INHOUD. Hoofdstuk 1 Het lokaal bestuur als werkgever

Personeel en organisatie afl 11.book Page 3 Monday, December 14, 2009 3:51 PM

Personeel en organisatie

INHOUD

Hoofdstuk 1 Het lokaal bestuur als werkgever 1

2

Algemeen wettelijk kader 1.1 Van omzendbrief… 1.2 … naar uitvoeringsbesluit 1.2.1 Personeel in het Gemeentedecreet en in het OCMW-decreet 1.2.2 Naar een nieuwe rechtspositieregeling 1.2.3 VVSG-Rechtspositievoorbeeld 1.2.4 VVSG in het Vlaamse comité C1 Het lokaal bestuur als werkgever 2.1 Het lokaal bestuur – u zegt? 2.2 Onderscheid publieke en private sector 2.3 Wie is werkgever in de gemeente? 2.4 Wie is werkgever in het OCMW? 2.4.1 Gevolgen van de gemeentelijke rechtspositieregeling voor het OCMW 2.4.2 Overleg tussen de gemeente en het OCMW 2.4.3 Overstap van personeel van de gemeente naar het OCMW en vice versa 2.4.4 Enkele mogelijkheden voor de gemeente en het OCMW om samen personeel in te zetten 2.5 Gemeentelijk onderwijzend personeel 2.6 Brandweerpersoneel 2.7 Personeel van intern verzelfstandigde agentschappen (IVA’s) 2.8 Personeel van autonome gemeentebedrijven 2.9 Havenpersoneel 2.10 Personeel van extern verzelfstandigde agentschappen in privaatrechtelijke vorm (gemeentelijke vzw’s en regieën) 2.11 Publiek-private samenwerking 2.12 Personeel in dienst van meerdere gemeenten of OCMW’s 2.12.1 Enkele mogelijkheden voor gemeenten om samen personeel in te zetten 2.12.2 Enkele mogelijkheden voor OCMW’s om samen personeel in te zetten

Afl. 11, december 2009

1 1 2 3 5 7 16 17 17 18 20 22 24 25 26 27 28 30 31 32 33 34 34 35 35 39

Wegwijzer / 1



2.13

3

4

Terbeschikkingstelling lokaal overheidspersoneel naar andere werkgever 42 2.13.1 Terbeschikkingstelling van contractanten 42 2.13.2 Terbeschikkingstelling van statutaire personeelsleden 43 2.13.3 Als terbeschikkingstelling toegelaten is: gedeelde werkgeversverantwoordelijkheid tussen de moederorganisatie en de gebruiker 43 2.13.4 Alternatief voor terbeschikkingstelling 44 Visie en missie voor een sterk personeelsbeleid 45 3.1 Geen willekeur 45 3.2 De uitdaging: een soepel personeelsbeleid voeren en steeds verantwoording kunnen afleggen 53 3.3 Strategisch personeelsbeleid 54 Modellen 55 4.1 VVSG – Rechtspositievoorbeeld 55

Hoofdstuk 2 Organogram en personeelsformatie* Hoofdstuk 3 Samenwerking tussen besturen 1

2 3

Aanpak 1.1 Waarom samenwerken? 1.2 Kenmerken van samenwerking 1.3 Voorwaarden om tot een goede samenwerking te komen 1.4 Fasen binnen een samenwerkingsmodel 1.5 Procesmanagement 1.6 Een breed spectrum van samenwerkingsvormen 1.6.1 Projecten 1.6.2 Contractuele bundeling onder de vorm van gedeeld personeel en facilitaire ondersteuning 1.6.3 Organisatiefusie: één werkorganisatie onder federatief bestuur Modellen Praktijkvoorbeeld Zoersel: “durven samenwerken in een totaal nieuw klantenconcept vanuit win-win” 3.1 Inleiding 3.2 Samen op weg naar een nieuwe dienstverlening 3.2.1 ZITA-klantenconcept

