Bedrijfsplan GeoFort

Bedrijfsplan GeoFort Vertrouwelijk

“Investeren in een geogeneratie redt levens, voorkomt rampen en bespaart geld” 9 maart 2008 Stichting GeoFort Willemijn Simon van Leeuwen (voorzitter) Erin Hoogenboom (secretaris) Bart Bennis (penningmeester) Nieuwe Steeg 74 • 4171 KG Herwijnen • 06-20614572 [email protected] • www.geofort.nl giro 2210095 • KvK nr. 11065894

vertrouwelijk

Inhoudsopgave Voorwoord................................................................................................................................3 Samenvatting ...........................................................................................................................4 1. Inleiding................................................................................................................................8 De geowereld op de kaart ....................................................................................................8 Ontwikkeling .........................................................................................................................9 2. Ondernemers en onderneming ..........................................................................................11 Stichting GeoFort................................................................................................................11 Raad van Advies ................................................................................................................12 3. Doelen................................................................................................................................13 4. Product...............................................................................................................................14 Bedrijfsonderdelen..............................................................................................................15 5. Markt en doelgroepen ........................................................................................................18 Markt...................................................................................................................................18 Doelgroepen .......................................................................................................................20 6. Positionering ......................................................................................................................23 Concurrentie .......................................................................................................................23 Prijsbeleid ...........................................................................................................................24 Promotie .............................................................................................................................25 Plaats..................................................................................................................................26 Bereikbaarheid ...................................................................................................................27 7. Het fort en zijn omgeving ...................................................................................................29 Forteiland............................................................................................................................29 Lingekwartier ......................................................................................................................31 Nieuwe Hollandse Waterlinie..............................................................................................33 Uitvalsbasis voor Staatsbosbeheer ....................................................................................34 8. Organisatie.........................................................................................................................35 Bestuur-model ....................................................................................................................35 Raad-van-Toezicht-model ..................................................................................................35 Besloten vennootschap ......................................................................................................35 Samenwerking....................................................................................................................35 9. Investeringsbegroting.........................................................................................................37 10. Financieringsplan .............................................................................................................38 Overheden..........................................................................................................................38 Bedrijfsleven .......................................................................................................................38 Investering Stichting GeoFort .............................................................................................39 11. Exploitatie.........................................................................................................................40 12. Aanpak .............................................................................................................................42 Risico’s en risicomanagement............................................................................................43 13. Stand van Zaken ..............................................................................................................44 14. Conclusie .........................................................................................................................46 Bijlage Raad van Advies ........................................................................................................47

19-03-08

GeoFort bedrijfsplan

2

vertrouwelijk

Voorwoord Naarmate de tijd verstrijkt is GeoFort van een idee een project geworden en begint het vorm en gewicht te krijgen. In ons enthousiasme worden vrienden, familieleden, bekenden, onbekenden, bedrijven en instellingen meegesleept. Wij steunen op een steeds groter wordende groep betrokkenen die allemaal in meer of mindere mate GeoFort aan het worden zijn. Speciale dank aan... Erin Hoogenboom die er sinds het eerste uur bij is en nu niet meer loslaat. Annemieke van der Wal die een tijdje geaarzeld heeft, maar nu helemaal los is. Amos Kater die ons wegwijs maakt in het organisatieoerwoud. Francine van Leeuwen en Dees Hermans die ons door een juridisch doolhof leiden. Michiel Kortstee voor het koers zetten in de oceaan van cijfertjes. Klaas Kuiper die aantoont dat je nooit te oud bent om schat te zoeken. Henk Scholten wiens humor ons helpt alle beren op de weg leuk te blijven vinden. Veel dank zijn we ook verschuldigd aan... Annet Bakels Jos Bennis Marianne Bennis Frédérique van Berkel Jaap Besemer Jaap Boter Arnold Bregt Jan-Willem van Eck Rob van Essen Arend Fernhout John de Groot Loes Hartzema Peter Hoogwerf Lex Kater Barend Köbben Douwe Koen Menno-Jan Kraak Hanco Labije Jacqueline Meerkerk Peter van Oosterom Ferjan Ormeling Martin Peersman Bart Pijnenburg Joop van der Schee Marijke van Schendelen Jürgen ten Siethof

Hanneke Simon van L. Rolf Simon van Leeuwen Ton Stam Rienk Theisens Raymond van Uppelschoten Rob van de Velde Edward Verbree Wim van der Weiden Vrienden van GeoFort Vrijwilligers Omwonenden Arcadis Bosma Grafiek Bunker 8 Bunker Q Cyclomedia DLG EduGis Geobusiness NL Geocopter GeoTruck Geonovum GIN

Grontmij Hollandse cirkel iDelft Imagem Intergraph Kadaster KNAG Leisure Result LNR Globalcom Lumiad MapInfo Marcel Koppen fotografie Microsoft Virtual Earth Mouthaan Mvie Nort Gelderland OBS de Zandheuvel Océ OoLaaLaa Passe-partout Peter de Vries cartografie Rotary Leerdam RGI Ronald Rietveld RPS BCC Terra Caching

Topcon TU-Delft Unit040 Vestius Advocaten VBL VZZ Waag Society Agro informatica Geo-Info GIM International GIS Magazine Het Kontakt ViMatrix Gemeente Lingewaal Provincie Gelderland Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie Pact van Loevestein RACM Ministerie LNV Ministerie VROM

En wie we vergeten zijn!

Dankzij het vertrouwen van Staatsbosbeheer in onze daadkracht gaat GeoFort er komen. Wij danken een ieder voor zijn of haar geweldige bijdrage! Willemijn Simon van Leeuwen en Bart Bennis

19-03-08


3

vertrouwelijk

Samenvatting GeoFort is een ‘living lab’ gericht op cartografie, navigatie en geosimulaties. GeoFort is gehuisvest in een van de mooiste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het geothema is relatief onbekend, maar van invloed op het leven van iedereen: van actuele weerkaartjes en complexe klimaatmodellen tot toekomstplannen om de dijken te verstevigen. Nederland raakt steeds dichter bevolkt, waardoor de ruimtelijke knelpunten steeds nijpender worden. Goede geo-informatie, gedegen analyses en innovatieve ruimtelijke oplossingen zijn cruciaal voor heden en toekomst. Er is veel geowerk - en er komt steeds meer bij - maar er zijn onvoldoende geo-arbeidskrachten. Onder het motto “Investeren in een geogeneratie redt levens, voorkomt rampen en bespaart geld” wil GeoFort de geowereld beter op de kaart zetten. GeoFort brengt het belang van ruimtelijk denken onder de aandacht van een breed publiek en stimuleert jongeren een geostudie te kiezen. Dat doet GeoFort door een ‘living lab’ te creëren waar de bezoekers zelf het experiment aangaan in een samenspel met geobedrijven en het geo-onderwijs. Het vlaggenschip is de GeoExperience, een educatieve attractie op het gebied van cartografie, navigatie en geosimulaties. GeoFort maakt mensen op een boeiende manier bewust van de grote uitdagingen waar Nederland in de nabije toekomst voor staat en de verrassende rol die de XY-factor daarin speelt. Het is fascinerend om te ervaren welke invloed kaarten in het dagelijks leven hebben en om te zien welke prominente rol Nederland door de eeuwen heen bij het maken van kaarten heeft gespeeld. GeoFort biedt bezoekers een verrassend dagje uit, waarbij zij de spannende wereld achter de cartografie en navigatie ontdekken en de macht van geoanalyses en de kracht van geo-simulaties ervaren. Net zoals het computerspel SimCity, maar dan in volle realiteit: het is serious gaming. GeoFort is gehuisvest in Fort bij de Nieuwe Steeg van Staatsbosbeheer. Het monumentale fort is door de combinatie van historische gebouwen en het uitdagende buitenterrein uitermate geschikt om hét visitekaartje voor de geosector in Nederland te worden. De centrale ligging in Nederland, het geopolitieke karakter en de vele gezichten van het fort bieden speelse en spannende mogelijkheden om zowel het rijke ‘geo-verleden’ van Nederland als de indrukwekkende geo-innovaties van het heden te presenteren aan de buitenwereld. Twee doelen versterken elkaar GeoFort is het initiatief van Bart Bennis en Willemijn Simon van Leeuwen, twee ondernemers met een geografische achtergrond. Sinds september 2005 zijn zij bezig om de plannen te onderbouwen en te realiseren. Dit bedrijfsplan onderbouwt de haalbaarheid van de onderneming en dient als presentatie aan onder andere Staatsbosbeheer (de eigenaar van het fort), de gemeente, de provincie en financiers. De doelen die GeoFort nastreeft, zijn geborgd in de Stichting GeoFort. Deze stichting volgt de solide structuur van de Code Cultural Governance. Naast een bestuur van drie personen is er een Raad van Advies bestaande uit negentien afgevaardigden uit de geosector. Deze leden zetten hun netwerk in om GeoFort van de grond te helpen trekken. 19-03-08


4

vertrouwelijk

De missie van Stichting GeoFort is enerzijds het cultureel erfgoed Fort bij de Nieuwe Steeg behouden voor de toekomst en anderzijds een breed publiek op een boeiende wijze laten ervaren hoe interessant en relevant de geowereld is. De twee doelstellingen van GeoFort versterken elkaar. Het forteiland is een spannende locatie om het geothema te beleven. Daarnaast genereert de eigentijdse functie voldoende middelen om het fort te onderhouden. Vijf bedrijfsonderdelen maken de doelen van GeoFort waar GeoFort onderscheidt vijf bedrijfsonderdelen, die elk op hun manier een bijdrage leveren aan de doelstellingen van de stichting. De GeoExperience en GeoActiviteiten zijn de educatieve bedrijfsonderdelen, die het brede publiek overtuigen van het belang van geo-informatie. De GeoZalen, het GeoRestaurant en de GeoShop zijn ondersteunende bedrijfsonderdelen, die de exploitatie sluitend maken. GeoFort positioneert zich tussen een attractiepark en een museum. De GeoExperience is als educatieve attractie vergelijkbaar met Space Expo of Nemo. De GeoActiviteiten behelzen vooral workshops en speurtochten. De GeoZalen hebben elk een eigen geothema en een ‘meeting mood’ en zijn geschikt voor zakelijke groepen en onderwijsdoeleinden. De GeoZalen meten zich met andere nationale bijzondere vergaderlocaties. Het GeoRestaurant is een luxueus lunch-restaurant voor zakelijke bezoekers en heeft de uitstraling van een eetcafé voor de recreatieve bezoeker. De GeoShop is een fysieke winkel op het fort en een internetshop met navigatie- en cartografiegerelateerde artikelen. Doordat de activiteiten van GeoFort in meerdere marktsectoren vallen, wordt het ondernemingsrisico gespreid. GeoFort richt zich ook op meerdere uiteenlopende doelgroepen, met name gezinnen met kinderen van 6 tot 16 jaar (circa 35.000 bezoekers per jaar), het onderwijs (circa 5.000) en bedrijven, instellingen en overheid (circa 10.000). GeoFort heeft met het oog op de doelstelling speciale aandacht voor kinderen om ze te interesseren voor het geovak. Daarnaast wil het beleidsmakers infomeren over de laatste ontwikkelingen in het geovakgebied en overtuigen van het maatschappelijk belang daarvan. Centrale ligging van het fort GeoFort is zeer centraal gelegen in Nederland en met de auto vanuit bijna alle grote steden doorgaans binnen een uur te bereiken. Door de ligging van GeoFort in een dunbevolkte regio van de Betuwe, zullen de meeste bezoekers minimaal een half uur reistijd nodig hebben. Fort bij de Nieuwe Steeg is een prachtige locatie, maar er moet nog veel gebeuren voordat het opengesteld kan worden voor publiek. Het uitdagende forteiland is zo’n vijf voetbalvelden groot (3,5 ha) en bevat diverse gebouwen die bijna allemaal rijksmonument zijn. De staat van de gebouwen is relatief goed, maar er zal aanzienlijk geïnvesteerd moeten worden om ze geschikt te maken voor gebruik. In totaal is er 2300 m2 bruikbare binnenruimte, waarvan ongeveer de helft ingericht gaat worden voor de GeoExperience. Het fort ligt in de regio Lingekwartier met daarin Fort Asperen en de rivier de Linge. De regio wordt ontwikkeld voor kleinschalige recreatie, hetgeen voor GeoFort interessant is voor het uitzetten van speurtochten. Fort bij de Nieuwe Steeg maakt onderdeel uit van het Nationaal Landschap de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie

