economische structuur 5. Zuidwest Nederland 6. Schaalverkleining: van managerial economy naar enterpreneurial economy Ad 1 Globalisering/Internationalisering Doordat Nederland en daarmee ook Breda steeds nadrukkelijker onderdeel uitmaakt van de wereldeconomie is één van de gevolgen dat de concurrentie tussen steden is toegenomen. Bovendien is de strijd om werkgelegenheid en het creëren van banen door de crisis verder versterkt. Dit heeft voor Breda geleid tot een behoorlijke verschuiving van de economische structuur. In het licht van deze globalisering zijn bedrijven meer en meer ‘footloose’ geworden, zodat een stad continu alert moet zijn op het binnen houden en binnen halen van nieuwe bedrijvigheid en daarmee werkgelegenheid. Bedrijven zijn andere en steeds hoger eisen gaan stellen aan hun vestigingsklimaat en gemeenten/regio’s concurreren in toenemende mate met elkaar. Het tijdig en op de juiste wijze kunnen (blijven) huisvesten van bedrijven is en blijft een essentiële factor in dit krachtenspel. De aanwezigheid van buitenlandse bedrijven is van groot belang voor de economische ontwikkeling en werkgelegenheid van Breda. De gemeente blijkt duidelijk een aantrekkelijke vestigingsplaats te zijn voor deze bedrijven. Het zijn over het algemeen niet de minste bedrijven die tot vestiging in het buitenland besluiten, vandaar dat er door de komst van relatief grote internationale spelers sprake is van een kwaliteitsimpuls van de Bredase productiestructuur. Ad 2 Beneluxering Beneluxering staat voor de bundeling van Nederlandse en Belgische vestigingen tot één nieuwe vestiging, bijvoorbeeld in de vorm van een Benelux-hoofdkantoor in Breda of elders in de regio. De voordelen zijn kostenverminderingen in personeel en huisvesting en meer mogelijkheden tot efficiënter werken. Esso zette in de jaren negentig de trend. Om haar prestaties verder te verbeteren besloot Esso haar kantoren in Den Haag en Brussel te sluiten en te concentreren in Breda. Andere voorbeelden zijn Alfa Laval, Toshiba, Stimorol, Villeroy & Boch, Opel, Chevrolet, Scania, GE Capital Finance, Citigroup, Krone Oil & Gas en recentelijk Weight Watchers en Wessanen/Beckers.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
19
Beneluxeren is nadrukkelijk een succes geweest. Zeker in tijden waarin bedrijven expliciet op kosten moeten letten als gevolg van bijvoorbeeld winstdaling of economische crisis. Op dat moment wordt gezocht naar efficiency mogelijkheden, waardoor ook in economisch lastige tijden Beneluxering voor Breda kansen biedt. Aangezien Breda op een knooppunt van snelwegen ligt, halverwege Rotterdam en Antwerpen, is Breda vanuit Nederland en België goed bereikbaar en biedt een prima locatie voor Benelux-kantoren. Met de komst van de Hoge Snelheids Lijn (HSL) zal dit proces alleen maar worden versterkt. Ad 3 Schaars aanbod bedrijventerreinen Een belangrijke verwachting is dat de uitgifte van bedrijventerreinen in Breda de komende jaren sterk zal achterblijven bij de vraag. Niet zo zeer door een achterblijvende vraag, maar vooral door het ontbreken van voldoende aanbod. Begin 2010 is in Breda nog maar 21,5 ha bedrijventerrein direct beschikbaar voor uitgifte. Van dit over diverse bedrijventerreinen versnipperde aanbod is ruim 9 ha gereserveerd. Van de ruim 12 ha bedrijventerrein dat vrij uitgeefbaar is, is 2,4 ha gemeentelijk eigendom. Indien de plannen en opgaven van de Structuurvisie Bedrijventerreinen worden gerealiseerd, dan zou Breda in de periode tot 2020 kunnen beschikken over 116 ha op nieuwe locaties en 54 ha die vrijkomen door herstructurering van bestaande terreinen. Naast het aanbod wordt overigens in dezelfde periode 146 ha bedrijventerrein naar andere functies getransformeerd. Per saldo zal op basis van de plannen het totale areaal Bredase bedrijventerreinen tot 2020 slechts beperkt toenemen met 24 ha. De laatste jaren is er veel discussie over nut en noodzaak van de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen. Nadrukkelijk wordt vanuit het ministerie van VROM aangegeven dat de nadruk veel meer moet liggen op het realiseren van kwaliteitsverbetering op bestaande en vaak verouderde bedrijventerreinen. Dit vanwege de soms aanzienlijke leegstand die zich voordoet op deze terreinen en om het ruimtebeslag van nieuwe terreinen te beperken. Daarbij wordt echter wel nadrukkelijk de kanttekening geplaatst dat ook voldoende nieuwe terreinen noodzakelijk zullen zijn. Het onderscheid tussen bedrijventerrein en kantoorlocaties vervaagt in toenemende mate en er wordt steeds meer gesproken over werklocaties. Zo vindt hoogwaardige productie steeds vaker plaats in een kantoorachtige omgeving. Daarmee verandert ook de uitgifte van karakter: waar vroeger vooral sprake was van een klein kantoor met een bedrijfshal (verhouding 30/70), is deze verhouding verschoven naar groter kantoor, kleine hal. Distributie wordt vaker uitbesteed, dus is er minder magazijn nodig. Dit betekent dat de focus veranderd is van de uitgifte van bedrijfsterreinen naar het begeleiden van bedrijven naar optimale huisvesting, zowel in een bedrijfs- als kantoorachtige omgeving.