Wegwijzer / 2

1 1 3 5 7 8 9 11 12 14 15 15 15 16 16




3.2.2

3.3

3.4

Gemeente en OCMW samen op weg naar een geïntegreerde dienstverlening en organisatie 18 3.2.3 Organogram 20 3.2.4 Communicatietraject 21 Samen werken aan een nieuwe infrastructuur met private partners 22 3.3.1 Projectdefinitie 22 3.3.2 Privaat en publiek werken samen 23 Tot slot: een vooruitblik 26

Hoofdstuk 4 Interim- en occasionele arbeid 1

2

3

Uitzendarbeid 1.1 Regelgeving 1.2 Aanpak 1.2.1 Wat is uitzendarbeid? 1.2.2 Uitzendarbeid en de praktijk van lokale besturen 1.2.3 Tips om uitzendarbeid aan te kopen Occasionele arbeid 2.1 Regelgeving 2.2 Studententewerkstelling 2.2.1 Hoe ziet een studentencontract eruit? 2.2.2 Welke arbeidsvoorwaarden gelden ten aanzien van studenten? 2.2.3 Op hoeveel loon heeft een student recht? 2.2.4 Een voordelig RSZ-statuut 2.2.5 Hoe zit het met belastingen en kinderbijslag? 2.2.6 Welke administratieve formaliteiten zijn er verder voor de werkgever? 2.3 Monitorenarbeid 2.3.1 Vrijgesteld van socialezekerheidsbijdragen 2.3.2 Loon 2.4 Vrijwilligerswerk 2.4.1 Geen arbeidsovereenkomst 2.4.2 Vrijwilligerswerk en arbeidsvoorwaarden 2.4.3 Aansprakelijkheid en verzekeringsplicht 2.5 Cumulatie van studententewerkstelling, monitorenarbeid en vrijwilligerswerk Modellen


1 1 2 2 4 6 9 9 10 11 12 13 13 15 16 17 17 18 19 20 21 23 26 27

Wegwijzer / 3



Hoofdstuk 5 Arbeidsreglement in lokale besturen 1

2

3

4

Basisregels inzake het arbeidsreglement 1.1 Doel 1.2 Toepassingsgebied 1.3 Verhouding van het arbeidsreglement ten opzichte van de rechtspositieregeling 1.4 Verhouding arbeidsreglement gemeente – OCMW 1.5 Uitwerking 1.5.1 Minimale uitwerking 1.5.2 Maximale uitwerking 1.5.3 Besluit 1.6 Sancties Verplichte vermeldingen 2.1 Toepassingsgebied 2.2 Bepalingen inzake arbeidsduur 2.2.1 Gemiddelde wekelijkse arbeidsduur 2.2.2 De inhaalrustdagen 2.2.3 De verschillende uurroosters 2.3 Jaarkalender 2.3.1 Rustdagen 2.3.2 Feestdagen 2.3.3 Jaarlijkse vakantie 2.4 Omstandigheidsverlof – klein verlet 2.5 Het loon 2.6 Rechten en plichten van het toezichthoudend personeel 2.7 Einde van de overeenkomst 2.8 Sancties 2.9 Veiligheid op het werk 2.9.1 Arbeidsongeval 2.9.2 Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk Facultatieve vermeldingen 3.1 Verplichtingen van de personeelsleden 3.2 Richtlijnen bij ziekte of ongeval 3.3 Andere afwezigheden 3.4 Gebruik van de ter beschikking gestelde communicatiemiddelen Totstandkoming en bekendmaking van het arbeidsreglement

Wegwijzer / 4

1 1 1 2 2 3 4 4 4 5 5 6 6 7 7 7 8 8 9 9 10 10 11 11 12 12 12 13 13 13 14 14 14 15




Hoofdstuk 6 Managementteams 1 2

3 4

Regelgeving Aanpak 2.1 Facultatief of verplicht? 2.2 Wie doet mee? 2.2.1 Samenstelling 2.2.2 Aanstelling, ontslag en tucht 2.2.3 Werking 2.3 Wat doet het MAT? 2.4 Ideeën voor en uit de praktijk 2.4.1 Werking 2.4.2 Deontologische code 2.4.3 Samen overleggen Modellen Praktijkvoorbeelden

