MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN IK WERK IN DE SPORT EXTRA: TENNIS SPECIAL SPORTFACILITIES MAGAZINE HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

SPORT

FM

jaargang 14 –nummer 2 – april 2010

S P O R T FA C I L I T I E S M A G A Z I N E

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

INTERVIEW PAUL COPPES

ANTOINETTE KNOET-MICHELS

• MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN • IK WERK IN DE SPORT • EXTRA: TENNIS SPECIAL

Nummer 1 van 2010, veertiende jaargang SPORT FM is het onafhankelijke totaalmagazine voor sportorganisaties en verschijnt zes keer per jaar. Het wordt ondersteund door www.sport-fm.nl, de website met actualiteiten en achtergronden en de plek waar abonnees over verschillende onderwerpen aanvullende informatie kunnen downloaden. Sport FM is een uitgave van: Sportfacilities & Media BV Postbus 952 3700 AZ ZEIST tel: 030-6977710 fax: 030-6977720 email: [email protected] web: www.sportfacilities.com Redactieadres Zie ‘Uitgeverij’ [email protected] Voor deze editie gaat onze dank uit naar: Patricia de Ryck, Voetbal & Co, Wieringa advocaten, Frank van der Wall Bake, Gerard Keetelaar, André Driessen, Lian Witteveen, Rick van Bokhorst, Anton Geesink, Paul Coppes, Martijn Planken, Fred Peters, Antoinette Knoet-Michels, Nathaly Heijne, Koen Lemmink, Michiel van Dijk en Paul Scholten.

Vaste medewerkers: Floris Schmitz, Jan Soek, Anton Gouveneur, Tania Dimitrova, Bep van Houdt, Maaike Denkers, Hans Slender, Johan van Dien, Nico Schoenmaker (NSA), Eric Denneman, VTD, FNV-Sport, Rien van Wolfswinkel, Tom van Heiligenberg en Saartje Schmitz. De redactie streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde artikelen in het magazine, de website en de lezersservices. Zij kan echter niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele hierin voorkomende onjuistheden. Ongevraagd toezenden van materiaal door derden is altijd mogelijk. De redactie behoudt zich het recht voor berichten in te korten of aan te passen. Door inzending van berichten verleent afzender de uitgever automatisch toestemming tot publicatie zonder aanspraak te maken op vergoeding in welke vorm dan ook. De redactie is niet aansprakelijk voor het zoekraken van ingezonden berichten of materialen. Niets van deze uitgaven mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Het auteursrecht van alle gepubliceerde artikelen wordt nadrukkelijk door de uitgever voorbehouden. Het verlenen van toestemming tot publicatie houdt in dat de auteur Sportfacilities, met uitsluiting van ieder ander, machtigt de bij de auteurswet door derden verschuldigde vergoeding voor kopieën te innen of daartoe in en buiten rechte op te treden.

Hoofdredactie Floris Schmitz [email protected] Bureauredactie: Maaike Denkers, [email protected] Abonneren: [email protected] Abonnementsprijs 2010: € 40,50 Bij automatische incasso slechts € 36,45. Genoemde prijzen zijn per jaar en exclusief 6% btw. Ga voor aanmelden naar www.sport-club.nl, www.sport-fm.nl of bel met de uitgeverij. Abonnement is tegen wederopzegging. Opzeggen dient schriftelijk of via de mail te gebeuren, uiterlijk 2 weken voor het verlopen van de abonnementsperiode. In alle andere gevallen loopt het abonnement automatisch door.

Adverteren [email protected] Productiecoördinatie en vormgeving: Anton Gouverneur, [email protected]

Voorwoord

FLORIS

COLOFON

Meer dan sport ed nav negloveg teiz roov ,GSV netneemeG ne t ropS gniginereV ruetcerid ,seppoC luaP -t rops naa seidisbus etceridni ne s'ammargorpsgnirelumitst rops ekjiledjit ni eissecer t rops naa nevagtiusdiehrevo ed nav tnecorp gitnegen tnaw ,g roz ethcereT .negniginerev -taam leevoz tfeeh t rops eD .po saP‘ :twuhcsraaw seppoC .naadeg netneemeg rood tdrow ed naa jib tgaard teH .eem githciz roov raad seew ,uaevin laakol po tcapmi ekjileppahcs taD .gnivelnemas egithciwneve ne elativ ,elaicos nee naa jib tgaard teh ne diehdnozeg -revo elakol ed nav taamirp nee teh tad neggez tnuk ej nav raaw nerotces laamella njiz t rops reenoitisopreh raam ,tiu re gnilekkiwtno eid nav t rah teh tein un jins suD .si dieh ”.dielebsdiehrevo elakol teh nav nrek ed ni un tsiuj reem sud si t ropS .neleod ekjileppahcstaam roov leddiM .leddim raan leod nav net ropS -inerevt rops eoh neiz taal ASN .neiz reew MF t ropS nav evagtiu ezed taal tad ,t rops nad -icosa ne nednatseotnaw po droowtna sla nelletspo slegersgardeg rueL-nettE ni negnig fo nenocibulc nav djit eD“ .dielebsregilliwjirv nuh revo tlet rev nedsueL CHM .gardeg laa -tnarev ed si nennu r bulc neE .jibroov si neggez et nev rud ’een‘ neeg eid sregilliwjirv ”.neeredei nav diehkjiledroow thcizeg etsree teh po nekjil )OVM( nemenrednO droowtnareV kjileppahcstaaM ne t ropS et nevelsfjirdeb teh neella eemraaw stei tein OVM si ,sremmI .eitanibmoc edmeerv nee -eb laroov eemraaw stei tein ,si edneod eemreih t rops ed sla ,OVM si fO ?tfeeh nekam -cejorp ekjileppahcstaam nav neresinag ro teh rood njiz feitca seitasinag rolabteov dlaat :reppotbulC' taal tad ,tnool OvM ,eeN ?nelledomlo r sla sreleps njiz tem net ed taw meti OvM n'oz si enitnakt rops ed ni lohoclA .neiz 'sisab sla bulc ellov)n(edraaW neraW ne lesdeoV ed nav srefjic tiu tkjilb oZ .dlaaheg tfeeh polov aidem ed djit nepolegfa -ajrednim naa lohocla dnalredeN ni sbulct rops ed nav tfleh ed anjib tad )AWV( tietirotuA nee re si fo neregiew et tein ez nev rud ,tein sleger ed sregilliwjirv nenneK .tknehcs negir -lA rotanidröoctcejorP ,neknalP njit raM tem kerpseg ni gnig MF t ropS ?meelborp redna .negemjiN oigeR DGG gnigitamlohoc koo teh nak eoh- reek tiD .kniseeG notnA nav nmuloc ed MF t ropS ezed ni koo kjilruutaN -orp ed" si notnA snegloV .siuhloB érdnA FSN*CON nav rettiz roov ewuein ed revo -sredna -nob ed nav deolvni etcerid ed ne negnizeikrev eregeorv nad tseeweg renepo ,reteb erudec eredree njim eiW .eot ki hciuj taD .tioo nad retorg saw eissimmocsgnimeoneb ed ni ned ed tadan neru eleknE .kned siuhloB érdnA revo ki eoh koo teew nezeleg tfeeh snmuloc sla re ki saw neod et thcardroov nee flez negerk diehnegeleg nedelsruutseb FSN*CON .negardegroov eissimmocseivdasgnimeoneb ed jib kjiletfirhcs meh ki beh ne jib neppik ed :laat edflezed nekerps jiW .nekorpseg raakle jiw nebbeh gnizeikrev njiz án sla róóv lewoZ ".laatt rops ed -f rok ,srellabteov ruetamA .sargtsnuk nav neket teh ni taats evagtiu ezed ni laiceps eD -tsnuk ed po neleps teh naa reem tein la nemoktno sreyekcoh ne sressinnet ,srellab reem bulcyekcoh neeg 0102 onna dnalredeN ni taatseb re ,gon rekretS .nedlevsarg BVNK ed ne sargtsnuk roov tkaam tkrets hciz AFIF ed koo uN .dlevsargtsnuk nee rednoz -na tein anjib ej nak ,'si tsmokeot ed sargtsnuk' tad neresilaer et hciz nevegegnaa tfeeh .nenniw laz nierret naa reem gon sargtsnuk tad nelletstsav nad sred -uorv etsree ,slehciM-teonK etteniotnA roov thcadnaa reek ezed 't rops ed ni krew kI' nI nav rettiz roov sla tsneid ni 9002 inuj ni dart jiZ .labteov edlaateb teh ni rettiz roov ekjilew nee eddeelkeb redree tein :dnalredeN ni ruemirp neE .t ropS dnomleH bulclabteovforp dierbegtiu koo nad neddeetseb aidem eD .labteov dlaateb teh nennib eitisop ezed wuorv gals ed naa raaj flah nee teonK ettenoitnA si sleddimnI .gnimeoneb raah naa thcadnaa -nalp ,gnilletsnaa raah revo raah tem karps MF t ropS .t ropS dnomleH nav rettiz roov sla ."nekam et njiz-wuorv tem giniew tfeeh eitcnuf njiM" :seitibma ne nen MVB ,t ropS VNF neveg draaretiu nE .MF t ropS nav evagtiu ezed ni reem leev gon ne tiD -eg tfeeh eitcader eD .nabrethca nuh naa eitamrofni DTV ed ne USCN ,SCN ,ASN ,t ropS -ned ne nekam et enizagam feitamrofni ne gidraawsnetew ,rednozjib nee reew dreeborp !koo u kjilepoH .dgaalseg njiz wueinpo niraad ew tad nek !reizelpseel leeV

ztimhcS sirolF MF t ropS ruetcaderdfooH

SPORT

ISSN: 1573-2312

FM

3

SPORT

4

FM

Inhoud 12

Sportverenigingen stellen gedragsregels op Wantoestanden en asociaal gedrag; het komt binnen allerlei sporten en bij diverse sportverenigingen in ons land voor. De Nederlandse Sport Alliantie (NSA) wordt overal in het land ingeschakeld om sportverenigingen te helpen bij het oplossen van deze problematiek. In Etten-Leur wil de gemeente samen met de sportverenigingen komen tot gedragsregels die algemeen geldend worden voor alle sportverenigingen in de gemeente. Een goed doordachte communicatiecampagne moet zorgen voor bewustwording, draagvlak, acceptatie en naleving van de gedragsregels.

28

IK werk in de sport

44

Column Anton Geesink:

Doordat miljoenen Nederlanders sporten en er, naast de overheid, tienduizenden organisaties actief zijn in de sportwereld. De sport creëert een directe werkgelegenheid van 82.000 fte’s, de inzet van sportvrijwilligers niet meegeteld. Circa 1,5 miljoen mensen doen vrijwilligerswerk binnen de sport. In totaal wordt er voor 52.000 fte onbetaald werk in de sport verricht. In de rubriek 'Ik werk in de Sport' staat de werker in de sport centraal. In deze editie onder meer een interview met Nik Bos, een student van de Hogeschool INHolland te Haarlem. Hij heeft voor FNV Bouw de campagne “BAHM on tour” opgezet.

"Voor gezaghebbende functies moet geknokt worden" Anton Geesink publiceert regelmatig zijn column in Sport FM. Daarin geeft hij op geheel eigen wijze zijn mening over diverse zaken in relatie tot de Olympische Spelen. In deze column zijn mening over André Bolhuis, de nieuwe voorzitter van NOC*NSF en gaat hij in op de twee belangrijkste oorzaken voor de gebrekkige internationale Nederlandse vertegenwoordiging op gezaghebbende functies.

En verder.. Interview: Paul Coppes, directeurVSG

36

Serie sponsoring

10

Saamhorigheid start met creëren van sfeer

38

Lector Sportwetenschap Koen Lemmink

14

MVO is meer dan topsporters als rolmodellen inzetten

40

Sport & Recht; Sport en privacywetgeving: een hot item!

16

“Niet goed als alcohol het enige aantrekkelijke is”

42

Sport & Recht; Column Paul Scholten

20

Maatschappelijke betrokkenheid verenigingen loont

49

Special Kunstgras

22

NCS profileert zich als humanistische sportbond

64

Dordrecht zet hoog in met realisatie sportboulevard

30

Antoinette Knoet-Michels, eerste vrouwelijke voorzitter BVO

68

VTD; nieuws en berichten voor tennisparkexploitanten

34

Grote Clubactie neemt toe in populariteit

SPORT

6

FM

5

Interview

Fatma Koser Kaya, woordvoerder sport voor D66

‘SPORT IS VEEL MEER DAN ALLEEN GEZOND VOOR JE LICHAAM’ Zij was ondermeer vakbondsjurist bij de FNV en plaatsvervangend Kantonrechter. Sinds 2004 maakt Fatma Koser Kaya deel uit van de D66-fractie in de Tweede Kamer. Ook maakt zij deel uit van de commissie De Wit die een Parlementair Onderzoek instelt over de ontwikkelingen en incidenten binnen ons financiële stelsel. In de nu nog drie personen tellende fractie is zij woordvoerder van ook Sport. Na het klinkende succes bij de onlangs gehouden Gemeenteraadsverkiezingen lopen ze zich bij D66 nu ook warm voor de Kamerverkiezingen op 9 juni aanstaande. En reken erop dat Fatma Koser Kaya meeloopt, waarbij wel de vraag is of zij –als juriste- enige affiniteit heeft met Sport. Tekst en foto’s: Jan Soek

scholen, waar sporttalenten zowel onderwijs als sport krijgen, maar liefst 80% een HAVO/VWO volgen. Landelijk ligt dat percentage op 48%. Dat is een enorm verschil en geeft duidelijk aan dat scholen veel meer het sporten, en het belang ervan, serieus moeten nemen en volwaardig terug moeten brengen binnen hun onderwijsaanbod. -Im mers, wat ik al zei, een hoofd dat je ?leeg? hebt gemaakt, neemt weer veel makkelijker op.

ken een project -ik meen dat het datle ik de afgelopen paar jaar inIk onze Natuurlijk heb je binnen je- priv in Rotterdam is opgezet-waar de meer ven met Sport te maken. Tijdenskleinere fractie niet zoveel tijd gemeente, ten behoeve van de hulp vrij mijn studietijd heb ik getennist en kan maken voor specifiek de Sport, maar dat mijn inzet meeraan achterstandjongeren tot voor aan basketbal gedaan. Ja, ik zie je zo?n honderdduizend euro aan nodig is bij alles dat te makenkort heeft kijken. Ik ben niet erg lang, maar hen nu een gratis- lid gaat wel heel erg snel. En lachend:met IkZorg. Bijvoorbeeld als het besteedde, was overal. Na mijn studie gingom ikonderwijs, zoals voor- en- namaatschap voor verenigingen heeft aangeboden. Je zag dat die jonge opvang, de Brede School zwemmen. Dat was fijn, zeker omschoolse je ren, in gedrag, omgang en motiva gedachte dus. Daarbij zou je, veel hoofd ?leeg? te maken. Het water in tie, met sprongen vooruit gingen en meer dan nu het geval is, de- nood en je gedachten los laten. Ik heb het vervolgens niet meer de raddraaiers zakelijke sportfaciliteiten moeten nog niet gedaan, maar ik zou graag waren van voorheen. Ook dit geeft - debat Bicram Yoga gaan beoefenen. Benintegreren. Tijdens dat soort dat wij Sport niet als afgeba ten zet ik dus wel degelijk op aan Sport daar heel nieuwsgierig naar, het kend moeten zien, maar dat in. Ik vind namelijk dat Sport niet stukje al schijnt heel leuk te zijn.

6

SPORT

Sport dus voor ontspanning en het 'Laatst ben ik voor het eerst in tien jaar je ?leeg? maken? weer eens gaan tennissen' Ja, vooral voor het ?leeg? maken. Ik vind het wel jammer dat ik er niet wij Sport binnen de samenleving in leen maar een leuke vrijetijdsbeste zo heel veel tijd voor kan vrijmaken. is, maar ook heel veel meteen breed perspectief moeten- be Of beter, voor vrij maak. Want ding je naderen. gezondheid en met interactie tussen stelt immers zelf je prioriteiten. Vo te maken heeft. Ook kan rige week ben ik voor het eerstmensen na Dat klinkt mooi. Alleen, alle - woord zorgen voor een samenleving tien jaar, weer gaan tennissen.Sport Ik voerders Sport van de overige - poli die veel meer met elkaar verbonden vond het opnieuw waanzinnig leuk tieke Sport is dus veel meer dan datpartijen hoor ik al jaren dit en vroeg mij echt af waarom ik raakt. er soort enthousiaste verhalen -vertel het alleen gezond is voor je lichaam. ooit mee ben gestopt. len. Maar als je de rijksbegroting Ik kijk voortdurend heel nadrukke bekijkt, zie ik dat er —verhoudings Ook in de vorige periode was u lijk hoe ik Sport, binnen de- porte gewijs- nauwelijks in Sport wordt feuilles die ik beheer, op de agenda woordvoerder Sport voor D66. ge nvesteerd. kan terugbrengen om daar vervol Klopt, maar toen waren we in de Ja, gens iken het zou mij niet verbazen als fractie met z?n zessen en kon ik aanaandacht voor vragen. Zo las daar binnenkort ook nog op bezui toevallig dat leerlingen op -Loot Sport meer tijd besteden. Ik merk nu

FM

Interview

SPORT

‘Als je geld maar voor één doel bestemt, krijg je niet de mogelijkheid ermee te schuiven’ 'In principe is de aansturing van de breedtesport de verantwoordelijkheid van gemeentes''

FM

7

Interview

8

SPORT

nigd gaat worden. Maar als je de Sport, als een van de belangrijkste onderdelen van beleid, breed in de samenleving wilt terugbrengen dan kun je niet zeggen: ?Wij gaan alleen maar mooie verhalen vertellen en het belang er van benadrukken?, om er vervolgens geen geld voor- be schikbaar te stellen. Overigens heeft het kabinet Kok, waar ook D66 deel van uitmaakte, eind jaren ?90 de gelden voor de Sport toen wel verdubbeld. Maar het is waar; sindsdien is het thema, en de - finan ci le consequenties die dat zou moeten hebben, blijven liggen. Op gemeentelijk niveau zijn de -finan ci n echter wel verhoogd tot maar liefst ruim een miljard dat voor de Sport beschikbaar is. Zij hebben echter ook een grote verantwoorde lijkheid in deze. Daarmee wil ik niet zeggen dat de landelijke overheid daarom de handen van de Sport zou ‘Van mij mogen al die gemeenteraadsleden moeten terugtrekken. Weet je, als je mij die vraag een jaar geleden ge best zeggen: ‘En nu is het genoeg geweest’’ steld zou hebben, dan had ik die waarschijnlijk anders beantwoord. Dat klinkt opnieuw leuk, maar zijn. Daarvoor staan wij te ver van Want wij hebben nu wel een staats de plaatselijke verenigingen af. Dan zeker de amateurverenigingen zien schuld die enorm oploopt waardoor gaan En we in Den Haag weer zaken je gedwongen bent na te denken al op die taken al op zich afkomen. voorstellen die op papier leuk lijken, dat met een steeds groter tekort welke wijze je met het nog beschik maar ver van de dagelijkse praktijk aan vrijwilligers. bare geld omgaat. Als je bijvoor staan. Klopt. Daar ligt inderdaad -eenaf pro beeld vind dat Sport goed is voor bleem. Ik zei het straks, als je voor integratie, dan moet je niet alleen Ligt daar een ook geen taak voor die ratdraaiers in een stad -pak naar het sportbudget kijken, maar sportbonden? Met een sportbeleid weg- honderdduizenden euro?s ook naar de gelden die voor -inte dat opop gemeentelijk niveau wordt gratie beschikbaar zijn. Als jekwijt vind bent om ze weer een beetje vormgegeven, krijg je mogelijk te de rails te krijgen, dan denk ik: dat Sport goed is binnen het- onder gebruik je een deel vanmaken dat met ongeveer 900 verschil wijs, dan moet je kijken of -je ?Waarom daar lende beleidsvisies en uitwerkin binnen wat kunt doen. Hetzelfdegeld niet effectiever, in samenhang gen. Dat lijkt mij niet echt duidelijk geldt voor gezondheid. Als wij met Sport?? Daar moeten wij naar engra hanteerbaar. kijken. Immers, alles kost geld, z?n allen vinden dat Sport daarbin Daar heb je wel een punt. In - prin tis bestaat niet. Het gaat om het nen een belangrijke rol vervult, dan cipe ligt, omdat de breedtesport ?zien? van de breedte van de- gebie zullen ook zorgverzekeraars daar den, en dus de budgetten, waar met name de verantwoordelijkheid hun idee n en visies op los moeten is van gemeenten, de aansturing bij laten. Met andere woorden, hoe Sport zo?n belangrijke rol in speelt hen. Wat gemeenten richting de kunnen we —als wij Sport brederen het vervolgens flexibeler omgaan overheden dienen aan te met de betreffende gelden. Maarlandelijke je door de maatschappij willen -trek is met name ?hoe en waar? zij de ken- gelden die niet op elkaar hebt zijn het daarbij dan echt over geven, de afstandtussen de landelijke visie verantwoordelijkheid van gemeen afgestemd, voor de Sport gebruiken zodat deze gelden ook op Sport ten. Zij moeten die vertaalslagen de gemeentelijke problematiek betreffende de Sport ervaren. - Het maken. Gemeenten dienen dit soort worden afgestemd en mede daar sport gerelateerde projecten- tezelfde faci geldt voor sportbonden en voor kunnen worden gebruikt. Daar sportverenigingen. Ook zij moeten literen. Ik zou niet eens willen dat ligt voor mij echt de crux. ons laten weten hoe zij zien dat die dit een landelijke overheidstaak zou

FM

SPORT

Interview vorm van Gemeenteraden. Raadsle afstand verkleind zou kunnen- wor den. Vanuit Den Haag kunnen wijden er moeten kunnen controleren wat er met wel allerlei idee n op los laten, maardie gelden gebeurt. uiteindelijk moeten de mensen die Over professionalisering, en- de on in de praktijk werkzaam zijn ons Fatma Koser Kaya daarvan, gesproken. voeden door bijvoorbeeld uitlegdersteuning te Binnen het Betaald Voetbal zitten verschaffen op welke wijze je de Geboren: 20 februari 1968 een groot aantal clubs in de- finan kloof tussen de landelijke overheid, ci le problemen. Daarnaast heeftGeboorteplaats: Çar amba, Turkije gemeenten, sportbonden en vereni de sportmarketingdeskun gingen kunt dichten. Overigens onlangs zie Naar Nederland: Op 6 jarige leeftijd. dige bij uitstek, Frank van de Wallje dit probleem niet alleen binnen Met moeder, drie broers en twee Bake, becijferd dat de gemiddelde de Sport, maar ook bij ondermeer zussen profvoetballer in de Eredivisie ruim de Integratiegelden. Omdat die gel Naar: Bergen op Zoom drie den echter ?gedeeld? zijn, wordt er ton verdient. Een bedrag dat ook naar elkaar gewezen. Dat istoch het royaal uittorent boven -de Bal Mijn stelling is dat werkelijke probleem. Hoe je datkenende-norm. kan deze ?tackelen?? Daar heb ik zo geen ant ?voetbalbedrijven? voor hunHuidige woonplaats: Den Haag niet bij de overheid - moe woord op. Als politicus moet jetekorten ook durven zeggen dat je niet voor ten alleaankloppen. Opleiding: Atheneum in Bergen op problemen meteen een oplossing Ik denk, hoe verschrikkelijk ook, Zoom, rechtenstudie Katholieke Unidat ze die teruggang van de -econo paraat hebt. Wel zou ik het graag versiteit Brabant in Tilburg hadden moeten incalculeren en willen. Dus als je idee n hebt,mie vertel daarop ze mij direct zou ik zeggen. Maar ik moeten anticiperen. De bomen blijven immers niet groeien onderken het probleem wel. Verder: Verrichte onderzoek naar de tot in de hemel? De consequenties mogelijkheden van een permanent moeten ze daarom ook Over onduidelijkheid gesproken.hiervan Er internationaal straftribunaal aan het aanvaarden. zijn door VWS gelden beschikbaar Max Planck Instituut in Freiburg. gesteld voor de aanstelling van Werkte mee aan het handboek mencombinatiefunctionarissen, die Dus als heeft de overheid hierin geen taak? professional werkzaam kunnen zijn senrechten onder de titel ‘Human binnen zowel de scholen als bij Nee, niet zonder meer. Ik zou op Rihgts Reference Handbook’ hierbij geen rol zien voor verenigingen. Alleen het geld, voorhand dat hiervoor aan de deelnemende -ge de overheid. Misschien als men kan geweest als: Griffier ciaantonen dat zo?n situatie niet Werkzaam aan meenten is ?overgemaakt?, blijkt de club zelf heeft gelegen dat je iets niet te zijn gelabeld. Dat is toch viele kamer Gerechtshof Den Haag, zou kunnen doen. Dat laatste vind gek? Advocaat in Den Haag, procesjurist ik wel een absolute voorwaarde om Even over dat gelabelde geld. - Ener bij de FNV. In 2004 kantonrechterje er misschien mee te bemoeien. zijds vind ik dat je zou kunnen zeg plaatsvervanger in Gouda, maar vangen, als het hier over geld tenMaar zeker niet als de vereniging is gemanaged, slecht -is be behoeve van de Sport gaat, dat slecht dit wege het Kamerlidmaatschap - beinactief in deze functie gelabeld zou moeten worden. -An stuurd, de gelden slecht zijn heerd en er maar wat is derzijds vinden anderen weer dat doorgemodderd. Die clubs ga je bijvoorbeeld gelden voor Integratie Momenteel werkzaam: Vanaf 2004 voor zo?n gevoerd beleid vervolgens gelabeld zou moeten zijn, weer an lid van niet nog eens belonen. Alleen als de de fractie van D’66 in de deren dat Re-integratiegelden - ge cht buiten hen om gele labeld moet zijn, weer anderen oorzaak dat Tweede Kamer gelden voor onderwijs gelabeld gen is, kan ik mij voorstellen dat je alsje overheid daar nog een taak hebt moet zijn, enzovoort. Alleen, als functies te vervullen. Maar let wel, -wij Partijpolitieke heb al die gelden maar voor n doel ben ook goede sportclubs die het• Lid Platform Ongehoord D66, bestemt, krijg je niet de mogelijk goed doen en, ook voor vanaf 2002 heid om ermee te schuiven. Dus waanzinnig kan Nederlands beeld ?naar buiten je door het labelen van gelden het juist • Lid Werkgroep Mensenrechten toe?, zeer van belang zijn. Al deze tegengewerkt worden in het effect D66 argumenten dienen daarbij wel een dat je uiteindelijk wilt bereiken. rol te spelen en meegenomen te Daarbij hebben gemeenten ook een eigen controle instrument en deworden in je overweging.

SPORT

WIE

FM

9

Tilburgse sportbuurtwerkers discussiëren over sportiviteit en respect

SPORTIEVE WAARDEN IN DE WIJK In februari heeft de Nederlandse Sport Alliantie (NSA) een werksessie ‘Sportieve Waarden in de Wijk’ gehouden voor de sportbuurtwerkers uit de Gemeente Tilburg. Kristel van Tillaart, leidinggevende van de sportbuurtwerkers in de Brabantse gemeente, wilde graag dieper ingaan op het thema sportiviteit en respect in de wijk. Binnen de buurtsport heeft men hier dagelijks mee te maken. “De term ‘respect’ leeft heel erg op straat”, geeft Van Tillaart aan. “Tot voor kort ging elke sportbuurtwerker nog op z’n eigen manier om met het thema sportiviteit en respect. Ik wil daar graag één lijn in brengen. We gaan nu een helder protocol opstellen, dat gaat gelden voor deelnemers en begeleiders!” Tekst Bep Timmer “Het programma Sportieve Waarden in de wijk is een programma dat past bij de visie van de NSA op sport en samenleving”, aldus Bep Timmer, projectleider van de NSA. “Wij bezinnen ons op de sportieve waarden binnen de georganiseerde én de anders georganiseerde sport, waaronder de wijksport. Sport is meer dan een leuke sportactiviteit. Via sport en spel worden kennis en vaardigheden verworven en worden waarden en normen overgedragen. In een sportieve omgeving kunnen mensen hun houding, gedrag en morele ontwikkeling stimuleren.”