20
Sectorale werkgelegenheidsontwikkeling Breda 2000-2009 Omschrijving A
Landbouw, bosbouw en visserij
B
Winning van delfstoffen
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
118
104
84
80
68
78
82
85
96
102
2
0
0
0
0
2
2
2
0
0 7.372
C
Industrie
11.135
11.129
10.497
10.470
9.777
7.987
7.892
8.111
7.905
D
Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas
133
248
231
229
229
133
133
137
168
183
E
Winning/distributie van water; afval(water)beheer, sanering
615
674
670
677
451
493
432
467
508
498
F
Bouw nijverheid
G
Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s
H
Vervoer en opslag
5.749
5.770
5.778
5.581
5.654
5.492
5.562
5.694
5.819
5.707
17.922
17.659
17.406
17.408
17.269
18.102
18.519
19.140
19.453
19.558
4.162
4.195
4.141
3.714
3.478
3.504
3.824
4.191
4.362
4.421
I
Logies-, maaltijd- en drankverstrekking
4.649
4.768
4.665
4.667
4.151
4.280
4.247
4.664
4.950
4.651
J
Informatie en communicatie
2.209
2.146
1.945
1.835
1.589
1.641
1.723
1.778
1.791
2.015
K
Financiële instellingen
3.178
3.094
2.940
2.419
2.153
2.149
2.031
2.087
2.208
2.304
L
Verhuur van en handel in onroerend goed
M
Advisering, onderzoek, special, zakelijke dienstverlening
600
647
641
517
521
541
570
600
605
665
6.933
7,070
7.231
7.403
7.418
7.622
7.761
8.512
9.104
9.673
N
Verhuur van roerende goederen, overige zakelijke dienstverlening
5.847
6.242
6.006
5.910
5.953
5.660
5.643
5.941
5.864
6.175
O
Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen
8.039
8.752
8.848
8.441
8.538
8.805
8.387
8.880
9.238
8.847
P
Onderwijs
Q
Gezondheids- en welzijnszorg
R
Cultuur, sport en recreatie
6.142
6.386
6.666
6.921
7.189
7.581
7.313
7.593
7.539
7.808
12.935
13.345
13.848
13.785
14.547
14.828
15.586
15.982
16.007
16.102
1.303
1.382
1.588
1.630
1.661
1.673
1.694
1.873
2.016
2.047
S
Overige dienstverlening
1.514
1.515
1.544
1.495
1.554
1.598
1.598
1.673
1.700
1.737
X
CBS Landbouw Meitelling
1.565
1.316
1.125
1.167
1.026
1.004
1.079
1.033
927
927
94.750
96.442
95.854
94.349
93.226
93.173
94.078
Totaal
98.443 100.260 100.792
Ad 4 Veranderende economische structuur Er is reeds aangegeven dat sprake is van een structuurwijziging van de Bredase economie. Overigens is de trend die we waarnemen niet alleen van toepassing op Breda. Ook andere Nederlandse steden hebben in meer of mindere mate te maken met deze verandering. Meest pregnant is de terugloop in de sector industrie. Daarnaast is opvallend dat ook in de financiële sector er sprake is van een behoorlijke afname qua werkgelegenheid. Als groeisectoren kunnen worden genoemd groot- en detailhandel, gezondheids- en welzijnszorg, onderwijs en zakelijke dienstverlening.
21
Aantal vestigingen Gemeente Breda 2000-2009 Omschrijving A
Landbouw, bosbouw en visserij
B
Winning van delfstoffen
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
22
20
17
17
15
15
16
15
16
20
1
0
0
0
0
1
1
1
0
0 487
C
Industrie
438
434
441
425
431
435
441
464
482
D
Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas
1
1
1
1
1
1
1
2
4
5
E
Winning/distributie van water; afval(water)beheer, sanering
8
10
10
12
13
11
11
13
12
11
F
Bouw nijverheid
G
Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s
H
Vervoer en opslag
502
532
584
597
622
682
774
880
1.005
1.081
2.390
2.285
2.258
2.274
2.318
2.415
2.532
2.651
2.655
2.631
183
189
187
195
204
227
239
265
296
304
I
Logies-, maaltijd- en drankverstrekking
472
458
455
445
451
465
474
478
486
481
J
Informatie en communicatie
254
283
298
296
1.589
1.641
1.723
1.778
1.791
2.015
K
Financiële instellingen
195
196
182
186
180
177
185
186
181
179
L
Verhuur van en handel in onroerend goed
M
Advisering, onderzoek, special, zakelijke dienstverlening
N
Verhuur van roerende goederen, overige zakelijke dienstverlening
O
Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen
99
106
106
103
107
123
137
146
143
152
1.431
1.444
1.515
1.530
1.570
1.701
1.859
2.097
2.367
2.623
392
407
414
399
411
429
459
498
518
555
57
58
57
56
54
54
54
56
54
53
P
Onderwijs
299
309
342
364
378
387
418
458
471
521
Q
Gezondheids- en welzijnszorg
608
614
628
633
654
681
715
769
841
984
R
Cultuur, sport en recreatie
233
235
266
270
271
289
312
350
404
478
S
Overige dienstverlening
482
492
496
516
518
558
604
641
672
682
X
CBS Landbouw Meitelling
390
357
338
317
304
291
283
268
253
253
8.457
8.430
8.595
8.636
8.834
9.329
9.973
10.773
11.464
12.157
Totaal
Als we kijken naar aantal vestigingen dan wordt het hierboven beschreven beeld gevolgd. Opmerkelijk is echter dat indien we kijken naar het aantal industriële vestigingen het aantal is toegenomen. Dit onderschrijft het beeld dat de gemiddelde omvang van bedrijven steeds verder terugloopt. Ad 5 Zuidwest Nederland Het Ministerie van Economische Zaken heeft enige jaren geleden haar regionaal economisch beleid herijkt. Uitgangspunt daarbij is het inzetten op kansrijke sectoren, daar waar in het verleden de aandacht meer uitging naar achterstandsgebieden. Wat betreft de regio Zuidwest Nederland gaat het hierbij om logistiek, procesindustrie (waaronder maintenance) en toerisme. In de praktijk blijkt dat de marktontwikkelingen in deze sectoren voor Breda extra kansen biedt. Ad 6 Schaalverkleining: van managerial economy naar enterpreneurial economy Een ander, reeds genoemd aspect betreft de afname van de gemiddelde bedrijfsomvang. Het aantal werkzame personen per bedrijf neemt in alle sectoren af. Kleinere bedrijven stellen andere eisen aan hun bedrijfshuisvesting, zowel kwantitatief, kwalitatief als geografisch. Deze schaalverkleining heeft ook een kwalitatief aspect. Onze economie zal waar het gaat om belang steeds meer verschuiven van een ‘managerial economy’, waar de grote bedrijven de dienst uitmaken, naar een ‘enterpreneurial economy’. Kleinere bedrijven maken meer en meer de dienst uit, ook wat betreft bijvoorbeeld het innovatief vermogen van onze economie.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
