Lokaal klimaatbeleid. Algemeen. Ook als lokaal bestuur?

Algemeen

Lokaal klimaatbeleid

Regiovergadering 12 en 14 maart 2013

Ook als lokaal bestuur ?  Wellicht doet de gemeente al veel, maar niet gebundeld of binnen een bepaalde visie  Klimaat is interessant als koepelthema, heel wat initiatieven en acties kunnen hieronder ingepast worden

Burgemeestersconvenant, waarom ?  profilering als toekomstgerichte voorloper-gemeente, (in Vlaanderen, België, ook Europees);  duidelijke beleidskeuze die alle mandatarissen en ambtenaren engageert voor een gericht, langlopend beleid  gemeenschappelijke focus in de vele grote en kleine duurzaamheidsacties;  niet van nul af aan beginnen want de gemeente doet vaak al veel;  gezamenlijke vlag die, mits doordachte participatieve aanpak, de lokale krachten enthousiasmeert en bundelt (bedrijven, middenveld, bevolking …);

 Mitigatie = maatregelen nemen om klimaatverandering te beperken bv. energieverbruik minderen, meer hernieuwbare energie opwekken, minder autoverkeer  Adaptatie = aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering bv. erosiebestrijdingsmaatregelen, bufferbekkens, aangepaste teelten, waterdoorlaatbare verharding

Burgemeestersconvenant

 Covenant of Mayors  Werken aan Mitigatie  Dit is een initiatief van de Europese Commissie, géén subsidies voorzien  Steden/gemeenten die het convenant ondertekenen, nemen een formele beslissing om tegen 2020 CO2 uitstoot te reduceren met minstens 20%.

Burgemeestersconvenant, waarom ?  in de toekomst zal een energieplan en/of CO2-emissieinventaris zeer waarschijnlijk een vereiste worden om in aanmerking te komen voor bepaalde EU-subsidies,  terugverdieneffecten uit doordachte energie-acties;  objectivering van lokaal energie- en klimaatbeleid, op basis van cijfers  meewerken om de klimaatverandering te temperen en een duurzame toekomst te bieden  anticiperen op Europese verplichtingen die de komende jaren op het lokaal bestuur afkomen: minder CO2-uitstoot, meer hernieuwbare energie, meer energie-efficiëntie en verplicht energieneutrale gebouwen voor de overheid vanaf 2019.

1

Burgemeestersconvenant, stappen  STAP 1: Ondertekening van het Burgemeestersconvenant, stad voorziet personeel en middelen  STAP 2: Opmaak nulmeting + indiening Actieplan voor Duurzame Energie (SEAP)  STAP 3: Iedere 2 jaar rapporteren over Actieplan + iedere 4 jaar update nulmeting

CO2-reductiedoelstelling

Stap 2 Binnen één jaar na toetreding  een CO2-reductiedoelstelling voor eigen grondgebied vastleggen die verder gaat dan de Europese (20%);  opstellen van een nulmeting: een nulmeting brengt voor het referentiejaar en het grondgebied van de gemeente de uitstoot van broeikasgassen (CO2 of ruimer) in kaart;  uitwerken van een Actieplan Duurzame Energie: welke maatregelen zal een gemeente nemen om die uitstoot met meer dan 20% terug te dringen;

Nulmeting

 Minderen met bepaald % t.o.v. referentiejaar

 Energieneutraal = evenveel energie

opwekken als verbruiken (er wordt niet gekeken naar uitstoot van broeikasgassen).

 CO2 neutraal = uitstoot aan CO2 is gelijk

aan opname aan CO2 door natuur en bodem

 Klimaatneutraal gaat over alle

broeikasgassen, dus CO2, CH4 en N2O.

Nulmeting: studie VITO

 een nulmeting brengt voor het referentiejaar en het grondgebied van de gemeente de uitstoot van broeikasgassen (CO2 of ruimer) in kaart.  Een hele opdracht voor de gemeenten + kostelijk: LNE heeft opdracht uitgeschreven aan VITO om tool uit te werken voor de gemeenten

Studie VITO  Stap 1: gestart in februari 2013; klaar tegen eind maart  Stap 2: keuze voor 2012 als basisjaar. Gemeente moet zelf gegevens voor gemeentelijke gebouwen, vloot en openbare verlichting in tool opnemen.  Timing: klaar tegen eind 2013  Tool wordt zo opgesteld dat hij makkelijk uitbreidbaar is naar de toekomst. LNE wil hier verder op inzetten.