1 1 1 2 2 4 5 5 6 6 8 9 12 12

Hoofdstuk 7 Arbeidstijdregeling* Hoofdstuk 8 Welzijn op het werk* Hoofdstuk 9 Tucht en discipline* Hoofdstuk 10 Competentiemanagement 1 2

Regelgeving Aanpak 2.1 Van functiegericht denken naar competentiegericht denken 2.2 Van competentiegericht denken naar competentiemanagement 2.3 Competenties ontleed 2.4 Randvoorwaarden voor een bruikbaar competentiemanagement


1 4 4 5 7 8

Wegwijzer / 5



2.5

3

4

De bouwstenen van competentiemanagement 2.5.1 Soorten competenties 2.5.2 Competentiemodel, competentiewoordenboek en gedragsindicatoren 2.5.3 Competentieprofiel, portfolio en persoonlijk ontwikkelplan 2.6 Hoe starten met competentiemanagement: stappenplan 2.7 Tot slot : competentiemanagement of competentieontwikkeling? Modellen en formulieren 3.1 Competentiespelen 3.1.1 Competenties in kaart 3.1.2 Ruimte voor competenties 3.2 Methodieken specifiek gericht op jongeren Praktijkvoorbeelden 4.1 Competentiemanagement bij het OCMW Poperinge 4.1.1 Situering 4.1.2 Werkwijze 4.1.3 Integratie in andere HR-domeinen 4.1.4 Tips 4.1.5 Contactpersoon 4.1.6 Voorbeelddocumenten op de cd-rom 4.2 Competentiemanagement bij de Vlaamse overheid 4.2.1 Situering 4.2.2 Werkwijze 4.2.3 Integratie in andere HR-domeinen 4.2.4 Tips 4.2.5 Contactpersoon 4.2.6 Voorbeelddocumenten op de cd-rom 4.3 Competentiemanagement bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw 4.3.1 Situering 4.3.2 Werkwijze 4.3.3 Integratie in andere HR-domeinen 4.3.4 Tips 4.3.5 Contactpersoon 4.3.6 Voorbeelddocumenten op de cd-rom

10 10 13 21 22 25 26 26 26 27 27 28 28 28 29 32 32 33 33 33 33 33 37 37 37 37 38 38 38 39 39 39 39

Hoofdstuk 11 Diversiteit in personeelsbeleid 1 2

Regelgeving Aanpak 2.1 Het beleid evenredige arbeidsdeelname

Wegwijzer / 6

1 3 3




2.2

3 4

Een non-discriminatiecode als basis voor een divers personeelsbeleid 2.3 Instrumenten om een divers personeelsbeleid te voeren 2.3.1 Diversiteitsplannen 2.3.2 Gemeentelijke integratiediensten 2.3.3 Diverscity: het sectorconvenant lokale besturen Modellen en formulieren Praktijkvoorbeelden

4 5 5 8 9 11 11

Hoofdstuk 11.1 Leeftijdsbewust personeelsbeleid (LBPB) 1 2

3

4

5

Situering Aanpak 2.1 Wat is een leeftijdsbewust/levensfasebewust personeelsbeleid? 2.2 Doelstelling van een leeftijdsbewust personeelsbeleid 2.3 Kritische succesfactoren 2.3.1 Communicatie 2.3.2 Meten is weten 2.4 Instrumenten en ondersteuning om medewerkers optimaal inzetbaar te houden Modellen en formulieren 3.1 Modellen 3.2 Formulieren Praktijkvoorbeelden 4.1 Verbod op leeftijdsdiscriminatie 4.2 Plan van aanpak: het bevorderen van inzetbaarheid (Gemeente ’s-Hertogenbosch, NL) Literatuur

