Liturgie morgendienst met viering Heilig Avondmaal thema: de 4 pijlers van de kerk
Emmen, 15 juni 2014
1. Welkom, mededelingen 2a. Votum 2b. Zegengroet Genade voor u en vrede van God onze Vader en van de Heer Jezus Christus 3. Intochtslied: Psalm 122:1,3 4. Tien Woorden 5. Verootmoediging zingen: Psalmen Voor Nu 130 (m.m.v. de muziekgroep?) 6. Gebed 7. Schriftlezing: Handelingen 2:37-47 8. Zingen: Psalm 105:1,2 9. Preek n.a.v. Handelingen 2:42 10. Amenlied: Psalm 22:12,13 11. Dankzegging, voorbeden 12. Inzameling van de gaven 13. Viering Heilig Avondmaal. Lezen Avondmaalsformulier V. Zingen voor de viering: Gezang 179b Na de viering zingen: Gezang 99:1,3 14. Zegen. De genade van onze Heer Jezus Christus, en de liefde van God en de eenheid met de heilige Geest zij met u allen.
De 4 pijlers van de kerk
Preek n.a.v. Handelingen 2:42 door Jan Haveman, Emmen 15 juni 2014
1
Preek n.a.v. Handelingen 2:42
de 4 pijlers van de kerk
Emmen, 15 juni 2014
Volk van God, geliefde broers en zussen van Jezus Christus, [dia1] Avondmaal vieren is een feest! Bent u/jij het daarmee eens? Het is natuurlijk heel mooi dat je samen [dia2] als gemeente stil mag staan bij dat indrukwekkende offer van zijn leven dat onze Heer Jezus voor ons gaf, zijn offer van liefde, waardoor er redding en behoud is voor ons, zondaren. Maar, is het echt een feest vieren? Beleef je dat zo? Hoor je niet vaak dat je zo weinig merkt van emotie, van wat het mensen doet? En avondmaal is verbonden met tucht en oordeel, dus is het spannend deel te nemen... En wat moet je met dat gemeentelid naast je met wie je eigenlijk niet kunt opschieten? En als je nog geen belijdenis hebt gedaan, gaan brood en beker aan je voorbij, en duurt de dienst alleen maar extra lang... Ik denk dat voor veel mensen het element van het feestvieren bij het avondmaal niet heel erg uit de verf komt, of misschien zelfs wel helemaal ontbreekt. En dan lees je Handelingen 2 en dan ontdek je daar [dia3] juist een grote blijdschap en opgetogenheid, over het leven van de eerste gemeente in Jeruzalem. Wat ging daar wat van uit! En wat groeide die gemeente! En hoe belangrijk is voor hen het avondmaal! Je ontdekt ook, dat de viering van het avondmaal er is ingebed in het gewone, alledaagse samenleven van de gemeente. Je zou kunnen zeggen dat de gemeente gebouwd is op vier pijlers: [dia4] trouw blijven aan het onderricht van de apostelen, samen een gemeenschap vormen, breken van het brood en wijden aan gebed. Vier pijlers, die het gemeenteleven in balans, in evenwicht houden. Die vier pijlers gaan we nu wat verder uitdiepen. [dia5] de 1e pijler: het onderricht van de apostelen. Na de uitstorting van de heilige Geest op de Pinksterdag komen maar liefst 3000 mensen(!) tot geloof in Jezus Christus. Wat een geweldig begin voor die kleine gemeente, die tot die tijd had bestaan uit de 120 mensen die bijeen waren geweest in de bovenzaal. Van deze gemeente wordt gezegd dat ze [dia6] trouw bleven aan het onderricht van de apostelen… Trouw blijven: het gaat [dia7] niet om een impulsieve opwelling, maar laat volharding zien. Maar waarom staat er het onderricht [dia8] van de apostelen? Hoe kan onderwijs van ménsen ooit een pijler van de kerk zijn? Nou, dat is het ook niet, want de [dia9] inhoud van het onderwijs van die apostelen is niet anders dan wat Jezus hen zelf geleerd heeft. Zoals Jezus had opgedragen: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat Ik jullie opgedragen heb. Wat je in Handelingen 2 ziet is een concrete uitwerking van deze opdracht. De toespraak van Petrus is niets anders dan Bijbeluitleg. De apostelen geven niets anders door dan wat ze van Jezus geleerd hebben. Ze bouwen voort op het fundament dat Hij gelegd heeft. [dia10] Deze 1e pijler is belangrijk: blijven bij de leer, je houden aan wat er in de Bijbel staat en proberen dat toe te passen in je eigen tijd en in je eigen leven. U mag elke Schriftuitleg, zondags in de kerk, door ambtsdragers in de huizen, op de Bijbelstudievereniging of waar dan ook, daar steeds aan toetsen: Is dit inderdaad wat er in de Bijbel staat? Is dit echt wat God met mij / met ons voor heeft? Dat vraagt wel dat je de Bijbel goed kent, dat je er in thuis bent. Het is belangrijk dat je weet waar het in het geloof om gaat.