10

SPORT

De NSA vindt dat er gesport, gespeeld en gepresteerd moet worden op een eerlijke manier, met gelijke deelnamekansen voor iedereen. Timmer: “We willen samen met partners werken aan een prettige en sociaal veilige omgeving, die vrij is van oneerlijk spel, fysiek of ver-

FM

baal geweld, misbuik, discriminatie en uitsluiting van bepaalde mensen en groepen. Via sport en spel willen we inzetten op waarden als rechtvaardigheid, loyaliteit, samenwerking, samenspel, moed en verantwoordelijkheid.”

• Etnische groepen die moeilijk samen kunnen sporten; • Deelnemers die moeilijk om kunnen gaan met winst en verlies; • Ouders en buurtbewoners die klagen over de sportactiviteiten. Het meest tevreden over de sportactiviteiten is men wanneer: • Deelnemers uitstralen dat ze plezier hebben in de sportactiviteiten; • Deelnemers dankbaar zijn voor alles wat er voor hen georganiseerd wordt; • Deelnemers vrijwilligerswerk gaan doen; • Sportbuurtwerkers de deelnemers positief kunnen beïnvloeden (kneedbaarheid); • Deelnemers elkaar corrigeren.

De werksessie Ergernissen versus tevredenheid Tijdens de werksessie met de sportbuurtwerkers in Tilburg werden ergernissen benoemd, maar ook zaken genoemd waarover men tevreden was. Enkele ergernissen waren: • Discriminerende opmerkingen, schelden en vloeken; • Deelnemers die in hun eigen taal met elkaar praten; • Uitlokken van verbaal en fysiek geweld; • Ongewenst gedrag, om maar aan de groepsnorm te voldoen;

Aan de hand van de methode ‘petje op of petje af’ werden de medewerkers getest op hun kennis over sporten in Tilburg, ongewenst gedrag, homoseksualiteit in de sport, allochtonen en autochtonen. Daarna werden in groepjes twee zelf ingebrachte casussen besproken. De eerste casus ging over het wel of niet praten in je eigen taal. Men was het erover eens dat het wenselijk is dat er voor, tijdens en na sportactiviteiten Nederlands wordt gesproken. Gebeurt dat niet dan is het zaak om vroegtijdig in te grijpen. De tweede casus ging over het omgaan met verlies. Kan de verliezende partij hier niet mee omgaan, dan is het

WWW.SPORTALLIANTIE.NL

Sport & Samenleving

Eén team, één visie Wat heeft de werksessie ‘Sportieve waarden in de Wijk’ opgeleverd? Kristel van Tillaart: “De sessie is door alle sportbuurtwerkers als heel waardevol ervaren. Het was een uitgelezen moment om teambreed een aantal zaken tegen het licht te houden. Persoonlijke irritaties konden geuit worden en we hebben gezamenlijk gezocht naar oplossingen. Een eenduidige aanpak moet er in de toekomst voor zorgen dat we allemaal dezelfde grenzen aangeven. We gaan een heldere visie ontwikkelen, maar wel met een bepaalde bandbreedte, zodat iedereen zich toch enigszins vrij kan bewegen. Verder moeten ongewenste situaties vaker teambreed besproken worden. We kunnen namelijk heel veel van elkaar leren!” De sportbuurtwerkers spraken na afloop de wens uit om een vervolg te geven aan deze werksessie, specifiek gericht op de lokale situatie in de wijken in Tilburg. Ook gaf men aan graag te willen weten hoe andere buurtsportorganisaties omgaan met ongewenste situaties. Van Tillaart: Duidelijke signalen waarmee we iets gaan doen!” Gedragsregels en integrale aanpak Een aanbeveling die Bep Timmer van de NSA deed tijdens de werksessie was het opstellen van gedragsregels voor de deelnemers aan de sport- en spelactiviteiten, maar ook voor de sportbuurtwerkers zelf. Daaraan kan een publiciteitscampagne met heldere uitingen gekoppeld worden. “Een goed voorbeeld buiten de sport is de BOB-campagne. Binnen de sport zijn momenteel goede initiatieven te zien in de gemeenten Dordrecht en Etten-Leur”, aldus Timmer. “Ik adviseer daarnaast om de aspecten sportiviteit, respect en sociale veiligheid breder te trekken, door samen te werken met wijkagenten,

het team veiligheid en de gemeente.”

De NSA-Wijksportclubs Sport als tijdverdrijf wordt populairder, maar er wordt minder in verenigingsverband gesport. Ook wordt de sport minder competitiegericht en er wordt minder gebruikt gemaakt van bestaande voorzieningen. In vijf jaar tijd is dit enkele procenten teruggelopen. Sportbeoefening vindt in toenemende mate plaats op straat, in commerciële sporthallen, in bedrijven, op scholen, in fitnesscentra en op het vakantieadres. Meer dan de helft (53%) van de sporters sport op een anders georganiseerde manier buiten de sportvereniging (SCP 2008). In Nederland zijn er naar schatting van de sportparticipatiecijfers 6,5 miljoen anders georganiseerde sporters (SCP 2006). De NSA heeft hier de afgelopen jaren op ingespeeld met de oprichting van wijksportclubs. De wijksportclub is een centrale plek in de wijk, waarbij voorzien wordt in de wensen en behoeften van jongeren, volwassenen én senioren. Het ontwikkelen van een sportaanbod op maat zorgt voor betrokkenheid en levert een belangrijke bijdrage aan een sportieve, sociaal sterke woonomgeving. Sport en bewegen worden weer verankerd in de wijk. Op dit moment zijn er reeds zeven clubs opgezet in een zestal steden.

tisecentrum met betrekking tot tolerantie, respect en sportieve waarden binnen de anders georganiseerde sportcontext. Maar ook een platform vormen waar anders georganiseerde sportaanbieders kennis kunnen halen en brengen, alsmede inspirerende praktijkvoorbeelden kunnen delen met anderen. Dat levert weer concrete handvatten op voor iedereen die met deze thematiek aan de slag wil. Het expertisecentrum is bedoeld voor beleidsmakers, sportbuurtwerkers, speeltuinmedewerkers, combinatiefunctionarissen, ouders en vrijwilligers.”

De NSA als expertisecentrum Timmer: “De wijksportclubs zijn goede kweekvijvers voor het bevorderen van sportiviteit en respect. Het sportbuurtwerkproject in Tilburg heeft ons wederom laten zien dat er echt behoefte is vanuit het werkveld voor deze thematiek. Daarom richt het programma Sportieve Waarden van de NSA zich de komende jaren met name ook op de anders georganiseerde sport. We gaan kennis verzamelen over sportiviteit en respect in de wijk door te spreken met beleidsmakers, beleidsuitvoerders, deelnemers en accommodatiebeheerders. Op basis daarvan willen we een aantal instrumenten ontwikkelen en pilots starten in wijken om sportiviteit en respect te bevorderen. De NSA zal de komende jaren uitgroeien tot het exper-

De redactie van dit artikel valt onder de verantwoordelijkheid van de NSA

Meer informatie Gemeenten en wijksportorganisaties kunnen contact opnemen met Bep Timmer, projectleider van de NSA. Het telefoonnummer is 088-2468100 en het emailadres is [email protected].

SPORT

belangrijk om al bij de eerste verliesronde in te grijpen en niet te wachten tot het escaleert. Mocht men zich juist positief gedragen bij verlies, dan is het goed om dit gedrag te belonen. Verder is het belangrijk om als leiding te zorgen voor gelijke kansen voor alle deelnemende teams.

FM

11

Sport & Samenleving

Sport en MVO (deel 2): Sport en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) lijken op het eerste gezicht een vreemde combinatie. Immers, is MVO niet iets waarmee alleen het bedrijfsleven te maken heeft? Of is MVO, inzake sport , toch vooral gericht op betaaldvoetbal-organisaties die met hun spelers als rolmodellen actief zijn in tal van maatschappelijke projecten, in de hoop op meer sympathie voor de clubs. Om zo nog meer entreekaarten voor hun thuiswedstrijden te kunnen verkopen en nog meer sponsors te kunnen verwerven? Met MVOals marketingtool? Tekst: Eric Denneman

STREVEN NAAR BALANS In een serie van zes artikelen geeft Sport FM u als lezer inzicht in Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Wat is het verschil tussen MVO en MBO (Maatschappelijk Betrokken Ondernemen)? En wat kan de sport in het kader van MVO betekenen? Kan het een bijdrage leveren aan het oplossen van verschillende maatschappelijke vraagstukken? En waarom is dat ook voor de sport lonend? In deze tweede bijdrage informeert Sport FM u over de relatie tussen u als organisatie/bedrijf en MVO en geeft het tips over hoe u uw bedrijfsvoering 'MVO-proof' kunt invullen.

worden dat zij ook oog hebben voor milieu (planet) en de menselijke/sociale aspecten (people) binnen de samenleving (dus ook binnen het eigen bedrijf). Maar ook dat zij hun best doen om 'MVO-proof' te zijn, om door middel van een andere invulling van de bedrijfsvoering een bijdrage te kunnen leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Maar ter geruststelling … MVO loont ook (profit!).

MVO loont! Naast de resultaten die u kunt bereiken op het gebied van milieu en de menselijke aspecten, willen we u eerst laten weten dat MVO loont.

Volgens de definitie van MVO-Nederland betekent MVO dat een organisatie/bedrijf naast het streven van winst (profit) ook rekening houdt met het effect van zijn activiteiten op het milieu Door te besparen op bijvoorbeeld energiegebruik en papierge(planet) en dat men oog heeft voor de menselijke asbruik, door het nemen van verschillende maatregelen pecten binnen en buiten het bedrijf (people). Het is er meteen winst te behalen. Ook voor het miVoorbeeld gaat er om een balans te vinden tussen pelieu. Voorbeelden: energiezuinige apparaGezondheid: SportStroom is een ople, planet en profit. Steeds vaker blijkt tuur, aanpassing verwarming, dubbelzijdig collectief van (sport)verenigingen, dat dat die balans tot betere resultaten leidt afdrukken (natuurlijk op gerecycled pavoor zowel de (sport)organisatie als de gezamenlijk inkopen doet, waardoor voor alle pier) en inkoop van voordelige stroom deelnemende verenigingen aanzienlijke bespa- (natuurlijk groene stroom). samenleving. ringen worden bereikt. Door de grote groep

12

SPORT

Binnen de sport zijn tal van organisaDoor aandacht te schenken aan sportverenigingen is het collectief in staat om ties en bedrijven actief die ervoor zor- afspraken te maken met landelijke aanbieders mens en milieu en ook hierover te gen dat sport en bewegen mogelijk is: communiceren ontstaat er een positen gunste van lokale sportverenigingen. sportorganisaties en sportverenigingen, tieve sfeer en grotere betrokkenheid gemeentes, sport- en fitnesscentra, orgaonder het personeel waardoor ziektevernisatiebureaus van evenementen, leveranciers zuim kan worden teruggedrongen en de arvan sportartikelen en -diensten, sportcentra, beidsproductie worden verhoogd. Daarnaast wordt media en dergelijke. Van al deze instanties mag verwacht een bedrijf dat verder kijkt dan winst alleen ook een aan-

FM

Sport & Samenleving Voorbeeld productie: aan kringloopwinkels), duurzaam inkopen trekkelijke werkgever voor mensen die een Het Nederlands elftal speelt van meubilair en dergelijke en duur(nieuwe) baan zoeken. komende zomer tijdens het wereldkampioenschap voetbal in shirts van gerecyclede zame (ver)bouw, produkten/relatiegeBedrijven die (zicht- en aantoonbaar) petflessen. Kledingsponsor Nike heeft zo'n 13 schenken/kerstpakketten uit aan MVO doen, hebben vaak een miljoen petflessen gebruikt om de (wedstrijd-)shirts Wereldwinkel c.q. van Fair Trade streepje voor bij investeerders, levan de WK-deelnemers Nederland, Brazilië, Portugal, veranciers en banken omdat ze Zuid-Korea, Australië, Nieuw-Zeeland, Ser vië, Slovenië (ook voor kantines van sportclubs), algemene criteria voor levezich onderscheiden. Zo nemen en de Verenigde Staten te produceren. Daarmee bespaart het kledingmerk naar eigen zeggen 254.000 ranciers en aannemers, banken MVO steeds vaker mee als kilo afval. Voor één shirt zijn acht plastic flessen communicatie met betrekking tot voorwaarde bij de kredietverlening. nodig. De polyester flessen inkoop en aanbesteding. zouden anders terecht zijn Voorbeelden Inkoop & aanbesteding: Vanaf dit jaar mogen alleen nog begekomen op vuilnisbelten www.ethletic.nl (sport), drijven die aantoonbaar aan 'MVO doen' in Japan en Taiwan www.fairtrade.nl, aan de rijksoverheid leveren (met een www.wereldwinkel.nl markt van 40 miljard euro per jaar). De groei van en belangstelling naar (het gebruik van) duur• Organisatie (bijvoorbeeld 'groene' evenementen, competizame en milieuvriendelijk geproduceerde producten (bijvoortieschema dat minder autogebruik vraagt). beeld sportkleding) neemt steeds meer toe. Nu al bestaat deze Voorbeelden: www.groene-evenementen.com, groep uit ruim 2.5 miljoen consumenten. www.greenlabelevents.com

Werkgebieden

• Strategie (bijvoorbeeld goed, ethisch en juridisch opereren, verantwoording en transparantie, klachtenafhandeling, ethisch marktonderzoek). • Financiën (bijvoorbeeld ethische aspecten (belastingen) aansprakelijkheid, subsidiebeleid, aanbestedingen/uitbestedingen, geldverkeer ('groen' geld). • Communicatie & Voorlichting (bijvoorbeeld duidelijke informatie aan verenigingen, klanten, leveranciers, open contact met de media, vermindering papiergebruik door gebruik internet en digitale nieuwsbrieven) • Personeel en HRM (bijvoorbeeld medewerkerstevredenheid, loopbaanontwikkeling en -beoordeling, opleiding en professionalisering medewerkers, vervoersmanagement (woon/werk verkeer), arbo en veiligheid, ziekte en verzuim, medezeggenschap, sfeer en omgangsvormen binnen de organisatie, gelijke Voorbeeld behandeling mannen en Facilitaire zaken vrouwen in samenwerRKC Waalwijk beleeft zware tijden. king bijvoorbeeld met De RKC-fans hebben een ludieke actie FNV-sport en Sportverzonnen om hun voetbalclub een extra friends (www.sportsteuntje in de rug te geven. In Waalwijk friends.nl). worden mobiele telefoons opgehaald, die • Facilitaire aan een recyclingsbedrijf worden verkocht. zaken en ICT bijvoorbeeld wagenpark (zuinige lease-auto’s), stimuleren openbaar vervoer, afvalinzameling, clubs stimuleren tot inzameling van batterijen, mobieltjes, inktcartridges. Kijk ook op www.clubkasspekken.nl. • Inkoop & Aanbesteding (bijvoorbeeld inkoopproces, denk

Stappenplan Het is belangrijk dat u MVO verankert in uw bedrijfsvoering om daarmee aan te geven dat u er serieus mee omgaat. De volgende stappen kunnen hierbij helpen:

• Breng per werkgebied in kaart hoe u scoort (groen, oranje, rood) en aan welke onderdelen u het eerst wilt werken bijvoorbeeld omdat u daarvan snelle successen verwacht wat zeer stimulerend werkt. Er zijn bureaus die u hierbij kunnen helpen. • Inventariseer wat uw klanten, medewerkers, leveranciers en dergelijke van u verwachten c.q. op prijs zullen stellen. • Evalueer regelmatig de voortgang van de verschillende onderdelen. • Communiceer de resultaten op de verschillende deelterreinen naar de belanghebbenden. • Verken welk maatschappelijk project c.q. organisatie u wilt ondersteunen om zo uw maatschappelijke betrokkenheid te tonen (als u dit doet dan heet dit Maatschappelijk Betrokken Ondernemen). Ten slotte … de eerste stappen zijn zo gezet: • Ga zuinig om met energie in uw bedrijf. • Koester uw medewerkers: zij maken uw bedrijf en succes en zijn uw grootste kapitaal. • Selecteer die leveranciers die ook oog hebben voor MVO en daar naar handelen. • Zoek en vind een bij uw organisatie/bedrijf passend maatschappelijk doel/project. Succes!

SPORT

Een organisatie/bedrijf is op verschillende terreinen actief en zal per werkgebied een verkenning moeten doen hoe winst te behalen is in de sfeer van 'people en planet'. We onderscheiden:

Voorbeeld Communicatie Drukkerij Ecoplus is een Utrechtse drukkerij die zich onderscheidt van een gewone drukkerij doordat er alles aan wordt gedaan om het milieu te ontzien. Dat uit zich in de keuze van inkt en papier, afvalinzameling en duurzame productieprocessen. www.ecoplus.nl

FM

13

Sport & Samenleving

Ondersteuning op maat succesformule voor Meedoen-verenigingen

AANTAL JEUGDLEDEN STIJGT MET 28 PROCENT

Met het project Meedoen Alle Jeugd door Sport worden sportverenigingen uitgedaagd om een grotere maatschappelijke rol te vervullen. Het project streeft naar grotere sportparticipatie van kinderen en jongeren in achterstandssituaties in de grote stadswijken. De resultaten zijn tot nu toe prima. Met ondersteuning op maat kunnen deelnemende verenigingen nóg meer bereiken en bovendien de behaalde resultaten verankeren. Tekst Roel Mazure Meedoen Alle Jeugd door Sport is voortgekomen uit de sportnota ‘Tijd voor Sport’ die het kabinet in 2005 presenteerde. In die nota erkende de regering het belang van sport, niet alleen voor de individuele gezondheid, maar ook als bindmiddel voor de samenleving. Om die maatschappelijke rol te kunnen spelen, moet sport wel voor iedereen bereikbaar zijn. Ten tijde van die sportnota was dat bepaald niet het geval. Zo bleef de sportparticipatie van jeugd in achterstandswijken in de grote steden achter op het landelijk gemiddelde.

14

SPORT

Om meer (allochtone) jeugd tot lidmaatschap van een sportvereniging te verleiden, ontwikkelde het Ministerie van VWS, in samenwerking met het Ministerie van Wonen, Wijken en Integratie, het project Meedoen Alle Jeugd door Sport. Kern van het project zijn vijfhonderd

FM

sportverenigingen in elf grote gemeenten die met ondersteuning van hun negen sportbonden en financiële steun van de overheid initiatieven ontwikkelen om de instroom van (allochtone) jeugd binnen de georganiseerde sport te vergroten. Het project, dat in 2007 begon, heeft tot nu toe positieve resultaten geboekt, zo blijkt uit cijfers van het Mulier Instituut van januari dit jaar. Het aantal jeugdleden bij de deelnemende sportverenigingen is met 28 procent toegenomen en het aantal allochtone jeugdleden is zelfs verdubbeld. “Lokale projecten en initiatieven hebben hun vruchten afgeworpen”, stelt Klaasjan Takken, projectleider bij de Nederlandse Sport Alliantie (NSA). “Het is nu zaak om succesvolle concepten te analyseren en te verspreiden, en behaalde resultaten te verankeren. Daar-

mee kunnen verenigingen hun succes verder vergroten.” De NSA biedt hulp aan bonden en verenigingen om acute knelpunten in het Meedoen-project aan te pakken en kansrijke concepten verder te ontwikkelen. “In samenspraak met het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB), dat het ondersteuningsbeleid voor Meedoen coördineert, wenden wij onze landelijke subsidie onder meer aan voor specifieke ondersteuningsvragen van de sportbonden en Meedoen-verenigingen”, legt Takken uit. “Eric Lagendijk, programmamanager bij NISB, beoordeelt de aanvragen en legt die na goedkeuring aan ons voor. Wij bespreken met de aanvrager - een gemeente, een sportbond of een vereniging - hun uitdaging en maken vervolgens een werkplan op maat.”

Katalysator en procesbegeleider Het afgelopen jaar vroegen diverse gemeenten, sportbonden en -verenigingen om ondersteuning. “Organisaties hebben vaak wel voldoende plannen, maar zoeken naar mogelijkheden om de resultaten te optimaliseren”, vertelt Takken. “Soms is daarvoor een betere samenwerking tussen gemeenten en sportbonden nodig. Beide stimuleren, in

WWW.SPORTALLIANTIE.NL

Sport & Samenleving

De NSA heeft ook verengingen binnen dezelfde tak van sport geadviseerd om meer samen te werken, met het doel de effectiviteit van de activiteiten te vergroten. “Door binnen een stad samen te werken, kunnen sportverenigingen de eigen sport beter promoten en daardoor de kansen beter benutten”, legt Takken uit. “Verenigingen moeten leren om elkaar niet als concurrenten te zien, maar als partners die elkaar én hun tak van sport kunnen versterken.” De NSA speelt bij dit soort ondersteuningsvragen vooral de rol van katalysator en procesbegeleider. “We analyseren situaties, helpen knelpunten te identificeren en doen aanbevelingen”, vat Takken samen. “Bovendien fungeren we daar waar nodig als procesbegeleider en verbindingspersoon. We brengen organisaties met elkaar in contact en stimuleren samenwerking. De eindverantwoordelijkheid ligt echter steeds bij de organisaties zelf.”

Resultaten verbeteren Met vijfhonderd deelnemende verenigingen is het logisch dat de grootste vraag naar ondersteuning uit die kring komt. In een enkel geval kreeg de NSA te maken met een vereniging die dreigde vast te lopen in haar ambities. “Om succes te boeken met Meedoen is een breed draagvlak binnen de vereniging belangrijk”, stelt Takken. “Door mutaties in een verenigingsbestuur of in betrokken commissies is het soms nodig om eerst dat draagvlak weer te vergroten, voordat met volle kracht aan Meedoen-activiteiten kan worden gewerkt. In zulke gevallen helpt de NSA verenigingen om bijvoorbeeld een stappenplan of een communicatiestrategie te ontwikkelen en uit te voeren. Het is zeker geen teken van zwakte om bij achterblijvende resultaten

om ondersteuning te vragen. Integendeel, een analyse van een buitenstaander kan net het inzicht bieden en de inspiratie geven om betere resultaten te boeken.” Takken heeft daarbij nog een extra argument: “Verenigingen dragen met Meedoen bij aan een leefbare samenleving. Tegelijkertijd versterken zij met meer jeugdleden ook hun eigen positie. Dat moet toch reden genoeg zijn om hulp te vragen als dat nodig blijkt?” Maar ook succesvolle verenigingen hebben wel eens hulp nodig. “Succes kan tot nieuwe uitdagingen leiden”, weet Takken. “Verschillende verenigingen boekten grote successen en kregen te maken met een grote toestroom van nieuwe jeugdleden. Vervolgens kregen zij echter te maken met een tekort aan kader. Samen met de betrokken sportbonden hebben we plannen ontwikkeld om dat probleem op te lossen.”

Succes verankeren Het project Meedoen is zo langzamerhand in een nieuwe fase beland. “Het is nu de uitdaging om successen te verankeren en te verspreiden”, legt Takken uit. “Verschillende bonden en verenigingen hebben daarvoor al ondersteuning aangevraagd. Verenigingen willen de Meedoen-activiteiten graag een vaste plek geven binnen het verenigingsleven. Soms vraagt dat om aanpassing van het beleidsplan. Sportbonden zoeken met name naar mogelijkheden om successen te verspreiden. Een mooi voorbeeld daarvan is de basketballbond. Die heeft met deelnemende basketballverenigingen verschillende succesvolle concepten ontwikkeld”, vertelt Takken. “Zij hebben ons gevraagd mee te denken over methoden om die concepten beschikbaar te stellen aan verenigingen in gemeenten die niet deelnemen aan Meedoen, maar wel meer (allochtone) jeugd willen trekken.”

Nog een leuk voorbeeld is de honk- en softbalbond KNBSB, die met Beeball een aantrekkelijke nieuwe spelvorm ontwikkelde voor kinderen van vijf tot twaalf jaar. “Wij gaan hen helpen plannen te ontwikkelen om BeeBall te promoten en om het spel een vaste plek te geven in het aanbod van verenigingen.” De NSA biedt dit jaar niet alleen vraaggerichte ondersteuning, maar werkt ook aan een algemeen hulpmiddel. “De succes- en faalfactoren van Meedoen Alle Jeugd door Sport verwerken we samen met NISB in een gezamenlijke bundel, een soort State of the Art”, legt Takken uit. “Daarin beschrijven we de kaders rondom bepaalde thema’s en nemen we instrumenten op die voor alle verenigingen en bonden nuttig kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld aan een checklist voor het werven van allochtone meisjes of good practices op het gebied van jeugdsportmarketing.” Maar ook als die bundel na dit najaar beschikbaar is, blijft de NSA desgewenst verenigingen, bonden en gemeenten met maatwerk ondersteunen.

Meer informatie Meer informatie over Meedoen Alle Jeugd door Sport vindt u op www.meedoenallejeugddoorsport.nl. U kunt ook bellen met NISB. Het telefoonnummer is 0318-490900. Informatie over specifieke ondersteuningstrajecten krijgt u via Klaasjan Takken van de NSA. Het telefoonnummer is 088-2468100 en het emailadres is [email protected].

De redactie van dit artikel valt onder de verantwoordelijkheid van de NSA

SPORT

het kader van Meedoen, kinderen en jongeren om te gaan sporten. Afstemming zorgt voor betere resultaten. Zo hebben wij verschillende gemeenten en bonden geadviseerd om sportactiviteiten op scholen en in wijken te bundelen. Door de beschikbare middelen en menskracht effectiever in te zetten, bereiken zij meer jeugd.”

FM

15

COLUMN

Door Arjan de Vries Arjan de Vries (1963) is directeur van cluster Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB), Nederlandse Bowling Federatie (NBF) en de Nederlandse Tour Fiets Unie (NTFU) en sinds 1987 werkzaam binnen de georganiseerde sport. Tijdens zijn studies CIOS en CALO maakte hij naam als topsporter in de moderne vijfkamp en de schermsport. Zijn mastersdegree SportManagement behaalde hij aan de Rijksuniversiteit van Groningen. Als trainer heeft hij zijn ervaring opgedaan binnen het voetbal, atletiek en wedstrijdzwemmen. Arjan stelt in zijn columns sport als middel centraal en kijkt daarbij met een schuin oog naar 'Nederland, sportland op Olympisch niveau'. Praktijkvoorbeelden van hoe het niet moet.

NOG EVEN OVER

VANCOUVER

De bemanning van de Nederlandse viermansbob besloot op het allerlaatste moment af te zien van deelname. U kent het verhaal. De angst zat er in Canada goed in bij Edwin van Calker. Deze piloot was van mening dat hij, na het zien van vele crashes, de oranjebob op de baan van Whistler niet heelhuids naar beneden zou kunnen sturen. Hij werd daarin gesteund door zijn broer Arnold, remmer van het Nederlands team. Gevolg was dat de Olympische droom van hun mede-bobbers Sybren Jansma en Timothy Beck voorbij was. Dat was met name extra zuur voor Beck. Want alleen voor het dragen van de vlag bij de openingsceremonie was hij niet naar Vancouver gekomen...

men. Ook al betrof dat een andere tak van sport, dat dodelijke ongeluk kwam heel hard aan.