1 3 3 5 6 6 6 7 9 9 12 13 13 13 19

Hoofdstuk 11.3 Personen van allochtone afkomst Inleiding: werken aan een divers personeelsbeleid 1 Arbeidsmarktcommunicatie en beeldvorming over diversiteit 2 Instroom bevorderen 2.1 Verruim je zoekkanalen 2.2 Stage en werkervaring 2.3 Jobstudenten 2.4 Jobbeurzen 3 Selecteren van divers talent 3.1 Maak gedragseisen concreet in competentieprofielen


1 2 6 6 6 7 7 8 8

Wegwijzer / 7



3.2 3.3 3.4 4 5

6 7

Hou rekening met het primacy effect Hou rekening met interculturele verschillen Zorg dat de gebruikte tests en assessments niet cultuurgebonden zijn Onthaal van divers talent Barrières bij de doorstroom van allochtonen wegwerken 5.1 Maatschappelijke blokkades 5.2 Organisatorische blokkades 5.3 Individuele blokkades Begeleiding en ontwikkeling van divers talent Modellen en voorbeelddocumenten 7.1 Een checklist voor evenredige arbeidsdeelname en diversiteit 7.2 Voorbeelddocumenten op de cd-rom

8 9 9 10 12 12 13 13 15 16 16 17

Hoofdstuk 12 Werving en selectie* Hoofdstuk 13 Onthaal 1 2

3 4

Regelgeving Aanpak 2.1 Waarom een onthaalbeleid voeren? 2.1.1 Onthaal vanuit het standpunt van de nieuwe medewerker 2.1.2 Onthaal vanuit het standpunt van de werkgever 2.3 Vijf mythes over het onthaal van nieuwe medewerkers 2.4 Kernelementen van een onthaalbeleid 2.5 Instrumenten om een onthaalbeleid te voeren 2.5.1 Onthaal als een verlengstuk van werving en selectie 2.5.2 De onthaalbrochure 2.5.3 De onthaaldag 2.5.4 Peter-/meterschap Modellen en formulieren 3.1 Model onthaalbrochure Praktijkvoorbeelden

1 2 2 3 3 3 5 7 7 9 10 10 13 13 14

Hoofdstuk 14 Salariëring*

Wegwijzer / 8




Hoofdstuk 15 Verlof en vakantie* Hoofdstuk 16 Vorming en opleiding* Hoofdstuk 17 Evaluatie Hoofdstuk 17.1 Handleiding bij de evaluatie van de gemeentesecretaris, adjunct-gemeentesecretaris, OCMW-secretaris, financieel beheerder en ombudsman Inleiding 1 Voorafgaandelijke voorbereiding door het bestuur 1.1 Lokale rechtspositieregeling opmaken 1.1.1 Instructies van het Rechtspositiebesluit 1.1.2 Suggesties voor aanpak 1.2 Bijzondere gemeenteraadscommissie samenstellen 2 Voorbereiding concrete evaluatieprocedure 2.1 Overheidsopdracht om externe deskundige(n) aan te stellen 2.2 Evaluatiecriteria opmaken 2.2.1 Functiebeschrijving opmaken of actualiseren 3 Verloop van de evaluatieprocedure 3.1 Voorbereidend rapport door de externe deskundige 3.2 Verslag door het college 3.3 Evaluatie door gemeenteraadscommissie 3.4 Betrokkenheid van de functiehouder bij de opstart en het verdere verloop van de evaluatieprocedure 3.5 Opvolging evaluatieresultaat 4 Evaluatie van de topmensen in OCMW’s

2 3 3 3 4 8 8 10 11 11 21 21 22 22 23 24 24

Hoofdstuk 18 Loopbaanontwikkeling*


Wegwijzer / 9



Hoofdstuk 19 Responsabilisering* Hoofdstuk 20 Mobiliteit* Hoofdstuk 21 Tevredenheid en motivatie Hoofdstuk 21.1 Tevredenheidsmeting bij medewerkers 1 2

