Lección 2
Los verbos regulares (De regelmatige werkwoorden)
Aan het begin van deze tweede les bespreken we eerst de antwoorden van de oefeningen van Lección 1. Overtuig jezelf ervan dat je deze eerste les goed begrepen hebt. Zo niet, stel dan jouw vraag in de rubriek “Stel uw vraag” op de website van Don Guillermo. In deze tweede les maak je kennis met het regelmatige werkwoord dat eindigt op -ar. Ook kijken we naar de persoonlijke voornaamwoorden, de lidwoorden, de zelfstandige naamwoorden en de meervoudsvorming hiervan. Tot slot komt het maken van de ontkenning aan bod. Je leert de eerste Spaanse woordjes, leest al een eenvoudig verhaaltje en schrijft al zinnetjes in het Spaans!
Antwoorden van Lección 1: Ejercicio 1A: Als voorbeeld hiervoor nemen we de naam Don Guillermo. Wij spellen deze als volgt: de/o/ene ge/u/i/elle/e/erre/eme/o Ejercicio 1B: 1. arroz Bij het uitspreken van dit woord ligt de klem toon op de o. De vraag is nu of we hier een accentteken moeten schrijven op de o, ja of nee. Het goede antwoord is nee. Waarom? Kijken we naar de regels van de beklemtoning in het Spaans, dan zien we dat dit woord niet ein digt op een n,s,klinker. De klemtoon valt dus niet op de voorlaatste lettergreep maar op de laatste lettergreep (regel 2). Dat is hier ook zo. De o zit immers in de laatste letter greep: arroz. We schrijven dan ook géén accentteken op de o. 2. cafe Bij de uitspraak van dit woord legt de Spaans talige de klemtoon op de e. Moeten we op deze e een accentteken schrijven, ja of nee? De e behoort tot de klinkers en dus moet de klemtoon dan liggen op de a want volgens de
eerste klemtoonregel gooit een klinker aan het einde van een woord de klemtoon op de vóórlaat ste lettergreep. In de uitspraak ligt de klem toon echter niet op de a maar op de laatste e. Dit geven we aan door een accentteken te schrijven op de e: café (café) 3. agua In de Spaanse uitspraak ligt de klemtoon op de eerste a. Het woord eindigt op een klinker nl. de laatste a. Deze gooit de klemtoon naar de vóórlaatste lettergreep. Klopt dit met de uit spraak? Ja. We hoeven dan ook géén accentteken te schrijven op de eerste a. (agua) 4. flan Dit woord bestaat slechts uit één lettergreep. De klemtoon valt dan vanzelf al op de a. Het is dan ook niet nodig hier een accentteken te schrijven. 5. boca In de uitspraak van het Spaans ligt de klemtoon op de o. Dit woord eindigt op een klinker nl. de a die ervoor zorgt dat de klemtoon op de vóór laatste lettergreep gaat vallen, dus op de o. Klopt dit met de uitspraak? Ja. Ook hier is het niet nodig een accentteken te schrijven. 6. maiz Spaanstaligen leggen de klemtoon op de i. De combinatie van de a en de i vormt hier een dip tongo (tweeklank). We hebben geleerd dat bij een tweeklank de klemtoon normaliter op de sterke klinker valt, een a,e of o. In het woord maiz ligt de klemtoon echter niet op de a maar op de i, op de zwakke klinker dus! Willen we dit woord op de juiste wijze schrijven, dan moeten we hier een accentteken scrijven op de í. Eigenlijk ma ken we zo van een zwakke klinker i een sterke klinker í. De juiste schrijfwijze is: maíz (maíz). Hier is sprake van een zogeheten ”hiato”. 7. tunel In het Spaans horen we de klemtoon op de u. Moe ten we op deze u nu ook een accentteken schrij ven? Omdat dit woord niet eindigt op een n,s, of een klinker maar op een l, valt de klemtoon niet automatisch op de eerste lettergreep (tu) maar op de laatste lettergreep (nel). Willen we nu in de schrijftaal toch aangeven dat de klem toon op de u valt, dan moeten we op deze ú een
accentteken schrijven. (túnel) 8. aire We horen de klemtoon op de a. De e is een klin ker en zorgt ervoor dat de klemtoon inderdaad op de eerste lettergreep ai valt. In deze tweeklank is de a de sterke klinker en die krijgt dus vanzelf al de klemtoon. We hoeven op deze a dan ook géén accentteken te schrijven. 9 movil De Spaanstaligen leggen bij de uitspraak de klemtoon op de o. De reden waarom deze ó een geschreven accentteken krijgt is hetzelfde als bij 7. (móvil) 10 pajaro In de Spaanse uitspraak horen we de klemtoon op de eerste a. Het woord eindigt op een o. Deze klinker op het eind zorgt ervoor dat de klemtoon op de tweede a valt maar niet op de eerste. Omdat de klemtoon op de eerste a moet vallen moet je hierop een accentteken scrijven: pájaro.