22
3.2
Kansrijke projecten Deze paragraaf beschrijft vier kansrijke projecten in Breda waarbij NV BrIM Breda met haar activiteiten een duidelijke rol krijgt toebedeeld, te weten: 1. Dinalog (Dutch Institute for Advanced Logistics) 2. Via Breda – komst HSL 3. Internationale school 4. World Trade Center (WTC) Ad 1 Dinalog (Dutch Institute for Advanced Logistics) Binnen de B.V. Nederland vormt logistiek met ruim 750.000 medewerkers een zeer belangrijke economische sector. Om deze positie als logistieke natie te handhaven is een ambitieus innovatieprogramma ontwikkeld. Dit programma wordt uitgevoerd door Dinalog, wat begin 2010 in Breda van start zal gaan. Als onderdeel van dit stimuleringsprogramma wordt tevens een Supply Chain Campus gerealiseerd waar zich instellingen en bedrijven zullen gaan vestigen die zich bezighouden met de regie van goederenstromen. Een eerste gebruiker naast Dinalog is LogiXperience, een supply chain visualisatiecentrum voor opleiding, onderzoek, demonstratie en innovatie. Dit logistieke experience centrum (‘Evoluon van de logistiek’) zal op de Campus een belangrijke rol gaan vervullen bij demonstratieprojecten en kennisuitwisseling. Het is van groot belang dat NV BrIM Breda actief de acquisitie van instellingen en bedrijven voor de campus ter hand neemt in nauwe samenwerking met diverse partijen. Ad 2 Via Breda (komst HSL) Via Breda staat voor de ontwikkeling van de spoorzone in het centrum van Breda en bestaat onder andere uit een nieuw station en de nodige te ontwikkelen kantoorlocaties. Door bedrijven wordt onder andere de komst van de Hoge Snelheids Lijn (HSL) als argument gebruikt om Breda te kiezen als vestigingsplaats. Zeker voor internationale bedrijven geldt een snelle verbinding, bijvoorbeeld tussen Schiphol en Breda, als een belangrijk pluspunt. Breda wordt hierdoor steeds meer onderdeel van een internationaal netwerk. ViaBreda wil uitgroeien tot een toonaangevende vestigingsplek voor internationale bedrijven. Dit vraagt om een gericht acquisitiebeleid, waarbij NV BrIM Breda een belangrijke rol kan spelen.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
23
Hoge Snelheidslijn (HSL) Breda wordt via shuttletreinen aangesloten op de stedelijke centra van Rotterdam, Den Haag en Amsterdam en op die van Parijs, Lyon en via de Kanaaltunnel ook met Londen. De reistijden naar deze steden zijn vanaf dat moment: Bestemming
Reistijd (vanaf Breda)
Rotterdam
22 minuten
Amsterdam
62 minuten
Antwerpen
18 minuten
Brussel
55 minuten
Londen
5 uur en 30 minuten
Parijs
2 uur en 45 minuten
Lyon
3 uur en 45 minuten
Barcelona
6 uur en 45 minuten
Ad 3 Internationale School De komst van een internationale school in Breda is een belangrijke ontwikkeling. Momenteel wordt gewerkt aan een blauwdruk waarin de financiële onderbouwing, de inhoud van het onderwijsprogramma en het politiek besluitvormingsproces aan de orde komen. Een internationale school voegt een belangrijk onderdeel toe aan Breda als internationale stad. Breda heeft veel buitenlandse bedrijven binnen haar grenzen. Voor het internationale bedrijfsleven is zo’n school een belangrijke vestigingsfactor. Voor de NV BrIM Breda, die vooral internationale contacten onderhoudt, is het van belang de ontwikkeling van deze extra vestigingsfactor op de voet te volgen, aangezien het onderdeel uitmaakt van haar acquisitie en promotieprogramma. Ad 4 World Trade Center (WTC) Breda streeft naar de realisering van een vestiging van een World Trade Center, wat een enorme impuls geeft aan de ambities van Breda om zich verder te ontwikkelen als internationale stad. Het stimuleert de internationale handel en biedt een ontmoetingsplaats voor het internationale bedrijfsleven. Het stationsgebied is daarvoor de ideale plek. Doelgroepen zijn expansieve Westbrabantse bedrijven, buitenlandse bedrijven en Beneluxeerders, ambitieuze doorstarters en non-profitorganisaties die bij de WTC-doelstellingen passen. NV BrIM Breda zal een rol gaan spelen bij de acquisitie van marktpartijen voor het WTC.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
24
3.3
SWOT analyse NV BrIM Breda is ooit begonnen als maatschappij waarbij verkoop bedrijventerrein de primaire rol was. Inmiddels is gezien de hiervoor beschreven projecten en het belang hierbij om als gemeente een actieve acquisitierol te spelen, duidelijk waarom NV BrIM Breda momenteel reeds veel breder wordt in gezet dan een aantal jaren geleden. Hierbij is de zorg om meer bedrijfsruimte te creëren de rode draad en vraagt om een innovatieve benaderingswijze. Tevens zal het belang van bedrijfshuisvesting een steeds meer regionale opgave worden en is samenwerking en afstemming met buurtgemeenten, REWIN, BOM en overige stakeholders onontbeerlijk. SWOT NV BrIM Breda