2

Energie Actie Plan  SEAP (Sustainable Energy Action Plan)  Zit ook in studie VITO: ondersteuning opmaak SEAP’s

Opvolging  Ook bij studie VITO: aanzet tot systeem monitoring

Stand van zaken  63 Belgische gemeenten hebben de Covenant of Mayors reeds ondertekend, hierbij zijn alle 44 Limburgse gemeenten.

West-Vlaamse gemeenten Stad Oostende: CoM reeds ondertekend Stad Roeselare: CoM reeds ondertekend Bestuursakkoord Kortrijk: Klimaatneutrale stad Stad Brugge: start in 2013 met opmaak klimaatplan, ondertekening CoM eens meer duidelijkheid over tool van LNE  Stad Koksijde: bezig met opmaak van een plan “EnergieK2020”: het gemeentebestuur wil    

vooroplopen in energiebewuste initiatieven en beoogt in 1ste instantie een vermindering van de eigen CO 2emissie met 20%

 Interesse bij enkele andere gemeenten

Provinciale ambitie  Ook op provinciaal niveau moet nog:  Een ambitie geformuleerd worden  Andere actoren betrokken worden  Intern afstemming gezocht worden met provinciale diensten  Een nulmeting en SEAP opgemaakt worden (eventueel ook via studie VITO)

Ondersteuning gemeenten  Ook Provincie West-Vlaanderen wil samen met de wvi en Leiedal de gemeenten ondersteunen bij het ondertekenen van het CoM en/of het opstellen van een klimaatplan (SEAP of andere)

 Voor Leiedalgemeenten is er al goede basis, dus mogelijk verschillend aanbod

3

Ondersteuning gemeenten  Beroep doen op BBL: nulmeting, workshops (afh. studie VITO), wegwijs procedures, ondersteuning opmaak klimaatplan, helpdesk  Bijdrage per gemeente:

Het burgemeestersconvenant: Is een operationeel kader voor een pro-actief lokaal energie- en klimaatbeleid

4.000 à 6.000 euro

Overstijgt samenwerkingsovereenkomst en het werkgebied van één ambtenaar

Nog goed te keuren door deputatie

Een lokaal energie- en klimaatbeleid?

Wat kan een gemeente doen in 2013-2018?

Waarom zou dit dan wel nodig zijn? Focus op… de gemeente als organisatie

Dubbele insteek: o “De gemeente pakt problemen aan die zich op gemeentelijk niveau stellen. Zij is ook bevoegd voor diensten die dicht bij de burgers (moeten) staan.”

o “De gemeentelijke bevoegdheden zijn erg ruim en omvatten alles wat te maken heeft met het "gemeentelijk belang", met andere woorden met de collectieve noden van de inwoners.”

Focus op… lokale openbare organisaties

(gemeentediensten)

• • • • • • •

Gemeentelijke gebouwen Afval Mobiliteit Aankoop goederen /diensten Openbare verlichting Hernieuwbare energie …

 voorbeeldfunctie

• • • • • • •

(scholen, OCMW, rusthuizen…)

(naar burgers, bedrijven, verenigingen…)

Gemeentelijke gebouwen Afval Mobiliteit Aankoop goederen /diensten Openbare verlichting Hernieuwbare energie …

• Sensibiliseren, informeren, draagvlak creëren, betrokkenheid • Dienstverlening rond energiebesparing, hernieuwbare energie, energie-armoede • Lokaal sociaal beleid • Integratie hernieuwbare energie en energie-efficiëntie in ruimtelijk beleid (o.a. ontwikkeling woongebieden en bedrijventerreinen) • Woningkwaliteitsbeleid, huisvesting, woonbeleid • Mobiliteit • …

 voorbeeldfunctie

 Streven naar kwalitatieve woon- en leefomgeving, welvaart, jobs  Inspelen op maatschappelijke uitdagingen: energietransitie, o.a. geworteld in klimaatverandering, uitputting grondstoffen, geopolitiek (willens nillens)


Focus op… de gemeente als beleidsmaker

Burgemeestersconvenant

Een energiegemeente of klimaatgemeente worden? •

Lokale acties formuleren  actieplan: actiegericht en minder planningsgericht

•

CO2 verminderen in stad / gemeente  CO2-inventaris

•

Onderliggend doel: creëren van vast en geschoold werk dat niet onderhevig is aan delocalisatie; gezonder milieu en kwaliteit van het leven; versterkt economisch concurrentievermogen en grotere energieonafhankelijkheid.