Wat is nu het grote voordeel nu we dit weten? Wanneer je de bovenstaande klemtoonregels goed beheerst wordt het uitspreken van het Spaans een stuk gemakkelijker: Je kunt nu elk woord dat je leest goed uitspreken. Je weet nu bij elk woord waar de klemtoon ligt. Heeft het woord géén geschreven accentteken dan kun je steeds aan de hand van de bovenstaande klemtoonregels bepalen op welke klinker in de Spaanse uitspraak de klemtoon ligt. Bij het schrijven van Spaanse woorden weet je nu steeds wanneer je wel een geschreven accentteken moet gebruiken en wanneer niet. Belangrijk hierbij is dat je steeds goed nagaat waar je in de Spaanse uitspraak de klemtoon hoort!
2.1 Presente de indicativo. (De onvoltooid tegenwoordige tijd) Het Spaans kent drie groepen regelmatige werkwoorden die uitgaan op ar,er en ir. In deze les kijken we naar de eerste groep van regelmatige werkwoorden die uitgaan op ar. Als voorbeeld zie je hieronder de vervoeging van het regelmatige werkwoord “tomar”:
tom ar (nemen): (Yo) tomo (Ik neem) (Nosotros/as) tomamos (wij nemen) (Tú) tomas (Jij neemt) (Vosotros/as) tomáis (Jullie nemen) (Él) toma (Hij neemt) (Ellos) toman (Zij nemen) (Ella) toma (Zij neemt) (Ellas) toman (Zij nemen) (Usted) toma (U neemt) (Ustedes) toman (U neemt (mv.)
Merk op: De 3e persoon enkelvoud heeft dezelfde werkwoordsvorm voor Él, Ella en Usted. De 3e persoon meervoud heeft dezelfde werkwoordsvorm voor Ellos, Ellas en Ustedes. Let op! De klemtoon valt bij de 1e,2e en 3e persoon enkelvoud en bij de 3e persoon meervoud op de stamklinker o. Bij de 1e en 2e persoon meervoud (de “wij” en “jullie” vorm) valt de klemtoon op de a en schuift dus een lettergreep naar achteren.
2.2 Los pronombres personales. (De persoonlijke voornaamwoorden) Anders dan in het Nederlands gebruikt het Spaans niet steeds het persoonlijk voornaamwoord bij een werkwoordsvorm. De uit gang van het werkwoord geeft dan het onderwerp aan. P.ej. Tomo un bocadillo. (Ik neem een belegd stokbroodje) Je ziet aan de uitgang o van het werkwoord “tomar” dat het de 1e persoon (ik) betreft. Het persoonlijk voornaamwoord “Yo” zeg of schrijf je er dan niet bij. Wanneer er echter verwarring of onduidelijkheid kan ontstaan of als je het onderwerp wilt benadrukken, gebruik je de persoonlijk voornaamwoorden wel. P.ej. Él compra la casa. (Hij – en niet zij of u koopt het huis)
“usted”(U) en “ustedes” (U, meervoud) zijn afkomstig van “Vuestra(s) Merced(es)” = Uwe Genade. Dit zijn beleefdheids vormen en je mag ze daarom niet zomaar weglaten! Alleen als je “usted” en “ustedes” meerdere keren in een zin of in meerdere zinnen kort achter elkaar gebruikt, mag je het weglaten omdat anders het veelvuldig gebruik ervan gaat storen. In teksten kun je de volgende afkortingen van “usted” en “ustedes” tegenkomen: usted: Ud. en Vd. ustedes: Uds. en Vds.