STERK • Zelfstandig opererende organisatie • Procesmanagement • Databank aanbod bedrijfslocaties • Gelieerd aan Gemeente Breda KANS • Loketfunctie voor alle bedrijfshuisvesting vragen • Samenwerking met BOM & REWIN • Intensivering Promotie& Acquisitie (proactief & selectief) • Veel vraag naar kleinschalige bedrijfsruimten • Herstructurering • Participatie in overige PPS projecten
ZWAK • Re-actieve acquisitie • Onderscheidend vermogen • Zichtbaarheid BEDREIGING • Stagnatie vastgoedinvesteringen (kredietcrisis) • Schaars aanbod bedrijfsterreinen
Bovenstaand SWOT-overzicht registreert de voornaamste sterke punten (Strengths), zwakke punten (Weaknesses), kansen (Opportunities) en bedreigingen (Threats). Ze zijn gebaseerd op de resultaten uit de door ETIN uitgevoerde enquête en de hiervoor genoemde ontwikkelingen en projecten. Genoemde punten vormen de basis voor de opbouw van dit bedrijvenplan en worden in de volgende hoofdstukken nader toegelicht en uitgewerkt.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
25
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
26
NV BrIM: hét aanspreekpunt
4
voor ondernemend Breda In november 2008 heeft ETIN Adviseurs een rapport uitgebracht dat een eerste inzicht geeft in de positionering van NV BrIM Breda. Dit rapport vormt de basis voor dit meerjaren bedrijfsplan. Naast NV BrIM Breda zijn ook Brabantse organisaties als NV REWIN West-Brabant en de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), maar ook landelijke opererende organisaties als de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) actief als het gaat om aantrekken van nieuwe bedrijven en begeleiden van bedrijven bij het zoeken naar een nieuwe locatie. Gezien de veranderende omgeving waarbinnen NV BrIM Breda opereert, is besloten om na te gaan wat de invloed is van deze ontwikkeling op de positie en taken van NV BrIM Breda en te bezien hoe ze haar positie kan versterken en bestendigen om haar doelen te realiseren. Hiervoor is door ETIN adviseurs het takenpakket geanalyseerd en de blik op de toekomst gericht, hetgeen uitgebreid uitgewerkt is in het rapport: NV BrIM: hét aanspreekpunt voor ondernemend Breda. De samenvatting van dit rapport wordt beknopt weergegeven in dit hoofdstuk. 1. Basistaken voor NV BrIM Breda Gezien de doelstelling van NV BrIM Breda dienen de volgende basistaken te worden toegekend aan NV BrIM Breda:
• Uitgifte van bedrijfskavels op nieuwe locaties;
• Herstructurering/(her)ontwikkeling van private kavels en/of panden op bestaande,
• Promotie, marketing en acquisitie.
vaak verouderde werklocaties;
2. NV BrIM Breda als centraal aanspreekpunt Ondernemers hebben behoefte aan één centraal gemeentelijk aanspreekpunt. NV BrIM Breda dient hét aanspreekpunt te worden voor alle ondernemers die vragen hebben betreffende bedrijfshuisvesting. 3. Verduidelijken taakverdeling NV BrIM Breda - afdeling Economische Zaken (EZ) Goede afspraken over taken en verantwoordelijkheden van NV BrIM Breda en de afdeling EZ van de gemeente zijn van groot belang om beide zo optimaal mogelijk te laten functioneren en om synergie te laten ontstaan. De afdeling EZ is onder andere verantwoordelijk voor het formuleren van economisch beleid in de meest brede zin van het woord. Het is vervolgens aan NV BrIM Breda om binnen de bestaande beleidskaders de individuele bedrijven op de juiste wijze te huisvesten. 4. ‘Onafhankelijke positie’ handhaven Geadviseerd wordt om de aparte juridische entiteit (de huidige N.V. structuur) te behouden. De ondernemers hebben het gevoel dat de medewerkers van de NV BrIM op een andere, meer ondernemersgerichte wijze (kunnen) opereren. Daarnaast kan het feit dat sprake is van een aparte juridische entiteit, van groot belang zijn bij het (her)ontwikkelen van private eigendommen (kavels en/of panden) op verouderde bedrijventerreinen en/of om structurele leegstand aan te pakken. Een dergelijke structuur biedt voordelen als het gaat om het samen met private partijen, via bijvoorbeeld PPS- of exploitatiemaatschappij-achtige constructies, realiseren van kwaliteitsslagen op bedrijventerreinen.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
27
5. Bekendheid absolute noodzaak Om de rol van centraal aanspreekpunt ook daadwerkelijk goed te kunnen vervullen is het essentieel dat de ondernemers ook op de hoogte zijn van het bestaan van een dergelijk aanspreekpunt. Geadviseerd wordt NV BrIM Breda een professionele promotiecampagne op te zetten die gericht moet zijn op zowel reeds in de gemeente gevestigde bedrijven, maar ook op bedrijven die een vestiging in Breda overwegen (nieuwkomers). Deze promotiecampagne kan en mag niet van incidentele aard zijn, maar moet een structureel karakter hebben. Hier zullen dan ook voldoende middelen voor gereserveerd moeten worden. 6. Totaaloverzicht is belangrijk NV BrIM Breda dient zich te richten op het optimaal huisvesten van zowel de reeds in de gemeente gevestigde bedrijven als van nieuwe bedrijven. Om deze taak optimaal te kunnen vervullen is het hebben van een totaaloverzicht (een databank) een absolute vereiste. De NV BrIM moet daarbij niet op de stoel van private partijen als bedrijfsmakelaars gaan zitten, maar puur een doorverwijsfunctie vervullen. Vooral bij bestaande panden en gereedkomende panden moet de NV BrIM nadrukkelijk geïnteresseerde ondernemers doorverwijzen naar de betreffende commerciële partij. 