Medisch beleidsplan Gemini Ziekenhuis 2011 - 2014
Vastgesteld in de Kernstafvergadering van 5 juli 2010
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-1-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
1. Inleiding ................................................................................................................... 4 2. De omgeving ........................................................................................................... 6 2.1 2.1.1 2.1.2
2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4
2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.5
Zorgvraag .................................................................................................................6 Demografische ontwikkelingen ........................................................................................ 6 Van patiënt naar consument............................................................................................ 7
Centraal - decentraal ................................................................................................7 De overheid treedt terug .................................................................................................. 7 Inzicht en richting............................................................................................................. 8 De verzekeraars .............................................................................................................. 8 Gezondheidszorg in de media ......................................................................................... 8
Verandering in zorgaanbod ......................................................................................8 Bedrijvigheid.................................................................................................................... 8 Lijnen achterhaald ........................................................................................................... 9 Samenspel en ondernemingszin ..................................................................................... 9 Medisch specialisten ....................................................................................................... 9
3. Het Gemini Ziekenhuis blijft, dus vernieuwt...................................................... 10 4. Makelaarsfunctie .................................................................................................. 12 Beleidsvoornemen 1...........................................................................................................12 4.1 Breed pakket met accenten ....................................................................................12 4.2 Acute zorg ..............................................................................................................12 4.3 Intensieve zorg .......................................................................................................12 4.4 Schaalgrootte .........................................................................................................13 4.5 Multidisciplinariteit en samenwerking ....................................................................13
5. Gastvrijheid in kwaliteit ....................................................................................... 14 Beleidsvoornemen 2...........................................................................................................14 5.1. Aandacht voor kwaliteit...........................................................................................14 5.1.1 5.1.2 5.1.3
5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3
5.3 5.3.1 5.3.2
Meten, toetsen en evalueren ......................................................................................... 14 Veiligheidsmanagement ................................................................................................ 14 Behoud van expertise en vaardigheid............................................................................ 14
Een gastvrije omgeving en een respectvolle, vriendelijke bejegening....................15 Planetree ....................................................................................................................... 15 Goed geïnformeerd ....................................................................................................... 15 Nieuwbouw.................................................................................................................... 15
Transparantie geeft inzicht .....................................................................................16 Transparant ................................................................................................................... 16 Benchmarks .................................................................................................................. 16
6. Goed georganiseerd............................................................................................. 18 Beleidsvoornemen 3...........................................................................................................18 6.1 Korte turnover tijden ...............................................................................................18 6.2 Geen wachtlijst .......................................................................................................18 6.3 Zorgproces .............................................................................................................18 6.4 Taakdifferentiatie ....................................................................................................18 6.5 Opleiding ................................................................................................................18 6.6 Transmurale zorg ...................................................................................................19 6.7 Zelfstandige centra .................................................................................................19
7. In- en externe communicatie ............................................................................... 20 Beleidsvoornemen 4:..........................................................................................................20 7.1 Goede sfeer ............................................................................................................20 7.2 Gezamenlijke sturing ..............................................................................................20 7.3 Betrokkenheid medische staf..................................................................................20 7.4 Interne communicatie .............................................................................................20 7.5 Gegevensuitwisseling .............................................................................................20 7.6 Marketing & communicatie .....................................................................................21
-2-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
8. Het professionele spinnenweb............................................................................22 8.1 8.2 8.3 8.5
Huisarts ..................................................................................................................22 Partners ..................................................................................................................22 Ziekenhuizen boven het Noordzeekanaal ..............................................................22 Zorgverzekeraars ...................................................................................................23
9. Basisvoorwaarden................................................................................................ 24 9.1 9.2 9.3
Ontwikkeling nieuw zorgaanbod .............................................................................24 Inzicht in kosten- baten...........................................................................................24 ICT .........................................................................................................................24
10. Hoe nu verder? ................................................................................................... 26 Beleidsvoornemen 1...........................................................................................................26 Beleidsvoornemen 2...........................................................................................................26 Beleidsvoornemen 3...........................................................................................................27 Beleidsvoornemen 4:..........................................................................................................27 Beleidsvoornemen 5:..........................................................................................................27
VAKGROEPEN .......................................................................................................... 28 ADDENDUM NIEUWBOUW ...................................................................................... 74
-3-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
1. Inleiding De marktwerking in de zorg, voortschrijdende eisen aan de kwaliteit en veiligheid van zorg laten ook het Gemini Ziekenhuis niet onberoerd: de zich nog ontwikkelende financieringsstructuur, de zorgverzekeraar, medisch inhoudelijke, maar ook administratieve richtlijnen, prestatie-indicatoren, risico-inventarisaties, etc. Terwijl dus aan de kant van overheid, wet- en regelgeving en de zorgverzekeraars de eisen steeds hoger liggen, en de ziekenhuizen hun uiterste best doen daaraan te voldoen, stelt aan de andere kant ook de patiënt, niet altijd waar te maken, eisen aan de zorg en de zorgverleners. De media geven een niet zonder meer genuanceerd beeld over de organisatie, de financiering en/of de kwaliteit van de gezondheidszorg en de beroepsbeoefenaren daarbinnen. Eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van zorg zijn zeer wel, maar niet altijd, verenigbaar met het efficiënter en goedkoper werken van de zorgorganisaties. De maatschappij is in beweging en als medisch specialisten willen we in deze veranderingen meegaan. We geven daaraan vorm door een visie op zorg formuleren, in het bijzonder betreffende de zorg die wij als specialisten in het Gemini Ziekenhuis aanbieden. Dit medisch beleidsplan is voor ons voor de komende jaren richtinggevend. Hiermee hopen wij voor de komende beleidsperiode een basis te leggen voor beleid en de invulling van jaarplannen te leggen. Aan de totstandkoming van dit medisch beleidsplan is door alle maatschappen/vakgroepen meegewerkt. Die stafbrede betrokkenheid maakte het opstellen van dit plan tot een complexe, maar daardoor ook plezierige zaak. In 2008 zijn er brede inventariserende gespreksrondes gevoerd met alle medisch specialismen van het Gemini Ziekenhuis. De basis bestaat uit beleidsvoornemens, die zijn uitgewerkt in doelen en doelstellingen. Door de veranderende maatschappij is het onmogelijk om voor de lange termijn onveranderlijke beleidslijnen te formuleren. Vooralsnog denken we met de uitgangspunten in dit plan voort te kunnen tot 2013. Ongetwijfeld zullen daarnaast ook weer veel ontwikkelingen op professioneel gebied ons dagelijks werk beïnvloeden.
-4-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-5-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
2. De omgeving Marktwerking, financieringsstelsel, toenemende zorgvraag, tekort aan mensen die kiezen voor een beroep in de zorg: hiermee krijgen de medisch specialisten te maken. Aan daarop gericht beleid zal de medische staf actief een eigen invulling moeten geven. 2.1
Zorgvraag
2.1.1 Demografische ontwikkelingen De belangrijkste demografische ontwikkeling voor de komende jaren is de dubbele vergrijzing en ontgroening: de in aantal toenemende ouderen worden steeds ouder, het aantal geboorten daalt, waardoor steeds minder jongeren de benodigde zorg zullen kunnen gaan bieden. Het probleem kent dus meerdere kanten: grotere en meer complexe zorgvraag,
minder mensen die de zorg zullen kunnen bieden en de veranderingen in de organisatorische kant van de zorg. Het ziekenhuis moet als werkgever concurreren met alle overige (markt)sectoren en zal daartoe een aantrekkelijke werkomgeving moeten zijn voor met name ook de moderne mens die met twee benen in de digitale, multimediale wereld staat. Met name de ouderen stellen een uitgebreidere en vaak complexere zorgvraag, terwijl de tendens dat vrouwen, vaak pas op latere leeftijd (>30 jaar), minder kinderen baren, ook hier merkbaar is. De groei van de vraag naar zorg is een autonome, met name ook door het groeiend aantal oudere patiënten met een toenemende co-morbiditeit1). 1)
Hierbij lijden mensen aan twee of meer –chronische- ziekten tegelijkertijd.
-6-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Dit maakt niet alleen de zorgvraag complexer, maar vraagt ook om specifiek en adequaat opgeleide zorgverleners voor de gevraagde steeds complexere zorgverlening. Voor het Gemini Ziekenhuis geldt met name dat de oudere bevolking van Texel op de kortere termijn al een groter beroep op het ziekenhuis zal gaan doen. Juist door die, voorspelbare, veranderingen is er nu meer aandacht voor screeningsprogramma’s, vroegdiagnostiek en, ook secundaire, preventie. De zorgvraag van patiënten met een chronische aandoening zoals COPD, hartfalen, diabetes etc. neemt toe. De tweedelijns medisch specialistische zorg gaat, om de zorg ook op de langere termijn te kunnen blijven garanderen, onderdeel uitmaken van transmurale zorgprogramma’s voor specifieke doelgroepen. 2.1.2 Van patiënt naar consument De ontwikkeling van een sterker solidaire naar een meer individualistische samenleving gaat aan de gezondheidszorg niet voorbij. De ‘patiënt’ is nu een kritische en mondige zorgconsument, heeft behoefte aan informatie en wil worden gehoord. Dit leidt, vanwege de gevraagde en verplichte duidelijkheid2), tot standaardisering en certificering in de zorg. Zoals eerder al gezegd is de verwachting van de gemiddelde patiënt ten aanzien van de mogelijkheden van de geneeskunde hoog. De patiënt vergelijkt tussen aanbieders en/of zorgverleners, kiest een eigen route en vertoont ‘shopgedrag’. De overstap naar een ander ziekenhuis wordt makkelijker gemaakt. In een dergelijke cultuur is geen plaats voor onzekerheden, wat bijna onafwendbaar leidt tot teleurstelling over het bereikte resultaat De toenemende mobiliteit speelt ook een rol. Dit heeft met name invloed op de keuze voor planbare zorg. De patiënten met chronische aandoeningen daarentegen blijven trouw aan het ‘eigen’ ziekenhuis en kiest ook nu nog voor het ziekenhuis ‘om de hoek’. Een terecht daarbij te stellen vraag is wel of niet juist de chronische patiënt niet zozeer de tweedelijns zorg behoeft, als wel of die patiënt niet meer gebaat zou zijn bij een goede eerstelijns opvang en/of zorg op een verpleegkundig specialistisch niveau. Een persoonlijke, respectvolle benadering wordt door de patiënten bijzonder op prijs gesteld. Bij de keuze voor een ziekenhuis speelt de kwaliteit van zorg weliswaar een belangrijke rol, maar uit onderzoek blijkt, dat wachttijden3) nog belangrijker worden gevonden: men verwacht voldoende capaciteit en derhalve geen wachttijden. 2.2
Centraal - decentraal
2.2.1 De overheid treedt terug Verantwoordelijkheden worden meer en meer neergelegd bij het werkveld. Zorginstellingen worden daardoor ‘bedrijven’ en lopen derhalve overeenkomstige risico’s. De overheid heeft de wet zodanig gewijzigd, dat marktwerking mogelijk is geworden. Voor ziekenhuizen behoren, in het kader van die marktwerking, de Diagnose Behandelings Combinaties (DBC) tot de instrumenten.
2) 3)
denk hierbij aan informed consent (de WGBO) wachttijden: toegangstijd, wachttijd poli, wachtlijst behandeling, etc.
-7-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
In 2009 stelden ziekenhuizen al voor 34% van de DBC’s een verkoopprijs vast. Prijsverschillen tussen ziekenhuizen worden hierdoor niet alleen mogelijk en maar ook zichtbaar. De Wet Toelating Zorginstellingen was door de overheid bedoeld om de zorgaanbieders de verantwoordelijkheid te geven voor de eigen infrastructuur en investeringen, zoals de (nieuw)bouw- en huisvestingslasten. 2.2.2 Inzicht en richting De basisset prestatie-indicatoren {Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)} geeft per ziekenhuis steeds meer inzicht in de kwaliteit, de toegankelijkheid en de omvang van de geleverde zorg. Naast de informatie uit de prestatie-indicatoren wordt ook het inzichtelijk maken van processen en maatregelen ter borging van de kwaliteit en continuïteit van zorg gevraagd. De rapporten van de IGZ ten aanzien van bijvoorbeeld specifieke zorgonderdelen, zoals IC-zorg voor volwassen, minimaal invasieve chirurgie, etc., zijn hierbij richtinggevend. De IGZ en de wetenschappelijke verenigingen van de erkende medische specialismen stellen steeds vaker een ondergrens voor het aantal ingrepen dat gedaan moet worden om aan de door hen vastgestelde normen te voldoen. Dit leidt tot nieuwe samenwerkingsvormen tussen medisch specialisten van verschillende ziekenhuizen, eventueel uitmondend in een gezamenlijke maatschap. 2.2.3 De verzekeraars Zorgverzekeraars kunnen steeds meer sturen en zijn meer bepalend in waar, tegen welke kwaliteit en door wie zorg geleverd wordt. Onderhandelingen met ziekenhuizen over prijs, volume en kwaliteit van de ziekenhuiszorg zijn het resultaat. Uiteraard willen ook de zorgverzekeraars de kwaliteit, het liefst vooraf, kunnen toetsen. Zo ontwikkelden zij, naast de landelijke inkoopindicatoren van de ZN Inkoopgids, hun eigen indicatoren, die zij publiceren op hun websites. 2.2.4 Gezondheidszorg in de media De gezondheidszorg wordt nog steeds mediagenieker. Waren het eerst vooral de zaken die fout gingen die in beeld kwamen, tegenwoordig worden uitzendingen verzorgd van allerlei ziekenhuisbezoeken, van SEH tot mortuarium. Berichtgeving op TV en radio, in de pers, lijstjes hebben vooralsnog een geringe invloed op het keuzegedrag van de zorgconsument. Toch moeten onderzoeken als die van het AD, Elsevier, de Consumentenbond, vergelijkende websites als Kiesbeter.nl, etc. door de zorgverleners wel serieus genomen worden, al was het maar als ‘gratis adviezen’ om het beter te doen. Ook de patiëntenorganisaties volgen de ziekenhuizen steeds kritischer. Waar de maatschappij steeds meer transparantie verwacht, moet de medisch specialist steeds kritischer worden op het eigen functioneren: gedrag, houding, attitude en de voor de uitoefening van het vak benodigde competenties. 2.3
Verandering in zorgaanbod
2.3.1 Bedrijvigheid Bedrijvigheid op basis van de marktwerking schept nieuwe mogelijkheden. De zes nietAmsterdamse ziekenhuizen boven het Noordzeekanaal4) zouden door verregaande samenwerking onnodige uitstroom uit het eigen adherentiegebied naar de Universitair
4)
Zaans Medisch Centrum (Zaandam), Waterland ziekenhuis (Purmerend), Rode Kruis ziekenhuis (Beverwijk), Medisch Centrum Alkmaar (Alkmaar), West-Fries Gasthuis (Hoorn) en Gemini Ziekenhuis (Den Helder).
-8-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Medische Centra (AMC, VUmc en LUMC) en naar Amsterdamse ziekenhuizen (OLVG en AvL/NKI) en het Kennemer Gasthuis (Haarlem) kunnen verminderen. Toch kan het ook gebeuren, dat waar op het ene gebied wordt samengewerkt, op een ander vlak concurrentie ontstaat. De zorgmarkt kent bovendien nieuwe toetreders, bijvoorbeeld in de vorm van ZBC’s of zelfstandige diagnostische centra. Omdat deze organisaties meestentijds gericht zijn op enkele, specifieke (zorg)producten of medische specialismen, kunnen zij vaak uiterst effectief concurreren met de bestaande ziekenhuizen. Daarbij moet dan wel de vraag gesteld worden in hoeverre deze centra op de langere termijn levensvatbaar zijn: meer complexe of zeldzamere vraag naar zorg kunnen ze vaak niet aan5). Omdat deze vorm van zorg over het algemeen alleen dagzorg op werkdagen betreft, zijn voor de nazorg of complicatiebehandeling bindende afspraken nodig met een ziekenhuis dat die zorg wél 24/7 kan bieden. 2.3.2 Lijnen achterhaald Medisch specialistische zorg hoeft niet persé gebonden te zijn aan het ziekenhuis. Het medisch netwerk zal meer en meer een (h)echt netwerk gaan vormen waar de zorgpaden op verschillende punten met elkaar verweven raken en elders weer ontvlecht zijn. Er zullen combinaties ontstaan van generalistische en specialistische zorg waartoe structuren moeten worden ontwikkeld waaraan wij de komende jaren moeten werken. Voor de nieuwbouw is deze toekomstvisie van groot belang: er ontstaat een groeiende behoefte aan kleinere, flexibeler in te zetten units, die door juist hun kleinschaligheid snel kunnen inspelen op wisselende behoeften en omstandigheden van zowel de zorgvraag als het zorgaanbod. Daarnaast kan zorg, die vandaag de dag nog alleen door een medisch specialist en in het ziekenhuis verleend wordt, in de nabije toekomst, wellicht samen met of door een verpleegkundig specialist, in de huisartsenpraktijk worden geleverd. 2.3.3 Samenspel en ondernemingszin Medisch specialisten kunnen niet zonder elkaar, zonder elkaars expertise. De geneeskunde én de maatschappij zijn te complex om nog als eenling alle benodigde zorg te - kunnen bieden. Behandelingen zijn niet meer aan één dokter, aan één specialisme gebonden. Samenwerking is noodzakelijk om de kwaliteit en doelmatigheid van de zorgverlening te waarborgen. Bovendien wordt van de medisch specialist een ondernemende geest verwacht, zowel van vrijberoepsbeoefenaren als van dienstverbanders. Ondernemingszin is noodzakelijk uit overwegingen van klantoriëntatie, innovatie en een goede balans tussen de prijs, de kosten en de kwaliteit. 2.3.5 Medisch specialisten Waar landelijk met name op het gebied van oogheelkunde, KNO, neurologie, MDL, radiologie en dermatologie tekorten zullen ontstaan van het aantal beschikbare medisch specialisten, speelt voor het Gemini Ziekenhuis ook nog mee, dat lang niet iedere (jonge klare) medisch specialist Den Helder als logische werkplek voor zich ziet. Mede daarom is het zaak de aantrekkelijkheid van het werken in het Gemini Ziekenhuis te bevorderen door van dit ziekenhuis hét ziekenhuis te maken waar je wilt werken en behandeld wil worden. Dit houdt in, dat de Vereniging Medische Staf op dit punt beleid moet formuleren waarin ‘heel de mens’ en diens sociale omgeving en familie de kern vormt en de aandacht krijgt.
5)
Hier worden niet de bestaande categorale ziekenhuizen bedoeld als het AvL/NKI, Heliomare, etc.