De voorzitter van de bobsleebond (BSBN) was ‘totaal verbijsterd’. In die bewoordingen reageerde Frans Bakker althans. Hij sprak van een groot drama. “We hebben niet voor niets vier jaar getraind en veel geïnvesteerd”, zo liet hij weten. Bakker voelde mee met de drie gedupeerde Nederlandse bobbers. ''Het laatste woord is hierover nog niet gezegd”, zei de voorzitter van de BSBN dreigend in zijn eerste reactie. In een latere officiële verklaring liet Bakker nog eens weten dat door het besluit van Edwin van Calker iedereen, van vrijwilligers tot aan sponsors, zich gedupeerd voelde. Dat was me wat.

Ik had het wél in de gaten. Toen Edwin van Calker na de eerste crash voor de televisiecamera verscheen, zag ik de angst in zijn ogen. Hij gaf het ook een paar keer letterlijk aan. Hij noemde het ongeluk een mentale tik. Maar het was veel meer dan dat. Ik heb diep respect voor het besluit dat hij nam. Ben ik de enige? Nergens anders lees ik het. Nogmaals: ik heb diep respect voor hem. Tegen mijn kinderen zeg ik altijd: “Als je iets niet wilt of durft op deze wereld, dan heb je de keuzevrijheid om het niet te doen”. Dus ook in de waan van de Olympische Spelen. Om juist daar zo’n beslissing te kunnen nemen, moet je als topsporter echt sterk in je schoenen staan. Edwin van Calker was verantwoordelijk voor de hele bob en niet alleen voor zichzelf. Vergeet dat niet. Dat maakte zijn besluit des te moeilijker. Heb er in godsnaam respect voor. Edwin van Calker is een volwassen topsporter, die voor zichzelf keuzes heeft gemaakt. Hij is zeker geen domme meeloper, die zichzelf wegcijfert in het belang van sponsors, bobo’s en vrijwilligers. Edwin van Calker staat ergens voor en heeft dat de (sport)wereld laten weten. Diepe bewondering! Na al zijn uitlatingen mag de voorzitter van de BSBN het besluit nemen af te treden. Maar dat durft hij vast niet.

SPORT

Edwin van Calker crashte vorig jaar met de viermansslee in hetzelfde Whistler. Broer Arnold raakte toen flink geblesseerd bij het trainingsongeluk. Tel daarbij op de crash op de eerste trainingsdag van de Winterspelen, de trainingen die daarna niet lekker liepen en vervolgens de eerste twee turbulent verlopen wedstrijddagen. De bobs gingen alle kanten op. Doorslaggevend voor het besluit van de Nederlandse piloot waren de echte klappen die hij zag tijdens de Olympische races. Menigeen ging onderuit in de fifty-fifty bocht. En, o, ja, daar kwam ook nog eens bij dat tijdens de training voor de rodelcompetitie de Georgiër Nodar Kumaritashvili om het leven was geko-

Of Edwin van Calker nog een toekomst als bobsleeër heeft en ziet, is niet duidelijk. De bobsleebond ging in een publicatie op z'n eigen website maar alvast op zoek naar ‘serieuze sporters’. Immers, bobben is geen sport voor ‘mietjes’. Toe maar! Je vraagt je af wie er in de Nederlandse sportwereld respect heeft voor de beweegredenen van Edwin van Calker. Zijn eigen voorzitter in elk geval niet. Bakker sprak met iedereen na het besluit, behalve met de sporter zelf. Die had zich in zijn ogen misdragen. Daar hoefde hij niet mee te praten. Die zoekt het maar uit...

FM

17

Sport & Samenleving

CSIT ORGANISEERT WERELDSPELEN VOOR AMATEURS Dat er, naast het overbekende Internationaal Olympisch Comité, ook een amateurbond is die wereldwijd activiteiten organiseert, is bij weinig mensen bekend. “En dat is eigenlijk best jammer!”, vindt de penningmeester van de NCS, Harry Jans, die namens de deze sportkoepel ons land vertegenwoordigt binnen de Confédération Sportive Internationale du Travail (CSIT). Tekst en foto: Jan Soek “Het CSIT is een wereldvattende sportorganisatie waarbij ook de Nederlandse Culturele Sportbond is aangesloten. Jaarlijks worden onder de vlag van de CSIT talloze internationale activiteiten georganiseerd waar, naast het sportief presteren, tevens aandacht wordt besteed aan het samenzijn en het kennismaken met andere culturen.” Hoe wereldomvattend het CSIT is, blijkt als Jans een willekeurig aantal landen opsomt. “Landen als de Verenigde Staten, Brazilië, Mexico maar ook Kameroen, Angola en, wat heel frappant is, Israël en een Palestijnse organisatie zijn lid van de CSIT. Daarnaast moet je denken aan Rusland, Bulgarije, Roemenië en vrijwel alle Europese landen. Het betekent dat de CSIT tussen de anderhalf en twee miljoen leden telt. Leden uit deze landen zijn aangesloten bij hun, noem het, nationale recreatiesportbonden, zoals de deelnemers uit ons land aangesloten zijn bij de NCS.”

18

SPORT

Dus kunnen leden van de NCS tevens meedoen aan activiteiten van de CSIT? Jans: “Dat klopt. Daarbij zijn met name sporten als judo en zwemmen erg populair waarbij de laatste tak van sport veruit de grootste is. Er worden wedstrijden voor zowel junioren als masters

FM

georganiseerd. Aan de masterswedstrijden kan iedereen, die boven de 25 is, meedoen.”

'De CSIT is wereldwijd de enige sportorganisatie die ten behoeve van amateurs wedstrijden organiseert in diverse takken van sport'

Wereldspelen schot in de roos Ook blijkt er sprake te zijn van een heuse bondsploeg die door de NCS wordt afgevaardigd richting wedstrijden die onder de vlag van deze wereldsportbond worden gehouden. “Voorafgaand aan deze wedstrijden vinden tevens centrale trainingen plaats”, vult Harrie Jans aan. Vraag is wel waarin deze wereldspelen, die onder de vlag van de CSIT worden georganiseerd, zich onderscheiden van bijvoorbeeld de Olympische Spelen. “Het is een vraag die meer wordt gesteld”, glimlacht Jans. “Het verschil zit hem in de prestatieve drang, dat

topsport nu eenmaal is versus amateursport. De CSIT is wereldwijd de enige sportorganisatie die ten behoeve van amateurs wedstrijden organiseert in diverse takken van sport. Dat maakt deze wereldsportorganisatie voor amateurs zo uniek! Waarin het CSIT zich ook onderscheidt, is het feit dat naast de deelname aan wedstrijden er royaal aandacht wordt besteed aan het element ‘ontmoeting’, dus de kennismaking met andere mensen maar ook culturen." Daarom wordt er buiten de wedstrijden om ook altijd een flankerend programma georganiseerd. "Denk daarbij aan de mogelijkheid voor de sporters en begeleiding om deel te nemen aan een cultureel programma, het bekijken van bezienswaardigheden in de regio en deelname aan seminars. De CSIT heeft met name in 2008 een grote slag geslagen door voor de eerste keer in het Italiaanse Rimini gelijktijdig voor vrijwel alle takken van sport Wereldspelen te organiseren. Noem het een soort Olympische Spelen voor amateurs. ‘Rimini’ bleek een schot in de roos te zijn! Het was een dermate groot succes dat besloten is dit jaar in Estland, in Tallinn, opnieuw deze Wereldspelen voor amateurs te laten plaatsvinden.”

Sport & Samenleving Meer bekendheid Mede verantwoordelijk voor ook deze beslissing is ondermeer de Nederlander Wim Hoeijenbos. De oud-voorzitter, en nu ook erevoorzitter van de NCS, is al ruim tien jaar secretaris-generaal en penningmeester van de CSIT. Harrie Jans: “En daar zijn wij best trots op. Het is daarom terecht dat Wim in 2009 werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij heeft heel wat baanbrekend werk verricht zowel binnen de NCS als het CSIT.” Dat er nog heel veel werk moet worden verricht, erkent Jans royaal. “Je hebt gelijk, er moeten nog heel wat slagen gemaakt worden, zeker daar waar het de bekendheid betreft van dat wat de CSIT allemaal doet. Zo zou een Nederlandse site, waar alles te lezen is over de zowel de internationale als Nederlandse activiteiten rondom de CSIT, er eigenlijk allang moeten zijn. Het is zeker een punt waar wij binnenkort eens serieus over moeten praten. Want echt, de activiteiten van de CSIT zijn werkelijk uniek! Alleen zijn nog veel te weinig amateursporters daarvan op de hoogte. Nu moeten ze voor alle informatie nog contact leggen met de NCS of kunnen ze terecht op de website van het CSIT, www.csit.tv/en. Maar dan moet je wel of het Engels of Frans redelijk beheersen.”

HOUD JE VAN ZEILEN? Dan is zeilen op

Polyvalken die allemaal zijn voorzien van een

de verschillende

buitenboordmotor. Op alle boten is een erva-

Friese

ren schipper aanwezig die zo nodig ook in-

Meren

echt iets voor

structie geeft.

jou! Daarom organiseert

het

Recreators Sportteam voor de dertiende

Kosten?

De kosten voor dit volledig verzorgde zeil-

keer, en in 2010 voor het eerst in samen-

weekend bedragen € 135,00 (exclusief het

werking met de NCS, een fantastisch zeil-

vervoer van en naar de accommodatie, incl.

weekend waarbij ook leden van de NCS

19 % BTW). Meld je nu aan! Want betaal je

nadrukkelijk worden uitgenodigd! Dit uitda-

voor 1 mei 2010, dan ontvang je € 5,00 kor-

gende, sportieve ‘all inclusive’ weekend

ting per persoon.

wordt gehouden op 11,12 en13 juni 2010 met opnieuw als vertrek- en overnachtings-

All inclusive

plek zeilschool Neptunus in Idskenhuizen.

De prijs is inclusief verzorging voor het hele weekend. Dus inclusief 2 x ontbijt, 2x lunch,

Voor wie is het zeilweekend?

een barbecue op zaterdagavond en drankjes

Voor iedereen die een leuk en actief weekend

en snacks tijdens de avonden. Ook voor de

op het water wil beleven. Kan je zeilen, dan

versnaperingen in de boot wordt gezorgd. Er

ga je gewoon je gang. Als je niet kan zeilen,

kunnen maximaal 25 deelnemers mee (die

is dat geen probleem! Immers, de schippers

op volgorde van de betaling worden geregi-

brengen je de beginselen van het zeilen bij.

streerd). Na ontvangst van je betaling is de

Wil je niet zeilen maar genieten van de natuur

inschrijving officieel en ontvang je de verdere

en het water, dan kan dat ook. Lekker zittend

informatie en de routebeschrijving naar zeil-

in het vooronder, om je heen kijken en plezier

school ‘Neptunus’ in Idskenhuizen.

maken met je scheepsmaten. Via het Koevordermeer zeilen wij naar het Slotermeer, de

Meer info en aanmelding:

Fluessen en de Langweerder-wielen. We com-

Ga naar de site van de NCS, www.sport4all.nl

bineren het zeilen op grote meren met door-

of naar www.recreators.nl voor alle info en

steken in smalle sloten en vaarten, waar je

het inschrijfformulier.

het ‘overstag gaan’’ en ‘scherp zeilen’ in de

Bellen of mailen voor meer info kan ook via

praktijk moet brengen. Er wordt gevaren met

06-55167035 of [email protected]

WORKSHOP KADERWERVING TIJDENS HET NCS CONGRES Voor wie: speciaal voor de leden van de

met deze methode waren binnen een groot

(kostprijs) dient te betalen, bedragen de to-

Sectie Recreatiesport van de NCS

aantal deelnemende verenigingen een groot

tale kosten voor dit kaderproject (dus drie

Wanneer: zaterdag 24 april

succes en tientallen vrijwilligers, die eerder

dagdelen) slecht 50 euro! De aanwezige ver-

Waar: Nieuwegein.

nooit actief waren geweest, nu werkzaam zijn

enigingen kunnen na afloop van de introductie

voor hun vereniging! Tijdens de komende sec-

zich direct aanmelden en afspraken maken.

Steeds meer kaderleden binnen clubs hebben

tievergadering van de sectie NCS Recreatie-

Reden genoeg om naar de Sectievergadering

allang het gevoel dat zij er steeds meer alleen

sport , dat op 24 april in Nieuwegein wordt

Recreatiesport en het NCS-congres op 24

voor komen te staan. De uitdrukking ‘vele

gehouden, zal een eerste aanzet worden ge-

april te komen en zich aan te melden voor

handen maken licht werk’ is voor hen niet van

geven waarna geïnteresseerde clubs zich kun-

deze introductiebijeenkomst!

toepassing. Eerder hebben zij het gevoel bij

nen aanmelden voor het vervolgtraject van

een ‘dumpclub’ werkzaam te zijn in plaats van

drie bijeenkomsten binnen hun vereniging.

bij een vereniging. Dat is jammer en.. in veruit de meeste gevallen niet nodig!

Fikse korting!

Aanmelding op deze congresdag loont ook in Hoe het anders – en succesvol!- kan, het veel

financiële zin de moeite! Want daar waar nor-

meer betrekken van leden bij misschien ook

maal gesproken een vereniging gratis twee

wel jouw vereniging, wordt duidelijk in het ‘ka-

dagdelen NCS-‘ondersteuning’ ontvangt en

derproject’ van de NCS. Eerdere ervaringen

vervolgens voor elk extra dagdeel 150 euro

SPORT

Voor meer informatie neem contact op met het NCS bondsbureau 020-6363061 of [email protected]

FM

19

Sport & Samenleving

'DE SAMENLEVING, DAT ZIJN WIJ' SCORPIO, WINNAAR VAN NKS CLUBTOPPER, STAAT MIDDEN IN DE SAMENLEVING Niet alleen bedrijven en organisaties zijn actief bezig met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Ook steeds meer sportverenigingen geven extra vorm en inhoud aan hun positie in de maatschappij. Zo ook ATV Scorpio, winnaar van de NKS Clubtopper 2010. "Onze vereniging staat midden in de maatschappij, ís de maatschappij", stipt Susanne Voges, bestuurslid en vrijwilligerscoördinator, het karakter van haar Oosterhoutse club in een pakkende zin aan. Tekst: Lian Witteveen Atletiek- en trimvereniging Scorpio telt 750 leden. Voor al deze direct betrokkenen is een breed aanbod beschikbaar: atletiek, trimmen, sportief wandelen en nordic walking. De ledenopbouw van de vereniging is zeer divers, van jong tot oud, allochtonen en autochtonen, toppers, gevorderden én beginners. Het aanbod is gedifferentieerd. Er zijn opstapgroepen, recreatieve groepen en prestatie- en wedstrijdgroepen, waarbinnen de leden hun eigen plek kunnen vinden.

‘Wereld om ons heen’

20

SPORT

"Naast dit brede aanbod voor de leden heeft de vereniging zich de laatste jaren pro-actief ingezet op veranderingen en tendensen in de wereld van de sport maar vooral ook ‘in de wereld om ons heen’", zo laat Susanne Voges weten. Zowel leden als bestuurders zijn de uitdaging aangegaan om zich meer te richten op tal van maatschappelijke ontwikkelingen waarin de sportverenigingen in het algemeen en Scorpio in het bijzonder een rol van betekenis kunnen spelen.

FM

Visie De vereniging uit Oosterhout heeft er voor gekozen om actief beleid te gaan voeren ten aanzien van potentiële doelgroepen die niet zo gemakkelijk hun weg vinden naar de sportverenigingen, mensen die niet zo gemakkelijk gaan bewegen, om welke reden dan ook. André Aarts, de voorzitter van Scorpio, geeft aan dat dit absoluut geen ‘zoektocht’ is geweest. "We hebben gekeken naar wat er om ons heen gebeurt. Wie zien we wel en wie zien we vooral niet op onze banen." Susanne Voges vult aan: "Als je echt midden in de samenleving staat, dan heb je ook aandacht voor mensen voor wie het minder vanzelfsprekend is om te gaan bewegen en te gaan sporten in verenigingsverband." De beide bestuursleden van de Brabantse club onderstrepen het belang om aandacht te blijven houden voor een gezonde en vitale vereniging, dus aandacht voor iedereen, voor top- en

Sport & Samenleving breedtesporters, voor alle leden en niet alleen de nieuwe leden.

Activiteiten

Volwaardig lid Van groot belang voor Scorpio is het uitgangspunt dat alle leden volwaardig lid zijn van de vereniging. "Onze groep jongeren met een verstandelijke beperking bijvoorbeeld. Ook zij nemen deel aan alle activiteiten, van Sinterklaas tot de clubkampioenschappen. Bij deze kampioenschappen worden de teams samengesteld uit alle groepen. De wedstrijdatleten samen met de wandelaars en G-atleten, zo creëer je een gevoel dat je samen een vereniging bent en dat iedereen er evenveel bij hoort. Dat is een bewuste keus", vertelt André Aarts, de clubvoorzitter. Wil je als vereniging voor iedereen toegankelijk zijn en wil je dat iedereen zijn plek vindt binnen de vereniging, dan moet het startpunt ook voor iedereen hetzelfde zijn. Als je verschillende tarieven gaat hanteren of verschillende rechten en plichten gaat creëren, dan draagt dat niet bij aan een vereniging die zich één voelt. Hierop zijn we ook vanuit het bestuur altijd heel scherp. We willen dat de diverse onderdelen ook allemaal vertegenwoordigd zijn in de diverse overleggen en commissies."

Naast het reguliere, brede aanbod voor kinderen en jongeren die kiezen voor de atletieksport, is Scorpio tevens actief op het gebied van naschools bewegen. De vereniging heeft daarvoor de basis gelegd binnen de Brabantse gemeente. Met in totaal zes sportverenigingen worden drie basisscholen in Oosterhout bediend. In totaal maken 500 kinderen gebruik van deze voorziening."Opvallend is dat leerlingen van de ‘zwarte school’ zo vanzelfsprekend en natuurlijk mixen met de leerlingen van de ‘witte scholen’. Dit is echt integratie, mooi om te zien", stelt Susanne Voges. "Als je naar de activiteiten kijkt, ligt de focus van de kinderen op het spel en de activiteit en niet zo zeer op elkaar. Ze spelen en sporten allemaal samen. De scholen hebben ook aangegeven dat de grote winst van het programma is, naast het meer bewegen, dat kinderen zo vanzelfsprekend met elkaar omgaan, dat ze automatisch met elkaar samenwerken om hun doel al spelend te bereiken."

Olievlek In de vereniging zelf is het initiatief ontstaan voor het opstarten van een groep met kinderen met een geestelijke beperking. Het is heel klein begonnen, met twee kinderen. Maar de groep is nu uitgegroeid tot meer dan twintig kinderen. Van groot belang is de kwaliteit van de begeleiding. De kinderen vragen om intensieve steun, de ontwikkeling van de kinderen is er dan ook naar. De ouders en de begeleiders op de instellingen geven aan dat de kinderen zowel motorisch als sociaal zijn gegroeid. De vereniging Scorpio heeft in deze bewust gekozen voor het langzaam laten groeien van het aantal kinderen.

langzaam laten groeien, als een olievlek laten uitvloeien. Niet te groots willen starten met enorme plannen en verantwoordingen. Gewoon klein vanuit de vereniging starten, opbouwen vanuit bestaande mogelijkheden, stap voor stap meer mensen betrekken en kwaliteit verbeteren. En zo werken we toe naar beleidsvorming van al deze projecten. Alle projecten zijn ondertussen op deze manier tot regulier beleid geworden, het is een structureel onderdeel van onze vereniging."

Draagvlak Maar hoe krijg je alle leden betrokken op deze initiatieven? Susanne Voges beklemtoont dat dit van binnenuit gaat. "Voor ons begint het ín de vereniging. Pas als daar een grote onderlinge betrokkenheid is, is ook maatschappelijke betrokkenheid mogelijk. Als we binnen de vereniging oog hebben voor elkaar, kunnen we ook oog hebben voor anderen verder weg. Als we hier willen investeren in elkaar, dan komt die bereidheid ook voor andere mensen en projecten. Je moet het met elkaar willen. Een besluit in de bestuursvergadering is niet voldoende, het moet breed gedragen worden. Bij Scorpio is sprake van een grote betrokkenheid. Als je het hebt over de kracht van de sport, dan heb je het eigenlijk over de kracht van de hele vereniging. De leden van Scorpio hebben de kracht om de sport toegankelijk te maken voor iedereen. Dat maakt ons tot een waardevolle vereniging."

André Aarts geeft aan: "Wij doen dat eigenlijk bij alle projecten die we starten,

SPORT

De vereniging Scorpio heeft op dit moment diverse activiteiten ontplooid die aansluiten bij deze visie. Zo is er een laagdrempelige beweeggroep voor vrouwen, ‘Vrouwen voor Vrouwen’ geheten. Allochtone en autochtone vrouwen sporten op hun eigen niveau en in een eigen tempo, het is een trainingsmoment louter voor vrouwen. Op dit moment is de accommodatie van Scorpio in Oosterhout de enige locatie waar allochtone vrouwen in de buitenlucht sporten. Juist dat facet wordt door hen enorm gewaardeerd. Ook voor senioren zet Scorpio zich in. De groepen met senioren bestaan uit nieuwe leden die voor het aanbod in het bijzonder naar de vereniging zijn gekomen. Maar ook leden die hun sportcarrière kunnen verlengen door van het hardlopen in wedstrijdverband over te gaan naar het sportief wandelen of nordic walking.

FM

21

Sport & Club

'Broekie' Jan Bellemakers pakte als 23 jarige de bestuurshamer van ZIGO op

‘ER ZIJN MOMENTEN WAAROP GRIJZE SLAPEN HANDIGER ZIJN’ Neem een kijkje in de bestuurskamer van een willekeurige sportvereniging en ontdek dat de meeste bestuursleden reeds een mooie leeftijd hebben bereikt. Bij Voetbal Vereniging ZIGO is dat wel anders. Daar, bij de grootste club van Tilburg-Noord, zwaait Jan Bellemakers (29) al ruim zes jaar de scepter. Wij spreken met hem over het feit waarom hij, in tegenstelling tot zijn leeftijdsgenoten, als 23jarige wel als voorzitter begon. Wat voor voordelen dat heeft voor een vereniging, maar ook over de nadelen. Luistert men wel naar zo’n broekie in de bestuurskamer? Tekst en fotografie: Patricia de Ryck

22

SPORT

Jaren voor de geboorte van Jan Bellemakers richtte Piet Hensen op 6 september 1936 de Rooms-Katholieke Sport Vereniging ‘Zonder Inspanning Geen Overwinning’ op. In het begin waren de mogelijkheden miniem, maar na de Tweede Wereldoorlog veranderde er een hoop. Leden zorgden voor een prachtig complex, dat door het stijgende ledenaantal zelfs te klein werd. Het bestuur vond een nieuwe stek en een gouden toekomst leek weggelegd voor de club. Toch daalde het ledenaantal van achthonderd naar zo’n driehonderd en had de gemeente eind jaren tachtig geen plaats meer op het sportcomplex

FM

voor ZIGO. Op sportcomplex d’n Haaikant ging men met vallen en opstaan weer verder. Hier spreken we dan ook met de huidige voorzitter.

Ingerold Bellemakers werd in 1988 lid van de voetbalvereniging bij hem uit de buurt. “Ik voetbal hier al vanaf mijn achtste met veel plezier. Als kind was ik helemaal niet bezig met de regeltjes van de vereniging. Nee, ik vond het spelletje gewoon heel leuk. Toch veranderde dat bij mij wel al op jonge leeftijd. Zo ben ik op mijn veertiende jeugdleider geworden. Vanwege die rol werd ik vervolgens ge-

vraagd voor de jeugdcommissie. Omdat het zo geleidelijk ging, waren dit voor mij heel natuurlijke stappen.” De plaats van Bellemakers in de jeugdcommissie was een aanwinst voor de vereniging. Hij wist tenslotte per fect wat er onder de jeugd allemaal leefde. Het zittend bestuur zag op dat moment ook een toekomst voor hem. “Ze stelden me in 2001 de vraag of ik geen interesse had in de rol van secretaris. Op dat moment studeerde ik Ruimtelijke Ordening en Planologie aan de NHTV in Breda. Ik had nog een half jaar te gaan voor ik mijn diploma op zak zou hebben. Op dat moment zou het heel moeilijk te combineren zijn, maar na mijn afstuderen zag ik die functie wel zitten. Dat heb ik toen ook tegen het bestuur gezegd en zo begon ik een half jaar later als twintigjarige bij de vereniging als secretaris.”

Waarnemer Waar de werkzaamheden van andere bestuursleden van ZIGO hun bestuurstaken in de wegzaten, lijkt Bellemakers alle tijd te hebben. “Op een gegeven mo-

Sport & Club

“Toen we na ruim een half jaar nog steeds geen nieuwe voorzitter hadden gevonden, heb ik aangegeven dat ik die functie wel op me wilde nemen. Ik deed het er toch al bij en hoorde geen klachten over de manier waarop ik dat deed. Niet dat ik zo nodig de voorzitter wilde zijn. Nee, die rol ambieerde ik in eerste instantie helemaal niet. Ik deed het juist voor de club. Het leek me namelijk beter voor ZIGO dat er weer een voorzitter zou zijn die zich op zijn taken kon concentreren. Want als waarnemend voorzitter en secretaris had ik eigenlijk te veel hooi op mijn vork. Natuurlijk moest er wel een goede secretaris zijn die mijn eerder verworven rol wilde invullen voor ik de definitieve stap zou zetten. En waar we daarvoor maandenlang naar een voorzitter zochten, vonden we wonderbaarlijk genoeg binnen no time een secretaris. Ik denk dat veel mensen toch tegen de voorzittersrol op zien.”

Reacties En dan ben je op je 23ste voorzitter van de grootste voetbalvereniging van TilburgNoord. “Dat was wel even wennen, ja. Maar de mensen binnen de vereniging kenden me gelukkig al, omdat ik al zoveel jaar actief ben bij deze club. Ik heb meteen toen ik als waarnemend voorzitter begon, aangegeven voor commentaar open te staan. Tenslotte was ik maar een broekie en telde de vereniging heel wat mensen met veel meer levenservaring. Toch heb ik me nooit de jongste van het stel gevoeld als er beslissingen werden genomen. Al zijn er wel momenten geweest dat grijze slapen handiger waren. Bijvoorbeeld als het even niet lekker loopt binnen de vereniging. Een ouder iemand die al tientallen jaren lid is, en daardoor nog meer heeft meegekregen uit de historie van ZIGO, is dan natuurlijk wel handig. Als die met zijn hand op tafel slaat, volgt men. Ach, ik ben ook hele-

maal niet het type dat met de voorzittershamer in de rondte zwaait.” Ook de reacties buiten de vereniging vielen hem altijd ‘reuze’ mee. “In het begin waren er soms welverbaasde blikken als ik bij een overleg of vergadering aanwezig was. Toch heb ik nooit het gevoel gehad dat men mij niet serieus nam. Natuurlijk waren er wel eens momenten dat wat meer levenservaring handiger was geweest. Maar de besluitvorming van onze vereniging heeft het nooit in de weg gestaan. Ik denk wel dat het een voordeel is geweest dat ik bij de gemeente Tilburg stage heb gelopen, want daar had ik natuurlijk al zo mijn contacten. En dat kwam heel goed van pas.”

Tijd Toch waren er wel momenten waarop de jonge bestuurder het moeilijk had. “Natuurlijk ben ik wel eens teleurgesteld. Als je veel weerstand tegen plannen krijgt, is dat niet fijn. Maar de momenten dat ik de handdoek in de ring wilde gooien, zijn echt op één hand te tellen. Ik heb er echt ontzettend veel plezier in. Dat had ik zelfs in de periode dat ik zowel secretaris als waarnemend voorzitter was. In die tijd waren er momenten dat ik niet alleen ieder weekend, maar ook iedere avond op sportcomplex d’Haaikant te vinden was. Er was toen zoveel te regelen. Gelukkig hoefde ik toen maar driehonderd meter van sportveld naar huis.”