7. NV BrIM als frontoffice Voor het bedrijfsleven is het van belang om één aanspreekpunt te hebben. Geadviseerd wordt met een helder en herkenbare front office te werken waarbij NV BrIM Breda, gezien haar herkenbaarheid in de markt deze rol zou kunnen vervullen. In de benadering van klanten wordt daarbij geen onderscheid gemaakt naar het type vastgoed wat zij in potentie zouden kunnen betrekken. NV BrIM Breda richt zich daarbij op alle eindgebruikers van commercieel vastgoed. Hierbij is het voor deze front office van groot belang heldere afspraken te maken met andere relevante organisatieonderdelen zoals economische zaken, grondbedrijf, ruimtelijke ontwikkeling en milieu van Gemeente Breda. 8. Uitvoeringsorganisatie met mandaat Gezien de doelstelling van de NV BrIM moge het duidelijk zijn dat de NV BrIM een uitvoeringsorganisatie is. Om de NV BrIM daadwerkelijk als dit centrale aanspreekpunt te kunnen laten functioneren wordt geadviseerd om de NV BrIM een duidelijk mandaat te geven. Dit houdt concreet in dat indien de NV BrIM een bepaald dossier als urgent bestempeld alle gemeentelijke afdelingen het betreffende dossier als zodanig moeten behandelen. Hierover moeten op bestuurlijk en ambtelijk niveau duidelijke afspraken gemaakt worden. 9. Accountmanager als relatiebeheerder De accountmanager van de NV BrIM moet in een zo vroeg mogelijk stadium op de hoogte zijn van huisvestingsvraagstukken van individuele ondernemers. Indien de vraag vervolgens concreet aan de orde is, heeft de accountmanager het nodige voorwerk al gedaan waardoor het vraagstuk op een gestructureerde manier kan worden aangepakt. 10. Iedere werklocatie zijn accountmanager Het is zaak dat de accountmanager op de hoogte is van hetgeen er op de verschillende werklocaties speelt, zowel op het niveau van het individuele bedrijf als op het niveau van de gehele werklocatie. Gezien het aantal werklocaties binnen de gemeente en de omvang van de meeste locaties wordt geadviseerd om per werklocatie een accountmanager te benoemen.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
28
11. Ook nazorg verantwoordelijkheid accountmanager Ook met ondernemers die door de NV BrIM geholpen zijn bij hun huisvestingsvraag moeten blijvend contacten worden onderhouden. Bovendien zijn reeds gevestigde ondernemers de beste ambassadeurs. Als zij tevreden zijn dan zullen zij dit ook naar buiten toe uitdragen waardoor andere bedrijven hun investeringen eerder zullen plegen in Breda: uitbreidingen, verplaatsingen en nieuw vestigers. 12. Promotie en acquisitie is en blijft belangrijk De NV BrIM moet er voor zorg dragen dat enerzijds de kwaliteiten van het Bredase vestigingsklimaat voldoende onder de aandacht worden gebracht bij potentiële buitenlandse investeerders. Wel moet er voor worden gewaakt dat dit niet leidt tot overkill. Een goede afstemming met organisaties als het Netherlands Foreign Investment Agency, de BOM en REWIN is dan ook van groot belang. De NV BrIM moet er voor zorg dragen dat het belang van Breda zijn verdiende plek krijgt in de plannen, projecten en aanpak van de BOM en REWIN. Dit vereist een actieve betrokkenheid bij onder andere fact finding trips, maar ook bij het opstellen van de (jaarlijkse) plannen van aanpak van deze organisaties. Een goede afstemming met de afdeling EZ van de gemeente, en dus met de beleidsmatige insteek, is in dit verband essentieel. Er zijn reeds veel buitenlandse bedrijven in Breda gevestigd. De NV BrIM moet met deze bedrijven nauwe contacten onderhouden. Zij zijn immers de beste ambassadeurs. Deze bedrijven moeten actief ingezet worden om potentiële nieuw vestigers uit ‘hun’ land van herkomst te interesseren voor vestiging in Breda.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
29
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
30
Ontwikkelingsstrategie 2010-2015
5
Op basis van voorgaande hoofdstukken en de discussie in de Raad van Commissarissen hieromtrent, worden in dit hoofdstuk de strategische keuzes benoemd met daarbij consequenties voor organisatie en middelen. 5.1
Strategische keuze De NV BrIM Breda heeft de volgende missie: Het stimuleren van economische ontwikkeling en werkgelegenheid (investeringsbevordering) in de regio West-Brabant door middel van het aanbieden van optimale bedrijfshuisvesting mogelijkheden in Breda via promotie, acquisitie en relatiebeheer. Om deze missie te realiseren zijn in overleg met de Raad van Commissarissen en directie de volgende doelen geformuleerd: 1 Handhaven van een dynamische en duurzame economische structuur door het aantrekken van nieuwe vestigers en het faciliteren van bestaande bedrijven met hun ruimtevraag; 2 Het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen door een actief promotie en acquisitiebeleid; 3 Streven naar zorgvuldig en intensief ruimtegebruik van nieuwe en bestaande bedrijventerreinen in Breda; Om deze doelen te bereiken worden verschillende activiteiten benoemd. Globaal betreft het enerzijds het optimaliseren van bestaande activiteiten en anderzijds gaat het om diversificatie van nieuwe activiteiten.
5.2
Optimalisatie Het optimaliseren van bestaande activiteiten leidt tot de volgende speerpunten, te weten: 1 Meer helderheid/zichtbaarheid loketfunctie (front office); 2 Intensivering Acquisitie; 3 Intensivering Promotie.