-9-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
3. Het Gemini Ziekenhuis blijft, dus vernieuwt Om een sterk regionaal ziekenhuis te blijven, speelt de medische staf pro-actief in op de geschetste ontwikkelingen. De medische staf staat met het ziekenhuis voor een aantal belangrijke keuzes die bepalend zijn voor de toekomst. Als medisch specialisten willen we verantwoorde zorg garanderen met een hoge kwaliteit. Wij hebben professionele kwaliteit hoog in het vaandel: patiëntgericht, doeltreffend, doelmatig en veilig volgens de geldende normen van de IGZ, het NIAZ en de verschillende wetenschappelijke verenigingen. Wij zijn als Gemini Ziekenhuis het eerste aanspreekpunt voor medisch specialistische zorg voor Texel en de Noordkop en voor een aantal speerpunten ook daarbuiten en dat willen we zo houden. Om een sterke positie als regionaal ziekenhuis te behouden, hebben we voor de komende beleidsperiode een aantal stafbrede beleidsvoornemens benoemd: 1. Makelaarsfunctie: De medisch specialisten in het Gemini Ziekenhuis zijn het eerste aanspreekpunt voor hoogwaardige, medisch specialistische zorg. Voor zorgvragen die wij niet kunnen beantwoorden hebben wij goede afspraken met academische, topklinische en gespecialiseerde ziekenhuizen. 2. Planetree: Aandacht voor kwaliteit is vanzelfsprekend voor de medische staf. We bieden een kwalitatief goed en breed zorgpakket, geleverd in een gastvrije omgeving waarbij een respectvolle, vriendelijke bejegening voorop staat. Wij willen binnen een gezonde organisatie betere zorg bieden in een helende omgeving. 3. Geen wachttijden: De medische staf streeft naar snelle, efficiënte en doeltreffende diagnostiek en behandeling. Dit resulteert in een maximale benutting van de capaciteit en vlotte service voor patiënten en verwijzers. 4. Communicatie als pijler voor de organisatie: De medische staf geeft prioriteit aan het verbeteren van de organisatie van de medische staf. Interne en externe communicatie vormen hierin een belangrijke pijler. 5. Samenwerking en alliantie: De medische staf blijft bouwen aan goede samenwerkingsrelaties in Noord-Holland boven het Noordzeekanaal, en voor de academische functies met de drie Universitair Medische Centra in Leiden en Amsterdam. Daarnaast worden er structurele en intensieve samenwerkingsverbanden gerealiseerd op vlakken die tot nu toe moeilijker te realiseren waren, zoals bijvoorbeeld op het gebied van de vaatchirurgie met het Medisch Centrum Leeuwarden.
-10-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-11-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
4. Makelaarsfunctie Beleidsvoornemen 1 De medisch specialisten in het Gemini Ziekenhuis zijn het eerste aanspreekpunt voor hoogwaardige, medisch specialistische zorg. Voor zorgvragen die wij niet kunnen beantwoorden hebben wij goede afspraken met academische, topklinische en gespecialiseerde ziekenhuizen. 4.1 Breed pakket met accenten De medische staf profileert zich als een proactieve vereniging die tijdig inspeelt op ontwikkelingen, intern zowel als extern. De basis van de medisch specialistische zorg die door de stafleden wordt geleverd, is een effectieve, hoogwaardige medisch specialistische zorg. Een breed pakket van zorg past bij het karakter van ons ziekenhuis en toont de maatschappelijke verantwoordelijkheid ten aanzien van de bevolking in onze regio. Daarnaast heeft het Gemini Ziekenhuis op een aantal specifieke gebieden experts in huis, waardoor ook van buiten de regio patiënten worden aangetrokken. De zorg in de breedte krijgt het juiste –specialistische- accent, rekening houdend met de ontwikkeling in de zorgvraag. Niet alleen de zorgvraag van de jongere, vitale patiënt maar ook die van de oudere patiënt met meerdere ziektebeelden wordt adequaat ingevuld. Alle vakgroepen dragen actief bij aan het leveren van verantwoorde zorg. Dat wil zeggen, zorg van een goed niveau en in ieder geval doeltreffend, doelmatig, patiëntgericht en afgestemd op de reële behoefte van de patiënt. De overheid laat verdere uitwerking van het begrip 'verantwoorde zorg' over aan ieder ziekenhuis of andere bij de zorg betrokken organisatie zélf. Mede op aandringen van die verschillende partijen zelf. Het gaat er binnen het Gemini Ziekenhuis om elke keer opnieuw de juiste verhouding tussen de aspecten doeltreffend, doelmatig en patiëntgericht te vinden. Zo kan een hulpverlener, in open overleg met en op uitdrukkelijke wens van de patiënt, voor een bepaalde behandeling kiezen, terwijl hij technisch tot meer in staat is. Ook schaffen wij uit het oogpunt van doelmatigheid soms samen met andere instellingen in de regio dure apparatuur aan, of voeren we taken gezamenlijk uit om kosten te besparen. Elk specialisme is in staat om de patiënt die zich voor zorg tot haar/hem wendt adequaat te behandelen volgens de richtlijnen van de betreffende vakgroep, dan wel verwijst naar de collega (elders) die het best de betreffende patiënt passende zorg kan leveren. Ons zorgportfolio is vergelijkbaar met omliggende ziekenhuizen. De manier waarop we hier invulling aan geven, onderscheidt ons van anderen. Kenmerkend voor de medische staf in het Gemini Ziekenhuis is de informele, flexibele en oplossingsgerichte manier van werken, daadkrachtig door de korte lijnen. 4.2 Acute zorg Voor een regionaal ziekenhuis als het Gemini Ziekenhuis is het leveren van spoedeisende hulp noodzakelijk. De afdeling spoedeisende hulp is een belangrijke ingang tot zorgverlening voor veel patiënten en daarmee het visitekaartje van het ziekenhuis. De medische staf acht het haar taak om acute zorg te verlenen met een hoge kwaliteit. Van groot belang daarbij is de realisatie van de mogelijkheid patiënten gedurende maximaal 12 uur te kunnen observeren, bij voorkeur op een ruimtelijk aan de SEH gelieerde observatieafdeling. 4.3 Intensieve zorg Het Gemini Ziekenhuis heeft op dit moment een IC die functioneert op level 1. De aanwezigheid hiervan is een basisvoorwaarde voor het mogen uitvoeren van een aantal ingrepen. Op verzoek van de IGZ hebben wij een zorgzwaartebeleidsplan opgesteld waarin vermeld de zorg die we bieden afgestemd op de IC met level 1.
-12-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
De medische staf hecht groot belang aan het behoud van de IC-functie in ons ziekenhuis en spant zich in om te voldoen aan alle randvoorwaarden die worden gesteld door de IGZ. Een belangrijke stap hierin is de opleiding van de internisten tot intensive care arts. 4.4 Schaalgrootte Het Gemini Ziekenhuis kan noch wil álle gevraagde zorg bieden. Voor hooggespecialiseerde zorg wordt nauw samengewerkt met academische en topklinische ziekenhuizen in de omgeving. Uitgangspunt hierbij is, dat de patiënt alleen wordt verwezen voor die zorg, waarover het Gemini Ziekenhuis niet beschikt. De bedoeling is dus zo weinig te verwijzen als mogelijk en zoveel als nodig, indachtig de wens en zorgbehoefte van de patiënt. Samenwerking was vooral nodig bij hooggespecialiseerde zorgvragen, maar ook het volume van een specifieke ingreep zal toenemend een rol gaan spelen. Voor steeds meer ingrepen wordt door de eigen wetenschappelijke vereniging of de IGZ een grens vastgesteld, waarbij, als men onder een bepaald volume komt een ingreep niet (meer) mag worden uitgevoerd. Dit gebeurt omdat de continuïteit en de kwaliteit van de medisch specialistische zorg beter moet kunnen worden gewaarborgd. Voor het Gemini Ziekenhuis kan die ontwikkeling betekenen dat bepaalde zorg niet meer wordt gecontracteerd. Marktwerking, of men nu voor of tegen is, zal ook voor de zorgverleners in de Noordkop voelbaar worden, waarbij met name de electieve en laagcomplexe chronische zorg het gebied is waar concurrentie zijn intrede zal doen. Hierop acteert de medische staf pro-actief door het aanbieden van zorg in de eigen omgeving (bijvoorbeeld Schagen), het aangaan van strategische allianties met andere zorgverleners, zoals met collegae uit het Medisch Centrum Alkmaar, het Westfriesgasthuis in Hoorn of het Medisch Centrum Leeuwarden, maar ook met zorgverleners in de directe omgeving: andere medische specialismen, huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde. Door het formuleren van zorgpaden voor alle aangeboden zorg binnen het Gemini Ziekenhuis kan ook de verwijzende huisarts weten of wij een bepaalde zorg wel of niet aanbieden, waardoor al ‘bij de bron’ een gerichte verwijzing naar een ander ziekenhuis kan plaatsvinden. Mede om reden van nauwere samenwerking op beleidsmatig vlak heeft het Gemini Ziekenhuis zich aangesloten bij de Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ). Deze stichting behartigt/verzorgt de – gezamenlijke - belangen van de regioziekenhuizen in Nederland. 4.5 Multidisciplinariteit en samenwerking Door de korte lijnen is onze organisatie sterk in het aanbieden van multidisciplinaire zorg. Zorg die met de opkomst van meer chronisch zieken en meer tegelijk bij één patiënt voorkomende ziektebeelden belangrijker zal worden. Multidisciplinaire zorg kan op verschillende manieren worden georganiseerd: aandoeninggerichte poliklinieken (slaapapnoe poli, ‘stoppen met roken’ poli), inrichting van ‘straten’ (diabetes, cataract), ontwikkeling van zorgpaden, groepspoli’s etc. De verschillende organisatievormen hebben alle tot doel de patiënt sneller antwoord op zijn of haar vraag te kunnen geven, door toegangstijd en doorlooptijd te verkleinen. Binnen het Gemini Ziekenhuis kennen we al diverse goede voorbeelden: de mammapoli, opnamecarrousel bij orthopedie, gynaecologie, urologie, enzovoort (arts, verpleegkundige en deskundige vanuit de apotheek) het urogynspreekuur, de preoperatieve opnamegesprekken, etc. Gezien het vaak kleine aanbod van specifieke problematiek is het niet altijd verstandig om voor een slechts in geringe mate voorkomend ziektebeeld een apart – multidisciplinair spreekuur in te richten. De medische staf bekijkt steeds kritisch of dit een toegevoegde waarde heeft, voor zowel de patiënt als het ziekenhuis. Voor de multidisciplinaire behandeling bestaan binnen ons ziekenhuis onderlinge verwijsafspraken en kan ruimte reserveren in de agenda van de te betrekken collegae een goed alternatief zijn voor een multidisciplinair opgezette poli.
-13-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
5. Gastvrijheid in kwaliteit Beleidsvoornemen 2 Het Gemini Ziekenhuis biedt een breed zorgpakket met een hoge kwaliteit. Dit alles wordt geleverd in een gastvrije omgeving waarbij een respectvolle, vriendelijke bejegening voorop staat, met aandacht voor een financieel gezonde bedrijfsvoering. Als medische staf willen we de buitenwereld laten zien dat de door ons geleverde zorg goed is. We kennen onze grenzen: Wat we doen, doen we goed en we zijn duidelijk in wat we niet doen. Aandacht voor kwaliteit van zorg is vanzelfsprekend voor een professional, dus zeker ook voor medisch specialisten. Daartoe wordt ook gerekend het zich houden aan de landelijke richtlijnen zoals die door de verschillende wetenschappelijke verenigingen van de erkende medische specialismen zijn vastgesteld. 5.1.
Aandacht voor kwaliteit
5.1.1 Meten, toetsen en evalueren Op verschillende niveaus werkt de medische staf aan kwaliteit en veiligheid: op individueel en vakgroepniveau en stafbreed. De evaluatie van het individueel functioneren van medische specialisten (IFMS) wordt getoetst door middel van het instrument Multi Source Feedback (MSF). Aan de hand van complicatieregistraties, MIP- en VIM-meldingen en klachten wordt voortdurend gestreefd naar verbetering. Elke vijf jaar worden de vakgroepen gevisiteerd vanuit de eigen wetenschappelijke vereniging. De vakgroepen delen de bevindingen met het stafbestuur en de raad van bestuur in een vergadering van het Beleidscentrum. Beter worden kan alleen door te evalueren, te analyseren en conclusies daaruit te trekken. De vakgroepen maken daartoe een jaarverslag dat voor de anderen ter beschikking wordt gesteld. Omdat ook in het Gemini Ziekenhuis geldt dat meten weten is doen de medisch specialisten actief mee in (patiënten)ervaringsonderzoeken als enquêtes, shadowing, exitgesprekken en andere initiatieven op dit gebied. 5.1.2 Veiligheidsmanagement Het landelijke VMS-zorg project volgt op in het Sneller Beter tijdperk al genomen initiatieven. Zaken als sepsis, wondinfectie en decubitus hadden en hebben de gerichte aandacht van de medisch specialisten. Deelnemen aan VMS-zorg betekent gestructureerd werken aan veiligheid. Dat vraagt naast het voornemen aan veiligheid te werken ook daarop gestoeld beleid en de wil tot uitvoering daarvan. In de sfeer van preventie worden risico’s geïnventariseerd, gesignaleerd en indien ook maar enigszins mogelijk voorkomen. Medicatieveiligheid is ook een van de thema’s van het VMS-zorg project. In het Gemini Ziekenhuis kennen we al een apotheekservicepunt (ASP), waar de medicatieverificatie van op te nemen en te ontslagen patiënten plaatsvindt. Met het oog op de – nabije - toekomst zijn investeringen nodig op het gebied van ICT, zoals voor de implementatie van - de verbetering van - het elektronisch voorschrijven en de digitale gegevensuitwisseling tussen de diverse afdelingen binnen het ziekenhuis, de ziekenhuisapotheek en de openbare apotheken in de regio. Voorts is continue bijscholing met betrekking tot het omgaan met medicatie en de verscheiden veiligheidsaspecten daarvan een belangrijke pijler om de kwaliteit van zorg te verbeteren. 5.1.3 Behoud van expertise en vaardigheid Kwaliteit – van zorg - is onlosmakelijk verbonden aan de expertise en de vaardigheid van de medewerkers. Daarbij vormen in de zorg de verpleegkundigen de grootste beroepsgroep. Zij zijn dan ook een belangrijke schakel bij het realiseren van goede, verantwoorde en patiëntgerichte zorg. De medische staf waardeert de inzet van alle medewerkers enorm.
-14-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Wil het Gemini Ziekenhuis de bestaande kwaliteit van zorg behouden en verbeteren, dan moet het aantrekkelijk zijn en blijven om in te werken. Alleen zo kunnen we goede, betrokken verpleegkundigen behouden en nieuwe aantrekken. Dit geldt overigens ook voor het aantrekken van andere medewerkers en niet in de minste plaats voor nieuwe medisch specialisten. Voor medisch specialisten is de kleinschaligheid enerzijds een voordeel, door de korte lijnen, de flexibiliteit en de snelle besluitvaardigheid, maar anderzijds, door de kleinere mogelijkheid tot subspecialisatie, soms ook een nadeel. Dit nadeel kan ondervangen worden door samenwerking, zoals het vormen van coöperatieve verbanden, bijvoorbeeld een regionale vennootschap, waardoor medisch specialisten in meerdere ziekenhuizen werken en de voordelen van die grootschaligheid [subspecialisatie, wetenschappelijke en vakinhoudelijke ambitie] kan plukken. Het ook naar voren brengen van de voordelen helpt bij het aantrekken van de gewenste expertise en vaardigheid. 5.2
Een gastvrije omgeving en een respectvolle, vriendelijke bejegening
5.2.1 Planetree Het Gemini Ziekenhuis omarmde als eerste ziekenhuis in Nederland formeel de Planetreefilosofie, een concept met aandacht voor het welzijn en welbevinden van patiënten en gezonde financiële resultaten. De medische staf werkt van harte mee aan het realiseren van dit concept. Planetree komt onder andere tot uiting door de zorg goed te organiseren. Patiënten verblijven bijvoorbeeld steeds korter in het ziekenhuis, wat veelal een betere nazorg nodig maakt. Voor een zo goed mogelijk gezondheidsresultaat na de behandeling maken we heldere afspraken over verdere (thuis-, verpleeghuis-)zorg, afgestemd op de situatie van de patiënt en in samenspraak met hem/haargemaakt. Ook preventie past binnen Planetree. Onze patiënten zijn in vergelijking met vroeger actiever, zelfbewuster en beter geïnformeerd. Ze worden ouder en willen zo lang mogelijk zelfstandig en met een goede kwaliteit van leven blijven functioneren. In dit licht is het voorkómen van aandoeningen of verder compliceren van al bestaande aandoeningen erg belangrijk. Vroege opsporing van risicofactoren heeft hierbij onze aandacht, waardoor erger kan worden voorkomen. Dit kan liggen op het gebied van medicatie of beïnvloeding van ongezonde leefgewoonten. Op die gebieden helpen wij de patiënten bewuste keuzes te maken. 5.2.2 Goed geïnformeerd Professionele zorgverlening staat of valt met een goede verhouding tussen arts en patiënt en wederzijds vertrouwen. De door de patiënt ervaren kwaliteit van zorg is rechtstreeks gerelateerd aan de manier waarop met patiënt wordt omgegaan en hoe informatie met de patiënt wordt besproken. Het serieus nemen van patiënten en eenduidige, duidelijke en door artsen onderling op elkaar afgestemde informatie dragen bij aan een goed behandelresultaat. Het zou niet zo moeten zijn, dat het vaak herhalen van hetzelfde verhaal, zoals dit nu nogal eens gebeurt, de patiënten het gevoel geeft dat er niet goed naar ze wordt geluisterd. Dit draagt niet bij aan het aan het arts-patiënt vertrouwen. 5.2.3 Nieuwbouw In 2011 zal worden gestart met de bouw van het nieuwe Gemini Ziekenhuis op de locatie ‘Den Helder Zuid’. De medische staf is de laatste periode weer nauwer betrokken bij het opstellen van het programma van wensen en wordt betrokken bij de verdere uitwerking hiervan. De tweedelijnszorg in de Noordkop krijgt mede door dit nieuwe ziekenhuis een sterke kwaliteitsimpuls.
-15-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
5.3
Transparantie geeft inzicht
5.3.1 Transparant Dat de door ons geleverde zorg goed is, brengt het Gemini Ziekenhuis tot uitdrukking door na de initiële accreditatie in 2007, de NIAZ-accreditatie voor het gehele ziekenhuis te behalen in 2011. Al voor de eerste audit is het Gemini Ziekenhuis gestart met interne (afdelings-)audits. CCKL, Centramed, visitaties, Kind & Ziekenhuis en andere evaluatiesystemen worden binnen het Gemini Ziekenhuis gebruikt om de kwaliteit van zorg transparant te maken voor derden. Ieder jaar worden de door de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) gevraagde prestatie-indicatoren aangeleverd. 5.3.2 Benchmarks Hoewel op de methodologie van derden onderzoeken nogal het een en ander is op te merken, kun je niet aan de impact van de publicatie van ‘lijstjes’ ontkomen (Elsevier, AD). Aan de enquête van Elsevier werd medewerking gegeven, omdat er toch wordt gepubliceerd, ook als je medewerking weigert. Aan onderzoeken vanuit de NPCF, de Consumentenbond en andere consumenten/patiënten organisaties wordt in principe altijd medewerking verleend. Voordat echter medewerking wordt gegeven, wordt kritisch gekeken naar nut en noodzaak van het betreffende onderzoek, evenals naar de impact die al dan niet verlenen van de medewerking voor het ziekenhuis en/of de medische staf kan hebben.