4



ACTIES

ACTIEPLAN Focus op… de gemeente als organisatie

door… de gemeente

Focus op… lokale openbare organisaties


(gemeentediensten)

door… de gemeente

door… partners

door… partners

(scholen, OCMW, rusthuizen, Eandis/Infrax, Imog, Leiedal, POM, Energiesnoeiers, Provincie, SVK’s, Welzijnsconsortium, SHM’s…)

door… samenleving

door… samenleving

SAMENWERKING:

Operationele omkadering

Gemeentelijk

(burgers, bedrijven, verenigingen, scholen…)

Beleidsomkadering

Intergemeentelijk/regionaal

Inhoudelijke omkadering



ACTIEPLAN Focus op… lokale openbare organisaties


door… de gemeente door… partners

Beleidsomkadering • Stop energie in de beheers- en beleidscyclus (BBC) • Een burgemeester met een missie (Covenant of Mayors) • Zet jezelf in het zonnetje Operationele omkadering • Belast een gemeentelijk regieteam (intern gemeentelijk) • Sla bruggen tussen gemeente, (regio)partners en samenleving • Werk complementair en maak afspraken

CO2-barometer + regionale energiestrategie (vb. scenario’s, doelstellingen…) + Leiedal coördinator in burgemeestersconvenant CO₂-emissies per gemeente en per sector, 2009 (ton) 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000

Wevelgem

Zwevegem

Wervik

Waregem

Spiere-Helkijn

Menen

0 Kuurne

Kortrijk, Harelbeke, Waregem, Wevelgem, Kuurne… komen naar de startlijn

Burgemeestersconvenant: naar een streekaanpak?

Lendelede


Kortrijk

Inhoudelijke omkadering

Een lichtend voorbeeld • Openbare gebouwen, openbare verlichting… • Investeer, verdien, herinvesteer, verdien, herinvesteer… • Icoonproject, vlaggenschepen

Deerlijk

Beleidsomkadering

Harelbeke

Operationele omkadering

Anzegem

door… samenleving

Avelgem

Focus op… de gemeente als organisatie

ACTIEPLAN: waar beginnen?

5



Doelen intergemeentelijke aanpak Regionaal

1. Efficiëntie en schaalvoordeel in opmaak + rapportage

Gemeente + regionaal (?) Gemeente/Regionaal Regionaal Gemeentelijk + regionaal Regionaal

2. Leren van elkaar, kennisopbouw bij planning en actie 3. Elkaar aansteken (en tegelijk steunen) 4. Intergemeentelijke acties (+financiering)

Regionaal

5. Gezamenlijke houding naar (regio)actoren

1 of 2 snelheden (vb. voortrekkers + stagairs)?


Contact

Hoe dit aanpakken? •

Is er interesse in het burgemeestersconvenant? o Ja, onze gemeente wil er voor gaan o Hier moet het bestuur nog warmer voor lopen o Nee, aan zo’n dingen doen we niet mee

•

Is er interesse in een regionale aanpak? Hangt af van de varianten van samenwerking? o Wat wil de gemeente zelf doen? o Wat wordt intergemeentelijk gedaan? o Wat kan Leiedal en PWVl (via BBL) doen?

•

 Provincie West-Vlaanderen Dienst Minawa Doenja Lefebure Marie De Winter T 050 40 31 73 T 050 40 34 90 [email protected] [email protected]

Voorstel: ontwerp voor streekaanpak uitwerken + bespreken met trekkers in regio

Contact  Leiedal Dominiek Vandewiele T 056 24 16 16 [email protected]  Wvi Ann Tack T 050 36 71 71 [email protected]

6

Lokaal klimaatbeleid. Algemeen. Ook als lokaal bestuur?

Recommend Documents