Ad 1 Meer helderheid/zichtbaarheid loketfunctie (front office) Het succes van NV BrIM Breda wordt bepaald door de mate waarin klanten haar weten te vinden. Bedrijven die op zoek zijn naar een vestigingslocatie in Breda moeten snel de weg naar de NV BrIM Breda weten te vinden. Dit betekent helderheid over waar NV BrIM Breda voor staat en wat haar doelgroepen zijn, een goede naamsbekendheid c.q. vindbaarheid en tot slot een goede toegankelijkheid via de daarvoor geëigende kanalen. Het rapport ‘NV BrIM: hét aanspreekpunt voor ondernemend Breda’ geeft aan dat het hieraan schort. Door onbekendheid met de NV loopt het zoekproces naar ruimte bij veel ondernemers ongestructureerd, en kost dit onnodig veel tijd. Dit kan de groeipotentie van het betreffende bedrijf frustreren of ertoe leiden dat men zich ook buiten de stad oriënteert. Dit moet zoveel mogelijk worden voorkomen.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
31
NV BrIM Breda wil zich ontwikkelen als hét aanspreekpunt voor bedrijven die in Breda een vestigingslocatie zoeken. Het gaat hierbij qua doelgroep om alle bedrijfsmatige eindgebruikers van vastgoed. Een (belangrijk) onderdeel hiervan vormen de bedrijven die ruimte zoeken op een bedrijventerrein, traditioneel de doelgroep voor de NV. Aanspreekpunt impliceert hierbij zowel het functioneren als frontoffice maar zeker ook als backoffice: oftewel verzoeken worden in ontvangst genomen, maar tevens wordt zorg gedragen voor een adequate afhandeling en follow-up, waar het gaat om vestigingsmogelijkheden in Breda en alle vereisten die hierbij een rol kunnen spelen. In onderstaand schema wordt het functioneren als aanspreekpunt nog eens weergegeven.
Bedrijf op zoek naar bedrijfshuisvesting in Breda
Projectontwikkelaar op zoek naar bedrijfshuisvesting in Breda
NV BrIM Breda
Grondbedrijf
(regisseur/één loket)
Bedrijventerrein (nieuw)
Bedrijventerrein (bestaand)
Kantoren (bestaand)
Kantoren (nieuw)
via één database bestaande marktpartijen
Target Het vergroten van de naamsbekend van NV BrIM Breda bij enerzijds het lokale bedrijfsleven in zijn algemeenheid en de internationale bedrijven in het bijzonder. Daarnaast zal de NV continu op het vizier moeten staan bij relevante stakeholders, zoals REWIN, BOM, NFIA, NDL, locatie adviseurs, et cetera. Activiteiten Website, digitale nieuwsbrief, reclamecampagne, free publicity, sponsoring, account management etc. Ad 2 Intensivering Acquisitie Naast het vergroten van de naamsbekendheid waardoor op een meer re-actieve manier met klanten in contact wordt gekomen, wil de NV op het vlak van acquisitie een meer actieve en sturende rol gaan vervullen. Hier ligt voor alle duidelijkheid de belangrijkste meerwaarde van de NV voor de Gemeente Breda: het binnenhalen van nieuw programma en het bevorderen van investeringen. Bij het bepalen van de acquisitiedoelgroepen wordt uitgegaan van die sectoren waarvoor Breda aantoonbaar een concurrentievoordeel heeft. Daarnaast is gekeken naar doelgroepen in het belang van specifieke projecten in de stad. Bij dit laatste gaat het met name om Via Breda en Dinalog Campus.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
32
Het benoemen van doelgroepen impliceert overigens niet dat andere sectoren worden buitengesloten. Wel zal daarbij in het licht van de doelstellingen van NV BrIM Breda kritisch worden gekeken naar de waarde die een bedrijf toevoegt aan de economische structuur, de werkgelegenheidscomponent en het ruimtegebruik. Doelgroepen •
Internationale handel, zakelijke dienstverlening en hoofdkantoorfuncties (Beneluxering, Via Breda);
•
Logistiek/Kenniscomponent Supply Chain Partners (Dinalog, Dinalog Campus);
•
Kennisindustrie (Beeldcultuur, Farmacie, Duurzame Energie).
Target 20 nieuwe bedrijven en 400 nieuwe banen. Activiteiten Uitvoeren marktscan doelgroepen, opbouw en onderhouden relatienetwerk, intensivering relatie met stakeholders (REWIN, BOM, NFIA, NDL, Locatieadviseurs), beursbezoek, accountmanagement internationale bedrijfsleven, activiteiten met betrekking tot donorlanden (VS, China, Europa), database relaties, database vestigingsplaatsfactoren et cetera. Ad 3 Intensivering Promotie Het gaat hierbij om het promoten van Breda als aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven. Dit kan gezien worden als een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke citymarketing, waardoor activiteiten nader dienen te worden afgestemd en gecoördineerd. Op basis van beschikbaar budget wordt gestreefd naar gerichte promotionele activiteiten afgestemd op de acquisitiedoelstellingen. Naast de hierboven genoemde interne gemeentelijke afstemming zal ook promotionele afstemming worden gezocht met stakeholders als REWIN, BOM en NDL. Inhoudelijk wordt voorgesteld de promotie van de Gemeente Breda als aantrekkelijke vestigingslocatie te focussen rond twee thema’s. Enerzijds zal Breda worden weggezet als hét zakelijk centrum van de Benelux. Anderzijds zal gebruik worden gemaakt van de komst van Dianalog door Breda te etaleren als de logistieke kennisstad van Nederland. Target Het bij de acquisitie doelgroepen vergroten van de bekendheid van Breda als zakelijk centrum van de Benelux en als de logistieke kennisstad van Nederland. Activiteiten Website, digitale nieuwsbrief, reclame campagne, free publicity, beursdeelname et cetera.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
33
5.3
Diversificatie Als het gaat om het implementeren van nieuwe activiteiten, worden de volgende speerpunten benoemd: 4 Exploitatie & Beheer bedrijfsruimten; 5 Herstructurering; 6 Participatie in PPS projecten.