De 4 pijlers van de kerk
Preek n.a.v. Handelingen 2:42 door Jan Haveman, Emmen 15 juni 2014
2
En het mooie is, dat je zult zien dat het vasthouden aan die leer gevolgen heeft. Het werkt door. Het heeft effect. We lezen: ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen... en vormden een gemeenschap… Dat betekent dat er een sterke verbondenheid is ontstaan. Het samen blijven bij de leer van het ware geloof schept een band met God en met mensen. [dia11] de 2e pijler: de gemeenschap. Vers 44-47 zijn als het ware een uitwerking van vers 42. Daarmee wordt duidelijk wat gemeenschap is. De gelovigen komen iedere dag [dia12] bij elkaar en hebben alles gemeenschappelijk. De gemeenschap is dus zowel geestelijk als stoffelijk/materieel. Stel je voor: elke dag bij elkaar komen! Hoe vaak zien wij, als gemeente van nu, elkaar? Maar zij: [dia13] trouw, iedere dag, eensgezind! Misschien komt dat wel door de geestdrift van het eerste uur, een geestdrift die vanzelf ontstaat wanneer er 3000 mensen bij de kerk komen – zoiets is toch ook geweldig, gebeurde dat nu nog maar! Toch is het meer dan geestdrift, of je moet het woord letterlijk nemen en zeggen dat het de Geest is die hen drijft. Misschien vraag je je af: hadden die mensen dan niks anders te doen? Hadden ze geen werk ofzo? Vergeet niet, dat het in de oosterse wereld wat tijd betreft heel anders toegaat dan bij ons. [dia14] Zij doen veel meer wat ze nodig vinden om te doen, afspraak of geen afspraak. Daarom kunnen ze ook alle tijd voor je nemen als je plotseling op bezoek komt. Terwijl wij dan al snel op ons horloge zitten te kijken en denken aan wat er in de agenda staat... Daarnaast is het zo, dat de Here Jezus ook apart apostelen heeft vrijgesteld om bezig te gaan met de zendingsopdracht. En tenslotte hoef je ook niet te denken dat iedereen de hele dag bij elkaar is. Wel elke dag, en dat ook steeds weer, maar niet de hele dag door. Toch: iets van dat vuur van dat eerste uur, van die echte Geestdrift, zou je ook nu wensen in de kerk…niet bij een paar mensen, maar bij iedereen! Daarom is het een goede vraag of je wel echt gegrepen bent door het Evangelie. Of je wel echt volgeling van je Heer Jezus wilt zijn. Of je het vuur van de Heilige Geest bij je voelt. Dat moet je niet voor een ander gaan zitten afvragen, maar voor jezelf. – Neem ik Gods Woord van harte aan en aanvaard ik dat ook als Woord voor mij? – Wil ik de Heer Jezus als mijn persoonlijke Verlosser kennen, liefhebben en dienen? – Geef ik de heilige Geest ruimte om in mijn hart te wonen en te werken? De eerste pijler liet zien dat je de leer steeds moet toetsen. Deze 2e pijler drukt je op de noodzaak van het steeds weer toetsen van je eigen hart. Gods Woord kan honderd keer waar zijn en het kan duizend keer zuiver gebracht worden, je moet het wel zelf aannemen en er naar gaan leven. Want anders heb je er nog niks aan... Je ziet dat in Jeruzalem: de Geest werkt, want ze nemen het woord graag, met blijdschap aan. En de gelovigen laten het niet bij woorden, maar zetten het ook om in daden. Hoe dat werkt? [dia15] Als jij jezelf laat dienen door je Heer, Hem jou zijn liefde laat bewijzen (zoals straks weer aan het avondmaal), dan ga je vanuit zijn liefde ook zelf liefhebben. Allereerst en bovenal God (dankbaarheid en vreugde en toewijding). Maar tegelijk ook je naaste. Want het heerlijke dat jezelf gekregen hebt wil je delen met die ander. Dat kunnen geestelijke gaven zijn, zoals goed kunnen luisteren, of de Bijbel goed kunnen uitleggen, of goed een vergadering kunnen leiden, of goed kunnen bidden.