-16-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-17-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
6. Goed georganiseerd Beleidsvoornemen 3 De medische staf streeft naar snelle, efficiënte en doeltreffende diagnostiek en behandeling. Dit resulteert in een maximale benutting van de capaciteit en vlotte service voor patiënten en verwijzers. 6.1 Korte turnover tijden Medische zorg komt optimaal tot zijn recht als deze letterlijk rondom de patiënt wordt georganiseerd. De medische staf streeft ernaar snel en goed in te spelen op de behoefte van de klant van jong tot oud. Aandacht voor het logistieke proces is hierin essentieel. De medische staf wil daarom korte wachtlijsten, snelle diagnostiek, zoveel mogelijk ‘one-stop’ diagnostiek en behandeling en korte opnames met ontslag zo snel als dat medisch verantwoord kan. 6.2 Geen wachtlijst Bij de groeiende zorgvraag hoort een optimaal logistiek proces: snel, efficiënt en doeltreffend realiseren van diagnostiek en behandeling waar dit mogelijk is. Er zijn legio voorbeelden waarbij het gelukt is de zorg te stroomlijnen. Daarbij wordt gezorgd voor maximale benutting van de aanwezige capaciteit en een vlotte service voor patiënten en verwijzers. De operatie- en opnameplanning moeten verder worden verfijnd en verbeterd, zodat de doorstroomtijd wordt bekort. Medisch uitbehandelde patiënten die niet naar huis kunnen, moeten snel in een verpleeg- of verzorgingshuis terecht kunnen. Om dit te realiseren wil de medische staf de relatie met de verpleeghuizen, huiartsen en thuiszorg verder verdiepen, door bijvoorbeeld gezamenlijk een opname- en ontslagbeleid vast te stellen. 6.3 Zorgproces Om tot een gestroomlijnd zorgproces te komen, acht de medische staf het van belang dat, samen met de ziekenhuisorganisatie, de patiëntenstromen en patiëntenwensen in kaart wordt gebracht. De staf neemt een leidende rol bij het in kaart brengen en uitwerken van kwaliteitseisen, procescriteria en randvoorwaardelijke eisen aan het zorgproces. 6.4 Taakdifferentiatie Door de toenemende complexiteit in de zorg en de druk op de spreekuren ontstaat bij medisch specialisten steeds meer behoefte aan verpleegkundig specialisten. Zij ondersteunen medisch specialisten bij hun werk en nemen bepaalde taken van hen over. Als medische staf zijn we voorstander van onderzoek naar de wenselijkheid van taakdifferentiatie en -herschikking en de toevoeging van nieuwe beroepsgroepen zoals Nurse Practitioners en/of Physican Assistants. Voorwaarde voor een mogelijke taakherschikking is wel dat dit op een verantwoorde wijze gebeurt, door mensen die over de juiste competenties beschikken. Ervaring met zo’n aangepaste taakverdeling is inmiddels opgedaan binnen de interne geneeskunde. 6.5 Opleiding Het Gemini Ziekenhuis is geen opleidingsziekenhuis, wel heeft het ziekenhuis opleidingsactiviteiten. Zo kreeg het Gemini Ziekenhuis in 2009 erkenning voor de opleiding van huisartsen (HAIO’s). Op de Spoed Eisende Hulp werken ANIOS en de disciplines kindergeneeskunde, interne en neurologie werken met co-assistenten, de ziekenhuisapotheek heeft jaarlijks gedurende zes maanden een stageapotheker. De medische staf is voor het gefaseerd uitbreiden van opleidingsplaatsen (co-schappen) in samenwerking met het MCA en het VUmc. De coassistenten zien in het Gemini Ziekenhuis meer vaker voorkomende aandoeningen
-18-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
dan in een academisch ziekenhuis. De medisch specialisten van ons ziekenhuis worden weer eens geconfronteerd met de frisse blik van de opleidelingen, die hun kritische vragen op hen kunnen afvuren, waardoor ook de medische specialist weer wordt gestimuleerd een kritische blik te werpen op de manier waarop deze zelf het vak beoefent. 6.6 Transmurale zorg Het Gemini Ziekenhuis streeft ernaar om snel toegankelijk diagnostisch onderzoek voor huisartsen en verpleeghuizen te leveren. De grenzen tussen de eerste en de tweede lijnszorg verbleken. De transmurale ketens met multidisciplinaire aanpak krijgen meer kansen. Het is een goede zaak als de medisch specialisten van onze medische staf participeren in het opleiden van beroepsbeoefenaren, ook in die nieuw ontstaande ketens. 6.7 Zelfstandige centra Door de aanzet tot marktwerking is het zorgpakket met name binnen ziekenhuizen in beweging gezet. Bepaalde zorgvormen lenen zich goed voor dit soort initiatieven. De medische staf ondersteunt initiatieven om - bepaalde vormen van - zorg te verplaatsen naar zelfstandige centra. Wat voorop staat is de medisch inhoudelijke kwaliteit: de betreffende discipline moet medisch inhoudelijk leidend zijn. Initiatieven als deze mogen natuurlijk het algemeen ziekenhuisbelang niet schaden noch ten koste gaan van de reguliere zorg in de regio.
-19-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
7. In- en externe communicatie Beleidsvoornemen 4: De medische staf geeft prioriteit aan het verbeteren van de organisatie van de medische staf. Interne en externe communicatie vormen hierin belangrijke pijlers. 7.1 Goede sfeer De sfeer binnen de medische staf is goed, wat bijdraagt om goede, patiëntgerichte zorg te behouden en verder te ontwikkelen. De medische staf is van mening dat men intercollegiaal elkaar kritisch kan aanspreken. Dit wordt onder andere gerealiseerd door het inrichten van het IFMS, waardoor elke medisch specialist periodiek een gesprek heeft met een collega op basis van zelfevaluatie en een 360 graden feedback. Uit ervaring is inmiddels gebleken, dat dit mogelijk is zonder dat de goede onderlinge relaties hierdoor verloren gaan, sterker nog: dat deze verbeteren. 7.2 Gezamenlijke sturing Binnen het Gemini Ziekenhuis werken de het bestuur van de vereniging medische staf en de raad van bestuur samen in het zogenaamde ‘Beleidscentrum’, waarin de belangrijkste beleidsbeslissingen worden genomen. De onderlinge verhoudingen zijn vastgelegd in het convenant. Er is sprake van managementparticipatie vanuit de medisch specialisten: elke maatschap/vakgroep heeft een eigen medisch manager, die samen met de clustermanager de verantwoordelijkheid heeft voor de eigen afdeling(en). Ook neemt de voorzitter VMS deel aan het zorg- en beleidsoverleg. 7.3 Betrokkenheid medische staf De medisch managers van de diverse vakgroepen/maatschappen vormen gezamenlijk de Kernstaf. Dit heeft geleid tot meer samenhang en een meer op de op ons afkomende ontwikkelingen betrokken medische staf. De medische staf zal nauw betrokken zijn bij de aansturing van de (nieuw)bouw van het ziekenhuis. 7.4 Interne communicatie Communicatie is uitermate belangrijk. Een goede kwaliteit van zorg is onlosmakelijk verbonden met goede interne communicatie, waaronder de beschikbaarheid van informatie over met name medische gegevens zwaar telt. Elke zorgverlener neemt daarom de verkregen informatie correct op in het patiëntendossier en iedere zorgverlener die bij een patiënt betrokken is, neemt vooraf kennis van de informatie in het dossier. 7.5 Gegevensuitwisseling Ontslagbrieven kunnen bij ons nogal eens sneller worden verstuurd. Optimale ketenzorg verlangt van ons dat gegegevensuitwisseling tussen huisarts en ziekenhuis – verder - wordt verbeterd. Landelijke invoering van het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) is essentieel voor snelle en juiste informatie-uitwisseling. Dat geldt niet alleen bij het voorschrijven van medicatie en de verificatie ervan of voor de multidisciplinaire aanpak van ziektebeelden, maar ook voor elektronische communicatie met andere beroepsbeoefenaren binnen en buiten het ziekenhuis. 7.6 Marketing & communicatie Bij een verdergaande marktwerking zullen marketing en PR steeds belangrijker worden. De medische staf wil aan de ene kant het ziekenhuis promoten en aan de andere kant een realistisch beeld van de medisch specialistische zorg geven.
-20-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
De medische staf wil actief uitdragen waar het Gemini Ziekenhuis goed in is. Dat doen we onder andere door middel van publicaties in eigen en publieksmedia en voorlichtingsavonden over allerlei ontwikkelingen in de gezondheidszorg en in het ziekenhuis De communicatie met de collega zorgverleners in de directe omgeving vraagt ook aandacht. De aanwezige kennis kan door uitwisseling, bijvoorbeeld in de vorm van nascholingsactiviteiten en een nieuwsbrief, gestalte krijgen. Een goede mogelijkheid biedt de Fryslân Konferensje, waar (medisch) specialisten, huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde, apothekers, managers en zorgverzekeraars elkaar treffen in een nascholingsomgeving. De website van het ziekenhuis zou een uitstekende mogelijkheid zijn als communicatiemiddel voor de verschillende doelgroepen.
-21-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
8. Het professionele spinnenweb Beleidsvoornemen 5: De medische staf blijft binnen de regio bouwen aan goede samenwerkingsrelaties. Daarnaast worden er structurele en intensieve samenwerkingsverbanden gerealiseerd op vlakken die tot nu toe onderbelicht waren. 8.1 Huisarts Naast het verwijzen van patiënten heeft de huisarts voor de medisch specialist steeds meer ook de plaats van – nog steeds in belangrijkheid toenemende - zorgpartner. Waar individuele patiënten niet altijd goed of op juiste gronden kunnen kiezen, kan een huisarts onze zorg veelal beter beoordelen en daardoor de patiënt van advies dienen. Huisartsen vinden het Gemini Ziekenhuis een zeer toegankelijk ziekenhuis, waar iedereen zich op zijn gemak voelt. Dit willen we graag zo houden. In de onderlinge relatie faciliteert het Gemini Ziekenhuis de huisarts door een goed toegankelijk en vlot geregeld zorgaanbod te leveren. Als zorgpartner is de huisarts samen met de specialist verantwoordelijk voor de zorg aan patiënten. Adequate ziekenhuiszorg start met goede – eerstelijns – diagnostiek (en eventuele behandeling). Een goed functionerende eerste lijn voorkomt dat patiënten onnodig in de tweede lijn terecht komen. In een toenemend aantal chronische aandoeningen werken huisarts en specialist samen. De huisarts speelt hierbij een ‘voorsorterende’ rol spelen, door de patiënt gericht in te sturen. Maar ook verschuift laagcomplexe zorg van het ziekenhuis naar de huisarts. In een aantal gevallen wordt gekeken naar de mogelijkheid gezamenlijk (chronische) zorgketens op te zetten. De diabeteszorg en behandeling van COPD zijn hiervan voorbeelden 8.2 Partners Het Gemini Ziekenhuis is onderdeel van de MCA-Gemini Groep (MGG). Dit kan voordelen bieden op het gebied van betere hulp voor de patiënt, bijvoorbeeld een snellere doorstroming vanuit het ene ziekenhuis naar het andere, maar wellicht ook naar verzorgings- en verpleeghuizen of de thuiszorg. De medische staf heeft de intentie om de relatie met de medische staf in het MCA, de huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde te verstevigen. 8.3 Ziekenhuizen boven het Noordzeekanaal Netwerken opzetten en strategisch samenwerking aangaan wordt steeds belangrijker. Verwijs- en samenwerkingsafspraken met de ziekenhuizen boven het Noordzeekanaal zijn nodig om de continuïteit van zorg in de regio te kunnen waarborgen en zo de zorgvraag van patiënten adequaat te kunnen beantwoorden. Om de regiopositie te versterken, wil de medische staf de samenwerking in de regio verbreden. In hoeverre daar nu al een structurering moet plaatsvinden is discutabel, gezien ook de recente ervaringen daarmee. De relatief geringe schaalgrootte van het Gemini Ziekenhuis dwingt – niet alleen ons! - tot keuzes. De IGZ en de wetenschappelijke verenigingen van de erkende medische specialismen bepalen voor een toenemend aantal ingrepen een ondergrens aan het aantal te verrichten ingrepen om aan de kwaliteitsnorm voor de betreffende ingreep te voldoen. Strategische keuzes voor samenwerking tussen de ziekenhuizen boven het Noordzeekanaal kunnen leiden tot een proactief maken van productieafspraken. Het kan dan zijn dat niet de patiënt verplaatst hoeft te worden, maar dat de medisch specialist de patiënt in het voor die patiënt meest gunstige ziekenhuis behandelt. Daarnaast kan gekeken worden naar de UMC’s in Amsterdam en Leiden, en eventueel naar de ziekenhuizen in Friesland. Bij dit alles dient als uitgangspunt dat een eventuele samenwerking ons niet bedreigt als leverancier van brede zorg, en de andere partners een aanvulling vormen op ons zorgpalet.
-22-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
De basis voor samenwerking moet worden gevormd door duidelijke verwijs- en terugverwijsafspraken. Zorg die in het Gemini Ziekenhuis geboden kan worden, wordt ook hier verleend. Alleen voor de zorg die niet in het Gemini Ziekenhuis geleverd kan worden, wordt overgeplaatst dan wel verwezen naar de samenwerkingspartner. Samenwerking vanuit de vakgroepen wordt door deze route meer vanzelfsprekend dan bij een opgelegde fusie. Op de hier voorgestelde, geleidelijke, natuurlijke manier wordt makkelijker aansluiting gevonden bij collegae die passen bij de cultuur van de eigen vakgroep. 8.4 Zorgverzekeraars Zorgverzekeraars vormen een steeds belangrijker factor in het faciliteren van medisch specialistische zorg. De financieringssystematiek heeft de zorgverzekeraar tot een zo mogelijk nog belangrijker onderhandelingspartner gemaakt. De verwachting is, dat de verzekeraar, als hij de prijs voldoende heeft afgeroomd, alleen nog zal kunnen concurreren op de kwaliteit van zorg. Afspraken betreffende de gevraagde en geleverde kwaliteit van zorg evenals behaalde resultaten zullen de basis vormen voor de productieafspraken. Laat dus zien wat we doen, en wees duidelijk over wat we niet doen. Jaarlijks worden de verzekeraars uitgenodigd zich met hun specifieke punten te presenteren aan de artsen werkzaam in het Gemini Ziekenhuis en de adherente omgeving.
-23-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
9. Basisvoorwaarden Het beleidsplan van de medische staf heeft consequenties voor de inzet van ruimte, mensen en middelen. Om de plannen te realiseren zijn er beleidsbeslissingen nodig en dient een aantal noodzakelijke randvoorwaarden te worden ingevuld. 9.1 Ontwikkeling nieuw zorgaanbod Bij de ontwikkeling van nieuw zorgaanbod is ondersteuning vanuit de ziekenhuisorganisatie een must. Kosten/effect analyses moeten plaatsvinden, financiële consequenties moeten in beeld worden gebracht. 9.2 Inzicht in kosten- baten Kostenbeheersing is de achterliggende gedachte van de overheid bij de introductie van marktwerking. De prijs speelt een belangrijke rol bij het inkopen van zorg. Hiervoor is bij de onderhandelingen met de zorgverzekeraars inzicht in de eigen kostprijs per DBC noodzakelijk. Immers kan alleen met de verzekeraar onderhandeld worden bij de productieafspraken als bekend is hoe de marges zijn, en waar de bodem wordt bereikt? Ook is noodzakelijk dat er vanuit de EAD een goede maandrapportage komt, zodat lopende de rit kan worden bijgestuurd. Dat geldt op vakgroepsniveau, maar ook voor de ziekenhuis organisatie als geheel. 9.3 ICT Een optimaal gebruik van ICT is het beleid. ICT werkt kwaliteitsverhogend en met ICT kan efficiënter worden gewerkt. De mogelijkheden op het gebied van ICT blijven tot nu toe achter bij de verwachtingen: het ontbreekt aan goede en betaalbare ICT-toepassingen om het zorgproces – beter - te kunnen sturen. De staf hecht er het grootste belang aan dat het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) snel wordt ingevoerd. Belangrijk bij ICT is de waarborg van continuïteit en beschikbaarheid. Ook de registratie en administratieve verwerking van DBC’s, het onderhoud van DBC’s en het maken van de juiste keuze vragen adequate ICT.
-24-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-25-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
10. Hoe nu verder? Dit medische beleidsplan legt onze visie op zorg vast. Het beleidsplan is richtinggevend, binnen de omschreven kaders is voldoende ruimte om in te springen op actuele ontwikkelingen. Om de voornoemde beleidsvoornemens te realiseren, volgen hier concrete doelstellingen en actiepunten. De voortgang wordt bewaakt door een periodieke evaluatie van ondermeer de uitvoering van de doelstellingen door het stafbestuur. Daarnaast wordt het medisch beleidsplan jaarlijkse stafbreed geëvalueerd en bijgesteld door de verschillende vakgroepen. Beleidsvoornemen 1 De medisch specialisten in het Gemini Ziekenhuis zijn het eerste aanspreekpunt voor hoogwaardige, medisch specialistische zorg. Voor zorgvragen die wij niet kunnen beantwoorden hebben wij goede afspraken met academische, topklinische en gespecialiseerde ziekenhuizen. Acute zorg • Procesmatig vraagt de spoedeisende hulp om aandacht. Een betere stroomlijning van processen bekort de doorlooptijd. • In kaart brengen van het aanvraaggedrag van diagnostisch onderzoek op de spoedeisende hulp. • De communicatie tussen ANIOS en de medisch specialisten is niet altijd optimaal en vraagt aandacht. • Om de continuïteit en kwaliteit van zorg te kunnen garanderen, is de aanstelling van een SEH-arts te overwegen. Intensive Care • Behoud van een level 1 IC door bestendiging van alle voorwaarden die hiervoor nodig zijn. Oncologische zorg • Aan de hand van hernieuwd oncologisch beleid wordt de oncologische zorg aan de moderne inzichten aangepast. Ouderenzorg • We onderzoeken welke mogelijkheden er zijn voor multidisciplinaire samenwerking of snelle onderlinge verwijzingen, met aandacht voor kwaliteit en continuïteit van zorg. • We willen een gezamenlijk opname- en ontslagbeleid vaststellen. • We onderzoeken welke extra service we voor ouderen kunnen ontwikkelen. Bijvoorbeeld rooming-in voor echtgenoten of kinderen van de oudere patiënt (conform obstetrie en kindergeneeskunde). Vaatchirurgie • Vaatchirurgie is een subspecialisatie dat als zelfstandig specialisme niet past in een ziekenhuis van onze omvang. Er is een regionaal samenwerkingsverband met het MCL om de vaatchirurgie in te vullen. Beleidsvoornemen 2 Aandacht voor kwaliteit van zorg is vanzelfsprekend voor een professional en zeker ook voor medisch specialisten. Daartoe wordt ook gerekend het zich houden aan de landelijke richtlijnen zoals die door de verschillende wetenschappelijke verenigingen van de erkende medische specialismen zijn vastgesteld. Het Gemini Ziekenhuis biedt een breed zorgpakket met een hoge kwaliteit. Dit alles wordt geleverd in een gastvrije omgeving waarbij een respectvolle, vriendelijke bejegening voorop staat, met aandacht voor een financieel gezonde bedrijfsvoering. Als medische staf willen we de buitenwereld laten zien dat de door ons geleverde zorg goed is. We kennen onze grenzen: Wat we doen, doen we goed en we zijn duidelijk in wat we niet doen.
-26-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
• • • •
Om dit goed te kunnen realiseren hebben we door het jaar heen inzicht nodig in alle prestatie-indicatoren en monitoren we deze. We geven adequate voorlichting aan onze patiënten. Elke vakgroep zet zich in om, al dan niet in samenwerking met patiëntenverenigingen, voorlichtingsavonden te (blijven) organiseren voor patiënten. Onderzocht zal worden of er behoefte bestaat aan verpleegkundig specialisten en bij welke vakgroepen.