19-03-08


5

vertrouwelijk

heeft als ambitie om voor alle forten een eigentijdse functie te vinden, waarbij behoud door ontwikkeling het devies is. Om dit te realiseren probeert het projectbureau financiering bij het Rijk te verkrijgen. Om een succes te zijn, zal GeoFort behalve de geowereld ook zichzelf stevig op de kaart moeten zetten. Met eigenzinnige, gerichte promotie, een afgewogen prijsbeleid en een prachtig product zal ze mensen moeten zien te verleiden om deze unieke locatie te komen bezoeken. Zo zal met Fort Asperen arrangementen ontwikkeld worden met het doel om samen bezoekers naar de regio te trekken voor een compleet dagje uit. In dit kader zal een promotieplan worden opgesteld. Investeringen en financiering Om de plannen van GeoFort te kunnen realiseren is in totaal over een periode van vier jaar circa 8,6 miljoen euro inclusief btw begroot. Hiervan is 5,1 miljoen euro voor het renoveren en ondernemingsrijp maken de gebouwen en het terrein. Daarnaast is 3,0 miljoen euro bestemd voor de ontwikkeling van de GeoExperience en de verdere inrichting. Voor de projectorganisatie is 0,5 miljoen euro begroot. Uitgangspunt van GeoFort bij de financiering is dat de eenmalige investering zoveel mogelijk gefinancierd wordt op basis van giften. GeoFort kan alleen een rendabele exploitatie realiseren, als het zich een hoge schulden- en rentelast kan besparen. GeoFort vraagt de overheid om een bijdrage van 6,6 miljoen euro (76 procent van het totaal) op grond van zijn ideële doelen: het opknappen van een rijksmonument, behoud van het cultureel erfgoed en de maatschappelijk relevante exploitatie ervan. Zowel Rijk als provincie kennen meerdere subsidieregelingen waarop GeoFort aanspraak kan maken en de vooruitzichten geven vertrouwen in dit streven. In februari 2008 hebben Rijk en provincies in het Pact van Rijnauwen bepaald dat voor de linie 150 miljoen euro beschikbaar komt voor de periode 2008-2011. Ook GeoFort hoopt hiervan de vruchten te mogen plukken. Daarnaast rekent GeoFort op 1 miljoen euro (12 procent van het totaal) financiering vanuit het bedrijfsleven. GeoFort is tenslotte hét visitekaartje van de geo-sector en zorgt voor een krachtige promotie van het vakgebied. Ook hier zijn de vooruitzichten uitstekend. Er is al een grote sponsor gevonden: het Kadaster reageerde enthousiast en verbond voor drie jaar zijn naam aan een GeoZaal. Ook de eerste van de 100 kavels voor kleinere sponsors is ‘verkocht’, aan GeoBusiness Nederland. GeoFort zelf staat garant voor een investering van 1 miljoen euro. Alle investeringen en inspanningen hebben als resultaat dat GeoFort in de exploitatie de eigen broek kan ophouden. Alle bedrijfsonderdelen hebben een rendabele lopende exploitatie, inclusief een afdracht van in totaal bijna 45.000 euro per jaar aan de stichting voor onderhoud van het fort. De GeoExperience krijgt voor zijn blijvende innovatie een bijdrage van de ondersteunende bedrijfsonderdelen. Daarnaast blijft de GeoExperience voor de blijvende innovatie een beroep doen op de geosector en diverse fondsen. Waar een wil is, is een weg Een belangrijke plaats in het project is ingeruimd voor de samenwerkingspartner Staatsbosbeheer. GeoFort wordt eigenaar van de opstallen en verantwoordelijk voor het

19-03-08


6

vertrouwelijk

onderhoud van de gebouwen. Het onderhoud van het terrein blijft voor rekening van Staatsbosbeheer. Beide organisaties streven naar een duurzame samenwerking, verankerd in een erfpacht- en opstalovereenkomst. GeoFort kiest voor een gefaseerde, projectmatige uitvoering van de ontwikkeling van het fort om kosten en risico’s te spreiden. Er wordt gewerkt aan de hand van de projectmethode PRINCE2. Het project is ingedeeld in delen: herstel fort (ondernemingsrijp maken), inrichting fort (exploitatierijp maken) en exploitatie. Elk deel heeft een deelprojectplan, waarbij zowel tijd als budget taakstellend gehanteerd worden. Daarmee voorkomt GeoFort dat uitgaven of planning uit de hand lopen. De grote risico’s van het project en risicobeheersmaatregelen zijn in kaart gebracht. Het gaat om: het verkrijgen van een passend bestemmingsplan en alle benodigde vergunningen, het sluiten van het erfpacht- en opstalcontract met Staatsbosbeheer, voldoende financiering, het beperken van de doorlooptijd en discrepantie tussen plan en werkelijkheid over een zo lange periode. Het realiseren van GeoFort is een grote, avontuurlijke puzzel, waarbij alle stukjes op het juiste moment op de juiste plaats moeten komen te vallen. Het enthousiasme van de verschillende partijen is groot en de neuzen staan dezelfde kant op. Het devies luist dan ook: ‘waar een wil is, is een weg’!

19-03-08


7

vertrouwelijk

1. Inleiding Wie op het rustieke Fort bij de Nieuwe Steeg aankomt, betreedt een oase van rust. Het is bijna niet voor te stellen dat zo dicht bij de Randstad, in het midden van Nederland, zo’n prachtige plek te vinden is. Het lijkt alsof de tijd hier sinds de bouw van het fort in 1879 stil is blijven staan...

Zicht op Fort bij de Nieuwe Steeg vanaf de ingang (foto Bunker Q)

Dit prachtige fort van Staatsbosbeheer in de Nieuwe Hollandse Waterlinie is door de combinatie van historische gebouwen en het uitdagende buitenterrein uitermate geschikt om hét visitekaartje voor de geosector in Nederland te worden. De centrale ligging in Nederland, het geopolitieke karakter en de vele gezichten van het fort bieden speelse en spannende mogelijkheden om zowel het rijke ‘geo-verleden’ van Nederland als de indrukwekkende geoinnovaties van het heden te presenteren aan de buitenwereld. Het idee is dan ook om Fort bij de Nieuwe Steeg om te bouwen tot GeoFort: een GeoExperience op het gebied van cartografie, navigatie en geosimulaties met daarnaast GeoActiviteiten, een GeoRestaurant, een GeoShop en GeoZalen.

De geowereld op de kaart Het simuleren van klimaatontwikkelingen, het oplossen van logistieke vraagstukken, het plannen van nieuwe wegen en wijken, het voorspellen van het weer, het virtueel oefenen van rampenscenario’s en zelfs het bestrijden van terrorisme: het is een kleine greep uit de vele maatschappelijk relevante vraagstukken waarin geo-informatie en geo-analyses een cruciale rol spelen. De terrorismedreiging vraagt om inventieve opsporingstechnieken, waarbij geotechniek en geopolitiek een belangrijke rol spelen. Elke auto heeft straks een volgsysteem voor de kilometerheffing. Iedereen heeft te maken met ‘Big Brother is watching you’ nu van elke mobiele telefoon de plaats bepaald kan worden. Bij digitale bestemmingsplannen wordt de afstand tussen burger, gemeente en provincie verkleind. Vele nieuwe geodiensten ontstaan: 19-03-08


8

vertrouwelijk

van regionale waarschuwings-sms’jes bij rampen tot geavanceerde 3D-scenario’s van de zeespiegelstijging. Het geothema is relatief onbekend, maar van invloed op het leven van iedereen. Nederland raakt steeds dichter bevolkt, waardoor de ruimtelijke knelpunten steeds nijpender worden. Goede geoinformatie, gedegen analyses en innovatieve ruimtelijke oplossingen zijn cruciaal voor heden en toekomst. Er is veel geowerk - en er komt steeds meer bij - maar er zijn onvoldoende geo-arbeidskrachten, met name is er een tekort aan geoICT’ers en landmeters. Het ziet ernaar uit dat dit tekort niet binnenkort wordt opgelost. De geostudies trekken onvoldoende studenten en het aantal leerlingen dat aardrijkskunde als eindexamenvak kiest neemt af. GeoFort neemt graag het voortouw om het tij te keren. Onder het motto “Investeren in een geogeneratie redt levens, voorkomt rampen en bespaart geld” wil GeoFort de geowereld beter op de kaart zetten. GeoFort brengt het belang van ruimtelijk denken onder de aandacht van een breed publiek en stimuleert jongeren een geostudie te kiezen. Dat doet GeoFort door een ‘living lab’ te creëren waar de bezoekers zelf het experiment aangaan in een samenspel met geobedrijven en het geo-onderwijs. Het vlaggenschip is de GeoExperience, een educatieve attractie op het gebied van cartografie, navigatie en geosimulaties.

Ontwikkeling De ondernemers Bart Bennis en Willemijn Simon van Leeuwen werken sinds september 2005 aan het ontwikkelen van GeoFort op het prachtige Fort bij de Nieuwe Steeg, een rijksmonument in eigendom van Staatsbosbeheer te Herwijnen. Toen ze voor het eerst rondliepen op Fort bij de Nieuwe Steeg, waren ze onder de indruk van de charme en de potentie van dit forteiland. Het fort is doordrenkt van geopolitiek uit het verleden en het leent zich bij uitstek om het geothema op boeiende wijze te laten beleven door een breed publiek. Zo ontstond het idee voor een geocentrum, dat een paar weken later tot “GeoFort” werd gedoopt. Daarna ging het snel. Staatsbosbeheer kon kiezen uit acht plannen voor de toekomstige exploitatie van Fort bij de Nieuwe Steeg. Op 21 maart 2006 koos Staatsbosbeheer voor GeoFort. Het geografische thema en de educatieve invalshoek van GeoFort gaven voor Staatsbosbeheer de doorslag om met GeoFort in zee te gaan. Beide 19-03-08


De ‘bomvrije’ kazerne

9

vertrouwelijk

aspecten bieden veel aanknopingspunten met het werkterrein van Staatsbosbeheer. Verder heeft Staatsbosbeheer het vertrouwen dat het plan van GeoFort voldoende potentie heeft om de financiële middelen op te brengen voor het restaureren en onderhouden van het fort. Bart en Willemijn richtten Stichting GeoFort op om hun plannen te realiseren.

Tijdens de opening van de gereconstrueerde brug op 15 juni 2006 werd een intentieovereenkomst tussen Stichting GeoFort (in oprichting) en Staatsbosbeheer feestelijk getekend in het bijzijn van alle betrokken partijen.

Sinds juli 2006 heeft Stichting GeoFort onderzocht en uitgewerkt wat de mogelijkheden zijn van GeoFort, welke behoeften publiek en bedrijfsleven hebben, wat mogelijke financieringsbronnen zijn en hoe GeoFort binnen de gemeente Lingewaal een succes kan zijn. Dit bedrijfsplan is de weerslag van dit werk. Het plan onderbouwt de haalbaarheid van de onderneming en dient als presentatie aan onder andere Staatsbosbeheer, gemeente Lingewaal, provincie Gelderland, projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en financiers.