Tijden veranderen. Op dit moment is hij, tot grote opluchting van het thuisfront, veel minder tijd kwijt aan het voorzitterschap dan in het verleden. “Hoeveel uur ik per week voor de vereniging actief ben? Ik dur f het niet te zeggen. Misschien een uur of tien? Kijk als ik wil, kan ik iedere avond een vergadering bijwonen, maar dat is niet de bedoeling. We hebben niet voor niets diverse commissies in het leven geroepen. Waar het bestuur voorheen over alles zeggenschap wilde hebben, letten de commissieleden nu op de details, terwijl wij de grote lijnen bepalen. Dat scheelt ontzettend veel tijd.” Tijd die hij onder andere bij ZIGO doorbrengt, maar dit keer op het veld. “Omdat het op bestuurlijk niveau zo druk was, hebben mijn voetbalschoenen een tijdje aan de wilgen gehangen. Maar nu begon het toch weer te kriebelen.”

Beleid Het inslaan van een nieuwe beleidsweg verliep niet meteen vlekkeloos. “In eerste instantie kwamen leden nog steeds met kleine dingetjes naar ons. Iedere keer hebben we toen uitgelegd dat dat de bedoeling niet was en uiteindelijk weet iedereen nu bij wie hij of zij moet zijn. Het bestuur houdt zich nu vooral bezig met zaken op beleidsmatig niveau. De bestuurders hebben hier allemaal hun eigen kijk op. We vullen elkaar aan. Zo hoort het volgens mij. Een voorzitter alleen is anders ook maar een poppetje.” Bellemakers vertelt meer over de achterliggende gedachten van deze beleidsmatige aanpak. “Er wordt steeds meer van sportverenigingen verwacht. De overheid ziet sport en sportverenigingen als middel voor sociale cohesie, voorkomen van gezondheidsproblemen en zelfs preventie van crimineel gedrag. We zijn ons dank ook bewust van onze maatschappelijke rol en organiseren ook een hoop buiten het voetbal om. Denk dan bijvoorbeeld aan een sinterklaasviering. Maar ook leden verwachten een ander serviceniveau. Waar men vroeger voor de vereniging klaarstond, zegt men nu gewoon: 'ik betaal toch niet voor niets contributie?' Toch heeft ZIGO

SPORT

ment besloot de voorzitter zijn taken erbij neer te leggen vanwege zijn werk. In het bestuur zat niemand die zijn plek over wilde nemen en een korte zoektocht binnen de vereniging leidde ook tot niets. Daarom werd besloten dat ik als secretaris zijn taken zou waarnemen tot er een geschikte voorzitter werd gevonden.”

FM

23

Frisse wind Natuurlijk heeft de vereniging ook op sportief vlak doelstellingen. “We willen in de derde klasse voetballen met eigen jeugd. Daarom investeren we nu ook in goede jeugdtrainers.” Investeren in de vereniging, dat is volgens Bellemakers waar het om draait. “Ik denk niet dat een vereniging specifiek een jong bestuurslid nodig heeft. Nee, een club heeft iemand nodig in het bestuur die de kar trekt, nieuwe ideeën bedenkt en zo voorkomt dat het bestuur vastroest. Stilstand is achteruitgang. Hier in de regio zie je al dat diverse vereniging niet meer levensvatbaar zijn, omdat ze niet verder hebben gekeken.” Maar waar moeten verenigingen volgens de jonge voorzitter dan op letten. “Op het tempo waarmee je zaken wil veranderen. Te snel, dat levert weerstand op. Maar als je te langzaam gaat komen de plannen nooit van de grond. Daarnaast moet je als bestuur goed blijven communiceren met je leden. Let daarbij op het verleden van de vereniging. Waardeer de inzet van de mensen van toen. Zij hebben ook hun best gedaan. Geef eerlijk aan dat tijden veranderen en er nieuwe eisen aan clubs worden gesteld, zodat de veranderingen begrijpelijk zijn voor iedereen. Wat men toen heeft gedaan is niet fout. Nee, samen kun je er

nog iets veel beters van maken.”

Jubileum Bellemakers is een gedreven bestuurder die, zoals uit zijn woorden blijkt niet alleen op de zakelijke- en beleidsmatige kant let, maar ook op het gevoel van de leden. Iemand die voor de club door het vuur gaat. Zo’n persoon die vervolgens zijn veertigjarig jubileum als voorzitter viert. Of niet? “Ik hoop dat er zich voor die tijd een goede opvolger aandient. Veertig jaar is veel te lang. Ik ben van mening dat het heel gezond is voor een vereniging als de samenstelling van het bestuur regelmatig wisselt. Nieuwe mensen zorgen voor een frisse kijk op de stand van zaken. Vanuit dat oogpunt kunnen ze nieuwe ideeën ontwikkelen. Alleen op die manier kan een club zich verder ontwikkelen.” Toch heeft Bellemakers wel een persoonlijke doelstelling. “In 2011 vieren we ons 75-jarig jubileum. Dat moment zou ik ontzettend graag als voorzitter nog willen meemaken. Ik denk dat dat ook heel reëel is. Daarna kunnen we kijken hoe het staat met de koers die we in 2006 hebben uitgestippeld. Varen we nog steeds de juiste route? Of liggen de wegen inmiddels te ver uit elkaar? Kan ik nog een bijdrage leveren aan nieuwe ontwikkelingen? Dat zijn allemaal punten die een rol spelen in mijn visie op het voorzitterschap. Maar als ik zie dat de weg die we ingeslagen de juiste is, en we hebben nieuwe kapiteins op ons schip, dan draag ik zonder moeite mijn scepter over aan mijn opvolger”, besluit Bellemakers. Toch zal het hem niet koud laten, want deze jonge bestuurder heeft echt een hart voor ZIGO.

KORT

BVM Sport is er ook voor de sportvereniging

Geachte sportbestuurder, Wij bieden u hulp. De verenigingssport is de basis van de Nederlandse Sport. Maar het besturen van een sportvereniging is de afgelopen jaren niet eenvoudiger geworden. Onze leden zijn veranderd evenals de maatschappij en onze beleving op en rondom de club is vaak ook anders. De Beroepsvereniging voor Managers in de Sport is gespecialiseerd in het (sport)verenigingsleven. Wij kunnen u helpen bij alle onderwerpen waarmee u stoeit. • Het opzetten van een nieuwe structuur • Het waarborgen van continuïteit • Opleiding en begeleiding van Sporttechnisch en Organisatorisch kader • Sponsorwerving • Vrijwilligersbeleid (Werving en Behoud) • Financiële huishouding • Inkoop • Horeca beheer • Evenementen • Multifunctioneel gebruik van de accommodatie “Voorkom dat u het wiel opnieuw uit gaat proberen te vinden” Wij zijn er als BVM Sport dus niet alleen voor de sportmanagers en sportcoördinatoren maar ook voor de bestuurders. Het maakt niet uit of uw vereniging klein, middelgroot of groot is. Of uw complex in een stadswijk ligt of in een dorpskern. De BVM Sport kan u en uw leden verder op weg helpen. Neem vrijblijvend contact met ons op en samen maken we een plan van aanpak.

Met vriendelijke groet, Edwin Eekhof Ad van Ham Beroeps Vereniging voor Managers in de Sport p/a Het Brache Bureau Wilhelminalaan 3, 3743 DB Baarn Postbus 12, 3740 AA Baarn T: 035-5427540 I: www.bvmsport.nl E: [email protected]

SPORT

vrijwilligers nodig om uit te groeien tot wat we willen zijn. We denken nu na over de mogelijkheden om leden en ouders van onze jeugdleden meer bij de vereniging te betrekken. Samen kunnen we het wel, dat heeft het verleden al bewezen. Niet voor niets blijft de slogan van onze vereniging luiden: ZIGO is trots op haar vrijwilligers.”

SPORT

Sport & Club

FM

25

Sport & Club

SPORTVITEITSCAMPAGNE IN ETTEN-LEUR OFFICIEEL VAN START

Foto?s: Frank Poppelaars en Hans van Berkel

In Etten-Leur is de gemeente samen met de sportverenigingen gekomen tot gedragsregels die algemeen geldend zijn voor alle clubs in de gemeente. Een goed doordachte communicatiecampagne moet zorgen voor bewustwording, draagvlak, acceptatie en naleving van de gedragsregels. In de vorige Sport FM wijdden we reeds een artikel aan dit goede initiatief van de plaatselijke voetbalvereniging Unitas. Inmiddels begint de campagne duidelijke vormen aan te nemen en de vele aansprekende campagne-uitingen willen we u niet onthouden. Vandaar dat we u nogmaals meenemen naar Etten-Leur.

Tijdens het Sportgala onthulde wethouder Jean-Pierre Schouw van Etten-Leur de campagnevlag. Theatergezelschap ?Josjes? speelde een tweetal sc nes over onsportief gedrag. Ook Peter van Tekst Nico Dorst, adviseur sport van de gemeente Etten-Leur, leverde een bijdrage.

26

SPORT

Pesterijen, scheldende ouders op hun kinderen, andermans kinderen of scheidsrechters, te veel alcohol aan de zijlijn. Dit zijn maar een paar voorbeelden van het asociale gedrag waarmee sportverenigingen mee te maken hebben. “Het is over met dit asociale gedrag”, aldus Peter van Dorst, adviseur sport van de gemeente Etten-Leur. “Met de campagne ‘Sportief’ hebben de sportverenigingen zelf drie algemene ge-

FM

Schoenmakers

dragsregels opgesteld die voor alle clubs van toepassing zijn. De drie vragen die de clubs voortaan stellen aan alle betrokkenen zijn: Moedig jij positief aan? Ga jij respectvol met iemand om? Ben jij betrokken? Daarnaast zijn de clubs uiteraard vrij om hier nog gedragsregels aan toe te voegen. We vinden het echter belangrijk dat we eenheid uitstralen in Etten-Leur en dat iedereen dezelfde waarden en normen na-

WWW.SPORTALLIANTIE.NL

Sport & Club leeft. De gemeente ondersteunt dan ook met veel plezier deze campagne. Er zijn verschillende items ontwikkeld die voor alle deelnemende sportverenigingen beschikbaar zijn. Via vlaggen, bierviltjes, posters en kaartjes brengen en houden we deze campagne onder de aandacht.”

ders tot supporters. Maar we verwachten dit natuurlijk ook van de tegenpartijen en hun bezoekers. Met deze campagne wordt Etten-Leur als een sportieve gemeente op de kaart gezet. Ik ben ervan overtuigd dat dit bijzondere project regionale en wellicht landelijke aandacht gaat krijgen. De verenigingen in onze gemeente zijn er in ieder geval erg trots op!”

Intrinsieke motivatie zorgt voor draagvlak Tijdens het Sportgala op zaterdag 20 februari in Theater & Congrescentrum De Nobelaer vond de aftrap van de campagne ‘Sportief’ plaats. Tijdens het gala speelde theatergezelschap ‘Josjes’ twee scènes om de waarden- en normendiscussie te illustreren. In de eerste vertoning gedroegen trainers, spelers en toeschouwers zich voorbeeldig. In de tweede voordracht kwam een realistischer beeld naar voren. Het publiek reageerde enthousiast en instemmend, maar of het ook voldoende is voor een wezenlijke gedragsverandering? “Het kan een goede eerste aanzet zijn, maar een campagne alleen is niet genoeg”, vermoedt Dik Sanders, themadeskundige van de Nederlandse Sport Alliantie (NSA), die de verenigingen heeft begeleid bij het opstellen van de gedragsregels. “Bij de verenigingen die intrinsiek gemotiveerd zijn om zaken te verbeteren, komt een doorlopend proces op gang. Clubs die er niet fanatiek mee aan de slag gaan, haken naar verloop van tijd waarschijnlijk af.”

Sportief gedrag hoog in het vaandel Een week na het Sportgala plaatste wethouder Jean-Pierre Schouw van Etten-Leur het eerste gedragsbord bij voetbalvereniging Unitas. Alle sportverenigingen die bij de campagne betrokken zijn, hebben inmiddels een dergelijk bord gekregen. Schouw: “Ik vind het een geweldig initiatief dat alle sportverenigingen van Etten-Leur de hoofden bij elkaar hebben gestoken en tot dit resultaat zijn gekomen. We stralen nu gezamenlijk uit dat we sportief gedrag in Etten-Leur hoog in het vaandel hebben staan. We verwachten dit gedrag van alle betrokkenen bij de clubs: van spelers tot bestuurders, van ou-

Clubs gaan handhavend optreden Peter van Dorst: “De campagne is onder meer gericht op ouders die tijdens wedstrijden kritiek uitoefenen op de scheidsrechter of spelers van de tegenpartij uitschelden. Maar ook op spelers zelf, zeker als zij zich schuldig maken aan onsportief gedrag, pesterijen tussen jeugdspelers onderling of aan overmatig gebruik van alcohol. Het is de bedoeling dat de mooie woorden op de gedragsregelborden nu ook bewaarheid worden. Daartoe gaan de clubs handhavend optreden. Als ouders over de schreef gaan, kunnen ze maatregelen verwachten. Het alcoholbeleid kan bij excessen worden aangescherpt en tegen pesters zal hard worden opgetreden.” Is het hele traject van een leien dakje gegaan? “Nee, maar dat kan ook niet. Het is best lastig om zoveel sportverenigingen achter één werkwijze en één plaatje te krijgen. Er waren na het besluit bij sommige betrokkenen ook echt nog wel twijfels. Maar na de kick-off waren al die twijfels weg. De complete campagne loopt nu precies zoals we gehoopt hadden”, aldus Peter van Dorst.

Meer informatie Gemeenten die een vergelijkbaar traject voor ogen hebben voor hun sportverenigingen, kunnen contact opnemen met Bep Timmer, projectleider van de NSA. Het telefoonnummer is 088-2468100 en het emailadres is [email protected]. Kijk ook eens op www.sportalliantie.nl voor meer informatie over diensten en producten m.b.t. dit thema.

Cursus ‘Gedragsregels’

Het is nodig dat de algemene waarden van een sportvereniging worden vertaald in concrete normen (regels). Een waarde zegt iets over het belang dat iemand (in dit geval een vereniging) ergens aan hecht. Bijvoorbeeld: De vereniging vindt het belangrijk dat de sporters en begeleiders zich sportief gedragen. Fair Play is dus een centrale waarde van de sport. Een norm (regel) zegt iets over hoe men zich dan precies in een bepaalde situaties dient te gedragen. Op het overtreden van een norm staat dan ook altijd een sanctie, ook al is dat soms alleen maar een afkeurende blik van de coach.

Een vereniging die een gedragscode hanteert laat zien waar zij voor staat, wat de afspraken zijn en verwacht dat iedereen zich gedraagt. Afspraken en gewoonten van een vereniging zijn er vaak ingeslopen en zijn meestal niet vastgelegd. Of deze afspraken nageleefd worden, is dan ook sterk afhankelijk van de normen van de spelers, coaches, ouders en alle anderen die bij de vereniging betrokken zijn. Pas als gedragsregels vastgelegd zijn, kun je mensen aanspreken op hun gedrag. Hoe zit dat bij uw vereniging? De NSA kan uw vereniging met de cursus ‘Gedragsregels’ helpen bij het opstellen, bekendmaken en naleven van gedragsregels. Veel clubs gingen u reeds voor!

De redactie van dit artikel valt onder de verantwoordelijkheid van de NSA

SPORT

Waarden versus normen

FM

27

Sport & Financiën

Serie van De Twaalfde Man:

Deel 5: Spelersstichting en businessclub

“SPONSORS WERVEN (EN BEHOUDEN) IS ALS SCOREN” Sport en sponsoring kunnen allang niet meer zonder elkaar. Waar de sport steeds belangrijker wordt in onze samenleving, is sponsoring uitgegroeid tot een vorm van ondersteuning waarin het bedrijfsleven zich steeds grootschaliger heeft kunnen profileren. Sportsponsoring is te beschouwen als bedrijfsvoering, waarin heel veel geld omgaat zowel in grote als in kleine contracten. In een serie van zes artikelen gaat Sport FM verder in op de relatie tussen vereniging en sponsor. In de eerste afleveringen van De Twaalfde Man besteedden we aandacht aan de voorbereiding, aan de sponsorcommissie en de ambassadeursclub. In deze en de volgende uitgave is er aandacht voor de spelersstichting (in het amateurvoetbal) en de businessclub, met tips uit de praktijk.

met tussenkomst van) een sponsor. Veel clubs laten deze betalingen lopen via een stichting. Via zo'n zogeheten spelersstichting is het mogelijk om spelers meer uit te betalen dan uitsluitend een onkostenvergoeding en om aan de fiscale verplichtingen ten aanzien van deze uitbetalingen te voldoen. Het betalen van de spelers via een spelersstichting ontslaat de vereniging echter niet van alle verantwoordelijkheid. De vereniging kan in voorkomende gevallen aansprakelijk gesteld worden voor het voldoen van de fiscale verplichtingen ter zake van de betalingen aan spelers. Om die reden zal over het algemeen het bestuur van de vereniging toezicht willen en moeten houden op de spelersstichting. Dit vaak door het 'leveren' van een of twee bestuursleden.

Doel van de Stichting: In de eerste jaren van de ‘professionalisering‘ van het amateurvoetbal waren het vaak de ‘vrienden van’ de vereniging, die op hun eigen creatieve wijze voor wat extra geld in de clubkas zorgden. Tevens leverden deze ‘relaties van‘ een persoonlijke bijdrage aan selectiespelers. Of door hen een baan te bezorgen en/of hen in maatschappelijke zin te begeleiden. Er ontstond, onbedoeld, een zekere wildgroei. Voor veel verenigingen werd het dan ook zaak hierin structuur aan te brengen.

28

SPORT

Volgens het reglement Amateurvoetbal van de KNVB is het clubs niet toegestaan spelers een vergoeding te betalen, anders dan een onkostenvergoeding. Het is echter bij verenigingen in de hoofdklassen niet ongebruikelijk om bijvoorbeeld winstpremies uit te betalen aan spelers, al dan niet door (of

FM

• bevordering van de voetbalsport, plus het verschaffen van mogelijkheden om de sport optimaal te kunnen uitoefenen; • het financieel en materieel mogelijk maken van deelname aan sport- en trainingsfaciliteiten voor daartoe geselecteerde spelers; • het behartigen van de maatschappelijke en geestelijke belangen van de spelers; • het organiseren van bijeenkomsten voor managers en sporters; • het verzorgen van reclame-uitingen; • de stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door financiële steunverlening aan geselecteerde beoefenaren van de voetbalsport, rechtstreeks of via de sportvereniging van wie ze lid zijn

Sport & Financiën

De stichting en vereniging doen beide aan sponsorwerving. Maak goede afspraken en voorkom animositeit op dit gebied. Immers, een geprikkelde onderlinge stemming is slecht voor de vereniging en evenzeer voor de stichting. Maak goede afspraken over wie de vereniging naar buiten vertegenwoordigt.

Als inkomstenbron fungeert de businessclub doorgaans 'binnen' de stichtingsvorm. De leden van de businessclub steunen de club en doen onderling actief zaken. Zij bezoeken de thuiswedstrijden, maken gebruik van de faciliteiten van de club en nemen deel aan diverse activiteiten.

Inleiding Binnen het sponsorplan van de club dient minimaal één hoofdstuk gewijd te worden aan de oprichting van businessclub. Zo'n 'zakenclub' is voor de voetbalvereniging een van de mogelijkheden om financiële middelen te verwerven. Hierbij is het van belang om beleidsmatig vast te leggen wat de opzet is van de businessclub. De desbetreffende leden voldoen aan de verplichting van een jaarlijkse contributie. Bij de bepaling van de hoogte van de contributie van de Business Club dient men onder andere de volgende praktische vragen te stellen en te beantwoorden: • Wat kan de vereniging de businessclub bieden? • Hoeveel leden zou de'“ideale' businessclub in ons geval moeten hebben? • Waarvoor willen we de contributies precies gaan gebruiken? • Wat zijn redelijke bedragen en welk deel ervan gebruiken we voor de organisatie van activiteiten voor de businessclub? • Hoe om te gaan met branche exclusiviteit? • Wie zou de voorzitter kunnen zijn? • Wat voor een soort rechtspersoon wordt de businessclub? Een stichting, een vereniging of gewoon een apart onderdeel van de voetbalvereniging?

Werving Wanneer goed is nagedacht over de opzet en uitvoering van de businessclub en de doelstellingen helder zijn omschreven, begint de zoektocht naar leden. Er zal een goed beeld gepresenteerd moeten worden van het verenigingsbeleid. In het

bijzonder over de groeikansen en ontwikkelingsmogelijkheden van het ledenaantal. het competitieniveau en de staat van de accommodatie. Het kan zijn dat een club op een hoger niveau in competitieverband wil gaan spelen in de toekomst, maar haar recreatieve functie niet uit oog wil verliezen. Maar dat zij er in de eerste plaats naar streeft dat de jeugd en de senioren plezier beleven aan hun favoriete sport in een aangename ambiance. Zo'n beleidsvisie vraagt om financiële middelen. De businessclub – in combinatie met de individuele businessclubleden – moet hiertoe voor aanvullende fondsen zorgdragen. Het helder en transparant toelichten waar de gelden aan worden bestemd, is van essentiële betekenis. De businessclub maakt het mogelijk tegelijkertijd diverse doelstellingen te realiseren. Enerzijds voor de club en anderzijds voor de betrokken ondernemers, zij die er lid van zijn. Immers, binnen de businessclub wordt bedrijven de mogelijkheid geboden om een netwerk aan relaties op te bouwen dan wel bij te houden. Het is in deze van belang dat de businessclubleden regelmatig met elkaar in contact worden gebracht. Zij zullen deze interactie zeker waarderen. Bijeenkomsten hebben uiteraard een zakelijk doel, maar een prettige omgangssfeer mag nooit worden vergeten. Ledenwerving voor een businessclub kan op diverse manieren plaatsvinden. Echter, een plan van aanpak is zeer gewenst. De praktijk heeft geleerd, dat de eerste potentiële leden al bij de sportvereniging betrokken zijn. Belangrijk is na te gaan om welke bedrijven, middenstanders, adviseurs en organisaties het gaat. Maak hiervan een lijst met contactpersonen. Dit is namelijk de meest kansrijke groep om businessclub in te gaan werven. Nieuwe businessclubleden vraagt u tevens of zij hun bevriende relaties willen uitnodigen om zich aan te sluiten. Vervolgens kunt u selecties maken uit bedrijvengidsen, telefoonboeken, uit gegevens van de Kamer van Koophandel en met behulp van internet. Als ook deze lijsten zijn samengesteld, gaat u op zoek naar de meest geschikte contactpersonen. Benader elk potentieel lid zorgvuldig en vooral, laat u niet ontmoedigen en houd vol. Een andere, succesvol gebleken, methode is het werven via bestaande netwerken zoals lokale en regionale ondernemersverenigingen, serviceclubs als Rotery, Lions, Kiwani enzovoorts. En ………… altijd weer nieuwe leden vragen anderen aan te brengen.

Deze serie is tot stand gekomen dankzij: 'De Twaalfde man', een concept van Voetbal&Co. Dit concept is een uitwerking van de sponsoractiviteiten bij ondermeer de Hoofdklassers (voetbal) Argon en IJsselmeervogels.

Meer informatie? Voetbal & Co De Passage 9 3641 AK Mijdrecht [email protected] www.voetbalenco.nl

SPORT

De stichtingen verkrijgen hun inkomsten uit bijvoorbeeld verhuur van boarding en verkoop van andere reclame-uitingen rondom het hoofdveld. Een andere belangrijke bron van inkomsten zijn uiteenlopende sponsorpakketten ('maatwerk') en de revenuen van de businessclub. Zoals hierboven gemeld, was de oprichting van een spelersstichting een eerste stap in de verdere professionalisering van het amateurvoetbal. Maar club- en stichtingsbestuurders dienen op zoek te blijven gaan naar extra inkomstenbronnen.

FM

29

Ik werk in de sport

Gissella voor FNV Sport

BABY IN DE SPORT….

En dan ben je moeder. Een heerlijke roze wolk. Anno 2010 is combineren het tover woord, dus dat geldt eveneens voor het moederschap en je werk. Maar hoe werkt dat dan precies als je een zzp-er bent en werkzaam in de spor t? Want het moge duidelijk zijn: in ons beroep werk je soms op uitzonderlijke tijden. Als mijn avond groepslessen aanvangen is er nota bene geen opvang geopend. Nu is de keuze voor een opvang voor je kind erg persoonlijk en afhankelijk van je persoonlijke situatie. In mijn geval ben ik in de luxe positie niet te hoeven kiezen voor opvang. Mijn man en ik hebben ons schema mooi op elkaar kunnen afstemmen en daarnaast staan opa en oma te popelen om ook eens op te passen. Maar ook al heb je het theoretisch allemaal goed gepland, in de praktijk werkt het soms nét iets anders.

30

SPORT

Inmiddels heb ik geleerd dat veel moeder zzp-ers hier mee te kampen hebben. Want vanaf nu blijft het moeder zijn op de eerste plaats. Toch ben ik van mening dat je het maar gewoon op je af moet laten komen, te veel plannen brengt tenslotte alleen maar stress. Voorbereiding voor je bedrijf is hierin essentieel. Vooruit denken is het magische woord. Niet alleen vooruit denken voor je gezin, maar ook voor je bedrijf, je waarnemers, je afspraken, je financiële zaken, je leden en je cliënten. Kortom, dit doe je niet over één nacht ijs. Voordat je met zwangerschapsverlof gaat, moeten de zaken al ruim een half jaar tot een jaar globaal vooruit gepland zijn. In hoeverre dit mogelijk is dan, want bereid je altijd voor op het anticiperen van onver wachte situaties.

FM

Ikzelf heb er varen er veel baat bij te hebben, jezelf op voorhand goed te laten informeren door deskundigen op dit gebied. Heb je dus vragen omtrent bijvoorbeeld een zwangerschapsuitkering voor zzp-ers, bel of mail dan even met FNV Sport. Voor andere gerichte vragen als zzp-er in de sport kun je ook bij ons terecht. Denk in dit geval aan alle valkuilen die je tegen kunt komen als je als ondernemer vooruit moet dur ven en kunnen denken. FNV Sport kan je hierin adviseren. Om eerlijk te zijn moet ik bekennen dat mijn gezin en mijn werk prima te combineren zijn, het vergt wat aanpassing hier en daar, maar ik voel me er heerlijk bij. Het vooruit denken werpt meteen zijn vruchten af, want zo loopt de organisatie moeiteloos door. Ik heb volledig van mijn verlof kunnen genieten en hier geniet ik nog steeds van, ik heb nog steeds het overzicht en de betrokkenheid bij mijn eigen organisatie. En in mijn “nieuwe” schema heb ik voldoende vrije tijd om toegewijde moeder te mogen zijn. Mijn leden en cliënten zijn content met de wijze zoals dit wordt opgevangen en dat is toch waar alles om draait, zeker als het je broodwinning betreft. Nu spreken we in mijn geval van één baby of kind, maar uiteraard ook niet geheel onmogelijk met meer kinderen. Met het zonnetje dat weer zo heerlijk zijn gezicht lijkt te laten zien maakt FNV Sport zich ijverig op voor de zomer. Vragen over vakantiegeld, vakantiewerk en verlofdagen stromen weer bij ons binnen.