Beleidsvoornemen 3 De medische staf streeft naar snelle, efficiënte en doeltreffende diagnostiek en behandeling. Dit resulteert in een maximale benutting van de capaciteit en vlotte service voor patiënten en verwijzers. • Onze toegangstijden voldoen aan de Treeknorm. Bij structurele overschrijding zoeken we naar een adequate oplossing. • We inventariseren voor welke ziektebeelden combinatieafspraken gemaakt kunnen worden, met name voor het diagnostische traject, zodat alle onderzoeken op één dag kunnen plaatsvinden; Beleidsvoornemen 4: De medische staf geeft prioriteit aan het verbeteren van de organisatie van de medische staf. Interne en externe communicatie vormen hierin een belangrijke pijler. • Aan de structuur van de Vereniging Medische Staf wordt de komende periode verder vorm gegeven. • De medische staf investeert in zowel de interne als externe communicatie. Beleidsvoornemen 5: De medische staf blijft binnen de regio bouwen aan goede samenwerkingsrelaties. Daarnaast worden er structurele en intensieve samenwerkingsverbanden gerealiseerd op vlakken die tot nu toe onderbelicht waren. • We blijven werken aan een goede afstemming met huisarts, thuiszorg en specialisten ouderengeneeskunde voor een adequaat verwijzen en ontslag; • Wij willen voor iedere verwijzer uit ons gebied de voorkeursleverancier van medisch specialistische zorg en tweedelijns expertise zijn. • We willen gemakkelijk bereikbaar blijven, zowel telefonisch als persoonlijk, zowel tijdens als na een behandeling. • De informatievoorziening richting huisartsen willen we intensiveren. We zorgen ervoor dat de huisarts weet waarvoor hij bij ons terecht kan, dat hij onze (sub)specialisaties kent en specifieke zorgprofielen. • De medische staf wil actief participeren in bij- en nascholing voor zorgverleners in de eerste lijn, zoals bij de Fryslân Konferensje. • Ook op informele wijze willen we de contacten met verwijzers en overige collegae aanhalen, bijvoorbeeld in de vorm van een jaarlijks social event.
-27-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Medisch beleidsplan Gemini Ziekenhuis VAKGROEPEN
-28-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-29-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Anesthesiologie Huidige zorg De anesthesiologie heeft binnen het Gemini Ziekenhuis een centrale en belangrijke taak in de peri-operatieve zorg, de acute zorg wat betreft de zekerstelling van vitale functies, de chronische pijnbestrijding, de controle over de acute pijnbestrijding met de hulp van een acute pijnservice (APS) en een in principe 24-uursservice t.a.v. bevallingen met epidurale pijnbestrijding. Globaal houdt de vakgroep zich bezig met: • Preoperatief onderzoek, inlichten, voorbereiden, optimaliseren, bepalen van de anesthesietechniek voor de patiënt gerelateerd aan de operatie. Dit wordt door 1 anesthesist voornamelijk. gedaan op de preoperatieve polikliniek die 10 dagdelen per week open is met een gepland en een inloop spreekuur. Met het inloop spreekuur wordt getracht de patiënt in één ziekenhuisbezoek de gehele procedure van diagnosestelling tot en met de goedkeuring voor operatie af te ronden. Niet mobiele (sub)acute patiënten worden bezocht op de verpleegafdelingen. • De vakgroep is betrokken bij de planning van het OK-programma, de dienstdoende houdt toezicht op het verloop en de inplanning van acute OK’s. Bij de planning wordt rekening gehouden met de aanwezigheid van het aantal anesthesisten versus het aantal (risico-) OK’s. • De hoofdactiviteiten en verantwoordelijkheden liggen op de operatiekamer met de verzorging van de afgesproken anesthesietechnieken, hetzij algehele narcose dan wel een regionale techniek of een gecombineerde techniek en de monitoring op de uitslaapkamer. Bij ontslag van de uitslaapkamer is de patiënt gescoord (PAR-score) en klaar voor overdracht van zorg aan de verpleegafdeling dan wel de hoofdbehandelaar. Tot 72-uur daarna bestaat er een controlerende / consultatieve functie met betrekking tot de pijnbestrijding via de APS-verpleegkundige. • Aan kwaliteit, patiëntveiligheid en comfort wordt continu gewerkt. In het traject van vernieuwing/vervanging en state of the art projecten is de vervanging van de beademingstoestellen afgerond en zijn goede verwarmingssystemen ter voorkoming van peri-operatieve hypothermie aangeschaft voor alle locaties. De komende jaren wordt gefocust op de verdere invoering van nieuwe anesthesietechnieken met behulp van speciale computer-perfusorpompen (TCi), nieuwe beter stuurbare anesthesiemedicatie, patiëntenmonitoring ten behoeve van narcosediepte-registratie en het invoeren van echogeleide regionale anesthesietechnieken. • Acute zorg wordt geleverd op de SEH, de ICU en verpleegafdelingen met betrekking tot reanimaties en bij uitval van vitale functies. Medebehandelingen op consultatieve basis worden verricht op de ICU; deze betreffen intubaties en beademingen, het plaatsen van infusen, centraal veneuze lijnen en arteriële drukmetingen, transport van patiënten in,dan wel extern. Met de gynaecologen zijn er afspraken over een 24-uursservice met betrekking tot bevallingen met epidurale pijnbestrijding. Deze acute zorg leidt met de bestaande formatie van de vakgroep nog wel eens tot uitval van geplande activiteiten of op zijn minst tot vertragingen daarvan. • Er functioneert een polikliniek pijnbestrijding 4 dagdelen per week met geschat aan ad hoc consulten in huis een 5e-6e dagdeel. Assistentie wordt verleend bij de pijndagbehandelingen door enkele verkoevermedewerkers. Helaas is slechts nog 1 anesthesist betrokken bij de chronisch benigne pijn, de pijnbehandeling bij maligniteiten en de acute pijn anders dan de APS. Een tekort aan formatie wordt juist hier gevoeld en geeft problemen met continuïteit. Een speciaal opgeleide verpleegkundige voor de pijnpoli (NP) zou welkom zijn voor de routine controles en pijninstellingen.
-30-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Kennis- en informatieoverdracht Om 7.30 uur vindt de overdracht van de dienst plaats met betrekking tot acute OKverrichtingen, patiënten op de ICU aan de beademing en evt. klinische pijnpatiënten en programmatische veranderingen. • Op de preoperatieve polikliniek wordt op basis van gegevens, bevindingen, aanvullend onderzoek en de voorgenomen operatie een geschikte methode van anesthesie en pijnbestrijding afgesproken met de patiënt en schriftelijk geaccordeerd en vastgelegd in de anesthesiegegevens. Voor de procedures zijn informatiebrochures verkrijgbaar. Een kopie van de verzamelde informatie en afspraken is beschikbaar een dag voor de operatiedatum en kan door de anesthesist en diens assistent bekeken en besproken worden in de overdrachtbespreking voordat het OK-programma om 8.00 uur start. Ontwikkelingen • In de peri-operatieve zorg vinden er grote verschuivingen plaats. Alles heeft te maken met een sterke veroudering van de patiëntenpopulatie, de toenemende wens tot dagbehandeling en het toenemend obesitas probleem met de daaraan gekoppelde comorbiditeit. • Voorts zullen door richtlijnen van de wetenschappelijke verenigingen en overheid verschuivingen gaan optreden in de werkwijze door o.a. subspecialisaties en de daaraan verbonden na en bijscholingen. Een en ander heeft consequenties voor de formatie en taken van de vakgroep en de OK- programmaplanning. • Toezicht op het peri-operatieve proces door de overheid zal tot een nog zorgvuldiger handelen moeten leiden om fouten, calamiteiten en patiëntschade te voorkomen. Time out procedures zullen ons handelen beïnvloeden. Vakinhoudelijke ontwikkelingen • De discussies over de preoperatieve polikliniek, een ontwikkeling in afgelopen jaren, is afgerond en is efficiënt gebleken en kwalitatief een goede ontwikkeling geweest. • De ontwikkelingen met betrekking tot het coördinatorschap respectievelijk hoofdbehandelaarschap op de ICU level-1 door de vakgroep heeft geleid tot het teruggeven van deze taak, wat door ons en landelijk door velen wordt betreurd. Voor de kleinere ziekenhuizen zal dit een voortgaand probleem blijven. Door het gemis van een structurele oplossing zal desondanks aan ons expertise ten aanzien van bepaalde ICbehandelingen gevraagd blijven worden zonder dat er veel ruimte in de formatie is voorzien. • Met betrekking tot de operatieve activiteiten is er een ontwikkeling gaande zoals hiervoor gemeld. • Evenals het obesitasprobleem zal de dubbele veroudering in de regio een grotere druk geven op de peri-operatieve zorg en de zorgzwaarte. Toenemend besef van gezamenlijke behandeling door meerdere specialismen is nodig door de aanwezige comorbiditeit bij deze groepen. • Nieuwe chirurgische technieken, met name de laparoscopische chirurgie zal meer tijdsinvestering vragen per ingreep en zal per patiënt toenemend anesthesiologische aandacht vereisen door andere fysiologische fenomenen. • Dagbehandelingen vereisen andere anesthesiologische strategieën om de patiënt veilig en pijnvrij naar huis te krijgen. Een pijnverpleegkundige (Nurse Practitioner) kan hierbij een grote rol vervullen. • Nu de bespreking over regionale pijnbestrijding tussen de 3 ziekenhuizen in de Kop van Noord-Holland wederom een stille dood is gestorven zal het Gemini Ziekenhuis, wil het pijnbestrijding kunnen blijven aanbieden bij chronische en oncologische pijn, moeten investeren in formatie, opleiding en ruimtelijke voorzieningen.
-31-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Specialisten / aandachtsgebieden
Mevr.G. Bachler kinderanesthesie, MIPcommissie / /SEH-commissie /nieuwbouw
C.J. Erasmus algehele en regionale technieken, Bloedtransfusiecommissie
dr. G.J. Gilch pijnbestrijding, OK-commissie
H. Ortgies kinderanesthesie, Informed consent/minimaal invasieve chirurgie/scopiecommissie
H. Simon intensive care, medisch manager/ICUcommissie
Mw. A. Laufenberg
-32-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Ziekenhuisfarmacie Huidige zorg De ziekenhuisapothekers verlenen state-of-the art farmaceutische zorg volgens de geldende richtlijnen, wet- en regelgeving. Zij doen dit met een enthousiast en deskundig team. De werkzaamheden worden verricht op diverse locaties, zoals het Gemini Ziekenhuis (inclusief de buitenlocaties in Schagen), de verpleeghuizen Den Koogh (Den Helder + verpleeghuisdependance in Julianadorp), Magnushof (Schagen + verpleeghuisdependances in ’t Zand en Hippolytushoef), GGZ-Noordduyne (Den Helder). Gespecialiseerde poliklinieken Het ASP (Apotheek Service Punt) verzorgt de communicatie over het geneesmiddelengebruik bij opname en ontslag tussen het ziekenhuis en de eerste lijn (apothekers en huisartsen) en instellingen zoals verpleeghuizen. Hierbij wordt dikwijls samengewerkt met de transferverpleegkundige. Het TT (Transmurale Team) houdt zich bezig met het voeren van opnamegesprekken met patiënten die zijn ingepland voor electieve ingrepen (orthopedie, gynaecologie, urologie en chirurgie) én acute opnames (op dit moment alleen longziekten). Per 2010 worden de werkzaamheden van ASP en TT volledig geïntegreerd. Kennis en informatieoverdracht Kennis en informatie wordt overgedragen door middel van persoonlijk contact, het onderhouden van een website op het intranet van het Gemini Ziekenhuis, vermeldingen in nieuwsbrieven en op de startpagina van het Intranet. Informatieoverdracht over medicatie vindt plaats door middel van handboeken, protocollen en raadpleegfuncties zoals: Zamicom (ziekenhuismedicatie), GIP-z (bijsluiters), OZIS (thuismedicatie) en het Handboek Parenteralia. De ziekenhuisapothekers werken intensief mee aan het ontwikkelen en onderhouden van protocollen rond geneesmiddelen in het Gemini Ziekenhuis en alle genoemde instellingen. Daarnaast wordt lesgegeven aan verpleegkundigen, nurse practitioners, arts-assistenten en apothekersassistenten. Aan lezingen op klinische middagen wordt desgevraagd een bijdrage geleverd. Kennis en competenties van de ziekenhuisapothekers op het gebied van het management van processen en analyse van complexe situaties wordt benut door een prominente rol in de klachtencommissie, de MIP-commissie. Ontwikkelingen In 2010 zal gestart worden met de invoering van het EVS (Elektronisch Voorschrijf Systeem) Klinicom. Hierdoor wordt het mogelijk om het aantal fouten bij het voorschrijven van geneesmiddelen drastisch te reduceren. Daarnaast wordt tijd bespaard bij artsen, verpleging en apotheek doordat minder hoeft te worden overgeschreven én minder achteraf hoeft te worden gebeld over meldingen met betrekking tot doseringen, interacties en allergieën. De afhandeling daarvan vindt dan direct door de arts plaats bij het voorschrijven. Elektronische toedienregistratie door de verpleging is gepland voor 2011-2012. Om het voorschrijven aan het bed beter te ondersteunen zullen ook 'COW’s' (computer on wheels) hun intrede doen. Eind 2009 is de Omnicell-kast als noodkast in gebruik genomen. Dit leidt tot minder fouten bij de verstrekking van noodkast-medicijnen. Ook is de herbevoorrading en het vervaldatumbeheer door de apotheek sterk vereenvoudigd. In het voorjaar van 2010 zal worden gestart met een ‘geneesmiddelenspreekuur’ voor patiënten, zie verder bij “patiëntgericht werken”. Een van de ziekenhuisapothekers treedt in april 2010 reglementair af als stafbestuurder (vice-voorzitter) en zal daarna toetreden tot de ICT-raad en de calamiteitencommissie.
-33-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Voor de nieuwbouw van het Gemini Ziekenhuis en de ziekenhuisapotheek is een functieplan opgesteld. Nieuw daarin is het plan om te starten met een poliklinische apotheek. De huidige functies van de ziekenhuisapotheek zullen ook in de nieuwbouw worden uitgeoefend. De afdelingsvoorraden van geneesmiddelen in de nieuwbouw zullen naar verwachting in Omnicell-kasten worden beheerd, en dat brengt grote logistieke voordelen met zich mee. Vakinhoudelijke ontwikkelingen De beide ziekenhuisapothekers zijn inmiddels 55+. Dit betekent op basis van hun rechtspositie dat zij minder beschikbaar zijn voor hun werk. De hoeveelheid nieuwe ontwikkelingen op het vakgebied neemt gestaag toe. Dat betekent dat er een wrijving is ontstaan tussen de gewenste bemensing en de aanwezige bemensing. Dit betekent een risico in de aanpak van de volgende projecten: • NIAZ-accreditatie en andere certificeringsprocessen • microbiologische monitoring van aseptische bereidingen • invoering EVS-systeem Klinicom • update Apotheeksysteem Zamicom • toezichthouding verpleeghuizen (Magnushof, Den Koogh) • aansturing transmurale processen (ASP, opstarten poliklinische apotheek) • invoering richtlijn medicatieoverdracht per 1-1-2011 • invoering vernieuwing handboek parenteralia online • interactie met belangrijke toeleveranciers van diensten (o.a. ICT) • relatiemanagement met zorgclusters • bemensing van de projectgroepen rondom de 10 VMS-thema’s • invoering Clinical Rules Een uitbreiding van de staf ziekenhuisapothekers van naar 3 FTE wordt door de ziekenhuisapothekers dan ook noodzakelijk geacht. Patiëntgericht werken In het voorjaar van 2010 zal worden gestart met een ‘geneesmiddelenspreekuur’ voor patiënten. De patiënten kunnen zichzelf verwijzen of worden verwezen door een medisch specialist, huisarts of openbaar apotheker. Het doel is om problemen bij het gebruik van specialistische geneesmiddelen, zoals polyfarmacie, op te sporen en aan te pakken. Samenwerking De ziekenhuisapothekers werken samen met alle vakgroepen in het Gemini Ziekenhuis. Daarnaast werken zij samen met openbaar apothekers en apotheekhoudende huisartsen, met name op het gebied van transmurale communicatie. Regionale samenwerking bestaat er in de vorm van het FSH (Farmaceutisch Samenwerkingsverband Holland-Noord) met de ziekenhuisapotheek van het MCA (bloedspiegelbepalingen, toxicologie, grondstofanalyses, gezamenlijke inkoop) én met alle andere ziekenhuisapotheken in Noord-Holland (refereeravonden, gezamenlijke inkoop) Specialisten
Dhr. G. Nap MHA ziekenhuisapotheker
Dhr. G. Beuman ziekenhuisapotheker
-34-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Cardiologie Huidige zorg Het specialisme cardiologie behandelt hart- en vaatziekten. De cardiologen hebben speciale belangstelling voor hartfalen, preventie van hart- en vaatlijden en onderzoek. Nieuwe patiënten worden binnen twee weken na verwijzing door de huisarts of specialist opgeroepen. Voor een eventueel volgende afspraak kan de patiënt zelf contact opnemen met de polikliniek. Ook online een afspraak inplannen is mogelijk. Globaal houdt de cardiologie zich bezig met: • links- en rechtszijdige hartkatheterisatie • pacemaker implantaties • cardioversies • screening hart-vaat risico • inspanningsonderzoeken • echocardiogrammen • tilt table testen • 24-uurs holterregistraties • 24-uurs bloeddrukmetingen De verpleegafdeling cardiologie telt 20 bedden, waaronder 4 bedden op de Cardiac Short Stay (CSS). Deze unit is bedoeld voor patiënten die met pijn op de borst in het ziekenhuis arriveren, maar bij wie niet duidelijk is of door het hart de klachten worden veroorzaakt. Na screening op de Spoedeisende Hulp gaat men direct naar de CSS waar specifieke, cardiale zorg kan worden geboden en waar meer mogelijkheden zijn om diagnostiek snel(ler) af te ronden. De patiënt hoeft hierdoor korter in het ziekenhuis te zijn opgenomen: het is de bedoeling dat de patiënt binnen 24 uur weer naar huis kan, of naar een ander medisch specialisme kan worden verwezen, als de diagnostiek uitwijst dat het hart niet de oorzaak is van de klachten. Kennis en informatieoverdracht Informatie, uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek, op het moment dat onderzoek wordt aangevraagd. Ontwikkelingen De vraag naar cardiologische zorg zal veranderen, maar niet verminderen. Door het nog ouder worden van steeds meer ouderen, de zogenaamde dubbele vergrijzing, zal een toenemend aantal chronische hartpatiënten een beroep doen op cardiologische zorg. Of die zorg ook door cardiologen moet worden gegeven, of dat door taakdifferentiatie andere beroepsbeoefenaren (Nurse-Practitioners / Physician Assistants) die zorg leveren is niet duidelijk. Vakinhoudelijke ontwikkelingen • Innovaties leiden tot toename van toepassing van nucleaire cardiologie en cardiale CT. PACS, de mogelijkheid tot digitale weergave en monitoring én het gebruik van internet maken het volgen van de situatie van patiënten ook thuis mogelijk. • De cardiologische praktijk van het Gemini Ziekenhuis is onderdeel van de regionale cardiologische ketenzorg. Samenwerking • Samenwerking bestaat er met de UMC’s in Amsterdam en Leiden en het Onze Lieve Vrouwen Gasthuis (OLVG) in Amsterdam.