Fort bij de Nieuwe Steeg ligt in het hart van Nederland nabij Leerdam en de Linge

19-03-08


10

vertrouwelijk

2. Ondernemers en onderneming GeoFort is bedacht en wordt getrokken door Willemijn Simon van Leeuwen (1971) en Bart Bennis (1966). Samen hebben ze vier kinderen. Willemijn is sociaal geograaf, in 1996 afgestudeerd aan de Universiteit van Utrecht met de specialisaties cartografie en geografische informatie systemen (GIS). In 2007 zegde zij haar baan als GIS-specialist bij de ANWB op om zich volledig voor GeoFort te kunnen inzetten. Sinds januari 2008 is ze voor een dag per week verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam voor het ontwikkelen van een educatieve geoportaal op internet (www.edugis.nl). Met deze functie verstevigt ze ook de band van GeoFort met het geoonderwijs. Willemijns kerncompetenties zijn het signaleren van trends en het daarop inspelen met een langetermijnvisie, waarbinnen ze op korte termijn innovatieve projecten realiseert. Als voorzitter van de Stichting GeoFort komen haar ervaring met projectmanagement en haar grote netwerk in de geosector goed van pas. Bart, van huis uit fotograaf en tijdschriften- en boekenmaker, was tot 2005 uitgever van cartografische producten bij de ANWB. Hij bracht in die functie vele nieuwe titels op de markt, zoals de ANWB Fietsrouteatlas, de ANWB Toeristische atlas en een serie topografische atlassen. In 2006 startte Bart een eigen bedrijf, GeoTip. Van daaruit is hij voornamelijk bezig met het opzetten van GeoFort. De kracht van Bart is om op basis van het oriëntatie- en navigatiegedrag van de gebruiker slimme producten op maat te ontwikkelen. Hij is sterk gericht op samenwerking en kan als geen ander mensen enthousiasmeren en stimuleren. Bart en Willemijn zijn beiden ondernemend, gedreven en gericht op innovatie. Zij hebben ervaring met het opzetten van een bedrijf: de Bart Bennis en Willemijn Simon van Leeuwen buitenschoolse opvang Stichting ’t Kasteel in Leiden. Dit bedrijf hebben ze in zeer korte tijd samen met vier andere ouders van de grond getrokken en tot een goedlopende onderneming gemaakt. In 2006 zijn Bart en Willemijn uit ’t Kasteel gestapt om zich volledig op Stichting GeoFort te kunnen richten. GeoFort betekent voor Bart en Willemijn: gezamenlijk ondernemerschap, uitdragen van een boeiend vakgebied en het tot leven brengen van een prachtig forteiland. Hun streven is om de kost te verdienen met GeoFort.

Stichting GeoFort De doelen die GeoFort nastreeft, zijn sinds juli 2006 geborgd in de Stichting GeoFort. Deze stichting volgt de Code Cultural Governance. Voor de aanloopfase heeft GeoFort binnen de Code gekozen voor het Bestuur-model: het bestuurlijk proces is in handen van een bestuur, 19-03-08


11

vertrouwelijk

dat ondersteund wordt door derden (werknemers, contractanten, vrijwilligers), vooral op het gebied van de uitvoering van het beleid. Het bestuur van de stichting is klein en slagvaardig. Willemijn is voorzitter en als gezicht van GeoFort verantwoordelijk voor het werven van de benodigde financiering. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor het opzetten van de GeoExperience en de GeoActiviteiten. Willemijn onderhoudt het contact met de Raad van Advies en het (nog in te stellen) Comité van Aanbeveling. Bart is penningmeester. Hij is verantwoordelijk voor de uitvoering, het herstel van het fort en de exploitatie van GeoFort. Bart onderhoudt de fortgerelateerde contacten. Erin Hoogenboom is secretaris. Hij vervult in de huidige ontwikkelingsfase een toezichthoudende rol, met name voor het renovatietraject en de bouw. Erin werkt fulltime als senior adviseur bij Rijkswaterstaat en besteedt daarnaast ongeveer 8 uur per week aan GeoFort.

Raad van Advies

Erin Hoogenboom

Stichting GeoFort wordt ondersteund door een Raad van Advies bestaande uit 19 afgevaardigden uit de geosector (zie ook de bijlage Raad van Advies). Formeel hebben de leden geen verantwoordelijkheid anders dan het geven van (on)gevraagd advies. De leden van de Raad van Advies zetten vooral hun netwerk in om GeoFort van de grond te helpen trekken. De meesten zetten hun schouders onder GeoFort omdat ze graag verbeteringen zien in de promotie van de geosector en het geo-onderwijs. Ze zijn van mening dat GeoFort hierin een positieve rol kan spelen.

19-03-08


12

vertrouwelijk

3. Doelen De missie van Stichting GeoFort is tweeledig: Fort bij de Nieuwe Steeg behouden voor de toekomst en een breed publiek op boeiende wijze te laten ervaren hoe interessant en relevant de geowereld is. Daartoe heeft GeoFort twee hoofddoelstellingen geformuleerd: Behoud cultureel erfgoed Stichting GeoFort wil rijksmonument Fort bij de Nieuwe Steeg renoveren, onderhouden en openstellen voor een breed publiek. GeoFort wil waardering creëren voor de monumentaliteit van het fort door de gebouwen tot de verbeelding te laten spreken, met behoud van het authentieke karakter.

De grondgedekte remises D en F

Hét visitekaartje van de geosector GeoFort wil de passie voor geoonderwerpen overbrengen op een breed publiek en bezoekers op een boeiende wijze laten beleven hoe relevant en interessant de geowereld is. GeoFort wil een ‘living lab’ zijn, gericht op cartografie, navigatie en geosimulaties. GeoFort initieert daartoe samenwerking tussen geobedrijven, geo-onderwijs en geogebruikers (professionals zowel als consumenten). Daarmee wil GeoFort hét visitekaartje worden van de geosector en hét symbool van de kracht van geoinformatie.

GeoFort werkt samen met het onderwijs

De twee doelstellingen versterken elkaar. Het forteiland is een spannende locatie om het geothema te beleven. Daarnaast genereert de eigentijdse functie voldoende middelen om het fort te onderhouden.

19-03-08


13

vertrouwelijk

4. Product Voor een dichtbevolkt laagland als Nederland met een dreigende zeespiegelstijging voor de boeg, zijn realistische geosimulaties cruciaal. Net zoals het computerspel SimCity, maar dan in volle realiteit: het is serious gaming. Alleen als we nu de juiste koers varen en Nederland inrichten op basis van goede informatie en correcte analyses, voorkomen we rampen van ongekende omvang. ‘Living lab’ GeoFort laat zien hoe dat werkt. Als bezoeker van de GeoExperience ben je zelf de baas over de toekomst. In een geosimulatie passeren verschillende scenario’s de revue, afhankelijk van de keuzes die jij maakt. Bouw je het land vol? Dan kan het water niet weg en zijn overstromingen aan de orde van de dag. Vind jij veilige locaties voor kerncentrales in een van de dichtstbevolkte landen ter wereld? Waar je zo’n centrale ook neerzet in Nederland, als er een ernstig ongeluk mee gebeurt komen heel veel mensen om. Het zijn moeilijke keuzes. Een simulatie, gebaseerd op goede analyse en informatie, helpt je om te bepalen welke keuze de beste is. Wat is zo’n analyse, hoe komen we aan goede informatie? GeoFort leidt je binnen in de wereld van de nieuwste geotechnieken, SimCity, Second Life, Google Earth, TomTom, maar ook de Bosatlas en Blaeu. Het is daarbij fascinerend om te zien welke prominente rol Nederland door de eeuwen heen heeft gespeeld op het gebied van cartografie. Het geo-onderwijs en het bedrijfsleven zijn betrokken bij het living lab GeoFort met aansprekende projecten, uitdagende stageopdrachten en een innovatief Schematische hoogtekaart van Nederland traineeprogramma. GeoFort is de plek waar alle scholieren ten minste één keer in hun schoolcarrière geweest moeten zijn om zich bewust te worden van de geo-uitdagingen waar Nederland voor staat. Het is ook de plek waar beleidsmakers zich steeds weer op de hoogte stellen van de nieuwste state-of-the-art geo-innovaties die een cruciale bijdrage leveren aan het steeds betrouwbaarder maken van de toekomstscenario’s. GeoFort is, kortom, hét visitekaartje voor de geosector. Op een prachtige fysieke locatie profileert de geosector zich als een innovatieve branche die oplossingen aandraagt voor belangrijke vraagstukken. Zoals een 3D-programma voor het virtueel oefenen van rampen, een opsporingstechniek op basis van XY-informatie, route-optimalisatiemodellen om files te voorkomen, visieontwikkeling bij planologische projecten en modellen voor (gevolgen van) klimaatveranderingen. GeoFort onderscheidt een aantal bedrijfsonderdelen, die elk op hun manier bijdragen aan de doelstellingen van de stichting en elk hun eigen product-marktcombinatie(s) hebben. 19-03-08


14

vertrouwelijk

GeoExperience en GeoActiviteiten zijn de educatieve bedrijfsonderdelen, die het brede publiek overtuigen van het belang van geo-informatie. GeoZalen, GeoRestaurant en GeoShop zijn ondersteunende bedrijfsonderdelen, die de exploitatie sluitend maken.

Bedrijfsonderdelen GeoExperience Het hart van GeoFort is een educatieve attractie gericht op cartografie, navigatie en geosimulaties. In de GeoExperience gaat de bezoeker zelf het experiment aan en maakt kennis met de nieuwste geotechnieken. De bezoeker volgt zelfstandig een route door verschillende gebouwen van het fort. In de gebouwen belicht een vaste tentoonstelling vanuit geografische invalshoek op multimediale wijze de verschillende onderwerpen. Interactieve installaties in elke tentoonstellingszaal dompelen de bezoeker onder in een geothema. Via de loopgraven tussen de gebouwen komt de bezoeker op het GeoPlein met verrassende buitenactiviteiten. Ook is er een driedimensionaal loopgravendoolhof met als doel flink gedesoriënteerd te worden... Qua opzet is de GeoExperience te vergelijken met Space Expo, Naturalis of Nemo, maar dan kleinschaliger. Productideeën voor de GeoExperience: ActualiteitenArena Ontdek spelenderwijs hoe cartografie en geo-informatie je dagelijks leven op veel manieren beïnvloeden: het weerkaartje bij het avondjournaal, file-informatie onderweg en de verspreiding van epidiemiën. Het nieuws van vandaag bekeken door een geobril. SimulatieSalon Draai zelf aan de geoknoppen en beïnvloed de mobiliteit in Nederland. Leg een extra snelweg aan en zie hoe de verkeersstromen veranderen. Is jouw scenario optimaal? KaartenKamer Verplaats je in een cartograaf uit de VOC-tijd die kaarten maakt op basis van aantekeningen van zeelui en probeer de locatie van de verborgen schat te vinden. MapsManipulation Schrik van de mogelijkheden om te liegen en bedriegen met kaarten. Wereldleiders uit alle tijden maken zich schuldig aan deze vorm van manipulatie. NavigatieNis Stap in de stuurhut van een VOC-schip en leer navigeren op basis van de sterren. Stap daarna in een hypermoderne tanker en loods het schip aan de hand van de modernste technieken de haven van Rotterdam binnen. VirtueelVerblijf Neem deel aan ‘serious gaming’ en spoor een terrorist op of vind de bron van een epidemie. Ga in de meldkamer van de politie en brandweer zitten en zorg dat alle hulpverleners zo snel mogelijk op de locatie van de ramp zijn. Waan je in het zenuwcentrum van de NS waar je vele treinen om moet leiden vanwege een stroomstoring in Utrecht. 19-03-08


15

vertrouwelijk

SatellietSuite LandmeetLodge FotoVlucht DierenDoolhof (Avonturenremise van Staatsbosbeheer)

Spoor een papaverakker op in Afghanistan met behulp van recente satellietbeelden. Meet zelf de kazerne op met behulp van laser en een tachymeter. Klim op een gans en vlieg als in het sprookje van Nils Holgersson boven de wereld. Bekijk de natuur door een geobril in de Avonturenremise van Staatsbosbeheer: zet een vleermuizenmuts op en ervaar hoe deze kleine dieren navigeren op basis van echo; richt het Nederlandse landschap in zoals herten het zouden willen. Met natuurspeurtuin.