2.3 Los artículos. (De lidwoorden) – El artículo definido (Het bepaald lidwoord): Masculino (Mannelijk): Femenino (Vrouwelijk): Singular: el libro la casa = de/het (enkelvoud) Plural: los libros las casas = de
(meervoud) – El artículo indefinido (Het onbepaald lidwoord): Masculino (Mannelijk) Femenino (Vrouwelijk): Singular: un amigo una señora = een (enkelvoud) Plural: unos amigos unas señoras = enkele, (meervoud) enige, sommige Het bepaald lidwoord geeft aan dat zowel de spreker als de hoorder (of aangesproken persoon) weten om wie of wat het gaat. Bij het onbepaald lidwoord is dat niet het geval. Het lidwoord richt zich in geslacht en getal naar het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. Uitzondering hierop vormt het lidwoord “lo” dat onzijdig is. Het kan niet staan vóór een zelfstandig naamwoord omdat in het Spaans een zelfstandig naamwoord altijd of mannelijk of
vrouwelijk is. Daarom is “lo” onveranderlijk. Met “lo” kun je bijvoeglijke naamwoorden, rangtelwoorden, voornaamwoorden, voltooid deelwoorden en bijwoorden zelstandig maken. P.ej.: Lo mejor (het beste) Je kunt het volgende zinnetje gebruiken om dit te onthouden: Lo dictado es mío, bueno, primero y mejor. Het Spaans kent twee samentrekkingen met het lidwoord “el”: de + el wordt del en a + el wordt al P.ej.: La maleta es del señor. (De koffer is van de mijnheer) ¿Vamos al cine? (Zullen we naar de film gaan?).
2.4 El sustantivo (Het zelfstandig naamwoord): Zoals gezegd kent het Spaans alleen mannelijke en vrouwelijke zelfstandige naamwoorden. De zelfstandige naamwoorden die eindigen op een o zijn mannelijk en de zelfstandige naamwoorden die eindigen op een a zijn vrouwelijk. Dit is de algemene regel. Er zijn echter zoveel uitzonderingen dat het volgende raadzaam is: LEER DE ZELFSTANDIGE NAAMWOORDEN ALTIJD MET HUN BIJBEHOREND LIDWOORD! Enkele uitzonderingen zijn: P.ej.: la mano (de hand) el clima (het klimaat) la foto (de foto) el día (de dag) Kijk bij twijfel in het woordenboek. Direkt achter het woord staat aangegeven of dit mannelijk (m) of vrouwelijk (v) is.
2.5 La formación del plural (De meervoudsvorming): Zelfstandige naamwoorden die eindigen op een klinker krijgen voor het meervoud een s toegevoegd: P.ej.: el billete (het kaartje) los billetes (de kaartjes) Zelfstandige naamwoorden die eindigen op een medeklinker krijgen voor het meervoud es toegevoegd: P.ej.: el señor (de (mijn)heer) los señores (de heren/ de heer en mevrouw) Indien het een zelfstandig naamwoord betreft waarvan de laatste klinker een accentteken draagt, dan kun je voor het meervoud dikwijls zowel een s of es toevoegen: P.ej.: el marroquí (de Marokkaan) los marroquís/marroquíes (de Marokkanen) el tabú (het taboe) los tabús/tabúes (de taboes)
2.6 La negación (De ontkenning): De ontkenning wordt gevormd door “no” dat altijd vóór de ver voegde werkwoordsvorm staat: P.ej. El señor González no está. (Mijnheer González is niet aanwezig) No compra la moto. (Hij/Zij koopt de motorfiets niet)