-35-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Specialisten
J.C.A. Aalders
D.J. Boswijk
-36-
J.G.M. Tans
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-37-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Chirurgie Huidige zorg De vakgroep verricht algemene chirurgie in de breedste zin van het woord: alle aspecten van de algemene chirurgie worden door de vakgroep behandeld. Alle traumapatiënten, met uitzondering van de zware multi traumatisés, worden in het Gemini Ziekenhuis op professionele wijze opgevangen en adequaat behandeld. Snelle diagnostiek en adequate behandeling leiden tot een zo kort mogelijke opname, een sneller herstel en optimaal resultaat. Twee vaatchirurgen vanuit het MCL houden tweewekelijks spreekuur in het Gemini Ziekenhuis. Gespecialiseerde poliklinieken • Mammapolikliniek • Vaatpolikliniek • Diabetische voetpolikliniek • Militaire polikliniek- locatie centrale ziekenboeg Den Helder Vakinhoudelijke ontwikkelingen Iedere chirurg heeft een eigen aandachtsgebied. Die gebieden zijn binnen de maatschap dusdanig uitgebalanceerd, dat elke patiënt de optimale zorg krijgt. De lijnen zijn kort en direct. Dit leidt tot een meer persoonlijke en betere dienstverlening. Dit alles vindt plaats binnen een samenwerkingsverband met andere ziekenhuizen, zodat ook patiënten met meer complexe problematiek kunnen worden gezien en behandeld, hier dan wel in een ander ziekenhuis. Specialisten
E.B. Alting von Geusau (algemene chirurgie / oncologie)
H.G.J. Hegge algemene chirurgie / traumatologie)
J. de Jong (algemene chirurgie / oncologie)
C.A. Rottier (algemene chirurgie / traumatologie)
-38-
N. Bode (algemene chirurgie / oncologie)
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Dermatologie Huidige zorg Globaal houdt de dermatologie zich in het Gemini Ziekenhuis bezig met: • excisie van huidafwijkingen • sclerocompressietherapie van varices • allergieonderzoek; huidtesten • lichttherapie • compressietherapie bij ulcus cruris, trombose been enz. • het aanvragen van aanvullende diagnostiek: o laboratoriumonderzoek van bloed en/of urine o functieonderzoek zoals een Duplex o röntgenfoto Als de dermatoloog daar aanleiding toe ziet, vindt nog verder onderzoek plaats. De huid is ons grootste orgaan. De huid geeft bescherming tegen de wereld erbuiten, maar geeft ook gevoel weer, fysiologisch zowel als psychisch (kippenvel!). Patiënten met een huidziekte of huidafwijking hebben het niet makkelijk en schamen zich vaak voor hun aandoening, wat soms ook leidt tot een (te) laat raadplegen van de arts. De omgeving kan – bijna - altijd zien dat iemand een huidziekte heeft. Patiënten denken vaak ook nog dat het besmettelijk is. Mensen keren zich dan vaak van hem of haar af. De waarneembare huid heeft dus een grote invloed op het – interactieve - gedrag van mensen om ons heen. De dermatologie heeft te maken met alle leeftijdsgroepen en met een grote verscheidenheid aan klachten. Patiënten presenteren zich met ace, eczeem, ulcera, varices, maar ook met huidkanker. De brief van de verwijzende arts, waarin de specifieke reden van de verwijzing en eventuele aanvullende informatie zoals de medicijnen die worden gebruikt, is aangrijpingspunt voor de dermatoloog voor de verdere diagnostische en therapeutische (be)handeling. Kennis- en informatieoverdracht De dermatologie informeert iedere patiënt adequaat en helder. Over veel voorkomende aandoeningen wordt de patiënten een patiëntenfolder overhandigd. Voor aanvullende informatie wordt soms naar het patiëntenservicebureau (PSB) verwezen. Samenwerking In een aantal specifieke gevallen kan er aanleiding zijn voor verwijzing naar een ander ziekenhuis, soms een universitair medisch centrum (UMC). De patiënt kan doorverwezen worden naar het MCA in Alkmaar, of, als er om medische redenen verwijzing naar een universitair medisch centrum de voorkeur heeft zal de dermatoloog doorverwijzen naar het AMC of VUmc in Amsterdam of het LUMC in Leiden. Ontwikkelingen De vraag naar dermatologische zorg zal toenemen. Door het nog ouder worden van steeds meer ouderen, de zogenaamde dubbele vergrijzing, zal een toenemend aantal patiënten zich met die veroudering samenhangende huidproblemen gaan melden. De levenswijze van veel, met name ook jongere, mensen, die een toenemende zonexpositie met zich brengt zal in de komende jaren meer oncologische huidproblematiek doen zien. Wellicht dat acties van verscheiden organisaties om de zonexpositie en het gebruik van zonnehemels en zonnebanken te verminderen op den duur die problematiek weer zal doen afnemen.
-39-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Specialist
Dr. W.J. Boonk, dermatoloog
-40-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Geriatrie Huidige zorg Klinische geriatrie is een ziekenhuisspecialisme dat zich speciaal richt op ouderdomsziekten. Naast behandeling van lichamelijke aandoeningen wordt er geheugenonderzoek gedaan en worden patiënten gezien die tijdens opname in het ziekenhuis verward zijn geworden. Naar de polikliniek worden patiënten verwezen met niet acute geriatrische problemen, waarvoor geen opname noodzakelijk is. Verwijzing gaat via de huisarts, een andere specialist of eerstelijns geestelijke gezondheidszorg. Op de afdeling klinische geriatrie wordt er in een dag een diagnose en behandeltraject vastgesteld. Tijdens het bezoek zal de geriater met de patiënt en diens familie/kennis spreken en de patiënt onderzoeken. Vaak zullen er ook nog aanvullende onderzoeken gepland zijn, soms op een later tijdstip. Op de geheugenpoli worden patiënten gezien met de klacht vergeetachtigheid. Er is geen leeftijdsgrens, dus ook jongere patiënten, bijvoorbeeld 50 jarigen, kunnen hier worden geëvalueerd. Vergeetachtigheid kan verschillende oorzaken hebben zoals overbelasting, depressie, delier, hersentumor en dementie. Soms denken mensen dat ze voor ‘gek’ worden versleten als ze hier naartoe worden verwezen. Het woord ‘dementie’ roept soms weerstand op. Toch is het vaak een opluchting als de juiste diagnose wordt gesteld en er gerichte behandeling en zorg kan worden begonnen Bij consultatie kan een andere medische specialist de hulp inroepen van de klinisch geriater. De geriater helpt op zo’n aanvraag patiënten door het hele ziekenhuis. 80% Van de verwijzingen komt vanuit de eerste lijn (huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde), 20% van de verwijzingen van andere specialisten voornamelijk uit het Gemini en de GGZ. 95% Komt uit de eigen regio met een toenemend aantal verwijzingen uit Schagen. Eenmaal per maand houdt de afdeling polikliniek op Texel. Kennis en informatieoverdracht Informatie, tekst en uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek en op de afdeling dagbehandeling, op het moment dat therapie wordt voorgesteld of begon of de patiënt los van behandeling gezien de lichamelijke situatie informatie behoeft. Voor de schriftelijke informatie kan de patiënte ook terecht bij het Patiëntenservicebureau. Ontwikkelingen Met name de vraag naar geriatrische zorg zal vanwege de – dubbele - vergrijzing toenemen. Dit geldt niet alleen voor de rechtstreeks geriatrische zorg, maar ook voor de consultatieve inbreng van de geriatrie bij de overige medische specialismen. Gezien genoemde vergrijzing en de daarmee samenhangende geriatrische problematiek spant de klinische geriatrie zich in voor uitbreiding van de formatie en de dienstverlening aan de oudere populatie. Vanwege zijn achtergrond en het enthousiasme voor zijn vak zal de klinisch geriater in dit proces zowel ziekenhuisbreed als regionaal en waar nodig in samenwerking met andere zorginstellingen een centrale rol spelen. Vakinhoudelijke ontwikkeling • Maatregelen in kader van ziekenhuisbrede valpreventie worden onder de loep genomen. • Er wordt gestreefd naar uitbreiding van de formatie met een of het liefst twee klinisch geriaters. • De vakgroep streeft naar completering van het multidisciplinaire team. • Samenwerkingsafspraken met de GGZ Noord-Holland Noord, Omring en Geriant worden gemaakt en zullen met name betrekking hebben op continuïteit van zorg in de keten voor de oudere patiënt. • Om het zorgaanbod voor ouderen in de regio te garanderen is het noodzakelijk te komen tot klinische opnamecapaciteit voor de klinische geriatrie.
-41-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Samenwerking Samenwerking bestaat er met alle disciplines binnen het Gemini Ziekenhuis, en met specialisten ouderengeneeskunde en verpleeghuizen. Ook is er samenwerking betreffende de toekomstige nieuwbouw voor een ouderenvoorziening in het nieuwe Gemini Ziekenhuis met Geriant en Omring. Specialisten
P.H. Bots, klinisch geriater
J. Schuijtemaker, klinisch geriater
-42-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Gynaecologie Huidige zorg Het specialisme gynaecologie houdt zich bezig met aandoeningen bij de vrouw en omvat de volgende drie delen: Algemene gynaecologie Dit deel van het vak houdt zich bezig met klachten als menstruatiestoornissen, aandoeningen van de vagina, de baarmoeder en de eierstokken, verzakkingen en urineincontinentie. Alle gynaecologisch onderzoek en vrijwel alle operaties op dit gebied worden in het Gemini Ziekenhuis verricht. Verloskunde Zwangeren met een medische indicatie worden voor hun zwangerschapscontroles en bevalling gezien door de gynaecoloog. Bij problemen tijdens de primair ‘normale’ zwangerschap kan de verloskundige de hulp inroepen van de gynaecoloog. Gynaecologen zijn opgeleid voor gespecialiseerd echo-onderzoek in de zwangerschap. Ook voor prenatale diagnostiek, zoals nekplooi metingen, bloedtesten en screeningsecho’s kan de zwangere naar de gynaecoloog worden verwezen. Vruchtbaarheidsstoornissen Een toenemend aantal mensen wordt niet zonder meer zwanger. Bij de gynaecologie wordt onderzoek verricht naar de mogelijke oorzaken van het probleem en eventueel een behandeling voorgesteld en geïnitieerd. In het Gemini Ziekenhuis worden onder andere behandelingen uitgevoerd met kunstmatige inseminatie en IVF en ICSI behandelingen. Overig Ook operaties aan de eileiders, zoals hersteloperaties, worden in het Gemini Ziekenhuis uitgevoerd. De gynaecologen werken over de gehele breedte van het vak. Hieronder valt de zorg voor patiënten op één van onze afdelingen, de begeleiding van bevallingen en de gynaecologische/obstetrische operaties. Bij zeer gespecialiseerde ingrepen maken wij gebruik van de hulp van één van onze gastoperateurs. Ook hebben wij een zeer goede samenwerking met een aantal andere ziekenhuizen in binnen- en buitenland om iedereen optimaal te helpen. Kennis en informatieoverdracht Informatie, tekst en uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek en op de verpleegafdeling of verloskamers, op het moment dat therapie wordt voorgesteld of gestart of de patiënte los van behandeling gezien haar medische situatie informatie behoeft. Het Gemini Ziekenhuis beschikt over een groot aantal patiëntenfolders op het gebied van gynaecologische aandoeningen, (in)fertiliteit, verloskundige zorg, onderzoeken en bevallingen. Deze folders krijgt de patiënt van haar behandelend gynaecoloog of de doktersassistente. Voor de schriftelijke informatie kan de patiënte ook terecht bij het Patiëntenservicebureau. Op de website van de NVOG www.nvog.nl , de koepelorganisatie van de gynaecologen, en de website van IVF www.ivf.nl is informatie te vinden en kunnen een groot aantal folders worden gedownload. Ontwikkelingen De vraag naar gynaecologische, oncologische zorg zal vanwege de vergrijzing toenemen, die naar obstetrische vanwege de toegenomen mogelijkheden om vruchtbaarheid te beïnvloeden ook. In hoeverre dit moet leiden tot uitbreiding van de vakgroep is nog niet duidelijk.
-43-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Vakinhoudelijke ontwikkelingen • Innovaties leiden tot toename van toepassing van intra-uteriene behandelmogelijkheden en verbeterde prognoses bij - tijdige - oncologische diagnose. • Daarnaast maakt internet het visueel volgen van de situatie van patiënten thuis, maar ook voor de familie thuis van de patiënt in het ziekenhuis mogelijk. Samenwerking Samenwerking bestaat er met de UMC’s in Amsterdam en Leiden en waar nodig ook met andere ziekenhuizen. Primair wordt de gevraagde zorg in Den Helder geboden, waar dit niet mogelijk is wordt de patiënte naar het ziekenhuis of de collega met de specifiek voor die patiënte beste behandelmogelijkheid verwezen. Specialisten Op de foto van links naar rechts: mw. M.T.J.A. de Vos, arts, Chef de Clinique T.K.G. Tavernier, gynaecoloog dr. P.W.H. Houben, gynaecoloog J. Friederich, gynaecoloog mw. dr. W. Smit, gynaecoloog Gast operateurs: dr. J. Dony, bekkenbodem gynaecoloog dr. J. vd Velden, oncologisch gynaecoloog
-44-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Interne geneeskunde Huidige zorg De internist neemt op de polikliniek de anamnese af en verricht het lichamelijk onderzoek. In veel gevallen is aanvullend onderzoek nodig om de diagnose vast te stellen (laboratorium, radiologie, endoscopie of functieonderzoek. De uitslagen van dit aanvullend onderzoek worden met de patiënt besproken. Met de gegevens van deze eerste diagnostiek in handen legt de internist de behandelmogelijkheden voor en doet een behandelvoorstel. Afhankelijk van de aard en ernst van de vastgestelde ziekte en de bijbehorende behandeling zal de internist de zorg zelf voortzetten of weer overdragen aan de huisarts. Soms is verwijzing naar een andere medisch specialist binnen of buiten het Gemini Ziekenhuis noodzakelijk. Sinds kort is er binnen het Gemini Ziekenhuis de mogelijkheid om gedialyseerd te worden, onder eindverantwoordelijkheid van de nefrologen van het MCA. Kennis en informatieoverdracht Informatie, tekst en uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek en op de afdeling op het moment dat therapie wordt voorgesteld of begon of los van behandeling. Voor schriftelijke informatie kan de patiënte ook terecht bij het Patiëntenservicebureau. Op de website van de Nederlandsche Internisten Vereeniging http://patienteninformatie.internisten.nl/folders?sortby=a , de wetenschappelijke vereniging van de internisten, en op de website van veel patiëntenverenigingen is informatie te vinden en kun een groot aantal folders worden gedownload. De maatschap Interne Geneeskunde participeert in de opleiding van co-assistenten (VUmc). Ontwikkelingen Voor de komende jaren wordt voor de Interne Geneeskunde een flinke groei verwacht (‘Toekomstige Zorgvraag’, Prismant, 2009). In genoemd rapport wordt gemeld, dat de ontwikkelingen in het adherentiegebied van het Gemini Ziekenhuis tot 2020 zullen leiden tot groei van rond de 20 % voor zowel polikliniek, dagbehandeling als kliniek. Die groei houdt vooral verband met de dubbele vergrijzing. Een groot deel van de toename in de zorg zal, zeker waar de chronische component toeneemt, door taakdifferentiatie aan andere functionarissen worden overgedragen (nursepractitioners, verpleegkundig specialisten en gespecialiseerde verpleegkundigen). Vakinhoudelijke ontwikkelingen • Technologische en medische innovaties maken behandelingen van aandoeningen op tot voor kort onbereikbare plaatsen mogelijk. Het aandeel van transvasale en transluminale behandelingen binnen de interne geneeskunde zal in de komende jaren verder toenemen. • ‘Maatwerkgeneesmiddelen’ maken een gerichtere therapie mogelijk, maar zullen tevens voor een sterke stijging in de kosten van de medicamenteuze therapieën verantwoordelijk zijn. Samenwerking In het kader van optimale patiëntenzorg werken de internisten nauw samen met medisch specialisten uit het eigen en andere ziekenhuizen. Binnenshuis wordt dan meestal verwezen naar de chirurgie. Bij de behandeling van kankerpatiënten wordt nauw samengewerkt met de medisch oncologen van het VUmc te Amsterdam en de radiotherapeut/oncologen uit het MCA in Alkmaar. Op het gebied van nierziekten en infectieziekten is er samenwerking met respectievelijk nefrologen en microbiologen uit het MCA.
-45-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Specialisten In het Gemini Ziekenhuis werken vijf internisten die zich allen ook op de algemene interne geneeskunde richten. Daarnaast heeft elke internist specifieke aandachtsgebieden:
Mw. J. Admiraal, algemene interne geneeskunde
J.C. Berends, oncologie / hematologie
mw. S.C.S. Tromp-van Driel, algemene interne geneeskunde
P.P. Viergever gastro-enterologie
-46-
R.J. Timmerman, gastro-enterologie, vasculaire geneeskunde, infectieziekten
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Kindergeneeskunde Huidige zorg De kindergeneeskunde heeft de zorg voor alle kinderen vanaf de geboorte t/m 18 jaar die zich met klachten tot de kinderarts wenden of naar het Gemini Ziekenhuis worden verwezen. Dit gebeurt zowel klinisch als poliklinisch. De kinderarts houdt zich bezig met het diagnosticeren en behandelen van diverse aandoeningen bij kinderen en heeft daarnaast een spilfunctie in de coördinatie van complexe zorg voor de patiënt. Omdat de vakgroep ook bijdraagt aan de opleiding van co-assistenten, worden in principe alle nieuwe patiënten als eerste gezien door de co-assistent. Nadat de patiënt is besproken met de kinderarts, zal deze persoonlijk met u de verdere planning doorspreken. Voor een eerste poliklinisch bezoek moet u rekenen op minimaal een uur. Ontwikkeling
Stabiel De laatste tien jaar schommelt het percentage personen van nul tot en met 18 jaar ten opzichte van de bevolking van 20–64 jaar, de groene druk, rond de 40 %. Ook de komende decennia zal naar verwachting de groene druk rond dit niveau liggen. (bron: CBS) Aangenomen mag worden dat door de toenemende mogelijkheden van behandeling van veel, ook erfelijke, ziekten de behoefte aan kindergeneeskunde de komende jaren niet zal afnemen. Vakinhoudelijke ontwikkeling Obesitaspoli voor kinderen met overgewicht www.lekkerinjelife.nl In september 2009 is het Gemini Ziekenhuis – in navolging van het Waterland ziekenhuis in Purmerend - gestart met een obesitaspoli voor kinderen van drie tot en met 17 jaar. Met behulp van het programma ‘Lekker in je Life’ kunnen kinderen met obesitas intensief met hun lichaam en leefstijl aan de slag. Kinderen die zich hiervoor aanmelden spreken op een en hetzelfde dagdeel met een kinderarts, een diëtist, een kinderfysiotherapeut en een kinderpsycholoog.