Gissella Arends Voorzitter FNV Sport

De redactie van deze artikelen valt onder de verantwoordelijkheid van FNV Sport

VAKBOND IN DE SPORTSECTOR? Uit onderzoek is gebleken dat veel mensen nog niet weten wat FNV sport doet en wat we voor de leden kunnen betekenen. Dat we opkomen voor de belangen van werknemers, bij cao-onderhandelingen en reorganisaties is bij iedereen wel bekend. Daarnaast doet FNV Sport nog veel meer!

Wat te denken van individuele juridische hulp, een persoonlijke vraagbaak op het gebied van werk en inkomen, loopbaanadvies, trainingen of hulp bij het invullen van de belastingaangifte? Allemaal gratis omdat je lid van FNV Sport bent. Nog geen lid? Via onze website kun je lid worden, www.fnvsport.nl

VERKIEZING BESTE WERKGEVER SECTOR SPORT 2009

Uiteraard heeft de winnaar moeten voldoen aan bepaalde criteria: oog voor werknemers, goed werkgeversschap, er wordt gewerkt volgens de regels. Fortuna Sittard, betaalde voetbalorganisatie uit de eerste divisie heeft de prijs “beste werkgever sector Sport 2009” in de wacht weten te slepen! Fortuna Sittard dankt de prijs onder meer aan het feit dat zij vlak na allerlei fusie- en licentieperikelen ervoor heeft gekozen om een Ondernemingsraad in het leven te roepen. Uiteraard zijn er veel organisaties met een Ondernemingsraad, niets bijzonders toch? Toch wel, in de sportsector blijven veel organisaties achter met het instellen van medezeggenschapsorganen. Fortuna Sittard heeft aangegeven communicatie met de medewerkers erg belangrijk te vinden. Voorzitter Wil Meijers: “Als bestuur vinden we het belangrijk dat de medewerkers zich thuis voelen bij de organisatie. De oprichting van een ondernemingsraad had vanaf het begin dan ook onze volledige steun.” Fred van Barneveld, voorzitter van de ondernemingsraad: “In het verleden werden medewerkers onwetend gehouden, daardoor ontstond er vooral tijdens de fase van de eventuele fusie veel onrust. Nu wordt er werkelijk gecommuniceerd.

Op de werkvloer is daarom ook een kentering gekomen, eerst werden zaken snel als problemen gezien, nu beginnen we aan een uitdaging. Wij zijn een club in ontwikkeling, de ondernemingsraad volgt de ontwikkelingen nu op de voet.” In een eerdere editie van Sport FM hebben wij al bericht dat de nominaties niet met postzakken tegelijk arriveerden bij FNV Sport. Zeker niet voor de “aanmoedigingsprijs 2009”, de prijs voor de meest belabberde werkgever sector Sport 2009. We hebben besloten om de aanmoedigingsprijs in de kast te laten liggen, misschien zijn er helemaal geen belabberde werkgevers. Dat zou natuurlijk bijzonder goed nieuws zijn!

“Bestuursleden Wil Helwig en Wil Meijers nemen de prijs in ontvangst van Mariska Exalto, assistent bestuurder van FNV Sport”

SPORT

Vorig jaar heeft FNV Sport de verkiezing “beste werkgever sector Sport 2009” gehouden.

FM

31

Ik werk in de sport

GOEDE ARBEIDSVOORWAARDEN BIJ SPORTVERENIGINGEN In Nederland zijn ongeveer 27.000 sportverenigingen aangesloten bij een sportbond. In totaal werken ongeveer 14.000 personen in betaalde banen bij sportverenigingen (de meeste in parttime-verband). Slechts de helft daarvan valt onder de cao voor Sportverenigingen. Enkele (grote) sportverenigingen volgen de cao Sport (van toepassing op sportbonden en professionele ondersteuningsorganisaties in de sport). Wanneer wordt de cao voor Sportverenigingen toegepast? Voor een groot aantal betaalde medewerkers bij sportverenigingen zijn de arbeidsvoorwaarden op een individuele manier geregeld door het lokale (vrijwillige) bestuur van de sportvereniging. Ongetwijfeld met goede bedoelingen. Sportverenigingen zijn vanouds vrijwilligersorganisaties. Kennis en techniek worden echter steeds belangrijkere voorwaarden voor zowel een gezonde sportbeoefening als voor het realiseren van betere sportprestaties. De behoefte aan gediplomeerde sportbegeleiders groeit. En daarmee ook het aantal betaalde banen in sportverenigingen. Bovendien wordt het steeds moeilijker om vrijwilligers te vinden waardoor van betaalde krachten meer wordt gevergd. Dat stelt ook hogere eisen aan de invulling van het werkgeverschap van de sportvereniging. Goed werkgever zijn (voor zowel gediplomeerde krachten als vrijwilligers) is voor een (vrijwillig) bestuur van een sportvereniging geen makkelijke opgave. Succesvolle sportverenigingen maken tegenwoordig gebruik van een professioneel ingehuurde verenigingsmanager om hieraan invulling te geven. Veel sportverenigingen hebben hiervoor echter niet de financiële middelen. Bovendien zijn bij alle sportverenigingen de inkomsten omgeven met veel onzekerheden (teruglopende subsidies, contributies, inkomsten uit activiteiten, sponsorbijdragen). Het is dan ook niet vreemd om te constateren dat besturen van veel sportverenigingen terughoudend zijn om zekerheden te verlenen aan betaalde medewerkers. Dat leidt soms tot praktijksituaties die de toets der kritiek niet kunnen doorstaan (arbeidsconflicten, conflicten met de fiscus).

32

SPORT

Veel sportverenigingen maken daarom gebruik van de diensten van regionale sportserviceburo's. Een vijftal sportserviceburo's hebben naast advisering en ondersteuning van de sportvereniging als dienstverlening ook het formele werkgeverschap overgenomen van de sportvereniging. De medewerker komt op aanvraag van de sportvereniging in dienst van het sportserviceburo (de formele werkgever) en wordt vervolgens gedetacheerd bij de sportvereniging (de materieel werkgever). Deze detacheringconstructie voor sporttechnisch personeel wordt door de belastingdienst gefaciliteerd waardoor geen BTW behoeft te worden betaald over de vergoeding die de sportvereniging aan het sportserviceburo verschuldigd is.

FM

www.brabantsport.nl

www.sportservicenoordholland.nl

www.stk-drenthe.nl

www.sportfryslan.nl

www.stkgroningen.nl

De vijf sportserviceburo’s waarmee FNV Sport de cao voor sportverenigingen afsluit.

De redactie van deze artikelen valt onder de verantwoordelijkheid van FNV Sport

In sommige (grotere) gemeenten vervult de gemeente de rol van formeel werkgever om medewerkers vervolgens te werk te stellen bij sportverenigingen. Meer en meer gemeenten stappen echter af van deze constructie omdat de rol als detacheerder meer taken en aansprakelijkheden met zich meebrengt en leidt tot een hoger loonkostenniveau dan met de cao voor Sportverenigingen.

sportvereniging veel inspanningen en risico's. De sportserviceburo's zijn goed ingevoerd in de onzekerheden die sportverenigingen hebben bij het op peil houden van hun inkomsten. De voorwaarden van detachering zijn daar ook specifiek op afgestemd. Daartegenover staat wel de zekerheid van het inleentarief, gebaseerd op de loonkosten op grond van de CAO voor Sportverenigingen.

Voor de betaalde medewerker die bij een sportvereniging vaak een parttimecontract heeft kan detachering voordelen opleveren. Zo kunnen meerdere dienstverbanden bij verschillende sportverenigingen samen garant staan voor een voItijdcontract bij het sportserviceburo. Ook kan de overstap naar dienstverbanden bij andere sportverenigingen plaatsvinden zonder verbreking van het bestaande contract bij een sportserviceburo en zonder aanpassing van de arbeidsvoorwaarden. De medewerker ervaart minder onzekerheden dan bij een rechtstreeks dienstverband bij een sportvereniging.

FNV Sport spant zich in om voor medewerkers die een duurzame loopbaan nastreven in de sport een goede afstemming te bewerkstelligen tussen de cao voor Sportverenigingen, cao Sport (Sportbonden) en cao’s voor commerciële sportorganisaties en (verzelfstandigde) sportaccommodaties. In samenwerking met Pensioenfonds voor Zorg en Welzijn (het pensioenfonds dat ook van toepassing is bij de cao Sport) wordt inmiddels hard gewerkt aan een levensloopdekkend pensioen voor de medewerker in de sport. De samenwerking tussen FNV Sport en de sportserviceburo's middels de cao voor sportverenigingen dient ervoor te zorgen dat medewerkers na afronding van hun opleiding een goede start kunnen maken in de kraamkamer van ons nationale sporttalent.

Het (gedeeltelijk) uitbesteden van het werkgeverschap aan een sportserviceburo bespaart het bestuur van de

LOOPBAANADVIES

Volg eens een Workshop! Functionerings- en beoordelingsgesprekken (2 dagdelen) Je manager komt naar je toe om een afspraak te maken voor een ontwikkelingsgesprek. Weet jij wat je te wachten staat? Wat is het verschil met het vorige gesprek dat een functioneringsgesprek was? Steeds vaker worden dergelijke gesprekken gehouden. Maar wat is nu precies het verschil tussen een beoordelings-, een functionerings- en een ontwikkelgesprek? Hoe kun je jezelf daarop voorbereiden? In deze workshop worden de verschillen uitgelegd en krijg je tips om de gesprekken voor te bereiden.

Netwerken (2 dagdelen) Netwerken is een goede manier om informatie, adviezen en oplossingen te krijgen. Iedereen kent mensen en maakt dus deel uit van een netwerk. Al die mensen hebben kennis, vaardigheden en ook weer kennissen. Door handig gebruik te maken van ieders kwaliteiten kun je op elk gewenst moment aan de juiste informatie komen. Tijdens deze workshop leer je vooral hoe je bewuster kunt netwerken.

Solliciteren (2 dagdelen) In deze workshop leer je hoe je een sollicitatiebrief en CV opstelt. Je krijgt tips voor de voorbereiding op een sollicitatiegesprek en je oefent in het voeren van zo’n gesprek.

Loopbaanoriëntatie (2 dagdelen) Het is nu nog leuk op je werk, maar de routine sluipt er steeds meer in. Je kunt alvast nadenken over een volgende stap in je loopbaan. De workshop Loopbaanoriëntatie is voor mensen die zich willen (her)bezinnen op hun functie. Tijdens de workshop maak je hiermee een begin door aan de slag te gaan met de vragen: wie ben ik, wat wil ik en wat zijn mijn mogelijkheden? Met deze verkenning kun je vervolgens aan de slag.

Onderhandelen (2 dagdelen) Op je werk kom je regelmatig in onderhandelingssituaties terecht. Je onderhandelt in een overleg over de manier van werken, bij het afsluiten van een arbeidsovereenkomst en wanneer je je werktijden wilt veranderen. In de workshop Onderhandelen leer je onderhandelprocessen herkennen en je zelfvertrouwen te vergroten. Je oefent met verschillende onderhandelstrategieën.

Hoe meld ik me aan voor een workshop? Kijk voor een recent overzicht van workshops en -locaties op: www.fnvsport.nl bij “loopbaanspreekuur” of stuur een email naar [email protected] Je kunt natuurlijk ook bellen: 0900-22 825 22 (lokaal tarief).

SPORT

Iedereen stelt zichzelf wel eens de vraag: wat wil ik bereiken in mijn werk? Welke mogelijkheden zijn er? Wil ik bij mijn huidige werkgever blijven of ga ik mij oriënteren op ander werk? Zit mijn loopbaan in de lift? Check het zelf met de loopbaanspiegel, een digitale test via www.fnvsport.nl, die je een goede spiegel voorhoudt. Daarnaast kun je terecht bij een FNV deskundige. Kom langs op een loopbaanspreekuur, of train jezelf tijdens een loopbaanworkshop.

FM

33

Iedere morgen treedt Duco een groot deel van de Nederlandse bevolking met een stralende lach tegemoet, in het programma Nederland in Beweging. Samen met Olga Commandeur wordt hij gezien als de stimulans die veel mensen iedere dag goed kunnen gebruiken, wie zorgt er anders voor dat je enthousiast mee gaat bewegen? Wie is Duco eigenlijk? Als je een kijkje op zijn website www.ducobauwens.nl neemt, ontdek je als snel dat hij als Fitguru wordt gezien. Duco geeft aan dat hij zich richt op een goede balans in het leven. Een fit lichaam en een fitte geest dragen bij aan een goede balans. “Als je minder stress hebt, kun je makkelijker je doelen bereiken”, aldus Duco.

"GISSELLA ARENDS, VOORZITTER FNV SPORT, INTERVIEWT NEDERLAND IN BEWEGING-COLLEGA DUCO BAUWENS"

34

SPORT

"NIET MOETEN MAAR WILLEN!" FM

Fitguru en schrijver In “Niet moeten, maar willen”, het boek dat Duco vorig jaar heeft geschreven, geeft hij via een duidelijk stappenplan de mogelijkheid om een stressvrijer en succesvoller leven te realiseren.

“Ook ik heb moeilijke periodes in mijn leven gekend. Uiteindelijk ben ik in staat geweest om mijn mind-set te veranderen, daar draait het allemaal om. Via “Niet moeten, maar willen”, wil ik anderen laten zien dat het echt mogelijk is om je doelen te bereiken.”

Fitguru, schrijver en Personal Coach In het programma RTLconsult, een optimistisch medisch programma’s met experts op het gebied van voeding en beweging, begeleidt Duco mensen die moeite hebben om te beginnen met sporten. Mensen die zich regelmatig voornemen om te sporten, maar nog steeds niet die stap hebben genomen. De zogenaamde bankhangers. Duco laat deze mensen zien dat een ruim gesorteerde sportschool voor ieder wat wils te bieden heeft. “Het is belangrijk dat je een sport vindt die bij je past, waar je hart sneller van gaat kloppen.”

Fitguru, schrijver, Personal Coach en werkgever in de sport Duco heeft in Nieuw Vennep zijn eigen Fit Center waarmee hij zich vooral richt op het in beweging krijgen en houden van 40plussers. Waaraan herken je een goed werkgever? “Integriteit, dat vind ik zeer belangrijk”, geeft Duco aan. En wat verwacht jij als werkgever van een goed werknemer? “Integriteit!”

De vraag van Duco aan Gissella Arends, de voorzitter van FNV Spor t: “Als ik jou op je 90ste verjaardag vraag wat je in je leven bereikt hebt, wat wil je dan kunnen zeggen?” Gissella: “Allereerst lijkt het me enig als je me deze vraag op ons 90ste nog kunt stellen onder het genot van een goed glas wijn! Ik zou beroepsmatig antwoorden dat ik er in geslaagd ben veel van mijn ambities te hebben mogen ver wezenlijken. Zoals een succesvol bedrijf; mijn sportorganisatie met bijzondere doelgroepen wel te verstaan is een begrip geworden, een gedegen politieke carrière waarin ik veel heb mogen betekenen voor de achterban. Een dergelijk soort positie als Erica Terpstra zou ik hebben bekleed, naast FNV Sport natuurlijk! Een zeer bekend en erkend boegbeeld te zijn geweest als representatieve en bruisende PlusSize ladyambassadrice voor de volslanke vrouw, in het bijzonder in de sport én op de catwalk. En dat ik mijn kennis en er varingen heb kunnen overbrengen en delen met anderen. Daarbij zou ik dan gebruik hebben gemaakt van alle voorhanden gebruikelijke middelen die er te bedenken zijn om mensen mijn filosofie te kunnen laten beleven. Op persoonlijk gebied zou het antwoord dan luidden, dat ik een enorm gelukkig leven heb gehad vol rijkdom van liefde en vriendschap. Dat ik erg trots ben op het feit dat ik een prettig, veilig en fijn “thuis” heb weten te creëren voor mijn man en kinderen. Kor tom ik zou terugkijken op een actief, ambitieus leven vol spontaniteit en uitdagingen.” FNV Sport mag 5 exemplaren van “Niet moeten, maar willen” weg geven! Ben jij lid van FNV Spor t en wil je kans maken op het boek van Duco Bauwens? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

SPORT

Waarom heb je een boek geschreven? Er zijn toch al behoorlijk wat zelfhulpboeken? “Ik wilde mijn ervaring en kennis delen met anderen die er ook hun voordeel uit kunnen halen. Dit jaar zal mijn tweede boek volgen: het Fitguru-dieet. Mijn boeken zijn bedoeld om anderen handvatten te geven in het bereiken van doelen. Concrete stappen, die je zou moeten ondernemen om iets in je leven te veranderen, vind je erin terug. Mijn boek is geen dik, wollig boek. Het is makkelijk te lezen en uit te voeren. Mijn boek kun je net als TV zien: een platform waardoor ik in staat ben om mijn boodschap bij zoveel mogelijk mensen onder de aandacht te brengen. Ik heb mijn ervaring gebruikt om dit boek te schrijven, ik heb gezien wat het teweeg brengt als je het stappenplan volgt; een betere kwaliteit van leven, balans!”

FM

35

Ik werk in de sport

Oud-voetbalprof Jean-Paul de Jong vindt andere genoegdoening in de sport

'SUCCES VERTAALT ZICH NU IN WAARDERING' Oud-profvoetballer Jean-Paul de Jong (39) is na zijn officiële afscheidsduel in het shirt van eredivisieclub FC Utrecht, waarvoor hij maar liefst veertien seizoenen uitkwam, in het sportmilieu actief gebleven. Bevlogen als in zijn beste dagen als middenvelder. Hij nam in 2004 het initiatief tot de oprichting van de stichting Klein Galgenwaard, een vrijwilligersorganisatie die zich inspant voor achtergestelde groepen mensen in de Utrechtse samenleving. En hij legde zich daarnaast toe op een ander vak in de sport: dat van voetbaltrainer/-coach. Want zonder de zweetlucht en de humor in een kleedkamer kan de Maarssenaar niet. Tekst: Hans Vos

36

SPORT

Zijn huidige werkplek, aan de Mytylweg in Utrecht, wordt omringd door grasvelden. Door velden van sportplezier, vol lijnen, met doelen. Groen is met nadruk de kleur van het eerste deel van zijn werkzame leven. Maar een groentje is Jean-Paul de Jong al lang niet meer, ook niet buiten de voetballerij. De gewezen captain van FC Utrecht is ruim twee jaar na zijn afscheid van de Nederlandse eredivisie nog altijd 'gezichtsbepalend' in de vierde stad van Nederland en haar omgeving. Goodwill kweekte De Jong met zijn onverzettelijkheid binnen de lij-

FM

nen, maar sinds zijn afzwaaien als voorbeeldige prof met eenzelfde instelling ook daarbuiten.

Jong met zijn staf (van vrijwilligers) een tweede onderkomen binnen de stadsgrenzen. In de nieuwe indoor- en outdooraccommodatie op sportpark Zuilen, een uitvloeisel van een met de gemeente Utrecht afgesloten samenwerkingsovereenkomst. Die biedt De Jong en de zijnen nog veel meer kansen om uiteenlopende sportieve activiteiten te ontwikkelen ten behoeve van jongeren, dak- en thuislozen. Maar ook voor anderen die zich in een sociaal isolement bevinden, bijvoorbeeld vanwege een verstandelijke of lichamelijke beperking. Dat alles onder het motto 'Sport voor iedereen, met hart voor stad en regio'.

'Ik wil mijn kennis en mijn sociale betrokkenheid aan anderen, aan jongeren vooral, blijven overdragen'

Hij zette Klein Galgenwaard op, de maatschappelijk betrokken stichting die is gevestigd op loopafstand van het 'grote' Galgenwaard - het stadion van FC Utrecht. Medio volgend jaar betrekt De

Sport als middel Sport als middel van bestaan, sport als bindmiddel. Al tijdens zijn actieve loopbaan als profvoetballer 'ontdekte' De Jong beide facetten. Beroepsmatig

Deze vooruitstrevendheid kwam vooral uit hemzelf. Anderen hem hebben niet of nauwelijks hoeven te pushen. "Ik ben altijd heel ondernemend geweest. Dat bedrijvige heb ik van huis uit meegekregen. Na veertien seizoenen in dienst van FC Utrecht was ik bepaald geen vreemde meer in de stad. Ik werd gevraagd voor het geven van clinics, het openen van scholen, het starten van tal van maatschappelijke projecten. Je kunt het zo gek niet bedenken, of ik werd er voor gevraagd als rolmodel. Zo is bij mij het idee voor Klein Galgenwaard ontstaan. Daar kwam bij dat ik binnen de organisatie van FC Utrecht na mijn loopbaan verder kon als jeugdtrainer, daar had ik afspraken over gemaakt."

Maar voordat De Jong de aanvoerdersband inruilde voor het pak van jeugdcoach nam hij de tijd om zich een jaar lang in andere sportorganisaties te verdiepen. Hij volgde de TC1-trainerscursus en liep daarvoor één jaar stage bij Vitesse, in Arnhem. Tevens kon hij bij FC Utrecht achter de schermen meekijken. Die verrijking van zijn knowhow komt hem nu van pas in zijn functie van trainer/coach van de A1-junioren van FC Utrecht, in combinatie met zijn rol als assistent-trainer van Jong FC Utrecht.

'Wanneer het team of de afdeling niet goed functioneert, dan kan het individu niet excelleren' Passie

De wekelijkse drang om voor alle inspanningen drie punten te verdienen, is voor De Jong in de kern onveranderd gebleven. "De passie om iets te bereiken is bij mij nog steeds heel groot. Met de stichting Klein Galgenwaard heb ik van begin af aan aan de weg getimmerd. Zo ben ik te weten gekomen dat je ook op een heel ander vlak succesvol kunt zijn. In 2008 is het project 'Van hangjongeren naar sportjongeren' bekroond met een 'Appeltje van Oranje', een door het Oranjefonds beschikbare ereprijs. Het succes vertaalt zich niet in punten, zoals ik als voetballer was gewend. Dat vertaalt zich nu in blijken van waardering." De positieve energie die hij van zijn stichtingswerk krijgt, benut hij ten volle op het prestatieve vlak. Want De Jong streeft het hoogste trainersdiploma in het betaalde voetbal na. "Het blijkt toch dat ik niet zonder de drive kan om elke week weer voor die drie punten te gaan. Maar een idealist zal ik altijd blijven, ook werkend in de wereld van de sport. Ik wil mijn kennis en mijn sociale betrokkenheid aan anderen, aan jongeren vooral, blijven overdragen. Ook FC Utrecht kan daarvoor het platform bieJean-Paul de Jong in zijn karak teristieke pose als speler van FCden. De samenwerking tussen de stichUtrecht: voorop in de strijd enting Klein Galgenwaard en de geen duel schuwend. maatschappelijke tak van FC Utrecht, Foto: Frank Zilver FC4YOU, bieden vele kansen."

WIE

Jean-Paul de Jong Jean-Paul voetbalde met zijn hart. Veertien jaar lang ging hij voorop in de strijd bij FC Utrecht. In de veertien jaar dat Jean-Paul bij FC Utrecht voetbalde stond hij drie keer in de finale van de KNVB-beker. En stond hij twee keer met de beker in handen. Daarnaast sleepte hij met de “FC” ook de Johan Cruijff Schaal in de wacht en bereikte hijvijf keer Europees voetbal. Hij kreeg als eerste en enige FC Utrecht-voetballer een afscheidswedstrijd. Het geld ging naar de stichting Klein Galgenwaard en de jeugdopleiding van FC Utrecht. JeanPaul was als voetballer een boegbeeld voor FC Utrecht. En Jean-Paul is een boegbeeld van Klein Galgenwaard. In 1970 toen FC Utrecht gevormd is uit DOS, Elinkwijk en Velox, werd hij geboren op 17 oktober van dat jaar. Met zijn vrijwilligersstichting Klein Galgenwaard maakt hij sporten met een hart voor jongeren, gehandicapten en dak- en thuislozen mogelijk. Sport voor iedereen. Hij zet zich in voor achtergestelde groepen in de samenleving. Met heel zijn hart! "Een trainer met een sociaal gezicht wil ik zijn, met oog voor anderen. Zo denk ik de discipline en de bereidheid om met elkaar iets te bereiken te kunnen versterken, zowel binnen als buiten het veld. Dat is mijn werkwijze, zo dacht ik als teamspeler ook. Een individu is niets zonder een team van mensen. Dat geldt voor elke werkkring. Wanneer het team of de afdeling niet goed functioneert, dan kan het individu niet excelleren." De Jong realiseert zich dat hij zijn dubbelrol van gedreven trekker van Klein Galgenwaard en van trainer/coach goeddeels zal moeten loskoppelen, al was het maar vanwege het tijdsbeslag. Nu hij fulltime met het trainerschap bezig is, krijgt het stichtingswerk voor hem een andere inhoud. "Ik ben nu het gezicht van'Klein Galgenwaard en veel minder uitvoerder van allerlei activiteiten."

SPORT

zowel als idealistisch. Met dezelfde insteek en passie bovendien. Een teamspeler was hij en is hij gebleven. "Om elkaar en jezelf beter te maken, daar wil ik in blijven investeren. Mooi hè, dat dat in de sport kan? Tijdens mijn carrière was ik al bezig met de invulling van de periode daarna. Dat was de rode draad. Ik volgde cursussen, waaronder de cursus sportmanagement en trainerscursussen, en ik zette me in voor de stichting Klein Galgenwaard. Het zwarte gat heb ik nooit gezien."

SPORT

Ik werk in de sport

FM

37

Sport & Wetenschap

Egbert Oldenboom over de economische evaluatie van sportevenementen

“DANKZIJ LA VUELTA NIEUWE INZICHTEN OVER SPORTEVENEMENTEN” Met het oog op het Olympisch Plan is één van de belangrijkste bouwstenen dat Nederland ervaring opdoet met het organiseren met grote sportevenementen. Er zijn natuurlijk de bekende plannen voor het WK voetbal in Nederland en België. Maar dit jaar staat voornamelijk in het teken van wielrennen. Na de start van de Vuelta in Drenthe, zal dit jaar ook de Giro d’Italia en de Tour de France in Nederland starten. Wat heb je echter aan ervaring als er niks van geleerd wordt? Om dit te ondervangen is er het de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen. Zij onderzochten onder meer de economische impact van de Vuelta op de provincie Drenthe en zullen in de toekomst meer van dergelijke onderzoeken doen (o.a. de Giro en de Tour). SportFM sprak met initiator Egbert Oldenboom van deze werkgroep.

38

SPORT

Tekst: Hans Slender

FM

Egbert Oldenboom: Wij hebben informatie verzameld op het gebied van aantal toeschouwers, overnachtingen en bestedingen

Sport & Wetenschap Inmiddels wordt het als een feit gepresenteerd: grote sportevenementen leveren geld op. Maar dit is natuurlijk niet zo vanzelfsprekend. Evenementen vergen namelijk ook een forse investering. Als een organisator wil weten of een evenement daadwerkelijk rendement oplevert, dan moet dit onderzocht worden. De Werkgroep Evaluatie Sportevene-

ben informatie verzameld op het gebied van aantal toeschouwers, overnachtingen en bestedingen.” Achteraf kijken geeft een interessant beeld, maar voor de komende evenementen is het nog interessanter. “De organisatie van de Giro of Tour kan deze informatie gebruiken om de logistiek rondom zijn evenement beter te organiseren. Ook geeft dit on-

'De missie van de WESP is gericht op de verhoging van de kennis over de effecten van sportevenementen'

Olympisch plan 2028 Als het organiseren van evenementen een belangrijke bouwsteen is richting de Olympische Spelen in 2028, dan moet hier kennis over ontwikkeld worden. Voor het creeren van draagvlak is kennis over positieve en eventuele negatieve effecten belangrijk. Als blijkt dat het organiseren van evenementen sociaal en economisch aantrekkelijk is voor een gemeente, dan zullen plannen sneller ondersteund worden. Als daarnaast ook bekend is welke factoren een evenement tot een succes maken, dan wordt het organiseren van een evenement steeds aantrekkelijker. Oldenboom hoopt dat de werkgroep kan bijdragen aan het creëren van een Olympisch klimaat. Het onderzoek bij de Vuelta in Drenthe heeft interessante gegevens opgeleverd. Belangrijk was dat het evenement inderdaad economisch erg aantrekkelijk was voor de provincie Drenthe. “Wij heb-

derzoek informatie waarmee hij andere partijen kan overhalen om evenementen te ondersteunen.”Zo blijkt juist de organisatie van breedtesportevenementen, zoals bij de Vuelta een wielertoertocht, een grote economische impact op de omgeving te hebben.“ Het wordt nog interessanter als wij de uitkomsten van meerdere vergelijkbare evenementen naast elkaar kunnen leggen. Door onze samenwerking wordt nu telkens dezelfde methode gebruikt. Evaluaties kunnen daardoor goed vergeleken worden en we kunnen in de toekomst zelfs met prognoses gaan komen.”

