Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012

Inhoud presentatie

 Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag

 Nationale ontwikkelingen  Hoge zandgronden: Adaptatie en innovatie door landbouw

Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag

 Bevolkingsgroei, verstedelijking, verschuiving eetpatroon

 Klimaatverandering  Stijgende energieprijzen

Bevolkingsgroei

Verwachte groei: van 7 miljard mensen nu naar meer dan 9 miljard in 2050

Verstedelijking

In 2050 meer dan 70% van de bevolking leeft in steden

Verandering in het dieet

Meer groenten, fruit, vlees, melk en vis

Stijgende energie prijzen

 Veroorzaakt vraag naar alternatieve energiebronnen: biobrandstoffen

 Maakt onttrekking,

transport en ontzilting kostbaar

Mogelijke invloed van klimaatsverandering op water beschikbaarheid Temperatuur stijging

• •

Irrigatie behoefte van gewassen neemt toe Minder berging in gletsjers en sneeuw

Verandering in neerslag patroon

•

Frequenter en grotere droogte en watersnood

Zeespiegelstijging

•

Verzilting

Landbouw belangrijkste gebruiker van water Landbouw neemt 70% van al het gebruikte water voor zijn rekening

40% van ons voedsel is geproduceerd op geïrrigeerd land, dat is 17% van alle landbouwgrond

Mondiaal water tekort in 2030 – Als we niet efficiënter met water omgaan

Mondiale ontwikkelingen

 Meer vraag naar water voor voedselproductie  Meer concurrentie om water  Door klimaatverandering meer onzekerheid watervoorziening

 Ruimte beperkter  Grondstoffen schaarser  Emissies moeten lager Ofwel: Meer met Minder

NL food & agri om trots op te zijn

 Tweede exporteur ter wereld  Stevige pijler onder de economie ● 10% BNP; 10% werkgelegenheid ● 20% vd exportwaarde; >60% vh exportoverschot

 Zeer sterke agribusiness  Eersteklas boeren en tuinders  Efficiënt, productief, innovatief  Hoge opbrengst per hectare en per dier: • 1 koe hier is 3 koeien elders mbt melkgift • 1 zeug hier is 2 zeugen elders

Klimaat en innovatie landbouw

1950-2010: Opbrengsten veranderen meer dan klimaat

Adaptatie en innovatie: 2050+

 Schaalvergroting en intensivering gaan door

(technologische ontwikkeling, meer output per ha)

 Inzet kapitaal intensieve landbouw zal doorgaan  Tendens naar hoogwaardige teelten  Behoud concurrentiepositie ten opzichte van onder andere zuidelijke landen door relatief betere beschikbaarheid water

 Ook adaptatie en innovatie (teelten, ICT) zullen

doorgaan bij veranderingen in zoetwatervoorziening en klimaat

Hoge zandgronden

 Regio zuid en oost heeft potentie: ● Ambitieuze sector met een toenemend belang van het tuinbouwcomplex

● Toegang tot koopkrachtige vraag ● Nabijheid kennisinstellingen en beroepsopleidingen ● Publiek – private samenwerking ● De uitdaging is om te innoveren in duurzame

voedselsystemen waarbij het samenspel met de zoetwatervoorziening belangrijk is.

Innovatie: waar en hoe?

Adaptatie en innovatie

Bedrijf

• Verzekeren van schade • Waterkeurmerken voor bewustmaking consument

Perceel

• Druppelbevloeiing • Preventie structuurbederf • Droogtolerante rassen

Watersysteem

• Collectieve opslag tuinbouw • Gemeenschappelijke bassins tussen agrariërs en anderen

Landbouw sneller dan klimaat

 Groot adaptatie- en innovatievermogen  Dit gaat echter niet vanzelf  Richting 2050 (en daarna) zal de Nederlandse delta

veranderen onder invloed van sociaaleconomische ontwikkelingen (concurrentiepositie) en klimaatverandering (bijv. beschikbaarheid zoetwater zandgronden).

 Kansen voor de landbouw door goede internationale concurrentiepositie bij voldoende zoetwater in Nederland

 De ondernemers, overheid, kennisinstellingen en economie van landbouwsector zijn hierbij doorslaggevend

Bedankt voor uw aandacht