-47-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Samenwerking De kinderartsen werken intern samen met een astma-verpleegkundige, een diabetesverpleegkundige, een lactatiedeskundige, een kinderpsycholoog, een maatschappelijk werkende en de kinderfysiotherapeuten. Er is extern een goede samenwerking met de universitair medische centra VUmc en AMC. De vakgroep kindergeneeskunde heeft al sinds jaren co-assistenten (VUmc) en wil die opleidingsmogelijkheid ook zeker behouden. Specialisten De vakgroep kindergeneeskunde bestaat uit de dames:
S.E. (Suzanna) Barten
M.J.S.T. (Monique) Engelsma
M. (Mieke) Dousma
C.E. (Marleen) Peek
-48-
M.C. (Marion) Wallis
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Klinische Chemie Huidige zorg De klinische chemie verricht onderzoek op materiaal van menselijke oorsprong. Voor het grootste deel betreft dit bloed, maar ook andere materialen worden onderzocht zoals urine, liquor, ontlasting of vocht verkregen door middel van puncties in lichaamsholten en weefsels. In opdracht van de behandelend artsen worden monsters afgenomen en onderzocht. Dagelijks gaat dit om 100-150 monsters afkomstig van klinische patiënten en 200-250 afkomstig van poliklinische patiënten. Daarnaast worden, ten behoeve van patiënten van huisartsen nog eens 270 onderzoeken per dag verricht. Laatstgenoemde onderzoeken betreffen analyses die door de stichting Artsenlaboratorium en Trombosedienst voor de Kop van Noord-Holland en Texel (ALTD) worden uitbesteed aan het laboratorium van ons ziekenhuis. Binnen de gehele regio neemt het ALTD bloedmonsters af in prikposten. In totaal worden per dag honderden monsters afgenomen en duizenden analyses verricht, waarbij het van het grootste belang is om uitslagen die afwijken van de norm, snel te signaleren en met spoed door te kunnen geven. Het laboratorium is 24/7 geopend en in bedrijf. Het laboratorium besteedt ruimschoots aandacht aan de evaluatie van nieuwe technologische mogelijkheden. De patiënt kan zich voor de meeste onderzoeken zonder afspraak melden bij de polikliniek van het laboratorium. Globaal zijn de activiteiten van de klinische chemie: • bloedafname • bloedonderzoek • urineonderzoek • fecesonderzoek • semenonderzoek Bloedafname (bijna) thuis De medewerkers van de stichting Artsenlaboratorium en Trombosedienst voor de Kop van Noord-Holland en Texel verzorgen de bloedafnamen in hetzelfde gebied als het adherentiegebied van het Gemini Ziekenhuis. Om dit – bijna - thuis te realiseren wordt er bloed afgenomen bij prikposten in de omliggende plaatsen. Ook worden er in deze regio patiënten écht thuis geprikt. Hiervoor komen patiënten in aanmerking die zelf niet in staat zijn naar een prikpost of het ziekenhuis te komen. Het aan huis prikken gebeurt alleen op medische indicatie van de specialist/huisarts. Kennis- en informatieoverdracht Voor een aantal onderzoeken is het van belang dat de patiënt goed geïnformeerd is over het onderzoek en/of het verzamelen van het materiaal. De uitslag van het onderzoek heeft alleen betekenis in combinatie met de ziektegeschiedenis en de bevindingen van eventueel ander onderzoek. Al deze gegevens zijn bekend bij de behandelend arts. De klinisch chemicus kan deze adviseren over de interpretatie van onze resultaten. De behandelend arts trekt hieruit de conclusies voor diagnose en behandeling. Daarom worden de uitslagen en interpretaties niet doorgegeven aan de patiënt maar aan de behandelend arts, die ze vervolgens bespreekt met de patiënt. Ontwikkelingen Alle ontwikkelingen in de patiëntenstroom hebben direct ook effect op de klinische chemie. Op zich zal de patiëntendruk niet exorbitant toe- of afnemen; de belangrijkste veranderingen zullen in de techniek van onderzoek en de digitalisering van aanvragen en verslaglegging zitten.
-49-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Vakinhoudelijke ontwikkelingen • Door toenemende mogelijkheden van zelfdiagnostiek door de patiënt zal paradoxaal genoeg de vraag om klinisch chemische zorgverlening niet af, maar eerder toenemen. Immers: bevestiging of juist ontkenning van het zelf gevonden resultaat zal in de vertrouwde handen van het klinisch chemisch laboratorium worden gelegd. • Voor een groot aantal onderzoeken is in de loop van de tijd analyseapparatuur ontwikkeld waarmee tijd en ook kosten worden bespaard. De analysetijd is door deze ontwikkeling aanzienlijk verkort. • Een aantal onderzoeken wordt gedaan in laboratoria buiten het Gemini Ziekenhuis . • Stimulans voor continue aandacht voor kwaliteitsverbetering is het hebben van het CCKLcertificaat, maar vooral ook het blijven voldoen aan de – strenge - eisen van de CCKL. Samenwerkingsverbanden Er bestaat een samenwerking met andere laboratoria (MCA, Sanquin), waar we bepalingen die niet (meer) door ons zelf (kunnen) worden gedaan naar toe sturen. Specialist Vacature klinisch chemicus / hoofd laboratorium
-50-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
KNO-heelkunde Huidige zorg De KNO-arts houdt zich bezig met het onderzoek en de behandeling van aandoeningen van het hoofd-halsgebied waaronder de keel, de neus en de oren. De daarvoor benodigde diagnostische verrichtingen en ook de operatieve ingrepen in dit gebied worden door de KNO-arts uitgevoerd. De huidige twee KNO-artsen stellen zich ten doel het bieden van een servicegericht kwalitatief hoogwaardig pakket aan basale KNO-zorg. De KNO-heelkunde houdt zich in het Gemini Ziekenhuis globaal bezig met: • acute en chronische oorontstekingen • gehoorstoornissen • flaporen • snurken en OSAS (vaak in teamverband met longarts en neuroloog) • functionele neusafwijkingen • allergische neusaandoeningen • neusbijholten ontstekingen • bovenste luchtweginfecties • keelklachten • stem- en spraaktaalstoornissen (vaak samen met logopedisten) • halsafwijkingen Van het Medisch Centrum Alkmaar onderscheidt dit pakket zich door het ontbreken van de cosmetische neuschirurgie, het vestibulaire onderzoek (niet zozeer door ontbrekende expertise als wel door het – als gevolg van het vrij kleine aantal patiënten – niet rendabel zijn van de daarvoor benodigde materiële en personele investeringen), de oncologische chirurgie en een schisis-team. Het Westfriesgasthuis verzorgt als enige ziekenhuis in de regio de implantatie van beengeleiders (BAHA's) bij slechthorenden. Na het eerste contact met de KNO-arts waar de patiënt de klachten heeft gepresenteerd en het KNO-gebied is onderzocht blijkt soms verdere diagnostiek nodig. Veel daarvan, zoals gehooronderzoek in een geluiddichte cabine, filmopname (stroboscopie) van de stembanden en endoscopieën, kan plaatsvinden op de polikliniek. Wel is er vaak voor zulk vervolgonderzoek een aparte afspraak nodig. Sommige onderzoeken vinden op een andere afdeling plaats. Voorbeelden daarvan zijn röntgenfoto’s, bloedonderzoek, testen van het evenwichtsorgaan of gehooronderzoek bij zeer jonge kinderen. Voor de twee laatstgenoemde onderzoeken moet helaas naar Alkmaar worden gereisd (respectievelijk het Medisch Centrum Alkmaar en het Audiologisch Centrum Holland-Noord). Als het onderzoek is verricht, wordt zo nodig een behandeling geadviseerd. Vaak is deze medicamenteus maar soms is een operatie nodig. Patiënten worden voor zo’n operatie op een wachtlijst geplaatst. Afhankelijk van de soort ingreep gebeurt dit in dagbehandeling of met een ziekenhuisopname. Veel KNO-operaties vinden in dagbehandeling plaats, zoals het knippen van de keel- of neusamandelen en het plaatsen van trommelvliesbuisjes bij kinderen of simpele ingrepen aan de oren of neusbijholten bij volwassenen. Volwassenen worden opgenomen op de ‘dagbehandeling’ op de tweede etage Oost, tot 17 jaar worden de patiënten opgenomen op de kinderdagbehandeling van de afdeling kindergeneeskunde op de 3e etage. Voor ingrepen bij volwassenen die een ziekenhuisopname vergen worden de patiënten opgenomen op de verpleegafdeling op de 4e etage. Met ingang van het voorjaar van 2010 zal één van de KNOartsen (dr H.F. Nijdam) ook werkzaam zijn in de polikliniek/dagbehandelingkliniek Mediance te Schagen. In verband met de tijdsdruk heeft P.C. Dijkgraaf per 1 september 2009 zijn in 2002 van KNOarts J.D.A. Van Duren overgenomen consulentschap in de Burgemeester De Wildeschool (voor spraak-, taal- en gehoorgestoorden) te Schagen helaas vooralsnog moeten beëindigen.
-51-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Patiëntenlogistiek/Wachttijden De KNO-artsen streven ernaar om hun patiënten binnen de zogenaamde Treeknormtijden te onderzoeken en te behandelen. Ontwikkelingen De zorgvraag zal, gezien de demografische ontwikkelingen niet drastisch wijzigen. De behoefte aan KNO-heelkunde zal wellicht enigszins wijzigen, maar niet substantieel verminderen of toenemen. De leeftijdsopbouw van de vakgroep is zodanig, dat de huidige KNO-artsen verwachten de praktijk binnen 3, respectievelijk 5 jaar te zullen neerleggen. Voor meer dan 2 FTE’s is in Den Helder voor wat betreft het werkaanbod geen plaats. Dat brengt een relatief grote 'disutility' met zich mee (wachtdiensten!) en is onvoldoende om zonder hulp van buiten continue KNO-zorg te kunnen garanderen, terwijl het bovendien maar zeer de vraag is of op den duur 2 KNO-artsen ook in kwalitatief opzicht over de volle breedte van het vak optimale zorg zullen kunnen blijven bieden. De landelijke capaciteitsontwikkeling (een relatief tekort aan KNO-artsen tot 2015) en de specifieke nadelen van de gemeente Den Helder (decentrale ligging, slecht imago en beperkte mogelijkheden op de arbeidsmarkt voor de – veelal óók hoogopgeleide – partner) maken dat opvolging in de huidige setting allerminst vanzelfsprekend is. De verwachting is dan ook, dat kwaliteit en continuïteit van de specialistische KNO-zorg in Den Helder en Schagen te zijner tijd slechts zal kunnen worden gegarandeerd als deze vanuit een (daartoe uitgebreide) vakgroep in het Medisch Centrum Alkmaar wordt geleverd (zoals nu ook al het geval is bij bijvoorbeeld de kaakchirurgie). Vakinhoudelijke ontwikkelingen Specifieke speerpunten zijn er niet, en evenmin zien wij tot 2015 voor de periferie relevante ontwikkelingen in het vakgebied. De KNO-artsen weten zich verantwoordelijk voor de kwaliteit van de patiëntenzorg: korte toegangstijden, snelle diagnostiek, plezier in het werk en goede samenwerking met collegae horen daarbij. Samenwerking Voor zover een optimale patiëntenzorg zich daar niet tegen verzet wordt in principe primair verwezen naar de collegae KNO-artsen van het Medisch Centrum Alkmaar. Met hen bestaat ook een gemeenschappelijke weekenddienstregeling. Verder wordt vooral verwezen naar het VUmc in Amsterdam (oncologie)en het AMC van de Universiteit van Amsterdam (neus- en neusbijholtenchirurgie). Met betrekking tot de audiologie is sprake van een samenwerkingsverband met het Audiologisch Centrum Holland-Noord te Alkmaar. Een geïnstitutionaliseerde röntgenbespreking met de radiologen wordt in 2010 ingevoerd. Specialisten
P.C. Dijkgraaf (algemene KNO / oorschelpcorrecties)
• • • •
Lid van de Nederlandse Vereniging voor KNO-heelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied Lid van de Nederlandse Vereniging voorAudiologie Lid van de European Rhinological Society Lid van de Vereniging Officieren van de Geneeskundige Diensten
dr. H.F. Nijdam (algemene KNO / uitgebreide oor- en gehoorchirurgie / oncologie) • • •
-52-
Erelid van de Nederlandse Vereniging voor KNOheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied Lid van de Nederlandse Vereniging voor Audiologie Lid van de Politzer Society
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Longziekten Huidige zorg Het specialisme longziekten behandelt longziekten in zijn volle breedte en tuberculose, en houdt zich globaal bezig met: • Astma en COPD, incl. CARA-revalidatie • TBC • (ademhalingsgerelateerde) slaapstoornissen zoals OSAS en dergelijke • longkanker • mesothelioom • diffuse longafwijkingen • sarcoïdose • anafylaxie insectenbeten • pneumothorax • pleuravocht • luchtweginfecties (pneumonieën, bronchitis, brondchieëctasieen, longabcessen, enzovoort) • beoordeling longfunctie voor huisartsen • begeleiding bij het stoppen met roken dagbehandelingen: • bronchoscopie • transthoracale puncties • polychemotherapie • bloedtransfusies verdere Klinische ingrepen: • thoracoscopie Kennis- en informatieoverdracht Informatie, uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek, op het moment dat het onderzoek wordt aangevraagd. Ontwikkelingen Het aantal patiënten met longproblematiek zal de komende jaren weliswaar toenemen, maar de zorg voor met name de chronische patiënt zal steeds meer gedeeld worden met andere beroepsbeoefenaren, zoals nurse-practitioners, huisartsen en huisartsenondersteuners. Vakinhoudelijke ontwikkeling Op het gebied van diagnostiek rondom OSAS streeft de vakgroep naar samenwerking met de vakgroep Neurologie. Ontwikkeling van een slaapcentrum, waarbij monitoring zowel klinisch als in de thuissituatie mogelijk is Samenwerkingsverbanden VUmc en MCA
-53-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Specialisten
M. Schrijver (Ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen/Mesothelioom/ Anafylaxie insecten/Longfunctie onderzoek/ Niet invasieve beademing / Oncologie)
Mw. E.A. Peters (Oncologie / Ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen / Echografie Thorax)
Mw. A. Vrieze (Algemeen, Duikgeneeskunde, COPD, Astma, medisch manager longziekten)
Mw. C.J.M. Kiewiet (Algemeen, Duikgeneeskunde, Oncologie)
-54-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Medische Psychologie Huidige zorg De afdeling Medische Psychologie doet onderzoek naar de relatie tussen psychologische aspecten en lichamelijke klachten en voert voornamelijk kortdurende behandelingen uit. De medische psychologie houdt zich o.a. bezig met: • algemeen psychologisch en neuropsychologisch testonderzoek • psychodiagnostiek en doorverwijzing naar andere hulpaanbieders in de geestelijke gezondheidszorg • kortdurende behandeling bij somatoforme stoornissen • neurofeedback • begeleiding van psychische aspecten van somatische klachten • begeleiding bij (hart)revalidatie • deelname aan de groepsbehandeling van kinderen met obesitas Een verwijzing naar de afdeling Medische Psychologie kan uitsluitend plaatsvinden via één van de in het Gemini Ziekenhuis gevestigde specialisten. Kennis- en informatieoverdracht: Het Gemini Ziekenhuis is opleidingsziekenhuis voor de opleiding tot gezondheidszorg psycholoog (kortweg GZ-opleiding). Dit gebeurt in samenwerking met de RINO NoordHolland in Amsterdam. Maandelijks wordt meegewerkt aan een voorlichtingsbijeenkomst voor hartpatiënten. Incidenteel wordt een bijdrage geleverd aan workshops en cursussen (Wegener stichting, diabetesvereniging, spierdystrofie) Er zijn voorlichtingsfolders aanwezig voor EMDR, neurofeedback en 'neuro' psychologisch onderzoek. Daarnaast zijn er folders aanwezig waarin voorlichting wordt gegeven over een aantal psychiatrische ziektebeelden en behandelmogelijkheden. Wij willen ons vooral profileren als het kenniscentrum op het gebied van somatoforme stoornissen en psychische aspecten van somatische klachten, onder andere door middel van publicaties en presentaties. Vanuit dit startpunt wordt ook de eigen kennis via opleidingen op peil gehouden en verhoogd. Ontwikkelingen De afdeling kent een roerige tijd met betrekking tot de personele invulling. Vacatures zijn moeilijk, vaak slechts tijdelijk, op te vullen. Dit ligt in lijn met landelijke ontwikkelingen, waarbij het tekort aan Klinische Psychologen en GZ-psychologen, vooral buiten de grote steden, steeds nijpender wordt. Daarnaast spelen ook andere ontwikkelingen op dit gebied die kenmerkend zijn voor de tijd waarin wij leven. Het kiezen voor een baan, waarbij je voor langere tijd aan één werkplek verbonden bent, zal steeds minder voorkomen. Ook wordt steeds meer in deeltijd gewerkt. De uitdaging in de eerstkomende jaren zal dan ook zijn de bestaande kwaliteit niet alleen te handhaven, maar ook uit te bouwen, in weerwil van wisselingen in de samenstelling van de afdeling. Het is onvermijdelijk dat in de toekomst daarvoor met andere moet worden samengewerkt. De meeste natuurlijke bondgenoten daarbij zijn de andere ziekenhuizen in de regio. Contacten daarmee komen voorzichtig op gang. Een andere belangrijke ontwikkeling is de financiering. Werd de psycholoog vroeger uit de beddenprijs betaald, nu heeft de DBC zijn intreden gedaan, ook bij medisch psychologische hulp.