Lees de onderstaande woordenlijst enkele malen aandachtig door. De woorden horen bij de tekst “Un viaje en tren” die erop volgt. binnengaan in entrar en de jongedame la señorita aannemen aceptar instappen montar en uitstappen bajar de doorbrengen pasar hopen/ esperar doorlopen naar pasar a wachten op verwachten/ esperar nodig hebben necesitar tegemoet zien versturen/ mandar meenemen/ bij llevar zenden zich hebben vragen naar preguntar por nemen/pakken tomar antwoorden op/ contestar a de weg naar el camino de beantwoorden de loketbediende el taquillero praten over hablar de de conducteur el revisor kopen van/bij comprar a de prijs el precio overhandigen entregar de krant el periódico betalen voor pagar por het tijdschrift la revista dragen naar/ llevar a aankomen te/in llegar a brengen naar scannen(kaartje) escanear (be)groeten saludar lopen naar pasar a/caminar (ver)wisselen cambiar a overstappen hacer de taxi el taxi (trein) transbordo het kaartje el billete beginnen te arrancar het retourtje el billete de rijden ida y vuelta wensen desear het perron el andén roken fumar de brief la carta el vagón de no de niet roken de uitnodiging la invitación fumadores coupé de trein el tren uitnodigen om te invitar a de wachtkamer la sala de goedendag/goede buenos días espera morgen het station la estación goedemiddag buenas tardes de vriend el amigo goedenavond/ buenas noches de vriendin la amiga goedenacht de ingang la entrada de heer/mijnheer (el) señor de uitgang la salida de dame/mevrouw (la) señora de reis el viaje juffrouw/ (la) señorita de conductrice la revisora jongedame het tarief la tarifa
het bagage el carrito het geld el dinero wagentje portaequipajes de reiziger el viajero de heer en los señores of (bij keuze) o mevrouw of (+ voorwaarde) si de jongeman el joven alstublieft (bij por favor het weer/ el tiempo verzoek) de tijd alstublieft (bij tome usted/ de agent el agente aangeven) tenga usted de ober el camarero ja/wel sí de coupé el compartimento nee/niet/geen no de morgen/de la mañana daarna después ochtend in/op en de middag la tarde voor/om te para de avond/de la noche door/wegens por nacht de bagage el equipaje het nummer el número het reçu el recibo het kaartje el billete de het loket la taquilla enkele reis ida solamente/ de klasse/de soort la clase el billete de het bagagedepot la consigna solo ida spoedig/vlug pronto een kaartje un segunda para snel rápidamente tweede klasse Madrid, sencillo Hoe maakt u het? ¿Cómo está naar Madrid, usted? Enkel Heel goed/Zeer Muy bien de fooi la propina goed de inkopen las compras Uitstekend Perfectamente laten komen mandar venir eerst(e) primero (taxi) tweede segundo voor de dag sacar de derde tercero halen/halen uit aan/naar a nemen (kaartje) sacar Dank u zeer Muchas gracias nu ahora
Opmerking: Let in de bovenstaande lijst in het bijzonder op de voorzetsels (en,a,por,para etc.) die genoemd worden bij sommige werkwoorden. Leer deze bij het werkwoord met de gegeven betekenis. Later zul je merken dat een ander voorzetsel bij hetzelfde werkwoord dat werkwoord een (geheel) andere betekenis geeft. Op de volgende pagina vind je de tekst “Un viaje en tren”. Lees dit verhaaltje enkele malen aandachtig door en probeer te begrijpen wat er staat. Let er ook op waar de klemtoon ligt. Vervolgens maak je de ejercicios 2a, 2b en 2c.