3 4

Wat is ‘medewerkersgeluk’? Aanpak 2.1 Waarom een meting uitvoeren? 2.2 Medewerkerstevredenheidsmeting als instrument voor een samenhangend personeelsbeleid 2.3 Plan van aanpak: medewerkerstevredenheid meten en evalueren 2.3.1 Voorbereidende fase 2.3.2 Communicatie 2.3.3 Opstellen vragenlijst en bevraging 2.3.4 Rapportage en opvolging (het verbetertraject) Modellen Praktijkvoorbeelden 4.1 Proefproject VVSG/Acerta/McMe 4.1.1 Situering 4.1.2 Methodiek 4.1.3 Afname en verwerking 4.1.4 Responsgraad 4.1.5 Communicatie 4.1.6 Resultaat 4.1.7 Globale resultaten 4.1.8 Partners 4.2 Vlaamse personeelspeiling 4.2.1 Situering 4.2.2 Methodiek 4.2.3 Afname en verwerking 4.2.4 Responsgraad 4.2.5 Communicatie

Wegwijzer / 10

1 2 2 5 9 9 10 10 11 12 13 13 13 13 15 16 16 17 17 17 18 18 19 19 19 19




4.2.6 2.4.7 4.2.8

Resultaat Globale resultaten Partners

19 20 20

Hoofdstuk 21.2 Motivatiebeleid 1 2

3 4

Situering Aanpak 2.1 Wat is motivatie? 2.2 Waarom medewerkers motiveren? 2.3 Hoe medewerkers motiveren? 2.3.1 Motivatietheorieën 2.3.2 Van theorie naar praktijk: een competentiegerichte benadering 2.4 Hoe motivatie meten? 2.5 Motivatiebeleid vandaag 2.6 Medewerkers motiveren van aanwerving tot uitstroom Modellen en formulieren Praktijkvoorbeelden

1 2 2 2 3 3 4 6 7 8 16 17

Hoofdstuk 22 Verzuimbeleid 1

2 3 4

5

Wat is verzuim? 1.1 Soorten verzuim 1.2 Wat zegt verzuim 1.3 Verzuim in kaart Waarom aanpakken? Oorzaken van verzuim Aanpak van verzuim 4.1 Verzuimbeleid 4.1.1 Verzuimbeleid doorheen verschillende fases 4.1.2 Van collectief naar individueel 4.1.3 Verankering in de organisatie 4.2 Partners in verzuimbeleid 4.3 Creatief maar realistisch Modellen en praktijkvoorbeelden


1 1 2 3 6 7 8 8 9 13 13 14 14 15

Wegwijzer / 11



Hoofdstuk 23 Telewerk 1

2

3 4

Regelgeving 1.1 De regeling voor statutairen binnen het lokale bestuur 1.2 De regeling voor contractanten binnen het lokale bestuur Aanpak 2.1 Wat is telewerk? 2.2 Voor- en nadelen van telewerk 2.2.1 Voor- en nadelen voor de werkgever 2.2.2 Voor- en nadelen voor de werknemer 2.3 Tips om telewerk succesvol in te voeren 2.4 Telewerk in de praktijk 2.4.1 Reglement op het telewerken 2.4.2 Draagvlak creëren 2.4.3 Goede communicatie en samenwerking 2.4.4 Een schriftelijke overeenkomst tussen werkgever en telewerker Modellen en formulieren Praktijkvoorbeelden 4.1 Ad hoc telewerk 4.2 Structureel telewerk 4.2.1 De terugbetaling van de kosten voor het structurele telewerk 4.2.2 Veiligheid van de werkplek 4.3 De aanvraagprocedure 4.3.1 Stap 1 4.3.2 Stap 2 4.3.3 Stap 3 4.3.4 De afsprakennota

1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 6 6 7 7 7 8 8 8 8 9 9 9 9 9

Hoofdstuk 24 Combinatie arbeid en gezin*

Wegwijzer / 12




Hoofdstuk 25 Communicatie Hoofdstuk 25.1 Interne Communicatie* Hoofdstuk 25.2 Gedragscode voor het gebruik van ICT-instrumenten 1 2