-55-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Deels gaat dit via de somatische DBC’s, maar de overheid wil dat in het bijzonder poliklinische activiteiten via de zogenaamde DBC-ggz worden gefinancierd. Dit eist de nodige aanpassingen met betrekking tot registratie, automatisering, etc. Hoe op verantwoorde wijze om moet worden gegaan met het EPD, waarbij privacy juist in ons vak belangrijk is, begint langzaam steeds meer onderwerp van discussie te worden. Vakinhoudelijke ontwikkeling Er is een sterke tendens steeds meer geprotocolleerd te werken. Het Trimbos instituut produceert met enige regelmaat protocollen en de jongere collega’s zijn vaak goed opgeleid om langs de lijnen van een dergelijk protocol te werken. Daarnaast blijven medisch psychologische bemoeienissen altijd maatwerk. Op het gebied van testdiagnostiek is er een groeiende ontwikkeling van de zogenaamde 'paper and pencil-' afname van vroeger, via de geautomatiseerde afname op een 'stand alone' computer van nu, naar afname van tests via het internet. Niet iedere test, probleem of patiënt is daarvoor geschikt, maar het voordeel van dit laatste is een databank die maximaal bij is en maakt ook de combinatie van meer variabelen mogelijk. Diagnostiek zal daarmee in de toekomst steeds verfijnder worden. Samenwerkingsverbanden Er is sprake van een structurele samenwerking met de revalidatieafdeling en hartrevalidatie. Bij de eerste wordt deelgenomen aan patiëntenbesprekingen en soms overige afdelingsgerichte activiteiten. Samen met het Medisch Maatschappelijk Werk wordt voor de hartafdeling een lifestyle training gegeven, de zogenaamde Pepmodule die voor landelijk gebruik is ontwikkeld. Ook de kinderpsychologe is nauw verbonden aan de kinderafdeling. Zij participeert in de patiëntenbespreking en heeft een aanmerkelijke rol in de groepsbenadering van obese kinderen. De neuropsycholoog werkt voor een belangrijk deel van zijn werkzaamheden samen met de polikliniek geriatrie. Tot slot vinden via het intercollegiale consultformulier andere disciplines regelmatig hun weg naar de afdeling Medische Psychologie. Specialisten
Drs. R.J.J. Zewald, Klinisch psycholoog / psychotherapeut
Drs. D.M. Epping, GZ-psycholoog kinderen
Drs. G.F. van Assem-Wierts GZ-psycholoog / medisch manager
Op de afdeling medische psychologie zijn tevens werkzaam: Drs. C.J. Dorr, GZ-psycholoog i.o. volwassenen Drs. T. Schoemaker, GZ-psycholoog i.o., neuropsycholoog I. Vlot, diagnostisch medewerker, HBO-psycholoog i.o. L. van der Velde, diagnostisch medewerker
-56-
Drs. H. Redeker Klinisch psycholoog / psychotherapeut
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Huidige zorg De vakgroep voor mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie houdt zich globaal genomen bezig met: • alle vormen van kaakchirurgische ingrepen, inclusief implantologie • diagnostiek van slijmvliesafwijkingen, pijnklachten en speekselklierproblemen Grotere operaties onder algehele anesthesie worden in het Medisch Centrum Alkmaar uitgevoerd. Verwijzing van de patiënten vindt plaats via tandarts, huisarts of specialist, waarbij spoedverwijzing alleen mogelijk is na telefonisch overleg met de specialist. Samenwerkingsverbanden De vakgroep voor mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie werkt binnen de drie ziekenhuizen in Alkmaar, Hoorn en Den Helder. Specialisten J. Blankestijn, kaakchirurg (oncologie/implantologie/speekselklierpathologie) M. Weijers, kaakchirurg waarnemers: R.M. Berns L. Kuiper J. Onland Voornamelijk werkzaam in het Medisch Centrum Alkmaar en het Westfriesgasthuis: R.J. Bun, kaakchirurg (oncologie, implantologie) A. Jovanovic, kaakchirurg (implantologie) I.G.H. van der Tol, kaakchirurg (implantologie) R. Wijs, kaakchirurg
-57-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-58-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Neurologie Huidige zorg De neuroloog houdt zich globaal bezig met onderzoek en behandeling van ziekten van de • hersenen • het ruggenmerg • de zenuwen • de spieren Men moet hierbij denken aan: beroerte, hersentumoren, hoofdpijn, rugpijn, hersenvliesontsteking, spierziekten, Parkinson, MS, duizeligheid, dubbelzien, loopstoornissen, epilepsie etc. De neurologen in het Gemini Ziekenhuis zijn algemeen neurologen en behandelaars. Daarnaast beheerst ieder een apart aandachtsgebied binnen de neurologie. Voor complexe zorgvragen, waarvoor in het Gemini Ziekenhuis de behandelmogelijkheid ontbreekt, wordt een passend traject elders uitgezet. De meeste patiënten worden poliklinisch onderzocht en behandeld. Bij een TIA (transient ischaemic attack) is een spoedconsult mogelijk op de polikliniek. Nog dezelfde dag vindt een poliklinisch onderzoek en een echo-onderzoek van de bloedvaten in de hals plaats. In deze gevallen zorgt de huisarts voor de spoedverwijzing naar de dienstdoende neuroloog. Ook voor het CTS bestaat een speciaal spreekuur waarbij de patiënt, eventueel in samenwerking met de chirurg, in één dagdeel geholpen wordt. Op de functieafdeling worden de diverse neurologische (functie)onderzoeken verricht: slaaponderzoek, EEG, EMG, duplex vaatonderzoek en evoked potentials. Kennis- en informatieoverdracht: Informatie, tekst en uitleg en eventueel foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek en op de afdeling Voor schriftelijke informatie kan de patiënt natuurlijk ook terecht bij het Patiëntenservicebureau. www.neurologie.nl is een nuttige voorlichtingssite van de Nederlandse vereniging voor neurologie. Hier kan de patiënt nuttige informatie vinden over neurologische ziektebeelden en hun behandeling alsmede over het werk van de neuroloog. Een belangrijke rol in dit kader is weggelegd voor de nurse practitioner, voornamelijk ten aanzien van patiënten met MS, CVA en de ziekte van Parkinson. Ontwikkelingen Gezien de vergrijzing zal de vraag naar neurologische expertise en zorg zeker toenemen, waarbij er zeker de eerstkomende jaren met name meer CVA-patiënten kunnen worden verwacht. De neurologische dienstverlening in Mediance krijgt niet direct gestalte gezien de huidige formatie. Bij ontwikkelingen in de markt zal hierop echter direct ingesprongen worden door mogelijk alsnog in Mediance spreekuren te organiseren. Vakinhoudelijke ontwikkeling Met de focus op de nieuwbouw zal de vakgroep zich richten op een intensivering van de samenwerking met de Neurochirurgie vakgroep van het Slotervaart ziekenhuis, waarbij een aparte polikliniek neurochirurgie zal worden nagestreefd. Het doel is ook om te komen tot lumbale neurochirurgie in het Gemini Ziekenhuis.
-59-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Vanaf september 2010 zal de huidige neurologieverpleegkundige de opleiding tot Nurse Practitioner Neurologie volgen. Het doel is om laagcomplexe (veelal poliklinische) zorg mede door haar te laten verrichten. Samenwerkingsverbanden Interne samenwerkingsverbanden: Er wordt intern samengewerkt met de klinische geriater, de revalidatieartsen (van de Stichting Revalidatie Ziekenhuizen Noord-Holland), de longartsen (slaapproblemen), het pijnteam en de radioloog. Externe samenwerkingsverbanden: Er wordt extern samengewerkt met de neurochirurgen van het Slotervaart ziekenhuis, vaatchirurgen MCA, het epilepsiecentrum, de neurologen van het VUMC en de neurologen van het AMC (spierziekten). Specialisten
P. Admiraal, neuroloog (ziekte van Parkinson, slaapstoornissen)
L. Hani, neuroloog (neuro-oncologie)
-60-
dr. F.B.J. Scholtes, neuroloog (epilepsie, pijn)
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Oogheelkunde Huidige zorg Het specialisme oogheelkunde behandelt oogaandoeningen. De oogartsen zijn met de orthoptisten, technisch oogheelkundig assistenten en de oogheelkundig verpleegkundige een allround team met als resultaat dat de meeste oogaandoeningen in het Gemini Ziekenhuis kunnen worden behandeld. Bij oogheelkundige problematiek waarvoor in het Gemini Ziekenhuis de zorg niet kan worden geboden wordt doorverwezen naar elders. Er wordt een groot scala aan oogheelkundige behandelingen uitgevoerd. In geval van een operatieve behandeling kan dit óf poliklinisch gebeuren óf in dagbehandeling, waarvoor de patiënt enkele uren wordt opgenomen op de afdeling dagbehandeling óf, wanneer de patiënt langer moet blijven op verpleegafdeling 4-Oost. Cataract-operaties zullen veelal poliklinisch plaatsvinden in de speciale oogheelkundige operatie-unit, welke tot de modernste van Nederland behoort. Kennis- en informatieoverdracht: Informatie, uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek. Vaak kan de patiënt deze informatiefolders ook krijgen bij de huisarts en/of de opticien. Specialist
M.K.J. Vegting, oogarts
-61-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-62-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Orthopedie Huidige zorg De vakgroep orthopedie houdt zich bezig met aandoeningen van het steun- en bewegingsstelsel. Veel voorkomende aandoeningen zijn: • rugklachten • slijtage van de heup en de knie • gescheurde pezen en banden • botbreuken • gewrichtsontstekingen • heupdysplasie Het vak orthopedie is voortdurend in beweging. De orthopedisch chirurgen van het Gemini Ziekenhuis volgen alle nieuwe ontwikkelingen op de voet en passen nieuwe inzichten toe waar dat mogelijk is. Goede ontwikkelingen zijn onder andere: het Joint Care® programma, het Kraakbeenlab, combinatie poli met reumatologie en de ortho- fysiospreekuren. Onderzoek en behandelingen Indien nodig vindt er nader onderzoek of behandeling plaats, zoals: • röntgenfoto’s • CT- of MRI-scan • laboratoriumonderzoek van bloed • gipsverband, tape of spalk Patiënten die ten gevolge van een trauma of een andere aandoening een gipsverband of een spalk nodig hebben, worden behandeld op de gipskamer waarbij de specialist en de gipsverbandmeester aanwezig zijn. Kennis- en informatieoverdracht Informatie, uitleg en foldermateriaal worden gegeven op de polikliniek. Daarnaast worden patiënten gewezen op sites waar informatie is te verkrijgen, waaronder die van het Gemini Ziekenhuis, en verder: www.orthopedie.nl, www.orthopeden.org en www.kinderorthopedie.nl. Ontwikkelingen Volgens een studie van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zal het aantal heup- en knieoperaties stijgen met respectievelijk 150 procent tot 50.000 per jaar en 300 procent tot 60.000 per jaar. Deze getallen bracht een RIVM-onderzoeker eerder naar voren op het jaarlijkse congres van de NOV. De onderzochte ontwikkeling zal ook voor het Gemini Ziekenhuis een toename van de vraag naar orthopedische zorg betekenen. Vakinhoudelijke ontwikkeling De inrichting van het kraakbeenlab. en de behandeling van patiënten met ‘lichaamseigen’ kraakbeen geeft zeer goede resultaten. In hoeverre verdere ontwikkeling nodig is zal blijken.
-63-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Specialisten
Op de foto van links naar rechts: J.E. Brouwers. orthopedisch chirurg W.J. van der Ham, orthopedisch chirurg dr. R.J. Benink, orthopedisch chirurg W. Salomons, orthopedisch chirurg (R. Veldstra, orthopedisch chirurg / waarnemer ontbreekt op de foto)
-64-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Radiologie Huidige zorg De radioloog stelt met behulp van de onderzoeksresultaten een diagnose vast voor de aanvragend arts en geeft eventueel advies. Verder verricht de radioloog ook medische ingrepen, zoals bijvoorbeeld puncties, drainages van abcessen en dotterbehandelingen van de beenvaten. Binnen de afdeling radiologie wordt gewerkt met alle conventionele en moderne radiodiagnostische technieken. Bij deze technieken wordt gebruik gemaakt van ioniserende straling (röntgenfoto's), ultrageluid (echografie) en kernspinresonantie (MRI). Op aanvraag van de huisarts of specialist worden lichaamsdelen en/of organen afgebeeld. Bij verschillende onderzoeken wordt hierbij oraal (via de mond) of intraveneus (via een bloedvat) contrastmiddel toegediend. Kennis- en informatieoverdracht: Informatie en uitleg worden gegeven op de polikliniek. Daarnaast worden patiënten gewezen op de Gemini Ziekenhuis site (http://www.gemini- ziekenhuis.nl/psbfolders.asp?mid=30029&mn=3&cid=3) waar informatie is in te zien en te downloaden. Ontwikkelingen Door toenemende mogelijkheden van de radiologie is er de afgelopen jaren ook een stijgende lijn geweest in het aantal aanvragen voor radiodiagnostisch onderzoek. Naar het zich laat aanzien is er voorlopig geen zicht op vermindering van de aanvragen. Vakinhoudelijke ontwikkeling Het Gemini Ziekenhuis beschikt over een moderne afdeling radiologie, waarbij ondanks de vernieuwing geen 1:1 vervanging heeft plaatsgevonden van ‘oud’ onderzoek door modernere methoden. De komst van nog weer nieuwere technieken wordt op de voet gevolgd en waar nodig ook voor het ziekenhuis getest. Specialisten
R.M. Maes, radioloog
S.P.M. Mali, radioloog
-65-
T.R. Wesselius, radioloog
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Radiotherapie / Oncologie Huidige zorg Radiotherapie is een behandeling van kanker door middel van straling. Het doel van de behandeling is om kankercellen te doden terwijl gezonde cellen zoveel mogelijk gespaard blijven. De straling beschadigt het erfelijk materiaal (DNA). De kankercel verliest daardoor het vermogen om te delen en gaat dood. De benodigde dosis straling wordt meestal in kleine hoeveelheden verdeeld. Zo krijgt het gezonde weefsel tussendoor kans om zich te herstellen. We passen radiotherapie toe om te genezen, om klachten te verlichten of om het ziekteproces tot stilstand te brengen. Het Gemini Ziekenhuis heeft geen bestralingsapparaten, daarvoor moet de patiënt naar het Medisch Centrum Alkmaar, maar wel een polikliniek radiotherapie. Op deze polikliniek komt de patiënt voor het eerste consult en de vervolgconsulten na de radiotherapie. Bij het eerste consult op de polikliniek radiotherapie heeft de patiënt een gesprek met de radiotherapeut-oncoloog en krijgt een lichamelijk onderzoek. Soms volgen aanvullende onderzoeken, zoals radiologisch onderzoek, bloedonderzoek of MRI-scan. Als alle gegevens zijn verwerkt, bespreekt de radiotherapeut-oncoloog met de patiënt het behandelplan, de te verwachte resultaten en de eventuele bijwerkingen. Omdat de meeste mensen het prettig vinden, raden wij de patiënt aan partner of familielid mee te nemen naar dit eerste consult. Kennis- en informatieoverdracht Aan het einde van het consult krijgt de patiënt een informatieboekje over radiotherapie uitgereikt met daarin enkele informatiefolders van het KWF. De radiotherapie heeft in het MCA een uitgebreide collectie folders beschikbaar. Verdere afspraken voor behandelingen worden per post toegestuurd. Ontwikkelingen Vergrijzing doet de incidentie van kanker toenemen. De vraag naar radiotherapie zal de komende tijd dan ook verder stijgen. Samenwerkingsverbanden Op het gebied van de radiotherapie/oncologie is er een regionaal samenwerkingsverband tussen het MCA, het Gemini Ziekenhuis en het Westfriesgasthuis. Daardoor kunnen patiënten in het eigen ziekenhuis terecht voor de eerste afspraak met de radiotherapeutoncoloog en kunnen de voorbereidingen en de behandeling sneller starten. Behandelingen vinden plaats in het MCA. Specialist
E.H.J.M. Rutten, radiotherapeut
-66-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Reumatologie Huidige zorg Wat is reumatologie? Het specialisme reumatologie houdt zich bezig met klachten of aandoeningen van het bewegingsapparaat die zonder voorafgaand ongeval zijn ontstaan (door een ongeval ontstane klachten van het bewegingsapparaat behoren tot het terrein van de orthopeed). Klachten en aandoeningen van het bewegingsapparaat komen zeer frequent voor en kunnen grote gevolgen hebben voor het functioneren. Het gaat om aandoeningen met of zonder gewrichtsontstekingen (inflammatoir of nietinflammatoir). Voorbeelden van aandoeningen met gewrichtsontstekingen zijn o.a. reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew, artritis psoriatica, jicht, SLE. Voorbeelden van aandoeningen zonder gewrichtsontsteking zijn o.a. artrose (slijtage), osteoporose (botontkalking), fibromyalgie (weke delen pijn). Wat doet de reumatoloog? De reumatoloog analyseert en diagnosticeert de klacht van het bewegingsapparaat waarbij het onderscheid tussen met of zonder (gewrichts-)ontsteking belangrijk is voor de verdere behandeling. Hiertoe beschikt de reumatoloog over expertise o.a. in echografie van het bewegingsapparaat en het verrichten van gewrichtspuncties met polarisatiemicroscopisch onderzoek voor het vaststellen van bijvoorbeeld jicht. De behandeling omvat uitleg, adviezen en begeleiding (vaak gegeven door gespecialiseerde reumaverpleegkundigen), pijnstilling, medicamenteuze behandeling en het geven van (evt. echogeleide) corticosteroïdeninjecties in de gewrichten. De reumatoloog heeft kennis van het terrein van de fysiotherapie, ergotherapie en orthesiologie en kan deze zo nodig inzetten. De behandeling De behandeling vindt veelal poliklinisch of in dagbehandeling plaats. Klinische opnames zijn er zelden meer. Voor reumatische ziekten met ontsteking zijn er de zogenaamde klassieke tweedelijns antireumatica of disease modifying antirheumatic drugs (DMARD’s), bijvoorbeeld methotrexaat, en de nieuwere middelen (biologicals) per injecties of infuus. De behandeling geschiedt volgens het 'thight control' principe waarin de ziekte (ontstekings-)activiteit regelmatig gemeten wordt en de behandeling op grond daarvan wordt bijgesteld zodat de kans op gewrichtschade en functieverlies zoveel mogelijk wordt voorkomen. Hierin speelt de reumaverpleegkundige een belangrijke rol en functioneert hierbij als zelfstandig werkende nurse practioner. Samenwerking De reumatoloog werkt nauw samen met de orthopeed (o.a. in een gecombineerd spreekuur), revalidatiearts, internist (en longarts,cardioloog, nefroloog, gastro-enteroloog), dermatoloog en zelfs kinderarts. Er is een nauwe samenwerking met het MCA waar enkele speciale behandelingen kunnen plaatsvinden zoals radioactieve injecties (radiosynoviorthese) en behandeling door het handenteam (waarin handchirurg). Specialisering Momenteel is 1 reumatoloog werkzaam die uiteraard de volle breedte van het vak uitoefent maar daarnaast extra expertise heeft in de ziekte van Sjögren, artrose en fibromyalgie. Met de uitbreiding zal verdere specialisering plaats kunnen vinden.