Samenwerking “In het verleden stond ik bekend om mijn onderzoeksthema sportevenementen. Dit onderzoeken vind ik nog steeds erg leuk, maar mijn interesse gaat steeds meer uit naar kennisdeling. Hoe kunnen we samen tot nieuwe inzichten komen binnen een bepaalde commu-

'Samenwerken in een community kan tot nieuwe inzichten leiden' nity.” De WESP is een eerste initiatief waarbij verschillende partijen in een consortium onbezoldigd met elkaar samenwerken. Oldenboom ziet veel meer mogelijkheden voor deze samenwerkingsvorm. “Ook op het gebied van sportverenigingen zie ik mogelijkheden om onderzoeken op te starten. Binnen een platform sporteconomie kunnen verschillende werkgroepen opgericht worden, waarvan evenementen de eerste is.”

Vuelta Drenthe Het onderzoek in opdracht van de provincie Drenthe bij de start van de Vuelta werd binnen de werkgroep uitgevoerd door Egbert Oldenboom (Meerwaarde/ Hogeschool van Arnhem en Nijmegen), Hiske Koldijk (NHL Leeuwarden) en Hans Slender (Hanzehogeschool Groningen). Uit het onderzoek kwam dat de economische impact (bestedingen) voor de provincie € 5,3 miljoen was. Dit overstijgt ruim de investering van provincie en lokale gemeenten. Naast de economische impact is ook een belevingsonderzoek uitgevoerd door Albert van Schendel (NHTV Breda). Hieruit kwam dat de betrokkenheid van de lokale bewoners extreem hoog was voor een sportevenement. Deze positieve uitkomsten zijn gepresenteerd tijdens het congres ‘ Topsportevenement Drenthe’ op 20 januari 2010.

SPORT

menten (WESP) is een samenwerkingsverband van meerdere hogescholen met onder meer vertegenwoordiging van het NOC*NSF en enkele organisatoren. “De missie van de WESP is gericht op de verhoging van de kennis over de effecten van sportevenementen,“ geeft Oldenboom aan. “Als gemeenten of provincie een verzoek krijgen om mee te betalen aan de organisatie van een groot sportevenement, dan kunnen wij hen middels onderzoek ondersteunen. Uiteindelijk moet onderzoek bijdragen aan de professionalisering van de organisatie van sportevenementen.”

FM

39

Algemeen reglement boven Burgerrechter? In deze Sport & Recht volgen we diversen zaken die op juridisch gebied spelen. Op de website www.sport-fm.nl treft u nog veel meer jurisprudentie aan. Daarnaast vindt u hier ook alle reeds verschenen columns van Anton Geesink terug.

KLIK DAARVOOR OP DEZE SITE OP DE BANNER ‘SPORT & RECHT’.

Franse rechtbank veroordeelt NBB

8 De

Nederlandse basketbalbond (NBB) is door een rechtbank in het Franse Chambéry veroordeeld tot het betalen van 70.000 euro schadevergoeding aan de Franse eersteklasser Challes-les-Eaux. De club eiste compensatie nadat Marlous Nieuwveen geblesseerd geraakt was bij de nationale ploeg en daardoor maanden niet in actie kon komen voor haar club.

Rechtbank wijst vordering KNWU af 8A. is een professionele baanwielrenner en is lid van de KNWU. In de hoofdzaak vordert hij schadevergoeding van de KNWU omdat de KNWU volgens hem onrechtmatig gehandeld heeft door na te laten hem tijdig te informeren omtrent nieuwe normeringen voor het toekennen van een A-status. De schade die A stelt te lijden bestaat uit, onder meer, gemist stipendium (bijdrage in de kosten van levensonderhoud bestemd voor sporters die aan bepaalde kwalificaties voldoen) en een gemiste onkostenvergoeding. De KNWU stelt zich in het incident op het standpunt dat de rechtbank zich onbevoegd dient te verklaren op grond van het bepaalde in artikel B9.3 van het Algemeen reglement van de KNWU. De rechtbank begrijpt dat de KNWU stelt dat A zijn geschil had dienen voor te leggen aan het Congres van de KNWU. De KNWU stelt hiertoe dat A, als licentiehouder en lid van de KNWU, gebonden is aan het Algemeen Reglement. In artikel B9.3 staat: 'In alle geschillen, voorzover niet in voorgaande leden of elders in dit Reglement geregeld, beslist het Congres.' De rechtbank neemt gebondenheid van A aan de reglementen van de KNWU als uitgangspunt, nu de KNWU dit onweersproken heeft gesteld. De vordering van A is een vordering tot schadevergoeding gegrond op de stelling dat de KNWU onrechtmatig jegens A gehandeld heeft. De formulering van

40

SPORT

Volgens de advocaat van Challes kan de uitspraak verstrekkende gevolgen hebben voor de sport. "Het is de eerste keer dat een basketbalclub schadeloos wordt gesteld voor een buitenlandse speler, die zich bij een nationale ploeg blesseert en daardoor niet kan spelen. Het is jurisprudentie die een sneeuwbaleffect kan veroorzaken in de hele sport." De NBB, die nog tegen de uitspraak in beroep kan gaan, draait op voor de medische kosten en ook voor de kosten voor Nieuwveens vervangster. g

FM

artikel B9.3 is zodanig ruim dat onderhavig geschil in beginsel ook onder de reikwijdte van het artikel zou kunnen worden gebracht. Uit de formulering blijkt echter niet of het Congres ook bevoegd is vorderingen tot schadevergoeding te beoordelen en eventueel toe te kennen. De rechtbank is van oordeel dat, indien het de bedoeling was ook vorderingen tot schadevergoeding aan de beoordeling van de burgerlijke rechter te onttrekken en dus onder de reikwijdte van artikel B9.3 te brengen, deze bedoeling tot uitdrukking had moeten komen in de formulering. Op grond van voorgaande overwegingen is de rechtbank van oordeel dat de incidentele vordering moet worden afgewezen. De KNWU zal, als de in het ongelijk gestelde partij, in de proceskosten van het incident worden veroordeeld. De rechtbank bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van 17 maart 2010 voor beraad rolrechter omtrent het bepalen van een comparitie. Dit is, als onderdeel van de procedure, een speciale rechtszitting. De bedoeling daarvan is meer inlichtingen over de zaak te verkrijgen of te proberen de partijen tot overeenstemming te laten komen. De partijen kunnen dan onder leiding van de rechter of bijvoorbeeld tijdens een schorsing van de zitting proberen tot een schikking te komen. Wanneer de hele procedure is doorlopen en er geen schikking is bereikt wordt er vonnis gewezen door de rechter. g

CGB: homo-sportclub in ongelijk gesteld

Rechter stelt badmintonbond in gelijk

8De Commissie Gelijke Behan-

8Drie speelsters, aangesloten bij de badmintonbond, heb-

deling (CGB) heeft de Stichting Gay Sport Nijmegen in het ongelijk gesteld in haar zaak tegen textiel bedrukkingsbedrijf Konavo uit Nieuwe Tonge. Het bedrijf weigerde handdoeken te drukken, die verwezen naar een homosporttoernooi. Hiervoor deed het bedrijf een beroep op zijn godsdienstige overtuiging. Het bedrijf was wel bereid aan deze stichting handdoeken te leveren met een tekst die niet verwijst naar de homoseksuele gerichtheid van de sporters.

ben het kort geding verloren dat ze tegen de badmintonbond hadden aangespannen. Zij wilden interlands voor de Nederlandse Bond met rackets van hun eigen privésponsors spelen en niet met die van de sponsor, racketleverancier van een ander merk. Ook het voorstel van de Badmintonbond om bij landenwedstrijden het merk van hun racket af te plakken, werd door de spelers afgewezen.

"Wel vereist deze wetgeving dat wat er aan goederen of diensten wordt aangeboden voor een ieder openstaat en daarvan geen beschermde groepen worden uitgesloten. Hieraan was in dit geval voldaan. Het bedrijf wilde handdoeken met bepaalde teksten immers aan niemand leveren. Geen onderscheid op grond van homoseksuele gerichtheid." g

BV Veendam wint weer eens... 8 Sponsor

en oud-bestuurslid Jans Norder moet 750.000 euro betalen aan BV Veendam. Dat heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Groningen beslist. De noodlijdende eerstedivisieclub, die het kort geding had aangespannen, krijgt daarmee minder geld dan de geëiste 1,385 miljoen euro, maar lijkt behoed voor een faillissement. Volgens de rechter moet Norder de sponsorovereenkomst die hij met Veendam voor het seizoen 2009/2010 is aangegaan, nakomen. Het bedrag moest binnen twee dagen aan de club worden betaald. Doet Norder Consultancy dat niet, dan moet moederbedrijf Norder Beheer 375.000 euro schadevergoeding aan BV Veendam betalen. Jans Norder kan privé niet aansprakelijk worden gesteld, zo bepaalde de rechter. g

Belgische Clubs op zoek naar punten 8Germinal Beerschot stapt naar de burgerrechtbank om de competitiewedstrijd tegen KV Mechelen (1-0) te kunnen herspelen. Dat meldt de eersteklasser zelf op zijn website. Germinal Beerschot aanvaardt niet dat het winteraankopen Janczyk en François niét mocht opstellen in de uitgestelde wedstrijd tegen Malinwa, terwijl de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) Charleroi in een vergelijkbare situatie wel de toestemming gaf om met Ederson aan te treden. Beerschot zag zijn vraag om de match te herspelen verworpen door het Uitvoerend Comité van de KBVB. "Een kwestie van twee matentwee gewichten", klinkt het bij de Antwerpenaren. Lokeren wil op zijn beur t de punten van de gewonnen wedstrijden tegen Excelsior Moeskroen terug. Bij het Belgisch Spor ttribunaal heeft de Vlaamse club een klacht ingediend tegen de Koninklijke Belgische Voetbalbond. De zaak komt begin maar t voor. Toen Moeskroen failliet ging, werden alle wedstrijden van de club geannuleerd. Als dat door de Sportrechtbank ongedaan gemaakt wordt, verlaat Lokeren de laatste plaats in de Eerste Klasse ten koste van KSV Roeselare. Als Lokeren gelijk krijgt van het Sporttribunaal moet het hele klassement van de Jupiler Pro League bovendien aangepast worden. Met het oog op de Play-offs zou dat een goede zaak zijn voor Anderlecht, dat won tegen Moeskroen. Club Brugge kwam niet verder dan een gelijkspel tegen de Henegouwers. g

SPORT

De CGB oordeelde: "De Commissie overweegt dat het aanbod van het bedrijf, blijkens zijn website, beperkt is, in die zin dat geen teksten worden gedrukt die Godonterend zijn, die (mogelijk) aanstootgevend kunnen zijn en die bedoeld zijn voor activiteiten waar het bedrijf principieel niet achter kan staan. De gelijkebehandelingswetgeving legt aanbieders geen verplichting op om bepaalde goederen of diensten te vervaardigen of te verkopen, ongeacht de reden waarom zij bepaalde goederen of diensten niet willen vervaardigen of verkopen."

Volgens de rechtbank kon niet worden vastgesteld dat met het contract mededingingsregels met voeten zijn getreden. Ze oordeelde verder dat het algemeen belang van de bond zwaarder moest wegen dan de individuele belangen van de spelers. Daarnaast was ook belangrijk in de afweging dat de spelers niet getroffen worden door een beroepsverbod. Ze kunnen nog altijd deelnemen aan internationale toernooien en mogen in Nederland gebruik blijven maken van de trainingsfaciliteiten van de bond en van de diensten van beide bondscoaches. g

FM

41

CRISIS-EN HERSTELWET:

ÓÓK EEN BEDREIGING VOOR SPORTPARKEN Het is bekend: Nederland is een klein land en de woningnood is groot. Overal ziet men nieuwe woningen en zelfs hele nieuwe woonwijken verrijzen. Deze ontwikkeling kan echter nadelige, ja zelfs desastreuze gevolgen hebben voor sportaccommodaties. Dit geldt ook voor accommoda-ties die al jaren op een bepaalde locatie zijn gevestigd. Het feit dat een accommodatie de 'oudste rechten' heeft betekent niet dat geen nadeel zal worden ondervonden van nieuw te bouwen woningen. Door Sebastiaan Levelt In mijn praktijk sta ik regelmatig sportparken met ernstige problemen met omwonenden die klagen over geluidsoverlast: muziek van de kantine of het terras, stemgeluid, de omroepinstalla-tie en zelfs het geluid veroorzaakt door de sportbeoefening zelf. Ook over de verkeersaantrekkende werking en parkeren wordt geklaagd. De aanwezigheid van lichtmasten wordt ook aan de orde gesteld. Dit soort problemen worden voorkomen door ervoor te zorgen dat de oprukkende woningbouw niet te dichtbij een sportpark komt. De Crisis- en herstelwet, die bouwprocedures moet verkorten, kan roet in het eten gooien.

Crisis- en herstelwet

42

SPORT

Na de val van het kabinet kwam de wet

FM

op losse schroeven te staan, maar de Eerste Kamer heeft onlangs besloten dat de Crisis- en herstelwet niet controversieel is en door de Eerste Kamer kan worden behandeld. Waar gaat het nu om in deze wet? In de zomer 2009 heeft het kabinet besloten tot invoering van deze wet om de gevolgen van de economische crisis voor de bouwsector enigszins te verzachten. Onder de wet komt in ieder geval een groot aantal grote projecten te vallen die door de overheid versneld zullen worden uitgevoerd. Het betrof aanvankelijk grotere projecten op het gebied van infrastructuur, bevordering van de stedelijke ontwikkeling en kustverdediging die van belang zijn voor de werkgelegenheid. In-

middels is ook woningbouw toegevoegd mits het minimaal gaat om 12 woningen. Daarin zie ik met name het gevaar voor sportparken. Aan dit aantal woningen komt men snel en de wet vergemakkelijkt de vergunningverlening daarvoor. De normale bestuursrechtelijke procedures worden in deze wet namelijk versneld. Een veel gehoorde klacht uit de bouwsector is immers de veelal langdurende bestuursrechtelijke procedure. Voor projecten die vallen onder de Crisis- en herstelwet zal de rechter in een beroepsprocedure binnen 6 maanden na ontvangst van het beroepschrift uitspraak moeten doen. Een versnelling van minstens een half jaar voor procedures die bij de Afdeling Bestuursrechtspraak bij de Raad van State lopen. Daarnaast maakt het wetsvoorstel mogelijk om een klein gebrek in het besluit te passeren zolang er geen belanghebbenden worden benadeeld en worden beroepsprocedures tussen overheden onderling beperkt. Tenslotte wordt het relativiteitsvereiste geïntroduceerd dat met zich mee brengt dat belanghebbenden in de beroepsfase alleen nog een beroep kunnen doen op rechtsregels die hun eigen belang treffen.

Deze vereenvoudigde procedure verloopt op hoofdlijnen als volgt: Alvorens deze besluiten genomen worden, legt het bestuursorgaan een ontwerp van het besluit ter inzage. Belanghebbenden kunnen naar aanleiding hiervan een zienswijze indienen. Beroep kan worden ingesteld binnen 6 weken bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State als enige en laatste instantie. Alle gronden van beroep dienen binnen de beroepstermijn van 6 weken te zijn ingediend. Voor de ontvankelijkheid van het beroep geldt de relativiteitseis: de rechter vernietigt een besluit niet op de grond dat het in strijd is met het recht, indien de geschonden rechtsregel niet strekt tot bescherming van de belangen van degene die zich daarop beroept. Dit wijkt af van de algemeen geldende regeling dat als een belanghebbende eenmaal 'binnen' is – dat wil zeggen dat zijn bezwaarschrift of beroepschrift ontvankelijk is -, alle beroepsgronden aanleiding kunnen zijn voor vernietiging, los van de belangen van de belanghebbende zelf. Dit zal waarschijnlijk leiden tot discussies over de vraag tot bescherming van welke belangen de betreffende regelgeving eigenlijk is bedoeld. In de literatuur is er al een tijd een discussie gaande over de wenselijkheid van relativiteitseis. Met de Crisis- en herstelwet zullen we hier in de praktijk kennis mee maken. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State moet binnen zes weken na het verstrij-ken van de beroepstermijn uitspraak moet doen. Er is er geen sanctie gesteld op deze termijn. Een tegen een projectuitvoeringsbesluit ingesteld beroep heeft schorsende werking totdat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak heeft gedaan.

Versoepeling Het wetsvoorstel ziet verder op een versoepeling van de milieueffectrapportageprocedure. Voor de hierboven genoemde projecten zal niet langer een

advies van de commissie voor de milieuef-fectrapportage zijn vereist. Tevens hoeven alternatieven niet langer in kaart te worden gebracht. Nieuw is ook dat het kabinet milieuontwikkelingsgebieden gaat aanwijzen, waarin sommige regelgeving buiten werking zal blijven. Het is nog niet duidelijk welke gebieden het betreft. Initiatiefnemers van een project dat valt binnen het bereik van de nieuwe wet (bijvoorbeeld de nieuwbouw van tenminste 12 woningen) kunnen straks kiezen om een aanvraag te doen voor de snelle procedure van het projectuitvoeringsbesluit volgens de Crisis- en herstelwet. Zo’n projectuitvoeringsbesluit ziet op alle benodigde ontheffingen en vergunningen of reguliere procedures. Het indienen van afzonderlijke aanvragen voor elke vergunning (bijvoorbeeld een bouwvergunning, kapvergunning en sloopvergunning) is dan niet meer nodig.

Sportcomplex Deze snelle procedure voor het realiseren van nieuwe woningen ook nabij een sportcomplex baart zorgen. Op het moment van het schrijven van dit artikel heeft de Eerste Kamer nog niet inhoudelijk vergaderd. Het zou een verstandig besluit zijn indien de behandeling door de Eerste Kamer ertoe zou leiden dat er minder projecten onder wet worden begrepen.

Tijdelijk De hierboven aan de orde gekomen wijzigingen zijn slechts tijdelijk van aard. Het wetsvoorstel brengt verder nog permanente wetswijzigingen op het gebied van de Natuurbeschermingswet (minder vergunningen) en verbeteren van de procedures rond Natura 2000-gebieden. Ook zal de Onteigeningswet aangepast worden. Deze permanente wijzigingen zullen overigens niet alleen gelden voor de aangewezen projecten. Het was de bedoeling de wet vanaf 1 januari 2010 in werking zou treden en op 1 januari 2014 zou vervallen. Het wetsvoorstel is daarom, nadat de Raad van State advies heeft uitgebracht, in het

najaar al door het parlement behandeld. Op 18 november jl. heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel aangenomen. De Eerste Kamer heeft daarop aangegeven meer tijd nodig te hebben om het voorstel zorgvuldig te kunnen bestuderen, zodat de beoogde datum van 1 januari 2010 niet is gehaald. Deze vertraging houdt mede verband met het feit dat de Tweede Kamer een aantal wijzigingen heeft aangebracht op het wetsvoorstel. Aanvankelijk was de regeling bijvoorbeeld bedoeld voor bouwprojecten bestaande uit minimaal 20 woningen, maar deze ondergrens is, zoals hiervoor aangegeven, verlaagd naar 12 woningen. Daarnaast is van belang dat het projectbesluit, anders dan in het eerdere voorstel, niet meer gevolgd hoeft te worden door een snelle bestemmings-planherziening. Aan het achterwege blijven van een herziening van het bestemmingsplan was een sanctie gekoppeld die eruit bestond dat geen leges geheven mocht worden voor door de gemeente verleende diensten die betrekking hebben op het projectbesluit. Deze legessanctie is thans dus ook komen te vervallen. In plaats daarvan is deze sanctie gekoppeld aan het niet digitaal beschikbaar stellen van het projectbesluit. Zodra de Eerste Kamer in heeft gestemd met het wetvoorstel, zal de “Crisis en herstelwet” naar verwachting op zeer korte termijn in werking treden. Met deze wet worden uw mogelijkheden woningbouw uit de buurt van uw sportpark te houden verkleind.

Sebastiaan Levelt is advocaat bij Wieringa Advocaten in Amsterdam. Op de website van dit kantoor (www.wieringa.nl) staat een weblog waar vrijwel dagelijks praktische juridische nieuwtjes worden besproken en waarop u zich kosteloos kunt abonneren.

SPORT

Vereenvoudigde procedure

FM

43

COLUMN ATLETEN ZIJN COACHVERSLAAFD

SVEN KRAMER MAAKTE IN VANCOUVER DRIE FOUTEN De Olympische Winterspelen in Vancouver hebben recordaantallen toeschouwers aan de beeldbuis gekluisterd en de straat opgebracht. Samen met mijn medewerker Martin Franken had ik het voorrecht er met de neus bovenop te zitten. Allereerst proficiat aan alle Nederlandse medaillewinnaars.

Schaatsen: domino-effect

Helaas werd mijn werk als IOC-delegate member door het optreden van NOC*NSF bestuursleden niet gemakkelijker op gemaakt. Vrijwilligers met Nederlandse roots die het protocol op de official–tribune dienden te bewaken, kregen uit NOC*NSFhoek, tegen hun instructie in, de opdracht stoelen op de eerste rij te reserveren tot het de NOC*NSF- bestuursleden geriefde er gebruik van te maken.

Maar Sven Kramer maakte in Vancouver wel ten minste drie fouten en dat kostte hem en Nederland twee keer goud: op de 10 km en in de teamwedstrijd. Sven ging naar Vancouver als `onoverwinnelijk`. Met zijn eerste gouden plak bevestigde hij die verwachting. Daarom had hij niet moeten starten op de 1500 meter. Daar had hij immers nauwelijks een medaillekans. Hij zou het immers maximaal een vijfde of zesde plaats

44

SPORT

In mijn werk als IOC-gedelegeerde draag ik tijdens de Olympische Spelen de verantwoordelijkheid voor atleten en hun entourage. De IOC-leden die als waarnemer op alle locaties aanwezig zijn, rapporteren dagelijks aan ons, waarna het mijn taak is problemen bespreekbaar te maken op de juiste plekken in de organisatie en op de juiste niveaus. Waar nodig op het hoogste niveau in de dagelijkse vergadering, waar mijn inbreng vast agendapunt is. Het welbevinden van de atleten staat voor ons voorop. Zij moeten zich na aankomst in het Olympisch dorp, of dat nu in Vancouver, in Whistler of waar dan ook thuisvoelen. De 3000 atleten hadden niets dan lof over het Olympisch dorp en alles wat daarbij komt kijken: de logementen, de voeding, de ontspanningsruimten, de medische verzorging etc. etc.

FM

Ofschoon het werk mij dagelijks urenlang aan mijn tijdelijk kantoor bond, heb ik toch veel wedstrijden kunnen bezoeken en vrijwel alle schaatswedstrijden. En dan ontkom ik uiteraard niet aan een Sven Kramer-alinea op te nemen. De aaneenschakeling van fouten zorgde voor een domino-effect. Ik zal dat uitleggen en begin daarbij met kritiek die ik enkele maanden geleden in een column uitte. Namelijk dat atleten `coachverslaafd` zijn geworden. Ik schreef dat nadat ik afgelopen jaar de wk-atletiek en wk- judo had bezocht. Ook bij schaatswedstrijden heeft het er alle schijn van dat atleten geen minuut zonder trainer/coach kunnen. Nog eerder had ik in een column al opgeroepen de atleten hun persoonlijkheid terug te geven.

kunnen halen en kon er alleen maar slechter op worden bij een resultaat dat daar onder lag. Een fout, hoe toevallig ook, staat nooit op zichzelf. Ruim voor de race van Sven op de 1500 meter werd ik door verschillende IOC-collega’s, prins Willem-Alexander, directie-voorzitter drs. Maassen van Achmea en Olympisch historicus Tony Bijkerk aangesproken over de kansen van Sven. Ik weet dat het hard overkwam, toen ik zei ervan overtuigd te zijn dat Sven niet zou moeten starten op de 1500 meter. Het risico dat zijn status als onoverwinnelijke zou worden aangetast, was gewoon te groot. Met alle gevolgen voor het zelfvertrouwen, de marktwaarde en de voorbereiding op de 10 km en teamwedstrijd. Wij hebben vervolgens gezien wat er gebeurde op de 10 km. In de teamwedstrijd waarin de Nederlandse ploeg goud verspeelde, zijn, als ik het goed begrepen heb, onderlinge afspraken niet nagekomen. Voor mij verklaarbaar, want Sven was op dat moment niet meer de onoverwinnelijke. Gevolg: de beide andere schaatsers gaan anders de race in; de hiërarchie is niet meer als vanzelfsprekend en dan is afwijken van afspraken een stuk makkelijker. Verliezers hebben een excuus, winnaars een plan.

Als Japan in het judo in 1964 alles had gewonnen wat te winnen viel, zou judo een lokale sport zijn gebleven. Toen ik echter als eerste niet-Aziaat de gouden medaille won in alle categorieën, was dat een geschenk voor Japan in plaats van een nederlaag. Mijn gouden medaille bewees immers dat het judo geen lokale sport meer was; het kreeg de status van wereldsport. Zo ook de schaatssport. Het schaatsen is aan het mondialiseren. Met in de achtervolging Zuid-Korea op kop. Dat land heeft nog maar een zeer korte schaatstraditie.

Thuis voelen Kortom wij voelden ons thuis in Vancouver. Wij zijn echt geraakt door de motieven die de vrijwilligers van het organsierende comité VANOC hadden. Zij hadden een verantwoordelijke en hooggekwalificeerde baan in hun dagelijkse leven. Maar ze maakten tijd vrij. Zonder uitzondering was hun argument: “Wij willen iets terug doen voor het land dat ons zoveel heeft gegeven”. Anton J. Geesink, IOC-lid

Sven is een sportman, hij wil rijden. Dat is logisch. Zijn entourage had echter moeten ingrijpen en hem beschermen tegen deelname aan de 1500 meter. Voor de rest is hij zelf verantwoordelijk. Ik zeg dat als ervaringsdeskundige. Niet alleen omdat ik zelf 21 keer Europees kampioen werd, drie keer wereldkampioen en één Olympische titel haalde, maar in mijn eigen periode als club- en nationaal coach hebben judoka’s onder mijn leiding ook zo’n 160 Nederlandse, Europese- en wereldkampioenschappen en Olympische titels behaald. Ik trok strakke lijnen. Er waren beslissingen die ik overliet aan de atleet. Er waren ook beslissingen die ik zelf nam (de eenzaamheid van de coach) omdat ik wist dat je die niet moet overlaten aan de sporters die zo graag sporten en winnen. Kort gezegd; we moeten niet de oorzaak zoeken ín het incident, maar er vóór. Het incident is het gevòlg en niet de oorzaak van de foute baanwissel. Dat geldt ook voor de achtervolgingsploeg die brons in plaats van goud pakte. Ik heb Sven Kramer en Gerard Kemkers schriftelijk gecomplimenteerd met hun uitingen in de pers na afloop.