De 4 pijlers van de kerk
Preek n.a.v. Handelingen 2:42 door Jan Haveman, Emmen 15 juni 2014
3
Maar het kunnen ook stoffelijke gaven zijn: als je veel geld hebt, of veel spullen. Je hebt het zelf zo goed. En je kunt het niet aanzien dat je broer of zus gebrek lijdt. Je wilt je baaste helpen, ondersteunen. Ook materieel en financieel. En wat hebt u/jij persoonlijk, en wat hebben we samen als gemeente veel gaven ontvangen. Wat zijn hier nog een kansen voor het Evangelie, voor echte gemeenschap waar mensen zich alleen maar over kunnen verwonderen: oprechte liefde gericht op de Ander/ander. - Zijn alle gaven hier al ontdekt? En worden ze op de goede plek ingezet? - Schakel jij je in voor de liefdedienst aan God en naaste? [dia16] de 3e pijler: het breken van het brood. Een van de momenten waarop heel concreet en tastbaar wordt dat de gemeenteleden alles gemeenschappelijk hebben, is de maaltijd. Met meer dan 3000 leden bij elkaar komen voor onderwijs, gebed en gemeenschap is wel plek in de tempel, in de zuilengalerij van Salomo. Maar een maaltijd houden is daar lastig. Daarom worden er huizen beschikbaar gesteld; dat zal door de rijkere gemeenteleden zijn geweest, met de grootste huizen. [dia17] En daar worden liefdemaaltijden aangericht. Liefdemaaltijd - iedereen neemt mee wat hij zelf heeft en laat anderen daarin delen. Wat moet dat een verademing zijn geweest voor de weduwen en wezen, voor de minima, de mensen die van de bijstand leven en altijd maar moeten beknibbelen op de uitgaven. Ze ervaren het: bij de Here, in zijn gemeente op aarde, is het leven goed. Daar ben je welkom, daar zien ze je zitten, daar tel je mee, daar willen ze met je delen, mild en overvloedig. Aan Gods maaltijd stroomt Gods liefde naar je leven toe! [dia18] Maaltijden zijn in de Oosterse wereld heel belangrijk. Er wordt verbondenheid en eenheid mee uitgedrukt. Het is prachtig dat juist zo’n maaltijd door de christelijke gemeente werd gehouden om gemeenschappelijkheid zichtbaar te maken en te ervaren. Maar ze hadden er nog een reden voor. De maaltijden waren ook herinnering aan en voortzetting van de tafelgemeenschap met de Heer Jezus. [dia19] Ze gehoorzaamden daarmee het woord van Jezus zelf, die bij de eerste viering van het avondmaal had gezegd: Doe dit tot mijn gedachtenis. De gezamenlijke liefdemaaltijden in de huizen werden dan ook begonnen of geëindigd met het vieren van het avondmaal. Dat zie je in de tekst, waar zowel gesproken wordt over breken van het brood als over maaltijden gebruiken. Die twee kun je dus duidelijk onderscheiden. Het breken van het brood is aanduiding geworden voor het vieren van het avondmaal. 1 Maaltijd en avondmaal, je kunt ze wel onderscheiden, maar niet scheiden. Die indruk krijg je tenminste uit Handelingen, en uit bijvoorbeeld 1 Korintiërs 11. De viering van avondmaal is sterk verbonden aan het houden van gezamenlijke maaltijden. [dia20] Je begrijpt wel, dat de viering op die manier een ongedwongen, feestelijk en bij het dagelijkse leven van de gemeente passend karakter heeft. Dat is bij ons nu anders: de viering is vaak een onderdeel van de kerkdienst en gebeurt maar een paar keer per jaar. Misschien is dat wel gekomen, doordat we vooral met 1 Korintiërs 11 in ons achterhoofd avondmaal vieren. Het klassieke formulier wijst in die richting. En de situatie in Korinte was er een, waarin er van alles mis was. En de terechte waarschuwing van Paulus daartegen geeft de viering een bepaalde kleur die niet zo vrolijk is: [dia21] je kunt op onwaardige wijze het brood eten en de beker drinken. Pas op dat je je geen oordeel drinkt. Beproef jezelf voor je aangaat. En met deze kleuren kan het feestelijke makkelijk verdwijnen en heb je al gauw zo iets van: laten we maar niet te vaak avondmaal vieren. 1 Vergelijk met Lucas 24:30v en Handelingen 20:7.11 De 4 pijlers van de kerk