-67-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Kennis- en informatieoverdracht Informatie over diverse reumatische aandoeningen en medicijnen worden poliklinisch verstrekt door de reumatoloog of de reumaverpleegkundige. Op de eigen website van het Gemini Ziekenhuis is foldermateriaal te downloaden via het overzicht patiëntenfolders Reumatologie. Ook is diverse informatie te verkrijgen via www.reumafonds.nl en wel onder "Voorlichting op maat", www.nvr.nl (Nederlandse Vereniging voor Reumatologie), www.reumabond.nl (patiëntenverenigingen) en de Reumalijn 0900-2030300 (10ct/min). Ontwikkelingen Door de vergrijzing neemt de vraag naar reumatologische zorg de komende decennia alleen maar toe. We spelen daar op de volgende manier al op in: De samenwerking met MCA zal intensiveren door het aantrekken van nu 1 en in de komende jaren een tweede reumatoloog die zowel in het MCA als in het Gemini werkzaam zal zijn. Tevens wordt het aantal reumaverpleegkundigen uitgebreid. Vakinhoudelijke ontwikkeling De ontwikkeling van steeds nieuwere behandelingen met noodzaak tot - tight control' maakt de reumatologische zorg steeds intensiever. Ook is het de verwachting dat door wetenschappelijk onderzoek naar de pathogenese van (niet-inflammatoire) reumatische aandoeningen als artrose ook de behandelingsmogelijkheden op dat gebied in de toekomst sterk zullen toenemen. Het is de verwachting dat in de toekomst niet alleen de echografie maar ook de MRI tot de diagnostische instrumenten gaat behoren van de reumatoloog. Samenwerkingsverbanden Er is een nauwe samenwerking met m.n. de VU in Amsterdam voor second opinions en voor expertise in zeldzame auto-immuunziekten. Tevens bestaan er zeer goede banden met het gespecialiseerde ziekenhuis Sint Maartenskliniek in Nijmegen vooral voor zeer complexe behandelingsmogelijkheden als correctieosteotomie bij de ziekte van Bechterew. Specialisten
Mw. J.R.M. Griep-Wentink, reumatoloog
Mw. M.S. van Brussel, reumatoloog
-68-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Revalidatiegeneeskunde Huidige zorg De revalidatiegeneeskunde is het medisch specialisme dat zich richt op het behandelen van mensen met (blijvende) gevolgen van ziekte, ongeval of aangeboren afwijking van het bewegingsapparaat. Hierbij wordt getracht deze gevolgen zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Er worden patiënten met een breed scala aan aandoeningen behandeld, zoals reumatoïde artritis, cerebrovasculair accident, multipele sclerose, (snel progressieve) spierziekten, chronisch multipele pijnklachten, whiplash, handletsels en amputaties. Het revalidatieteam bestaat naast de revalidatiearts uit ergotherapeuten, fysiotherapeuten, logopedisten, een maatschappelijk werker, psychologen en secretaresses en staat onder gezamenlijke leiding van het organisatorisch hoofd van de afdelingen fysiotherapie, logopedie en revalidatiegeneeskunde en een revalidatiearts als medisch manager revalidatie. De filosofie is dat het revalidatieproces een leerproces is van zowel de patiënt als van dienst directe leefomgeving, met als doel zo zelfstandig mogelijk te (blijven) functioneren. Wanneer volledig herstel niet haalbaar is, wordt gezocht naar wegen om de patiënt weer optimaal te laten functioneren met de bestaande (on)mogelijkheden. Een afspraak maken kan op verwijzing van huisarts of specialist. De revalidatiearts bekijkt aan de hand van deze verwijsbrief op welk spreekuur de patiënt wordt gezien. Gespecialiseerde poliklinieken Naast het spreekuur van de revalidatiearts zijn er nog de volgende spreekuren: • Schoenenspreekuur. De revalidatiearts heeft 1x per week spreekuur met de orthopedisch schoenmaker. • Instrumentmakerspreekuur. De revalidatiearts heeft 1x per week spreekuur met de orthopedisch instrumentmaker. • Prothesespreekuur. 1x per 4 weken heeft de revalidatiearts samen met de orthopedisch instrumentmaker het prothesespreekuur. • Consultfunctie bij klinisch opgenomen patiënten. Voornamelijk bij door de neuroloog of chirurg opgenomen patiënten (CVA, amputatie) wordt de revalidatiearts in consult gevraagd om klinisch al een revalidatiebehandeling in gang te zetten en/of advies te geven over revalidatiebehandeling na de klinische opname. • Consultfunctie in de verpleeghuizen en andere instellingen in de regio (Texel, Den Koogh, Noorderhaven, medisch kinderdagverblijf de Troubadour) Kennis en informatieoverdracht Algemene informatie over de polikliniek en de behandelafdeling revalidatiegeneeskunde is beschikbaar op de website van het Gemini Ziekenhuis. Patiënten die in revalidatiedagbehandeling komen krijgen een folder uitgereikt met aanvullende informatie over hun behandeling. Daarnaast vindt er voor deze patiënten regulier multidisciplinair overleg plaats. De bevindingen voortkomend uit dit overleg en het te voeren behandelbeleid worden door de teamleden en de revalidatiearts besproken met de patiënt. Ontwikkelingen De vraag naar revalidatiegeneeskundige expertise neemt o.a. vanwege de vergrijzing alleen maar toe. Helaas leidt dit tot langere wachttijden voor eerste polikliniekbezoek en voor eerste revalidatiebehandeling, niet alleen in het Gemini Ziekenhuis maar ook in de ons omringende ziekenhuizen. Discussie is gaande of er niet een bepaalde vorm van taakdifferentiatie kan plaatsvinden. Dit neemt niet weg dat uitbreiding van zowel de formatie revalidatieartsen als van de paramedici die deelnemen aan het revalidatieteam gewenst zou zijn.
-69-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Vakinhoudelijke ontwikkelingen Evidence based en protocollair werken wordt verder geïmplementeerd binnen de revalidatiegeneeskunde. De technische ontwikkelingen (gangbeeld analyse, Botoxbehandelingen) kunnen op steeds meer locaties worden aangeboden en verder worden ontwikkeld. De vakgroep revalidatie sluit voor de Botoxbehandelingen aan bij het Medisch Centrum Alkmaar en de andere afdelingen voor revalidatie welke aangesloten zijn bij de Stichting Revalidatie Ziekenhuizen Noord-Holland. Voor gangbeeld analyses kunnen patiënten verwezen worden naar het VUmc of naar revalidatiecentrum Heliomare. Patiëntgericht werken Voor het opstellen van een op maat gesneden revalidatiebehandeling wordt uitgegaan van de hulpvraag van de patiënt. Het teamoverleg wordt nu zodanig gestructureerd uitgevoerd dat een helder overzicht ontstaat van hulpvraag, teambehandeldoelstelling en behandeldoelen van de diverse paramedici, waardoor de communicatie met de patiënt over diens behandeling wordt verbeterd. In praktische zin worden de afspraken bij de diverse disciplines zoveel als mogelijk aansluitend gepland. Samenwerking De revalidatieartsen werkzaam in het Gemini Ziekenhuis maken deel uit van de regionale vakgroep revalidatiegeneeskunde ondergebracht in de Stichting Revalidatie Ziekenhuizen Noord-Holland. Samenwerking vindt plaats voor kwaliteitsontwikkeling m.b.t. revalidatiegeneeskundig handelen binnen een ziekenhuis revalidatie setting en bijv. ook voor waarneming bij ziekte of afwezigheid. Specialisten dr. J (Jan).P.J. Bakker • medisch manager • algemene revalidatiepoli • schoenenspreekuur • instrumentmakerspreekuur • consulent afdelingen chirurgie, orthopedie consulent extern (Noorderhaven, Den Koogh) drs. E. (Els) C. Husson algemene revalidatiepoli prothesespreekuur consulent afdeling neurologie, interne consulent extern (verpleeghuis Texel vanaf april 2010)
• • • •
drs. T. (Tanja) Blom-Luberti • kinderrevalidatie poli • consulent extern (O.D.C. de Troubadour) • coördinator Stichting Revalidatie Ziekenhuizen Noord-Holland.
-70-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Urologie Huidige zorgverlening De urologie houdt zich bezig met aandoeningen van de urinewegen en de mannelijke geslachtsorganen. Veel voorkomende aandoeningen zijn: • goed- en kwaadaardige vergrotingen van de prostaat • nier- en blaastumoren • nierstenen • urine-incontinentie • erectiestoornissen Afhankelijk van de aard van de aandoening vindt behandeling plaats met behulp van medicijnen of wordt er operatief ingegrepen. Alle urologische operaties worden door de uroloog zelf uitgevoerd. In principe wordt elke patiënt eerst gezien op het spreekuur. Hier wordt bepaald of, en zo ja welk, aanvullend onderzoek nodig is om tot een diagnose te komen. Vaak wordt gebruik gemaakt van urine- en bloedonderzoek, een plasdagboek, röntgenfoto’s, echografisch onderzoek en/of een blaaskijkonderzoek (cystoscopie). UroGyn poli De UroGyn poli is een multidisciplinair spreekuur. De uroloog werkt daarbij samen met een gynaecoloog. Het gaat hierbij om patiënten met incontinentie, meer in het algemeen bekkenbodemproblematiek. Oncologie Elke veertien dagen is er een multidisciplinair oncologisch overleg in samenwerking met het AMC, waarin alle oncologische problemen worden besproken. De patiënten hebben grote waardering voor de oncologische begeleiding op de dagverpleging. Kennis- en informatieoverdracht Het Gemini Ziekenhuis beschikt over een groot aantal folders op het gebied van urologische aandoeningen. Deze folders worden verstrekt door de behandelend uroloog en/of urologieverpleegkundige. Hiervoor de patiënt ook terecht bij het Patiënten Service Bureau op de eerste verdieping of men kan de folders online bekijken. Op de website www.uroloog.nl en www.urine-incontinentie.nl kan ook meer informatie vinden Ontwikkelingen De aantrekkingskracht van de vakgroep wordt mede veroorzaakt door de klantgerichtheid. Diagnose en behandeling worden door dezelfde arts – of hetzelfde behandelteam uitgevoerd. Het streven is om zoveel mogelijk de aanvullende onderzoeken en afspraken op één en dezelfde dag te plannen, om de noodzaak voor de patiënt om naar het ziekenhuis te komen tot een minimum te beperken en binnen korte tijd een diagnose te kunnen stellen. De communicatielijnen met de huisartsen zijn kort, de urologen zijn altijd bereikbaar voor overleg of terugkoppeling. De polikliniek Urologie heeft mede door deelname in het Sneller Beter traject ‘werken zonder wachtlijst’ een zeer korte totale doorlooptijd. Voor spoedpatiënten wordt er altijd een plaats vrij gehouden dan wel gemaakt. Dit moet zo blijven. De urologie ziet in het behandelcentrum Mediance in Schagen een mogelijkheid tot verdere ontplooiing van het vak en de vakgroep. De demografische veranderingen zullen ook voor de urologie betekenen dat er een toename zal zijn van patiënten. De zorgzwaarte neemt op dit moment –al- toe, en legt een steeds zwaardere claim op de verpleegkundigen. Een tekort aan ‘handen aan het bed’ betekent een suboptimale zorg voor de patiënt.
-71-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Vakinhoudelijke ontwikkelingen Seksuologie De vraag naar ondersteuning in seksuologische zin wordt verwezen naar het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Het aantal mensen dat een beroep doet op een dergelijke voorziening is te klein om zo iets in het Gemini Ziekenhuis te realiseren. Oncologie Om snel duidelijkheid te krijgen bij verdenkingen op kanker, heeft de urologie de diagnostiek bij deze patiëntencategorie verder geoptimaliseerd. Heldere afspraken over en weer met huisartsen zijn hierbij van groot belang. Andere ziekenhuizen De vakgroep streeft naar samenwerking in wisselwerking, waarbij er sprake is van een wederzijds belang: enerzijds stuurt de urologie door als een ingreep niet in het Gemini Ziekenhuis wordt uitgevoerd dan wel kan worden (makelaarsfunctie); anderzijds verwacht de vakgroep van de samenwerkingspartner(s) dat zij voor de ingrepen of diagnostiek die wél in het Gemini Ziekenhuis kunnen plaatsvinden ook weer naar het Gemini (terug)verwijst. Overig Verdere ontwikkelingen stagneren doordat ook in het MCA de vooruitgang tijdelijk stilstaat. Nu de gesprekken weer op gang komen en ook in Alkmaar de vaart er weer in komt, kunnen uitwisseling van patiënten en operateurs verdere ontwikkeling van endoscopische operaties stimuleren. Nieuwbouw Nabijheid van OK, radiologie en gynaecologie ten opzichte van de polikliniek urologie zijn om verschillende redenen van belang: • OK en poli in verband mogelijkheid tot snelle verplaatsing van de urologen tussen de plaatsen waar zij het grootste deel van hun werk doen. Daarnaast is ook de plaats van de afdeling dagbehandeling naast of in ieder geval op één verdieping met de OK cruciaal. • Radiologie met name om doorlichting tijdens diagnostiek en behandeling mogelijk te maken. • Gynaecologie om gemeenschappelijke polispreekuren te kunnen doen, zonder daarop toegespitste tijden te hoeven reserveren. • Beschikking over onderzoekskamers naar behoefte, nu een onderzoekskamer te weinig. Voor de klinische afdeling is met name de aanwezigheid en nabijheid van de afdeling algemene chirurgie van groot belang. Specialisten:
O.K. Kisman, uroloog
mw. K.M.J. Nelemans, uroloog
-72-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-73-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
ADDENDUM NIEUWBOUW
-74-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
-75-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Anesthesiologie
2.
Ziekenhuisapothee k
3.
Cardiologie
4.
Chirurgie
5. 6. 7. 8.
Dermatologie Geriatrie Gynaecologie Interne Geneeskunde Kindergeneeskund e Klinische Chemie KNO-heelkunde Longziekten Medische Psychologie Mondziekten, kaaken aangezichtschirurgi e Neurologie Oogheelkunde Orthopedie Radiologie Radiotherapie/onco logie Reumatologie Revalidatie Urologie
9. 10. 11. 12. 13. 14.
15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22.
OK Pijn
SEH CCU FIE OK SEH
OK IC
IC
SEH FIE
* *
Geen bijzonderheden Mits logistiek goed geregeld geen bijzonderheden Gewenste nabijheid Bijzondere afdelingen nabijheid gewenst
-76-
Urologie Revalidatie
1.
Reumatologie
Kliniek
Radiotherapie/oncologie
Radiologie
Orthopedie
Oogheelkunde
Neurologie
Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie
Medische Psychologie
Longziekten
KNO-heelkunde
Klinische Chemie
Kindergeneeskunde
Interne Geneeskunde
Gynaecologie
Geriatrie
Dermatologie
Chirurgie
Cardiologie
Ziekenhuisapotheek
Anesthesiologie
Polikliniek
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
Nieuwbouw wensen geuit per vakgroep en algemeen 1.
Anesthesiologie o De klinische locatie direct naast de Gynaecologie, bij voorkeur de kraamsuites verbindend tussen beide afdelingen in o Behoud goede zaken, zoals rooming-in, webcam voor de ouders (zodat zij hun kind kunnen zien tijdens opname). o Medische en verpleegkundige technologische en technische vernieuwingen ‘meenemen’, zoals centrale (24 uurs)
2.
Ziekenhuisapotheek o Nu al apotheek neerzetten waar straks ziekenhuis komt (concurrentieoverwegingen)
3.
Cardiologie o Nabijheid wenselijk van functieafdeling, SEH, acute dagbehandeling. o Liefst naast SEH en IC/CCU
4.
Chirurgie o Voor de SEH is cruciaal dat de ambulances de traumapatiënten ook naar het Gemini Ziekenhuis toe brengen o In nieuwbouw skillslab om eventuele co-assistenten en AIOS te kunnen laten trainen o Faciliteiten voor opleiding, besprekingen en overdracht
5.
Dermatologie o Met de dermatologie heeft geen gesprek plaatsgevonden
6.
Geriatrie o 12 à 16 bedden nodig om volwaardige, ook klinische, zorg te kunnen bieden o Nu al starten, ‘proefdraaien’ voor de nieuwbouw o Nabijheid wenselijk van fysiotherapie, ergotherapie, logopedie, maatschappelijk werk en radiologie o Eigen transferverpleegkundige
7.
Gynaecologie o Samenhang behandeling urologie-gynaecologie: behandelmogelijkheid tussen de spreekkamers van beide vakken in o Verloskamers en OK in elkaars nabijheid
8.
Interne Geneeskunde
9.
Kindergeneeskunde o Kamers voor moeder (ouders) en kind (perinatologie: kindergeneeskunde en obstetrie). o De klinische locatie direct naast de Gynaecologie, bij voorkeur de kraamsuites verbindend tussen beide afdelingen in o Behoud goede zaken, zoals rooming-in, webcam voor de ouders (zodat zij hun kind kunnen zien tijdens opname). o Medische en verpleegkundige technologische en technische vernieuwingen ‘meenemen’, zoals centrale (24 uurs) monitoring van de patiënten, ‘slotjes’ in plaats van infusen, etc.. o De polikliniek het liefst grenzend aan die van KNO
-77-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
o
o
o o
Astmapolikliniek: Longfunctie goed bereikbaar voor patiënten en artsen. Longfunctie hoeft niet direct naast de poli kindergeneeskunde, maar als het zo uitkomt, is het mooi meegenomen. Voor kinderen met diabetes wordt meer en meer gespecialiseerde zorg gevraagd. Wellicht dat samenwerking met Diabeter, een gespecialiseerde kliniek voor kinderen en adolescenten met diabetes het behoud van een goede basis- en vervolgzorg in het Gemini Ziekenhuis kan betekenen (behoud spilfunctie in de coördinatie van complexe[re] zorg voor de patiënt). Verwachting is dat er meer poliklinische vraag zal komen, zowel door veranderende maatschappelijke en demografische ontwikkelingen als ook medische. Door implementatie van Planetree en nieuwbouw kan het Gemini een aanzuigende werking hebben op een breder gebied dan nu, Voorwaarde is wel dat er zorg wordt geboden op hoog niveau en met een menselijke maat.
10.
Klinische Chemie
11.
KNO-heelkunde o Shortstay mogelijk maken in Gemini Ziekenhuis; moet nu nog in MCA
12.
Longziekten o Flexibiliteit in invulling o Betere beschikbaarheid klinische bedden o Zorg voor terminale patiënten zelf leveren, niet verwijzen! o Scopieruimte, doorlichting, poli en functie zo dicht mogelijk bij elkaar o SEH naast de deur
13.
Medische Psychologie o Ruimtelijk, met name centraal op de polikliniek (dus niet afgescheiden). o Bij voorkeur in de directe nabijheid van kinderartsen, neurologen, geriater, internisten en gynaecologen. o 80% Van de consulten is poliklinisch van aard. De overige 20% betreft opnames via een ander specialisme. o Bij voorkeur willen de psychologen een eigen werkkamer, mits er sprake is van een fulltime FTE. Met name de kinderpsycholoog heeft een vaste kamer nodig. o Tevens beogen zij een fatsoenlijke balie met daarachter een testkamer en een groepsruimte.
14.
Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie o 2 behandelunits, 1 à 2 spreekkamers o Gezien de apparatuur is de patiënt mobiel. Dit vereist makkelijke toegankelijkheid. o Uitbreiding operatieve behandeling in het Gemini Ziekenhuis
15.
Neurologie o Gemini Ziekenhuis: goede basiszorg en patiëntvriendelijk! o Eigen afdeling Neurologie: a. Stroke unit: 6 bedden b. Verpleegafdeling: 12 bedden c. Totaal:18 bedden o Per neuroloog spreek- en behandelkamer
16.
Oogheelkunde
-78-
MEDISCH BELEIDSPLAN GEMINI ZIEKENHUIS 2011 – 2014
17.
Orthopedie o Eigen beeldvormende technieken o Nabijheid Polikliniek van Gipskamer, SEH en fysiotherapie o Idem Reumatologie en Revalidatie o Per orthopeed spreek- en behandelkamer o Sneller en correcter registratiesystemen
18.
Radiologie o Derde PET/CT voorbereiden voor nieuwbouw
19.
Radiotherapie/oncologie o Met de radiotherapie heeft geen afzonderlijk gesprek plaatsgevonden
20.
Reumatologie o Tenminste twee poliklinische spreekruimtes o Mogelijkheid tot echoscopie op de polikliniek o Nabijheid wenselijk van radiologie, revalidatie en fysiotherapie o Laboratorium goed bereikbaar voor de patiënt
21.
Revalidatie o Voor revalidatiecliënten is het belangrijk dat de afdeling goed bereikbaar en toegankelijk is, bij voorkeur op de begane grond, nabij de ingang. De beschikbare ruimte dient te voldoen aan de aan een revalidatieafdeling van de toekomst te stellen eisen met betrekking tot ruimte, voorzieningen en overigens alle mogelijkheden tot adequate behandeling. o Nabijheid is gewenst van orthopedie, reumatologie en fysiotherapie.
22.
Urologie Nabijheid van OK, radiologie en gynaecologie ten opzichte van de polikliniek urologie zijn om verschillende redenen van belang: o OK en poli in verband met mogelijkheid tot snelle verplaatsing van de urologen tussen de plaatsen waar zij het grootste deel van hun werk doen. Daarnaast is ook de plaats van de afdeling dagbehandeling naast of in ieder geval op één verdieping met de OK cruciaal. o Radiologie met name om doorlichting tijdens diagnostiek en behandeling mogelijk te maken. o Gynaecologie om gemeenschappelijke polispreekuren te kunnen doen, zonder daarop toegespitste tijden te hoeven reserveren. o Beschikking over onderzoekskamers naar behoefte, nu is er een onderzoekskamer te weinig. Voor de klinische afdeling is met name de aanwezigheid en nabijheid van de afdeling algemene chirurgie van groot belang.
-79-