Un viaje en tren
Juan manda una carta con una invitación. Una invitación a pasar unos días en Madrid. Manda la carta a Pedro, un amigo. Pedro acepta la invitación. Contesta:”Acepto la invitación. Llego mañana”. Pedro camina a la estación. En la estación compra un billete. Compra el billete en la taquilla. “Un billete para Madrid, por favor”. El taquillero pregunta: “Qué clase?” Y Pedro contesta: ”Segunda clase, por favor”. “¿Un billete de ida y vuelta, señor?” ”No, un billete de ida solamente”. “Muy bien, señor, tome usted”. Pedro pregunta por el precio y paga. Pedro lleva unas maletas. Necesita un carrito portaequi pajes. Lleva las maletas al tren y compra un periódico y una revista. Pedro toma asiento en el tren. El tren arranca. Pedro saca la revista. Saca la revista para pasar el tiempo. Un revisor entra en el compartimento. Escanea los billetes. El tiempo pasa rápidamente. Pronto el tren llega a Madrid. En el andén espera Juan. Pedro baja del tren. “Buenas tardes, amigo. ¿Cómo estás?” ”Muy bien Juan, gracias. ¿Y tú?” Los amigos pasan a la salida de la estación y toman un taxi. Ejercicio 2A: Beantwoord schriftelijk onderstaande vragen in het Spaans. Maak volledige zinnen! 1. ¿Qué carta manda Juan a un amigo? 2. ¿A qué (waartoe) invita Juan? 3. ¿Acepta Pedro la invitación? 4. ¿Qué contesta? 5. ¿Cuándo llega Pedro? 6. ¿Qué compra en la estación para el tren? 7. ¿Compra un billete de ida y vuelta? 8. ¿Quién entrega el billete en la taquilla? 9. ¿Qué lleva Pedro? 10. ¿Qué necesita? 11. ¿Qué compra Pedro en la estación? 12. ¿Qué saca Pedro en el tren? 13. ¿Para qué saca la revista?
14. ¿Quién entra en el compartimento? 15. ¿Qué escanea el revisor? 16. El tren llega a Madrid. ¿Quién espera en el andén? 17. Juan saluda a Pedro. ¿Qué pregunta? 18. ¿Y qué contesta Pedro? 19. ¿Adónde pasan los amigos? 20. ¿Qué toman los amigos a (bij) la salida de la estación?
Ejercicio 2B: Zet de werkwoorden die tussen haakjes staan in de juiste vorm van de tegenwoordige tijd en vertaal de zinnen naar het Nederlands. 1. Los amigos (mandar) una invitación. 2. (Nosotros) (esperar) en la sala de espera. 3. (Yo) (caminar) a la estación. 4. El revisor (escanear) los billetes de los viajeros. 5. ¿(Comprar) (vosotras) periódicos o revistas. 6. El taquillero (entregar) un billete de ida y vuelta. 7. Las señoritas (necesitar) un taxi. 8. Los amigos (llevar) las maletas al andén. 9. (Tú) (pagar) el precio de la revista. 10. (Ella) (contestar) a la carta de una amiga. 11. ¿(Preguntar) (vosotros) por el camino? 12. Las señoras (saludar) y (entrar) en la estación. 13. El tren (llegar) y los señores (bajar). 14. ¿(Aceptar) ustedes las invitaciones? 15. (Yo) (tomar) asiento en el tren para Madrid.
Ejercicio 2C: Vertaal de onderstaande zinnen naar het Spaans. 1. Ik stuur een brief aan een vriend. 2. Hij stuurt een uitnodiging aan de heer Barras. 3. Wij komen morgen aan in Madrid. 4. Waarom beantwoorden zij de brieven niet? 5. Koopt u geen kranten of tijdschriften? 6. Een kaartje enkele reis of retour, mijnheer? 7. De loketbediende overhandigd het kaartje. 8. Wij betalen de prijs van de inkopen. 9. De conducteur heeft de kaartjes nodig. 10. Waarom neemt de ober de fooi niet aan? 11. De jongeman wacht op het perron. 12. Morgen komen enkele vrienden aan uit Sevilla.
13. De vriendin van Carmen neemt een taxi. 14. Wij vragen naar de vrienden van Pedro. 15. Goedemorgen, hoe maakt u het? 16. Ik neem een krant en een tijdschrift. 17. Zij vragen de weg naar het station. 18. De jongedames stappen uit de trein. 19. Wat heeft u nodig, mevrouw? Wat zoekt u? 20. De reiziger draagt de koffer naar het perron. 21. Neemt u een bagagewagentje, mijnheer? Of niet? 22. De taxi wacht bij de uitgang van het station. 23. De agent bestelt een taxi voor de dames. 24. Zij vraagt of u de uitnodiging aanneemt. 25. De reizigers hebben kaartjes nodig.
© Spaans cursuscentrum Don Guillermo, Zeist(NL) augustus 2015.