Een nadere omschrijving van de productonderdelen van de GeoExperience wordt uitgewerkt in het Ontwikkelplan GeoExperience. GeoActiviteiten GeoFort organiseert wisselende activiteiten en ontwikkelt producten ter ondersteuning van het geothema. Het fort en de omgeving lenen zich uitstekend om geothema’s te beleven met de producten die GeoActiviteiten biedt. Producten van GeoActiviteiten; - geopromotie - workshops gps-gebruik, landmeten, kaarten maken etc. - evenementen, zoals een kaartenmarkt, geocachedag, bedrijfsuitjes etc. - speurtochten, geocaching, tracking and tracing - lesmateriaal - cursussen voor managers die ‘de weg kwijt zijn’ en bijscholing voor het onderwijs - kennissessies en innovatiebijeenkomsten - voorstelling in het openluchttheater op het eiland - natuurkampeerterrein GeoZalen Zaalverhuur aan zakelijke groepen (geen bruiloften en partijen). De GeoZalen zijn bij uitstek geschikt voor onderwijs en bedrijfsleven om cursussen te geven, te vergaderen, teamsessies en klantendagen te houden. De sfeer van de zalen is huiselijk en robuust, comfortabel en voorzien van uitstekende faciliteiten. Aanbod van GeoZalen: - Vier zalen in de kazerne, elk geschikt voor groepen tot maximaal 30 personen, met elk een eigen geothema. - Een nieuw te bouwen zaal voor maximaal 150 mensen. - De zaal van het GeoRestaurant voor ca. 80 mensen - Het openluchttheater - Het forteiland (of een deel ervan)

19-03-08


16

vertrouwelijk

GeoRestaurant Lunchrestaurant met terras. De centrale plek op het fort. De menukaart is voorzien van een geosausje, met een ‘landmeet lasagna’, een ‘remote sensing-soepje’, een ‘broodje Blaeu’ of een ‘smeltende ijskappensorbet’. Waar mogelijk wordt gebruikgemaakt van streekgerechten en streekproducten. Het lunchrestaurant biedt plaats aan ca. 80 personen. Producten van het GeoRestaurant: - koffie, thee, lunch, snacks - catering voor zaalverhuur, zakenlunch Het GeoRestaurant heeft bijzondere aantrekkingskracht door het geothema en de prachtige locatie. GeoShop Fysieke winkel met vernieuwend winkelconcept. Producten worden door leveranciers beschikbaar gesteld om fysiek bekeken en getest te worden. Er is verder geen voorraad, behalve van producten met een hoge afzetverwachting. Producten kunnen besteld worden voor de laagste internetprijs. Marge wordt in overleg met leverancier en tussenhandel afgesproken. De GeoShop is ook online. Assortiment van GeoShop: - navigatieapparatuur - wandel-, fiets-, water-, toeristische-, wegen- en andere kaarten en atlasen - globes - geosoftware - printingondemand-cartografie - geogadgets enz.

Een moderne toepassing van een labyrint is probleemoplossing: Wandel rustig naar het midden en er weer uit. Op de heenweg gebruik je je gevoel of je intuïtie om een oplossing voor je probleem te vinden. Op de terugweg overdenk je de oplossing – verander niet van gedachte – en vind uit wat de oplossing in de praktijk voor je zal betekenen. Als je weer uit het labyrint bent, weet je wat je te doen staat!

19-03-08


17

vertrouwelijk

5. Markt en doelgroepen Markt GeoFort richt zich op een mix van markten waardoor het ondernemingsrisico gespreid wordt: recreatie, onderwijs, horeca en detailhandel. bedrijfsonderdeel

recreatie onderwijs

fort

x

GeoExperience

x

x

GeoActiviteiten

x

x

horeca

GeoZalen

x

GeoRestaurant

x

GeoShop

detailhandel

x

Met de GeoExperience schaart GeoFort zich in de recreatiemarkt, branche recreatiecentra. Andere aanbieders in deze markt zijn bijvoorbeeld Nemo en Space Expo. Deze branche vormt een gunstige markt vanwege een toenemend aantal dagtochtjes, een toenemende spreiding ervan over de seizoenen en een toenemende besteding per persoon. Het thema van GeoFort en de locatie op een fort is onderscheidend in de markt.

Labyrinthia doolhofpark in Denemarken

De GeoActiviteiten bestrijken voornamelijk de markten recreatie (evenementen, kampeerterrein) en onderwijs (workshops, cursussen, lesmateriaal).

19-03-08


18

vertrouwelijk

In combinatie met de educatieve attractie zullen de GeoActiviteiten een sterke positie innemen op de markt van schoolreisjes. Deze markt is in het afgelopen decennium geslonken en kent een vrij sterke seizoenspiek in mei en juni. De verwachting is dat de markt zich stabiliseert. GeoFort wil, zo nodig met sponsoring door de sector, schoolklassen uit te nodigen op het fort. De GeoZalen zijn geplaatst in de sector horeca, branche conferentieoorden. Deze markt is aantrekkelijk door de hoge bestedingen. Daar staat tegenover dat er een groot aanbod is van vergaderlocaties, waardoor de prijzen onder druk staan. Bijzondere nationale vergaderlocaties hebben echter minder last van concurrentiedruk. Het GeoRestaurant valt in de sector horeca, branches lunch/tearooms en restaurants. Het GeoRestaurant heeft maar een kleine eigen markt en draait vooral om combinatiebezoek met de GeoExperience en het fort (lunch/tearoom) en de GeoZalen (lunchrestaurant). De GeoShop is onderdeel van de sector detailhandel, branche gespecialiseerde winkels (in navigatie en cartografie). Het aanbod van de GeoShop is een echte nichemarkt die zich blijvend ontwikkelt, waar relatief veel wordt uitgegeven en waarvoor mensen bereid zijn te reizen. Een uitgebreidere beschrijving van de markten waarop GeoFort zich begeeft staan in het Exploitatieplan GeoFort.

Onderwijsproject met de Hogeschool Utrecht

19-03-08


19

vertrouwelijk

Doelgroepen De verschillende bedrijfsonderdelen van GeoFort bedienen elk hun eigen doelgroep(en). Het brede en complete aanbod van GeoFort vergroot de aantrekkingskracht van de losse bedrijfsonderdelen op de doelgroepen. GeoFort onderscheidt negen doelgroepen:

bedrijfsonderdeel

gezinnen recreanten, kopers liefhebbers bedrijven, fortliefhebbers met onderwijsinstellingen, kinderen navigatie- kaarten en geoen 6-16 jaar apparatuur atlassen cachers instellingen overheid omwonenden

fort

x

x

x

x

x

x

xx

GeoExperience

xx

x

x

x

xx

x

x

GeoActiviteiten

x

x

xx

x

x

x

x

xx

x

x

GeoZalen GeoRestaurant

x

x

x

x

GeoShop

x

xx

xx

x

xx x

xx = het hoofddoel waar de doelgroep voor naar GeoFort komt xx = een bijkomend gevolg van het bezoek vet = primaire doelgroepen

GeoFort heeft met het oog op de doelstelling speciale aandacht voor kinderen om ze te interesseren voor het geovak. Daarnaast wil het beleidsmakers infomeren over de laatste ontwikkelingen in het geovakgebied en overtuigen van het maatschappelijk belang daarvan. Beschrijving van de primaire doelgroepen: Gezinnen met kinderen van 6 tot 16 jaar GeoFort wil kinderen van 6 tot 16 jaar interesseren voor moderne geotechnieken via de interactieve GeoExperience en ze via ‘coole’ geotechnieken te laten ervaren hoe relevant de geowereld is. Achterliggend idee is om de jeugd te motiveren voor een geo-opleiding te kiezen. De GeoExperience biedt de informatie ‘gelaagd’ aan, wat wil zeggen dat er per leeftijdsgroep experimenten zijn en dat ook vaders, moeders en opa’s en oma’s verrast worden. Onderwijsinstellingen Het bezoek aan GeoFort maakt leerlingen bewust van de grote uitdagingen waar Nederland voor staat en de rol die geo daarin speelt. Voor scholieren is de GeoExperience een leuke en educatieve excursie. De ambitie van GeoFort is om alle scholieren ten minste één keer in hun schoolcarrière op bezoek te krijgen. Docenten aardrijkskunde kunnen bij GeoFort terecht voor bijscholingscursussen en lesmateriaal.

19-03-08


20

vertrouwelijk

Bedrijven, instellingen en overheid Voor de GeoZalen zal interesse bestaan bij de bedrijven en instellingen uit de geosector, maar ook bij andere bedrijfstakken. Politici kunnen hun buitenlandse gasten meenemen naar de GeoExperience waar ze kunnen laten zien hoe Nederland zich ontwikkelt als GeoValley van de wereld met innovaties op het gebied van watermanagement en rampenbestrijding. Beleidsmakers zullen aangesproken worden door kennissessies en innovatiebijeenkomsten waarmee ze in korte tijd inzicht krijgen in de nieuwste ontwikkelingen voor het oplossen van vraagstukken op het gebied van veiligheid, inrichting, mobiliteit en dergelijke. Van secundair belang zijn de overige doelgroepen: Kopers van navigatieapparatuur De verkoop van navigatieapparatuur neemt de laatste jaren een hoge vlucht. Vele sites stunten met prijzen om klanten te trekken. De GeoShop richt zich op kopers die een apparaat eerst willen zien en uitproberen, voordat ze kopen. Deze klantgroep komt speciaal voor de GeoShop naar GeoFort.

Liefhebbers van kaarten en atlassen Er is in Nederland een grote, actieve groep liefhebbers van historische kaarten. De GeoShop brengt vraag en aanbod bij elkaar door middel van markten en evenementen. Er worden zowel nieuwe als antiquarische kaarten en atlassen verkocht. Dit zal voornamelijk seniore mannen aanspreken.

Geocachers In Nederland zijn zo’n vijfduizend geocachers actief met het speuren naar schatten met gps. Zij zullen vooral afkomen op GeoActiviteiten die GeoFort organiseert. De leeftijd van deze gemêleerde groep buitensporters is gemiddeld 35 jaar.

19-03-08


21

vertrouwelijk

Recreanten De vele wandelaars en fietsers langs de Linge kunnen op het fort een kopje koffie komen drinken of een broodje eten. Deze groep betreft bezoekers die min of meer toevallig langskomen, omdat het fort op hun route ligt en ze behoefte hebben aan een pauze.

Fortenliefhebbers Fortenliefhebbers komen gericht af op Fort bij de Nieuwe Steeg. Een kleine groep van linietoeristen brengt bijvoorbeeld gericht alle forten een bezoek. Hieronder bevinden zich veel (ex-)militairen. Door de ontwikkeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zal de interesse in forten toenemen.

Omwonenden Het fort wordt een fijne plek voor opa’s, oma’s, vaders en moeders om met hun (klein)kinderen te genieten van het mooie terras van het GeoRestaurant, de speurtuin en het natuurtheater. Of om als vrijwilliger de handen uit de mouwen te steken bij het knotten van de wilgen.

Indicatie bezoekersaantallen Gezinnen met kinderen 6-16

2011 2012 2013 40.000 35.000 30.000 Kopers van navigatieapparatuur* 5.000 5.500 6.000 Liefhebbers v. kaarten/atlassen* 2.500 2.700 2.900 Geocachers 1.500 2.000 2.500 Bedrijven en instellingen 8.600 9.000 9.500 Onderwijsinstellingen 5.000 5.000 5.000 Recreanten 3.000 3.500 3.500 Fortenliefhebbers 1.000 1.000 1.000 Omwonenden 2.000 1.500 1.500 * Inclusief kopers bij de webshop (die komen dus niet naar het fort)

19-03-08


2014 32.500 6.000 3.100 3.000 10.000 5.000 3.500 1.000 1.500

2015 35.000 6.000 3.300 3.500 10.500 5.000 3.500 1.000 1.500

22

vertrouwelijk

6. Positionering Concurrentie Bij de concurrentie-analyse is een vergelijking gemaakt met andere attracties die op de volgende aspecten lijken op de GeoFort GeoExperience: 1) dezelfde interactieve innovatieve dynamische uitstraling (geen statisch museum) 2) dezelfde mate van afgelegenheid ten opzichte van de steden (goed bereikbaar met auto, relatief slecht bereikbaar met OV) Positionering GeoExperience in 2015 t.o.v. vergelijkbare instellingen buiten de steden. De bezoekersaantallen zijn van 2004. Positionering GeoFort in jaar 1 (2009) T.o.v. Vergelijkbare instellingen buiten de steden. Bezoekersaantallen zijn van 2004. 120.000

115.000 100.000

95.000 74.000 55.000

5)

)

,7 !9

d in

lo

EL

t

SC

(M

H

U

A

ID

vo l

EN

w

vo l

!9

w

,7

5/

!8

ki

,5

nd

/k

d in /k !7 w vo l ER

D EL H EN

Za t

M

he

ui

(A

de

PP

rs

(D in du jk Ki

D

ui

ne

n

t Fo r

!6

) ,5 !4

,8 !4 d in !6

w vo l EN IJ O ER ED

O (P in te ev es Lo

ot Sl

)

) /k ,3

,5 !8 w vo l K IJ

RD W O O (N po Ex

e ac Sp

,5 !5 in /k

in /k ,8 !4 w vo l

EK BE ER ST O (O

m eu us M ne or rb

d

!3 d

in /k !6 w vo l E AD

KR ER (K n rio st

du In Ai

,8

!4 d

d in /k !9 w vo l EN

ER (A SP t Fo r eo G

un H

D

)

)

) !5

) nd ki 5/ ,7 !4

w vo l ER RG O (B

r nt ce n de

ed eb

tr en -c

!3

,5 !5 d in /k ,5 !5 w

fo In

ol Ae um

Ve s oe

)

) !3 d in /k !5 vo l M U ER BI EX (S

us

us gm tin

us sm la G

w vo l EN RD AA (N

eu

m eu

EK O (H t Fo r

m

(L

VA N

H

EE

O

RD

LL

AM

AN

D

vo l

w

vo l

w

!4

,5

!5

/k

/k

in

in

d

d

!3

!3

)

)

18.000

40.000

35.000

33.873

30.000

25.000

21.464

Space Expo Uit een vergelijking van GeoFort met andere educatieve attracties komt naar voren dat Space Expo zowel qua inhoud als qua locatie het meest te vergelijken is. Deze educatieve attractie op het gebied van ruimtevaart maakt op een moderne interactieve wijze jong en oud wegwijs in de wereld van de ruimtevaart. De attractie is gevestigd op een industrieterrein van Noordwijk, een plaats met circa 24.500 aantal inwoners (vergelijkbaar met Leerdam). Het ligt weliswaar in de Randstad, maar niet in een grote stad. De toegang vanaf 13 jaar kost 8,50 euro en voor kinderen kost een kaartje 5,50 euro. Behalve aan de verkoop van toegangskaartjes verdient Space Expo aan het verhuren van het auditorium dat geschikt is voor maximaal 150 personen. Minder uitgebreid zijn de winkel en de eetgelegenheid dan zoals GeoFort die beoogt. Space Expo draait zonder overheidssteun en wordt grotendeels gefinancierd door het bedrijfsleven. Space Expo telt jaarlijks gemiddeld 74.000 bezoekers (2004).