Tokio 1964

SPORT

Volgens Henk Gemser hebben de Nederlandse schaatsers 25% gehaald van de medailles die in schaatswedstrijden te verdienen waren. Eigenlijk een historisch dieptepunt voor de Nederlandse schaatssport. Daar mag je niet tevreden over zijn. Niettemin ben ik als IOC-vertegenwoordiger in Nederland dik tevreden met het resultaat en om uit te leggen waarom neem ik u even mee naar de Olympische Spelen van 1964 in Tokio.

FM

45

SPORT

ADRESSEN

ACCOMMODATIE - BOUW

Hahbo Bliek 21 4941 SG Raamsdonksveer Tel: 0162-520308 E-mail: [email protected] www.hahbo.nl Voor clubgebouwen en kantines

Pellikaan Bouwbedrijf B.V. Dr. Hub van Doorneweg 95 5026 RB Tilburg Tel.: 013-4657600 Fax: 013-4685002 [email protected] www.pellikaan.com Turn-key realisatie van overdekte sportaccommodaties. In de breedste zin van het woord.

Aanleg en onderhoud van sportveldverlichting

Strago Electro Installatietechniek b.v. Postbus 10 4200 AA Gorinchem Tel.: 0183-632955 Fax: 0183-690564

binnen handbereik

Filcom Postbus 9 3350 AA Papendrecht Tel: 078-6158122 fax: 078-6519275 e-mail: [email protected] www.filcom.nl Filcom is, met twee moderne productievestigingen in Nederland,een van de grootste producenten van gekalibreerd (gedroogd en nauwkeurig gezeefd) zand in Europa.

e-mail: [email protected] www.strago.nl Aanleg en onderhoud van sportveldverlichting, scorenborden en geluidsinstallaties ACCOMMODATIE - VELDEN

ACCOMMODATIE - INRICHTING

GRANUFLEX® Siciliëweg 20, 1045 AS Amsterdam Tel: 020-4978201 Fax: 020-4978216 www.granuflex.com [email protected] Producent van rubber instrooimateriaal

Aerolux Nederland B.V. Postbus 413, 7570 AK Oldenzaal Tel.: 0541-585050 Fax: 0541-585058 [email protected] www.aerolux.nl Sportveldverlichting

Aquaco B.V. Postbus 98, 6660 AB Elst (Gld) Tel.: 0481-377177 Fax: 0481-373856 [email protected] www.aquaco.nl Sportveldberegening

Mammoet Sport De Sleutel 1 5652 AS, Eindhoven Tel.: 040-2155225 Fax: 040-2155226 [email protected] www.mammoetsport.nl Meer dan 8000 grotendeels uit voorraad leverbare artikelen. Vraag naar onze catalogus.

Carl Rennen

HOLCIM Grondstoffen B.V.

Kennemerlandstraat 55 1966 PE Heemskerk Tel.: +31 (0)251-258387 Fax: +31 (0)842-222681 [email protected] www.carlrennen.nl Uw zorg is onze uitdaging! Wij kunnen u helpen bij de aanleg en onderhoud van sportvelden, van advies, projectvoorbereiding tot eigen uitvoering of toezicht.

Rivium Quadrant 1 2909 LC Capelle aan den IJssel Postbus 33000, 3005 EA Rotterdam Tel.: 010-7529000 Fax: 010-7529999 Sportveldenzand eisen ISA, Eifellith, lava met NSF-keur, Typar geotextiel.

EdelGrass Pr. Beatrixstraat 3 8281 CA Genemuiden Tel.: 038-4250050 Fax: 038-4250051 [email protected] www.edelgrass.com Edel Grass is een speler van formaat op het gebied van kunstgras voor zowel sport als tal van andere toepassingen.

Elco Sport & Cultuurtechniek

Oostendorp Nederland B.V.

46

SPORT

Postbus 1104 3330 CC Zwijndrecht Hoedemakersstraat 8 3334 KK Zwijndrecht Tel.: 078-6105100 Fax: 078-6104062 [email protected] www.oostendorpbv.nl

FM

Dr. de Quayweg 101 5424 SP Gemert Tel: 0492-319254 Fax: 0492-319222 E-mail: [email protected] Website: www.elcogemert.nl Specialist in realiseren en onderhoud van buitensportaccommodaties, kunstgras velden,golfbanen

Levering sportveldenzand (eisen ISA), levering lava (eisen ISA).

Van Kessel Sport en Cultuurtechniek B.V. Kornedijk 7a 4116 CE Buren Tel: +31 (0)344 578 520 Fax: +31 (0)344 578 601 E-mail: [email protected] www.kesselsport-cultuur.nl Aanvullende informatie (activiteiten) Ontwerpen, ontwikkelen, realiseren en beheren van sport- en recreatieprojecten, cultuurtechnische werken: grond-, drainage- en bronneringswerkzaamheden. IFCO en groenprojecten.

Rooden B.V. Weerterveld 19 6231 NC Meerssen Tel: 043-3644238 fax: 043-3645017 e-mail: [email protected] www.roodenbv.nl Rooden is een bedrijf dat werkzaam is binnen de cultuurtechnische branche waarin het voornamelijk actief is op het gebied van de aanleg en het onderhoud van groenvoorzieningen en buitensportaccommodaties.

BAM Nootenboom Sport B.V. Oosteinde 2 2991 LC Barendrecht Tel.: 0180-615400 Fax: 0180-619973 [email protected] www.nootenboom-sport.nl Nootenboom Sport is de specialist in het aanleggen en onderhouden van sportvelden en complete sportaccommodaties.

Jos Scholman BV

Oranjewoud Sport

ACCOMMODATIE TENNISBANEN

Zutphenseweg 31d 7418 AH Deventer Contactpersoon: Gosewin Bos Tel.: 06 51 60 58 28 [email protected] www.oranjewoud.nl/sport Aanleg en onderhoud van o.a. gravel, kunstgras, TennisPro Vision en TennisForce tennisbanen.

Bink Top Court BV

Van Es Zand- en Grindhandel B.V. Postbus 48, 2990 AA Barendrecht Tel.: 010-4956368 Fax: 010-4956369 [email protected] www.vanzandengrind.nl

Postbus 1458 3430 BL Nieuwegein Tel. 030-6044282 Fax. 030-6039263 www.josscholman.nl [email protected] ‘Kwaliteitsspeler bij uitstek op het gebied van aanleg en onderhoud van buitensportaccommodaties’

Heerdstraat 78 6111 AG ST. JOOST Tel: 06 3643 0100 E-mail: [email protected] www.binktopcourt.nl Uw aannemer voor de aanleg en onderhoud van gravel tennisbanen en all-weather tennisbanen en de levering van inrichtingsmaterialen voor de tennisbaan.

Uw Vermelding In De Rubriek Adressen Binnen Handbereik

SPORT

ADRESSEN Tennisbouw Nederland BV

Postbus 178, 2160 AD Lisse Tel.: 0252-418141 Mobiel: 06-51618015 www.huismansportveldinnovatie.nl [email protected] Huisman Spor tveld Innovatie en Waterconditionering is een bedrijf met jarenlange er varing in aanleg en onderhoud van spor tvelden en wij zijn bekend met de problematiek die daar bij hoor t.

Elsendorpseweg 92 5424 SB Elsendorp Tel.: 0492 35 91 11 Fax 0492 35 91 07 [email protected] Ontwerp, aanleg en onderhoud van tennisbanen.

markt door o.a. een no-nonsense mentaliteit.

Bureau Kragten Postbus 14 6040 AA Roermond Tel: 0475-395979 E-mail: [email protected] www.kragten.nl Kragten is een onafhankelijk adviesbureau voor de openbare ruimte.

Ton de Rooij Tennis B.V. HZ-Sports Schuineslootweg 29c 7777 RG Schuinesloot Tel/Fax: 0523-683471 [email protected] voor aanleg,onderhoud en hekwerken

Perfect Swalmen B.V. Postbus 276, 6001 AG Echt Tel.: 0475-488600 Fax: 0475-488660 [email protected] http://www.perfect-sport.nl/ Perfect Swalmen BV een begrip geworden op het gebied van aanleg, renovatie en onderhoud van gravelen kunstgrasbanen

Silica Nova Schiksweg 34 8097 SG Oosterwolde Tel.: 0525-620994 Fax.: 0525-621418 [email protected] www.silicanova.nl Silica Nova is een bedrijf dat onderhoud verleent en onafhankelijk advies geeft met betrekking tot kunststof sportoppervlakken voor clubs gemeentes en andere instanties.

Europaweg 1a 2381 GR Zoeterwoude Tel.: 071-5802491 Fax: 071-5801153 [email protected] www.tonderooij.nl Ton de Rooij Tennis BV is sinds 1980 gespecialiseerd in de aanleg, renovatie en het onderhoud van (hardcourt) tennisbanen.

Urbania Products Postbus 54 7240 AB LOCHEM Tel: 0573-254422 www.urbaniaproducts.com E-mail: [email protected] Urbania products: De exterieur inrichters ADVIES & DIENSTVERLENING

A2 Architekten b.v. Hoofdstraat 39 7311 JT APELDOORN Tel.: 055-5785811 Fax: 055-5786792 [email protected] www.a2architekten.nl

Sport en Rekreatie Reuver B.V. Postbus 4798, 5953 ZK Reuver Tel.: 077-4744430 Fax: 077-4744939 [email protected] www.sportenrekreatie.nl Sport en Rekreatie Reuver BV is al meer dan 25 jaar een begrip in Nederland op het gebied van aanleg en onderhoud van tennisbanen , leverancier van kwalitatief hoogwaardige inrichtingsmaterialen voor tennisbanen en onderhoudsartikelen voor sportvelden .

BDO CampsObers Belastingadviseurs K.P. van der Mandelelaan 40 3062 MB Rotterdam Tel: 010-2424600 Fax: 010-2424624 Contactpersoon: Vincent van Dijk [email protected] www.bdo.nl Organisatie van accountants, belastingadviseurs en consultants gespecialiseerd in het midden- en klein bedrijf die zich onderscheidt in de

DHV BV. Ruimte en Mobiliteit Laan 1914 nr 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort Contactpersonen: Jan Hof [email protected] Jan Westra [email protected] www.dhv.com of tel: 033 4683190 voor onderzoek en advies,(visie en strategie) van ontwerp tot aanbesteding van onderhoudsadvies tot beheerplan met DHV als sparringpartner kunnen sporters ook in de toekomst blijven genieten van hun favoriete sport en sportaccommodatie.

Fri-Jado Foodservice Postbus 560, 4870 AN Etten-Leur Tel.: 076 - 50 85 200 Fax: 076 - 50 85 444 [email protected] www.frijado.nl Koel- en vriesmeubelen, specialist in glasdeuren en koelcellen.

Friesland Campina Blankenstein 142, 7943 PE MEPPEL Tel.: 0318 - 439200 fax.: 0318 - 439203 www.extran.nl Extran, DubbelFrisss, Chocomel, Fristi, Appelsientje, Taksi, Friesche Vlag zuivel en koffiemelk

Gullimex BV Postbus 114, 7620 AC Borne tel.: 074-2657788 fax: 074-2670237 [email protected] www.gullimex.com Voedselveiligheid en HACCP: Voedselthermometers, ijkservice, (draadloze)temperatuurregistratie, hygiënesneltest.

JohnsonDiversey DVI-Reklame B.V. Postbus 301, 6600 AH Wijchen Tel.: 024-6422939 Fax: 024-6422272 [email protected] www.dvi-reklame.nl Reclame exploitatie binnen indoorsportaccommodaties

Grontmij / Marktplan Postbus 119 3990 DC HOUTEN Postbus 119 3990 DC Houten T +31 30 634 48 00 F +31 30 635 00 70 E [email protected] Onderzoek en advies t.b.v. bouw en exploitatie van sportaccommodaties HORECA

Bouter & Kok Vijverhofstraat 25 3032 SB Rotterdam Tel: 010-4661111 E-mail: [email protected] www.bouterenkok.nl Dé horeca gigant

Postbus 40441, 3504 AE Utrecht Tel.: 030-2476885 Fax: 030-2476334 Leverancier van producten, materialen en machines t.b.v. reiniging van sanitair, kleedruimten, interieur en keuken en persoonlijke verzorging. Tevens adviezen m.b.t. HACCP. WINDSCHERMEN

Heerhugowaard Tel.: 072-5711676 [email protected] www.henderik.nl Windschermen voor uw tennisbaan GORDIJNEN (NETTEN)

Gordijnen in tennishallen

Heerhugowaard Tel.: +31 (0)72-5711690 [email protected] www.henderikson.nl

BEL VOOR MEER INFORMATIE (030) 697 77 10 OF MAIL: [email protected]

SPORT

Huisman Sportveld Innovatie

binnen handbereik

FM

47

Bijlmer Sportpark moet bijdrage aan de levendigheid park leveren

SPORTEN IN HET HARTJE VAN AMSTERDAM ZUIDOOST Voor de voetbalclubs SV Bijlmer, Kismet’82 KSJB en atletiekverenigingen Continental Sports en Feniks ziet de sportieve toekomst er zonnig uit. Vanaf september 2010 verruilen de clubs hun oude plek voor het gloednieuwe Bijlmer Sportpark in het stadsdeel Amsterdam Zuidoost. Midden in het hart van dit deel Amsterdamse stadsdeel verreist als onderdeel van het nieuwe Bijlmerpark een nieuwe multifunctionele sportaccommodatie. Drie kunstgrasvelden, een vierhonderd meter lange atletiekbaan, een pitch voor cricket en een clubgebouw met kleedkamers en horecafaciliteiten moeten de sport in Zuidoost een verdere impuls geven. Daarnaast maken ook kantoorruimtes en een gedeelte voor kinderopvang en naschoolse opvang deel uit van dit omvangrijke nieuwbouwproject. Tekst: Johan van Dien Fotografie: www.fotonova.nl

mer Sportpark moet de sportparticipatie (in verenigingsverband) gaan bevorderen. “De huidige sportcomplexen aan de rand van het stadsdeel zijn slecht te bereiken met het openbaar vervoer en het gebruik van de fiets is hier laag. Daarnaast speelt ook de matige organisatie een rol. Veel mensen kiezen er daarom voor om geen lid te worden van een vereniging. Talent kiest hierdoor vaak voor sporten in een ander stadsdeel of gemeente. Met de aanleg van dit sportpark hopen we dat jeugd minder snel afhaakt en langer hier in hun vertrouwde omgeving blijft om te sporten.”

Ligging

48

SPORT

Sporten en de Bijlmer, die twee gaan al decennia uitstekend samen. Wie regelmatig in dit multiculturele en dichtbevolkte gedeelte van Amsterdam komt, kent het straatbeeld waarbij de jeugd op de vele trapveldjes met veel plezier een balletje trapt of slaat. De ongeorganiseerde sport speelt in de Zuidoost nog een zeer belangrijke rol. Inwoners uit verschillende straten spelen wedstrijden tegen elkaar. Het sociale aspect is erg belangrijk. Sport is hier nog echt een

FM

plek om elkaar te ontmoeten. Aan talent ontbreekt het in het stadsdeel, waarin meer dan 130 nationaliteiten samen leven, zeker niet. “Uit ons stadsdeel hebben alleen al de laatste tien jaar liefst vijftig spelers het betaald voetbal gehaald”, vertelt portefeuillehouder Sport en Recreatie Emile Jaensch niet zonder trots. Toch valt er in Zuidoost op sportief gebied nog veel te winnen. Het nieuwe Bijl-

Bijzonder aan het sportpark is de centrale ligging midden in het stadsdeel. Het Bijlmer Sportpark komt te liggen in het hart van het nieuwe Bijlmerpark dat bestaat uit een grote weide, een sporten spel esplanade, een bomentuin met horeca en speeltuin, een natuurpark en fiets- en wandelpaden. In totaal kent het Bijlmerpark een oppervlakte van 55 hectare. Het sportpark neemt in totaal zo’n 6,5 hectare in beslag. Door de ligging direct langs de doorgaande weg is het gemakkelijk bereikbaar en bovendien goed

Gezamenlijk clubhuis De vijf beoogde bewoners van het Bijlmer Sportpark krijgen één clubhuis wat ze met zijn allen moeten gebruiken. Ook het gebruik van de velden en atletiekbaan zal in goed onderling overleg moeten gaan. Projectleider Mirjam Gosen: “Het gezamenlijk gebruik van één clubhuis is voor binnensport vanzelfsprekend, maar voor buitensportverenigingen nog relatief bijzonder. Door het delen van kleedkamers en een kantine worden de verschillende verenigingen min of meer gedwongen om met elkaar samen te werken. Dat is echt een uitdaging.” Het stadsdeel zou het mooi vinden als de clubs als één vereniging het nieuwe complex zullen betreden. “Bij een onminsportvereniging heb je de mogelijkheid om talenten multifunctioneel op te leiden. Jaensch noemt hierbij Ryan Babel als voorbeeld. “Die is ook ooit met atletiek begonnen en heeft daar nu

als voetballer voordeel van.” Een noodzaak is het echter niet. “Zeer belangrijk is de stem van het (vrijwilligers) kader en de ambities van de verenigingen afzonderlijk. Waar het om gaat is dat de begeleiding en opleiding goed is.” De drie voetbalclubs hebben gezamenlijk tussen de 500 en 600 leden. Bij de atletiekverengingen stokt de steller momenteel nog onder de 100. Maar hier zit absoluut nog groeipotentie in. Met de 400 meter baan op C-niveau met diverse elementen op B-niveau zijn nu in ieder geval de juiste randvoorwaarden aanwezig om tot prestaties te komen.

Sportpark nieuwe stijl Zeker in grote steden komt het regelmatig voor dat parkeren bij een sportcomplex nog wel eens een probleem is. In Amsterdam Zuidoost hebben ze daar een prima oplossing voor. De multifunctionele accommodatie wordt gebouwd langs een verhoogde dreef, waarbij het dak als parkeerplaats kan dienen. In totaal kunnen op deze manier 70 mensen hun auto kwijt. Het nieuwe Bijlmer Sportpark in aanleg zal niet alleen ’s avonds en in het weekend door de sportverenigingen gebruikt gaan worden. Zo zal kinderopvang / buitenschoolsopvang Joesboef, naast de eerder al genoemde sportclubs, een vaste ‘bewoner’ worden. “Het uitgangspunt is dat het sportpark intensief en voor verschillende doeleinden gebruikt gaat worden. Het park is zo ingericht dat ook scholen in de directe omgeving voor hun gymlessen gebruik kunnen maken van de velden. Maar er zijn meer mogelijkheden. Het complex kan bijvoorbeeld als uitvalbasis gebruikt worden voor de

atleten die zich voorbereiden op de Amsterdam Marathon. Ook onderzoeken we de mogelijkheden voor ongeorganiseerde sportbeoefening. Daarnaast wil ik ook bedrijven gaan benaderen”, geeft Gosen aan. "Het intensieve gebruik moet tevens een belangrijke bijdrage aan de levendigheid van het park gaan leveren. Overdag kan je in de grote stad in alle rust van de natuur genieten en daarnaast kan je ’s avonds en het weekend lekker sporten of genieten van sport. Zo heeft iedereen er plezier van."

Kosten De kosten van het Bijlmer Sportpark zijn zo’n 10 miljoen euro. Stadsdeel Zuidoost en de gemeente Amsterdam nemen deze kosten op zich. Een deel van de exploitatiekosten wordt gedekt door de huur van de velden en de opbrengsten vanuit de kantine door de verenigingen. Als alles volgens schema verloopt, moeten de voetbalvelden en de kantine bij de aanvang van het voetbalseizoen 2010-2011 in gebruik genomen kunnen worden. De atletiekbaan moet in het eerste kwartaal van 2011 gereed zijn.

Impressie door DaF-architecten SPORT

voor iedereen zichtbaar. Een belangrijk aandachtspunt bij de ontwikkelingsfase was om in het park een vriendelijke overgang te creëren tussen het sport- en wandelgedeelte. Geen metershoge afrastering met prikkeldraad, maar een gevlochten hekwerk van maar liefst 1200 strekkende meter vormt de afscheiding tussen het sport- en wandelgebied. In het kunstwerk met als titel ‘Home Sweet Home’, ontworpen door het ontwerpcollectief Demakersvan, zijn ongeveer 80 verschillende patronen en decoraties opgenomen. De vele culturen in het stadsdeel Zuidoost waren hierbij de inspiratiebron. Het ontwerp heeft inmiddels een nominatie voor de prestigieuze Toon van Tuijl Design prijs op zak.

FM

49

SPORT

FM

Te n

nis

Sp

ec

ial

S P O R T FA C I L I T I E S M A G A Z I N E

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

TENNIS S P E C I A L

Om deze tennisspecial vorm te geven hebben we in de afgelopen periode een rondje langs de tennisparken gemaakt, een aantal tennisbaanbouwers bezocht en een paar van het enorme aantal verschillende baansoorten onder de loep genomen. Naast een aantal opvallende ontwikkelingen bij tennisparken is er uiteraard aandacht voor in- en outdoor banen. En ISA Sport legt uit dat er wel degelijk met bepaalde regels rekening gehouden moet worden indien er een baan wordt aangelegd. Door Rogier Cuypers en Maaike Denkers

De ontwikkeling binnen het tennis staat niet stil. Een rondje langs de tennisvelden in Nederland maakte dat wel duidelijk. We zagen LED-verlichting, squashtennis, sportpleinen waar getennist wordt, gravelbanen waar met vrieskou wél op getennist werd en een renovatie van een met een gracht omringde tennispark.

LED-verlichting

Met name het lagere energieverbruik van LED-verlichting is interessant. Niet alleen omdat de energierekening flink wordt beperkt, maar het spaart tevens het milieu. Ook al omdat LED-verlichting geen opwarmtijd nodig heeft, het licht gedimd kan worden en iedere baan apart te verlichten is. Een combinatie van beter licht dus beter zicht voor de spelers en ook minder licht, dus minder overlast voor de omgeving.

SPORT

Tennissen onder kunstlicht. Het opstarten alleen al neemt veel tijd in beslag, om over de energieverspilling maar te zwijgen. En wanneer je gebruikmaakt van één baan, moeten veelal alle lichtmasten aan. Zo niet bij de Eindhovense tennisclub ETV Volley. Deze club had eind januari de primeur van LED-verlichting. Of dat een hele klus was? Nou nee, de LED-armaturen zijn binnen de bestaande infrastructuur (masten, leidingen) ingepast.

FM

51

SPORT

Tennis Special

FM SPORTFACILITIES MAGAZINE

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

Padel Dat tennisexploitanten al geruime tijd zoeken naar alternatieve mogelijkheden, is al langer bekend. Zo is tennisvereniging TEZZ in Enschede druk met de aanleg van Padelbanen. Dit is een combinatie van tennis en squash, waarbij de bal tijdens het spelen niet uit het speelveld verdwijnt. De baan van 10 x 20 meter is namelijk omringd door een kooiachtige constructie met (glazen)wanden aan de baseline kanten. Padel is al erg populair in Zuid Amerika en Spanje. Alleen al in Madrid liggen honderden padelbanen, die ook mogelijkheden bieden voor multifunctioneel gebruik, zoals minitennis.

Alleen al in Madrid liggen honderden padelbanen Foto: Oranjewoud Sport

Multifunctioneel Multicourt is de naam die veelal gebruikt wordt voor het duiden van sportpleinen. Op een dergelijk plein kunnen verschillende sporten gespeeld kunnen worden. In Diemen staat een multicourt van liefst 1.100 vierkante meter met vier combivelden waar ondermeer getennist kan worden op een Pulastic Outdoor sportvloer. Deze bestaat uit een 0,5 tot 1,5 mm dikke naadloze polyurethaan Pulastic EG-SO toplaag met een matte, zeer slijtvaste PU-finishcoating. Deze toplaag is onverbrekelijk verbonden met de 4 mm veerkrachtige rubbergranulaat onderlaag door verlijming met TACLY polyurethaanlijm. Een duurzame, onbrandbare, reukloze, en nagenoeg onverzeepbare lijm.

Tot eind maart staat er nog een blaashal om het buitenplein, begin mei wordt er helemaal in de open lucht gesport

Tennis in de sneeuw Een bijzonder beeld afgelopen winter bij TV Presikhaaf in Arnhem. Waar alle tennisbanen onder een witte laag sneeuw verborgen gingen, zagen we dat verschillende gravelbanen er juist prima bijlagen. Blijkbaar kunnen de gravelfans ook met lichte vorst in de winter gewoon op hun favoriete ondergrond tennissen. Aquaco uit Elst heeft namelijk het zogenaamde Aquacourt© systeem ontwikkeld. Waar voorheen de winterse temperaturen in Nederland roet in het tenniseten gooiden, is dat nu verleden tijd. Het gehele jaar kan iedereen blijven tennissen op het gemalen baksteen. Het principe van deze baanverwarming is simpel, maar doeltreffend. In de winter wordt relatief warm grondwater door een ondergronds buizenstelsel gepompt. Dit zorgt ervoor dat de baan ijs- en sneeuwvrij blijft, ook bij lichte tot matige vorst. Geen verlaten banen meer in de winter, maar een optimale exploitatie van het tennispark, inclusief extra barinkomsten. Deze investering verdient zichzelf op die manier terug. Het speelveld kan op twee manieren verwarmd worden: door aardwarmte en door gas. Bij de eerste mogelijkheid wordt de tennisbaan verwarmd door opgepompt grondwater. Door gebruik te maken van de beschikbare temperatuur van dat water resulteert dat in zeer lage energiekosten tijdens gebruik. Bij verwarming met een gasketel wordt leidingwater in een gesloten systeem rondgepompt. De vereiste energie voor de verwarming wordt geleverd door een gasketel. De energiekosten zijn hier hoger dan bij verwarmen met grondwater, maar de investering en de doorlooptijd zijn lager. Bovendien is de toepasbaarheid van dit systeem groter.

Baanverwarming bij TV Presikhaaf Arnhem Foto: Aquaco

SPORT

Oranjewoud Realisatie BV legt momenteel drie padelbanen aan bij TEZ. "Het plan bij TEZ is in 2009 uitgedacht en binnenkort wordt met de aanleg gestart. Ook andere verenigingen in het land hebben al belangstelling getoond", vertelt projectmanager Aaldert Hooijer. "De bouw van de drie padelbanen maakt deel uit van het sportboulevard concept in Enschede. Doel van dit concept is het creëren van samenhang tussen betrokken verenigingen en het optimaliseren van alle accommodaties aan de Geesinkweg. Het gaat hier onder ander om hockey, voetbal en atletiek", legt Hooijer uit. Deze boulevard is tevens bedoeld als een 'showroom' voor accommodatie-innovaties en de introductie van nieuwe sporten.

FM

53

SPORT

Tennis Special

FM SPORTFACILITIES MAGAZINE

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

Bijzondere baan Tenslotte liepen we tegen een accommodatie aan met een bijzondere historie. We kwamen terecht bij het tenniscomplex van TC Lichtenberg. In 1954 besloot de leiding van het Bisschoppelijk College nieuwe tennisbanen te bouwen bij de IJzerenmanweg. Aangezien men slechte ervaringen had met afrasteringen - 'de baldadige jeugd knipte die telkens door' werd besloten het geheel af te sluiten met een gracht. Achter deze gracht en de wal werden de banen in een kom gelegd waarvan de zijden leunen tegen een muur van Nievelsteinerstein. In februari 2010 is begonnen met de ombouw van de bestaande zes gravel tennisbanen naar zes stuks ARCADIS SmashCourt tennisbanen, inclusief aanpassingen aan de bestaande drainage en sporttechnische onderbouw. "Met name de drainage is van groot belang, want de banen liggen in een soort kom, waar het water zich verzamelt en de banen snel onder water zouden gaan staan", vertelt Silvio van Doorn van ARCADIS. "De nieuw aan te leggen drainage wordt aangesloten op een verzamelleiding die weer aangesloten wordt op een pompput. Vanuit hier zal het water uit de 'kom' omhoog worden gepompt waarna het water verder wordt afgevoerd", aldus Van Doorn.