Ad 4 Exploitatie & Beheer bedrijfsruimten NV BrIM Breda heeft als doelstelling het versterken van de productiestructuur en het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen. Bij het streven deze doelstelling te realiseren is de verwachting reëel dat kleinschalige bedrijven een steeds belangrijkere rol zullen gaan spelen. Juist voor deze doelgroep blijkt het vastgoed aanbod om diverse redenen te beperkt in te spelen op de eisen vanuit de markt. NV BrIM Breda wil bezien hoe zij, daar waar de markt dit onvoldoende oppakt, een rol kan spelen bij het aanbieden van de juiste huisvesting. In veel gevallen zal het hierbij gaan om het aanbod van thematische bedrijfsverzamelgebouwen. Vooralsnog heeft de NV het streven ervaring op te doen met deze activiteiten in de vorm van het beheer van het pand waar Dinalog, Dutch Institute for Advanced Logistics, tijdelijk gehuisvest is. NV BrIM Breda zal eerst hiermee ervaring willen opdoen, voordat nieuwe investeringen worden opgepakt. Mochten nieuwe kansen zich echter aandienen dan zal hier serieus naar worden gekeken. Target Invulling van de huisvestingsbehoefte van specifieke doelgroepen door een actieve rol bij het ontwikkelen en beheren van bedrijfsverzamelgebouwen. Activiteiten Beheer pand Princenhagelaan 13 ten behoeve van Dianalog en aanverwante activiteiten et cetera. Ad 5 Herstructurering Hergebruik van verborgen leegstaande bedrijfsruimte als gevolg van extensief ruimtegebruik krijgt tot nu toe vrijwel geen aandacht. Deze leegstand is meestal niet goed zichtbaar en wordt evenmin gedetecteerd en geregistreerd. Langdurige leegstand, verpaupering en extensief ruimtegebruik leiden tot afkalving van de kwaliteit en economische functie van bedrijven terreinen. Tegelijkertijd ligt er een potentieel aan bedrijventerreincapaciteit braak dat de moeite waard is om aan te boren, gegeven de schaarste aan bedrijventerreinen. Over de (potentiële) hoeveelheid hectaren zijn op dit moment geen gegevens beschikbaar. In samenwerking met de accountmanagers (bedrijfscontactfunctionarissen) van afdeling EZ kan de NV BrIM Breda deze activiteiten voor de gemeente uitvoeren. De in de NV BrIM Breda database opgeslagen informatie vormt de basis voor hergebruik van thans braakliggende bedrijfsgrond. Proactief aankopen en herontwikkeling op kavelniveau past eveneens bij het activiteitenpakket van NV BrIM Breda. Voor de NV BrIM Breda ligt hier een interessante activiteit om in overleg en samen met de gemeente structureel aan te pakken. Voor de ontwikkeling van nieuwe economische activiteiten en de uitvoering van de gemeentelijke taakstelling in de herstructurering van bedrijventerreinen is beschikbaarheid van voldoende financiële middelen van doorslaggevende betekenis. Met de verkoop opbrengsten van de uit BrIM-voorraad afkomstige bedrijfskavels kan een begin worden gemaakt
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
34
voor de vorming van een BrIM herstructureringsfonds. Dit zal onvoldoende omvang hebben is te verwachten. Derhalve het advies om in een vroeg stadium met Gemeente Breda overleg te voeren over het vormen van een financieringsfaciliteit voor toekomstige herstructurerings opgaven. Ter indicatie wordt gedacht aan een faciliteit ter grootte van ca 5 miljoen euro. Financiële en operationele participatie in de gewenste ontwikkelingen samen met andere marktpartijen en instellingen als de BOM/BHB brengt de gemeente in een positie waar conflicterende belangen spelen. Gezien de nauwe relatie met bedrijventerreinen en de grote marktkennis is de inzet van de NV BrIM Breda op dit gebied als Bredase Ontwikkelingsmaatschappij sterk aan te bevelen. Nader onderzoek en het inwinnen van extern advies naar een effectieve aanpak rondom herstructureringsmogelijkheden voor NV BrIM Breda is aan te bevelen. Target Leveren van een actieve bijdrage aan het zorgvuldig ruimtegebruik op bedrijventerreinen in Breda et cetera. Activiteiten • Het in overleg met de BOM/BHB onderzoeken van de mogelijkheid om te komen tot een herstructureringsfonds; • het uitwerken van een protocol als het gaat om de aanpak van de herstructureringsrol van NV BrIM Breda et cetera. Ad 6 Participatie in PPS projecten In het aanbod van werklocaties spelen private partijen een steeds belangrijkere rol. Tegelijker tijd moet worden geconstateerd dat processen van private partijen om daadwerkelijk tot ontwikkeling te komen in de regel moeizaam verlopen. Dit met als gevolg dat in potentie beschikbaar aanbod niet of niet tijdig voor de markt beschikbaar komt. In het licht van zorgvuldig ruimtegebruik blijven op deze manier kansen liggen. De andere kant van de medaille is, dat ook voor overheidsvragen bij specifieke terrein ontwikkelingen er om diverse redenen gestreefd wordt naar samenwerkingsverbanden met marktpartijen. Zonder dat nu concreet inhoud kan worden gegeven aan een dergelijk samenwerkings verband, wil NV BrIM Breda de mogelijkheid open houden om hierbij een rol te spelen. Uiteraard zal, mocht sprake zijn van concrete mogelijkheden, vroegtijdig een en ander worden voorgelegd aan de Raad van Commissarissen. Target Door het aangaan van samenwerkingsverbanden met marktpartijen zorg dragen voor enerzijds bedrijventerrein aanbod voor specifieke doelgroepen, anderzijds voor het tijdig op de markt brengen van potentieel aanbod. Activiteiten Er is reeds aangegeven dat er nog geen sprake is van concrete projecten. Als voorbeeld voor mogelijke toekomstige projecten kan worden gedacht aan de ontwikkeling van het Greenery terrein en/of de ontwikkeling van Dinalog Campus. Opgemerkt dient te worden dat NV BrIM Breda zich de komende jaren actief inzet op optimalisatie van bestaande activiteiten. Voor het oppakken van genoemde speerpunten met betrekking tot implementatie van nieuwe activiteiten wordt een meer re-actieve aanpak gevolgd. Dat wil zeggen, als een kans zich voordoet dat deze nader wordt onderzocht. Financiële consequenties dienen in beeld te worden gebracht om, in overleg met de Raad van Commissarissen, te kunnen bepalen of deze kans verder wordt opgepakt.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