19-03-08


23

vertrouwelijk

Op basis van de hierboven beschreven concurrentie-analyse zijn er keuzes gemaakt als het gaat om openstelling, verblijfsduur en prijsstelling voor de GeoExperience. Daarnaast is een inschatting gemaakt van het bezoekersaantal. Een uitgebreidere beschrijving van de markten waarop GeoFort zich begeeft staan in het Exploitatieplan GeoFort.

Prijsbeleid GeoFort heeft een afgewogen prijsbeleid, waarbij elk product een specifieke prijsstelling heeft. Gratis Toegang tot het fort is deels gratis. Zo is het fort beleefbaar voor veel mensen wat een doelstelling van GeoFort is. Bezoekers kunnen zonder toegangskaartje naar het GeoRestaurant, de GeoShop en de Staatsbosbeheer Avonturenremise met de natuurspeurtuin. GeoFort hoop met dit beleid bezoekers te genereren voor de betaalde onderdelen. GeoExperience De toegangsprijs van de GeoExperience houdt het midden tussen een attractiepark waar je een hele dag vertoeft (rond de 20 euro per persoon) en een museum waar je gemiddeld anderhalf uur verblijft (rond de 5 euro per persoon; prijspeil 2008). Gezien de doelstelling van GeoFort om een breed publiek te interesseren, blijft de toegangsprijs laag. De Staatsbosbeheer Avonturenremise is een gratis onderdeel van de educatieve attractie. GeoActiviteiten De prijsstelling van de GeoActiviteiten varieert sterk. Het tracking en tracingspel is relatief duur (rond de 30 euro per persoon) vanwege de hoge ontwikkelkosten en de relatief kleine groepen. Andere GeoActiviteiten kosten gemiddeld rond de 10 euro, waarbij het onderwijs korting krijgt.

19-03-08


24

vertrouwelijk

GeoZalen GeoFort gaat voor de GeoZalen uit van de gemiddelde prijs die bijzondere nationale vergaderlocaties hanteren: circa 80 euro per persoon voor 1 dag vergaderen in een ‘kleine’ zaal met lunch en voorzieningen, exclusief borrel. Een dagdeel kost 60 euro. In het exploitatiemodel is dit bedrag opgesplitst in een bedrag voor de GeoZaal en een bedrag voor het GeoRestaurant. GeoRestaurant Het GeoRestaurant positioneert zich voor de zakelijke klant als lunchrestaurant op een passend, hoog prijsniveau, zodat voldaan kan worden aan de hoge eisen van deze zakelijke bezoeker. Voor de bezoekers van de GeoExperience zal het GeoRestaurant meer de uitstraling van een eetcafé hebben, met een prijs/kwaliteit-verhouding die past bij een dagje uit. GeoShop Het streven is om de duurdere producten in de GeoShop voor de laagste internetprijs aan te bieden mits er bij de GeoShop wordt besteld.

Promotie Als bezoekers voet op het terrein van GeoFort zetten, zijn ze meestal gelijk enthousiast, vanwege de prachtige plek en de spannende gebouwen. Om de bezoekers naar GeoFort te krijgen, zal echter wel de nodige inspanning kosten. Mensen moeten over een drempel heen om in de auto te stappen en naar een relatief onbekend gebied te rijden. Daarnaast is het geothema moeilijker te verkopen als een leuk gezinsuitje dan onderwerpen als treinen, raketten, vliegtuigen enz. Rond de opening van het fort wordt een uitgebreide promotiecampagne gehouden. Ervaring van andere educatieve attracties leert dat eigenzinnige promotie het veel beter doet dan reguliere advertenties of tv-spotjes. Een ludieke actie verzinnen, waardoor je op het Jeugdjournaal komt, zorgt voor een hoog bezoekersaantal gedurende een lange periode. GeoFort is in de startperiode al goed gebleken in het genereren van veel free publicity met relatief weinig middelen. Deze krachten zullen worden benut. GeoFort stelt een promotie- en communicatieplan op, waarin de aanpak verder wordt geconcretiseerd. In de exploitatiefase is ruim 8 procent van de omzet gereserveerd voor communicatie en promotie.

19-03-08


25

vertrouwelijk

Plaats De verschillende bedrijfsonderdelen krijgen elk hun plek op het forteiland. Onderstaand ‘vlekkenplan’ geeft de locatie van alle GeoFort-onderdelen weer.

Fortwachterswoning Vroeger heeft buiten de fortgracht een fortwachterswoning gestaan. Ten behoeve van het beheer en de bewaking van het fort wordt er een hedendaagse versie van gebouwd, met kantoorruimte voor vier personen. De fortwachterswoning is gelokaliseerd in het verlengde van de oprijlaan. Grote GeoZaal Voor een goede exploitatie van het fort en het kunnen realiseren van de doelstellingen heeft Stichting GeoFort een zaal nodig voor bijkomsten van grotere groepen (tot 150 mensen). De bestaande gebouwen op het fort zijn daarvoor niet geschikt. De vraag hoe dit is op te lossen is eind 2007 voorgelegd in een workshop in het kader van het Landschapsherstelplan Fort Impressie van nieuwe GeoZaal door Bunker Q bij de Nieuwe Steeg van Staatsbosbeheer. Impressie van Bunker Q van de nieuwe GeoZaal Bekeken en besproken is waar de zaal het beste gerealiseerd kan worden. Het vergroten van een bestaand gebouw wordt gezien als een te grote aantasting vanQhet Impressie van Bunker van monumentale de nieuwe GeoZaal karakter ervan. De beste mogelijkheid is (half)ondergrondse nieuwbouw in een van de wallen op het forteiland, waarmee ook het monumentale karakter van het forteiland zelf niet wordt aangetast. GeoFort werkt deze optie nu verder uit. 19-03-08


26

vertrouwelijk

Parkeren De parkeerplaats op de oprijlaan (waar maximaal 90 auto’s kunnen parkeren) heeft als nadeel dat het vrije schootsveld vanaf het terras wordt belemmerd door het blik dat geparkeerd is. Het heeft daarom de voorkeur om een (grotere) parkeerplaats te zoeken die uit het zicht van het fort is en dicht bij de ingang.

ingang fort

Langs de oprijlaan zijn circa 90 auto’s te parkeren

Bereikbaarheid Auto GeoFort is zeer centraal gelegen in Nederland en met de auto vanuit bijna alle grote steden doorgaans binnen een uur te bereiken. Vanaf de A15, afslag 29, is GeoFort via de N848 goed bereikbaar. Als onderdeel van het vergunningentraject maakt de gemeente een inventarisatie van mogelijke aanrijroutes. De ruilverkavelingwegen in de dunbebouwde omgeving bieden verschillende mogelijkheden. Kaartje Bosma Grafiek

GeoFort zal zich inspannen om mogelijke verkeersoverlast te voorkomen door de gewenste route te communiceren via bewegwijzering en via route-informatie op de website. Ook de favoriete route zoals een TomTom die presenteert, krijgt daarbij aandacht.

19-03-08


27

vertrouwelijk

Door de ligging van GeoFort in een dunbevolkte regio van de Betuwe, zullen de meeste bezoekers van buiten de regio komen en minimaal een half uur reistijd nodig hebben om het fort te bereiken. Plaatsen in de directe omgeving van GeoFort

Afstand grote plaatsen tot GeoFort over de weg Utrecht Dordrecht Den Bosch Amersfoort Breda Tilburg Rotterdam Amsterdam Nijmegen Arnhem Eindhoven Almere Den Haag Apeldoorn

33 km 39 km 40 km 52 km 52 km 59 km 61 km 64 km 65 km 69 km 70 km 72 km 83 km 92 km

Openbaar vervoer Twee keer per uur stopt in Leerdam (5 km van GeoFort) een trein uit de richting Dordrecht en twee keer per uur vanuit Geldermalsen. Leerdam is vanaf Utrecht ook met een busdienst bereikbaar. Er is geen treintaxi of ov-fiets vanaf station Leerdam. GeoFort kan eventueel pendelbusjes of taxi’s inzetten. Vanaf het station Leerdam loopt een prachtige wandelroute langs de Linge naar het fort. Voor een kleine doelgroep treinreizigers is dit een mooie manier om een dagje Betuwe te ‘doen’. Reistijden Reistijd station Leerdam naar GeoFort: met pendelbus: 10 min. met fiets: 20 min. te voet: 60 min. Reistijd trein met 0 overstap: Leerdam - Dordrecht: Leerdam - Geldermalsen:

45 min. 10 min.

Reistijd trein met 1 overstap: Leerdam - Rotterdam: Leerdam - Den Haag: Leerdam - Utrecht:

60 min. 75 min. 40 min. Kaartje Peter de Vries

19-03-08


28

vertrouwelijk

7. Het fort en zijn omgeving Forteiland Het 3,5 hectare grote forteiland (vijf voetbalvelden) is op eerste gezicht een sterk glooiend graslandschap. De hoge bomen, de vergezichten over de Betuwe en de begrazing door een kudde schapen zorgen voor idyllische plaatjes. Pas als je gaat rondwandelen, ontdek je de zeven met grasbedekte, bomvrije gebouwen die over het terrein verspreid staan. Je nieuwsgierigheid naar de ondergrondse ruimtes neemt toe. Er ontstaat een drang om alles te ontdekken...

Kaartje: Peter de Vries

Het complex Fort bij de Nieuwe Steeg, ook wel Fort Herwijnen genoemd, is een verdedigingswerk gelegen ten zuiden van het dorp Asperen. Het is aangelegd in de periode 1876-1880 als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort diende in het inundatiegebied ter verdediging van de Lingedijken, de sluizen en Fort Asperen. Sinds 1996 is het fort in eigendom van Staatsbosbeheer.

19-03-08


29

vertrouwelijk

Op het terrein van Fort bij de Nieuwe Steeg staan 21 bouwwerken die in meer of mindere mate bruikbaar zijn voor de doeleinden van GeoFort, waaronder: - Een klein wachthuisje (J) uit 1953 - Een houten artillerieloods (H) uit 1880 - Een bomvrije kazerne (B) uit 1879: het meest imposante gebouw; 16 zalen en diverse andere ruimtes; relatief droog en goed geconserveerd - Zes remises uit einde 19e eeuw: relatief kleine gebouwen waarvan er drie (A, C en D) met twee verdiepingen goed en drie (E, F en G) beperkt bruikbaar zijn voor GeoFort.