Opbouw van Court Superior Ook hebben we een speciaal systeem om toernooien als de US Open en Australian Open na te bootsen. Dan gebruiken we een polytaan toplaag en voegen we zand als stroefmaker toe." Het is net wat sneller en komt oorspronkelijk uit Zweden. "Dat zand is essentieel, want hoe minder zand, hoe sneller de baan slijt." Wanneer Brok naar een club gaat, raadt hij niet specifiek iets aan. "De meeste clubs gebruiken het vlakke naadvilt. Mensen zijn het gewend en het is ook een prijsverhaal. Alles wat ik boven naaldvilt aanbeveel heeft een prijsconsequentie."

Foto’s: TC Ligtenberg

Binnenbanen

Maar ook binnen blijft het de wens om de speeleigenschappen van gravel zo goed mogelijk te benaderen. "De Court Superieur is een geweldige baansoort en benadert het gravel.

'Tennisvilt blijft het meest gebruikt'

Buitenbanen Nederland is een gravelland, wordt overal geroepen. Wij doen niets liever dan tennissen op een trage ondervloer. Gravel aan de schoenen en na afloop zelf de banen vegen. De afgelopen jaren werden echter veel gravelbanen ver vangen door het kunstgras of andersoortige banen die het gehele jaar door bespeelbaar zijn. Bijna 50% van de buitenbanen heeft nog steeds gravel als ondergrond. Ook kunstgras (ruim 30%) is zeer in trek in ons land. Toch worden er steeds nieuwe baansoorten ontwikkeld en op de markt gebracht. En het blijkt dat de verschillende tennisexploitanten zich steeds bewuster worden van de ondergrond waar op gespeeld kan worden. We gingen op bezoek bij een aantal tennisbaanbouwers.

SPORT

De koude winter heeft het binnentennis goed gedaan het afgelopen jaar. In de jaren ervoor liep het indoortennis terug vanwege de all weatherbanen die ervoor zorgen dat er ook in het winterseizoen buiten getennist kan worden. Een blik in verschillende tennishallen leverde een mooi pallet aan gekleurde en verschillende banen op. We bezochten Jan Brok van Tempomark, al ruim dertig jaar actief met totaaloplossingen voor tennishallen. "Van ondervloer tot attributen en onderhoud", vertelt Brok. In de vier assortimentsgroepen (kunststof, vlakke naadvilt, vlakke velours en granulaat tapijt) levert Tempomark liefst 24 baansoorten. ""Op het gebied van de indoor tennisbanen is er inderdaad voor ieder wat wils. Zelfs de eigen kleur van het veld en het gedeelte eromheen is samen te stellen via de zogenaamde kleurenmanager. Dat gebeurt vooral als architecten nog een beetje invloed willen uitoefenen. De trend bij het naaldvilt is een rode baan en een donkergroene omloog. Voorheen wilden veel verenigingen dat in het donkerblauw. Ook het binnentennis is modegevoelig."

FM

55

SPORT

Tennis Special

FM SPORTFACILITIES MAGAZINE

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

'Er is meer vraag is naar tragere hardcourtbanen, dat zie je vooral bij internationale toernooien'

Tragere ondergrond

Van Velzen bemerkt dat ook de tennisverenigingen zich verdiepen in de verschillende baansoorten. "De tijd dat er klakkeloos een baan werd aangelegd, is bij veel clubs verleden tijd. Het is een goede ontwikkeling dat klanten zich meer bewust worden van de snelheiden van de verschillende ondergronden. In het verleden vroeg men ons gewoon om een hardcourtbaan aan te leggen. Dat is hetzelfde als naar een autodealer gaan en vragen om een auto. Nu komt een klant naar ons met de vraag of ze bijvoorbeeld een hardcourtbaan in de ITF klasse medium slow kunnen krijgen. Op die manier kunnen wij hen ook weer veel beter adviseren." Volgens Van Velzen is het ook een fabel dat hardcourtbanen

per definitie slecht zijn voor de gewrichten. "De trend bij indoorbanen is dat ze voornamelijk trager en zachter zijn. Er is meer vraag naar comfort. Bij veel mensen is de gedachte bij hardcourtbanen dat het pijn doet aan de knieën en enkels. Tegenwoordig geeft een hardcourtbaan veel meer comfort. Er wordt veel gebruik gemaakt van dempende lagen, een ontwikkeling die je ook bij binnensport ziet. Kunststof wordt steeds meer gebruikt."

Advantage RedCourt Eén van de bedrijven die zich de afgelopen jaren heeft toegelegd op de tennissport is het bedrijf Rooden B.V., een snelgroeiende sportbouwer in Nederland. "We kunnen tennisclubs een totaalpakket bieden: van aanleg, renovatie en onderhoud van de banen tot vernieuwing van hekwerken en verlichting. Dat is voor clubs praktischer dan meerdere aanspreekpunten te hebben", vertelt Lourens Barmentloo. Dat het tennis in ontwikkeling is, merkt het bedrijf uit Limburgse Meerssen. "Binnenkort komt er zelfs een tweede vestiging, meer centraal gelegen in het land, om de verenigingen nog beter van dienst te kunnen zijn." Barmentloo constateert dat het ombouwen van gravel- of kunstgrasbanen naar het Advantage RedCourt populair is. "Deze baansoort is de laatste drie, vier jaar enorm in trek en heeft de speeleigenschappen van een gravelbaan, maar dan met het grote voordeel dat je er het gehele jaar door op kunt spelen. Je kunt ook het hele jaar op kunstgras spelen, maar die baansoort heeft gewoon hele andere speeleigenschappen." Advantage RedCourt kenmerkt zich door het gebruik van een gravelkleurige stabiliteitsmat die na installatie wordt ingestrooid met speciaal ontwikkeld Advantage RedCourt-infill. Het unieke aan dit materiaal is dat er ondanks de fijne samenstelling geen stofdeeltjes in zitten die de waterdoorlatendheid negatief zouden kunnen beïnvloeden. De stabiliteitsmat en het unieke infill-materiaal zorgen samen voor een tennisvloer met optimale spel- en bewegingseigenschap-

SPORT

Ton de Rooij Tennis is al jaren als tennisbaanbouwer actief. Dit bedrijf ziet de tennismarkt in snel tempo veranderen. "Met de komst van andere baansoorten, is ook het spel veranderd. Op de internationale tennistour was er in het verleden een immens verschil in snelheid tussen de diverse banen. Voor rally's moest je afreizen naar het -tragere- gravel van Roland Garros. Op andersoortige banen waren de servicekanonnen veelal in het voordeel. De laatste jaren wordt duidelijk dat de rallyspelers meer aan hun trekken komen. Er is een duidelijke trend gaande dat er meer vraag is naar tragere hardcourtbanen, dat zie je vooral bij internationale toernooien", weet Mike van Velzen van Ton de Rooij Tennis. "Tien jaar geleden had je te maken met het servicegeweld van spelers als Richard Krajicek en Goran Ivanisevic. Om dat wat te onderdrukken ging men met tragere ballen en op tragere ondergronden spelen." Het gevolg van die ontwikkeling is dat baselinetennissers en de echte all rounders zich meer thuis voelen op de internationale tour. "Je ziet nu meer rally's ontstaan. Wel is het zo dat je in het verleden een aantal goede serveerders had en je nu ziet dat er een aantal sterke retourneerders is. Door de tragere hardcourtbanen komt het allround tennis meer naar voren. Het spel wordt aantrekkelijker voor de toeschouwers. Het verschil in snelheid tussen gravel en bepaalde hardcourtbanen wordt steeds kleiner."

FM

57

SPORT

Tennis Special

FM SPORTFACILITIES MAGAZINE

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

pen. "En dankzij het gebruik van weersongevoelige materialen kunt u ook nog eens het hele jaar door op uw Advantage RedCourt banen spelen", vult Barmentloo aan.

Advantage RedCourt kenmerkt zich door het gebruik van een gravelkleurige stabiliteitsmat die na installatie wordt ingestrooid met speciaal ontwikkeld Advantage RedCourt-infill

onderhoud door speeluren op gravel in vergelijking tot alternatieven laag is. Eerder maakte Sport FM al een reader met een overzicht van het onderhoud,, bespeelbaarheid, levensduur en kosten van de verschillende baansoorten. Deze reader is gratis voor abonnees te downloaden op www.sport-fm.nl. In deze special nemen we SmashCourt onder de loep. Een baan die in 2004 werd geïntroduceerd met de aanleg van een minibaan op TV Dijkzicht te Volendam. Sinds de aanleg van deze eerst minibaan is SmashCourt met een opmars bezig, inmiddels telt Nederland ruim 600 SmashCourt tennisbanen. Er waren wat problemen met de ondermatten die in 2006 zijn gefabriceerd. De fabrikant van de ondermat heeft een nieuwe perforatiemachine gebruikt voor de matten, waarbij het aantal perforatiegaten ten opzichte van de matten die in 2005 zijn gefabriceerd is geïntensiveerd, maar is gebleken dat de gaten in de mat niet groot genoeg waren. Dit zorgde voor waterdoorlatendheid problemen op verschillende parken, maar deze problemen zijn inmiddels verholpen.

Advantage RedCourt is geschikt voor zowel indoor als outdoor, kent een levensduur van 10 tot 15 jaar en hoeft niet noodzakelijkerwijs beregend te worden. "Bovendien is het een vriendelijke ondergrond voor gewrichten en spieren en hoewel het onderhoud meevalt, is het niet onderhoudsvrij. "De club is zelf verantwoordelijk om vuil uit de omgeving te weren. Daarnaast komen wij één of twee keer per jaar met machines langs om de banen te onderhouden. De bovenste laag van de infill wordt dan opgeborsteld en door zeven gehaald om takjes, bladeren en ander vuil te verwijderen. Daarnaast is er nog een afzuiginstallatie die het stof en vezelslijtsel eruit haalt." Voor het baanonderhoud werkt Rooden met speciale onderhoudsmachines van SMG, waarvoor zij ook het exclusieve dealerschap voor de Benelux heeft." Met deze machines kunnen clubs en gemeentes hun onderhoud verder optimaliseren. Er zijn ook kleinere machines die banen met een kleinere ingang toegankelijk maken. Deze apparatuur gaat een stap verder dan de reguliere onderhoudsborstel. Het kopen van een machine is weliswaar een éénmalige investering, maar het scheelt een club of gemeente veel geld in het onderhoud en het verlengt de levensduur van de banen. De machine wint zichzelf eenvoudig terug."

SmashCourt uitgelicht

SmashCourt werd in 2004 werd geïntroduceerd bij TV Dijkzicht te Volendam

Constructie SmashCourt De constructiehoogte van SmashCourt® bedraagt 50 cm (kuststrook 40 cm) en is opgebouwd uit zandpakket 39 cm (kuststrook 29 cm) (norm zand: ISA-M3.c;), de sporttechnische laag van lava 10 cm (norm lava 0-16 ISAM2.d;) Geovlies (norm ISA-M11.a;) en de stabiliteitsmat volgens norm SmashCourt, hoogte 12 mm ingestrooid met SmashCourt-infill.

SPORT

In aanschaf is een gravelbaan veelal voordeliger dan een ander type baan. Een exploitatieopzet geeft echter een ander beeld. De kosten van onderhoud en beregening (waterverbruik) van een gravelbaan worden meestal te laag ingeschat. Het aantal uren dat aan onderhoud wordt besteed is vaak niet in geld uitgedrukt omdat dit door vrijwilligers wordt uitgevoerd. Vrijwilligers worden echter steeds schaarser en deze verandering zal effect kunnen hebben op de exploitatie. Bijvoorbeeld door het

FM

59

SPORT

Tennis Special

FM SPORTFACILITIES MAGAZINE

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

Toplaag SmashCourt De kracht van SmashCourt schuilt in een gravelkleurige stabiliteitsmat die wordt voorzien van een ongebonden keramische toplaag. De stabiliteitsmat bestaat uit zeer hoogwaardig LSR-garen. Dit garen wordt voor SmashCourt exclusief geproduceerd door Ten Cate Thiolon. Ook bij de ontwikkeling van SmashCourt is Ten Cate Thiolon nauw betrokken geweest. Het SmashCourt-infill betreft keramisch zand, ø 0,1 - 0,4 mm, kleur gravel rood.

Kosten onderhoud Dagelijks / wekelijks onderhoud (45 weken x 2 a 1 uur / week x €28)

€ 2.520 Smashcourt infill per baan / per jaar

€

150

Specialistisch onderhoud per baan / per jaar

€ 1.170 Onvoorziene kosten

€

100

Totale onderhoudskosten per jaar

€ 3.940

Onderhoud

De stabiliteitsmat bestaat uit zeer hoogwaardig LSR-garen

Onderhoud is een belangrijke aspect bij de overweging van de aanschaf van een baan. We gingen op bezoek bij onderhoudsspecialisten om een goed beeld te krijgen. Buitenbanen zijn altijd onderhevig aan vuil uit de omgeving. Vuil onder schoenen, maar ook takjes en bladeren. Ondanks dat het om dezelfde vervuiling gaat, verschilt het onderhoud van de verschillende tennisbanen nogal.

Onderbouw

Onderhoud SmashCour t SmashCourt is onderhoudsarm (100 uur per jaar per baan) en is ongevoelig voor weersomstandigheden. De onderhoudswerkzaamheden zijn dan ook in elk seizoen gelijk. In het najaar wel extra aandacht besteden aan het schoonhouden van de banen om onkruidgroei en mosvorming te voorkomen. Het kleinonderhoud kan door de exploitant zelf gedaan worden. Dit omvat ondermeer het regelmatig verwijderen van blad, glas, takjes en andere verontreinigingen, het dagelijks slepen (handmatig) door gebruiker en het wekelijks vegen van de belijning door beheerder. Ook het periodiek onderhoud kan in eigen beheer gedaan worden. Dit omvat onder meer het egaal en loshouden van het SmashCour t-infill door borstelen, het aanvullen met SmashCourt-infill, mos-, alg- en onkruidbestrijding en het reinigen van de drainage. Voor specialistisch onderhoud is het aan te raden een onderhoudscontract af te sluiten. Dit dient minimaal eenmaal per jaar te worden uitgevoerd. Dit onderhoud is erop gericht om verkitting van de toplaag tegen te gaan; droog vuil uit de toplaag te ver wijderen en de stabiliteitsmat krachtig te borstelen.

Over het algemeen vraagt gravel (510 uur per jaar) de meeste tijd om het weer op orde te krijgen. "Het onderhoud van een gravelbaan is net als onderhoud van een kunststofbaan van groot belang", vertelt Marc Stroucken van Thijssen Emans. "Goed onderhoud na het spelen, maar ook het periodieke onderhoud verlengt de levensduur van de gravelbaan."

Kunstgras Bij kunstgrasbanen wordt het onderhoud soms onderschat. "Toen de baan een jaar of twintig geleden in opkomst was, ging men er vanuit dat onderhoud vrijwel onnodig was. De toplaag borstelen heeft alleen nut wanneer periodiek het vuil verwijderd wordt. Gebeurt dat niet, dan werkt het averechts en borstel je het vuil tussen de kunstgrasvezels." Een ander probleem bij kunstgrasvelden zijn de plassen die erop blijven staan. "Mijn advies is dan: win informatie in bij gespecialiseerde bedrijven", meent Bastiaan Doornewaard van Silica Nova. "Vaak gaat het namelijk heel sluipend. Aan het begin van het jaar blijft de plas een half uur staan en aan het einde van het jaar is dat misschien een paar uur. En veel tennisclubs weten niet waar het probleem zit. Wanneer water langer blijft staan, zoeken clubs het meteen in de drainage. In bijna honderd procent van de gevallen is dat het probleem niet. Vaak is het zand of de infill vervuild. Door middel van specialistisch onderhoud wordt een gedeelte van het zand verwijderd en vervangen, ook wel zandrevitalisatie genoemd." Silica Nova heeft daar een eigen methode voor. "De Silicair®methode is een zandrenovatie waarbij circa zes ton vervuild zand per tennisbaan met veel lucht onder hoge druk uit de mat wordt geblazen, zonder dat de vezels hierbij worden aangeraakt, laat staan beschadigd. Nadat het vuile zand is ver-

SPORT

De onderbouw van SmashCourt bestaat uit een zand- en lavafundering. Ook bij de ombouw van bestaande gravelbanen naar SmashCourt is het een vereiste dat zowel het zandbed als de sporttechnische laag (lava) voldoen aan de normen. Dit betekent dat vooraf altijd de laagdikte en de kwaliteit van de lava en het onderliggend zandpakket gecontroleerd moet worden. Indien uit onderzoek blijkt dat de aanwezige constructie niet voldoet kan in overleg met de afdeling Advies van ISA Sport naar een oplossing gezocht worden.

FM

61

SPORT

Tennis Special

FM SPORTFACILITIES MAGAZINE

HET TOTAALMAGAZINE VOOR SPORTORGANISATIES

De Silicair®- methode is een zandrenovatie zonder dat de vezels hierbij worden aangeraakt wijderd, worden eventuele reparaties uitgevoerd. Daarna herbezanden wij door kleine laagjes nieuw zand zorgvuldig over de mat te strooien en in te borstelen." Dat specialistische onderhoud hoeft maar één keer plaats te vinden en op dat moment kan de baan weer jaren door.

Kunststof Niet alleen gravel en kunstgras, maar ook kunststofbanen hebben onderhoud nodig. Toch vallen die kosten laag uit. "De Huisman Probounce is een doorontwikkeling van de nieuwe generatie kunststofbanen waarbij het speelcomfort, onderhoud en waterdoorlatendheid sterk zijn verbeterd ten opzichte van de bestaande kunststofbanen. Die banen behoeven geen beregening, geen voorjaarsbeurt, geen duur onderhoudscontract en niet na elke partij te worden geveegd", vertelt Jan Huisman van Huisman Sportinnovaties. "De Probounce maakt gebruik van de keramische infill en het verbruik daarvan is minder dan bij gelijksoortige banen, wat een hele besparing geeft op het budget en onderhoud. Op de Probounce zit geen jaarlijks verplicht onderhoudscontract wat de clubs jaarlijks al zo’n 450,- euro besparing geeft per baan. Inmiddels hebben wij dit jaar onze zestigste Probounce baan aangelegd. Het is één van de snelst groeiende baansoorten van dit moment."

Aanleg Tennis leeft, zo blijkt wel uit ons rondje langs de tennisparken. Jaarlijks worden er zo'n 500 tennisbanen aangelegd, omgebouwd of gerenoveerd. Maar zomaar een baan laten aanleggen is er niet meer bij. Als tennisclub moet je je verdiepen in de voorkeuren van de bespelers, de exploitatiemogelijkheden en het onderhoud van de verschillende banen en ook nog eens in de certificatie. De eerste twee overwegingen zijn voor rekening van de exploitant zelf. Voor dat laatste komt ISA Sport, dochterorganisatie van TNO Bedrijven bv en NOC*NSF, in beeld. De belangrijkste werkzaamheden van ISA Sport zijn het onafhankelijk adviseren over sportvoorzieningen, het verrichten van onderzoek en het keuren van (inter)nationale sportaccommodaties. In Nederland is er een aantal takken van sport waar er de betreffende sportbond eist dat de vereniging speelt op goedgekeurde velden. Dat geldt ook voor het tennis. De banen moeten aangelegd worden door een gecertificeerde aannemer. Deze zijn terug te vinden op de spor tvloerenlijst van NOC*NSF. Een lijst die wordt beheerd door ISA Sport en bescherming biedt voor de tennisexploitanten wanneer zij een nieuwe baan willen aanleggen. Reijnen van ISA Sport licht dit nader toe: "In elk stadium van de aanleg wordt er controle uitgevoerd. Het laboratorium controleert het materiaal per laag en verder worden alle fases van de bouw getoetst aan bepaalde normen. Wanneer een aannemer niet op de lijst staat, maar de constructie wel is goedgekeurd, dan staat deze 'in onderzoek'. Dan krijgt de aannemer de kans om ergens een vloer aan te leggen. Gebeurt dat goed, dan wordt de aannemer of wel 'goedgekeurd' ofwel 'erkend en gecertificeerd'." Volgens Reijnen wordt er nergens beter gebouwd wordt dan in ons land. "Door de vele regels en hoge normering, zijn de velden nog beter dan de wereldnormen die er gelden. Er wordt in Nederland 'strakker' gebouwd dan in het buitenland."

SPORT

'Probouncebanen behoeven geen beregening, geen voorjaarsbeurt en geen duur onderhoudscontract'

FM

63

Tennispark:

HET OFFICIËLE ORGAAN VAN DE VTD ???????????

V TD De VTD is een landelijke organisatie, die in 1952 is opgericht. De VTD is de enige organisatie in Nederland die zich inzet voor de belangenbehartiging van eigenaren, exploitanten en directie van tennisparken en –centra. De VTD komt op voor de belangen van haar leden, beantwoordt vragen en lost problemen op. Alleen een grote en goed georganiseerde belangenvereniging, zoals de VTD, kan samen met haar leden succesvol op nieuwe ontwikkelingen inspelen. De VTD is voor een betere service, actief en hulpverlenend.

???????????

WAT DOET • Branche vereniging (samen sterk tegen overheden, sportkoepels en -bonden, en andere instanties)

• Adviserende taak: juridisch, technisch, financieel, het vermarkten van het product tennis

• Bevorderen en uitwisselen van kennis (d.m.v. adviezen en cursussen)

• Collectieve inkoop om een prijsvoordeel voor leden te bevorderen

• Bench marking • Klankbord bij problemen • Bevorderen van een sociale en zakelijke binding met de leden

• Onderzoek en publicatie (bijv. exploitatie, noviteiten, etc.)

DE VTD IS EEN BELANGENVERENIGING, MAAR HET IS OOK UW BELANGENVERENIGING. NOG GEEN LID VAN DE VTD? 'MAN YOU CANNOT BE SERIOUS'

64

• Communicatie (intern en extern)

• Kwaliteit en kwantiteit van accommodaties vaststellen

www.vtdtennis.nl

DE

VTD VOOR U?

Groundsmancursus De VTD biedt de mogelijkheid aan personen die actief werkzaam zijn op een tenniscomplex zijn/haar kennis te verbreden en eventueel af te sluiten met een getuigschrift. Het betreft een jaarrondcursus waarin alle facetten van modern baanonderhoud zowel theoretisch als praktisch op het eigen complex worden behandeld. Het praktijkgedeelte bestaat uit drie sessies van circa 4 uren op de eigen werkplek waarbij de theoretische kennis wordt uitgediept en aandacht wordt gegeven aan de praktische uitvoering,eventueel worden deelopdrachten verstrekt.De laatste sessie wordt afgesloten met een theoretisch examen en een praktische opdracht.

Adviezen De VTD kan haar leden op elke gewenst moment met raad en daad terzijde staan.

Technisch advies De VTD heeft veel kennis en ervaring op het gebied van: - Tennisbaankeuringen, materiaalkeuze,

baanaanleg, -renovatie en –onderhoud - Beregeningsinstallaties - Verlichtingsinstallaties - Milieuwetgeving

Juridisch Advies Al vele tientallen jaren geeft de VTD juridisch advies en behandelt zaken van specifiek en gemeenschappelijk belang op terreinen zoals: - (Model) contracten - Arbeidsrecht - Milieuwetgeving - Bestemmingsplannen - Geschillen met gemeentelijke en provinciale overheden Als specifieke informatie niet direct voorhanden is, helpt de VTD bij het vinden ervan.

Financieel/Economisch en Fiscaal Advies Ook op financieel/economisch en fiscaal gebied kan een beroep worden gedaan op de VTD of VTD-adviseur. De VTD beschikt bijvoorbeeld over standaard contracten, “benchmark” waarden en kan economische waardebepalingen uitvoeren.

Het VTD-secretariaat Mevr. Maaike Denkers Steijnlaan 19b, 3701 EA Zeist Telefoon: 030-692 4972 Fax: 030-697 7720 E-mail: [email protected] Website: www.vtdtennis.nl

Het VTD-bestuur Drs. E.L.M. Delboy – voorzitter Tennispark Hanenburg, Den Haag J. Drentje – penningmeester R. van Werkhoven – secretaris Tennispark Spieringshoek, Schiedam H. Boontje – lid Sportcentrum De Voetel, Limmen Multisportpark Berg en Bal, Castricum P. van Poppel – lid Gebiedsmanager Sportbedrijf de Karpen, Eindhoven D. Houps - Lid Sportcentrum Mariahoeve, Den Haag A. Stienen – VTD adviseur

VTD Secretariaat, Steijnlaan 19b, 3701 EA Zeist Tel: 030 – 692 4972; Fax: 030 – 697 7720 E-mail: [email protected]

65

The TURF and GRASS EXPO 2010

WAAROM KUNSTGRAS? Het is een simpele titel, en eigenlijk is het antwoord ook simpel. Als een club kijkt naar de bezittingen (amateur -en professionele club) zijn een belangrijk onderdeel hiervan de speelvelden. Het in goede staat houden en brengen van deze velden is erg belangrijk. De spelers kunnen beter presteren en zichzelf verbeteren. Zelfs wanneer de weersomstandigheden uitstekend zijn en er genoeg financiële middelen zijn om goed onderhoud te plegen, is het lastig om een natuurgras veld in topconditie te houden. Het wordt nog lastiger wanneer er meer en meer gebruik van gemaakt wordt, en daarom is kunstgras zo'n goede optie.

Sport FM is in contact gekomen met Nigel Fletcher, die tot voor kort leiding gaf aan verschillende kunstgras programma's van de FIFA. Nigel is nu de managing director van Sports Development Marketing en de organisator van The Turf and Grass Expo 2010. Dit evenement vindt plaats op 8 en 9 december in de RAI in Amsterdam. Sport FM vroeg Nigel naar 2 redenen waarom kunstgras zinvol is:

Financiën Fletcher: "Een belangrijk onderdeel van de bezitting van de club zijn de speelvelden. Een kunstgrasveld met goed onderhoud kan zo'n 48 uur per week bespeeld worden. Veel clubs kunnen hun trainingsvelden verkopen omdat ze genoeg hebben aan één kunstgrasveld. Daarnaast kan een kunstgrasveld ook ingezet worden voor andere activiteiten,zoals strategische partnerships, die kunnen plaatsvinden op het kunstgras. Dit zal dan leiden tot meer verbruik in de kantine, wat dus meer inkomsten zal opbrengen. Daarnaast wordt de club dus meer bezocht, wat eventueel kan leiden tot meer supporters en spelers in de toekomst."

Nigel Fletcher, hier nog werkzaam namens de FIFA actief voor het kunstgras programma: "Kunstgras maakt zoveel verschil in de ontwikkeling van voetbal"

Ontwikkeling van de club en de gemeenschap, een veld voor de mensen "In potentie kan er meer gespeeld worden op het veld, wat kan leiden tot meer teams en meer spelers. Een club kan daarom meerdere facetten ontwikkelen, zoals vrouwenvoetbal en meer jeugd. Dit zou misschien niet mogelijk zijn geweest met de beperkingen van natuurgras. Kunstgras maakt zoveel verschil in de ontwikkeling van voetbal. Daarnaast kan er ook vanuit de gemeente gekeken worden naar een strategische partner. Binnen de gemeenschap zouden ook scholen en andere sociale verenigingen gebruik kunnen maken van het kunstgrasveld."

SPORT

The TURF and GRASS EXPO 2010, 8 en 9 december 2010, geeft antwoord op al uw vragen! FM

67