35
5.4
Consequenties Voorgaande brengt de volgende consequenties met zich mee. Organisatorisch Ten aanzien van de structuur brengt voorgaande geen consequenties met zich mee. De zelfstandige NV-structuur volstaat en biedt juist voordelen. Daarmee blijft de door de markt gewenste onafhankelijke positie van de NV BrIM Breda behouden evenals de brugfunctie tussen bedrijfsleven en overheid als het gaat om bedrijfshuisvesting. Personele bezetting Waar het gaat om nieuwe activiteiten wordt gekozen voor een groeimodel op basis van feitelijke marktkansen. Dat betekent dat vooralsnog met name zal worden ingezet op optimalisatie. Dit gebeurt met het huidige kernteam. Voorgesteld wordt om daar waar het gaat om diversificatie-activiteiten zo nodig te werken met tijdelijke krachten, welke als uitgangspunt qua financiering moeten drukken op die activiteit. Daarnaast kan zo nodig tijdelijk hulp worden ingeroepen bij de collega’s van de afdeling Economische Zaken. Managementstructuur De strategische keuzes leiden niet tot een aanpassing van de managementstructuur. Financieel Hierbij zijn een aantal uitgangspunten van belang: •
Als gemeentelijke NV heeft NV BrIM Breda geen primair winstoogmerk. NV BrIM Breda is er om een algemeen maatschappelijk belang te dienen, onder andere door het acquireren van nieuwe bedrijven die enerzijds de economische structuur van Breda versterken en anderzijds nieuwe werkgelegenheid opleveren;
•
NV BrIM Breda streeft naar continuïteit. Dit continuïteitstreven is gebaseerd op de meerwaarde die de markt toekent aan het bestaan van de NV. Het rapport ‘NV BrIM: hét aanspreekpunt voor ondernemend Breda’ (ETIN Adviseurs, november 2008) geeft aan dat met name slagkracht als belangrijke meerwaarde van de NV wordt gezien;
•
De Gemeente Breda heeft er voor gekozen een aantal van haar activiteiten door NV BrIM Breda te laten uitvoeren. De voordelen van het werken met deze NV structuur zijn voorgaand reeds uitvoerig aangegeven. Duidelijk moet zijn dat een eventuele keuze om de NV structuur niet te continueren, niet inhoudt dat daarmee ook de kosten voor Gemeente Breda komen te vervallen. In alle gevallen zal de Gemeente Breda zich moeten profileren als aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven, zullen bedrijven moeten worden overtuigd en begeleid om zich in Breda te vestigen, zullen grondtransacties juridisch en financieel moeten worden afgewikkeld, et cetera;
•
Er is een aantal aannames gemaakt. Daarnaast dient er rekening te worden gehouden met onzekerheden en risico’s zoals tijdig beschikbaar zijn van nieuwe plancapaciteit bedrijventerrein Bavel-Zuid, tegenvallende grondverkopen, exploitatie & beheer Dinalog en P.M. posten.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
36
Van deze uitgangspunten staat voor de directie van NV BrIM Breda het continuïteitstreven voorop. Duidelijk is dat bij ongewijzigd beleid, kosten en opbrengsten dusdanig uit de pas lopen dat hierdoor NV BrIM Breda inteert op haar vermogen en het streven naar continuïteit op termijn gevaar loopt. De directie met de commissarissen en de aandeelhouders hebben daarom besloten om in 2010 de discussie aan te gaan, hoe dit tij kan worden gekeerd. Hierbij zal worden gekeken naar zowel de kosten- als de opbrengstenkant om te komen tot een gezonde lange termijn financiële huishouding.
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
37
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
38
Bijlage Speerpunten en activiteiten BrIM Breda 2010-1015 1
Meer helderheid/zichtbaarheid loketfunctie (front office) • website; • digitale nieuwsbrief (Breda Business Update); • reclame campagne; • free publicity; • sponsoring; • accountmanagement.
2
Acquisitie • uitvoeren marktscan doelgroepen; • opbouw en onderhouden relatienetwerk (sponsoring); • intensivering relatie met stakeholders; • beursbezoek; • accountmanagement internationale bedrijven; • activiteiten organiseren met betrekking tot donorlanden (VS, China, Europa) zoals road shows, investment seminars en fact finding trips; • database relaties;
Optimalisatie
• database vestigingsplaatsfactoren;
bestaande
• acquisitie materiaal (bidbooks);
activiteiten
• prioritaire doelgroepen gericht benaderen (internationale handel, (regie)logistiek, kennissectoren, duurzaamheid, zakelijke dienstverlening, Beneluxering et cetera); • marketing- en actieplan maken voor kansrijke projecten (Dinalog/Topinstituut Logistiek, Via Breda, International School, World Trade Center, et cetera). 3
Promotie • website; • digitale nieuwsbrief (Breda Business Update); • reclame campagne; • free publicity; • deelname beurs; • promotion/PR meerjarenplan; • Breda city marketing; • media; • promotie materiaal ontwikkelen zoals vestigingsbrochure, bouwborden, et cetera; • donorlanden in regioverband bezoeken (handelsmissies); • activiteiten gericht op donorlanden.
4
Exploitatie & beheer bedrijfsruimten • beheer pand Princenhagelaan 13 ten behoeve van huisvesting Dinalog en aanverwante activiteiten.
5
Herstructurering • herstructureringsprojecten op kavelniveau definiëren;
Diversificatie
• bestaande braakliggende bedrijventerreinen detecteren;
door nieuwe
• het uitwerken van een protocol als het gaat om de aanpak van de herstructureringsrol van NV BrIM Breda;
activiteiten
• het in overleg met de BOM/BHB onderzoeken van de mogelijkheid om te komen tot een herstructureringsfonds; • participeren in herstructureringsfonds in samenwerking met BHB en grondbedrijf. 6
Participatie in PPS projecten • Dinalog Campus (PM); • Greenery terrein (PM).
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
39
Meerjaren Bedrijfsplan NV BrIM Breda 2010-2015
40