Verder zijn op het terrein: - Een opslagkelder uit de jaren 60 van de 20e eeuw - Acht groepsschuilplaatsen en een ontmantelde koepelkazemat uit 1939

19-03-08


30

vertrouwelijk

- Een toegangsbrug, de enige brug naar het forteiland, in stijl nagebouwd in 2006

Voor gebruik is circa 2300 m2 vloeroppervlakte beschikbaar, waarvan ongeveer de helft voor de GeoExperience is bestemd. Sinds 1 maart 2006 vallen alle gebouwen en het terrein (met uitzondering van een Nuontrafohuisje en de opslagkelder) onder de Monumentenwet en zijn ze rijksmonument. De staat van de gebouwen is relatief goed, maar er zal aanzienlijk geïnvesteerd moeten worden om de gebouwen weer veilig en geschikt te maken voor gebruik. Zie hiervoor het Ontwikkelplan Fort bij de Nieuwe Steeg. Het gehele terrein, inclusief fortgracht, beslaat bijna 10 hectare en is begroeid met diverse bomen, gras en een in 2007 opnieuw aangeplante meidoornhaag. Het gras wordt kort gehouden door een kudde schapen. Het heuvelachtige terrein leent zich uitstekend voor GeoActiviteiten als landmeten en schatzoeken. Het contrast tussen de serene open ruimte en de donkere ondergrondse gebouwen is bijzonder spannend.

Lingekwartier Fort bij de Nieuwe Steeg kun je niet los zien van zijn omgeving. Het Lingekwartier is een regio waarvoor op dit moment een gebiedsvisie wordt ontwikkeld door de gemeenten Lingewaal en Geldermalsen. Doel van de gebiedsvisie is om de regio aantrekkelijker te maken voor kleinschalige recreatie. In het Lingekwartier liggen, aan weerszijden van het beeldschone riviertje de Linge, Fort Asperen en Fort bij de Nieuwe Steeg. De forten ondersteunden elkaar vroeger in de gezamenlijke taak van het verdedigen van de Linge en de nabijgelegen dijken. Tegenwoordig hebben beide forten een publieksfunctie. Fort Asperen is een ‘cultuurfort’ en Fort bij de Nieuwe Steeg krijgt als GeoFort een museale bestemming. De twee forten

19-03-08


31

vertrouwelijk

werken samen mee aan de ontwikkeling van het Lingekwartier. Beide liggen hemelsbreed op één kilometer van elkaar verwijderd; over de weg is de afstand bijna twee kilometer. De nieuwe functie van het Fort bij de Nieuwe Steeg wordt een verrijking van het Lingekwartier en de Nieuwe Hollandse Waterlinie, passend bij de schaal van de omgeving. GeoFort wil een actieve rol spelen binnen de ontwikkeling van de omgeving en zal ook buiten het fortterrein actief zijn middels diverse projecten: Inundatiedoolhof

Betuwe Opstapplaats

Natuurdoolhof

Witte roeiboten Linietoerisme

Bij vernatting van de natuur in een deel van het Lingekwartier kan een onderwaterpad worden aangelegd dat alleen met zeer nauwkeurige navigatieapparatuur is te bewandelen. Hierdoor worden inundatie, natuurontwikkeling en navigatie op unieke wijze beleefbaar gemaakt. Een ruime parkeerplaats bij Fort bij de Nieuwe Steeg kan ook plaats bieden aan auto’s van bezoekers aan Fort Asperen of aan de Lingerecreanten. Op deze manier kan de parkeeroverlast in het dorp Asperen verkleind worden. Door enkele natuurgebieden in de omgeving van het fort aan elkaar te koppelen kan een spannende infrastructuur ontstaan voor avontuurlijke wandelaars en speurders die kan uitgroeien tot een uniek natuurdoolhof. Gratis roeiboten kunnen Fort bij de Nieuwe Steeg en Fort Asperen op een leuke manier verbinden. GeoFort wil linietoeristen aanspreken door verbintenissen met andere forten aan te gaan. Gezamenlijk kunnen arrangementen aangeboden worden en wandel-, fiets-, kano- en ruiterroutes ontwikkeld worden.

Inundatiedoolhof (illustratie Unit040) 19-03-08


32

vertrouwelijk

Nieuwe Hollandse Waterlinie Fort bij de Nieuwe Steeg maakt onderdeel uit van het Nationaal Landschap de Nieuwe Hollandse Waterlinie, dat globaal van het Muiderslot tot voorbij Slot Loevestein loopt. De linie moest het rijke westen beschermen tegen de vijand vanuit het oosten. Door stukken land tot kniehoogte onder water te zetten, werd het de vijand bemoeilijkt om per boot (te ondiep) of te voet Nederland aan te vallen. Toen legers vliegtuigen inzetten, raakte de strategie van de linie achterhaald. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw heeft Defensie daarom vele forten afgestoten. Hoewel de militaire noodzaak is verdwenen, kan de Waterlinie nog altijd van betekenis zijn. Het in 2004 gepubliceerde Linieperspectief, Panorama Krayenhoff, kent drie eigentijdse ambities aan de linie toe. Als deel van het ‘nationale geheugen’ draagt de linie bij aan het historische besef en de regionale identiteit. Door zijn ligging is de linie de rustige en groene tegenhanger van het stedelijke netwerk en als hydrologische machinerie kan de linie wezenlijk bijdragen aan het gemoderniseerde waterbeheer van de 21e eeuw. De betekenis als nationale geheugensteun moet niet te letterlijk worden opgevat, als ware het de bedoeling alles te reconstrueren naar een historische situatie. ‘Behoud door ontwikkeling’ is het devies, net zoals dat geldt voor het rijksbeleid voor cultuurhistorie en ruimtelijke ontwikkeling. Historisch belangrijke gebouwen en structuren kunnen goed behouden blijven door er eigentijdse gebruiksvormen en functies aan toe te kennen. ‘Behoud door ontwikkeling’ is ook de insteek van GeoFort om Fort bij de Nieuwe Steeg te renoveren en behouden. In deze ontwikkeling komt het potentieel van het fort goed tot zijn recht.

19-03-08


33

vertrouwelijk

Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHWL) heeft de opdracht om het Linieperspectief in praktijk te brengen. Voor de forten in de linie zoekt het passende nieuwe bestemmingen. Het projectbureau streeft naar diversiteit, waarbij het ene fort bijvoorbeeld een feestfort wordt, terwijl het andere fort een museale functie krijgt. Het projectbureau NHWL is momenteel bezig om financiën bij het Rijk te verkrijgen voor het ondernemingsrijp maken van de forten (Nota Ruimte). In februari 2008 hebben Rijk en provincies in het Pact van Rijnauwen bepaald dat voor de linie 150 miljoen euro beschikbaar komt voor de periode 2008-2011. Ook GeoFort hoopt hiervan de vruchten te mogen plukken. Voor GeoFort past de vestiging op een fort heel mooi bij het geografische thema. Het ontwerp van de linie is een prachtig staaltje geopolitiek, waarbij generaal Krayenhoff - van oorsprong landmeetkundige - aan de hand van topografische kaarten zijn befaamde strategie bepaalde. De kaarten vertelden hem welke stukken land hij het beste onder water kon zetten. GeoFort wil het inundatiethema graag doortrekken naar het heden, waarbij de moderne vijand opnieuw uit het oosten komt, namelijk het opzwellende water in de rivieren. Ook nu worden inundatiebekkens ingezet ter verdediging. Het fortverleden krijgt een plek in de GeoExperience en bij GeoActiviteiten door aandacht voor de wijze waarop het fort destijds is ingemeten en hoe men met ‘kaartvuur’ aan de wieg stond van moderne precisiebombardementen.

Uitvalsbasis voor Staatsbosbeheer In GeoFort vindt Staatsbosbeheer een partij waarmee het op deze prachtige locatie ook zijn eigen doelstellingen kan realiseren. In de gratis toegankelijke remise C worden de thema’s geo & natuur gecombineerd. Fort bij de Nieuwe Steeg wordt voor Staatsbosbeheer een plek waar het zjin rol als eigenaar van vele forten in de Nieuwe Hollandse Waterlinie kan uitdragen. Het fort wordt een uitvalsbasis voor excursies in de omgeving. Bij GeoActiviteiten slaat GeoFort een brug tussen ‘coole’ geotechnieken en het natuureducatiebeleid van Staatsbosbeheer. Met trots kan Staatsbosbeheer zijn vlag uithangen op Fort bij de Nieuwe Steeg!

Rondleiding op fort door boswachter

19-03-08


34

vertrouwelijk

8. Organisatie In het projectplan voor de aanpak (zie verderop) is de ontwikkeling van GeoFort opgedeeld in een aantal deelprojecten of fases. Het organisatiemodel groeit in dezelfde stappen mee met GeoFort.

Bestuur-model In de startfase, bij het opstellen van dit bedrijfsplan, hanteert de stichting het Bestuur-model volgens de Code Cultural Governance. Alle activiteiten zijn gebundeld in de Stichting GeoFort en de taken worden uitgevoerd door de bestuursleden, met externe ondersteuning door vrijwilligers en een enkele betaalde kracht, bijvoorbeeld voor procesbegeleiding en boekhouding. De hoeveelheid werk is echter groter dan de huidige uitvoeringscapaciteit en het is zaak zo snel mogelijk te starten met de volgende fase, het herstel van het fort. Deze fase start zodra de financiering ervan geregeld is. De organisatie kan vanaf dat moment ook aangevuld worden met meer betaalde krachten.

Raad-van-Toezicht-model In de ontwikkelfase gaat de stichting over op het Raad-vanToezicht-model. Initiatiefnemers Bart en Willemijn komen als directie in dienst van de stichting, waarbij één of beiden de statutaire positie vervullen van bestuurder van de stichting. De Raad van Toezicht zal bestaan uit circa vijf leden: Amos Kater (voorzitter), Arend Fernhout, een jurist en een Amos Kater vertegenwoordiger uit de geosector, het onderwijs en de overheid. Amos Kater is al sinds de start van GeoFort betrokken bij het project in een adviserende rol. Hij is bedrijfskundige en werkzaam als CTO (chief technology officer) bij Ilse Media. Arend Fernhout is accountant en was tot 2008 voorzitter van de Kamer van Koophandel Rivierenland.

Besloten vennootschap Bij start van de exploitatie richt GeoFort naast de stichting een bv op. De activiteiten van GeoFort worden dan verdeeld tussen stichting en bv. De ideële taken blijven bij de stichting, terwijl de ondersteunende taken overgaan naar de bv. GeoFort bv zal met name het GeoRestaurant, de GeoShop en de GeoZalen onder haar hoede hebben.

Samenwerking Stichting GeoFort en Staatsbosbeheer zijn samenwerkingspartners in het project GeoFort. De natuurbeheerorganisatie, eigenaar van het fort, wil graag dat het cultureel erfgoed wordt onderhouden en opengesteld voor publiek. Zelf heeft Staatsbosbeheer hiervoor niet de (financiële) middelen. GeoFort kan de onderhoudskosten wel dekken en gaat graag een duurzame samenwerking aan met Staatsbosbeheer. Deze samenwerking wordt geformaliseerd in een gecombineerd erfpacht- en opstalcontract voor dertig jaar. Daarnaast stellen Staatsbosbeheer en GeoFort een samenwerkingsovereenkomst op. Hierin worden de praktische zaken geregeld, zoals

19-03-08


35

vertrouwelijk

communicatiebeleid, afstemming van evenementen, openingstijden en gebruik van remise C, vergaderzalen en kantoorruimte door Staatsbosbeheer. GeoFort wordt eigenaar van de opstallen en verantwoordelijk voor het onderhoud van de gebouwen. Het onderhoud van het terrein blijft voor rekening van Staatsbosbeheer. Bij beëindiging van het contract heeft Staatsbosbeheer het eerste recht van terugkoop van de opstallen. Staatsbosbeheer betaalt dan de meerwaarde van de opstallen ten opzichte van 2008 aan Stichting GeoFort.