Preek n.a.v. Handelingen 2:42 door Jan Haveman, Emmen 15 juni 2014
4
Nu pleit ik er niet voor de zelfbeproeving of de tucht rond het avondmaal af te schaffen. Laten we er goed van doordrongen zijn, dat avondmaal vieren niet niks is. Maar waar het me om gaat is, dat avondmaal vieren vooral ook een vieren moet zijn, iets wat je blij en dankbaar maakt, iets wat je verbondenheid doet ervaren met God en mensen. De viering van het avondmaal [dia22] mag een feest zijn, dat je ook als zodanig beleeft. Een feest dat doorwerkt en uitwerkt. Die anderen doet opmerken: die mensen hebben iets wat wij missen. Avondmaal vieren is een feest. Omdat het niet alleen met zelfbeproeving en tucht te maken heeft, maar ook met gezamenlijkheid, met een samen luisteren naar Gods Woord, een alles gemeenschappelijk hebben, met samen het goede genieten van Gods liefde, met samen bidden voor Gods aangezicht. Die kleuren schijnen er ook over de Avondmaalstafel. De kleuren van het één zijn in het geloof en de goedheid van God. De kleuren van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, waarvan het avondmaal een voorsmaak is. En wat let je om zelf [dia23] creatief vorm en inhoud te geven aan de liefdemaaltijd uit de eerste gemeente van Jeruzalem? Nodig broers en zussen (en dan niet gelijk je vrienden) eens uit om samen te eten. En vergeet daarbij de alleengaanden niet. Organiseer als gemeente op speciale dagen een gezamenlijke maaltijd. Of vraag gewoon regelmatig mensen op de koffie. Alleen, doe het wel zo als in Jeruzalem: vol vreugde (dus niet omdat het moet) en in een geest van eenvoud (zonder bijbedoeling, omdat je het echt meent). Naast de andere drie is avondmaal echt een pijler die niet gemist kan worden, een pijler die de gemeente bouwt en doet groeien. [dia24] de 4e pijler: de gebeden. De eerste christenen waren eensgezind in de tempel bijeen...en loofden God. Hoe kun je ook beter laten zien dat je God dankbaar bent, dan door Hem te eren, te loven en te prijzen? Het gebed hoort daarbij, is belangrijk. Ook daarvan gaat kracht uit. Hoe vaak had Jezus Zelf niet aan zijn leerlingen laten zien dat bidden fundamenteel is? En dat doet de gemeente dan ook: bidden. [dia25] Het gebed is de meest indringende omgang met de Here God. Je komt dan het dichtst bij Hem, je nadert voor Gods aangezicht. En het is goed dat met eerbied te doen, omdat Hij de Almachtige en Heilige is. Indringende omgang met God - je mag dat persoonlijk doen. Zoek die vertrouwelijke omgang met God. Bid heel concreet voor jezelf, je geloof, de dingen die je bezig houden, de mensen van wie je houdt en zij die de Here nog niet kennen. We mogen het ook samen doen, zoals vandaag in de kerk. Maar je kunt meer gemeenschappelijke momenten van gebed beleggen. Om net als een deel van de gemeente in Jeruzalem deed toen Petrus in de gevangenis zat voor zijn bevrijding te bidden. Als er concrete aanleidingen zijn in het dagelijks leven van de gemeente, kom dan bij elkaar en bid. Ook dat werkt en bouwt de gemeente. Het geeft verbondenheid, een sterk gevoel van eenheid. Zo mogen we in het leven van de eerste gemeente in Jeruzalem [dia26] vier pijlers van eenheid zien, die staan op het vaste fundament Jezus Christus, en die de kerkgemeenschap bouwen. Het is goed die pijlers niet los van elkaar te zien, maar als een eenheid: wanneer een van de pijlers mist of te kort komt, groeit de gemeente scheef, gaat het niet goed met de kerk. Bouw daarom uw geloof en de gemeente door het te laten rusten op vier pijlers. Toets ze alle vier steeds weer. En beleef zo, wanneer je avondmaal viert, de vreugde en de blijdschap van de verbondenheid met God en mensen. Amen. De 4 pijlers van de kerk
Preek n.a.v. Handelingen 2:42 door Jan Haveman, Emmen 15 juni 2014
5