3 4

Regelgeving Aanpak 2.1 Nagestreefde doelstellingen 2.2 Netiquette en modeltekst gedragscode ICT 2.2.1 Het algemene gebruik van de informatiesystemen binnen een organisatie 2.2.2 Paswoorden 2.2.3 E-mail 2.2.4 Surfen op het internet 2.2.5 Draagbare computers 2.2.6 Gsm-gebruik Modellen en formulieren Praktijkvoorbeelden

1 1 1 2 2 3 4 5 6 7 7 8

Hoofdstuk 25.3 Communicatie-instrumenten 1

2

Het personeelsblad Inleiding 1.1 Aanpak 1.1.1 Een goede communicatiestrategie 1.1.2 Organisatie van het personeelsblad 1.2 Voorbeelddocumenten Intranet 2.1 Aanpak 2.1.1 Wat is een intranet? 2.1.2 Intranetstrategie 2.1.3 Inhoudelijke concepten 2.1.4 Hoe krijgt u mensen mee? 2.1.5 Intranet en verandering 2.1.6 Misverstanden en valkuilen


1 1 1 1 3 11 11 11 11 13 14 14 15 16

Wegwijzer / 13



2.2 2.3

Modellen en formulieren Praktijkvoorbeelden 2.3.1 Het intranet van het stadsbestuur Hasselt

17 17 17

Hoofdstuk 26 Einde loopbaan Hoofdstuk 26.1 De problematiek m.b.t. de pensioenen van lokale besturen 1

2

De financiering van de pensioenen van het vastbenoemde personeel van de lokale besturen 1.1 Vijf pensioenstelsels 1.2 Evolutie van de bijdragevoeten 1.3 Reserves als instrumenten van beheer 1.4 Toestand aansluitingen anno 2009 1.5 Oorzaken van de financieringsproblemen voor de pensioenen 1.5.1 Oorzaken inherent aan de pensioenreglementering 1.5.2 Het omslagstelsel van de RSZPPO, de fusieoperatie van gemeenten en de fusieoperatie van openbare ziekenhuizen 1.5.3 Het stijgend aantal gepensioneerden 1.6 Exsyspenstudie 1.6.1 Basisscenario 1.6.2 Varianten op het basisscenario 1.6.3 Conclusies 1.7 Voorstellen van oplossingen 1.7.1 Uitgangspunten 1.7.2 Enkele denkpistes De pensioenen van de contractuele personeelsleden van de lokale besturen 2.1 Problematiek 2.2 Tweede pensioenpijler voor de contractanten (sectoraal akkoord 2008-2013)

Wegwijzer / 14

1 1 5 6 7 9 9

11 12 14 14 15 18 19 19 19 23 23 24




Hoofdstuk 27 Relaties met de vakbonden 1 2

3

4

Regelgeving Aanpak 2.1 Sociaal overleg 2.1.1 Onderhandelen en overleggen 2.1.2 De onderhandelingspartners 2.1.3 Vergaderen op lokaal, Vlaams en federaal niveau 2.2 Staking en opeising 2.2.1 Opeising 2.3 Vakbondsprerogatieven 2.4 Vakbondsverlof Modellen 3.1 Deontologische code over vakbondsverlof in 13 vuistregels 3.1.1 Het belang van goed sociaal overleg 3.1.2 Waarom een deontologische code? 3.1.3 Waarom geen afspraken voor de ganse sector van de Vlaamse lokale en provinciale besturen? 3.1.4 Om misverstanden te vermijden 3.2 Burgemeestersbevel opeising personeel Praktijkvoorbeelden

1 1 1 2 6 9 11 12 13 15 18 18 18 19 19 19 30 31

De hoofdstukken aangeduid met een asterisk zullen in de aanvullingen aan deze publicatie toegevoegd worden.


Wegwijzer / 15

INHOUD. Hoofdstuk 1 Het lokaal bestuur als werkgever

Recommend Documents