Zicht op Fort Asperen - ook van Staatsbosbeheer - vanaf Fort bij de Nieuwe Steeg

19-03-08


36

vertrouwelijk

9. Investeringsbegroting Om de plannen van GeoFort te realiseren is in totaal over een periode van vier jaar iets meer dan 8,6 miljoen euro inclusief btw begroot. Hiervan is 5,1 miljoen euro begroot voor de renovatie en het ondernemingsrijp maken van gebouwen en terrein. Dit bedrag is mede gebaseerd op onderzoek van architectenbureau Bunker Q. Daarnaast is 3,0 miljoen euro begroot voor de ontwikkeling van de GeoExperience en de verdere inrichting. Voor de projectorganisatie is 0,5 miljoen euro begroot. Bedragen * 1000 incl. BTW Investeringsbegroting Ondernemingsrijp maken fort Exploitatierijp maken fort Projectkosten

2008 €579 €164 €743

2009 €2.513 €1.233 €160 €3.906

2010 €1.899 €1.575 €159 €3.633

2011 €140 €184 €323

Totaal €5.131 €2.992 €483 €8.605

Meer gedetailleerde informatie over de investeringen staat in aparte documenten: met betrekking tot het ondernemingsrijp maken van GeoFort in het Ontwikkelplan Fort bij de Nieuwe Steeg; met betrekking tot het exploitatierijp maken van de GeoExperience in het Ontwikkelplan GeoExperience. Op de exploitatie van GeoFort wordt dieper ingegaan in het Exploitatieplan GeoFort.

Links gebouw A1, rechts één van de acht groepsschuilplaatsen. De A1 wordt via een ondergrondse gang (poterne) verbonden met remise A2. 19-03-08


37

vertrouwelijk

10. Financieringsplan De kosten voor de ontwikkeling van GeoFort wil de stichting zo veel mogelijk financieren met giften, zoals subsidies, sponsorgelden en fondsen. De extreem hoge kosten die het opknappen van het monumentale fort vergt, kunnen niet uit de exploitatie van GeoFort worden terug verdienend. GeoFort kan alleen een rendabele exploitatie realiseren, als het zich een hoge schulden- en rentelast kan besparen. Het gaat in totaal om 8,6 miljoen euro over de periode 2008-2011.

Overheden GeoFort vraagt de gezamenlijke overheden om een bijdrage van 6,6 miljoen euro (76 procent van het totaal) op grond van zijn ideële doelen: het opknappen van een rijksmonument, behoud van cultureel erfgoed en de maatschappelijk relevante exploitatie ervan. Zowel Rijk als provincie kennen meerdere subsidieregelingen waarop GeoFort aanspraak kan maken. In Februari 2008 is het Pact van Rijnauwen gesloten waardoor er zeer waarschijnlijk 150 miljoen euro voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie vrijkomt in de periode 2008-2011. GeoFort maakt hier ook onderdeel van uit. Over de bijdrage aan het Pact uit het budget van de Nota Ruimte (ruimtelijke ordening in het algemeen) besluit het kabinet naar verwachting in de loop van 2008. De provincie geeft aan tot zo’n 75% van de renovatiekosten te kunnen subsidiëren mits er een passend bestemmingsplan is en er cofinanciering is, bijvoorbeeld door sponsors of het Rijk. GeoFort heeft contact met meerdere ministeries die wellicht willen bijdragen vanwege het maatschappelijk belang van het uitdragen van het geothema. Als alternatief voor de financiering vanuit de Nota Ruimte kunnen diverse fondsen worden aangeschreven.

Alternatieve financiering: schatzoeken!

Bedrijfsleven Een stuk financiering komt vanuit het bedrijfsleven, met name de geosector. GeoFort is immers hét visitekaartje van de geosector als geheel. GeoFort zorgt voor een krachtige promotie van het vakgebied en de sector, en interesseert scholieren voor een opleiding en carrière in het vakgebied. Het verenigen van krachten levert veel exposure op. Hiervan profiteert de sector als geheel. De doelstelling voor sponsorbijdrage vanuit het bedrijfsleven is 1 miljoen euro (12 procent van het totaal). Sponsors kunnen hun naam verbinden aan een GeoZaal. De eerste is al gevonden: het Kadaster reageerde enthousiast en legde zich voor drie jaar vast voor een zaal. Daarnaast vraagt GeoFort kleinere sponsors om gedurende drie jaar GeoFort te sponsoren voor in totaal 19-03-08


38

vertrouwelijk

10.000 euro per kavel (3.333 euro per jaar). Deze bedrijven ‘kopen’ daarmee virtueel een stuk van het forteiland. De eerste kavel is in januari 2008 verkocht aan GeoBusiness Nederland. Meer informatie over de financiering is te vinden in het Ontwikkelplan Fort bij de Nieuwe Steeg en het Ontwikkelplan GeoExperience.

Het forteiland is opgedeeld in 100 sponsorkavels

Investering Stichting GeoFort Stichting GeoFort zelf staat garant voor een investering van bijna 1 miljoen euro (12 procent van het totaal). Dit bedrag is met name bestemd voor de bouw van een nieuwe GeoZaal, de fortwachterswoning en inrichting van de ondersteunende bedrijfsonderdelen (keuken GeoRestaurant, beamers GeoZalen enz.).

19-03-08


39

vertrouwelijk

11. Exploitatie In fases worden de bedrijfsonderdelen opengesteld tot in de loop van 2012. In de aanloopfase tot de echte openstelling in 2011 vinden activiteiten op het fort plaats rond geopromotie en educatieve projecten, maar is er nog geen sprake van actieve promotie richting de consumentenmarkt. De exploitatie beperkt zich tot activiteiten die de ontwikkeling van GeoFort ondersteunen. In de eerste openstelling (2010) valt de loods (GeoRestaurant), gebouw C (Avonturenremise van Staatsbosbeheer), gebouw D (GeoShop), fortwachterswoning, een parkeervoorziening, paden en terras. In 2010 is sprake van een beperkte exploitatie, omdat het de openstelling betreft van het deel van het fort dat gratis toegankelijk wordt.

In 2007 hebben diverse geo-activiteiten op het fort plaatsgevonden

De tweede openstelling (2011) betreft het educatieve deel van het terrein. Hieronder vallen de kazerne en gebouw A (beiden GeoExperience), de nieuwe GeoZaal en het grootste deel van het terrein. In 2011 start de feitelijke exploitatie van GeoFort. GeoFort kan dan direct de onderhoudskosten voor het fort opbrengen. In de derde openstelling (2012 en later) vallen uitbreidingen van de GeoExperience. Hieronder vallen de gebouwen G, E en F en het GeoKampeerterrein. GeoFort bv gaat een gebruiksovereenkomst aan met de Stichting GeoFort. In deze overeenkomst wordt de hoogte van het bedrag vastgesteld dat de bv betaalt voor het gebruik van het terrein en de gebouwen. De stichting onderhoudt met deze financiële middelen het cultureel erfgoed Fort bij de Nieuwe Steeg. De lopende exploitatie van alle bedrijfsonderdelen is kostendekkend. De GeoExperience krijgt voor zijn afschrijvingen en blijvende innovatie een bijdrage van de ondersteunende bedrijfsonderdelen. Bedragen in euro's * 1.000, exclusief btw Resultaten GeoFort totaal

2011

2012

2013

2014

2015

Totaal omzet GeoFort

€ 1.272

€ 1.282

€ 1.298

€ 1.408

€ 1.522

Totaal bedrijfskosten EBITDA* Totaal afschrijvingen

-€ 1.137 €135 -€110

-€ 1.161 €121 -€117

-€ 1.187 €111 -€117

-€ 1.236 €172 -€117

-€ 1.287 €235 -€117

€24

€4

-€6

€55

€118

EBIT

* Bedrijfsresultaat voor rente, afschrijvingen en belasting Op basis van marktonderzoek is per klantgroep een prognose gemaakt van de te verwachten bestedingen per bedrijfsonderdeel tijdens het bezoek aan GeoFort. Zo zal de

19-03-08


40

vertrouwelijk

klantgroep ‘kopers van navigatie-apparatuur’ meer besteden in de GeoShop dan een doorsnee gezin. Bedragen in euro's * 1.000, exclusief BTW Resultaten per bedrijfsonderdeel 2011 Omzet GeoExperience € 347 Totaal bedrijfskosten -€ 286 EBITDA € 61 Totaal afschrijvingen -€ 89 EBIT -€ 28

2012 € 333 -€ 289 € 44 -€ 96 -€ 51

2013 € 314 -€ 289 € 25 -€ 96 -€ 71

2014 € 358 -€ 301 € 57 -€ 96 -€ 39

2015 € 405 -€ 314 € 91 -€ 96 -€ 5

Omzet GeoActiviteiten Totaal bedrijfskosten EBITDA Totaal afschrijvingen EBIT

€ 124 -€ 105 € 19 €0 € 19

€ 123 -€ 106 € 17 €0 € 17

€ 127 -€ 108 € 18 €0 € 18

€ 137 -€ 113 € 24 €0 € 23

€ 147 -€ 118 € 29 €0 € 29

Omzet GeoRestaurant Totaal bedrijfskosten EBITDA Totaal afschrijvingen EBIT

€ 448 -€ 407 € 42 € 13 € 28

€ 447 -€ 410 € 37 € 13 € 24

€ 451 -€ 415 € 35 € 13 € 22

€ 483 -€ 434 € 50 € 13 € 36

€ 517 -€ 452 € 64 € 13 € 51

Omzet GeoZalen Totaal bedrijfskosten EBITDA Totaal afschrijvingen EBIT

€ 94 -€ 87 €6 €5 €1

€ 99 -€ 90 €9 €5 €4

€ 106 -€ 92 € 14 €5 €8

€ 113 -€ 95 € 18 €5 € 13

€ 120 -€ 97 € 22 €5 € 17

Omzet GeoShop Totaal bedrijfskosten EBITDA Totaal afschrijvingen EBIT

€ 259 -€ 252 €6 €2 €4

€ 280 -€ 267 € 13 €2 € 11

€ 301 -€ 281 € 20 €0 € 17

€ 317 -€ 293 € 24 €2 € 22

€ 334 -€ 305 € 28 €2 € 26

In 2015 genereert de GeoExperience 27 procent van de omzet, GeoActiviteiten 10 procent, het GeoRestaurant 34 procent, GeoZalen 8 procent en de GeoShop 22 procent. Bij de kosten is onder andere rekening gehouden met 45.000 euro onderhoud van het fort en het loon voor 12 fte arbeidskrachten. Voor innovatie reserveert jaarlijks een fors bedrag. Daarnaast zal GeoFort ook een beroep blijven doen op de geosector, fondsen en projectsubsidies. De onderbouwing van de kosten en de omzet (uitgesplitst naar klantgroep en bedrijfsonderdeel) is te vinden in het Exploitatieplan GeoFort.

19-03-08


41

vertrouwelijk

12. Aanpak GeoFort kiest voor een gefaseerde, projectmatige uitvoering van de ontwikkeling van het fort om kosten en risico’s te spreiden en te beheersen. Leidraad bij het werk is een op maat gemaakte versie van de projectmethode PRINCE2, die GeoPrince is gedoopt. Projectplan initieel Onder leiding van projectsecretaris Annemieke van der Wal is initieel een globaal plan van aanpak voor het totale project gemaakt. Dit plan is nu tot het gewenste niveau doorgedacht en doorgerekend.

Annemieke van der Wal

Doelen en Tijd

De doelen van project GeoFort zijn ondergebracht in deelprojecten. De fasering van de deelprojecten hangt sterk samen met enkele belangrijke randvoorwaarden: erfpacht- en oppstalcontract met Staatsbosbeheer, vrijstelling/wijziging bestemmingsplan en financiering. Verder is de fasering gebaseerd op de exploitatie: deelproducten die leiden tot een rendabele exploitatie, met name GeoZaal en GeoRestaurant, hebben voorrang. GeoFort onderscheidt de kernprojecten herstel, inrichting en exploitatie van het fort. Daarnaast is een opdeling van overhead gemaakt, om zichtbaar te maken welke overheadkosten met welke deelprojecten samenhangen. Deze overheadkosten worden naar rato toegerekend naar subdeelprojecten en meegenomen in de financiering daarvan. Sinds eind 2007 worden de eerste drie deelprojecten uitgewerkt.

19-03-08


42

vertrouwelijk

Kosten en Personeel

NB: De investeringsbegroting is met 8,6 miljoen euro iets hoger dan de berekende kosten. Dit kostenoverzicht is namelijk exclusief marge voor onvoorzien. Deze marge is wel krap (circa 0,5 miljoen), gezien de grote onzekerheden in (monumentale) bouwprojecten. GeoFort deelt zijn project op in deelplannen en hanteert daarin het budget als taakstellend. Daarmee worden grote kostenoverschrijdingen voorkomen. Taken, afhankelijkheden; verantwoordelijken Zie eerder in dit bedrijfsplan, of voor meer detail het Plan van Aanpak GeoFort. Aanpak vergunningen Het zou efficiënt zijn om de aanvraag van vergunningen zoveel mogelijk tegelijk te doen. Dit is wellicht niet mogelijk omdat de financiering van het project niet in één keer op tafel ligt. Voor de voortgang van het project, splitst GeoFort de vergunningen daardoor op (voor openbaar deel en educatief deel). Als de voortgang daar om vraagt, kan het vergunningentraject desnoods tot op objectniveau worden uitgesplitst. Een voorbeeld is het herstellen en inrichten van de loods. In de begroting is rekening gehouden met inzet van een externe deskundige voor het verkrijgen van vergunningen.

Risico’s en risicomanagement De huidige fase is in termen van risico’s cruciaal. Het opstellen van een erfpacht- en samenwerkingsovereenkomst met Staatsbosbeheer, het doorlopen van de bestemmingsplanprocedure en het werven van de benodigde financiering is in volle gang. Project GeoFort drijft vooralsnog in hoge mate op het enthousiasme en de ondernemingszin bij de initiatiefnemers en degenen die zij daarmee aansteken. Er is geen ruim startkapitaal of grote ervaring met (monumentale) bouwprojecten en veel kennis wordt gaandeweg opgedaan. Door het ontbreken van serieuze financiering bij aanvang is er ook een tekort aan mankracht. Dat laatste resulteert in een risico op overbelasting van de uitvoerenden en voor de planning. Daartegenover staan grote inzet, energie en creativiteit van de initiatiefnemers, met een inmiddels imposante - en immer groeiende - kring van medestanders. Zodra extra mankracht ingezet kan worden, is een belangrijk risico weggenomen. Met behulp van GeoPrince en MS Project is het project GeoFort gestructureerd, waarmee kansen en bedreigingen in hun reële omvang zichtbaar zijn gemaakt en duidelijk is waar de focus gedurende het project, moet liggen. Het ontbreken van een planningsmarge blijft echter een risico voor het halen van de gewenste voortgang en openstellingdatum. Zie voor details eventueel het Plan van Aanpak GeoFort.

19-03-08


43

vertrouwelijk

13. Stand van Zaken GeoFort heeft een breed netwerk van adviseurs, bestuurders en belangstellende organisaties om zich heen verzameld en neemt deel aan diverse gremia zoals het geoonderwijsproject EduGIS, het kernmarketingteam van Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie en het bestuur van Regionaal Bureau voor Toerisme Rivierenland. Op experimentele basis hebben inmiddels drie onderwijsprojecten plaatsgevonden op GeoFort. Het doel was om ervaring op te doen en de markt in de praktijk te verkennen. Zo is samen met studenten van de TU-Delft en diverse geobedrijven een begin gemaakt aan het living lab met het streven om van het fort ‘het best bemeten stukje Nederland’ te maken. Er is een digitaal terrein model gemaakt van het forteiland in 2007 en 1904. Daarnaast is een 3D model gemaakt van de ondergrondse tunnel en een tracking & tracing pilot uitgevoerd. Van drie basisscholen uit de omgeving hebben 80 leerlingen van groep 8 tijdens de GeoWeek schatten op het fort opgegraven. Het enthousiasme van de deelnemende partijen geeft het vertrouwen dat GeoFort de juiste snaar raakt.

Ook zijn er diverse kleinschalige evenementen geweest op GeoFort. Zo heeft de vakvereniging GeoInformatie Nederland (GIN) een landmeetdag georganiseerd en hebben 100 geocachers alle schatten in de omgeving van het GeoFort ‘weggeroofd’. Het fort blijkt ook voor deze bezoekers een inspirerende omgeving te zijn.

19-03-08


44

vertrouwelijk

Samen met vrijwilligers zijn zo’n zestig wilgen geknot en voor omwonenden is een informatieochtend georganiseerd.

Op bescheiden schaal is een begin gemaakt met het ontvangen van groepen uit de geosector die op de een of andere manier een bijdrage kunnen leveren aan het van de grond trekken van GeoFort. Op deze manier zijn nuttige contacten gelegd. Tevens is zo zeer waardevolle kennis opgedaan over de zakelijke markt.

Op het forteiland heeft een aantal uitvoeringswerkzaamheden plaatsgevonden die vooruitlopen op de toekomstige functie. Zo zijn 45 oude populieren gekapt uit het oogpunt van veiligheid. Daarnaast is een begin gemaakt met de uitvoer van een landschapsherstelplan met het heraanleggen van de historische meidoornhaag. Ook hier speelt veiligheid een rol, aangezien de meidoornhaag straks belet dat kinderen in het water vallen. Via de website (www.geofort.nl), nieuwsbrieven, folders en een promotiefilm worden de ontwikkelingen van GeoFort regelmatig gecommuniceerd naar zo'n 1500 geïnteresseerden. GeoFort heeft in diverse media al de nodige aandacht gekregen: in kranten, tijdschriften en op televisie.

19-03-08


45

vertrouwelijk

14. Conclusie Doorgaans wordt een groot project als GeoFort getrokken door een overheidspartij of door een projectontwikkelaar. Stichting GeoFort is geen van beide. Dat heeft voor- en nadelen. Voordeel van Stichting GeoFort is dat ze slagvaardig en gedreven is en dat de doelstellingen breed gedragen worden door de geosector. Vanwege de ideële doelen van de stichting, staan kwaliteit en educatie hoog in het vaandel, wat de sector waardeert. Naast idealisme is er bovendien volop oog voor realisme en wordt er gewerkt aan het neerzetten van een duurzame onderneming met een gezonde exploitatie. Gaandeweg zal GeoFort ongetwijfeld hobbels tegenkomen die lastig zijn om te nemen voor een kleine stichting. Een kritieke factor voor GeoFort, is de factor tijd. De procedures van het wijzigen van het bestemmingsplan en het verkrijgen van de monumentenvergunning kunnen lang duren en het verloop in tijd is moeilijk te voorspellen. Vertraging in deze onderdelen houdt (de financiering van) de renovatie van het fort op en daarmee de voortgang van het hele project. Vertraging in tijd is kostbaar, doordat de projectorganisatie langer moet draaien zonder dat er inkomsten tegenover staan. Juist het vinden van financiering voor de projectorganisatie is geen sinecure. Geld is dan ook een andere kritieke factor. Er moet binnen een zekere termijn voldoende financiering gevonden worden. En het liefst via een beperkt aantal, grote kanalen om te voorkomen dat complexe verantwoording en administratie de overhand krijgen. Het realiseren van GeoFort is een grote avontuurlijke puzzel, waarbij alle stukjes op het juiste moment op de juiste plaats moeten komen te vallen. Het enthousiasme van de verschillende partijen is groot en de neuzen staan dezelfde kant op. Het devies luidt dan ook: ‘waar een wil is, is een weg’.

19-03-08


46

vertrouwelijk

Bijlage Raad van Advies Wie zijn lid van de Raad van Advies van GeoFort? Afgevaardigden vanuit de wetenschappelijke hoek Henk Scholten hoogleraar geo-informatie, Vrije Universiteit Amsterdam, en oprichter en algemeen directeur van Geodan Dé brug tussen de wetenschappelijke geowereld en het ondernemerschap. Groot netwerk. Jaap Besemer

Peter van Oosterom

hoogleraar geo-informatie infrastructuur, Technische Universiteit Delft Dé kenner op het gebied van geo-informatie infrastructuur (met nadruk op bestuurlijke en organisatorische randvoorwaarden). Groot netwerk vanuit zijn voorzitterschap van de Raad van Bestuur van het Kadaster (tot 2004). hoogleraar GIS-technologie, Technische Universiteit Delft Dé inhoudelijk expert op het gebied van geoict-gebied. Interesse om zich in te spannen om van GeoFort het best bemeten stukje Nederland te maken.

Arnold Bregt

Joop van der Schee

hoogleraar geo-informatiekunde, Wageningen Universiteit en Researchcentrum Dé wetenschappelijk directeur van het innovatieprogramma Ruimte voor GeoInformatie. Expert op het gebied van onderzoek naar geo-informatie infrastructuren. hoogleraar onderwijs geografie, Vrije Universiteit Amsterdam Dé kenner van het geo-onderwijs.

19-03-08


47

vertrouwelijk

Menno-Jan Kraak

hoogleraar geovisualisatie, ITC Dé expert op het gebied van geovisualisaties. Kan alle moderne visualisatietechnieken inzetten bij GeoFort.

Ferjan Ormeling

hoogleraar cartografie, Universiteit Utrecht Dé cartografiehoogleraar in Nederland.

Vertegenwoordiging geo-netwerken Jürgen ten Siethof

voorzitter Geo Business Nederland Dé vertegenwoordiger van de belangen van private partijen in de geo-informatiesector. Het doel van het BGI is om beleidsontwikkelingen te volgen en te beïnvloeden.

Jacqueline Meerkerk

directeur Ruimte voor Geo-informatie (RGI)

Jan-Willem van Eck

Dé verpersoonlijking van de missie om de geo-infrastructuur in Nederland te verbeteren ten behoeve van een efficiënt bestuur en een krachtig bedrijfsleven. Tot 2010 verdeelt RGI in dit kader 20 miljoen euro subsidie. voorzitter Geo-Informatie Nederland (GIN) Dé vertegenwoordiger van de branchevereniging van de geoinformatiesector (zo’n 5000 leden).

Rob van de Velde

directeur Geonovum Dé man achter de stichting die geoinformatie van de publieke sector beter toegankelijk gaat maken. Hiervoor zijn onder andere standaarden nodig. Geonovum ziet zichzelf als wegbereider van de nationale geo-informatie infrastructuur.

19-03-08


48

vertrouwelijk

Marijke van Schendelen

voorzitter Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG)

Frédérique van Berkel

Dé vertegenwoordiger van het geoonderwijs als voorzitter van het KNAG. Bestuurslid Stimuleringsfonds Architectuur, voorzitter Platform Landschap en Cultuurhistorie en lid dagelijks bestuur Landschapsbeheer Nederland. hoofdredacteur Vi Matrix Hét kwaliteitsvakblad voor de Nederlandse geo-informatiesector. Frédérique is hoofdredacteur van Vi Matrix en directeur van PR- en marketingadviesbureau Tekst & Beeld Benelux.

Betrokkenheid vanuit bedrijven en instellingen Peter Hoogwerf Kadaster

Martin Peersman

Directeur GEO bij hét overheidsorgaan dat de burger op heldere wijze kennis laat maken met de kracht van kaarten (juridisch vastgelegde perceelgrenzen vormen een primaire randvoorwaarde voor economische investeringen). TNO DINO Dé expert op het gebied van duurzaam beheer en gebruik van ondergrondse natuurlijke bestaansbronnen. Medeinitiatiefnemer van de GeoTruck. Martin Peersman is directeur Dino.

Rob van Essen

TeleAtlas Hét Nederlandse bedrijf met een grote internationale wegendatabase die vooral gebruikt wordt voor navigatiedoeleinden. Deze data wordt verwerkt in aansprekende consumentenproducten, die deel kunnen uitmaken van de educatieve attractie. Rob van Essen is manager strategie en beleid van TeleAtlas te ’s-Hertogenbosch.

19-03-08


49

vertrouwelijk

Ton Stam

Cyclomedia

Rienk Theisens

Hét Nederlandse bedrijf dat panoramafoto’s omzet naar virtuele 3D-werelden. Deze virtual reality is boeiend voor GeoFort. Ton Stam is lid van het commissariaat van Cyclomedia (10 km van GeoFort). Hij heeft een grote staat van dienst op het gebied van reorganiseren van grote ondernemingen. Adviseur Rienk Theisens is oprichter van BCC (5 km van GeoFort). Hét ingenieursbureau waarbij GIS en landschapsbeheer zijn gecombineerd (inmiddels RPS BCC). Hij heeft een groot regionaal netwerk.

Wim van der Weiden

Adviseur educatieve attracties Dé inspirator bij de ontwikkeling van de interactieve educatieve GeoExperience op GeoFort. Wim van der Weiden is geestelijk vader van Naturalis, Museon, Omniversum, Anno en het Nationaal Historisch Museum.

19-03-08


50

Bedrijfsplan GeoFort

Recommend Documents